Tổng kết từ vụng (Tiết 44)

Chµo mõng c¸c thÇy, c« gi¸o
Chµo mõng c¸c thÇy, c« gi¸o


vÒ dù héi gi¶ng cÊp tr­êng
vÒ dù héi gi¶ng cÊp tr­êng

? Kiểm tra bài cũ
? Kiểm tra bài cũ
Những từ in đậm trong các câu sau được dùng
Những từ in đậm trong các câu sau được dùng




theo nghĩa gốc hay nghĩa chuyển ? vì sao ?
theo nghĩa gốc hay nghĩa chuyển ? vì sao ?
a . Mùa
a . Mùa
xuân
xuân
là tết trồng cây
là tết trồng cây
Làm cho đất nước càng ngày càng
Làm cho đất nước càng ngày càng
xuân
xuân

< Hồ Chủ tịch
< Hồ Chủ tịch
>
>
Xuân
Xuân


1
1
(DT
(DT
)
)
: chỉ mùa thứ nhất trong một năm .
: chỉ mùa thứ nhất trong một năm .




là nghĩa gốc
là nghĩa gốc


Xuân
Xuân


2
2

(DT
(DT


TT) :
TT) :
trẻ , đẹp , đầy sức sống
trẻ , đẹp , đầy sức sống




nghĩa chuyển
nghĩa chuyển
b . Kẻ sớm khuya
b . Kẻ sớm khuya
chài lưới
chài lưới
bên
bên
sông
sông
Kẻ
Kẻ
cuốc cày
cuốc cày
mưa nắng ngoài đồng .
mưa nắng ngoài đồng .

< Tế Hanh
< Tế Hanh
>
>
b. “Chài lưới” , “cuốc cày” là động từ chỉ hoạt
b. “Chài lưới” , “cuốc cày” là động từ chỉ hoạt
động
động


nghĩa chuyển
nghĩa chuyển

1
1

2
2




(Tiếp theo)
(Tiếp theo)

Từ đồng âm là những từ giống nhau về âm thanh nhưng
nghĩa khác xa nhau.
V.Từ đồng âm
V.Từ đồng âm

A .Từ lá trong :
Khi chiếc lá1 xa cành
Lá2 không còn màu xanh
Mà sao em xa anh
Đời vẫn xanh rời rợi
(Hồ ngọc Sơn )
Và trong : Công viên là lá3 phổi của thành
phố.
B . Từ “đường” trong
“Đường1 ra trận mùa này đẹp lắm”
( Phạm tiến Duật )
Và trong : Ngọt như đường2
+Trường hợp A là hiện tượng nhiều nghĩa
vì:
Lá1,2: là (dt)chỉ bộ phận của cây ,có hình
thù màu xanh khác nhau nhưng thường
mỏng  Nghĩa gốc
Lá 3 :chỉ từng sự vật có hình mỏng nhẹ
giống hình lá
 Nghĩa chuyển
Có mối liên hệ ngữ nghĩa.
Trường hợp B là trường hợp đồng âm vì :
-Đường1: chỉ con đường
-Đường2: chất kết tinh vị ngọt , thường
chế từ mía hoặc củ cải đường .
vỏ ngữ âm giống nhau
nghĩa khác xa nhau
Trong hai trường hợp (a ) và ( b ) sau đây, trường hợp nào là hiện tượng
từ nhiều nghĩa? trường hợp nào là hiện tượng từ đồng âm ? vì sao ?
Bài tập :

Điền nội dung thích hợp vào chỗ trống
+ .......................... là từ mà các nghĩa của nó có 1 mối liên hệ ngữ
nghĩa nhất định .
+ …………………… là những từ có âm thanh giống nhau nhưng chúng
hoàn toàn không có mối liên hệ nào với nhau về nghĩa.
Ghi nhớ :
Từ đồng âm
Từ nhiều nghiã




-Mồm bò không phải mồm bò mà lại mồm bò
-Mồm bò không phải mồm bò mà lại mồm bò
Tác dụng
Tác dụng
:
:
Lợi dụng hiện tượng đồng âm trong tiếng việt để
Lợi dụng hiện tượng đồng âm trong tiếng việt để
chơi chữ tạo ra những liên tưởng bất ngờ , thú vị.
chơi chữ tạo ra những liên tưởng bất ngờ , thú vị.
Chỉ ra hiện tượng đồng âm trong ví dụ sau:
Chỉ ra hiện tượng đồng âm trong ví dụ sau:


-Ruồi đậu mâm xôi đậu , kiến bò đĩa thịt bò
-Ruồi đậu mâm xôi đậu , kiến bò đĩa thịt bò
DT ĐT

ĐT
ĐT
3
DT
DT
1
2
2
1
1
2
ĐT