Giáo án Sinh học 9 bài 23: Đột biến số lượng nhiễm sắc thể

GIÁO ÁN SINH HỌC 9
Bài 23: ĐỘT BIẾN SỐ LƯỢNG NHIỄM SẮC THỂ
A/ Mục tiêu bài học :
1) Kiến thức :
- Nhận biết được hiện tượng thể dị bội. Trình bày cơ chế phát sinh thể dị bội.
- Nêu được hậu quả của biến đổi số lượng ở từng cặp NST.
2) Kĩ năng : Rèn kỹ năng thu nhận thông tin, kỹ năng phân tích thông tin. Kĩ năng hợp
tác, ứng xử, giao tiếp, lắng nghe tích cực
3) Thái độ:
- Học sinh năm rõ về đột biết vân dụng vào đời sống.
- Giáo dục học sinh ý thức giữ gìn vệ sinh môi trường, cách sử dụng hợp lí các loại thuốc
bảo vệ thực vật.
B/ Chuẩn bị :
1. GV: Tranh phóng to hình 23.1; 23.2 SGK; H 29.1; 29.2 SGK.
2. HS: Tìm hiểu bài trước khi học
C/ Tổ chức các hoạt động học tập :
1. Kiểm tra kiến thức cũ:
Thế nào là đột biến cấu trúc NST? Tại sao đột biến cấu trúc NST thường gây hại cho sinh
vật?
Đáp án: - Đột biến cấu trúc NST là những biến đổi trong cấu trúc NST.
- Đột biến cấu trúc NST làm thay đổi cấu trúc NST làm thay đổi số lượng và cách
sắp xếp gen trên NST.
2. Giảng kiến thức mới :
* Mở bài : Đột biến NST xảy ra ở 1 hoặc một số cặp NST: hiện tượng dị bội thể. Tất cả bộ
NST: Hiện tượng đa bội thể.
I/ Hiện tượng dị bội thể
* Hoạt động 1: Tìm hiểu về hiện tượng dị bội thể

TaiLieu.VN

Page 1

* Mục tiêu: Trình bày được các dạng biến đổi số lượng ở một số cặp NST
* Cách tiến hành :
Hoạt động của GV- HS

Nội dung

- GV kiểm tra kiến thức cũ của HS về:

- Thể dị bội là cơ thể mà
trong tế bào sinh dưỡng có
1 hoặc một số cặp NST bị
thay đổi về số lượng.

- Thế nào là cặp NST tương đồng?
- Bộ NST lưỡng bội, đơn bội?
- 1 vài HS nhắc lại các khái niệm cũ.
- GV cho HS quan sát H 29.1 và 29.2 SGK, yêu cầu HS trả
lời câu hỏi:

- Các dạng:
- Qua 2 hình trên, hãy cho biết ở người, cặp NST thứ mấy
đã bị thay đổi và thay đổi như thế nào so với các cặp NST + Thêm 1 NST ở 1 cặp
nào đó (2n + 1).
khác?
+ Mất 1 NST ở 1 cặp nào
- HS quan sát hình vẽ và nêu được:
đó (2n -1)
+ Hình 29.1 cho biết ở người bị bệnh Đao, cặp NST 21 có 3

+ Mất 1 cặp NST tương
NST, các cặp khác chỉ có 2 NST.
đồng (2n- 2)..
+ Hình 29.2 cho biết người bị bệnh Tơcnơ, cặp NST 23 (cặp
NST giới tính) chỉ có 1 NST, các cặp khác có 2 NST.
- Từ các VD trên, xây dựng cho HS khái niệm:
- Thế nào là thể dị bội? Các dạng dị bội thể?  kết luận

II/ Sự phát sinh thể dị bội
* Hoạt động 2: Tìm hiểu về sự phát sinh thể dị bội
* Mục tiêu: Giải thích được cơ chế phát sinh thể (2n+1) và thể (2n -1)
* Cách tiến hành
Hoạt động của GV - HS
- GV cho HS quan sát H 23.2.

Nội dung
*Cơ chế :

- Sự phân li NST trong quá trình giảm phân ở 2 trường - Trong quá trình giảm phân
hợp trên có gì khác nhau?
hình thành giao tử sự không

TaiLieu.VN

Page 2


- Các giao tử nói trên tham gia thụ tinh tạo thành hợp phân li của 1 cặp NST tương
tử có số lượng như thế nào?
đồng nào đó tạo thành 1 giao

tử mang 2 NST trong 1 cặp
- Các nhóm quan sát kĩ hình, thảo luận và nêu được:
và 1 giao tử không mang NST
+ Một bên bố (mẹ) NST phân li bình thường, mỗi giao nào của cặp đó.
tử có 1 NST của mỗi cặp.
- Sự thụ tinh của các giao tử
+ Một bên bố (mẹ) NST phân li không bình thường, 1 bất thường này với các giao
giaotử có 2NST của 1cặp, 1giao tử không có NST nào. tử bình thường sẽ tạo ra các
+ Hợp tử có 3 NST hoặc có 1 NST trong cặp tương thể dị bội (2n +1 ) và (2n – 1)
NST gây đột biến
đồng.
- GV treo H 23.2 yêu cầu 1 HS lên bảng trình bày cơ * Hậu quả: Thể đột biến (2n
+ 1) và (2n -1) có thể gây ra
chế phát sinh thể dị bội.
- 1 HS lên bảng trình bày, HS khác nhận xét, bổ sung. những biến đổi về hình thái
(hình dạng, kích thước, màu
- GV chốt lại kiến thức.
sắc) ở thực vật hoặc gây bệnh
- Cho HS quan sát H 29.2 và thử giải thích trường hợp ở người như bệnh Đao, bệnh
hình thành bệnh Tơcnơ (OX) có thể cho HS viết sơ đồ Tơcnơ.
lai minh hoạ.
- Hậu quả của hiện tượng thể dị bội?
-HS quan sát hình và giải thích.
GDMT: Các nhà máy công ty, xí nghiệp chế biến,
khai thác khoáng sản, chế tạo vũ khí hạt nhân….gây ô
nhiễm nguồn nước, môi trường…gây bệnh ung thư
3. Củng cố bài giảng: Khoanh tròn câu trả lời đúng nhất trong các câu sau :
a. Sự không phân li của 1 cặp NST tương đồng xảy ra ở các tế bào sinh dục của cơ thể 2n sẽ cho
loại giao tử nào?
a. n, 2n

c. n + 1, n – 1

b. 2n + 1, 2n -1

d. n, n + 1, n – 1.

b. Sự biến đổi số lượng NST thường thấy ở dạng nào :
a. Thể 3 nhiễm
b. Thể 1 nhiễm
c. Thể 0 nhiễm

TaiLieu.VN

Page 3


d. Cả a,b và c

Đáp án : d

c. Viết sơ đồ minh hoạ cơ chế hình thành thể 2n +1
4. Hướng dẫn học tập ở nhà:
- Học bài và trả lời câu hỏi 1, 2,3 SGK.
- Đọc trước bài 24.
D. Rút kinh nghiệm :
...................................................................
..................................................................
...................................................................
...................................................................

TaiLieu.VN

Page 4