Đánh giá các nhân tố bến trong doanh nghiệp tác động đến chất lượng thông tin kế toán trên báo cáo tài chính của các doanh nghiệp niêm yết ở sở giao giao dịch chứng khoán TPHCM

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T THÀNH PH H CHÍ MINH


CAO NGUYN L TH

ÁNH GIÁ CÁC NHÂN T BÊN TRONG DOANH NGHIP
TÁC NG N CHT LNG THÔNG TIN K TOÁN
TRÊN BÁO CÁO TÀI CHÍNH CA CÁC DOANH NGHIP
NIÊM YT  S GIAO DCH CHNG KHOÁN THÀNH PH
H CHÍ MINH.

LUN VN THC S KINH T




TP.H CHÍ MINH ậ NM 2014
B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T THÀNH PH H CHÍ MINH


CAO NGUYN L TH

ÁNH GIÁ CÁC NHÂN T BÊN TRONG DOANH NGHIP
TÁC NG N CHT LNG THÔNG TIN K TOÁN
TRÊN BÁO CÁO TÀI CHÍNH CA CÁC DOANH NGHIP
NIÊM YT  S GIAO DCH CHNG KHOÁN THÀNH PH
H CHÍ MINH.
Chuyên ngành: K Toán
Mã s: 60340301

LUN VN THC S KINH T

NGI HNG DN KHOA HC:
PGS.TS HÀ XUÂN THCH
TP.H CHÍ MINH ậ NM 2014
LI CAM OAN
Tôi xin cam đoan lun vn thc s kinh t: “ánh giá các nhân t bên trong
doanh nghip tác đng đn cht lng thông tin k toán trên BCTC ca các doanh
nghip niêm yt  S Giao Dch Chng Khoán TP.HCM” là công trình nghiên cu
khoa hc nghiêm túc ca cá nhân tác gi, vi s h tr ca Thy hng dn. Các ni dung
nghiên cu và kt qu nghiên cu trong đ tài này là trung thc và cha tng đc công
b.
TP. H Chí Minh, tháng 12 nm 2014
Tác gi

Cao Nguyn L Th









DANH MC CH VIT TT
Ting Vit
BCKT: Bng cân đi k toán
BCKQHKD: Báo cáo kt qu hot đng kinh doanh
BCLCTT: Báo cáo lu chuyn tin t

BCTC: Báo cáo tài chính
BKS: Ban kim soát
CBTT: Công b thông tin
CLTTKT: Cht lng thông tin k toán
CNTT: Công ngh thông tin
DN: Doanh nghip
DNNN: Doanh nghip nhà nc
DNNY: Doanh nghip niêm yt
HQT: Hi đng qun tr
NT: Nhà đu t
SGDCK: S giao dch chng khoán
SGDCK TP.HCM: S giao dch chng khoán Thành Ph H Chí Minh (HOSE)
TTKT: Thông tin k toán
TMBCTC: Thuyt minh báo cáo tài chính
TNHH: Trách nhim hu hn
TP.HCM: Thành ph H Chí Minh
TTCK: Th trng chng khoán
VAS: Chun mc k toán Vit Nam
VN: Vit Nam
Ting Anh
IASB: International Accounting Standards Board
FASB: Financial Accounting Standard Board
DANH MC BNG BIU
Trang
Bng 3.1. Cách thc đo lng các nhân t trong mô hình. 48
Bng 3.2. Thuyt minh 78 Khon mc đo lng CLTTKT 49
Bng 3.3. T l phân b các nhân t theo thang đo đnh danh trong mu thng kê 51
Bng 3.4. Thng kê t l vn nhà nc trong mu 52
Bng 4.1. ánh giá s phù hp ca mô hình hi quy tuyn tính bi 59
Bng 4.2. Bng thng kê mô t 60

Bng 4.3. Ma trn h s tng quan 62
Bng 4.4. Phân tích phng sai ANOVA nhân t CEO 64
Bng 4.5. Phân tích phng sai ANOVA nhân t AC 64
Bng 4.6. Phân tích phng sai ANOVA nhân t GOV 65







DANH MC HÌNH V, S 
Trang
Hình 4.1. S lng doanh nghip niêm yt  SGDCK TP.HCM 56
Hình 4.2. Biu đ th hin s thay đi Ch s VN- INDEX t nm 2000 đn ngày 30
tháng 6 nm 2014 57
Hình 4.3. Biu đ th hin s thay đi khi lng niêm yt t nm 2000 đn tháng 6 nm
2014 ca SGDCK TP.HCM 58
S đ 2.1. C cu t chc 1 công ty c phn đin hình 37
S đ 4.1. Kt qu kim đnh mô hình hi quy tuyn tính bi 67

DANH MC PH LC

PH LC 01: CH S CHT LNG THÔNG TIN K TOÁN.
PH LC 02: DANH SÁCH DOANH NGHIP TRONG MU NGHIÊN CU.
PH LC 03: D LIU CÁC BIN TRONG MÔ HÌNH.
PH LC 04: KT QU KIM NH MÔ HÌNH TRÊN SPSS.16.













MC LC
TRANG PH BÌA
LI CAM OAN
MC LC
DANH MC CH VIT TT
DANH MC BNG BIU
DANH MC HÌNH V S 
DANH MC PH LC
PHN M U 1
1. Tính cp thit đ tài 1
2. Mc tiêu ca đ tài. 2

3. i tng và phm vi nghiên cu 3
4. Phng pháp nghiên cu 3
5. óng góp mi ca đ tài 3
6. B cc ca đ tài 4
CHNG 1: TNG QUAN V VN  NGHIÊN CU 5
1.1.  tài nghiên cu nc ngoài 5
1.2.  tài nghiên cu trong nc. 9
1.3. Nhn xét v các công trình nghiên cu. 11
KT LUN CHNG 1 12
CHNG 2: C S LÝ LUN V CÁC NHÂN T BÊN TRONG DOANH
NGHIP TÁC NG N CHT LNG THÔNG TIN K TOÁN TRÊN BCTC
CA DOANH NGHIP NIÊM YT 13
2.1. Thông tin k toán và cht lng thông tin k toán 13
2.1.1. Thông tin k toán 13
2.1.2. Cht lng thông tin k toán 15
2.2. ánh giá cht lng thông tin k toán 16
2.2.1. Theo khuôn mu lý thuyt ca FASB 17
2.2.1.1. Thích hp 17
2.2.1.2. áng tin cy 18
2.2.1.3. Kh nng so sánh đc 18
2.2.1.4. Nht quán 19
2.2.1.5. Các hn ch 19
2.2.2. Theo khuôn mu lý thuyt ca IASB 20
2.2.2.1. Các gi đnh c bn 20
2.2.2.2. Các đc đim cht lng 20
2.2.2.3. Các hn ch 21
2.2.3. Theo tiêu chun ca CobiT 21
2.2.4. Theo chun mc k toán Vit Nam VAS 21 22
2.2.5. Xu hng hi t k toán trên th gii 23
2.2.5.1. Các đc đim cht lng c bn 23

2.2.5.2. Các đc đim cht lng b sung 23
2.2.5.3. Các hn ch 24
2.2.6. Kt lun chung v cách thc đánh giá cht lng thông tin k toán 24
2.3. Lý thuyt nn 26
2.3.1. Lý thuyt chi phí đi din (Agency theory) 26
2.3.2. Lý thuyt du hiu (Signaling theory) 28
2.3.3. Lý thuyt chi phí s hu (Proprietary cost theory) 29
2.3.4. Lý thuyt v bt cân xng thông tin (Asymmetric Information) 29
2.4. Các yu t bên trong doanh nghip tác đng đn cht lng thông tin k toán 31
2.4.1. c đim doanh nghip 32
2.4.1.1. Quy mô doanh nghip 32
2.4.1.2. Thi gian hot đng ca doanh nghip 34
2.4.1.3. Kt cu vn ca nhà nc 34
2.4.2. Cu trúc t chc ca doanh nghip 36
2.4.2.1. Tách bit chc danh gia ch tch Hi đng qun tr và Tng giám đc 38
2.4.2.2. T l thành viên Hi đng qun tr không điu hành ca doanh nghip 38
2.4.2.3. Quy mô Hi đng qun tr ca doanh nghip 39
2.4.2.4. S tn ti ca Ban kim soát 39
2.4.3. c đim tài chính 40
2.4.3.1. Kh nng sinh li 41
2.4.3.2. òn by tài chính (N phi tr/ tng tài sn) 41
2.4.3.3. Kh nng thanh toán hin hành 42
2.4.3.4. Tng tài sn c đnh (hu hình) 43
KT LUN CHNG 2 44
CHNG 3: PHNG PHÁP NGHIÊN CU 45
3.1. Phng pháp nghiên cu 45
3.1.1. Mô hình nghiên cu 45
3.1.2. o lng ch s cht lng thông tin k toán trên báo cáo tài chính 48
3.1.3.Thu thp d liu nghiên cu 50
3.1.4. Phng pháp nghiên cu 53

KT LUN CHNG 3 54
CHNG 4: KT QU NGHIN CU VÀ BÀN LUN 55
4.1. Gii thiu Th trng chng khoán Vit Nam và S giao dch chng khoán TP.HCM
55
4.1.1. Gii thiu Th trng chng khoán Vit Nam 55
4.1.2. Gii thiu v S giao dch chng khoán TP.HCM 55
4.2. Kim đnh các gi thuyt nghiên cu 59
4.2.1. ánh giá s phù hp ca mô hình hi quy tuyn tính bi 59
4.2.2. Phân tích thng kê mô t 60
4.2.3. Phân tích tng quan gia các bin 61
4.2.4. Phân tích phng sai ANOVA 63
4.3. Kt qu phân tích mô hình hi quy 66
4.4. Bàn lun v kt qu nghiên cu 68
KT LUN CHNG 4 70
CHNG 5: KT LUN VÀ KIN NGH 71
5.1. Kt lun 71
5.1.1. Kt lun chung 71
5.1.2. Kt lun tng nhân t tác đng 72
5.1.2.1. Quy mô doanh nghip 72
5.1.2.2. T l thành viên hi đng qun tr đc lp 73
5.1.2.3. Kt cu vn nhà nc 76
5.2. Mt s kin ngh nhm nâng cao cht lng thông tin k toán trên báo cáo tài chính
ca các doanh nghip niêm yt ti Vit Nam 78
5.3. Hn ch ca đ tài 80
TÀI LIU THAM KHO
PH LC

1

PHN M U

1.Tính cp thit đ tài.
Vit Nam là mt nc có nn kinh t th trng đnh hng xã hi ch ngha,
vi xu hng hi nhp kinh t quc t và toàn cu hóa ngày càng cao, vì vy vào nm
2007 Vit Nam chính thc tr thành thành viên th 150 ca T chc thng mi th
gii (WTO) là mt bc tin ln trong quá trình hi nhp.  đáp ng yêu cu hi
nhp, vic phát trin th trng chng khoán (TTCK) vng mnh và minh bch v
thông tin là yêu cu cp thit giúp th trng phát trin và to nim tin cho nhà đu t
yên tâm đu t, bo v quyn li NT khi tham gia trên th trng, thu hút vn đu t
quc t đ phát trin TTCK Vit Nam. Vi đc đim TTCK Vit Nam (VN) còn khá
non tr hn so vi TTCK trong khu vc và trên th gii. Vì vy vic nâng cao cht
lng thông tin k toán c v lng ln v cht là cn điu kin cn và đ đ TTCK
Vit Nam phát trin bn vng.
Trên th gii đã chng kin nhng v bê bi v cht lng thông tin k toán
(CLTTKT) trên báo cáo tài chính (BCTC) làm mt lòng tin ca nhà đu t (NT) khi
tham gia TTCK đó là s sp đ ca Enron, Worldcom. Ti Vit Nam, v bê bi v
BCTC ca công ty C Phn Bông Bch Tuyt, Vinashin cng đã làm cho NT đt ra
câu hi ln v mc đ trung thc, chính xác và hp lý ca thông tin trên BCTC hay
chính CLTTKT.
Vy làm th nào đ nâng cao CLTTKT trên BCTC là vn đ đc quan tâm
không ch các nhà qun tr doanh nghip mà còn ca các NT hin nay vì nó nh
hng trc tip đn cht lng và hiu qu ca các quyt đnh ca ngi s dng
thông tin nh NT, công ty chng khoán, nhà qun lý doanh nghip (DN), c quan
qun lỦ nhà nc … to nim tin cho NT đc bit là s quan tâm đu t ca NT
trên th gii, giúp thu hút vn đ phát trin TTCK Vit Nam nói riêng cng nh nn
2

kinh t Vit Nam nói chung. Tuy nhiên vic nâng cao CLTTKT  TTCK Vit Nam vn
cha đc quan tâm đúng mc và cha có hng gii quyt thích đáng. Hiu đc vn
đ mang tính thi s này, tác gi đã chn đ tài: “ánh giá các nhân t bên trong
doanh nghip tác đng đn cht lng thông tin k toán trên báo cáo tài chính

ca các doanh nghip niêm yt  S giao dch chng khoán Thành ph H Chí
Minh”.
2. Mc tiêu ca đ tài.
Vi mc tiêu cn đt đc nh:
+ H thng hóa c s lý lun v thông tin k toán (TTKT), CLTTKT trên BCTC.
+ T nghiên cu trong và ngoài nc, nhn din và k tha các nhân t nh hng đn
CLTTKT, thêm nhân t mi phù hp
vi TTCK VN đa vào mô hình nghiên cu đ
xác đnh các nhân t nh hng đn CLTTKT trên BCTC ca các doanh nghip niêm
yt (DNNY)  S giao dch chng khoán Thành Ph H Chí Minh (SGDCK
TP.HCM).
+ Kim đnh mô hình hi quy tuyn tính bi đ xác đnh nhng nhân t nào nh hng
đn cht lng TTKT trên BCTC ca các DNNY  SGDCK TP.HCM.
+ ánh giá thc trng CLTTKT trên BCTC ca DNNY. T đó đa ra ý kin góp phn
ci thin và nâng cao CLTTKT trên BCTC đ góp phn cho TTCK VN nói chung cng
nh SGDCK TP.HCM nói riêng phát trin theo hng bn vng hn, thông tin k toán
minh bch và cht lng hn to nim tin cho NT.
Lun vn đ ra 2 câu hi cn tr li là:
+ Các nhân t nào bên trong DN nh hng đn cht lng TTKT trên BCTC ca các
DNNY  SGDCK TP.HCM?
3

+ Các kin ngh nào giúp nâng cao cht lng thông tin k toán cn c vào các nhân t
nh hng?

3. i tng và phm vi nghiên cu.
+ i tng nghiên cu: CLTTKT
trên BCTC ca DNNY và các nhân t bên trong
DN nh hng đn CLTTKT.
+ Phm vi nghiên cu: Mu nghiên cu gm 119 BCTC đã đc kim toán nm 2013

ca DNNY  SGDCK TP.HCM thuc các nhóm ngành xây dng, công ngh ch bin,
ch to. Tìm hiu đo lng và xác đnh các nhân t nh hng đn CLTTKT.
4. Phng pháp nghiên cu.
Lun vn vn dng 2 phng pháp nghiên cu: Phng pháp đnh tính kt hp phng
pháp đnh lng.
+ Phng pháp đnh tính: Mã hóa các bin đnh danh, tính ch s CLTTKT (QC)
thông qua ch s công b thông tin bng bng thuyt minh gm 78 khon mc s dng
thang đo 0 và 1.
+ Phng pháp đnh lng: Thu thp d liu t BCTC ca 119 DNNY. Chy phn
mm SPSS.16.0, s dng phng pháp hi quy tuyn tính bi, xây dng ma trn h s
tng quan đ kim tra mi tng quan và đ phù hp ca các bin đc lp đo lng
bng thang đo t l, phân tích phng sai ANOVA đ kim đnh các bin đc đo
lng bng thang đo đnh danh t đó khám phá đc các nhân t nh hng đn
CLTTKT ca các DNNY  SGDCK TP.HCM.
5. óng góp mi ca đ tài.
Hin nay, phn ln các nghiên cu trên th gii và VN ch yu tìm hiu các
nhân t nh hng đn mc đ công b thông tin, cht lng công b thông tin ca
4

DN trên TTCK, cht lng ca h thng thông tin k toán, ng dng CNTT vào nâng
cao cht lng thông tin công b ca các DN…. Cha có nghiên cu nào ch tp trung
vào các nhân t bên trong DN đ tìm hiu tác đng ca chúng đn CLTTKT ca
DNNY  SGDCK TP.HCM.
Do vy đóng góp mi ca lun vn là: Xác đnh các nhân t bên trong doanh
nghip nh hng đn CLTTKT trên BCTC ca DNNY  SGDCK TP.HCM. T thc
trng v CLTTKT trên BCTC ca DNNY  SGDCK TP.HCM, kt hp vi s dng
các nhân t nh hng đn CLTTKT đ đa ra gii pháp nâng cao CLTTKT trình bày
trên BCTC ca DNNY  SGDCK TP.HCM nói riêng và TTCK  VN nói chung. ng
thi giúp cho NT có c s đánh giá BCTC ca DN thông qua các nhân t nh hng
đn CLTTKT t đó có th đa ra các quyt đnh đu t phù hp, to nim tin cho NT

v CLTTKT.  xut gii pháp đ thông tin đc công b trên TTCK đc minh bch
và cht lng hn.
6. B cc ca đ tài.
Lun vn gm có 5 chng:
+ Phn m đu.
+ Chng 1: Tng quan v vn đ nghiên cu.
+ Chng 2: C s lý lun v các nhân t bên trong doanh nghip tác đng đn cht
lng thông tin k toán trên BCTC ca các DNNY.
+ Chng 3: Phng pháp nghiên cu.
+ Chng 4: Kt qu nghiên cu và bàn lun.
+ Chng 5: Kt lun và kin ngh.

5

CHNG 1: TNG QUAN V VN  NGHIÊN CU
Có rt nhiu nghiên cu trong nc và cng nh trên th gii nghiên cu v cht
lng và hiu qu thông tin công b ca DNNY trên TTCK. Nghiên cu vi mc đích
tìm hiu các nhân t nh hng đn cht lng và hiu qu thông tin công b ca
DNNY t đó có nhng bin pháp và kin ngh đ TTCK đc phát trin bn vng hn,
thông tin đc minh bch hn, bo v li ích cho NT và thúc đy nn kinh t phát
trin. Các nghiên cu đã khám phá ra đc các nhân t nh: Quy mô DN, loi công ty
kim toán, tình trng niêm yt, đòn by tài chính, quy mô ca HQT, t l thành viên
đc lp ca HQT, tính kiêm nhim chc danh ch tch/tng giám đc, t l c phn
nm gi bi NT, t l c phn nm gi bi thành viên trong gia đình  mi môi
trng kinh t khác nhau thì các nhân t tác đng cng khác nhau.  có th hiu rõ
hn v các nhân t tác đng đn CLTTKT, tác gi s trình bày tóm tt các đ tài nghiên
cu có liên quan  Vit Nam và các nc trên th gii.
1.1.  tài nghiên cu nc ngoài.
Ho, S.S.M., & Wong, K.S. (2001): “A study of corporate disclosure practices
and effectiveness in Hong Kong”: Nghiên cu v hiu qu ca vic thc hin công b

thông tin DN  Hng Kông.
Phân tích mi liên h gia các cu trúc ca qun tr DN (t
l thành viên ca Hi đng qun tr (HQT) đc lp không kim soát, s tn ti ca
Ban kim toán (BKS), s tn ti ca nhng thành viên HQT chi phi, t l ca các
thành viên HQT trong gia đình) vi mc đ công b thông tin t nguyn trong các
báo cáo ca DNNY  TTCK Hng Kông. Nghiên cu kt lun rng s tn ti ca Ban
kim toán nh hng tích cc đn mc đ công b t nguyn BCTC, giúp nâng cao
CLTTKT công b, gim sai sót và gian ln trong BCTC.
Patrícia Teixeira Lopes, Lúcia Lima Rodrigues (2002): “Accounting for
Financial Instruments: An Analysis of the Determinants of Disclosure in the
6

Portuguese Stock Exchange”: K toán công c tài chính: “Phân tích nhân t tác
đng đn công b thông tin trong TTCK B ào Nha”. Phân tích tác đng ca các
nhân t đn mc đ công b thông tin ca DNNY  TTCK B ào Nha. Nghiên cu
kim đnh mi quan h các nhân t ca DN bao gm: Quy mô DN, ngành công nghip,
ch th kim toán, tình trng niêm yt, hot đng kinh doanh đa quc gia, đòn by tài
chính, tm quan trng ca c đông… vi mc đ công b thông tin trên TTCK B ào
Nha. S dng phng pháp thng kê mô t, hi quy đa bin. Mu nghiên cu bao gm
55 DNNY  B ào Nha đn ngày 31/12/2001. Kt qu nghiên cu cho thy mc đ
công b thông tin b nh hng đáng k bi quy mô DN, tình trng niêm yt, đòn by
tài chính. Mc đ công b thông tin t l thun vi quy mô và đòn by tài chính ca
DN. DNNY  nhiu quc gia thì mc đ công b thông tin cao hn các DNNY trong
nc. Nghiên cu cng kt lun đi vi DN có quy mô ln, s dng đòn by tài chính
cao, niêm yt  nhiu th trng nc ngoài thì mc đ công b thông tin liên quan
công c tài chính cao hn.

Gul,F.A.and Leung,S. (2004) “Board leadership, outside directors expertise
and voluntary corporate disclosures”: Cu trúc ảQT nh hng đn vic công b
thông tin ca DN.

Gul và Leung (2004) cng nghiên cu TTCK Hng Kông, phân tích
mi liên h gia cu trúc ca HQT và công b t nguyn BCTC ca 385 DNNY trên
c s phân tích hi quy. Kt qu đã ch ra rng tính kiêm nhim chc danh ch tch
HQT và tng giám đc có nh hng đn công b t nguyn thông tin trên BCTC.
Mohammed Hossain, Helmi Hammami (2009): “Voluntary disclosure in the
annual reports of an emerging country: The case of Qatar.”: “Công b thông tin
t nguyn trong các báo cáo hàng nm ca mt quc gia đang phát trin: Trng
hp ca Qatar”. Nghiên cu này đt ra đ kim tra thc nghim các yu t quyt đnh
đn công b thông tin t nguyn trong các BCTC. Phng pháp nghiên cu phân tích
thng kê mô t kt hp phân tích hi quy tuyn tính bi. Vi mu 25 DNNY trên
7

TTCK Doha (DSM)  Qatar. Ch s công b thông tin t nguyn đc đo lng bng
44 mc thông tin t nguyn. Nghiên cu ch ra rng: Thi gian hot đng, quy mô
DN, s lng công ty con, và tng tài sn nh hng ln đn công b thông tin, còn
li nhun thì không nh hng.
Rusnah Muhamad, Suhaily Shahimi, Yazkhiruni Yahya, University of Malaysia
(2009): “Disclosure Quality on Governance Issues in Annual Reports of Malaysian
PLCs": Cht lng công b thông tin liên quan ti các vn đ qun tr trong báo cáo
thng niên ca nhng công ty TNHH cng đng. Mc đích ca nghiên cu kim đnh
các nhân t nh hng đn cht lng và s lng thông tin công b. Các vn đ qun
tr tp trung vào các yu t nhà qun lỦ, HQT, BKS, kim toán trong và ngoài DN.
Kim đnh các nhân t: BKS, thành phn HQT, quy mô doanh nghip (DN), li
nhun, kim toán, ngành công nghip nh hng đn cht lng thông tin công b. S
dng phng pháp nghiên cu thng kê mô t, hi quy tuyn tính bi. Mu nghiên cu
159 DNNY đc chn ngu nhiên nm 2006. Kt qu nghiên cu cho thy 3 nhân t:
òn by tài chính, quy mô DN, ngành công nghip đc tìm thy có mi quan h vi
cht lng công b thông tin liên quan ti các vn đ qun tr.
Céline Michaïlesco, Université de Paris (2010): “The determinants of the
quality of accounting information disclosed by French listed companies.”: Các

nhân t quyt đnh đn CLTTKT đc công b bi các DN niêm yt ca Pháp”:
Nghiên cu các nhân t quyt đnh CLTTKT trong BCTC ca các DNNY  Pháp. Vi
bin đc lp là 5 nhân t nh hng bao gm: Cu trúc s hu, đòn by tài chính, tình
trng niêm yt và li nhun. S dng phng pháp hi quy tuyn tính, phân tích
ANOVA. Mu nghiên cu bao gm 100 BCTC ca DN hot đng trong lnh vc công
nghip và thng mi t nm 1991-1995. ã đa ra kt lun các yu t: Tình trng
niêm yt nh hng đn CLTTKT trên BCTC. Còn các yu t: Li nhun ca DN, cu
8

trúc s hu không nh hng. òn by tài chính nh hng đn cht lng thông tin
trên BCTC ca DN ch trong nm 1995.
Arman Aziz Karagül Ph.D, Nazlố Kepçe Yönet Ph.D (2011): “Impact of Board
Characteristics and Ownership Structure on Voluntary Disclosure: Evidence
from Turkey”: “nh hng ca đc đim ảQT và cu trúc s hu đn công b
thông tin t nguyn: Bng chng Th Nh K”. Mc tiêu nghiên cu là tìm hiu tác
đng ca các nhân t đc đim HQT và cu trúc s hu đn công b thông tin  Th
Nh K. Kim đnh các yu t: Quy mô ca HQT, t l thành viên đc lp ca
HQT, tính kiêm nhim chc danh ch tch/tng giám đc, t l c phn nm gi bi
NT, t l c phn nm gi bi thành viên trong gia đình. S dng phng pháp hi
quy Poision. Mu nghiên cu BCTC ca 70 DN phi tài chính nm 2010 trên SGDCK
Istanbul (ISE)-100. Kt qu cho thy: Quy mô ca HQT, t l thành viên đc lp ca
HQT, tính kiêm nhim chc danh ch tch và tng giám đc nh hng tích cc đn
mc đ công b thông tin ca DN.
Jouini Fathi, University of Rome (2013): “The Determinants of the Quality of
Financial Information Disclosed by French Listed Companies”: Các nhân t quyt
đnh cht lng BCTC đc công b bi DN niêm yt  Pháp. Mc tiêu nghiên cu
các nhân t tác đng đn cht lng BCTC ca DNNY  Pháp. Các nhân t nghiên
cu: c đim ca HQT, cu trúc s hu, h thng kim soát ca các DNNY  Pháp,
loi công ty kim toán nh hng đn cht lng BCTC đc công b bi DN niêm
yt  Pháp. S dng phng pháp thng kê mô t, hi quy tuyn tính bi, ma trn h s

tng quan, ch s đ phù hp ca mô hình, ch s VIF hin tng đa cng tuyn, phân
tích phng sai ANOVA. Mu nghiên cu là 101 DNNY  Pháp thi gian t nm 2004
đn nm 2008. CLTTKT đc c tính theo 78 mc ca ch s công b. Kt qu
nghiên cu cho thy có mi quan h tác đng tích cc gia CLTTKT trên BCTC ca
9

DNNY  Pháp vi các nhân t: Quy mô ca HQT, t l tham d ca các thành viên
ti các cuc hp HQT, loi công ty kim toán, tình trng niêm yt.
Rapina, Padjadjaran University (2014) “Factors Influencing The Quality of
Accounting Information System and Its Implications On The Quality of
Accounting Information”: Các nhân t nh hng đn cht lng h thng thông tin
k toán và s tác đng ca h thng thông tin k toán đn CLTTKT. Nghiên cu 3 nhân
t nh hng đn hiu qu ca h thng thông tin k toán: Cam kt qun lỦ, vn hóa t
chc, cu trúc t chc. Phng pháp nghiên cu là phng pháp kho sát, bng bng
câu hi nhân viên k toán. Phân tích d liu: S dng phân tích đng dn vi s giúp
đ ca phn mm LISREL 8.70. Mu nghiên cu 33 nhân viên k toán  DN Bauding
Indonexia. Kt qu cho thy c 3 nhân t: Cam kt qun lỦ, vn hóa t chc, cu trúc
t chc đu nh hng đn hiu qu h thng thông tin k toán.
1.2.  tài nghiên cu trong nc.
Lê Trng Vinh, lun vn thc s i hc Kinh T TP.HCM (2008): “ánh giá
các yu t nh hng đn tính minh bch thông tin ca DN niêm yt SGDCK
TP.HCM”. Mc tiêu đ tài tìm hiu các nhân t nh hng đn minh bch thông tin
ca DNNY, đ xut gii pháp nâng cao minh bch thông tin k toán. Phân tích tác
đng ca 5 nhân t đc lp: Quy mô DN, n phi tr, tài sn c đnh, li nhun, vòng
quay tng tài sn. Tác đng đn nhân t ph thuc là minh bch thông tin, đc đo
lng bng thang đo Likert 5 đim, tính đim trung bình cho tt c câu hi. Mu
nghiên cu 30 DNNY  SGDCK TP.HCM và 600 NT cá nhân ti TP.HCM. Ly d
liu t BCTC đã đc kim toán nm 2007. Phng pháp nghiên cu: Thu thp, x lỦ
d liu, xây dng mô hình hi quy, s dng phng pháp phân tích thng kê mô t,
kim đnh thang đo bng phng pháp phân tích nhân t EFA, hi quy tuyn tính bi.

Kt qu nhân t li nhun có Ủ ngha thng kê và là nhân t nh hng đn minh bch
thông tin ca DNNY  SGDCK TP.HCM.
10

Phm Th Thu ông, lun vn thc s i hc à Nng (2013): “Nghiên cu
các nhân t nh hng đn mc đ công b thông tin trên BCTC ca các DNNY
ti SGDCK Hà Ni”. Xác đnh các nhân t nh hng đn mc đ công b thông tin
ca các DNNY ti SGDCK Hà Ni. Phng pháp nghiên cu: S dng mô hình hi
quy tuyn tính bi. Mu nghiên cu: BCTC đã kim toán nm 2012 ca 80 DNNY
trên SGDCK Hà Ni. Vi các nhân t nh hng: Quy mô DN (Logarit t nhiên ca
Tng tài sn), Kh nng sinh li (Li nhun sau thu /Tng tài sn), òn by tài
chính (N phi tr/ Tng tài sn), ch th kim toán (=1 Nu chn Big4, =0 không
chn Big4), Tài sn c đnh (TSC - Khu hao/Tng tài sn), Thi gian hot đng
ca DN, và Kh nng thanh toán (Tài sn ngn hn/ N ngn hn). Kt qu cho thy
các DNNY có t l tài sn c đnh, kh nng sinh li càng cao thì mc đ công b
thông tin trong BCTC nhiu hn các DN có t trng tài sn c đnh thp. Thi gian
hot đng, quy mô DN, ch th kim toán, kh nng thanh toán, đòn by tài chính
không nh hng mc đ công b thông tin.
Nguyn Th Thanh Phng, lun vn thc s i hc à Nng (2013): “Phân
tích các nhân t nh hng đn mc đ công b thông tin trong BCTC ca DN
niêm yt ti SGDCK TP.HCM”.  tài phân tích các nhân t nh hng đn mc đ
công b thông tin ca DNNY  SGDCK TP.HCM. o lng các nhân t qun tr công
ty, cu trúc s hu và đc đim DN. S dng phng pháp đnh lng hi quy tuyn
tính bi. Mu nghiên cu bao gm BCTC ca 99 DNNY ti thi đim nm 2011. Kt
qu hi quy cho thy các nhân t: Quy mô DN, thi gian niêm yt, ch th kim toán,
tác đng tích cc đn mc đ công b thông tin.
Phan Minh Nguyt, lun vn thc s i hc Kinh T TP.HCM (2014): “Xác
đnh và đo lng mc đ nh hng ca các nhân t đn CLTTKT trình bày trên
BCTC ca các công ty niêm yt  VN”. Mc tiêu đ tài nghiên cu tìm hiu nhân t
nh hng đn CLTTKT và mc đ nh hng ca chúng. Kim đnh 7 nhân t: Nhà

11

qun tr, li ích và chi phí, lp và trình bày BCTC, trình đ nhân viên k toán, mc
đích lp BCTC, thu, ri ro kim toán nhng nhân t nào nh hng đn CLTTKT và
mc đ nh hng ca các nhân t đn CLTTKT. S dng phng pháp đnh tính và
đnh lng. Mu nghiên cu lp bng câu hi đ điu tra kho sát, kho sát 200 đi
tng làm vic nhiu ngành ngh: K toán, kim toán, kinh doanh…. Thu thp, phân
tích x lỦ d liu kho sát, dùng phn mm SPSS 16.0 chy mô hình hi quy tuyn
tính bi, kim đnh thang đo bng phng pháp h s tin cy Cronbach Anpha và phân
tích EFA. Kt qu nghiên cu có 5 nhân t nh hng trc tip đn CLTTKT trên
BCTC là: Ri ro kim toán, nhà qun tr DN, vic lp và trình bày BCTC, thu, li ích
và chi phí.
1.3. Nhn xét v các công trình nghiên cu.
Nh vy, thông qua vic tìm hiu các nghiên cu v lỦ thuyt cng nh thc
nghim trc đây v CLTTKT, có th thy tn ti mi tng quan gia CLTTKT và
các nhân t bên trong hoc bên ngoài ca DN. CLTTKT b tác đng bi nhiu nhân t,
mi nhân t tác đng theo chiu hng khác nhau, tác đng tích cc hoc tiêu cc đn
CLTTKT.
Trong nhng nghiên cu ca
Ho, S.S.M., & Wong, K.S. (2001), Patrícia
Teixeira Lopes, Lúcia Lima Rodrigues (2002),
Gul,F.A.and Leung,S. (2004),
Mohammed Hossain, Helmi Hammami (2009), Rusnah Muhamad, Suhaily Shahimi,
Yazkhiruni Yahya, University of Malaysia (2009)… đã khám phá đc nhng nhân t
nh: S tn ti ca ban kim soát, quy mô doanh nghip, tình trng niêm yt, đòn by
tài chính, tính kiêm nhim 2 chc danh ch tch HQT và tng giám đc, thi gian
hot đng ca doanh nghip, quy mô doanh nghip, s lng công ty con, tng tài sn,
ngành công nghip…nh hng đn hiu qu và cht lng ca nhng thông tin đc
công b. i vi nhng nghiên cu ca Jouini Fathi (2013); Rapina, Padjadjaran
University (2014); Lê Trng Vinh (2008)…. v CLTTKT. Các nghiên cu này đã cho

12

thy nhân t li nhun, quy mô HQT, t l thành viên tham d cuc hp ca HQT,
loi công ty kim toán, cu trúc t chc, cam kt qun lỦ, vn hóa t chc, kh nng
sinh li, tài sn c đnh nh hng đn CLTTKT. Các nghiên cu đã kim đnh và tìm
hiu tác đng ca các nhân t  nhng môi trng khác nhau, các quc gia khác nhau.
 VN cha có nghiên cu nào ch tp trung tìm hiu nhân t bên trong DN tác đng
đn CLTTKT. Trong lun vn này tác gi s k tha các nhân t bên trong doanh
nghip tác đng đn CLTTKT và tin hành đa thêm vào mô hình 1 nhân t kt cu
vn nhà nc đ nghiên cu.  tìm hiu nhng nhân t nào bên trong doanh nghip
tác đng đn CLTTKT trên BCTC ca DNNY  SGDCK TP.HCM.
KT LUN CHNG 1
T các nghiên cu có liên quan đn nhân t bên trong và nhân t bên ngoài tác
đng đn CLTTKT, tác gi tip tc k tha các nhân t bên trong DN ca nghiên cu
trc bao gm các nhân t v đc đim DN, đc đim tài chính gm 10 nhân t: Quy
mô DN, thi gian hot đng, tính kiêm nhim 2 chc danh ch tch và tng giám
đc, t l thành viên đc lp trong HQT, quy mô ca HQT, t sut sinh li
trên vn c phn (ROE), tn ti Ban Kim Soát HQT, đòn by tài chính, kh
nng thanh toán hin hành, t l tài sn c đnh. ng thi b sung thêm 1 nhân t
kt cu vn nhà nc vào mô hình nghiên cu  TTCK VN c th SGDCK TP.HCM.
Nn kinh t VN là nn kinh t th trng theo đnh hng xã hi ch ngha nên nhà
nc đóng vai trò quan trng trong nn kinh t, các DN c phn  VN phn ln đc
c phn hóa t DNNN (nhà nc chim trên 100% vn), đng thi sau khi c phn
hóa, nhà nc vn còn s hu mt t l vn trong cu trúc vn ca DN. Do đó xem xét
kt cu vn nhà nc nh hng nh th nào đn CLTTK là đim mi ca đ tài
nghiên cu. Các chng tip theo s làm rõ hn v c s lý thuyt, mô hình, phng
pháp nghiên cu ca đ tài.
13

CHNG 2: C S LÝ LUN V CÁC NHÂN T BÊN TRONG

DOANH NGHIP TÁC NG N CHT LNG THÔNG TIN
K TOÁN TRÊN BCTC CA DOANH NGHIP NIÊM YT

CLTTKT chính là mt đc tính quan trng trong công b thông tin ca DN,
giúp các NT, các nhà qun tr, nhà kinh t, chính ph có c s đúng đn đ đa ra
quyt đnh ca mình. Trên TTCK thông tin cng ging nh mt hàng hóa, vì vy vic
đánh giá thông tin k toán có cht lng hay không còn ph thuc vào cm nhn ch
quan ca ngi s dng. Thông tin k toán do DN to lp, x lý, công b nên cht
lng thông tin trên BCTC ph thuc phn ln các yu t bên trong DN.  có th tìm
hiu các nhân t bên trong DN tác đng đn CLTTKT, trc tiên tác gi s tìm hiu
các đnh ngha v thông tin k toán, CLTTKT là gì, các khuôn mu lý thuyt đ đánh
giá CLTTKT, đ t đó tác gi có đc c s lý lun là nn tng đ khám phá các nhân
t tác đng đn CLTTKT trên BCTC.
2.1. Thông tin k toán và cht lng thông tin k toán.
2.1.1. Thông tin k toán.
Là nhng thông tin có đc do h thng k toán x lỦ và cung cp, là kt qu
ca mt quá trình k toán, bao gm nhng thông tin có tính hin thc, đã xy ra, có đ
tin cy và có giá tr pháp lỦ. Theo Gelinas và Dull (2010) thì thông tin k toán là nhng
s kin, con s đc th hin trong mt hình thc hu ích vi ngi s dng đ phc
v cho vic ra quyt đnh.
TTKT đc trình bày trong BCTC và CLTTKT cng chính là cht lng ca
BCTC. Các khon này xut hin trong BCTC nh: Tài sn, n phi tr, vn ch s
hu… là các ví d v TTKT. TTKT là tng hp thông tin trên BCTC dùng đ cung cp
thông tin tài chính bt buc, quan trng và chính yu ca DN.