LUẬN văn THẠC sĩ tổ chức hoạt động bồi dưỡng cán bộ quản lý giáo dục ở trường quân sự quân khu 3

MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Chủ tịch Hồ Chí Minh khẳng định: “Cán bộ là cái gốc của mọi việc”,
“Công việc thành công hay thất bại đều do cán bộ tốt hay kém” [29, tr.269 và
273]. Chính vì thế cho dù khó khăn đến đâu Đảng ta vẫn thường xuyên quan
tâm đặc biệt đến cán bộ và công tác cán bộ. Muốn vậy, vấn đề hàng đầu là
phải chăm lo đào tạo, bồi dưỡng cán bộ. Khi đến thăm trường Nguyễn Ái
Quốc trung ương (nay là Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh), Người
nhắc nhở cán bộ và học viên: “Học để làm việc, làm người, làm cán bộ để
phụng sự Tổ quốc, phụng sự Nhân dân”. Do vậy việc tổ chức hoạt động bồi
dưỡng cán bộ và đặc biệt là bồi dưỡng cán bộ quản lý giáo dục là nhiệm vụ
quan trọng để nâng cao phẩm chất, năng lực đội ngũ cán bộ quản lý giáo dục
đáp ứng yêu cầu trong sự nghiệp đổi mới giáo dục và đào tạo hiện nay.
Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII của Đảng tiếp tục khẳng định:
“Phát triển đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục đáp ứng yêu cầu giáo
dục và đào tạo” [13, tr.117]. Quán triệt quan điểm, tư tưởng của Đảng, ngày
29/3/2007 Đảng ủy quân sự Trung ương (nay là Quân ủy Trung ương) đã ra
Nghị quyết số 86-NQ/ĐUQSTW xác định rõ một trong những giải pháp chủ
yếu để phát triển giáo dục và đào tạo trong tình hình mới đó là: “Kiện toàn và
phát triển đội ngũ nhà giáo, cán bộ quản lý giáo dục”. Đây là vấn đề cấp thiết
đổi mới quản lý giáo dục và đào tạo nói chung và xây dựng, phát triển, hoàn
thiện phẩm chất, năng lực cho cán bộ quản lý giáo dục ở các nhà trường quân
đội nói riêng. Xuất phát từ vị trí, vai trò, tầm quan trọng của cán bộ quản lý
giáo dục, tổ chức tốt hoạt động bồi dưỡng là tất yếu tạo ra nền tảng để giáo dục
và đào tạo được phát triển bền vững trong tương lai.
Cùng trong hệ thống nhà trường quân đội, Trường Quân sự Quân khu 3
là một trung tâm đào tạo của lực lượng vũ trang Quân khu 3. Hằng năm tiếp
nhận, quản lý và đào tạo từ 3000 đến 3500 học viên với trên 40 đối tượng
3

khác nhau. Đội ngũ cán bộ quản lý giáo dục ở Nhà trường là bộ phận quan
trọng trực tiếp lãnh đạo, chỉ huy và tổ chức các nhiệm vụ giáo dục và đào tạo,
bồi dưỡng các đối tượng học viên của Nhà trường. Mục tiêu, yêu cầu, nhiệm
vụ giáo dục và đào tạo của Nhà trường trong giai đoạn hiện nay rất quan trọng
đặt ra yêu cầu ngày càng cao về phẩm chất, năng lực đối với đội ngũ cán bộ
quản lý giáo dục của Nhà trường. Trong những năm qua, nhận thức đúng đắn
về vai trò, vị trí đội ngũ cán bộ quản lý giáo dục, Đảng uỷ, Ban Giám hiệu,
lãnh đạo, chỉ huy các cấp của Nhà trường đã thường xuyên chăm lo xây dựng,
bồi dưỡng nâng cao phẩm chất và năng lực toàn diện cho đội ngũ cán bộ. Do
vậy, trình độ, năng lực của cán bộ có nhiều chuyển biến tích cực. Tuy nhiên,
so với yêu cầu nhiệm vụ thì vẫn còn những bất cập, hạn chế nhất định trong
quản lý, tổ chức hoạt động bồi dưỡng cán bộ quản lý giáo dục. Hơn nữa tính
chủ động, nhạy bén và sáng tạo của đội ngũ cán bộ chưa cao, ảnh hưởng trực
tiếp đến hoàn thành nhiệm vụ của đơn vị. Trong những nguyên nhân dẫn đến
những hạn chế trên là do tổ chức hoạt động bồi dưỡng cho đội ngũ cán bộ
chưa thực hiện kịp thời, chặt chẽ đi vào duy trì theo nền nếp.
Trong tình hình hiện nay nhiệm vụ của quân đội ngày càng nhiều tác
động sâu sắc đến đổi mới giáo dục - đào tạo của các Nhà trường. Quán triệt và
thực hiện nhiệm vụ thời gian qua Trường Quân sự Quân khu 3 đã và đang tiến
hành những hoạt động xây dựng và phát triển đội ngũ cán bộ, giáo viên, coi
đây là khâu then chốt quyết định đến chất lượng của Nhà trường. Do đó, việc
nghiên cứu đề xuất những biện pháp trong tổ chức hoạt động bồi dưỡng cán
bộ nhằm nâng cao năng lực thực hiện nhiệm vụ ở Nhà trường hiện nay là vấn
đề có tính cấp thiết.
Từ lý do trên, tác giả chọn vấn đề: “Tổ chức hoạt động bồi dưỡng cán
bộ quản lý giáo dục ở Trường Quân sự Quân khu 3” làm luận văn tốt
nghiệp đào tạo cao học chuyên ngành quản lý giáo dục có ý nghĩa lý luận và
thực tiễn tốt.
4

2. Tình hình nghiên cứu có liên quan đến đề tài
* Những nghiên cứu liên quan đến bồi dưỡng cán bộ quản lý giáo dục
V.I. Lênin khẳng định để phát triển phẩm chất năng lực của cán bộ nhất
thiết phải tham gia thực tiễn đấu tranh cách mạng “Không phải sinh ra là
người đó có nghệ thuật quản lý giỏi, mà phải qua kinh nghiệm mới có được”
[25, tr.216]. Theo Chủ tịch Hồ Chí Minh thì làm việc gì người cán bộ cũng
cần phải có “Đức” và “Tài”. Người lý giải: “Có tài phải có đức, có tài không
có đức thì tham ô hủ hoá có hại cho nước. Có đức không có tài như ông bụt
ngồi trong chùa, không giúp ích gì được ai” [31, tr.184]. Trong đó khẳng định
Đức là gốc, là nền tảng để Tài phát triển mạnh mẽ và đúng hướng.
Để hình thành phẩm chất, năng lực người cán bộ quân đội phải thông qua
giáo dục - đào tạo, bồi dưỡng và hoạt động thực tiễn quân sự. Người chỉ rõ:
Phẩm chất và năng lực của người cán bộ quân đội không phải hoàn toàn do tự
nhiên, mà một phần lớn do công tác, do luyện tập mà có. Vì vậy, người cán bộ
quân đội dù ở bất kỳ cương vị nào cũng phải thường xuyên học tập, học liên tục
ở mọi lúc, mọi nơi, trong mọi công việc. Theo Bác, khi đào tạo, bồi dưỡng, sử
dụng cán bộ phải tính đến trình độ phát triển phẩm chất, năng lực cụ thể của họ,
ai giỏi về gì thì giao công việc phù hợp với đó, có như vậy thì hoạt động của họ
mới đạt hiệu suất cao. Nếu người có tài mà không dùng đúng tài của họ cũng
không được việc. Những quan điểm trên về phẩm chất, năng lực người cán bộ có
ý nghĩa rất quan trọng đối với việc xác định nội dung, biện pháp bồi dưỡng cán
bộ ở các nhà trường quân đội, cũng như ở Trường Quân sự Quân khu 3.
Từ quan điểm trên việc bồi dưỡng phẩm chất, năng lực cho cán bộ là
vấn đề được quan tâm hàng đầu của các nhà trường, của các cấp uỷ, chỉ huy
các đơn vị xác định đây là một nội dung quan trọng trong xây dựng đơn vị
vững mạnh toàn diện và nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo của nhà
trường; do vậy đã thu hút được sự quan tâm của lãnh đạo, chỉ huy và các nhà
khoa học trong và ngoài quân đội. Trong đó nổi lên một số tác giả như sau:
5

Theo Nguyễn Minh Khôi, “Bồi dưỡng đội ngũ cán bộ quản lý giáo dục
và đào tạo trong các nhà trường quân đội là tổng thể các hoạt động của các
cấp ủy đảng, tổ chức chỉ huy, cơ quan chức năng nhằm bổ sung tri thức, cung
cấp thông tin, hướng dẫn hành động, truyền thụ kinh nghiệm, để đội ngũ này
có phẩm chất chính trị, đạo đức, lối sống cách mạng, trình độ năng lực,
phương pháp,tác phong công tác đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ được giao”. Từ
đó đề xuất giải pháp nâng cao chất lượng bồi dưỡng đội ngũ cán bộ quản lý
giáo dục và đào tạo trong các nhà trường quân đội như: Nâng cao nhận thức
trách nhiệm của cấp ủy đảng, tổ chức chỉ huy, cơ quan chức năng trong việc
bồi dưỡng cán bộ; đổi mới nội dung, hình thức; tổ chức tốt hoạt động thực
tiễn, phát huy tính tích cực, chủ động, tự giác trong hoạt động tự bồi dưỡng,
tự học và rèn luyện của cán bộ; kết hợp chặt chẽ giữa bồi dưỡng cán bộ với
xây dựng đơn vị vững mạnh toàn diện; phát huy sức mạnh của các lực lượng
trong bồi dưỡng cán bộ quản lý giáo dục và đào tạo ở các học viện, trường sĩ
quan trong quân đội [20].
Theo tác giả Phạm Đình Bộ, “Bồi dưỡng năng lực công tác của đội ngũ
cán bộ chính trị cấp phân đội ở đơn vị binh chủng hợp thành” là tổng hợp
cách thức, biện pháp của lãnh đạo, chỉ huy và cơ quan chức năng các cấp
nhằm bổ sung, phát triển, nâng cao trình độ thực tế và khả năng công tác của
cán bộ chính trị cấp phân đội để đội ngũ này hoàn thành tốt hơn chức trách và
nhiệm vụ được giao”. Tác giả đề xuất biện pháp xây dựng và thực hiện tốt các
khâu, các bước trong phương thức bồi dưỡng; tổ chức tốt các hoạt động thực
tiễn để bồi dưỡng năng lực công tác; phát huy tính chủ động, tích cực, tự giác
trong việc tự bồi dưỡng; kết hợp chặt chẽ nhà trường và đơn vị trong bồi
dưỡng năng lực hoạt động cho đội ngũ cán bộ chính trị cấp phân đội [04].
Đề tài luận văn thạc sĩ “Biện pháp bồi dưỡng năng lực cho cán bộ quản
lý học viên Trường Sĩ quan Chính trị hiện nay” của tác giả Phan Xuân Thắng
đã đề cập hệ thống biện pháp bồi dưỡng năng lực cho cán bộ có tính cập nhật

6


và khả thi cao, các biện pháp tập trung bồi dưỡng năng lực cán bộ, trong đó
các nội dung giao thoa với quản lý bồi dưỡng năng lực. Kết quả nghiên cứu
của công trình này được chọn lọc, kế thừa cho việc nghiên cứu bồi dưỡng
năng lực cho cán bộ các nhà trường quân đội nói chung [39].
Nghiên cứu đề tài luận văn thạc sĩ “Biện pháp nâng cao chất
lượng đội ngũ cán bộ quản lí học viên ở Trường sĩ quan Lục
quân 2 hiện nay”, tác giả Trịnh Công Tứ cho rằng, để nâng cao chất lượng
đội ngũ cán bộ ở Nhà trường cần thực hiện tốt các biện pháp: Chuẩn hoá và
xây dựng quy hoạch đội ngũ cán bộ; nâng cao chất lượng đào tạo, bồi dưỡng,
chú trọng bồi dưỡng nghiệp vụ quản lý giáo dục cho đội ngũ cán bộ; tổ chức,
quản lý chặt chẽ quá trình tự học tập, tự bồi dưỡng và rèn luyện của đội ngũ
cán bộ; khuyến khích đội ngũ cán bộ phấn đâu vươn lên thông qua các chế độ
chính sách cụ thể, kịp thời [40].
Các đề tài khoa học nêu trên đã tiếp cận, nghiên cứu về nhiệm vụ giáo dục
và đào tạo, bồi dưỡng cán bộ quản lý giáo dục ở các khía cạnh khác nhau; từ cơ
sở lý luận, thực tiễn đề xuất những biện pháp xây dựng đội ngũ cán bộ, đồng
thời chỉ ra những đòi hỏi phải đổi mới nội dung, phương pháp trong tổ chức hoạt
động bồi dưỡng nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ quản lý giáo dục.
* Những nghiên cứu liên quan đến tổ chức hoạt động bồi dưỡng cán
bộ quản lý giáo dục
Trong lĩnh vực khoa học quản lý giáo dục đã có nhiều nghiên cứu, luận
giải như tác giả Trần Kiểm với tài liệu: “Khoa học quản lý giáo dục - một số
vấn đề lý luận và thực tiễn”. Tác giả đề cập sâu sắc những vấn đề về quản lý
giáo dục và người cán bộ quản lý giáo dục. Tác giả cho rằng: Hiệu quả quản
lý giáo dục phụ thuộc vào việc tổ chức khoa học lao động con người và phẩm
chất, năng lực, phương pháp quản lý của người cán bộ giáo dục, đồng thời
cũng làm rõ những nội dung và yêu cầu về phẩm chất, năng lực của người cán

7


bộ quản lý giáo dục [21].
Theo tác giả Mai Văn Hoá, những lý luận về khoa học quản lý trang bị
cho cán bộ quản lý giáo dục kiến thức về dạy học và giáo dục quân nhân,
những kiến thức quản lý giáo dục trong quân đội. Khối kiến thức đó có quan
hệ chặt chẽ, tác động, hỗ trợ hoàn thiện phẩm chất, năng lực và phương pháp
của người cán bộ quản lý giáo dục ở Nhà trường quân sự [19].
Tác giả Nguyễn Minh Đạo luận giải về cơ sở khoa học quản lý; tác giả
Đặng Quốc Bảo nêu lên cái nhìn tổng quan về tổ chức và quản lý, tập trung
giải quyết vấn đề tổ chức bộ máy lãnh đạo và quản lý; đã luận giải nhiều vấn
đề như: Khái niệm về quản lý, quản lý giáo dục, quản lý trường học; vai trò
của quản lý, quản lý giáo dục: bản chất, chức năng, nguyên tắc, phương pháp
quản lý giáo dục, quản lý nhà nước về giáo dục; phân cấp trong quản lý giáo
dục; thực trạng công tác quản lý nhà nước về giáo dục; xây dựng đội ngũ giáo
viên và cán bộ quản lý giáo dục; xây dựng văn hoá quản lý giáo dục; đổi mới
về quản lý giáo dục; các mô hình quản lý giáo dục. Những luận điểm được
các nhà khoa học nêu ra, góp phần tạo nên nền tảng lý luận ban đầu cho vấn
đề nghiên cứu của đề tài này [16].
Luận văn của Nguyễn Văn Long: “Tổ chức bồi dưỡng năng lực sư phạm
cho giảng viên quân sự Trường sĩ quan Lục quân 1” theo tác giả đây là quá
trình hoạt động có tổ chức, có kế hoạch của nhà quản lý và tập thể giảng viên
quân sự để nâng cao phẩm chất và năng lực sư phạm cho đội ngũ đáp ứng yêu
cầu giáo dục và đào tạo của Nhà trường trong tình hình hiện nay [23].
Những công trình nghiên cứu trên đã giúp chúng tôi kế thừa, phát triển
và xây dựng cơ sở lý luận để nghiên cứu đề tài này. Tuy nhiên, chưa có công
trình khoa học nào nghiên cứu về tổ chức hoạt động bồi dưỡng cán bộ quản lý
giáo dục ở Trường trong quân đội. Vì vậy, việc lựa chọn đề tài “Tổ chức hoạt
động bồi dưỡng cán bộ quản lý giáo dục ở Trường Quân sự Quân khu 3”

8


không trùng lặp với các công trình, đề tài nghiên cứu đã nghiệm thu, công bố.
3. Mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu
* Mục đích nghiên cứu
Luận giải những vấn đề lý luận và thực tiễn tổ chức hoạt động bồi
dưỡng cán bộ quản lý giáo dục, trên cơ sở đó đề xuất các biện pháp tổ chức
hoạt động bồi dưỡng cán bộ quản lý giáo dục ở Trường Quân sự Quân khu 3
nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ quản lý giáo dục của Nhà trường
đáp ứng yêu cầu chuẩn hóa cán bộ quản lý giáo dục hiện nay.
* Nhiệm vụ nghiên cứu
- Luận giải cơ sở lý luận về tổ chức hoạt động bồi dưỡng cán bộ quản
lý giáo dục ở các trường quân sự quân khu.
- Đánh giá thực trạng, chỉ rõ nguyên nhân thực trạng tổ chức hoạt động
bồi dưỡng cán bộ quản lý giáo dục ở Trường Quân sự Quân khu 3.
Đề xuất các biện pháp tổ chức hoạt động bồi dưỡng cán bộ quản lý giáo
dục ở Trường Quân sự Quân khu 3.
Khảo nghiệm sự cần thiết và tính khả thi của các biện pháp đã đề xuất.
4. Khách thể, đối tượng và phạm vi nghiên cứu
* Khách thể nghiên cứu
Quản lý đội ngũ cán bộ quản lý giáo dục ở Trường Quân sự Quân khu 3.
* Đối tượng nghiên cứu
Tổ chức hoạt động bồi dưỡng cán bộ quản lý giáo dục ở Trường Quân
sự Quân khu 3.
* Phạm vi nghiên cứu
Phạm vi nội dung: Đề tài tập trung nghiên cứu tổ chức hoạt động bồi
dưỡng cán bộ quản lý giáo dục thuộc cấp Phòng, Khoa giáo viên và tiểu đoàn
quản lý học viên ở Trường Quân sự Quân khu 3.
Phạm vi khảo sát: Cán bộ, giáo viên, học viên ở Trường Quân sự Quân

khu 3 hiện nay.
Phạm vi thời gian: Sử dụng số liệu, xử lý và tham khảo dữ liệu từ năm
9


2013 đến nay.
5. Giả thuyết khoa học
Chất lượng đội ngũ cán bộ quản lý giáo dục ở Trường Quân sự Quân
khu 3 chỉ có kết quả tốt khi các chủ thể quản lý tổ chức hoạt động bồi dưỡng
chặt chẽ, khoa học thông qua kế hoạch hóa hoạt động bồi dưỡng; đổi mới nội
dung, phương pháp và hình thức bồi dưỡng; nâng cao năng lực của các chủ
thể bồi dưỡng; quản lý tốt hoạt động tự bồi dưỡng của cán bộ quản lý giáo
dục, huy động các lực lượng, tạo môi trường, điều kiện thuận lợi cho hoạt
động bồi dưỡng, đồng thời thường xuyên kiểm tra, rút kinh nghiệm sẽ củng
cố, phát triển hoàn thiện phẩm chất, năng lực cán bộ quản lý giáo dục góp
phần nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo của Nhà trường
6. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu
* Phương pháp luận nghiên cứu
Đề tài được nghiên cứu dựa trên cơ sở phương pháp luận duy vật biện
chứng và duy vật lịch sử của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh,
đường lối quan điểm của Đảng; các văn bản hướng dẫn xây dựng đội ngũ cán
bộ, giáo dục và đào tạo. Đồng thời, đề tài sử dụng cách tiếp cận hệ thống - cấu
trúc, lịch sử - lôgíc và quan điểm thực tiễn.
* Phương pháp nghiên cứu
Phối hợp sử dụng các nhóm phương pháp nghiên cứu:
- Nhóm các phương pháp nghiên cứu lý thuyết
Thực hiện việc đọc tài liệu, thu thập thông tin, phân tích, tổng hợp, hệ
thống, khái quát một số tác phẩm kinh điển của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư
tưởng Hồ Chí Minh; các văn kiện, nghị quyết của Đảng, Bộ Giáo dục và Đào
tạo, Bộ Quốc phòng về giáo dục và đào tạo và quản lý giáo dục và đào tạo;

Luật Giáo dục; các giáo trình, sách tham khảo, tài liệu về khoa học quản lý và
quản lý giáo dục; các công trình, các bài báo khoa học có liên quan đến đề tài

10


đã được công bố và đăng tải trên các tạp chí, báo, kỷ yếu khoa học, hội thảo.
- Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn
Phương pháp điều tra: Điều tra xã hội học đối với học viên, cán bộ
quản lý giáo dục, giáo viên để làm cơ sở đánh giá thực trạng, tìm ra nguyên
nhân tổ chức hoạt động bồi dưỡng năng lực cho cán bộ .
Phương pháp quan sát: Quan sát hoạt động bồi dưỡng; tự học, tự rèn
luyện và tổ chức hoạt động bồi dưỡng cán bộ quản lý giáo dục để rút ra những
kết luận về nội dung nghiên cứu.
Phương pháp tọa đàm, trao đổi: Tọa đàm, trao đổi với cán bộ quản lý
giáo dục các cấp, giáo viên và học viên từ đó rút ra những kết luận cho nhiệm
vụ nghiên cứu; Phương pháp tổng kết thực tiễn: Nghiên cứu từ những vấn đề
đã và đang diễn ra nhằm đúc rút ra những kinh nghiệm về tổ chức hoạt động
bồi dưỡng năng lực cho cán bộ quản lý giáo dục.
Phương pháp chuyên gia: Xin ý kiến nhà khoa học về vấn đề lý luận và
thực tiễn liên quan đến việc nghiên cứu đề tài; luận văn sử dụng phương pháp
nghiên cứu liên ngành và chuyên ngành, chú trọng phương pháp kết hợp giữa
phân tích, tổng hợp, lôgíc lịch sử, điều tra khảo sát, tổng kết thực tiễn.
7. Ý nghĩa của luận văn
Kết quả nghiên cứu đề tài góp phần làm sáng tỏ những cơ sở lý luận và
thực tiễn tổ chức hoạt động bồi dưỡng cho cán bộ quản lý giáo dục ở Trường
Quân sự Quân khu 3.
Góp phần cung cấp những luận cứ khoa học giúp chủ thể quản lý các
cấp vận dụng để tổ chức hoạt động bồi dưỡng cán bộ ở Trường Quân sự Quân
khu 3 và các trường quân sự quân khu có điều kiện tương đồng.

8. Kết cấu của luận văn
Luận văn gồm: Mở đầu, 3 chương (9 tiết), kết luận và kiến nghị, danh
mục tài liệu tham khảo và phụ lục.

11


Chương 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG BỒI DƯỠNG
CÁN BỘ QUẢN LÝ GIÁO DỤC Ở CÁC TRƯỜNG QUÂN SỰ QUÂN KHU

1.1. Các khái niệm của đề tài
1.1.1. Cán bộ quản lý giáo dục ở Trường Quân sự Quân khu
Nghị quyết Hội nghị Ban chấp hành Trung ương lần thứ ba, khóa VIII,
Đảng ta khẳng định cán bộ là nhân tố quyết định thành bại của cách mạng,
gắn liền với vận mệnh của Đảng, của đất nước và chế độ, là khâu then chốt
trong công tác xây dựng Đảng. Từ đó thấy rõ hơn về vị trí, tầm quan trọng
cán bộ quản lý giáo dục ở các học viện nhà trường quân đội: Đây là cán bộ, sĩ
quan trực tiếp làm nhiệm vụ quản lý, giáo dục, rèn luyện học viên. Theo Luật
sĩ quan quân đội nhân dân Việt Nam năm 1999 sửa đổi, bổ sung năm 2008 và
2014 khẳng định: Cán bộ các trường quân đội, thuộc nhóm sĩ quan chỉ huy và
sĩ quan chính trị. Đây là đội ngũ lãnh đạo, chỉ huy, là người thầy tại chỗ, trực
tiếp quản lý hoạt động của học viên, là cầu nối giữa giáo viên, học viên với
các tổ chức, cơ quan chức năng, lãnh đạo chỉ huy đơn vị và nhà trường.
Theo Điều lệ Công tác nhà trường Quân đội nhân dân Việt Nam năm
2016, cán bộ quản lý giáo dục ở các Trường Quân sự Quân khu bao gồm:
“Hiệu trưởng, Chính ủy, Phó Hiệu trưởng, Phó Chính ủy, cán bộ quản lý học
viên ở các tiểu đoàn, cán bộ quản lý các phòng, khoa giáo viên, tổ trưởng bộ
môn và các ban chức năng” [6, tr.54]. Cán bộ quản lý giáo dục phải đạt được
những tiêu chuẩn của cán bộ sĩ quan quân đội và đạt trình độ chuẩn về chuyên

môn, nghiệp vụ theo quy định đối với từng bậc đào tạo, từng mục tiêu đào tạo
của nhà trường theo quy định của Nhà nước và Bộ Quốc phòng.
Cán bộ quản lý giáo dục ở các Trường Quân sự Quân khu là những cán
bộ trực tiếp tổ chức, tiến hành các hoạt động quản lý huấn luyện - giáo dục
quân nhân ở cấp tiểu đội, trung đội, bổ túc cấp đại đội, tiểu đoàn và tập huấn
chuyên môn, nghiệp vụ những cấp cao hơn. Điều đó đặt ra những yêu cầu
12


khách quan đối với cán bộ quản lý giáo dục phải có năng lực tổ chức hoạt
động thực tiễn, đồng thời là người xác định mục tiêu, kế hoạch, chủ thể,
khách thể, nội dung, phương pháp hoạt động chuyên môn mang tính đặc thù,
yêu cầu cao và cần xác định các biện pháp hoạt động khoa học, khả thi, phù
hợp với tổ chức chỉ huy, quản lý ở đơn vị mình.
1.1.2. Hoạt động bồi dưỡng cán bộ quản lý giáo dục ở các Trường
Quân sự Quân khu
V.I.Lênin viết: “Trong lịch sử, chưa hề có giai cấp nào giành được
quyền thống trị, nếu nó không đào tạo ra được hàng ngũ của mình những lãnh
tụ chính trị, những đại biểu tiền phong có khả năng tổ chức và lãnh đạo phong
trào” [24, tr.473]. Điều đó khẳng định tầm quan trọng của bồi dưỡng để bổ
sung, hoàn thiện phẩm chất, năng lực chuyên môn của cán bộ nhằm đáp ứng
mọi yêu cầu của hoạt động thực tiễn đặt ra trong bối cảnh đổi mới căn bản
toàn diện giáo dục - đào tạo hiện nay.
Từ vấn đề trên cho thấy rằng chính việc đào tạo, bồi dưỡng cán bộ đã
phát triển phẩm chất, năng lực và nâng cao khả năng thích ứng với công việc
trong thực hiện nhiệm vụ; giúp họ luôn phát triển để có thể đáp ứng được nhu
cầu đòi hỏi của tổ chức.
Chủ thể tham gia bồi dưỡng là giáo viên, nhà quản lý, các chuyên gia
có trình độ cao, các nhà nghiên cứu có nhiều sáng kiến, kinh nghiệm trong tổ
chức thực hiện nhiệm vụ.

Nội dung bồi dưỡng là các quan điểm, đường lối chủ trương, chính sách
của Đảng và Nhà nước; đạo đức nghề nghiệp và pháp luật; kiến thức và kỹ
năng quản lý; kiến thức và kỹ năng chuyên môn, nghiệp vụ; tin học, ngoại
ngữ và các kỹ năng bổ trợ khác; nội dung, chương trình, hình thức, thời gian
bồi dưỡng. Căn cứ vào tiêu chuẩn chức danh, chức vụ, ngạch, bậc công chức
phù hợp với yêu cầu, nhiệm vụ chuyên môn đang đảm nhiệm để có tổ chức
bồi dưỡng chung và riêng cho phù hợp.
13


Theo đó, Bồi dưỡng cán bộ quản lý giáo dục là những tác động của chủ
thể bồi dưỡng đến đối tượng bồi dưỡng nhằm bổ sung, phát triển phẩm chất,
năng lực của cán bộ quản lý giáo dục, góp phần nâng cao khả năng thích
ứng, hoàn thành tốt nhiệm vụ theo chức trách được giao.
Thực chất bồi dưỡng cán bộ quản lý giáo dục là mối quan hệ tác động
qua lại giữa chủ thể quản lý và đối tượng bồi dưỡng. Đó là hoạt động có mục
đích nhằm giúp cán bộ quản lý giáo dục chuyển hóa yêu cầu, nội dung bồi
dưỡng thành phẩm chất, năng lực của bản thân.
Nội dung bồi dưỡng cán bộ quản lý giáo dục tập trung vào bổ sung,
hoàn thiện trình độ kiến thức nền về chính trị, tư tưởng, văn hóa, xã hội; kiến
thức về Pháp luật, Tâm lý học, Giáo dục học và đặc biệt là yêu cầu về phẩm
chất, năng lực, kiến thức, kỹ năng quản lý giáo dục; đồng thời có quan điểm
và hoạt động cụ thể vận dụng triệt để thích ứng với từng điều kiện của tập thể,
cá nhân nhằm đặt ra các tiêu chuẩn mực về phẩm chất chính trị, đạo đức văn
hóa, xã hội cần đạt được cho mỗi cán bộ quản lý giáo dục.
Với cán bộ quản lý giáo dục ở các Trường Quân sự Quân khu, nội dung
bồi dưỡng là phẩm chất, năng lực quản lý: năng lực quán triệt tổ chức và triển
khai thực hiện nhiệm vụ, khả năng sử dụng lực lượng hợp lý, sự phối hợp,
năng lực quan sát, phán đoán, dự báo, ra quyết định chính xác, hợp lý; cùng
với đó là khả năng hợp tác làm việc tập thể trong môi trường giáo dục và đào

đạo gắn với hoạt động quân sự.
Về phẩm chất, bồi dưỡng thái độ, trách nhiệm và phong cách làm việc
của người cán bộ, nhà quản lý giáo dục trong các Trường Quân sự Quân khu.
Đó là một quá trình liên tục, kết quả bồi dưỡng làm phát triển và hoàn thiện
phẩm chất và năng lực, nói cách khác là làm cho kiến thức, kỹ năng, thái độ
hành vi của cán bộ được thích ứng với yêu cầu nhiệm vụ.
Phương thức bồi dưỡng là hoạt động của cá nhân, tập thể thực hiện
theo quan điểm “tự bồi dưỡng, học tập thường xuyên, suốt đời”, vì thế vai trò
14


của người được bồi dưỡng là rất quan trọng. Trong bồi dưỡng để đạt được
mục tiêu, chúng ta cần phải có nhiều phương pháp sáng tạo, vận dụng linh
hoạt; vừa quan sát, vừa thực hành, tham gia thảo luận, tranh luận, phân tích
vấn đề, tự nghiên cứu lý thuyết hay quy trình công nghệ mới thông qua tài
liệu... Từ thực hành giúp người học những quan điểm thực tiễn, hình thành kỹ
năng, nghiên cứu lý thuyết, năng lực tư duy sáng tạo, và luôn có quan điểm
xem xét sâu sắc thực tiễn trong thực hiện nhiệm vụ của tổ chức.
Từ cách tiếp cận trên cho thấy, Hoạt động bồi dưỡng cán bộ quản lý
giáo dục là những tác động có mục đích, kế hoạch của chủ thể bồi dưỡng đến
đối tượng bồi dưỡng để làm gia tăng, củng cố kiến thức, phẩm chất, năng lực,
kỹ năng làm việc cho cán bộ quản lý giáo dục góp phần hoàn thành chức
trách, nhiệm vụ được giao.
Mục đích hoạt động bồi dưỡng nhằm làm cho cán bộ gia tăng cả về
phẩm chất, kiến thức, năng lực, kỹ năng quản lý cho đội ngũ cán bộ trong các
hoạt động huấn luyện, rèn luyện, giáo dục bộ đội đáp ứng với yêu cầu của
nhiệm vụ được giao.
Nội dung hoạt động bồi dưỡng tập trung làm gia tăng về lượng kiến
thức, năng lực, kỹ năng và phong cách làm việc. Cụ thể: Nâng cao nhận thức
của cán bộ quản lý giáo dục về quan điểm đổi mới giáo dục - đào tạo trong xu

thế phát triển và hội nhập quốc tế sâu rộng; bồi dưỡng những kiến thức, phẩm
chất, đạo đức nghề nghiệp và kỹ năng thích ứng với đòi hỏi yêu cầu chức
trách, nhiệm vụ; phát triển các năng lực tổ chức, phong cách lãnh đạo, quản
lý; năng lực tư duy; phối hợp, hợp tác trong làm việc tập thể.
Hình thức hoạt động bồi dưỡng cơ bản: hoạt động bồi dưỡng và
hoạt động tự bồi dưỡng. Hoạt động bồi dưỡng được tổ chức thông qua các
lớp học thường xuyên, tập huấn; bồi dưỡng riêng; sơ kết, tổng kết chuyên
ngành; cử đi bồi dưỡng tại các cơ sở đào tạo, trung tâm có các chuyên gia để
hỗ trợ nâng cao kiến thức, phẩm chất, năng lực cán bộ và hoạt động tự bồi
15


dưỡng thường xuyên của cán bộ quản lý giáo dục.
Nguyên tắc hoạt động bồi dưỡng gồm những nguyên tắc cơ bản: phối
hợp hoạt động bồi dưỡng với cách thức trình tự tự tổ chức bồi dưỡng. Các
hoạt động đó có sự gắn kết việc xây dựng kế hoạch bồi dưỡng với thực tiễn
yêu cầu nhiệm vụ của đơn vị.
Cũng như các cơ sở đào tạo khác, các Trường Quân sự Quân khu tổ
chức hoạt động bồi dưỡng cho cán bộ quản lý giáo dục về phẩm chất, năng
lực chuyên môn, nghiệp vụ. Hoạt động bồi dưỡng không chỉ dừng lại ở việc
phối hợp với các cơ quan, đơn vị trong lực lượng vũ trang quân khu mà còn
liên kết với các cơ sở giáo dục và đào tạo trong và ngoài quân đội để hoạt
động bồi dưỡng nâng cao chất lượng thích ứng với yêu cầu nhiệm vụ của Nhà
trường hiện nay và trong tương lai.
Kết quả hoạt động bồi dưỡng cán bộ quản lý giáo dục phụ thuộc vào
nhiều yếu tố như: Công tác tổ chức; các cách thức, biện pháp thực hiện khoa
học chặt chẽ của chủ thể quản lý và hoạt động tự học, tự bồi dưỡng, tự hoàn
thiện của cán bộ quản lý giáo dục của Nhà trường.
Như vậy, hoạt động bồi dưỡng cán bộ quản lý giáo dục thực chất là quá
trình bồi dưỡng toàn diện mọi mặt để nâng cao trình độ thực hiện công tác

chuyên môn và hoàn thiện phẩm chất người cán bộ. Trong quá trình này, vai
trò chủ thể và đối tượng được bồi dưỡng là yếu tố quyết định đến việc nâng
cao phẩm chất và năng lực của chính họ thích ứng yêu cầu, nhiệm vụ của Nhà
trường đặt ra trong từng giai đoạn.
1.1.3. Khái niệm tổ chức hoạt động bồi dưỡng cán bộ quản lý giáo
dục ở các Trường Quân sự Quân khu
Tổ chức hoạt động là điều khiển, hướng dẫn, phối hợp quá trình hoạt
động của con người trong xã hội. C.Mác đã viết: “Tất cả mọi lao động xã hội
trực tiếp hay lao động chung nào tiến hành trên quy mô tương đối lớn, thì ít
nhiều cũng cần đến một sự chỉ đạo để điều hoà những hoạt động cá nhân và
16


thực hiện những chức năng chung phát sinh từ sự vận động của toàn bộ cơ thể
sản xuất khác với sự vận động của những khí quan độc lập của nó. Một người
độc tấu vĩ cầm riêng lẻ tự mình điều khiển lấy mình, còn một dàn nhạc thì cần
phải có nhạc trưởng”. Và V.I.Lênin đã khẳng định: “Hãy cho chúng tôi một tổ
chức những người cách mạng và chúng tôi sẽ đảo ngược nước Nga”
[25, tr.162]. Như vậy, cần phải có tổ chức mà tổ chức hoạt động chặt chẽ theo
đúng nguyên tắc, và tổ chức được xem là thể nền của quản lý.
Dưới góc độ chức năng của tổ chức thì bản chất đặc trưng sẽ phải gắn
với nội dung trong hoạt động lãnh đạo quản lý, sắp xếp theo trật tự thống
nhất, bố trí hợp lý tạo thành một chỉnh thể trong phối hợp điều hòa tổng thể
các lực lượng tạo ra cơ cấu hợp lý thích ứng với mọi điều kiện thực tiễn.
Từ vấn đề trên cho thấy sự quyết định to lớn của việc tổ chức và tổ chức
hoạt động của chủ thể quản lý trong việc thực hiện tác động đến đối tượng
nhằm phát huy, kết hợp, sử dụng, điều chỉnh, điều phối các nguồn lực (nhân
lực, tài lực, vật lực, tin lực) trong và ngoài Nhà trường để tổ chức bồi dưỡng
cán bộ quản lý giáo dục thực hiện nhiệm vụ đạt mục tiêu của tổ chức.
Trong giai đoạn hiện nay khoa học công nghệ phát triển nhanh và mạnh

mẽ thì tổ chức còn được xem như là công nghệ điều hành, phối hợp sử dụng
các nguồn: Năng lực, vật lực, tài lực và thông tin của một tổ chức để đạt tới
mục tiêu đề ra.
Từ luận giải trên và những nhận định về hoạt động bồi dưỡng cán bộ
quản lý giáo dục cho thấy: Tổ chức hoạt động bồi dưỡng cán bộ quản lý giáo
dục ở các Trường Quân sự Quân khu là những tác động có tổ chức, có kế
hoạch của chủ thể quản lý đến hoạt động bồi dưỡng cán bộ quản lý giáo dục
nhằm củng cố, phát triển kiến thức, kỹ năng, hoàn thiện phẩm chất, năng lực
của người cán bộ quản lý giáo dục để có đủ khả năng hoàn thành tốt mọi
nhiệm vụ được giao.
Tổ chức hoạt động bồi dưỡng cán bộ quản lý giáo dục ở Trường Quân
sự Quân khu có vai trò rất quan trọng nhằm xây dựng, củng cố các căn cứ
17


khoa học; giúp nâng cao nhận thức, bồi dưỡng chuyên môn cho cán bộ quản
lý giáo dục, góp phần nâng cao phẩm chất, năng lực cán bộ, hiện thực hoá các
mục tiêu, yêu cầu giáo dục và đào tạo của Nhà trường.
Mục tiêu tổ chức hoạt động bồi dưỡng là xây dựng đội ngũ cán bộ quản
lý giáo dục có phẩm chất, năng lực trong quá trình thực hiện các nhiệm vụ chỉ
huy, quản lý đơn vị; phát huy tối đa tiềm năng, trí tuệ, sự năng động, sáng tạo
của đối tượng nhằm nâng cao chất lượng trong thực hiện nhiệm vụ, đồng thời
rút ra những kinh nghiệm trong công tác chỉ huy, quản lý giúp cho cán bộ quản
lý giáo dục tự bồi dưỡng phẩm chất, năng lực góp phần thực hiện thắng lợi và
nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo, nghiên cứu khoa học ở Nhà trường.
Chủ thể tổ chức hoạt động bồi dưỡng là Đảng ủy, Ban Giám hiệu Nhà
trường, cơ quan chức năng và đội ngũ cán bộ quản lý giáo dục các cấp. Trong
đó, Đảng ủy, Ban Giám hiệu Nhà trường là chủ thể lãnh đạo, chỉ đạo tổ chức
hoạt động bồi dưỡng; cán bộ quản lý giáo dục các cơ quan chức năng, khoa
giáo viên và đơn vị quản lý học viên hiện thực hóa chủ trương, nội dung, biện

pháp bồi dưỡng và tự bồi dưỡng. Các chủ bồi dưỡng tổ chức bồi dưỡng phối
hợp chặt chẽ với nhau tạo thành hệ thống thống nhất, đồng bộ đan xen nhau
để thực hiện nhiệm vụ, nội dung bồi dưỡng theo mục tiêu đã xác định.
Đối tượng hoạt động bồi dưỡng là cán bộ quản lý giáo dục chịu sự tác
động, điều khiển, quản lý của chủ thể là lãnh đạo, chỉ huy trong quá trình thực
hiện nhiệm vụ. Như vậy, cán bộ vừa là đối tượng chịu sự tổ chức bồi dưỡng của
chủ thể quản lý vừa là chủ thể trong quá trình tổ chức hoạt động bồi dưỡng của
bản thân mình và chủ thể để tổ chức thực hiện các hoạt động trong đơn vị.
Phương pháp tổ chức hoạt động bồi dưỡng: Gồm toàn bộ những cách
thức, biện pháp tác động, điều khiển của chủ thể bồi dưỡng đến đối tượng
được bồi dưỡng bằng hệ thống công cụ, phương tiện nhằm đạt được mục tiêu
đã xác định. Từ phân loại đối tượng, xác định nhu cầu đến xây dựng kế hoạch,
xác định nội dung, chương trình, phương pháp bồi dưỡng, tổ chức thực hiện
18


các hình thức bồi dưỡng, đánh giá kết quả và sơ kết, tổng kết rút kinh nghiệm
trong tổ chức hoạt động bồi dưỡng cán bộ quản lý giáo dục từng giai đoạn
thực hiện nhiệm vụ của Nhà trường.
Hình thức bồi dưỡng: Sử dụng các hình thức bồi dưỡng cơ bản đó là
bồi dưỡng để chuẩn hóa và nâng cao trình độ phẩm chất, năng lực; bồi dưỡng
thường xuyên theo kế hoạch đã xây dựng sẵn có; bồi dưỡng cập nhật đó là
cần xác định được những nội dung mới để có hình thức cập nhật thông tin kịp
thời; tự cán bộ quản lý giáo dục học tập rèn luyện nâng cao trình độ phẩm
chất, năng lực đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ.
Nguyên tắc tổ chức hoạt động bồi dưỡng: Gồm những nguyên tắc cơ
bản: Nguyên tắc phối hợp; nguyên tắc tổ chức hoạt động; nguyên tắc gắn với
thực tiễn hoạt động.
Đối với Trường Quân sự Quân khu 3, tổ chức hoạt động bồi dưỡng cán
bộ quản lý giáo dục được tiến hành theo nhiều cách thức tiếp cận khác nhau

như: Tiếp cận theo phương pháp quản lý; tiếp cận theo quy trình, chức năng
quản lý; tiếp cận theo nguyên tắc quản lý giáo dục. Ở đây, chúng tôi đã kế
thừa và tích hợp các cách thức tiếp cận nêu trên, nhằm bồi dưỡng một cách
toàn diện, hệ thống; kết hợp hài hoà các phương pháp, tạo ra sức mạnh tổng
hợp, làm thay đổi những hạn chế của đội ngũ như mong muốn của chủ thể
trong những điều kiện cụ thể nhất định. Đặc biệt, trong tổ chức phải vừa bảo
đảm tính hiệu quả, toàn diện, đồng thời vừa là khoa học, là nghệ thuật được
xây dựng dựa trên những căn cứ sư phạm và thực tiễn công tác tổ chức hoạt
động bồi dưỡng với các biện pháp sau: Bồi dưỡng tập trung thành các lớp tập
huấn, khung diễn tập, thực tập, thực tế. Bồi dưỡng thông qua hoạt động thực
tiễn, cấp trên bồi dưỡng cấp dưới và tự xây dựng kế hoạch bồi dưỡng hoàn
thiện bản thân.
Như vậy, tổ chức hoạt động bồi dưỡng cán bộ quản lý giáo dục vừa là
một quá trình, vừa là hoạt động diễn ra đồng thời với các tác động đan xen,
19


liên tục nhiều các hoạt động khác kèm theo tạo ra một hỗn hợp thống nhất bổ
sung hoàn thiện mọi mặt cho tổ chức.
1.2. Nội dung tổ chức hoạt động bồi dưỡng cho cán bộ quản lý giáo
dục ở Trường Quân sự Quân khu
1.2.1. Xây dựng và thực hiện kế hoạch tổ chức hoạt động
bồi dưỡng cán bộ quản lý giáo dục
Đây là nội dung có ý nghĩa quan trọng, thể hiện tầm nhìn, tính khoa học
cụ thể, chủ động và kiểm soát được lộ trình trong hoạt động bồi dưỡng, bao
gồm: Phân loại đối tượng, xác định nhu cầu, mục đích, nội dung, xây dựng kế
hoạch, tổ chức thực hiện kế hoạch và kiểm tra đánh giá kết quả thực hiện kế
hoạch hoạt động bồi dưỡng.
Đảng ủy, Ban Giám hiệu Nhà trường chỉ đạo cụ thể về phương hướng,
nội dung và biện pháp thực hiện kế hoạch bồi dưỡng. Chỉ đạo các cơ quan

chức năng xây dựng kế hoạch cần mang tính toàn diện, cân đối, thống nhất,
cụ thể phản ánh toàn diện các nội dung của chương trình bồi dưỡng; có sự cân
đối giữa các mục tiêu với các biện pháp thực hiện, giữa hoạt động bồi dưỡng
và tự bồi dưỡng của đối tượng.
Hoạt động bồi dưỡng cán bộ còn là một bộ phận hữu cơ trong toàn bộ
công tác của nhà trường và nằm trong kế hoạch giáo dục và đào tạo. Kế hoạch
được thông qua lãnh đạo, chỉ huy nhà trường để xem xét, thẩm định tính thiết
thực, hiệu quả. Cơ quan chức năng nắm chắc kế hoạch để phối hợp với lãnh
đạo, chỉ huy các đơn vị tổ chức thực thực hiện đạt được mục tiêu đề ra là xây
dựng cán bộ có phẩm chất, năng lực trong quá trình thực hiện các nhiệm vụ
của đơn vị; phát huy tối đa tiềm năng, trí tuệ, sự năng động, sáng tạo của đối
tượng nhằm nâng cao chất lượng trong thực hiện nhiệm vụ của họ, rút ra
những kinh nghiệm chỉ huy, quản lý đồng thời giúp cho cán bộ tự bồi dưỡng
phẩm chất, năng lực góp phần nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo. Chủ
thể bồi dưỡng xây dựng kế hoạch, chỉ đạo phối hợp chặt chẽ các lực lượng tổ
chức thực hiện nhiệm vụ.
20


Chủ thể quản lý tiến hành rà soát số lượng, chất lượng, cơ cấu các lực
lượng cần bồi dưỡng, bố trí sắp xếp các bộ phận hợp lý, đồng thời xác định cơ
chế quản lý trong tổ chức hoạt động bồi dưỡng.
1.2.2. Chỉ đạo thực hiện nội dung, phương pháp và hình thức tổ
chức hoạt động bồi dưỡng cán bộ quản lý giáo dục
Nội dung và chương trình bồi dưỡng phụ thuộc vào mục tiêu yêu cầu
giáo dục và đào tạo của Nhà trường và mục đích của từng nhiệm vụ. Việc chỉ
đạo xây dựng chương trình và nội dung bồi dưỡng cán bộ quản lý giáo dục
thể hiện tính nguyên tắc tích hợp được nội dung lý thuyết và thực hành, do đó
khi thực hiện quá trình bồi dưỡng đã tạo ra sự thống nhất trong cùng một mục
đích thực hiện nhiệm vụ. Chương trình bồi dưỡng cán bộ quản lý giáo dục của

Nhà trường cần xác định được mục tiêu, quỹ thời gian, trình tự và các bước tổ
chức thực hiện bồi dưỡng cụ thể.
Chủ thể bồi dưỡng xác định nội dung bồi dưỡng là các chủ đề về lý
luận mọi mặt của đời sống xã hội, các quan điểm, đường lối của Đảng; chính
sách, pháp luật của Nhà nước; đạo đức cách mạng, kiến thức và kỹ năng quản
lý; chuyên môn, nghiệp vụ; tin học, ngoại ngữ. Trong đó tập trung vào hệ
thống kiến thức bồi dưỡng đảm bảo đầy đủ, nhưng cũng phải linh hoạt, sáng
tạo và có chuẩn bị trong các tình huống phát sinh theo yêu cầu của chủ thể
trong quá trình hoạt động bồi dưỡng.
Bên cạnh truyền tải bổ sung những kiến thức mới, nội dung bồi dưỡng
còn thực hiện giáo dục chính trị, tư tưởng, tình cảm gắn bó với đơn vị. Chính
trong hoạt động bồi dưỡng giúp cho cán bộ cấp trên có điều kiện gần gũi cấp
dưới, nắm chắc tư tưởng, tâm tư, tình cảm của họ để từ đó có biện pháp quản
lý, giáo dục được tốt hơn.
Phương pháp và hình thức tổ chức các khâu, các bước, các thành tố, các
loại hình hoạt động một cách phù hợp, linh hoạt, sáng tạo và chặt chẽ. Các
hình thức tổ chức đa dạng và phong phú nhằm mục đích đưa cán bộ vào sát
21


các hoạt động thực tế của đơn vị để họ không ngừng rèn luyện, tích luỹ kinh
nghiệm, hoàn thiện bản thân.
Hoạt động bồi dưỡng cán bộ giúp cho họ có điều kiện để giao lưu, trao
đổi kinh nghiệm, hoàn thiện phẩm chất, năng lực, tác phong công tác. Do đó,
chủ thể cũng như người tổ chức nghiên cứu để có những hình thức hợp lý,
phù hợp đặc điểm nhiệm vụ quản lý trong từng giai đoạn, tránh lặp lại những
hình thức quen thuộc; cần đầu tư công sức, sáng tạo, chịu khó sưu tầm các
hình thức tổ chức đa dạng, phong phú để vận dụng linh hoạt vào những hoàn
cảnh cụ thể, tránh tốn công sức, thời gian ảnh hưởng tới hoạt động đơn vị.
Phương pháp và các hình thức tổ chức bồi dưỡng, chủ thể lưu ý phối

hợp các phương pháp, các hình thức tổ chức để các hoạt động này mang lại
hiệu quả và chất lượng cao nhất; đưa ra các mô hình, các phương pháp tổ
chức có hiệu quả, tuyên truyền, nhân rộng các mô hình, các phương pháp và
thường xuyên tham dự, đánh giá chúng.
Nội dung, phương pháp và các hình thức bồi dưỡng cán bộ luôn quán
triệt các nguyên tắc giáo dục: Lý luận gắn liền với thực tiễn, lý thuyết đi đôi
với thực hành, đảm bảo thống nhất, đầy đủ, nghiêm túc, chặt chẽ, tôn trọng
lẫn nhau, đồng thời kết hợp giữa vai trò hướng dẫn, chỉ đạo của chủ thể với
phát huy tích cực, chủ động của đối tượng, tính phù hợp với đặc điểm đối
tượng hoạt động bồi dưỡng.
1.2.3. Quản lý hoạt động của chủ thể trong hoạt
động bồi dưỡng cán bộ quản lý giáo dục
Tổ chức hoạt động bồi dưỡng cán bộ không chỉ có cán bộ quản lý giáo
dục cấp trên mà có sự kết hợp chặt chẽ với các cơ quan chức năng, sự lãnh
đạo, chỉ đạo của các cấp. Mỗi lực lượng đều có thế mạnh, có vai trò, trách
nhiệm riêng, vì vậy quản lý tốt việc phối hợp giữa các lực lượng có vai trò
quan trọng để tổ chức tốt hoạt động này. Chủ thể quản lý là người thiết kế, tổ
chức thực hiện các hoạt động bồi dưỡng thường xuyên và là người chỉ đạo, tổ
22


chức cho cán bộ tham gia các hoạt động bồi dưỡng. Vì vậy, việc tổ chức được
thể hiện ở những nội dung như: Xây dựng kế hoạch bồi dưỡng thường xuyên;
kế hoạch bồi dưỡng theo chuyên đề; kế hoạch bồi dưỡng theo nhiệm vụ...(kế
hoạch phải thể hiện được nội dung, thời gian và lực lượng tiến hành, đối
tượng tham gia, vai trò, trách nhiệm của từng đối tượng, yêu cầu đạt được, cơ
sở vật chất đảm bảo), qua đó để nắm: Hoạt động diễn ra như thế nào; các lực
lượng tham ra; thời gian, nội dung, hình thức thực hiện; ý thức của đối tượng
bồi dưỡng; tham gia của các đơn vị; mức độ, thái độ, trách nhiệm và kết quả.
1.2.4. Chỉ đạo hoạt động tự bồi dưỡng của cán bộ quản lý giáo dục

Đây là vấn đề quan trọng trong tổ chức hoạt động bồi dưỡng cán bộ
quản lý giáo dục, V.I. Lênin khẳng định: “Người ta chỉ có thể trở thành người
công sản khi biết làm giàu trí óc của mình bằng sự hiểu biết tất cả kho tàng tri
thức mà nhân loại đã tạo ra” [27, tr.352]. Do vậy chất lượng tự bồi dưỡng là
cơ sở đánh giá đối tượng bồi dưỡng và chất lượng hoạt động bồi dưỡng, nhất
là việc phát triển và hoàn thiện phẩm chất, năng lực của cán bộ. Đối với cán
bộ quản lý giáo dục cấp trên, kết quả tự bồi dưỡng phản ánh sự trưởng thành
của cán bộ, đồng thời giúp cho họ tự đánh giá phẩm chất, năng lực của mình.
Đây cũng là biện pháp đánh giá mức độ phát triển, nâng cao năng lực toàn
diện cán bộ quản lý giáo dục.
Để thực hiện tốt nội dung này thì chủ thể tổ chức bồi dưỡng phải đề ra
các tiêu chí đánh giá và có sự so sánh đối chiếu kết quả thực hiện với các tiêu
chí đó. Các hoạt động kiểm tra, đánh giá chất lượng tự bồi dưỡng cần được
tiến hành đều đặn với các hình thức khác nhau, kịp thời khuyến khích, động
viên cán bộ thực hiện tốt các nội dung đã đề ra.
Tổ chức tốt hoạt động tự bồi dưỡng của cán bộ sẽ góp phần vào việc
phát triển, nâng cao chất lượng toàn diện cho họ, là hoạt động thiết thực phục
vụ mục tiêu nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo của Nhà trường.

23


1.2.5. Quản lý điều kiện bảo đảm cho hoạt động bồi dưỡng cán bộ
quản lý giáo dục
Bảo đảm tính đồng bộ từ tài chính đến cơ sở vật chất, trang thiết bị kỹ
thuật đáp ứng yêu cầu cho tổ chức hoạt động bồi dưỡng cán bộ quản lý giáo
dục. Biên chế trang thiết bị đầy đủ, cùng với đó xây dựng đội ngũ quản lý vất
chất có hiệu quả. Đồng thời vấn đề trên cũng chính là điều kiện cần để thực
hiện những tác động kích thích đến ý thức, tinh thần, trách nhiệm và tăng độ
nhiệt huyết trong thực hiện nhiệm vụ được giao.

Xây dựng cơ chế với các chính sách phù hợp trong tình hình thực tiễn
của Nhà trường từng giai đoạn. Để vận hành cơ chế chính sách đạt hiệu lực,
hiệu quả và tác động mạnh mẽ đến tâm tư, tình cảm, đời sống và ý thức, thái
độ trách nhiệm luôn vận động theo chiều tích cực thì trước tiên nó phải đủ
điều kiện đứng vững trong hệ thống quan điểm chung và những quyền lợi, lợi
ích tập thể và các cá nhân. Kết hợp chặt chẽ giữa cơ chế chính sách tới mọi
hoạt động tổ chức thực hiện nhiệm vụ ở Nhà trường; như kết hợp tự bồi
dưỡng với thi đua, khen thưởng, bổ nhiệm, quy hoạch. Một cơ chế tốt sẽ thúc
đẩy nhanh việc hoàn thiện xây dựng và phát triển đội ngũ cán bộ quản lý giáo
dục hiện tại và tương lai.
1.2.6. Tổ chức kiểm tra, đánh giá kết quả hoạt động bồi dưỡng cán
bộ quản lý giáo dục
Ngoài những nội dung trên, hoạt động bồi dưỡng cần thực hiện tốt việc
kiểm tra, đánh giá kết quả. Làm tốt nội dung này sẽ góp phần đánh giá chất
lượng cán bộ quản lý giáo dục nói chung và chất lượng hoạt động bồi dưỡng
nói riêng, nhất là việc phát triển và hoàn thiện kỹ năng nghề nghiệp, phẩm
chất, năng lực công tác. Đồng thời, việc đánh giá cán bộ thông qua hoạt động
bồi dưỡng là biện pháp để đánh giá mức độ phát triển, nâng cao chất lượng
toàn diện cho họ. Kiểm tra, đánh giá kết quả hoạt động bồi dưỡng cán bộ về
nội dung, mức độ đánh giá, hình thức đánh giá, qui trình đánh giá của hoạt
24


động này. Kiểm tra, đánh giá kết quả phải theo mục tiêu, yêu cầu đã đề ra.
Muốn vậy, chủ thể phải đề ra các tiêu chí đánh giá và có sự so sánh đối chiếu
kết quả thực hiện với các tiêu chí đó. Các hoạt động kiểm tra, đánh giá cần
được tiến hành đều đặn với các hình thức khác nhau, kịp thời khuyến khích
động viên cán bộ thực hiện tốt các nội dung đã đề ra. Song, căn cứ vào đó chủ
thể cần đổi mới nội dung, phương pháp bồi dưỡng để đạt kết quả cao hơn
trong thời gian tiếp theo.

1.3. Những yếu tố tác động đến tổ chức hoạt động bồi dưỡng cho
cán bộ quản lý giáo dục ở Trường Quân sự Quân khu 3
1.3.1. Tác động từ yêu cầu, nhiệm vụ xây dựng quân đội và chương
trình, nội dung bồi dưỡng cán bộ quản lý giáo dục
Nhiệm vụ xây dựng, bảo vệ Tổ quốc trong giai đoạn mới có sự phát
triển cả nội dung và hình thức. Đây là nhân tố không chỉ ảnh hưởng trực tiếp
đến xây dựng quân đội, mà còn chi phối đến chất lượng cán bộ quản lý giáo
dục ở nhà trường quân sự và đội ngũ cán bộ nói chung. Nhiệm vụ bảo vệ Tổ
quốc chi phối đến mọi lĩnh vực của đời sống xã hội, chi phối trực tiếp đến
nhiệm vụ sẵn sàng chiến đấu, xây dựng quân đội trong giai đoạn mới. Là lực
lượng nòng cốt của nền quốc phòng toàn dân có nhiệm vụ bảo vệ vững chắc
Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa, phải giữ vững hoà bình, ổn định về chính
trị xã hội. Từ đó tác động tới nội dung, hình thức, phương pháp tổ chức bồi
dưỡng cán bộ trong nội tại quân đội nói chung và cán bộ quản lý giáo dục
trong các nhà trường quân sự và nhiệm vụ giáo dục và đào tạo của chúng ta.
Hiện nay và trong những năm tiếp theo, nhiệm vụ giáo - đào tạo,
nghiên cứu khoa học, xây dựng nhà trường có bước phát triển mới, đặt ra yêu
cầu cao hơn về phẩm chất, năng lực đối với cán bộ quản lý giáo dục trong quá
trình công tác.
Quy trình, nội dung đào tạo đã và đang tiếp tục điều chỉnh, đổi mới phù
hợp với mục tiêu đào tạo. Việc xây dựng chương trình, kế hoạch đào tạo đã rút
25


ngắn thời gian và chú trọng năng lực thực hành, hệ thống kiến thức, kỹ xảo, kỹ
năng phương pháp, năng lực tổ chức chỉ huy, quản lý. Đổi mới chương trình,
nội dung bồi dưỡng cán bộ quản lý giáo dục có liên quan và tác động trực tiếp
đến tổ chức hoạt động bồi dưỡng cán bộ quản lý giáo dục; từ kết cấu nội dung,
chương trình và tiến hành hình thức, phương pháp bồi dưỡng.
Thông qua đổi mới phương pháp bồi dưỡng sẽ rèn luyện tư duy sáng

tạo, năng động của cán bộ quản lý giáo dục. Nhiệm vụ giáo dục và đào tạo,
nghiên cứu khoa học của nhà trường đòi hỏi phẩm chất, năng lực của cán bộ
quản lý giáo dục phát triển cả chiều rộng và chiều sâu, đặt ra yêu cầu cao đối
với giáo viên, cán bộ quản lý giáo dục nói chung, vì họ có tác động trực tiếp
đến quá trình tổ chức cho học viên.
1.3.3. Tác động từ đặc điểm đội ngũ cán bộ quản lý giáo dục của
Trường Quân sự Quân khu 3
Đa số đội ngũ cán bộ qua đào tạo cơ bản, có trình độ từ cử nhân đến
thạc sĩ, có phương pháp công tác tốt, có phẩm chất chính trị, đạo đức tốt, một
số là cán bộ các cơ quan, khoa giáo viên của Nhà trường được điều động, luân
chuyển về cơ sở công tác. Tuy nhiên, hầu hết cán bộ chưa được đào tạo, bồi
dưỡng cơ bản về khoa học quản lý cho nên sẽ không tránh khỏi những thiếu
hụt nhất định.
Mặt khác, xuất phát từ đối tượng quản lý, với mục tiêu của nhà trường
là đào tạo cán bộ cho lực lượng vũ trang các Quân khu 3, tốt nghiệp ra trường
đảm nhiệm tổ chức chỉ huy quản lý ở các đơn vị, lực lượng vũ trang địa
phương, do đó, cán bộ ở Trường Quân sự Quân khu 3 phải là người nắm chắc
đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng, Pháp luật Nhà nước; có kiến
thức khoa học xã hội và nhân văn, đặc biệt là kiến thức, năng lực chuyên môn
giáo dục để tổ chức, hướng dẫn bồi dưỡng cho học viên cách thức chỉ huy,
quản lý đơn vị sau khi tốt nghiệp. Đó chính là điểm nổi bật của người cán bộ
ở Trường Quân sự Quân khu 3 so với cán bộ ở các trường khác.
26


Hoạt động giáo dục và đào tạo và quản lý giáo dục, học viên là động
lực rất lớn thúc đẩy việc nâng cao chất lượng, hiệu quả giáo dục và đào tạo
nói chung, đồng thời cùng với mục tiêu đào tạo, chất lượng học viên ra trường
cũng là một trong những cơ sở đòi hỏi phải nâng cao năng lực chuyên môn
cho cán bộ. Làm tốt sẽ giúp cho việc giáo dục học viên có mục đích, động cơ

thái độ học tập đúng đắn; có ý thức trong rèn luyện, tu dưỡng về phẩm chất
đạo đức và lối sống; chủ động và sáng tạo trong học tập. Do vậy, đây là đặc
điểm chi phối rất lớn đến chất lượng, hiệu quả hoạt động bồi dưỡng cán bộ
quản lý giáo dục.
1.3.4. Tác động từ điều kiện bảo đảm cho hoạt động bồi dưỡng
Cơ sở vật chất, kỹ thuật, hệ thống tài liệu, các điều kiện bảo đảm cho
học tập, nghiên cứu và chế độ chính sách đãi ngộ là một trong những thành tố
cơ bản có tác động quan trọng đến chất lượng tổ chức hoạt động bồi dưỡng
cán bộ. Ở Trường Quân sự Quân khu 3 hiện nay, điều kiện bảo đảm cơ sở vật
chất, chế độ chính sách cho cán bộ, giáo viên nói chung còn những khó khăn
nhất định như: Một số chức vụ về trần quân hàm còn thấp, số lượng biên chế
hạn chế, hệ thống giáo trình, tài liệu hướng dẫn, nghiên cứu chưa theo kịp với
thực tiễn, kinh phí cho hoạt động còn thiếu và đồng bộ tác động đến cố gắng
trong công tác của cán bộ quản lý giáo dục. Đây cũng là nhân tố tác động sâu
sắc tới kết quả hoạt động tự bồi dưỡng và công tác tổ chức hoạt động này của
chủ thể quản lý.
Hiện nay và trong những năm tiếp theo, nhiệm vụ nâng cao chất lượng
giáo dục và đào tạo, nghiên cứu khoa học, nhiệm vụ xây dựng Nhà trường có
sự vận động phát triển và đặt ra yêu cầu mới. Đặc điểm này tác động không
nhỏ tới công tác quản lý và nâng cao chất lượng toàn diện cho cán bộ. Trong
bối cảnh chung của nhiệm vụ có quan hệ mật thiết tới nhiệm vụ nâng cao chất
lượng cán bộ, nâng cao chất lượng công tác giáo dục và đào tạo. Vấn đề này
đã được xác định trong Nghị quyết lãnh đạo về nâng cao chất lượng giáo dục
27