Bài giảng Đẻ khó do thai to

ĐẺ KHÓ DO THAI TO
HỌC VIÊN : BS VÕ THI THU HÀ
CK2 2009-2010


MỤC TIÊU
-ĐỊNH NGHIA THAI TO.PHÂN LOẠI VÀ NGUYÊN NHÂN.
-MÔ TẢ DIỄN TIẾN CUỘC CHUYỂN DẠ THAI TO .
-THÁI ĐỘ XỬ TRÍ ĐỐI VỚI ĐẺ KHÓ DO THAI TO .
-TRÌNH BÀY CÁC THỦ THUẬT KHI ĐẺ KHÓ KẸT VAI .


Đẻ khó do thai to có thể là do:

– thai to toàn phần
– to từng phần của cơ thể: não úng thủy, bụng
to, bụng cóc hoặc cổ trướng, mông có bướu
(spina bifida)…
Thường gây khó khăn và nguy hiểm cho cả thai nhi
lẫn mẹ trong chuyển dạ
Một thai quá to thường yếu đuối và khó nuôi hơn
một thai bình thường


ĐẺ KHÓ DO THAI TO TOÀN PHẦN
Thai nặng trên 4000g khi tới ngày sanh, bao gồm
toàn thân thể của thai nhi
Sự đẻ khó có tính chất tương đối, tùy mức độ mất
cân xứng giữa thai nhi to và khung chậu của mẹ
Đẻ khó thường do vai thai nhi. Theo ACOG: tỷ lệ đẻ
khó do thai to gây kẹt vai thay đổi từ 0,6-1,4%

YẾU TỐ NGUY CƠ
Mẹ bị đái tháo đường, béo phì, hay cả hai: nguy cơ
quan trọng nhất
Khác:

– Cha mẹ cao lớn, đặc biệt là người mẹ
– Đa sản
– Thai già tháng sinh lý
– Thai giới tính nam
– Tiền căn sanh con trên 4000g
– Chủng tộc



Bé trai cân nặng
6,2 kg .Mẹ tiểu
đường .Mổ bắt
con tại Bệnh viện
phụ sản Tiền
Giang(23.5.2010)


CHẨN ĐOÁN
Tiền sử sanh con to
Nhìn: bụng to, nứt ở da bụng, chi dưới phù
Khám:
– Bề cao tử cung có thể 38-40cm: phân biệt đa ối, đa thai, u
xơ tử cung kèm theo có thai, cổ trướng và có thai…

– Thường ngôi đầu rất cao, chồm vệ, không lọt được khi có
chuyển dạ

Siêu âm:
– Chẩn đoán phân biệt với đa thai, đa ối, dị dạng thai nhi…
– Giá trị tiên đoán trọng lượng thai nhi chỉ đạt 50%


DIỄN TIẾN CỦA SỰ CHUYỂN DẠ
Không lọt khi vào chuyển dạ hay khi gần ngày sanh
Chuyển dạ thường khó khăn, kéo dài → đờ tử cung, suy thai
Đầu không lọt dù cơn co tử cung tốt
Cơn co tử cung bị rối loạn, có thể vỡ tử cung
Ối vỡ sớm dễ gây nhiễm trùng ối
Nếu đầu lọt thì sự xuống trong KC cũng sẽ rất chậm. Đầu bị
dồn ép nhiều, bướu huyết thanh to. Sự xoay diễn ra khó khăn
và sự sổ thai dễ gây tổn thương phần mềm của mẹ
Thai dễ bị chấn thương sọ não
Kẹt vai là biến cố đáng sợ nhất


XỬ TRÍ
Trường hợp biết chắc
chắn thai to hoặc ngôi
bất thường: nên mổ
lấy thai.
Nghiệm pháp sanh
ngả âm đạo thận trọng
và ngắn ngủi hơn.
Không nên cố gắng

kéo dài thử thách vì
có thể gặp tai biến kẹt
vai


KẸT VAI
Hội sản phụ khoa Mỹ: một số bước thực hiện
khi kẹt vai
– Gọi người trợ giúp, một bác sĩ gây mê hồi sức, một
bác sĩ nhi. Ở thời điểm này, nên khởi đầu bằng kéo
nhẹ nhàng. Thông tiểu nếu bàng quang căng.
– Cắt rộng tầng sinh môn.
– Nhờ một người phụ nhấn trên xương vệ trong khi kéo
đầu thai xuống.
– Thủ thuật McRoberts cần hai người phụ. Mỗi người
nắm một chân và gập mạnh đùi mẹ cho áp sát bụng



Thủ thuật Woods: xoay dần dần vai sau 180 độ ra
trước theo cách xoắn lại


Cố gắng kéo cánh
tay sau ra ngoài


Thủ thuật Zavanelli: đẩy
đầu trở vô khung chậu
và mổ lấy thai.

– Xoay đầu về chẩm trước
hoặc chẩm sau.
– Gập đầu và đẩy đầu từ từ
trở vào âm đạo sau đó mổ
lấy thai.


ĐẺ KHÓ DO ĐẦU TO (NÃO ÚNG THỦY)
Thường do khiếm khuyết của ống thần kinh gây ra
sự rối loạn về cơ chế lưu thông dịch não tủy (dị
dạng hay bướu làm tắc nghẽn) hoặc do sự rối loạn
về cơ chế hấp thu
Hậu quả:

– dãn nở rộng não thất
– nhu mô não bị chèn ép và teo
– chu vi đầu thai to



Trước chuyển dạ:
–
–
–

đầu rất to, chồm vệ, rất cao trên eo trên
ổ tim thai ở cao trên mức rốn
ngôi mông trong 1/3 trường hợp

Trong chuyển dạ:

–
–
–

đầu to không lọt, cao lỏng ở eo trên dù cơn co đã tốt
đoạn dưới tử cung căng và cứng
sờ thấy các đường khớp và các thóp rất rộng, xương sọ mềm

Cận lâm sàng:
– X-quang
– Siêu âm: rất có giá trị, điển hình là BIP ≥ 11cm ở thai đủ tháng,
các não thất dãn rộng


Nếu thai không thể sống được, rút dịch não tủy:

– ngôi đầu: chọc dò qua thóp hay đường khớp
– ngôi mông: chọc qua lỗ chẩm
Trường hợp não úng thủy nhẹ, cố gắng bảo vệ thai,
sau sanh sẽ làm phẫu thuật dẫn lưu dịch não tủy



ĐẺ KHÓ DO CỔ
ĐẺ KHÓ DO THÂN


-Do cổ có những bướu, nhiều khi rất
lớn như u nang, bướu tân dịch, bướu
tuyến giáp làm cho đầu không gập được

gây nên những bất thường của ngôi thai
như ngôi mặt, ngôi trán, ngôi thóp trước.
- Định bệnh rất khó, nhiều khi chỉ có
thể biết được sau khi đã đem thai ra ngoài
qua mổ lấy thai, hoặc chọc bướu nếu thai
đã chết, hoặc khi đầu ra bị áp chặt vào âm
hộ, hoặc qua thăm khám thấy phần cổ của
thai nhi có bướu.



ĐẺ KHÓ DO CỔ
ĐẺ KHÓ DO THÂN


ĐẺ KHÓ DO NGUYÊN NHÂN KHÁC
Do cổ tử cung có những bướu, nhiều khi rất lớn
như u nang, bướu tân dịch, bướu tuyến giáp làm
cho đầu không gập được gây nên những bất thường
của ngôi thai như ngôi mặt, ngôi trán, ngôi thóp
trước.
Định bệnh rất khó, nhiều khi chỉ có thể biết được
sau khi đã đem thai ra ngoài qua mổ lấy thai, hoặc
chọc bướu nếu thai đã chết, hoặc khi đầu ra bị áp
chặt vào âm hộ, hoặc qua thăm khám thấy phần cổ
của thai nhi có bướu.