Các nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng thông tin kế toán trên báo cáo tài chính tại các công ty xây dựng trên địa bàn tp hồ chí minh

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHỆ TP.HCM

------------------------------

TRƯƠNG THỊ MỸ LIÊN

CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN CHẤT
LƯỢNG THÔNG TIN KẾ TOÁN TRÊN BÁO CÁO
TÀI CHÍNH TẠI CÁC CÔNG TY XÂY DỰNG
TRÊN ĐỊA BÀN TP. HỒ CHÍ MINH

LUẬN VĂN THẠC SĨ
Chuyên ngành: Kế toán
Mã số ngành : 60340301

TP. HỒ CHÍ MINH, tháng 09 năm 2017


BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHỆ TP.HCM

------------------------------

TRƯƠNG THỊ MỸ LIÊN

CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN CHẤT
LƯỢNG THÔNG TIN KẾ TOÁN TRÊN BÁO CÁO
TÀI CHÍNH TẠI CÁC CÔNG TY XÂY DỰNG
TRÊN ĐỊA BÀN TP. HỒ CHÍ MINH

LUẬN VĂN THẠC SĨ
Chuyên ngành: Kế toán
Mã số ngành : 60340301

CÁN BỘ HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. PHẠM NGỌC TOÀN

TP. HỒ CHÍ MINH, tháng 09 năm 2017


CÔNG TRÌNH ĐƯỢC HOÀN THÀNH
TẠI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHỆ TP.
HCM

Cán bộ hướng dẫn khoa học : TS. PHẠM NGỌC TOÀN.
Luận văn Thạc sĩ được bảo vệ tại Trường Đại học Công nghệ TP. HCM
ngày 08 tháng 10 năm 2017.

T
T1
2
3
4
5

Thành phần Hội đồng đánh giá Luận văn Thạc sĩ gồm:
C
h
P
G

P
P
G
bP
P
G
b
T
S.
T
Ủy
S.
v

Xác nhận của Chủ tịch Hội đồng đánh giá Luận văn sau khi Luận văn đã
được
sửa chữa (nếu có).
Chủ tịch Hội đồng đánh giá Luận văn

PGS. TS Phạm Văn Dược


TRƯỜNG ĐH CÔNG NGHỆ TP. HCM
PHÒNG QLKH – ĐTSĐH

CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT
NAM
Độc lập – Tự do – Hạnh phúc
TP. HCM, ngày 10 tháng 8 năm 2017

NHIỆM VỤ LUẬN VĂN THẠC SĨ
Họ tên học viên: Trương Thị Mỹ Liên

Giới tính: Nữ

Ngày, tháng, năm sinh: 15/03/1987

Nơi sinh: ĐăKNông

Chuyên ngành: Kế toán

MSHV:1541850024

I- Tên đề tài:
“CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN CHẤT LƯỢNG THÔNG TIN KẾ
TOÁN TRÊN BÁO CÁO TÀI CHÍNH TẠI CÁC CÔNG TY XÂY DỰNG TRÊN ĐỊA
BÀN THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH”
II- Nhiệm vụ và nội dung:
Đề tài nghiên cứu các nhân tố ảnh hưởng và đo lường mức độ ảnh hưởng của các
nhân tố này đến chất lượng thông tin kế toán trên báo cáo tài chính tại các công ty xây
dựng trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh. Xây dựng mô hình nghiên cứu các nhân tố
ảnh hưởng đến chất lượng thông tin kế toán trên báo cáo tài chính tại các công ty xây
dựng. Từ đó đề xuất một số ý kiến nhằm nâng cao chất lượng thông tin kế toán trên báo
cáo tài chính tại các công ty xây dựng trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh.
III- Ngày giao nhiệm vụ: 15/02/2017
IV- Ngày hoàn thành nhiệm vụ: 31/8/2017
V- Cán bộ hướng dẫn: TS PHẠM NGỌC TOÀN
CÁN BỘ HƯỚNG DẪN
(Họ tên và chữ ký)

Phạm Ngọc Toàn

KHOA QUẢN LÝ CHUYÊN NGÀNH
(Họ tên và chữ ký)


LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đề tài luận văn “Các nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng thông
tin kế toán trên báo cáo tài chính của các công ty xây dựng trên địa bàn thành phố Hồ
Chí Minh” là công trình của việc học tập và nghiên cứu thật sự nghiêm túc của bản thân.
Những kết quả nêu ra trong nghiên cứu này là trung thực và chưa từng được công bố
trước đây. Các số liệu trong luận văn nghiên cứu có nguồn gốc rõ ràng, được tổng hợp từ
những nguồn thông tin đáng tin cậy.
Tp. HCM, tháng 09 năm 2017
Tác giả

Trương Thị Mỹ Liên


LỜI CẢM ƠN
Trong suốt thời gian từ khi bắt đầu học tập khoá học cao học tại trường Đại học
công nghệ Tp. HCM đến nay, tôi đã nhận được rất nhiều sự quan tâm, giúp đỡ của quý
Thầy Cô, gia đình và bạn bè.
Với lòng biết ơn sâu sắc nhất, Tôi xin gửi đến quý Thầy Cô ở khoa Kế toán – Tài
chính – Ngân hàng; phòng Quản lý khoa học và đào tạo sau đại học – Trường Đại học
Công nghệ Tp. HCM; tất cả quý Thầy Cô đã cùng với tri thức và tâm huyết của mình để
truyền đạt vốn kiến thức quý báu và tạo mọi điều kiện thuận lợi cho chúng tôi trong suốt
thời gian học tập tại trường.
Tôi chân thành cảm ơn TS. Phạm Ngọc Toàn đã tận tâm hướng dẫn tôi trong suốt

thời gian thực hiện đề tài luận văn. Nếu không có những lời hướng dẫn tận tình của thầy
thì tôi rất khó hoàn thiện được luận văn này.
Mặc dù, tôi đã cố gắng rất nhiều trong suốt quá trình nghiên cứu và thực hiện luận
văn. Nhưng do hạn chế về mặt thời gian cùng với việc thiếu kinh nghiệm trong nghiên
cứu nên đề tài luận văn chắc chắn còn nhiều hạn chế và thiếu sót. Tôi rất mong nhận
được những ý kiến đóng góp quý báu của quý Thầy Cô để luận văn của tôi được hoàn
thiện hơn
nữa.
Tp. HCM, tháng 09 năm 2017
Tác giả
Trương Thị Mỹ Liên


MỤC LỤC
Trang bìa
Trang phụ bìa
Lời cam đoan
Lời cảm ơn
Tóm tắt nội dung
Mục lục
Danh mục chữ viết tắt
Danh mục từ viết tắt
Danh mục bảng biểu
Danh mục hình vẽ


PHẦN MỞ ĐẦU.................................................................................................................. 1
1. TÍNH CẤP THIẾT CỦA ĐỀ TÀI................................................................................... 1
2. MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU ............................................................................................ 2
3. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU ................................................................ 3

4. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ................................................................................... 3
5. Ý NGHĨA ĐỀ TÀI........................................................................................................... 3
6. BỐ CỤC CỦA LUẬN VĂN CHƯƠNG......................................................................... 5
CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN CÁC NGHIÊN CỨU TRƯỚC ............................................ 5
1.1 Các nghiên cứu nước ngoài ........................................................................................... 5
1.2 Các nghiên cứu trong nước............................................................................................ 8
1.3 Nhận xét và khe hổng nghiên cứu ............................................................................... 11
KẾT LUẬN CHƯƠNG 1 .................................................................................................. 12
CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ THUYẾT VỀ CÁC NHÂN TỐ TÁC ĐỘNG ĐẾN CHẤT
LƯỢNG THÔNG TIN KẾ TOÁN TRÊN BÁO CÁO TÀI CHÍNH CỦA CÁC CÔNG TY
............................................................................................................................................ 13
2.1 Cơ sở lý luận về báo cáo tài chính............................................................................... 13
2.1.1 Khái niệm về báo cáo tài chính ................................................................................ 13


2.1.2 Mục đích của báo cáo tài chính ................................................................................ 13
2.1.3 Hệ thống báo cáo tài chính của doanh nghiệp.......................................................... 14
2.1.4 Nguyên tắc lập và trình bày BCTC .......................................................................... 15
2.1.5 Môi trường pháp lý đối với của các công ty tại Việt Nam ...................................... 17
2.1.5.1 Luật kế toán và các Nghị định hướng dẫn thực thi Luật....................................... 17
2.1.5.2 Hệ thống chuẩn mực kế toán Việt Nam ................................................................ 18
2.1.5.3 Chế độ kế toán ....................................................................................................... 19
2.2 Chất lượng thông tin kế toán ...................................................................................... 20
2.2.1 Thông tin ................................................................................................................... 20
2.2.2 Chất lượng thông tin ................................................................................................. 21
2.2.3 Chất lượng thông tin kế toán .................................................................................... 23
2.3 Các nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng thông tin kế toán trên báo cáo tài chính của
các công ty
................................................................................................................................ 30
2.3.1 Hệ thống kiểm soát nội bộ ........................................................................................ 30

2.3.2 Chính sách về thuế .................................................................................................... 32
2.3.3 Ứng dụng công nghệ thông tin ................................................................................. 33
2.3.4 Trình độ nhân viên kế toán ....................................................................................... 34
2.3.5 Nhà quản trị............................................................................................................... 35
2.3.6 Đặc điểm của công ty xây dựng ............................................................................... 35
2.4 Lý thuyết nền ............................................................................................................... 38
2.4.1 Lý thuyết thông tin bất cân xứng.............................................................................. 38
2.4.2 Lý thuyết ủy quyền (Agency theory) ....................................................................... 39
2.4.3 Lý thuyết hành vi quản lý ......................................................................................... 40
2.5 Mô hình nghiên cứu ..................................................................................................... 41
KẾT LUẬN CHƯƠNG 2 .................................................................................................. 44
CHƯƠNG 3: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU .............................................................. 45
3.1 Thiết kế nghiên cứu ..................................................................................................... 45
3.1.1Phương pháp nghiên cứu ........................................................................................... 45
3.1.1.1 Nghiên cứu định tính ............................................................................................. 45


3.1.1.2 Nghiên cứu định lượng .......................................................................................... 46
3.1.2 Quy trình nghiên cứu ................................................................................................ 47
3.1.3 Phương pháp chọn mẫu ............................................................................................ 48
3.1.4 Thiết kế bảng câu hỏi................................................................................................ 48
3.2 Xây dựng thang đo...................................................................................................... 49
3.3 Thực hiện nghiên cứu định lượng ............................................................................... 53
3.3.1 Tình hình thu thập dữ liệu nghiên cứu định lượng .................................................. 53
3.3.2 Đặc điểm của mẫu nghiên cứu ................................................................................. 54
3.3.2.1 Mẫu dựa trên đặc điểm giới tính của đối tượng được phỏng vấn ......................... 54
3.2.2.2 Mẫu dựa trên đặc điểm công việc của đối tượng được phỏng vấn ....................... 55
3.3.2.3 Mẫu dựa trên đặc điểm thâm niên của đối tượng được phỏng vấn ...................... 55
3.4 Mô hình nghiên cứu ..................................................................................................... 56
3.4.1 Mô hình nghiên cứu .................................................................................................. 56

3.4.2. Các giả thuyết nghiên cứu ....................................................................................... 57
3.4.3 Mô hình hồi quy các nhân tố tác động đến chất lượng thông tin kế toán trên báo cáo
tài chính của các công ty xây dựng trên địa bàn TP. Hồ Chí Minh .................................. 58
KẾT LUẬN CHƯƠNG 3 .................................................................................................. 60
CHƯƠNG 4: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU ......................................................................... 61
4.1 Giới thiệu khái quát về các công ty xây dựng trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh . 61
4.2 Kết quả nghiên cứu ...................................................................................................... 61
4.2.1 Dữ liệu nghiên cứu.................................................................................................... 61
4.2.2 Đánh giá thang đo ..................................................................................................... 62
4.2.2.1 Đánh giá độ tin cậy của thang đo qua hệ số Cronbach alpha ............................... 62
4.2.2.2 Đánh giá độ tin cây thang đo biến độc lập ............................................................ 63
4.2.2.3 Đánh giá độ tin cậy thang đo biến phụ thuộc........................................................ 65
4.2.3 Phân tích hồi quy đa biến ......................................................................................... 66
4.2.3.1 Mô hình hồi quy tổng thể. ..................................................................................... 66
4.2.3.2 Kiểm định mức độ phù hợp của mô hình .............................................................. 67
4.2.3.3 Kiểm định trọng số hồi quy ................................................................................... 68


4.2.4.4 Kiểm định hiện tượng đa cộng tuyến. ...................................................................
69
4.2.4.5 Kiểm định hiện tượng tự tương quan của phần dư. .............................................. 69
4.2.4.6 Kiểm định về phân phối chuẩn của phần dư. ........................................................
69
4.2.4.7 Kiểm định giải định phương sai của sai số (phần dư) không đổi .........................
71
4.2.4.8 Kiểm định các giả thuyết nghiên cứu. ...................................................................
72
4.3 Bàn luận kết quả nghiên cứu ....................................................................................... 73
KẾT LUẬN CHƯƠNG 4 .................................................................................................. 76
CHƯƠNG 5: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ .................................................................... 77

5.1 Kết luận ........................................................................................................................ 77
5.2 Kiến nghị...................................................................................................................... 78
5.2.1 Hệ thống kiểm soát nội bộ ........................................................................................
78
5.2.2 Chính sách về thuế ....................................................................................................
80
5.2.3 Ứng dụng công nghệ thông tin ................................................................................. 81
5.2.4 Trình độ nhân viên kế toán ....................................................................................... 84
5.2.5 Nhà quản trị............................................................................................................... 85
5.2.6 Đặc điểm công ty xây dựng ......................................................................................
86
5.3 Những hạn chế và hướng nghiên cứu tiếp theo của đề tài ..........................................
87
KẾT LUẬN CHƯƠNG 5 .................................................................................................. 88
Kết luận .............................................................................................................................. 89


DANH MỤC SƠ ĐỒ VÀ HÌNH VẼ
Sơ đồ 1.1: Mô hình nghiên cứu của Komala ........................................................................
7
Hình 1.1: Khung lý thuyết nghiên cứu của Rapina ............................................................. 8
Hình 2.1: Mô hình nghiên cứu đề xuất .............................................................................. 43
Hình 3.1: Quy trình nghiên cứu các nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng thông tin kế toán
trên báo cáo tài chính của các công ty xây dựng trên địa bàn TP. Hồ Chí Minh ..............
47
Hình 3.2: Mô hình nghiên cứu chính thức ........................................................................ 57
Hình 4.1 Đồ thị Histogram của phần dư đã chuẩn hóa ...................................................... 70
Hình 4.2 Đồ thị P-P Plot của phần dư đã chuẩn hóa ..........................................................
71
Hình 4.3 Đồ thị phân tán giữa giá trị dự đoán và phần dư từ hồi quy ...............................

72


DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT

P P
hầ M
D D
oa N
C C
ô N
H H
ệ T


DANH MỤC BẢNG BIỂU
Bảng 2.1: Tổng hợp các nhân tố tác động đến chất lượng thông tin kế toán theo các nghiên cứu
trước ..............................................................................................................................................42
Bảng 3.1: Thang đo chính thức được mã hóa ...............................................................................49
Bảng 3.3: Kết quả thống kê mô tả mẫu khảo sát theo giới tính ....................................................54
Bảng 3.2: Thống kê kết quả gửi và thu về phiếu khảo sát .............................................................54
Bảng 3.4: Kết quả thống kê mô tả mẫu khảo sát theo công việc .................................................. 55
Bảng 3.5: Kết quả thống kê mô tả mẫu khảo sát theo thâm niên.................................................. 56
Bảng 3.6: Các giả thuyết nghiên cứu ............................................................................................57
Bảng 4.1 Kết quả phân tích Crobach’s Alpha cho thang đo biến độc lập .....................................63
Bảng 4.2 Kết quả phân tích Crobach’s Alpha cho thang đo biến phụ thuộc .................................65
Bảng 4.3 Bảng tóm tắt mô hình hồi quy ........................................................................................67
Bảng 4.4 Bảng ANOVA ................................................................................................................68
Bảng 4.5 Bảng trọng số hồi quy.....................................................................................................68
Bảng 5.1. Bảng sắp xếp thứ tự quan trọng theo hệ số Beta của các nhân tố ................................78

PHẦN MỞ ĐẦU
1. TÍNH CẤP THIẾT CỦA ĐỀ TÀI
Nền kinh tế của Việt Nam đang dần phát triển và mức độ hội nhập vào nền kinh tế
thế giới ngày càng sâu rộng thì vai trò của ngành kế toán ngày càng được quan tâm. Hoạt
động của ngành kế toán sẽ cung cấp các báo cáo tài chính (BCTC) thể hiện thông tin về
tình hình hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp, từ đó sẽ tác động đến nhiều đối tượng
khác nhau không chỉ trong phạm vi một quốc gia mà nó còn mang tính toàn cầu. Do đó,
thông tin kế toán đóng một vai trò hết sức quan trọng đối với công tác quản lý doanh
nghiệp ở cấp độ vi mô. Hơn thế nữa, chất lượng của thông tin kế toán sẽ ảnh hưởng trực
tiếp và đáng kể đối với sự thành công hay thất bại của các quyết định kinh tế, hay nói
cách khác thông tin trên BCTC luôn đóng vai trò quan trọng đối với những người sử
dụng thông tin tài chính, đặc biệt là những nhà đầu tư.
Ngành xây dựng tại Việt Nam nói chung và tại TP. Hồ Chí Minh nói riêng giữ một
vai trò quan trọng trong nền kinh tế quốc dân, là một trong những lĩnh vực sản xuất vật
chất lớn của nền kinh tế. Ngành xây dựng tạo ra những tiền đề vật chất kỹ thuật, cơ sở hạ
tầng và những tài sản cố định mới, phục vụ đời sống con người và tạo điều kiện cho các
ngành kinh tế khác phát triển. Những báo cáo tài chính gần đây của các công ty xây dựng
cho dựng cho thấy ngành này đang có được những cơ hội phát triển tốt. Tuy nhiên, thực
trạng hiện nay cho thấy thái độ của người sử dụng thông tin kế toán cũng như người lập
thông tin kế toán đều ít quan tâm hay chưa thực sự quan tâm nhiều đến khía cạnh các
nhân tố tác động đến thông tin trình bày trên các BCTC để đưa ra các nhận định về cơ hội
phát triển của doanh nghiệp hay các quyết định kinh tế có liên quan. Do đó, việc sử dụng
thông tin kế toán cũng có phần hạn chế và BCTC không phát huy được hết khả năng
truyền tải thông tin. Vì vậy, vấn đề đặt ra là để hiểu và lập BCTC đúng, chất lượng hơn
hình thức thì ngoài yếu tố kỹ thuật kế toán, đòi hỏi người lập cũng như người sử dụng
phải chú ý đến những nhân tố ảnh hưởng đến thông tin kếtoán trình bày trên BCTC để từ
đó có sơ sở tham chiếu khi sử dụng và lập BCTC hiệu quả hơn, có những quyết định kinh
tế phù hợp.

1


Nhận thức được tầm quan trọng này nên tôi đã chọn đề tài “Các nhân tố ảnh
hưởng đến chất lượng thông tin kế toán trên báo cáo tài chính của các công ty xây dựng
trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh” để làm đề tài nghiên cứu cho luận văn này.
2. MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU:
Mục tiêu nghiên cứu tổng quát: Các nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng thông tin
kế toán trên báo cáo tài chính của các công ty xây dựng trên địa bàn thành phố Hồ Chí
Minh.
Mục tiêu cụ thể:
(1) Xác định các nhân tố tác động đến chất lượng thông tin kế toán trên báo cáo tài
chính của các công ty.
(2) Đo lường mức độ tác động của các nhân tố đến chất lượng thông tin kế toán
trên báo cáo tài chính của các công ty xây dựng trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh.
(3) Đề xuất các kiến nghị nhằm nâng cao chất lượng thông tin kế toán trên báo cáo
tài chính của các công ty xây dựng trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh.
Để đạt được các mục tiêu nghiên cứu, nghiên cứu cần trả lời được các câu hỏi sau:
(1) Các nhân tố nào ảnh hưởng đến chất lượng thông tin kế toán trên báo cáo tài
chính của các công ty xây dựng trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh?
(2) Mức độ ảnh hưởng của các nhân tố đó đến chất lượng thông tin kế toán trên
báo cáo tài chính của các công ty xây dựng trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh như thế
nào?
(3) Các biện pháp nào để nâng cao chất lượng thông tin kế toán trên báo cáo tài
chính của các công ty xây dựng trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh?
3. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU
- Đối tượng nghiên cứu: Các nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng thông tin kế toán
trên báo cáo tài chính của các công ty xây dựng trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh.
- Phạm vi nghiên cứu:

+ Không gian nghiên cứu: Các công ty xây dựng trên địa bàn thành phố Hồ Chí

2


M
i
+
n
Thời
h
gian
.
nghiê
n
cứu:
từ
tháng
2/201
7 đến
tháng
8/201
7.

3


4. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
Nghiên cứu được thực hiện theo phương pháp định tính kết hợp với phương pháp
định lượng.

- Phương pháp định tính: Tổng kết các lý thuyết có liên quan, xây dựng dàn bài
thảo luận và tiến hành các cuộc thảo luận tay đôi (phỏng vấn các chuyên gia có liên quan
đến vấn đề nghiên cứu), phân tích dữ liệu định tính, từ đó đưa ra giả thuyết nghiên cứu.
Những giả thuyết được xây dựng trong phần này sẽ được kiểm định bằng nghiên cứu
thực nghiệm trong tương lai.
- Phương pháp định lượng: Dựa vào các lý thuyết và những nghiên cứu trước đây
để đưa ra các giả thuyết nghiên cứu, xây dựng mô hình nghiên cứu. Từ đó xây dựng
thang đo, bảng câu hỏi, thu thập dữ liệu. Dữ liệu thu thập được sẽ được xử lý, phân tích
bởi phần mềm thống kê SPSS.
5. Ý NGHĨA ĐỀ TÀI
Ý n g h ĩa kh oa họ c
- Khái quát hóa và phát triển những vấn đề lý luận về chất lượng thông tin kế
toán, báo cáo tài chính của các công ty, đóng góp về mặt lý luận xây dựng mô hình các
nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng thông tin kế toán trên báo cáo tài chính của các công
ty xây dựng trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh.
- Vận dụng phương pháp kiểm định mô hình hồi quy đa biến để đo lường mức độ
ảnh hưởng của các nhân tố đến chất lượng thông tin kế toán trên báo cáo tài chính của các
công ty xây dựng trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh.
Ý n g h ĩa th ực tiễn
Xác định các nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng thông tin kế toán trên báo cáo tài
chính của các công ty xây dựng trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh, đồng thời, đo lường
được mức độ của các nhân tố đến chất lượng thông tin kế toán trên báo cáo tài chính của
các công ty xây dựng trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh. Từ đó, đề xuất các kiến nghị
nhằm nâng cao chất lượng thông tin kế toán trên báo cáo tài chính của các công ty xây
dựng trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh.

4


6. BỐ CỤC CỦA LUẬN VĂN

Ngoài phần mở đầu và kết luận, luận văn có kết cấu gồm 5 chương:
- Chương 1: Tổng quan các nghiên cứu trước
- Chương 2: Cơ sở lý thuyết về các nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng thông tin kế
toán trên báo cáo tài chính của các công ty
- Chương 3: Phương pháp nghiên cứu
- Chương 4: Kết quả nghiên cứu
- Chương 5: Kết luận và kiến nghị

5


CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN CÁC NGHIÊN CỨU TRƯỚC
Các công trình nghiên cứu có liên quan trên thế giới cũng như ởViệt Nam và kết
quả nghiên cứu của họ có ý nghĩa hết sức quan trọng trong việc xác định mục tiêu nghiên
cứu của đề tài. Từ đó, xác định khoảng trống nghiên cứu và các vấn đề tiếp tục thực hiện,
làm cơ sở xác định mục tiêu của nghiên cứu. Cụ thể, một số nghiên cứu trong và ngoài
nước như sau:
1.1 Các nghiên cứu nước ngoài
Xu & ctg (2003),“ Key Issues Accounting Information Quality Management:
Australian Case Studies”: ngoài việc cung cấp nền tảng cơ sở lý thuyết về khái niệm và
thang đo đo lường chất lượng TTKT, qua phương pháp nghiên cứu định tính, tác giả đã
khám phá ra một số nhân tố tác động đến chất lượng thông tin kế toán, bao gồm các nhân
tố bên trong như yếutố con người và hệ thống (sư tương tác giữa con người với hệ thống
máy tính, giáo dục và nâng cao trình độ nhân viên, nâng cấp hệ thống), các vấn đề liên
quan đến các tổ chức (cơ cấu tổ chức, văn hóa tổ chức, các chính sách và chuẩn mực); và
yếu tố bên ngoài (kinh tế toàn cầu, mối quan hệ giữa các tổ chức và giữa các quốc gia, sự
phát triển công nghệ, thay đổi các quy định pháp lý). Thêm vào đó, các nghiên cứu tình
huống chủ yếu được thực hiện ở cả đơn vị thuộc khu vực tư và khu vực công, do đó kết
quả nghiên cứu này đã đóng góp vào hệ thống cơ sở lý luận rất hữu ích trong việc nghiên
cứu vấn đề có liên quan trong khu vực công, cũng như có thể sử dụng các nhân tố khám

phá này để kiểm định lại tại các quốc gia khác, chẳng hạn như tại Việt Nam.
Theo mô hình nghiên cứu của Stoderstrom và Sun (2007), các nhân tố tác động tới
chất lượng TTKT đó là: Hệ thống pháp luật và chính trị, chuẩn mực kế toán, việc trình
bày BCTC. Trong đó, chuẩn mực kế toán là nhân tố chịu sự chi phối của hệ thống pháp
luật và chính trị, vì pháp luật quy định các chuẩn mực kế toán được ban hành. Việc trình
BCTC bao hàm bốn yếu tố ảnh hưởng tới chất lượng TTKT: thị trường tài chính, chủ sở
hữu, cấu trúc vốn và hệ thống thuế. Bốn đặc tính chất lượng của TTKT theo chuẩn mực
là: tính phù hợp, tính trung lập, đáng tin cậy, và có thể hiểu được.
Ferdy van Beest và cộng sự (2009), nhóm nghiên cứu đã dựa vào các đặc tính của
chất lượng nêu trong “Khung lý thuyết hoàn thiện cho báo cáo tài chính” của IASB và
6


FASB (2008) để thực hiện nghiên cứu. Các đặc điểm về chất lượng trong nghiên cứu bao
gồm: thích hợp, trình bày trung thực, dễ hiểu, có thể so sánh được, kịp thời. Các đặc tính
đó được xem là hợp lý khi lấy làm căn cứ trong việc hình thành các công cụ đánh giá về
chất lượng BCTC.
Các báo cáo thường niên ở Mỹ, Anh và Hà Lan được đem ra để sử dụng cho
nghiên cứu (231 báo cáo), nhóm nghiên cứu đã xây dựng bảng khảo sát với 21 biến quan
sát dựa vào hai đặc tính chất lượng cơ bản và bốn đặc tính chất lượng nâng cao. Sau quá
trình nghiên cứu, nhóm tác giả đã đưa ra kết quả nghiên cứu với đặc tính thích hợp là yếu
tố quan trọng đứng đầu khi đánh giá chất lượng thông tin, sau đó mới đến hợp lệ, đáng tin
cậy. Kết quả nghiên cứu từ việc kiểm định mô hình hồi quy tuyến tính bội của Ferdy van
Beest và cộng sự cũng đưa ra kết luận về sự ảnh hưởng của chuẩn mực kế toán, môi
trường pháp lý, quy mô công ty, ảnh hưởng của ngành công nghiệp tới chất lượng BCTC
của các công ty niêm yết được khảo sát.
Komala (2012) với nghiên cứu “The influence of the accounting managers
knowledge and the top managements support on the accounting information system and
its impact on the quality of accounting information: a case of zakat institutions in
bandung”, nghiên cứu sự tác động của yếu tố trình độ hiểu biết của kế toán trưởng

(Accounting Manager Knowledge) và yếu tố hỗ trợ của ban quản lý cấp cao (Top
management support) đến chất lượng TTKT gián tiếp thông qua nhân tố HTTTKT. Qua
tổng hợp lý thuyết nền và các nghiên cứu trước, tác giả đã làm rõ các khái niệm và thang
đo về: Hiểu biết của kế toán trưởng, hỗ trợ của ban quản trị cấp cao, HTTTKT, chất
lượng TTKT, từ đó đưa ra mô hình và giả thuyết nghiên cứu.

7


Sơ đồ 1.1: Mô hình nghiên cứu của Komala

8


Hiểu biết của giám
đốc tài chính

Hỗ trợ của ban
quản trị cấp cao

Hệ thống

Chất lượng

thông tin

thông tin

kế toán

kế toán

(Nguồn: Komala (2012))
Nghiên cứu thực nghiệm tại 31 cơ quan tại Zakat, Indonesia với đối tượng khảo
sát là các nhà lãnh đạo của các cơ quan này, kết quả nghiên cứu cho thấy rằng sự hiểu
biết của kế toán trưởng và hỗ trợ của ban quản trị cấp cao ảnh hưởng đáng kể (63%) đến
HTTTKT. HTTTKT có ảnh hưởng (77.9%) đến chất lượng TTKT. Bên cạnh đó, nghiên
cứu cũng đã chỉ ra yếu tố sự hiểu biết của kế toán trưởng và hỗ trợ của ban quản trị cấp
cao tác động đáng kể đến chất lượng TTKT gián tiếp thông qua HTTTKT với mức ảnh
hưởng lần lượt là 45.3% và 31.0%.
Rapina, Padjadjaran University (2014), “Factors Influencing The Quality of
Accounting Information System and Its Implications On The Quality of Accouting
Information”–“Các yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng của hệ thống thông tin kếtoán và
những hàm ý của nó đối với chất lượng thông tin kế toán”. Mục tiêu của nghiên cứu này
là để xác định ảnh hưởng của các yếu tố tổ chức (cam nhà quản trị, văn hóa tổ chức và cơ
cấu tổ chức) đến chất lượng của hệ thống TTKT và những tác động của nó đến chất
lượng của TTKT. Các đối tượng tham gia trong nghiên cứu này là các nhân viên kế toán
của 33 hợp tác xã ở Bandung, Indonesia. Khung lý thuyết nghiên cứu được trình bày theo
hình dưới đây:

9


Nhà quản trị