Các nhân tố bên trong doanh nghiệp tác động đến chất lượng thông tin kế toán được trình bày trên báo cáo tài chính của các doanh nghiệp nhỏ và vừa tại thành phố hồ chí minh

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHỆ TP.HCM

---------------------------

TẠ THỊ THƠ
CÁC NHÂN TỐ BÊN TRONG DOANH NGHIỆP
TÁC ĐỘNG ĐẾN CHẤT LƯỢNG THÔNG TIN
KẾ TOÁN ĐƯỢC TRÌNH BÀY TRÊN BÁO CÁO
TÀI CHÍNH CỦA CÁC DOANH NGHIỆP NHỎ
VÀ VỪA TẠI THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
LUẬN VĂN THẠC SĨ
Chuyên ngành: Kế toán
Mã số ngành: 60340301

TP. HỒ CHÍ MINH, tháng 01 năm
2016


BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHỆ TP.HCM

---------------------------

TẠ THỊ THƠ
CÁC NHÂN TỐ BÊN TRONG DOANH NGHIỆP
TÁC ĐỘNG ĐẾN CHẤT LƯỢNG THÔNG TIN
KẾ TOÁN ĐƯỢC TRÌNH BÀY TRÊN BÁO CÁO
TÀI CHÍNH CỦA CÁC DOANH NGHIỆP NHỎ
VÀ VỪA TẠI THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
LUẬN VĂN THẠC SĨ

Chuyên ngành: Kế toán
Mã số ngành: 60340301
CÁN BỘ HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS NGUYỄN XUÂN HƯNG

TP. HỒ CHÍ MINH, tháng 01 năm
2016


CÔNG TRÌNH ĐƯỢC HOÀN THÀNH TẠI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHỆ TP. HCM

Cán bộ hướng dẫn khoa học : PGS-TS Nguyễn Xuân Hưng

Luận văn Thạc sĩ được bảo vệ tại Trường Đại học Công nghệ TP. HCM
ngày 27 tháng 03 năm 2016

Thành phần Hội đồng đánh giá Luận văn Thạc sĩ gồm:
STT

Họ và tên

Chức danh Hội đồng

1

PGS.TS. Phan Đình Nguyên

Chủ tịch

2

TS. Nguyễn Thị Mỹ Linh

Phản biện 1

3

TS. Phan Thị Hằng Nga

Phản biện 2

4

PGS.TS. Lê Quốc Hội

5

TS. Hà Văn Dũng

Ủy viên
Ủy viên, Thư ký

Xác nhận của Chủ tịch Hội đồng đánh giá Luận sau khi Luận văn đã
được sửa chữa
Chủ tịch Hội đồng đánh giá LV


TRƯỜNG ĐH CÔNG NGHỆ TP. HCM

CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM

PHÒNG QLKH – ĐTSĐH

Độc lập – Tự do – Hạnh phúc
TP. HCM, ngày 20 tháng 08 năm 2015

NHIỆM VỤ LUẬN VĂN THẠC SĨ
Họ tên học viên: Tạ Thị Thơ

Giới tính: Nữ

Ngày, tháng, năm sinh: 04/02/1991

Nơi sinh: Thái Bình

Chuyên ngành: Kế toán – Kiểm toán

MSHV: 1441850042

I- Tên đề tài:
Các nhân tố bên trong doanh nghiệp tác động đến chất lượng thông tin kế
toán được trình bày trên báo cáo tài chính của các doanh nghiệp nhỏ và vừa tại
thành phố Hồ Chí Minh
II- Nhiệm vụ và nội dung:
Chương 1: Tổng quan về vấn đề nghiên
cứu
Chương 2: Cơ sở lý thuyết về thông tin kế toán và chất lượng thông tin
kế
toán
Chương 3: Phương pháp nghiên

cứu
Chương 4: Kết quả nghiên cứu và bàn
luận
Chương 5: Kết luận chung và một số giải pháp nâng cao chất lượng
thông tn kế toán được trình bày trên báo cáo tài chính của các doanh
nghiệp nhỏ và vừa
III- Ngày giao nhiệm vụ: 20/08/2015
IV- Ngày hoàn thành nhiệm vụ: 15/01/2016
V- Cán bộ hướng dẫn: PGS-TS Nguyễn Xuân Hưng
CÁN BỘ HƯỚNG DẪN
(Họ tên và chữ ký)

KHOA QUẢN LÝ CHUYÊN NGÀNH
(Họ tên và chữ ký)


i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan luận văn thạc sĩ kinh tế “Các nhân tố bên trong doanh
nghiệp tác động đến chất lượng thông tin kế toán được trình bày trên báo cáo
tài chính của các doanh nghiệp nhỏ và vừa tại thành phố Hồ Chí Minh” là
công trình của việc học tập và nghiên cứu khoa học thật sự nghiêm túc của bản
thân. Những kết quả nêu ra trong luận văn này là trung thực và chưa được công bố
trước đây. Các số liệu trong luận văn có nguồn gốc rõ ràng, được tổng hợp từ
những nguồn thông tn đáng tin cậy.
TP. HCM, ngày 09 tháng 01 năm 2016
Học viên thực hiện Luận văn

Tạ Thị Thơ


ii

LỜI CẢM ƠN
Tôi xin bày tỏ lời cảm ơn sâu sắc đến:
- Các Thầy Cô Trường Đại Học Công Nghệ TP.Hồ Chí Minh đã tận tình truyền đạt
kiến thức nền tảng cơ sở, kiến thức chuyên sâu về Kế toán – Kiểm toán và kinh
nghiệm sống quý báu, thực sự hữu ích tôi trong thời gian thực tập và cả sau này.
- Đặc biệt tôi xin gởi lời tri ân đến Cô Nguyễn Xuân Hưng đã hết lòng hỗ trợ,
giúp đỡ tôi từ khi chọn đề tài, cách thức tếp cận thực tễn tại đơn vị thực tập
đến khi hoàn chỉnh luận văn thạc sĩ này.
Xin kính chúc Qúy Thầy Cô dồi dào sức khỏe và thành công trong công việc.
TP. HCM, ngày 09 tháng 01 năm 2016
Học viên thực hiện Luận văn

Tạ Thị Thơ


3

TÓM TẮT
Nhằm góp phần làm cho thông tn kế toán của các doanh nghiệp vừa và nhỏ
được minh bạch hơn, lành mạnh hơn, có chất lượng hơn, phù hợp với yêu cầu
phát triển khách quan của nền kinh tế thị trường luận văn đã chọn đề tài “Các
nhân tố bên trong doanh nghiệp tác động đến chất lượng thông tin kế toán
được trình bày trên báo cáo tài chính của các doanh nghiệp nhỏ và vừa tại
thành phố Hồ Chí Minh” để nghiên cứu. Bằng việc kế thừa các nghiên cứu trước
để xác định các nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng thông tn kế toán từ đó xây

dựng mô hình cho các nhân tố bên trong doanh nghiệp ảnh hưởng đến chất lượng
thông tn kế toán của các doanh nghiệp nhỏ và vừa tại thành phố Hồ Chí Minh luận
văn đã xác định được
6 nhân tố như sau:
Chính sách pháp luật (P), Nhân sự kế toán (N) , Nhà quản lý (L), Môi trường
doanh nghiệp (M) và Thuế (T). Nghiên cứu sử dụng kết quả của bảng câu hỏi sau
khi khảo sát thực tế tại thành phố Hồ Chí Minh và chạy chương trình SPSS 2.0 để
đo lường mức độ tác động của các nhân tố
Kết quả nghiên cứu cho thấy có 2 nhân tố bên trong doanh nghiệp tác động
đến chất lượng thông tn kế toán được trình bày trên báo cáo tài chính của các
doanh nghiệp nhỏ và vừa tại thành phố Hồ Chí Minh bao gồm: Chính sách pháp
luật, Nhân sự kế toán. Nhà quản lý, Thuế và Môi trường doanh nghiệp không có ý
nghĩa trong nghiên cứu này. Nhân tố chính sách pháp luật có ảnh hưởng mạnh
nhất (β = 0.557 ) tới chất lượng thông tin kế toán trình bày trên báo cáo tài
chính của các doanh nghiệp nhỏ và vừa tại thành phố Hồ Chí Minh, kế tếp là
Nhân sự kế toán (β=
0.259)
Mô hình kết quả nghiên cứu như sau:
Chất lượng thông tin kế toán được trình bày trên báo cáo tài chính của các
doanh nghiệp nhỏ và vừa tại thành phố Hồ Chí Minh = 0.557 x Chính sách
pháp luật + 0.259 x Nhân sự kế toán
Trên cơ sở đó, luận văn đưa ra một số đề xuất với các doanh nghiệp nhỏ và vừa
tại


4

thành phố Hồ Chí Minh nhằm giúp các nhà quản trị nâng cao chất lượng thông tn
kế toán được trình bày trên báo cáo tài chính của doanh nghiệp mình.

5

ABSTRACT
To contribute to the accounting information of the medium and small
businesses more transparent, healthier, higher quality, consistent with the
objectve requirements of development of market economies have chosen
dissertaton topic financial "Factors within the enterprise impact on the quality of
accountng informaton is presented on the financial statements of small and
medium-sized enterprises in Ho Chi Minh city" to study. By inheritng the previous
study to determine the factors that afect the quality of accountng informaton
from which to build models for the enterprise internal factors afectng the quality
of accountng informaton of enterprises small and medium enterprises in Ho Chi
Minh city has identfied dissertations 6 following factors:
Legal Policy (TP), HR accountng (N), managers (L), business environment (M)
and Taxes (T). The study used the results of a questonnaire survey after the fact
in Ho Chi Minh and running SPSS 2.0 to measure the extent of the impact
factor
The study results showed that 2 factors afectng business quality accountng
informaton is presented on the financial statements of small and medium-sized
enterprises in Ho Chi Minh City include: Policy measures legal, accountng
personnel, managers, tax and business environment does not make sense in this
study. Legal Policy factors have the strongest influence (β = 0557) on the quality of
accountng informaton presented in the financial statements of small and
medium- sized enterprises in Ho Chi Minh city, followed by HR Design math (β =
0259
Model results are as follows:
He quality of accounting informaton is presented on the financial
statements of small and medium-sized enterprises in Ho Chi Minh City = 0557 x
Legal Policy

+ 0259 HR accounting
On this basis, the thesis gives some suggestons for small and medium-sized
enterprises in Ho Chi Minh City to help managers improve the quality of accountng
informaton is presented on the company's financial reports his career.


6

DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT
BCTC: Báo cáo tài chính
BCĐKT: Bảng cân đối kế toán
BCKQHĐKD: Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh
BCLCTT: Báo cáo lưu chuyển tền tệ
FASB: Financial Accountng Standards Board
IASB: Internatonal Accountng Standards Board
TM BCTC: Thuyết minh báo cáo tài chính TTKT:
Thông tn kế toán
US GAAP: US Generally Accepted Accoungting Principles


7

DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 1.1 Tóm tắt các nghiên cứu đánh giá chất lượng báo cáo tài chính ................10
Bảng 1.2 Đo lường các đặc tính chất lượng kế toán theo nghiên cứu của ferdy van
beest và các cộng sự ..................................................................................................11
Bảng 2.1 Tổng hợp đặc tính chất lượng thông tin của knight và burn .....................23
Bảng 4.1 Ngành nghề của đối tượng khảo sát...........................................................42
Bảng 4.2 Kết quả crobach alpha các thang đo ..........................................................43
Bảng 4.3 Ma trận nhân tố sau khi xoay ( rotated compoment matrix )

....................46
Bảng 4.4 Kết quả phân tích efa cho biến phụ thuộc .................................................48
Bảng 4.5 Kết quả tóm tắt cronbach các thang đo sau khi hiệu chỉnh .......................49
Bảng 4.6 Ma trận hệ số tương quan ..........................................................................50
Bảng 4.7 Tóm tắt mô hình.........................................................................................51
Bảng 4.8 Phân tích phương sai ( anova) ...................................................................51
Bảng 4.9 Trọng số hồi qui ( coeficients ) ................................................................52


vii

DANH MỤC CÁC HÌNH
Hình 1.1 Mô hình hệ thống thông tn thành công của delone và mclean (1992)
........6
Hình 1.2 Mô hình hệ thống thông tn thành công của delone và mclean (2003)
........6
Hình 1.3 Mô hình các nhân tố tác động đến chất lượng thông tin kế toán của
stoderstrom

và

sun

(2007)

...........................................................................................8
Hình
3.1
Quy
trình

.................................................................................36

nghiên

cứu

Hình 4.1 Biểu đồ tần số của phần dư chuẩn hóa của nhân tố chất lượng thông tn
kế toán được trình bày trên báo cáo tài chính của các doanh nghiệp nhỏ và vừa
tại

thành

phố

hồ

chí

minh

...............................................................................................53
Hình 4.2 Biểu đồ dự báo giá trị của nhân tố chất lượng thông tn kế toán được trình
bày trên báo cáo tài chính của các doanh nghiệp nhỏ và vừa tại thành phố hồ chí
minh...........................................................................................................................5
4
Hình 4.3 Biểu đồ phân tán giá trị của nhân tố chất lượng thông tin kế toán
được trình bày trên báo cáo tài chính của các doanh nghiệp nhỏ và vừa tại thành
phố

hồ

chí

minh

.....................................................................................................................55
Hình 4.4 Kết quả kiểm định mô hình hồi qui nghiên cứu.........................................57


8

MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN ....................................................................................................... I
LỜI CẢM ƠN ............................................................................................................ II
TÓM TẮT .................................................................................................................III
ABSTRACT ............................................................................................................. IV
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT..................................................................................V
DANH MỤC CÁC BẢNG....................................................................................... VI
DANH MỤC CÁC HÌNH ....................................................................................... VII
MỤC

LỤC..............................................................................................................VIII

PHẦN MỞ BÀI...........................................................................................................1
1.TÍNH CẤP THIẾT ĐỀ TÀI .....................................................................................1
2.MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU.....................................................................................2
3.CÂU HỎI NGHIÊN CỨU .......................................................................................2
4.ĐỐI TƯỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU .........................................................2
5.PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU............................................................................3
6.ĐÓNG GÓP MỚI CỦA LUẬN VĂN .....................................................................3

7.KẾT CẤU ĐỀ TÀI...................................................................................................3
CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU ......................................5
1.1

ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU NƯỚC NGOÀI ..................................................................5

1.1.1 Mô hình DeLone và McLean ( 1992)..........................................................5
1.1.2 Mô hình Nelson và các cộng sự ( 2005)......................................................7
1.1.3

Mô hình Stoderstrom và Sun (2007) ......................................................7

1.1.4

Nghiên cứu của Ferdy van Beest, Geert Braam và Suzanne Boelens –

Trung tâm nghiên cứu kinh tế Nijmegen ( NICE), Viện nghiên cứu quản lý đại
học Radboud Nijmegen (11-15) ...........................................................................9
1.2 ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU TRONG NƯỚC ...................................................................12
1.2.1 Nghiên cứu của Lê Trường Vinh, luận văn thạc sĩ Đại học kinh tế
Tp.HCM (2008): ................................................................................................12
1.2.2 Nghiên cứu của Nguyễn Thị Thanh Phương, luận văn thạc sĩ Đại học Đà
Nẵng
......................................................................................................13

(2013):


9

1.2.3 Nghiên cứu của Phan Minh Nguyệt, luận văn thạc sĩ Đại học kinh tế
Tp.HCM (2014):.................................................................................................13
1.2.4 Nghiên cứu của Cao Nguyễn Lệ Thư, luận văn thạc sĩ Đại học kinh tế
Tp.HCM (2014): ................................................................................................14
1.2.5 Nghiên cứu của Nguyễn Thị Hồng Nga, nghiên cứu tháng 8/2014: ........14
1.2.6 Nghiên cứu của Phạm Thị Thu Đông, luận văn thạc sĩ Đại học Đà Nẵng
(2013): ...............................................................................................................15
1.3 NHẬN XÉT VỀ CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU ..................................................15
KẾT LUẬN CHƯƠNG 1..........................................................................................16
CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ THUYẾT VỀ THÔNG TIN KẾ TOÁN VÀ CHẤT
LƯỢNG THÔNG TIN KẾ TOÁN ...........................................................................17
2.1TỔNG QUAN VỀ THÔNG TIN KẾ TOÁN VÀ CHẤT LƯỢNG THÔNG TIN KẾ TOÁN....17
2.1.1 Thông tn kế toán trình bày trên Báo cáo tài chính ...................................17
2.1.2 Chất lượng thông tn kế toán .....................................................................22
2.2 ĐÁNH GIÁ CHẤT LƯỢNG THÔNG TIN KẾ TOÁN ..................................................24
2.2.1. Quan điểm của Hội đồng chuẩn mực kế toán quốc tế - IASB .................25
2.2.2. Quan điểm của Hội đồng chuẩn mực kế toán Hoa Kỳ - FASB. ..............27
2.2.3. Quan điểm hội tụ IASB – FASB ..............................................................29
2.2.4. Quan điểm của Chuẩn mực kế toán Việt Nam – VAS .............................30
2.2.5 Tổng hợp đặc tính chất lượng TTKT từ các quan điểm trên.....................30
2.2.6 Giả thuyết các nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng thông tn kế toán
trình bày trên BCTC của các doanh nghiệp nhỏ và vừa
.............................................31
KẾT LUẬN CHƯƠNG 2..........................................................................................33
CHƯƠNG 3: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ......................................................34
3.1 THIẾT KẾ NGHIÊN CỨU......................................................................................34
3.1.1 Phương pháp nghiên cứu
...........................................................................34
3.1.2 Quy trình nghiên cứu.................................................................................34
3.2 XÂY DỰNG THANG ĐO ......................................................................................37

3.2.1. P- Thang đo chính sách pháp luật ............................................................37
3.2.2. N- Thang đo nhân sự kế toán ...................................................................38
3.2.3. L- Thang đo nhà quản lý ..........................................................................38


10

3.2.4. M- Thang đo môi trường doanh nghiệp ...................................................38
3.2.5. Q- Thang đo thuế......................................................................................38
3.2.6. C- Thang đo chất lượng thông tn kế toán được trình bày trên báo cáo tài
chính của các doanh nghiệp nhỏ và vừa
.............................................................38
3.3 CÁC GIẢ THUYẾT NGHIÊN CỨU CẦN KIỂM ĐỊNH ...............................................39
3.4 MẪU NGHIÊN CỨU ĐỊNH LƯỢNG .......................................................................39
3.4.1 Phương pháp chọn mẫu
.............................................................................39
3.4.2 Kích cỡ mẫu khảo sát ................................................................................40
3.5 ĐỐI TƯỢNG VÀ PHẠM VI KHẢO SÁT ..................................................................40
3.6 CÔNG CỤ THU THẬP, PHÂN TÍCH VÀ XỬ LÝ DỮ LIỆU .........................................40
KẾT LUẬN CHƯƠNG 3..........................................................................................41
CHƯƠNG 4: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ BÀN LUẬN ....................................42
4.1 MẪU NGHIÊN CỨU ĐỊNH LƯỢNG .......................................................................42
4.2 ĐÁNH GIÁ THANG ĐO BẰNG CROBACH ALPHA ................................................43
4.3 PHÂN TÍCH NHÂN TỐ KHÁM PHÁ EFA ( EFA – EXPLORATION FACTOR
ANALYSIS ).............................................................................................................45
4.4 PHÂN TÍCH NHÂN TỐ BIẾN PHỤ THUỘC .............................................................48
4.5 KIỂM ĐỊNH THANG ĐO HIỆU CHỈNH...................................................................49
4.6 KIỂM ĐỊNH MÔ HÌNH VÀ GIẢ THUYẾT NGHIÊN CỨU ..........................................49
4.6.1 Phân tích tương quan
.................................................................................49

4.6.2 Đánh giá phù hợp mô hình hồi quy tuyến tính bội....................................50
4.6.3 Kiểm định giả thuyết .................................................................................51
4.6.4 Kiểm định giả thuyết về ý nghĩa của hệ số hồi qui ...................................52
4.6.5 Dò tìm các vi phạm giả thuyết cần thiết ....................................................53
4.6.6 Kết luận phân tích hồi qui .........................................................................56
4.7 KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU ......................................................................................57
4.8 HẠN CHẾ CỦA ĐỀ TÀI ........................................................................................58
KẾT LUẬN CHƯƠNG 4..........................................................................................59


11

CHƯƠNG 5: KẾT LUẬN CHUNG VÀ MỘT SỐ GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG
THÔNG TIN KẾ TOÁN ĐƯỢC TRÌNH BÀY TRÊN BÁO CÁO TÀI CHÍNH CỦA CÁC
DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA ..........................................60


12

5.1 KẾT LUẬN CHUNG.............................................................................................60
5.2 MỘT SỐ GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG THÔNG TIN KẾ TOÁN TRÌNH BÀY TRÊN BÁO CÁO
TÀI CHÍNH CỦA CÁC DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA TẠI THÀNH PHỐ

HỒ CHÍ MINH

.........................................................................................................61


1

PHẦN MỞ BÀI
1.

Tính cấp thiết đề tài
Kế toán đóng vai trò quan trọng trong việc cung cấp thông tn về tình hình tài

chính, về kết quả hoạt động sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp cho các đối
tượng sử dụng thông tin khác nhau như Nhà nước, Ngân hàng, các nhà đầu tư,
các cổ đông, nhà cung cấp, khách hàng… Thông tin kế toán trung thực, chính xác,
minh bạch sẽ giúp cho các đối tượng sử dụng thông tn đưa ra các quyết định kinh
tế đúng đắn: Nhà nước sẽ xác định được chính xác số thuế doanh nghiệp phải nộp;
các nhà đầu tư, các đối tác khác sẽ thấy an toàn khi đưa ra các quyết định đầu tư,
góp vốn; ngân hàng sẽ yên tâm khi đưa ra các quyết định cho vay thông qua việc
thẩm định báo cáo tài chính của doanh nghiệp.
Cùng với quá trình chuyển đổi sang nền kinh tế thị trường, sự phát triển của
thị trường vốn, mong muốn thu hút vốn đầu tư nước ngoài, quyết tâm mở cửa hội
nhập với nền kinh tế quốc tế của Đảng và Nhà nước thì yêu cầu nâng cao chất
lượng thông tn kế toán ngày càng trở nên cấp thiết.
Tuy nhiên, trên thực tế hiện nay, các doanh nghiệp Việt Nam nhất là các doanh
nghiệp vừa và nhỏ chưa thực quan tâm đến vấn đề chất lượng thông tin kế toán;
nói cách khác, thông tn kế toán chưa có nhiều tác động đến việc ra các quyết định
sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp hay các quyết định cho vay của ngân hàng
để doanh nghiệp phát triển. Điều này do rất nhiều nguyên nhân: môi trường pháp
lý chưa hoàn thiện, ý thức chấp hành pháp luật của doanh nghiệp chưa tốt, nhận
thức của doanh nghiệp về các đối tượng sử dụng thông tn kế toán còn chưa cao,
trình độ kế toán còn nhiều hạn chế, …Với những lý do trên khiến cho thông tn kế
toán được trình bày trên báo cáo tài chính không được chính xác và minh bạch. Vì
vậy việc nâng cao chất lượng thông tn kế toán cả về lượng lẫn về chất là điều kiện
cần và đủ để Việt Nam phát triển bền vững.
Trên thế giới đã xảy ra nhiều vụ án kinh tế liên quan đến chất lượng thông tn

kế toán trên báo cáo tài chính làm mất lòng tn của nhà đầu tư khi tham gia
thị trường chứng khoán đó là sự sụp đổ của Enron, Worldcom. Tại Việt Nam xảy
ra các vụ bê bối về báo cáo tài chính của công ty Vinashin cũng làm cho nhà đầu
tư


2

đặt ra những câu hỏi nghi vấn về mức độ trung thực, chính xác và hợp lý của thông
tn trên báo cáo tài chính hay chính là chất lượng thông tin kế toán
Vậy làm thế nào để nâng cao chất lượng thông tn kế toán trên báo cáo tài
chính là vấn đề được quan tâm. Hiểu được vấn đề mang tính thời sự này tôi đã
chọn đề tài “Các nhân tố bên trong doanh nghiệp tác động đến chất lượng thông
tin kế toán được trình bày trên báo cáo tài chính của các doanh nghiệp nhỏ và
vừa tại thành phố Hồ Chí Minh” nhằm góp phần làm cho thông tn kế toán trong
các doanh nghiệp vừa và nhỏ được minh bạch hơn, lành mạnh hơn, có chất
lượng hơn, phù hợp với yêu cầu phát triển khách quan của nền kinh tế.
2.

Mục tiêu nghiên cứu
Luận văn cần đạt được ba mục têu như sau:

Thứ nhất: Xác định các nhân tố bên trong doanh nghiệp ảnh hưởng đến chất
lượng thông tn kế toán
Thứ hai: Phân tích các nhân tố bên trong doanh nghiệp ảnh hưởng đến chất lượng
thông tn kế toán của các doanh nghiệp nhỏ và vừa. Mức độ ảnh hưởng của từng
nhân tố đến chất lượng thông tin kế toán của các doanh nghiệp nhỏ và vừa tại
thành phố Hồ Chí Minh
Thứ ba: Đưa ra các đề xuất giúp cho nhà quản trị có giải pháp để nâng cao chất
lượng thông tn kế toán cho các doanh nghiệp nhỏ và vừa hiện

nay.
3.

Câu hỏi nghiên cứu
-

Những nhân tố nào bên trong doanh nghiệp ảnh hưởng đến chất lượng

thông tn kế toán của các doanh nghiệp nhỏ và vừa tại thành phố Hồ Chí Minh ?
- Mức độ tác động của từng nhân tố như thế nào đến chất lượng thông tn
kế
toán của các doanh nghiệp nhỏ và vừa tại thành phố Hồ Chí Minh
?
- Giải pháp nào giúp nâng cao chất lượng thông tn kế toán của các doanh
nghiệp nhỏ và vừa tại thành phố Hồ Chí Minh ?
4.

Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu: Chất lượng thông tn kế toán của các doanh nghiệp nhỏ

và vừa tại thành phố Hồ Chí Minh và các nhân tố bên trong doanh nghiệp tác động
đến chất lượng thông tin kế toán


3

Phạm vi nghiên cứu: Nghiên cứu này được thực hiện tại các doanh nghiệp nhỏ và
vừa tại thành phố Hồ Chí Minh thông qua 150 doanh nghiệp

4

5.

Phương pháp nghiên cứu
Luận văn vận dụng 2 phương pháp nghiên cứu đó là
- Phương pháp định tính: Kế thừa các nghiên cứu trước để xác định các nhân

tố ảnh hưởng đến chất lượng thông tin kế toán từ đó xây dựng mô hình cho
các nhân tố bên trong doanh nghiệp ảnh hưởng đến chất lượng thông tin kế
toán của các doanh nghiệp nhỏ và vừa tại thành phố Hồ Chí Minh và xây dựng
bảng câu hỏi khảo sát sử dụng thang đo Likert 5 điểm.
- Phương pháp định lượng: Dữ liệu khảo sát thu thập được phân tích thông
qua phần mềm SPSS 2.0 và áp dụng phương pháp mô hình hồi qui tuyến tính để
đo lường mức độ ảnh hưởng của các nhân tố bên trong doanh nghiệp ảnh hưởng
đến chất lượng thông tin kế toán của các doanh nghiệp nhỏ và vừa tại thành phố
Hồ Chí Minh.
6.

Đóng góp mới của luận văn
Hiện nay, đa số các nghiên cứu của nước ngoài nói chung và Việt Nam nói

riêng đều viết về chất lượng thông tn kế toán có ảnh hưởng đến việc ra quyết định
kinh doanh của nhà đầu tư hoặc các nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng thông tin
kế toán trong môi trường ứng dụng hoạch định nguồn nhân lực doanh nghiệp
(ERP). Chưa có nghiên cứu cụ thể nào Xác định được các nhân tố bên trong doanh
nghiệp tác động đến chất lượng thông tn kế toán được trình bày trên báo cáo tài
chính của các doanh nghiệp nhỏ và vừa tại thành phố Hồ Chí Minh
Do vậy đóng góp mới của luận văn đó chính là: Xác định được các nhân tố bên
trong doanh nghiệp tác động đến chất lượng thông tn kế toán được trình bày trên

báo cáo tài chính của các doanh nghiệp nhỏ và vừa tại thành phố Hồ Chí Minh và
đo lường mức độ ảnh hưởng của các nhân tố đó đến chất lượng thông tn kế toán
được trình bày trên báo cáo tài chính. Từ đó đưa ra các giải pháp nhằm nâng
cao chất lượng thông tn kế toán được trình bày trên báo cáo tài chính của các
doanh nghiệp nhỏ và vừa tại thành phố Hồ Chí Minh. Đồng thời, giúp cho người sử
dụng thông tn có cơ sở tham chiếu khi đọc báo cáo tài chính để ra các quyết
định phù hợp
7. Kết cấu đề tài
Luận văn bao gồm 5 chương:


5

Chương 1: Tổng quan về đề tài nghiên cứu
Chương 2: Cơ sở lý thuyết
Chương 3: Phương pháp nghiên cứu
Chương 4: Kết quả nghiên cứu và bàn luận
Chương 5: Kết luận chung và một số giải pháp nâng cao chất lượng thông tn kế
toán được trình bày trên báo cáo tài chính của các doanh nghiệp nhỏ và vừa
tại thành phố Hồ Chí Minh


6

CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU
Có rất nhiều nghiên cứu trong nước và cũng như trên thế giới nghiên cứu
về chất lượng thông tn kế toán. Nghiên cứu với mục đích tìm hiểu các nhân tố ảnh
hưởng đến chất lượng thông tn kế toán từ đó có những biệm pháp và kiến nghị để
thông tn kế toán được trình bày trên báo cáo tài chính được minh bạch và chính
xác hơn, bảo vệ lợi ích cho nhà đầu tư cũng như việc nộp thuế của doanh nghiệp

với các cơ quan chức năng được chính xác để thúc đẩy nền kinh tế phát triển. Có
rất nhiều đề tài đưa ra nhiều yếu tố khác nhau có tác động đến chất lượng thông
tn kế toán. Để hiểu rõ hơn luận văn sẽ tóm tắt một số các mô hình nghiên
cứu và bài viết nghiên cứu có liên quan ở Việt Nam và các nước trên thế giới.
1.1

Đề tài nghiên cứu nước ngoài

1.1.1 Mô hình DeLone và McLean ( 1992)
Theo mô hình của DeLone và McLean (1992), hệ thống thông tn là một hệ
thống sử dụng công nghệ thông tn để thu thập, truyền, lưu trữ, xử lý và biểu diễn
thông tin trong một hay nhiều quá trình kinh doanh và sự thành công của hệ thống
thông tn này phụ thuộc vào hệ thống và chất lượng thông tin của nó. Đồng thời
trong mô hình này cũng chỉ ra những nhân tố ảnh hưởng đến sự thành công trong
tổ chức thông tn kế toán bao gồm 6 nhân tố quan trọng như sau:
- System Quality – Chất lượng hệ thống
- Informaton Quality – Chất lượng thông tn
- Use – Việc sử dụng hệ thống thông tn
- User Satsfacton – Sự hài lòng của người sử dụng
- Individual Impact – Nhân tố tác động liên quan đến cá nhân
- Organizatonal Impact – Nhân tố tác động liên quan đến tổ chức


7

Chất lượng
hệ thống
Chất lượng
thông tn

Việc sử
dụng hệ
thống thông
tin

Nhân tố tác
động liên quan
đến cá nhân

Nhân tố tác
động liên quan
đến tổ chức

Sự hài lòng
của người
sử dụng

Hình 1.1 Mô hình hệ thống thông tin thành công của DeLone và McLean(1992)
DeLone và McLean (2003) đã tếp tục xây dựng một hệ thống thông tn mới
thành công. Trong mô hình này, chất lượng dịch vụ được xem là một nhân tố ảnh
hưởng đến sự thành công của hệ thống. Hơn thế nữa, trong mô hình cũng chỉ ra
mục đích của chất lượng dịch vụ là tạo ra “lợi nhuận ròng” cho các doanh nghiệp
và người sử dụng sẽ sử dụng hệ thống nhiều hơn , hài lòng hơn khi thông tin
tạo ra
được giá trị
Chât
lượng hệ
thống

Việc sử dụng hệ

thống thông tn

Chất
lượng
thông tn

Lợi nhuận
ròng
Người sử dụng

Chất
lượng
dịch vụ

Hình 1.2 Mô hình hệ thống thông tin thành công của Delone và McLean (2003)


1.1.2 Mô hình Nelson và các cộng sự ( 2005)
Nelson, Todd và Wixom (2005) đã sử dụng mô hình thành công đầu tên của
De Lone và McLean (1992) để xác định các đặc điểm của hệ thống và chất lượng
thông tn. Theo mô hình này, bốn đặc tính quan trọng của chất lượng thông tin
đó là: chính xác, đầy đủ, thích hợp và có thể hiểu được. Độ chính xác của thông tn
nói chung được định nghĩa là tính trung thực của các thông tn được trình bày. Tính
đầy đủ đề cập đến sự trình bày của tất cả các thông tn có liên quan cho người sử
dụng, thông tn được trình bày hoàn chỉnh cho một người sử dụng, nhưng có
thể không đầy đủ cho nhiều người khác. Tính thích hợp đề cập đến tính kịp thời
của thông tin và tính có thể hiểu được liên quan đến chất lượng thông tn được
trình bày.
Ngoài ra, Nelson và các cộng sự (2005) cũng đã xác định các đặc điểm được
bàn luận nhiều nhất về chất lượng hệ thống đó là: khả năng tếp cận, độ tn cậy,

thời gian đáp ứng, tính linh hoạt và tính toàn vẹn. Khả năng tếp cận đề cập đến sự
dễ dàng truy cập vào các dữ liệu của người dùng. Độ tin cậy đề cập đến tính có thể
tn được của hệ thống. Điều này có thể được đo lường trong thời gian hoạt động
của hệ thống. Thời gian đáp ứng đề cập đến thời gian cần trước khi một hành động
mong muốn được thực hiện bởi hệ thống. Tính linh hoạt đề cập đến sự dễ dàng
thích ứng với các hệ thống và tính toàn vẹn thể hiện các thông tn từ các nguồn
khác nhau đã được kéo lại với nhau.
Nelson và các cộng sự (2005) cũng đã điều tra những đặc tính chất lượng cho
người sử dụng bằng một nghiên cứu khảo sát bao gồm 465 người sử dụng kho lưu
dữ liệu. Kết quả điều tra này cho thấy độ chính xác là đặc trưng chất lượng thông
tn quan trọng nhất, theo sau đó là tính đầy đủ. Độ tn cậy được xem là đặc trưng
quan trọng nhất của hệ thống chất lượng, tếp theo là khả năng tếp cận. Giới hạn
cho người sử dụng kho dữ liệu là một hạn chế trong việc điều tra này. Thông tn kế
toán nói chung là thông tn được chia sẻ bởi hầu hết các đặc tính thông tin lấy từ
các kho dữ liệu.
1.1.3 Mô hình Stoderstrom và Sun (2007)
Theo Stoderstrom và Sun (2007), các yếu tố quyết định đến chất lượng
thông tn kế toán khi áp dụng IFRS bao gồm: hệ thống pháp luật và chính trị,
chuẩn mực kế toán và việc trình bày báo cáo tài chính