nghiên cứu khả năng hấp thụ CO2 của các trạng thái rừng huyện KBang, tỉnh gia lai (tt)

ĐẠI HỌC HUẾ
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM

HOÀNG CỬU THÙY UYÊN

NGHIÊN CỨU KHẢ NĂNG HẤP THỤ CO2
CỦA CÁC TRẠNG THÁI RỪNG
HUYỆN KBANG, TỈNH GIA LAI
Demo Version - Select.Pdf SDK

LUẬN VĂN THẠC SĨ ĐỊA LÍ
THEO ĐỊNH HƯỚNG NGHIÊN CỨU

Thừa Thiên Huế - 2018


ĐẠI HỌC HUẾ
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM

HOÀNG CỬU THÙY UYÊN

NGHIÊN CỨU KHẢ NĂNG HẤP THỤ CO2
CỦA CÁC TRẠNG THÁI RỪNG
HUYỆN KBANG, TỈNH GIA LAI
Demo Version - Select.Pdf SDK

LUẬN VĂN THẠC SĨ ĐỊA LÍ
THEO ĐỊNH HƯỚNG NGHIÊN CỨU

CHUYÊN NGÀNH: ĐỊA LÝ TỰ NHIÊN
MÃ SỐ: 8.44.02.17

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC
TS. LÊ NĂM

Thừa Thiên Huế - 2018


LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi và chưa từng
được công bố trong bất cứ một công trình nào khác. Các số liệu và kết quả nghiên
cứu nêu trong luận văn là trung thực và có nguồn gốc rõ ràng.
Tác giả

Hoàng Cửu Thùy Uyên

Demo Version - Select.Pdf SDK

ii


Luận văn được thực hiện theo chương trình đào tạo thạc sĩ chính
quy tại trường Đại học Sư phạm, Đại học Huế.
Để hoàn thành luận văn này, tôi xin trân trọng gửi lời cảm ơn sâu
sắc đến TS. Lê Năm, người đã trực tiếp hướng dẫn và tận tình truyền
đạt kiến thức quý báu trong suốt thời gian thực hiện luận văn.
Xin chân thành cảm ơn Ban Giám hiệu và Phòng Đào tạo Sau
đại học trường Đại học Sư phạm, Đại học Huế đã tạo điều kiện thuận
lợi cho tôi thực hiện luận văn và hoàn thành khóa học.
Xin chân thành cảm ơn quý Thầy, Cô giảng dạy chuyên ngành
Địa lý tự nhiên, Khoa Địa lý, trường Đại học Sư phạm, Đại học Huế

đã trực tiếp giảng dạy, truyền đạt kiến thức quan trọng trong quá trình học
Demo Version - Select.Pdf SDK

tập, nghiên cứu tại trường.

Xin chân thành cảm ơn Sở NN & PTNT, Chi cục Lâm
nghiệp tỉnh Gia Lai, UBND huyện KBang, Phân viện Điều tra
Quy hoạch rừng Nam Trung bộ và Tây Nguyên đã tạo mọi điều kiện
thuận lợi cho tôi trong quá trình thu thập thông tin và đo đếm số liệu
ngoài thực địa.
Cuối cùng, xin chân thành bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến gia đình,
bạn bè đã động viên, giúp đỡ tôi rất nhiều trong quá trình học tập, nghiên
cứu và thực hiện luận văn
Huế, Ngày 15 tháng 10 năm 2018
Học viên
Hoàng Cửu Thùy Uyên

iii iii


MỤC LỤC
Trang
Trang phụ bìa ............................................................................................................... i
Lời cam đoan ...............................................................................................................ii
Lời cảm ơn ................................................................................................................ iii
Mục lục ........................................................................................................................1
Danh mục các từ viết tắt ..............................................................................................4
Danh mục các bảng .....................................................................................................6
Danh mục các hình ......................................................................................................7
MỞ ĐẦU ....................................................................................................................8

1. Tính cấp thiết của đề tài .......................................................................................... 8
2. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu ........................................................................... 9
3. Giới hạn phạm vi nghiên cứu .................................................................................. 9
4. Quan điểm và phương pháp nghiên cứu ............................................................... 10
5. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn............................................................................... 13
6. Cấu trúc luận văn .................................................................................................. 13

Demo
Version
Select.Pdf
SDK CỨU KHẢ NĂNG HẤP
Chương 1. CƠ
SỞ LÝ
LUẬN-CỦA
VIỆC NGHIÊN
THỤ CO2 CỦA CÁC TRẠNG THÁI RỪNG .......................................................14
1.1. Tổng quan có chọn lọc các công trình nghiên cứu về khả năng hấp thụ CO2
của các trạng thái rừng ...........................................................................................14
1.1.1. Trên Thế giới ...................................................................................................14
1.1.2. Ở Việt Nam ..................................................................................................... 16
1.1.3. Ở khu vực nghiên cứu ..................................................................................... 18
1.2. Các khái niệm liên quan .................................................................................. 19
1.2.1. Rừng ................................................................................................................ 19
1.2.2. Cấu trúc và phân loại rừng ............................................................................. 20
1.2.2.1. Cấu trúc rừng ................................................................................................ 20
1.2.2.2. Phân loại rừng .............................................................................................. 21
1.2.3. Sinh khối ......................................................................................................... 22
1.2.4. Chi trả dịch vụ môi trường rừng ..................................................................... 23

1

1.3. Khả năng hấp thụ CO2 của các trạng thái rừng ...........................................24
1.3.1. Lượng carbon ở thảm thực vật ........................................................................24
1.3.2. Lượng CO2 ở các trạng thái rừng ....................................................................26
1.4. Phương pháp nghiên cứu khả năng hấp thụ CO2 của các trạng thái rừng ....
........................................................................................................................28
1.5. Hoạt động REDD và sự hình thành thị trường CO2 ở Việt Nam ................32
1.5.1. Hoạt động REDD, REDD+ .............................................................................32
1.5.2. Sự hình thành thị trường CO2 ở Việt Nam ......................................................35
Chương 2. ĐÁNH GIÁ KHẢ NĂNG HẤP THỤ CO2 CỦA CÁC TRẠNG
THÁI RỪNG HUYỆN KBANG, TỈNH GIA LAI ...............................................41
2.1. Khái quát đặc điểm địa lý huyện KBang, tỉnh Gia Lai ................................41
2.1.1. Đặc điểm tự nhiên ...........................................................................................41
2.1.2. Đặc điểm kinh tế - xã hội ...............................................................................46
2.2. Hiện trạng rừng huyện KBang .......................................................................48
2.2.1. Đa dạng sinh học huyện KBang ......................................................................48
2.2.2. Hiện trạng rừng huyện KBang ........................................................................51

Demo
Version
- Select.Pdf
SDK
2.3. Đánh giá
sinh khối
của các
trạng thái rừng
huyện KBang ..........................54
2.3.1. Đặc điểm tổ thành loài và cấu trúc của các trạng thái rừng ............................54
2.3.2. Sinh khối của các trạng thái rừng huyện KBang ............................................56

2.4. Đánh giá khả năng hấp thụ CO2 của các trạng thái rừng huyện KBang ...65
2.4.1. Trữ lượng carbon và khả năng hấp thụ CO2 trong các bộ phận thân cây trên
mặt đất ............................................................................................................65
2.4.2. Trữ lượng carbon và khả năng hấp thụ CO2 của thực vật trên mặt đất ..........65
2.4.3. Trữ lượng carbon và khả năng hấp thụ CO2 của lâm phần .............................67
2.4.4. Lượng CO2 hấp thụ ước tính từ ảnh Landsat 8 ...............................................69
2.5. Dự toán hiệu quả kinh tế về khả năng hấp thụ CO2 của các trạng thái rừng
huyện KBang ...........................................................................................................71
Chương 3. ĐỀ XUẤT TÍN CHỈ CARBON VÀ CHÍNH SÁCH CHI TRẢ DỊCH
VỤ MÔI TRƯỜNG RỪNG HUYỆN KBANG ....................................................72
3.1. Cơ sở khoa học của việc đề xuất .....................................................................72

2


3.2. Đề xuất tín chỉ carbon rừng huyện KBang ....................................................72
3.3. Đề xuất chính sách chi trả dịch vụ môi trường rừng huyện KBang ...........75
3.3.1. Xác định phương pháp chi trả, đối tượng được chi trả và đối tượng có nghĩa
vụ chi trả ....................................................................................................................75
3.3.2. Đề xuất chính sách chi trả dịch vụ môi trường rừng huyện KBang ...............76
3.4. Đề xuất giải pháp quy hoạch phát triển nhằm nâng cao khả năng hấp thụ
CO2 của rừng huyện KBang...................................................................................78
KẾT LUẬN .............................................................................................................84
TÀI LIỆU THAM KHẢO ......................................................................................87
PHỤ LỤC .................................................................................................................93

Demo Version - Select.Pdf SDK

\
3

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
Afforestation and reforestation CDM project activities - Cơ chế

AR-CDM

trồng rừng phát triển sạch
AGB

Above ground biomas: Sinh khối trên mặt đất của thực vật, chủ yếu
trong cây gỗ, bao gồm thân, cành, lá (kg/cây)

Bộ

Bộ Nông nghiệp & Phát triển nông thôn

NN&PTNT
BĐKH

Biến đổi khí hậu

BV&PTR

Bảo vệ và Phát triển rừng

C(AGB)

Carbon in AGB: Carbon tích lũy trong sinh khối trên mặt đất của
thực vật, chủ yếu trong cây gỗ, bao gồm thân, cành, lá (kg/cây)

CDM

Clean Development Mechanism: Cơ chế phát triển sạch

CERs

Certified Emission Reduction - Chứng chỉ giảm phát thải

COP

Conference of the Parties (to the United Nations Framework
Convention on Climate Change (UNFCCC)): Hội nghị các bên liên
quan (Hiệp định khung về biến đổi khí hậu của Liên Hiệp Quốc)

DVMTR

Dịch vụ môi trường rừng

DBH, D,

Demo Version - Select.Pdf SDK

Diameter at Breast Height: D1,3 Đường kính ở độ cao ngang ngực,
thường là ở độ cao 1,3m đơn vị cm

FAO

Food and Agriculture Organization: Tổ chức Nông Lương của Liên
Hiệp Quốc

FCCC

Framework Convention on Climate Change: Hiệp định khung về
biến đổi khí hậu

FCPF

Forest Carbon Partnership Facility: Quỹ đối tác carbon rừng thuộc
Ngân hàng Thế Giới (World Bank)

H

Height: Chiều cao cây (m)

IPCC

Intergovernmental Panel on Climate Change: Cơ quan liên chính
phủ về biến đổi khí hậu

M

Growing stock level: Trữ lượng cây đứng (m3/ha)

N

Mật độ cây gỗ/ha (cây/ha)

QLBVR

Quản lý bảo vệ rừng

PES

Payments for environmental services – Chi trả dịch vụ môi trường

4


PFES

Chương trình quốc gia về chi trả dịch vụ môi trường rừng

REDD

Reducing Emissions from Deforestation and Forest Degradation:
Giảm phát thải từ suy thoái và mất rừng

REDD+

Reducing Emissions from Deforestation and Forest Degradation:
Giảm phát thải từ suy thoái và mất rừng kết hợp với bảo tồn, quản
lý bền vững rừng và tăng cường trữ lượng carbon rừng ở các nước
đang phát triển.

TAGTB

Total above ground tree biomass: Tổng sinh khối cây gỗ trên mặt
đất trên một diện tích (tấn/ha)

TAGTC

Total above ground tree carbon: Tổng carbon cây gỗ trên mặt đất
trên một diện tích (tấn/ha)

TN&MT

Tài nguyên và môi trường

UBND

Ủy ban nhân dân

UNDP

United Nations Development Programme: Chương trình phát triển
của Liên Hiệp Quốc

UNEP

United Nations Environment Programme: Chương trình môi trường
của Liên Hiệp Quốc

UNFCCC

United Nations Framework Convention on Climate Change: Hiệp
định khung của Liên Hiệp Quốc về Biến đổi khí hậu

Demo Version - Select.Pdf SDK

UN-REDD

United Nation – Reducing Emissions from Deforestation and Forest
Degradation: Chương trình của Liên Hiệp Quốc và Giảm phát thải
từ suy thoái và mất rừng ở các quốc gia đang phát triển

VQG

Vườn quốc gia

5


DANH MỤC CÁC BẢNG
Trang
Bảng 1.1. Lượng Carbon tích lũy trong các kiểu rừng trên thế giới ........................27
Bảng 2.1. Hiện trạng rừng huyện KBang năm 2017 .................................................51
Bảng 2.2. Diện tích các loại rừng KBang phân theo cấp xã năm 2017 ....................52
Bảng 2.3. Sinh khối tươi của các bộ phận thân cây (kg/cây) theo cỡ đường kính ...57
Bảng 2.4. Sinh khối tươi trên mặt đất của một số loài thực vật trong rừng KBang
(kg/cây)...................................................................................................................... 58
Bảng 2.5. Sinh khối tươi trên mặt đất của trạng thái rừng giàu huyện KBang ......... 59
Bảng 2.6. Sinh khối tươi trên mặt đất của trạng thái rừng trung bình huyện KBang
................................................................................................................................... 60
Bảng 2.7. Sinh khối tươi trên mặt đất của trạng thái rừng nghèo huyện KBang ...... 61
Bảng 2.8. Sinh khối tươi trên mặt đất của trạng thái rừng chưa có trữ lượng huyện
KBang........................................................................................................................ 61
Bảng 2.9. Sinh khối tươi trên mặt đất của các trạng thái rừng huyện KBang ước
tính năm 2017 ............................................................................................................ 62

Democarbon,
Version
Select.Pdf
Bảng 2.10. Lượng
CO2- tích
lũy trong SDK
các bộ phận cây trên mặt đất theo cỡ
đường kính ................................................................................................................ 65
Bảng 2.11. Lượng carbon, CO2 tích lũy của một số thực vật trên mặt đất rừng huyện
KBang........................................................................................................................ 66
Bảng 2.12. Lượng carbon, CO2 tích lũy của các trạng thái rừng huyện KBang ....... 68
Bảng 2.13. Lượng CO2 hấp thụ xác định từ ảnh Landsat 8 của các trạng thái rừng
huyện KBang năm 2017 ............................................................................................ 69
Bảng 2.14. Giá trị kinh tế do hấp thụ CO2 của các trạng thái rừng .......................... 71
Bảng 3.1. Dự đoán phát thải khí nhà kính tính tương đương CO2 đến năm 2030
(triệu tấn) ................................................................................................................... 73
Bảng 3.2. Giá trị thị trường carbon của các trạng thái rừng huyện KBang .............. 74
Bảng 3.3. Mức chi trả dịch vụ môi trường dựa trên lượng CO2 hấp thụ huyện
KBang........................................................................................................................ 77

6


DANH MỤC CÁC HÌNH
Hình 1.1. Sơ đồ 5 bể chứa carbon rừng ....................................................................24
Hình 1.2. Sơ đồ bể chứa carbon cây cá thể ...............................................................25
Hình 1.3. Sơ đồ lưu trữ Carbon theo các hệ sinh thái ...............................................27
Hình 1.4. Biểu đồ lượng Carbon lưu giữ trong thực vật và dưới mặt đất .................28
Hình 1.5. Sơ đồ ứng dụng GIS trong xây dựng bản đồ các trạng thái rừng .............30
Hình 2.1. Bản đồ hành chính huyện KBang .............................................................42

Hình 2.2. Bản đồ hiện trạng rừng huyện KBang năm 2017......................................53
Hình 2.3. Bản đồ sinh khối các trạng thái rừng huyện KBang năm 2017 ................64
Hình 2.4. Bản đồ lượng CO2 hấp thụ các trạng thái rừng huyện KBang năm 2017 .....
.................................................................................................................70
Hình 3.1. Sơ đồ tổ chức của bộ máy chi trả DVMTR tại Gia Lai ...........................77

Demo Version - Select.Pdf SDK

7


MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Việc phát thải quá mức khí nhà kính, nạn phá rừng, chuyển đổi mục đích sử
dụng đất, hoạt động công nghiệp là những nguyên nhân làm tăng khí nhà kính dẫn
đến khí hậu biến đổi ngày càng phức tạp, góp phần gia tăng sự nóng lên của Trái
đất. Theo Christopher Field: “Lượng carbon tích trữ trong hệ sinh thái rừng thấp
dẫn đến CO2 trong khí quyển tăng nhanh hơn và quá trình nóng lên toàn cầu diễn
ra cũng nhanh hơn” [35].
Rừng có vai trò quan trọng trong cân bằng O2 và CO2 trong khí quyển; hấp thụ
các chất khí gây hiệu ứng nhà kính, quan trọng nhất là CO2; do đó rừng có ảnh
hưởng đến việc điều hòa khí hậu khu vực cũng như toàn cầu. Năng suất quang hợp
của rừng phụ thuộc nhiều vào kiểu rừng và loại cây; khả năng hấp thụ CO2 phụ
thuộc vào kiểu rừng, trạng thái rừng, loài cây ưu thế, tuổi lâm phần.
Trong những năm gần đây, có nhiều công trình nghiên cứu liên quan đến việc
đánh giá khả năng hấp thụ CO 2 của rừng, tạo cơ sở cho việc đề xuất dự toán hiệu
quả kinh tế của rừng, đề xuất tín chỉ carbon và chi trả dịch vụ môi trường rừng. Do

Demo
Select.Pdf

SDK
đó, việc nghiên
cứu Version
khả năng -hấp
thụ CO2 của
các trạng thái rừng là vấn đề đang
được quan tâm hiện nay.
KBang là huyện miền núi phía Đông Trường Sơn, nằm về hướng Đông Bắc
tỉnh Gia Lai, có tổng diện tích tự nhiên: 184.411 ha; trong đó rừng và đất rừng
126.481,8 ha, chiếm 68,59 % lãnh thổ [53]. Đây là vùng đầu nguồn đòi hỏi cần có
một diện tích rừng lớn để phòng hộ, bảo vệ môi trường, đảm bảo cân bằng sinh thái
cho tỉnh Gia Lai; đồng thời rừng KBang có khả năng hấp thụ CO2 nhằm góp phần
vào giảm nhẹ biến đổi khí hậu khu vực.
Việc đánh giá khả năng hấp thụ CO2 của các trạng thái rừng là cơ sở lượng hóa
các giá trị kinh tế của rừng phục vụ mục tiêu đề xuất tín chỉ Carbon và các chính
sách chi trả dịch vụ môi trường rừng cho các chủ rừng, nâng cao hiệu quả kinh tế
cho những cư dân sống bằng nghề rừng tại huyện KBang; đồng thời nâng cao ý
thức bảo vệ rừng của người dân, góp phần vào việc quản lý, bảo vệ và sử dụng tài
nguyên rừng và đất rừng khu vực theo hướng bền vững.

8


Từ những lý do trên, việc nghiên cứu khả năng hấp thụ CO2 của các trạng
thái rừng huyện KBang, tỉnh Gia Lai là vấn đề mang tính cấp thiết; kết quả nghiên
cứu sẽ góp phần xác lập cơ sở khoa học cho việc đề xuất tín chỉ Carbon và làm tài
liệu tham khảo giúp cho các cơ quan chức năng bước đầu hoạch định chính sách chi
trả phí dịch vụ môi trường rừng.
2. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu
2.1. Mục tiêu nghiên cứu

Nghiên cứu khả năng hấp thụ CO2 của các trạng thái rừng nhằm xác lập cơ sở
khoa học cho việc đề xuất tín chỉ Carbon phục vụ hoạch định chính sách chi trả phí
dịch vụ môi trường rừng huyện KBang, tỉnh Gia Lai.
2.2. Nhiệm vụ nghiên cứu
- Tổng quan có chọn lọc cơ sở lý luận và phương pháp đánh giá khả năng hấp
thụ CO2 của các trạng thái rừng làm căn cứ cho việc nghiên cứu của đề tài.
- Nghiên cứu hiện trạng rừng và xác định sinh khối của các trạng thái rừng
huyện KBang, tỉnh Gia Lai.
- Ứng dụng viễn thám và GIS để xác định các trạng thái rừng và khả năng hấp

Version
- Select.Pdf
SDKtỉnh Gia Lai.
thụ khí CO2 Demo
của các trạng
thái rừng
huyện KBang,
- Phân tích và tính toán khả năng hấp thụ CO2 của các trạng thái rừng huyện
KBang, tỉnh Gia Lai.
- Dự toán hiệu quả kinh tế về khả năng hấp thụ CO2 của các trạng thái rừng huyện
KBang.
- Đề xuất tín chỉ carbon và xây dựng chính sách chi trả dịch vụ môi trường
rừng huyện KBang, tỉnh Gia Lai.
3. Giới hạn phạm vi nghiên cứu
3.1. Giới hạn phạm vi lãnh thổ
Đề tài chỉ tập trung nghiên cứu 4 trạng thái rừng tự nhiên ở huyện KBang, tỉnh
Gia Lai: rừng giàu, rừng trung bình, rừng nghèo và rừng chưa có trữ lượng.
3.2. Giới hạn nội dung nghiên cứu
- Nghiên cứu điều kiện tự nhiên và kinh tế - xã hội huyện KBang, tỉnh Gia Lai
có liên quan đến các trạng thái rừng.

9


- Việc nghiên cứu khả năng hấp thụ CO2 của các trạng thái rừng, dự toán hiệu
quả kinh tế về khả năng hấp thụ CO2, đề xuất tín chỉ carbon và xây dựng chính sách
chi trả môi trường rừng được xét trên quan điểm đánh giá của địa lý tự nhiên ứng
dụng.
4. Quan điểm và phương pháp nghiên cứu
a. Quan điểm nghiên cứu
- Quan điểm hệ thống
Trong Địa lý học, cách tiếp cận quan điểm hệ thống chính là việc nghiên cứu
cấu trúc, xem hệ thống là một tổng thể các thành phần nằm trong sự tác động tương
hỗ lẫn nhau. Vận dụng quan điểm này, đề tài xét khả năng hấp thụ CO2 của các
trạng thái rừng huyện KBang nằm trong mối tác động tương hỗ giữa hệ thống tự
nhiên và kinh tế - xã hội liên quan đến tài nguyên rừng của khu vực nghiên cứu.
- Quan điểm tổng hợp
Quan điểm tổng hợp xem xét các yếu tố, hiện tượng của môi trường tự nhiên
không phải độc lập mà là một tổ hợp có tổ chức. Vì vậy, cần nghiên cứu các sự vật,
hiện tượng trong mối quan hệ tác động qua lại lẫn nhau. Tuy nhiên, quan điểm này

Demo
- Select.Pdf
SDKphần mà có thể lựa chọn một số
không nhất thiết
phảiVersion
nghiên cứu
tất cả các thành
yếu tố mang tính đặc thù của khu vực có tác động mạnh đến đối tượng cần nghiên
cứu. Vận dụng quan điểm này, đề tài xét khả năng hấp thụ CO2 của các trạng thái

rừng trong mối quan hệ với hiện trạng rừng, thành phần, sinh khối dưới tán rừng
trong các lâm phần.
- Quan điểm sinh thái môi trường
Các quá trình tự nhiên xảy ra trong sinh quyển là những yếu tố cơ bản tạo nên
sự cân bằng và duy trì sự sống. Tất cả mọi tổ chức sống, kể cả con người đều phụ
thuộc vào sự cân bằng sinh thái môi trường. Các quá trình sinh thái chủ yếu là
quang hợp và hô hấp của cây xanh tạo nên hệ nuôi dưỡng sự sống, trong đó thảm
thực vật đóng vai trò đặc biệt quan trọng.
Vì vậy, đề tài hướng đến việc kết hợp phát triển cân bằng của ba thành phần
kinh tế - xã hội, môi trường và con người nhằm hướng tới sự phát triển bền vững.
Quan điểm này được đề tài quán triệt và vận dụng trong quá trình đề xuất các giải

10


pháp qui hoạch phát triển rừng ở huyện KBang, tỉnh Gia Lai nhằm nâng cao khả năng
hấp thụ CO2 của các trạng thái rừng ở khu vực nghiên cứu.
- Quan điểm lãnh thổ
Mỗi lãnh thổ khác nhau sẽ có sự phân hóa về tự nhiên, nhưng giữa chúng lại
có mối quan hệ tác động qua lại với nhau ở những mức độ nhất định. Việc nghiên
cứu đặc điểm khác biệt của lãnh thổ nhằm phát hiện các mối quan hệ hữu cơ trong
một tổng thể và các đặc trưng quan trọng nhất để tiến hành đánh giá tổng thể, đề
xuất khai thác và quy hoạch lãnh thổ hợp lý.
Các biến động, diễn biến của thảm thực vật và đa dạng sinh học được xem xét,
đánh giá theo lãnh thổ không gian cụ thể, từ đó tiến hành lập ô tiêu chuẩn để điều tra
các chỉ tiêu về thảm thực vật vùng nghiên cứu. Đối với các vùng núi cao không thể tiếp
cận tới được, đề tài sẽ sử dụng tư liệu ảnh viễn thám đa quang phổ có độ phân giải cao
để phân tích, đánh giá, kết hợp với kiến thức bản địa của người dân.
b. Phương pháp nghiên cứu
- Phương pháp thu thập, phân tích, xử lí số liệu

Thu thập tài liệu thông qua các báo cáo chuyên đề của các ngành, địa phương;

Demo Version - Select.Pdf SDK

kết quả nghiên cứu của các đề tài; số liệu thống kê của các cấp, ban ngành, tổ chức,
tài nghiên cứu của các tác giả trong và ngoài nước có liên quan đến đề tài.
- Phương pháp xử lý ảnh viễn thám và GIS
Đề tài sử dụng nguồn ảnh viễn thám kết hợp với ảnh vệ tinh Lansat 8 để phân
tích các hiện trạng rừng năm 2017, từ đó phân tích lượng sinh khối, khả năng hấp
thụ CO2 của các trạng thái rừng.
Các loại bản đồ này được xây dựng dựa trên cơ sở sử dụng các phần mềm
Mapinfo, ArcGIS, Adobe Photoshop.
- Phương pháp điều tra thực địa
Phương pháp điều tra thực địa được tiến hành nhằm đánh giá độ chính xác của
kết quả xử lý ảnh viễn thám. Đề tài dự kiến tiến hành xác định những trạng thái
nghi vấn trên bản đồ kết quả phân loại, xác định các tuyến điều tra sao cho trên
cùng một tuyến đường có thể kiểm tra được nhiều điểm nhất. Mỗi điểm đều được

11


chụp ảnh, ghi lại tọa độ điểm GPS. Để đối chứng với kết quả đánh giá sinh khối
rừng bằng ảnh viễn thám, tiến hành điều tra bằng phương pháp lập ô mẫu.
- Phương pháp xác định lượng CO2 hấp thụ
Được thực hiện tại Trung tâm Eakmat – Viện Khoa học Kỹ thuật Nông lâm
nghiệp Tây Nguyên – Thành phố Buôn Mê Thuột – Tỉnh Đăk Lăk. Sấy khô mẫu tươi
ở nhiệt 105oC, đến khi mẫu khô hoàn toàn, có khối lượng không đổi; phân tích hàm
lượng carbon trong từng bộ phận dựa trên cơ sở oxy hóa chất hữu cơ bằng K2Cr2O7
(kali bicromat) theo phương pháp Walkley – Black; xác định lượng carbon bằng
phương pháp so màu xanh của Cr3+ tạo thành (K2Cr2O7) tại bước sóng 625 nm. Từ

đây suy ngược lại theo tỷ lệ rút mẫu được khối lượng carbon trong sinh khối tươi cho
từng bộ phận thân cây. Kết hợp với phân bố sinh khối tươi theo cấp kính, loài, suy
được lượng carbon của từng bộ phận, theo cấp kính và tổng lượng carbon tích lũy và
CO2 hấp thụ theo lâm phần, với lượng CO2 = 3.67*C.
- Phương pháp xác định sự tương quan giữa sinh khối với cường độ tín
hiệu tán xạ thu được trên ảnh vệ tinh Landsat
Dựa vào các số liệu đo đạc được ở một số vị trí tiêu biểu trên mặt đất, và các

Demo Version - Select.Pdf SDK

kết quả từ các nội dung trước, xác định được mối tương quan giữa sinh khối với
cường độ tín hiệu tán xạ thu được trên ảnh vệ tinh Landsat.
- Phương pháp xác định sự tương quan giữa sinh khối và lượng CO2 hấp thụ
Dựa vào các số liệu thu được về sinh khối và CO2 hấp thụ để xây dựng phương
trình hồi quy. Thăm dò và lựa chọn mối quan hệ thích hợp bằng các dạng hàm phi
tuyến hoặc tuyến tính; kiểm tra hệ số tương quan R hoặc hệ số quan hệ R 2 để xác
định độ tin cậy.
- Phương pháp phỏng vấn điều tra
Là phương pháp điều tra thực tiễn dựa trên bảng câu hỏi được xây dựng từ
trước. Phương pháp này cho phép lấy ý kiến của các cán bộ chuyên môn cấp cơ sở
về tình hình thực tiễn cũng như xác định được vị trí điều tra mẫu thích hợp tạo điều
kiện thuận lợi trong công tác điều tra.

12


- Phương pháp dự toán hiệu quả kinh tế
Dựa vào đơn giá của CO2 hằng năm để tính được hiệu quả kinh tế do khả năng
hấp thụ CO2 của rừng mang lại. Hiệu quả kinh tế của rừng thông qua hoạt động hấp
thụ CO2 hằng năm được thể hiện qua bảng sau:

Lượng CO2
Loại

tích lũy hằng

rừng

năm

Đơn giá

Giá trị CO2 tích

Giá trị CO2

(USD/tấn

lũy hằng năm/ha

tích lũy hằng

CO2)

(USD)

năm/ha (VND)

(tấn/ha)

5. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn

5.1. Ý nghĩa khoa học
Kết quả nghiên cứu của đề tài góp phần làm sáng tỏ vai trò của rừng về khả
năng hấp thụ CO2 nhằm xây dựng phương án phòng chống biến đổi khí hậu và giảm
nhẹ thiên tai.
5.2. Ý nghĩa thực tiễn
Kết quả nghiên cứu của đề tài cung cấp thông tin và luận cứ khoa học, có thể

Demo Version - Select.Pdf SDK

làm tài liệu tham khảo cho các nhà hoạch định chính sách ở địa phương trong việc
qui hoạch phát triển rừng, đề xuất tín chỉ Carbon và xây dựng chính sách chi trả
dịch vụ môi trường rừng huyện KBang theo hướng phát triển bền vững.
6. Cấu trúc luận văn
Ngoài phần mở đầu và kết luận, nội dung chính bao gồm các chương:
Chương 1. Cơ sở lý luận của việc nghiên cứu khả năng hấp thụ CO2 của các
trạng thái rừng.
Chương 2. Đánh giá khả năng hấp thụ CO2 của các trạng thái rừng huyện
KBang, tỉnh Gia Lai.
Chương 3. Đề xuất tín chỉ Carbon và chính sách chi trả dịch vụ môi trường
rừng huyện KBang, tỉnh Gia Lai.

13