Giáo án Sinh học 9 bài 23: Đột biến số lượng nhiễm sắc thể

GIÁO ÁN SINH HỌC 9
Bài 23: ĐỘT BIẾN SỐ LƯỢNG NHIỄM SẮC THỂ
I/ Mục tiêu: (chuẩn kiến thức)
1/Kiến thức
- Kể được các dạng đột biến số lượng nhiễm sắc thể (thể dị bội).
- Trình bày được cơ chế hình thành thể ba và thể một (2n + 1) và (2n – 1 ).
2/Kĩ năng
- Phát triển kĩ năng quan sát và phân tích kênh hình
- Hoạt động nhóm
Kĩ năng sống
- Kĩ năng hợp tác, ứng xử / giao tiếp, lắng nghe tích cực
- Thu thập và xử lí thông tin khi đọc SGK để tìm hiểu các dạng đột biến số lượng NST
- Tự tin bày tỏ ý kiến
3/ Thái độ.
Củng cố niềm tin vào khoa học, xây dựng thói quen tự học, tự nghiên cứu
II/ Phương pháp
- Dạy học nhóm
- Động não
- Hỏi và trả lời
- Vấn đáp tìm tòi
- Trực quan
III/ Chuẩn bị.
- GV: Tranh phóng to hình 23.1, 23.2 SGK
- HS: Xem trước bài nội dung bài.
IV/ Tiến trình lên lớp.
1/ Ổn định (1’)

TaiLieu.VN

Page 1

2/ Kiểm tra bài cũ (5’)
(?) Đột biến cấu trúc nhiễm sắc thể là gì? Nêu một số dạng đột biến và mô tả từng dạng đột
biến đó?
(?) Nêu những nguyên nhân gây ra biến đổi cấu trúc nhiễm sắc thể? Tại sao biến đổi cấu trúc
NST lại gây hại cho con người và sinh vật?
3/ Bài mới.
a/ Khám phá.
GV:
Chúng ta đã biết tế bào của mỗi loài sinh vật có một bộ nhiễm sắc thể đặc trưng về số
lượng và hình dạng. Thí dụ ở người có số lượng 2n = 46, Tinh tinh 2n = 48, ruồi giấm 2n = 8,
ngô 2n = 10, cải bắp 2n = 18...Tuy nhiên ở tế bào của một số loài về số lượng NST có thể biến
đổi do sự phân li không bình thường trong giảm phân hoặc nguyên phân
Vậy đột biến số lượng NST là gì ? Gồm các dạng nào? Cơ chế phát sinh ra sao? Tiết học
hôm nay, chúng ta sẽ nghiên cứu.
b/ Kết nối
Thời gian
18’

Hoạt động của giáo viên

Hoạt động của học sinh

Hoạt động 1: Tìm hiểu các dạng đột biến số lượng nhiễm sắc thể
I/ Thể dị bội
- Gv: Cần giới thiệu chung về k/n đột
biến SLNST(độc biến số lượng NST là
những biến đổi số lượng xảy ra ở một
hoặc một số cặp NST nào đó hoặc ở tất
cả bộ NST.

- Gv: Y/c hs nhắc lại.
(?) Thế nào là thể lưỡng bội, thể đơn bội, - HS: Nhắc lại được:
Kí hiệu ?
+ Thể lưỡng bội có bộ NST chứa cặp
NST tương đồng (2nNST)
+ Thể đơn bội: Bộ NS chứa một NST
của mỗi cặp tương đồng (nNST)
- Gv: Chốt lại kiến thức cũ và y/c hs đọc

TaiLieu.VN

Page 2


thông tin và quan sát hình 23.1
- Gv: Phân tích sơ lược hình vẽ và cho hs - HS: Tự thu thập thông tin trong SGK
thảo luận
(?) Sự biến đổi số lượng NST thường - HS: Chú ý lắng nghe
thấy ở những dạng nào ?
(?) Thế nào là hiện tượng dị bội thể ?

- HS: Các dạng: 2n + 1, 2n – 1

- Gv: Cần đưa ra một số thí dụ:

- Thể dị bội là cơ thể mà trong tế bào
Thể dị bội là cơ thể mà trong tế bào sinh sinh dưỡng có một hoặc một cặp NST
dưỡng có một hoặc một cặp NST bị thay bị thay đổi về số lượng.
đổi về số lượng
- Các dạng: 2n +1, 2n – 1

Thí dụ: Ở lúa và cà chua là những cây
lưỡng bội và có số lượng NST trong tế
bào sinh dưỡng là 2n = 24  n = 12.
ngoài ra người ta còn phát hiện cây lúa
và cây cà chua có 2n = 25 NST là dạng
- HS: Chú ý lắng nghe và ghi nhớ kiến
(2n + 1)
thức
Ngược lại cũng có trường hợp khác chỉ
có 2n = 23 NST là dạng (2n – 1) hoặc
(2n – 2 )
15’

Hoạt động 2: Tìm hiểu cơ chế hình thành thể ba và thể một (2n + 1), (2n – 1 ).
II/ Sự phát sinh thể dị bội
- Gv: Y/c hs quan sát hình 23.2 và thảo
luận:
Sự phân li cặp NST hình thành giao tử
trong:
+ Trường hợp bình thường ?

TaiLieu.VN

- HS: Bình thường: mỗi giao tử có một

Page 3


+ Trường hợp bị rối loạn ?

có 1 NST
- HS: Nêu được:
+ 1 giao tử có 2 NST

- Gv: phân tích hình vẽ cho hs thấy được
có 1 NST không phân li trong giảm
phân.

+ 1 giao tử không có NST

- Gv: Y/c hs giải thích sự hình thành các
thể dị bội có (2n + 1) và (2n – 1)
- HS: Nêu được:
+ Giao tử mang cặp NST tương đồng
kết hợp với giao tử chỉ mang một NST
sẽ cho thể dị bội (2n +1)

(?) Nêu hậu quả của hiện tượng thể dị
bội ?

+ Sự kết hợp giữa giao tử mang một
NST tương đồng và giao tử không
mang NST nào sẽ cho ra thể dị bội (2n
–1)
- HS: Gây biến đổi hình thái, kích
thước, màu sắc... ở thực vật

- Gv: Thông báo ở người tăng thêm 1
NST ở cặp thứ 21 gây bệnh đao, mất 1
NST ở cặp thứ 21 gây bệnh ung thư

máu...
- Cơ chế phát sinh thể dị bội: Trong
giảm phân có 1 cặp NST tương đồng
không phân li dẫn đến tạo thành giao
tử mà cặp NST tương đồng nào đó có 2
- Gv: Liên hệ thực tế và cho hs tự rút ra NSt hoặc không có NST nào.
kết luận →
- Hậu quả: Gây biến đổi hình thái ở
thực vật hoặc gây bệnh NST.
5’

Hoạt động 3: Củng cố và tóm tắt bài
- Thể dị bội là gì ?

TaiLieu.VN

Page 4


- Sự biến đổi số lượng NST ở một cặp NST thường thấy ở những dạng nào ?
- Trình bài cơ chế phát sinh thể dị bội ?
- Nêu hậu quả của hiện tượng thể dị bội ?
1’

Hoạt động 4: Hướng học ở nhà
- Học thuộc bài, trả lời câu hỏi 1, 2, 3 trang 68
- Xem trước nội dung bài 24

TaiLieu.VN

Page 5