luận văn thạc sĩ Tổ chức hoạt động ngoại khoá toán học với sự hỗ trợ của công nghệ thông tin

MỞ ĐẦU
I. LÝ do chọn đề tài
Theo AX.Macarenco "quá trình giáo dục không chỉ diễn ra trong líp
học mà còn tiếp diễn trên từng mét vuông của chúng ta theo đúng nghĩa của
từ này". Thật vậy, quá trình giáo dục không chỉ là quá trình lờn lớp của giáo
viên mà quá trình giáo dục phải diễn ra mọi lúc, mọi nơi và dưới nhiều hình
thức khác nhau. Giáo dục để làm sao "phát huy được tính tính tích cực, chủ
động, sáng tạo của học sinh; các em phải có những kiến thức thích hợp với
bậc học, biết vận dụng những kiến thức đó vào thực tiễn cuộc sống, có
phương pháp, động cơ học tập đúng đắn và được phát triển về mặt năng
khiếu; tác động đến tình cảm; đem lại niềm vui, hứng thó học tập cho học
sinh"[57]
Để nâng cao chất lượng giáo dục nói chung và giáo dục tiểu học nói
riêng, giáo viên phải biết nâng cao chất lượng dạy học nội khoá đồng thời
phải biết tổ chức hoạt động ngoại khoá bộ môn, biết kết hợp việc học tập của
học sinh trong nhà trường với việc vận dụng kiến thức của học sinh trong thực
tiễn cuộc sống của các em.
Hoạt động ngoại khoỏ cỏc bộ môn và hoạt động ngoài nhà trường bao
gồm các mặt văn hoá khác nhau ngoài giê học nội khoá của học sinh là những
hoạt động có ý nghĩa vô cùng quan trọng đối với việc đạt tới mục đích và
nhiệm vụ giáo dục học sinh.
Hoạt động ngoại khoá bộ môn là một hình thức giáo dục gắn liền hơn
nữa việc giáo dục của nhà trường với giáo dục của xã hội, của gia đình, việc
học tập trong nhà trường với hành động trong thực tiễn.
Cho đến nay đã có nhiều công trình nghiên cứu việc tổ chức hoạt động
ngoại khoá và tất cả đều cho rằng: hoạt động ngoại khoá có ý nghĩa vô cùng
đặc biệt vỡ nú huy động được sự tham gia của tất cả học sinh trong líp, trong
khối, trong trường tham gia. Không chỉ vậy nú cũn đòi hỏi học sinh phải vận
dụng những kiến thức đã học ở lớp chớnh khoỏ một cách tổng hợp, đầy đủ,
linh hoạt, nhạy bén, qua đó các kiến thức sẽ được liên hệ với thực tiễn sinh
1

động, sẽ được củng cố sâu sắc hơn. Nếu tổ chức tốt hoạt động ngoại khoá sẽ
là động cơ kích thích hứng thó học tập, tìm tòi, khám phá, mở rộng hiểu biết
của học sinh, tạo điều kiện thuận lợi cho việc hình thành kĩ năng, thái độ,
hành vi cho học sinh.
Thực tế ở nhà trường Tiểu học hiện nay, việc tổ chức hoạt động ngoại
khoá về môn học nói chung và về môn toán nói riêng chưa được quan tâm
đúng mức, thậm chí có trường còn chưa một lần tổ chức. Điều này cũng có
nhiều nguyên nhân: giáo viên chưa ý thức đầy đủ vai trò, tác dụng của các
hoạt động ngoại khoá, hiểu biết của họ về ngoại khoỏ cũn đơn giản, phiến
diện, thậm chí có người còn hỏi rằng: ngoại khoá là hình thức học tập hay vui
chơi? Việc dạy thêm, bồi dưỡng học sinh giỏi, phụ đạo học sinh yếu kém có
phải là hoạt động ngoại khoá hay không? Điều này thể hiện một sự thật:
chúng ta chưa hiểu thấu đáo được khái niệm ngoại khoá, chưa thấy được vị trí
của nó trong quá trình dạy học.
Mặt khác, Toán học là môn học cực kì quan trọng trong nhà trường và
là một môn học có tính trừu tượng cao nhất đối với học sinh tiểu học. Nếu
chúng ta chỉ dạy cho học sinh những con số, những phép tính, khái niệm,
công thức, quy tắc để giải quyết những bài toán trong chương trình, biết làm
toỏn đỳng để làm bài kiểm tra, để thi học kỡ thỡ quả thực môn toán là môn
học quá khô khan và đơn điệu. Các em sẽ không thấy được những lợi Ých của
việc học toán cũng như thấy được mối liên hệ giữa toán học và thực tiễn cuộc
sống hằng ngày, không thấy được điều thó vị của những con số, những phép
tính, những bài toán. Nhiều khi, hoạt động ngoại khoá Toán học có tác dụng
như một cỳ hớch ban đầu, làm học sinh say mê đi vào con đường hoạt động
khoa học và đạt được những thành công nhất định.
Vì tất cả những lÝ do trên đây, việc nghiên cứu tổ chức các hoạt động
ngoại khoá Toán học ở nhà trường Tiểu học hiện nay vẫn là một trong những
vấn đề cần tiếp tục giải quyết cả về mặt lí luận lẫn thực tiễn để góp phần nâng
cao hiệu quả dạy học Toán ở Tiểu học.
2

Để thực hiện hoạt động ngoại khoá Toán học thuận lợi và đạt hiệu quả
cao, nhất là khi tổ chức cho học sinh tiểu học giáo viên cần biết cách sử dụng
những phương tiện hỗ trợ hoạt động đúng lúc, đúng chỗ và đúng cách. Chế
tạo và khai thác những phương tiện phục vụ cho hoạt động ngoại khoá như:
các tài liệu in Ên, các đồ dùng toán học, các phương tiện kĩ thuật, đặc biệt là
với sự hỗ trợ của công nghệ thông tin trong một số hình thức ngoại khoá.
Ngày nay việc ứng dụng công nghệ thông tin trong việc đổi mới
phương pháp dạy học, các hoạt động ngoại khoá ở nhà trường Tiểu học vẫn
còn là vấn đề mới mẻ. Tuy nhiên, từ thực tiễn dạy học cho thấy, công nghệ
thông tin đã được xác định là phương tiện dạy học hiện đại giúp cho đối
tượng nhận thức được bộc lé một cách trực quan, sinh động, có hình ảnh; mô
phỏng những quá trình, hiện tượng tự nhiên, xã hội có liên quan đến toán học:
quá trình hình thành và phát triển các chữ số, cỏc hỡnh hỡnh học…. mà giáo
viên không thể thực hiện được; kích thích sự hứng thó tham gia, tìm tòi, khám
phá của học sinh. Tất cả được khai thác và sử dông nh mét công cụ hỗ trợ
nhằm nâng cao chất lượng dạy học nói chung và chất lượng hoạt động ngoại
khoỏ Toỏn nói riêng.
Với những lÝ do trên, chúng tôi tiến hành nghiên cứu đề tài "Tổ chức
hoạt động ngoại khoá Toán học với sự hỗ trợ của công nghệ thông tin "
II. Mục đích nghiên cứu của đề tài
Nghiên cứu, xây dựng một số hình thức hoạt động ngoại khoá Toán học
trong nhà trường Tiểu học với sự hỗ trợ của công nghệ thông tin và nhằm
củng cố, mở rộng và nâng cao các tri thức về toán học; rèn luyện các kĩ năng
tính toán, thực hành toán; phát triển trí tuệ, óc sáng tạo, rèn luyện tư duy, kích
thích, bồi dưỡng hứng thó, niềm đam mê Toán học cho học sinh.
III. Giả thuyết khoa học
Nếu xây dựng được các hình thức hoạt động ngoại khoá Toán học với
sự hỗ trợ của công nghệ thông tin có nội dung phù hợp, phong phú và hấp dẫn
thì hiệu quả của việc dạy học môn toán ở Tiểu học sẽ được nâng cao đồng
3

thời kích thích được sự say mê, yêu thích của học sinh với môn toán. Từ đó
phát huy được vai trò chủ động, tích cực của học sinh trong học tập.
IV. Nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài
Chúng tôi thực hiện đề tài này với các nhiệm vụ sau:
1. Nghiên cứu cơ sở lí luận của việc tổ chức hoạt động ngoại khoá Toán
học ở Tiểu học.
2. Tìm hiểu thực tế việc dạy học toán và thực trạng hoạt động ngoại
khoá về Toán học cho học sinh ở trường Tiểu học hiện nay.
3. Nghiên cứu khả năng hỗ trợ của công nghệ thông tin trong việc tổ
chức các hoạt động ngoại khoá Toán học.
4. Xây dựng các hình thức hoạt động ngoại khoá Toán học với sự hỗ
trợ của công nghệ thông tin.
5. Thực nghiệm sư phạm để kiểm tra tính khả thi của các hình thức
ngoại khoỏ đó xây dựng. Sơ bộ đánh giá kết quả của mỗi hình thức ngoại
khoá về mặt hứng thó, chất lượng kiến thức, khả năng phát huy tính tích cực,
chủ động, năng lực tư duy của học sinh.
V. Phương pháp nghiên cứu đề tài
Để hoàn thành nhiệm vụ nghiên cứu trên, chúng tôi đã sử dụng các
phương pháp nghiên cứu chủ yếu sau đây:
1. Nghiên cứu tài liệu
Đọc, phân tích và tổng hợp các tài liệu về tõm lớ học, giáo dục học, lí
luận dạy học, dạy học toán ở tiểu học, lí luận về tổ chức hoạt động ngoại khoá
Toán học trong nhà truờng phổ thông, việc ứng dụng công nghệ thông tin vào
dạy học trong nhà trường tiểu học để xây dựng cơ sở lí luận của đề tài. Từ đó
giúp chúng tôi có căn cứ để xác định được các khả năng, tiêu chí lùa chọn các
hình thức tổ chức hoạt động ngoại khoá Toán học và phương pháp tiến hành
các tiêu chí đó.
2. Phương pháp điều tra, khảo sát thực tế dạy học toán ở Tiểu học.
Qua việc dự giê, phỏng vấn, điều tra bằng phiếu chúng tôi tìm hiểu thực
trạng sử dụng các phương pháp dạy học toán ở Tiểu học, tìm ra cái khó khăn

4
và hạn chế của giáo viên khi tổ chức hoạt động ngoại khoá Toán học. Đõy
chớnh là cơ sở thực tiễn cho việc xây dựng các hình thức hoạt động ngoại
khoá Toán học phù hợp với trình độ, năng lực và hứng thó của giáo viên cũng
như học sinh.
Và còng qua điều tra, khảo sát chúng tôi có thể kiểm tra được tính khả
thi của từng hình thức hoạt động ngoại khoỏ đó xây dựng, từ đó bổ sung, sửa
chữa và hoàn thiện các hình thức ngoại khoỏ đú để nó có thể thực sự phát huy
được tác dụng và đem lại hiệu quả thực sự trong dạy học toán ở Tiểu học.
3. Thực nghiệm sư phạm
4. Xây dựng một số hình thức tổ chức hoạt động ngoại khoá Toán học
với nội dung phù hợp, hình thức phong phú, đa dạng và hấp dẫn với sự hỗ trợ
của công nghệ thông tin.
5. Nghiên cứu sản phẩm: nghiên cứu, phân tích kế hoạch hoạt động
ngoại khoá Toán học của giáo viên và các sản phẩm hoạt động của học sinh
sau khi tham gia hoạt động ngoại khoá Toán học.
6. Thống kê toán học: tiến hành xử lí số liệu thu được một cách khách
quan.
VI. Đối tượng nghiên cứu của đề tài:
Đối tượng nghiên cứu của đề tài này là hoạt động của giáo viên và đặc
biệt là hoạt động của học sinh trong các hoạt động ngoại khoá Toán học.
VII. Những đóng góp mới của luận văn
1. Làm sáng tỏ những vấn đề lý luận của việc tổ chức hoạt động ngoại
khoá Toán học á Tiểu học với sự hỗ trợ của công nghệ thông tin
2. Khái quát được thực trạng về việc tổ chức hoạt động ngoại khoá
Toán học hiện nay ở một số trường tiểu học.
3. Trình bày khái quát, quy trình và một số lưu ý khi tổ chức các hoạt
động ngoại khoá Toán học với sự hỗ trợ của công nghệ thông tin.
4. Thiết kế và sưu tầm một số trò chơi toán học, cuộc thi đố vui toán
học, những câu chuyện toán học với sự hỗ trợ của công nghệ thông tin.

5
5. Tiến hành thực nghiệm ở 1 trường tiểu học thuộc thành phố Đà
Nẵng.
VII. Cấu trúc của luận văn: gồm có ba phần
- Phần mở đầu
- Phần nội dung: có 3 chương
+ Chương I: Cơ sở lí luận và thực tiễn của đề tài
+ Chương II: Tổ chức hoạt động ngoại khoỏ Toỏn với sù hỗ trợ
của công nghệ thông tin
+ Chương III: Thực nghiệm sư phạm
- Phần kết luận
Ngoài ra còn có phần: tài liệu tham khảo và phần phụ lục.
6
NỘI DUNG
Chương I CƠ SỞ LÍ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA ĐỀ TÀI
I. LỊCH SỬ NGHIÊN CỨU VẤN ĐỀ
Hoạt động ngoại khoá là một hoạt động không thể thiếu được trong nhà
trường nói chung và nhà trường tiểu học nói riêng, trẻ càng nhỏ thì hoạt động
ngoài giờ lờn lớp lại càng quan trọng. Hoạt động ngoại khoá Toán học cũng
vậy, nó cũng đóng một vai trò không nhỏ trong việc hình thành nhân cách cho
học sinh. Cho đến nay đó cú một số công trình nghiên cứu về ngoại khoá
Toán học như: "Hoạt động ngoại khoá về Toán học ở trường phổ thông cấp
II- III" của Quốc Trinh, "Phương pháp dạy học toán" của Nguyễn Bá Kim
nhưng chỉ dành cho phổ thông cấp II-III. Ở tiểu học cú mét số công trình
nghiên cứu về hoạt động ngoại khoá như: "Cụng tác giáo dục ngoài giờ lờn
lớp" của Nguyễn Hữu Hợp, Nguyễn Dục Quang; "Tổ chức hoạt động vui chơi
ở Tiểu học nhằm phát triển tâm lực, trí tuệ và thể lực cho học sinh" của Hà
Nhật Thăng và còng chỉ dừng lại ở mức độ các hoạt động vui chơi ngoài trời
nói chung chứ chưa đi vào bộ môn cụ thể nào.
Hoạt động ngoại khoá Toán học ở Tiểu học đã được các nhà nghiên

cứu giáo dục nước ta đề cập đến như trong cuốn "Tài liệu bồi dưỡng thường
xuyên cho giáo viên tiểu học chu kì III (2003 - 2007)" (tập 2); "Một số vấn đề
về nội dung và phương pháp dạy học môn Toán ở Tiểu học" - Sách bồi dưỡng
thường xuyên chu kì 1997 - 2000 cho giáo dục Tiểu học; "Phương pháp dạy
học toán - (Giỏo trình đào tạo giáo viên tiểu học hệ CĐSP và SP 12 +2)" của
Bé Giáo dục và Đào tạo, "Phương pháp dạy học môn toán ở tiểu học" của Đỗ
Trung Hiệu, Đỗ Đình Hoan, Vò Dương Thuỵ, Vũ Quốc Chung nhưng chỉ nói
7
khái quát chung về ngoại khoỏ toỏn chứ chưa đưa ra mét quy trình hoạt động
cụ thể. Ngoài những bài viết về hoạt động ngoại khoá Toán học ở trên thì có
thể kể đến mét số công trình về trò chơi toán học dành cho học sinh tiểu học
mà giáo viên có thể tham khảo trong việc tổ chức hoạt động ngoại khoá Toán
học cho học sinh tiểu học như: "Hệ thống trò chơi củng cố 5 mạch kiến thức
toán học ở tiểu học" của Trần Ngọc Lan, "Ảo thuật và đố vui toán học"
Nguyễn Đức Tấn…Tuy nhiên, đó là những công trình nghiên cứu về trò chơi
toán học, còn công trình nghiên cứu về hoạt động ngoại khoá Toán học ở
tiểu học với sự hỗ trợ của công nghệ thông tin thì hoàn toàn mới mẻ, vì lẽ
đó chúng tôi quyết định nghiên cứu đề tài này nhằm làm rõ hơn hoạt động
ngoại khoá Toán học ở Tiểu học.
II. CƠ SỞ LÍ LUẬN
1. Những định hướng chung của việc đổi mới phương pháp dạy học toán
ở Tiểu học
1.1 Đặt vấn đề
Các thành tựu của các trường phái tõm lớ học hiện đại đã khẳng định:
nhân cách của con người chỉ có thể phát triển bằng hoạt động và trong các
hoạt động của chính bản thân người đó. Nhân cách của con người như thế nào
đó là kết quả của quá trình hoạt động của người đó: một người chỉ hoạt động
theo kiểu rập khuôn, bắt chước, tái hiện thì chắc chắn kết quả sẽ là người
thiếu năng động, sáng tạo. Vì vậy, muốn đào tạo những con người năng động,
sáng tạo thì trong dạy học nói chung, dạy học toán nói riêng cần tổ chức các

hoạt động học tập tích cực, sáng tạo, hoạt động vui chơi, hoạt động tập thể
nhằm tích cực hoá người học - Đó cũng là định hướng dạy học hiện nay trong
giáo dục.
1.2 Dạy học tích cực hoá người học
Trong giai đoạn hiện nay, giáo viên không phải là người cung cấp cho
học sinh tri thức mà quan trọng là hình thành ở các em khả năng tự học, nhu
cầu thường xuyên học tập, thu nhận tri thức và vận dụng chúng vào học tập,
thực tiễn. Công việc học tập đòi hỏi học sinh phải có một động cơ đặc biệt
8
thúc đẩy các em có nhu cầu tiếp thu tri thức, từ đó hình thành khả năng, lòng
ham muốn học tập và cuối cùng là khả năng độc lập tiếp thu tri thức. Muốn
học sinh có được động cơ học tập thì hơn ai hết người giáo viên cần có những
phương pháp, hình thức dạy học phù hợp, đưa học sinh vào những hoạt động
có mục đích, có kế hoạch.
Dạy học tích cực hoá người học là phương pháp dạy học hướng vào
việc tổ chức cho người học học tập trong hoạt động và bằng hoạt động tự
giác, tích cực, sáng tạo.
Hoạt động hoá người học tức là xác lập vị trí chủ thể của người học,
đảm bảo tính tự giác, tích cực và sáng tạo của người học. Học sinh chỉ có thể
phát huy được tính sáng tạo trong hoạt động và bằng hoạt động. Mặt khác,
tích cực hoá người học sẽ hình thành ở học sinh những động cơ tích cực, nhu
cầu thực hiện một cách sáng tạo và tận tâm đối với nhiệm vụ của mình; hình
thành tính tích cực hoạt động trí tuệ, phát triển các phẩm chất tư duy: tính độc
lập, óc sáng tạo, óc phê phán, linh hoạt, nhanh trí và các phẩm chất quan trọng
khác như: tính ham hiểu biết, óc quan sát, năng lực làm việc, đạo đức, cảm
xỳc…"Hoạt động học tập được hình thành không chỉ trong quá trình nắm
vững tri thức khoa học mà còn hình thành trong quá trình giáo dục lao động,
trong quá trình giáo dục đạo đức, giáo dục thẩm mỹ và giáo dục thể chất"[22]
Để đạt được điều đó, người giáo viên không chỉ biết tổ chức hoạt động
học tập mà còn biết tổ chức các hoạt động vui chơi giải trí, hoạt động lao

động… một cách có hiệu quả, biết chế tạo và khai thác tất cả các phương tiện
dạy học từ tài liệu sách giáo khoa đến sự hỗ trợ của công nghệ thông tin và
truyền thông.
Nh vậy, dạy học tích cực hoá người học là phương pháp có thể đáp ứng
được các yêu cầu cơ bản của mục tiêu giáo dục mới trong thời kì đổi mới theo
định hướng XHCN. Đã là sự kết hợp giữa tư tưởng và thành tựu giáo dục hiện
đại của thế giới với truyền thống hiếu học và tiến bộ của dõn tộc Việt Nam.
1.3 Đổi mới phương pháp dạy học Toán ở Tiểu học
9
Theo định hướng tích cực hoá người học, trong quá trình dạy học toán,
giáo viên là người tổ chức, hướng dẫn cho học sinh hoạt động, còn học sinh là
người trực tiếp hoạt động để giải quyết nhiệm vụ học tập của mình.
Giáo viên tổ chức hướng dẫn học sinh huy động vốn hiểu biết và kinh
nghiệm của bản thân để học sinh tự chiếm lĩnh tri thức mới, thực hành, vận
dụng vào học tập và thực tiễn. Điều này đòi hỏi người giáo viên phải thực sự
có năng lực tổ chức, không ngừng nâng cao trình độ chuyên môn để có thể
giải quyết kịp thời những tình huống có thể xảy ra trong quá trình hoạt động
của học sinh. Và mọi học sinh đều phải tham gia hoạt động tích cực, chủ động
và độc lập suy nghĩ, sáng tạo dưới sự điều khiển, hướng dẫn, tổ chức của giáo
viên. Học sinh phải là người hoạt động, chủ thể của tất cả các hoạt động trờn
lớp.
Khi hướng dẫn tổ chức các hoạt động của học sinh, giáo viên phải vận
dụng một cách hợp lí các mặt tích cực của các phương pháp dạy học khác
nhau nhằm giúp học sinh huy động kiến thức: quan sát, thảo luận, hỏi đáp, trò
chơi…, từ đó giải quyết các vấn đề trong học tập và thực tiễn cuộc sống.
Như vậy, đổi mới phương pháp dạy học toán không có nghĩa là loại bỏ
các phương pháp dạy học truyền thống mà là vận dụng tất cả phương pháp
truyền thống và không truyền thống (phát hiện và giải quyết vấn đề, kiến tạo,
tương tác nhóm, ) tạo điều kiện cho từng học sinh được tham gia giải quyết
vấn đề, tiếp nhận tri thức mới, hình thành phương pháp học tập, phương pháp

phát hiện và giải quyết vấn đề trong học tập và trong cuộc sống.
Đổi mới phương pháp dạy học toán là một quá trình lâu dài và tuỳ
thuộc vào điều kiện hoàn cảnh ở từng địa phương, trường líp, trình độ học
sinh và từng môn học cụ thể để có sự đổi mới phương pháp dạy học phù hợp.
Một số hình thức tổ chức hoạt động học toán theo định hướng đổi mới
phương pháp dạy học.
- Hoạt động cá nhân
- Hoạt động theo nhóm
- Hoạt động theo líp
10
- Tổ chức trò chơi học tập
- Hoạt động ngoại khoá toán học
2. Hoạt động ngoại khoá Toán học ở Tiểu học
2.1 Hoạt động ngoại khoá
Để nâng cao chất lượng dạy học nói chung người giáo viên cần phải tổ
chức tốt cả hoạt động chớnh khoỏ trờn lớp lẫn hoạt động ngoại khoá. Hoạt
động chớnh khoỏ trờn lớp và hoạt động ngoại khoá là hai bộ phận hữu cơ hợp
thành một thể thống nhất trong quá trình giáo dục. Hoạt động ngoại khoá sẽ là
nơi mà các em sẽ được khắc sâu kiến thức đã học trờn lớp chớnh khoỏ, nơi
các em được giao lưu, học hỏi, thể hiện những hiểu biết, sở trường của mình,
qua đó các em có điều kiện khẳng định bản thân và có động cơ, mục đích học
tập đúng đắn. Điều này sẽ giúp Ých rất nhiều cho giáo viên trong quá trình
lờn lớp chớnh khoỏ.
Hoạt động ngoại khoá bộ môn là hình thức hoạt động học tập ngoài giờ
lờn lớp có tổ chức, có kế hoạch, có phương hướng xác định; được học sinh
tiến hành theo nguyên tắc tự nguyện ở ngoài giờ lờn lớp chớnh khoỏ dưới sự
tổ chức, hướng dẫn, điều khiển của giáo viên nhằm bổ sung, củng cố, mở
rộng và nâng cao kiến thức và kĩ năng bộ môn đã được học trong chương
trình chớnh khoỏ; đồng thời giáo dục học sinh một cách toàn diện.
Như vậy, hoạt động ngoại khoá bộ môn là một hình thức giáo dục gắn

liền hơn nữa việc giáo dục của nhà trường với giáo dục của gia đình, của xã
hội; việc học tập trong nhà trường với việc học tập và hành động trong thực
tiễn; và có thể xem đó như là một hình thức dạy học quan trọng trong nhà
trường nói chung và trường Tiểu học nói riêng.
2.2 Mục đích, tác dụng của hoạt động ngoại khoá Toán học ở Tiểu học
với sự hỗ trợ của công nghệ thông tin
Với tư cách là một hình thức hoạt động học tập ngoài giờ lờn lớp, hoạt
động ngoại khoá Toán học ở Tiểu học phải đạt được những mục đích sau đây:
(1) Phục vụ tốt mục đích và nhiệm vụ dạy học nói chung và dạy học
Toán nói riêng ở trường Tiểu học. Giáo dục tiểu học phải nhằm hình thành
11
cho học sinh "những cơ sở ban đầu nhưng rất quan trọng cho sự hình thành và
phát triển nhân cách người công dân, người lao động trong tương lai; chuẩn bị
cho các em về mặt đạo đức, trí tuệ, thẩm mĩ, thể chất và lao động để tiếp tục
học lên trung học hoặc đi vào cuộc sống lao động và tiếp tục học theo nhu cầu
và nguyện vọng bằng những hình thức thích hợp" [19]. Xuất phát từ mục đích
trên, hoạt động ngoại khoá Toán học ở Tiểu học phải xoay quanh các vấn đề
sau:
- Chó trọng rèn luyện óc thông minh, phương pháp suy nghĩ độc lập,
khả năng phát hiện và giải quyết vấn đề. Tạo cơ sở thuận lợi cho việc đổi mới
phương pháp dạy học ở tiểu học: phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo
của học sinh, bồi dưỡng phương pháp tự học, rèn luyện kĩ năng vận dụng kiến
thức vào thực tế.
- Góp phần rèn luyện tinh thần trách nhiệm, ý thức gắn bó với tập thể.
Thông qua hoạt động ngoại khoá học sinh vừa khẳng định được khả năng,
vừa xác định được vai trò của mình trước tập thể, đồng thời hoạt động ngoại
khoỏ cũn tạo ra một môi trường sống mới mà ở đó học sinh hoà nhập vào một
cách tự nhiên, vui vẻ, thoả mái và tự nguyện và đó sẽ là cơ hội cho các em mở
rộng quan hệ: quan hệ với bạn khỏc lớp, với các thầy cô giỏo khỏc
- Giúp học sinh trau dồi đạo đức, rèn luyện thể lực, bồi dưỡng óc thẩm

mĩ. Qua việc tham gia các trò chơi toán học, đố vui để học, thi giải toán vui sẽ
giáo dục được các em tính kỉ luật, tính dũng cảm, kiên trì, nhẫn nại, lòng
trung thực, rèn luyện cho các em những kĩ năng, kĩ xảo vận động: mạnh,
nhanh, khéo, bền. Đó là những đức tính cần thiết của con người trong xã hội.
(2) Phục vụ cho mục tiêu giáo dục toàn diện
Thông qua hoạt động ngoại khoỏ Toỏn, học sinh vừa củng cố được
những tri thức, kĩ năng toán học trờn lớp vừa được nâng cao mở rộng những
hiểu biết, khả năng tư duy, sáng tạo và khả năng vận dụng của toán học trong
thực tiễn mà trong phạm vi giê học nội khoá không cho phép.
12
Chẳng hạn, trong giê học về "phân số" giáo viên không có đủ thời gian
để nói với học sinh về sự ra đời của "phân số" cũng như của "số tự nhiên" hay
kể những câu chuyện lớ thú về các nhà toán học nổi tiếng được.
Qua buổi ngoại khoá, giáo viên có thể bồi dưỡng thêm cho học sinh
phương pháp giải toán, học toán cũng như phương pháp học tập các môn học
khác.
(3) Làm cho học sinh yêu thích môn Toán
Gây hứng thó học toán cho học sinh là một trong những biện pháp nâng
cao chất lượng dạy học môn Toán. Với những hình thức hoạt động phong phú
và đa dạng, hoạt động ngoại khoá Toán học dễ dàng kích thích bồi dưỡng nhu
cầu và hứng thó học toán, yêu thích môn toán của học sinh. Bên cạnh đó, hoạt
động ngoại khoỏ giỳp cỏc em cảm thấy thoả mái, dễ chịu và phục hồi sức lực
sau những giê học căng thẳng.
(4) Góp phần phát hiện và bồi dưỡng học sinh có năng khiếu về toán để
đào tạo cho đất nước những mầm non nhân tài. Đây là một nhiệm vụ giáo dục
mà nhà trường Tiểu học phải coi trọng.
Hoạt động ngoại khoỏ Toỏn rất có điều kiện để phát hiện và bồi dưỡng
học sinh có năng khiếu về toán và có thể xem hoạt động ngoại khoá Toán là
"vườn ươm" những "mầm xanh nhân tài toán học" cho tương lai. Giáo viên
cần phát hiện sớm những học sinh có năng khiếu để có kế hoạch bồi dưỡng

kịp thời, tránh tình trạng thui chét, mai một năng khiếu toán học của các em.
Nh vậy hoạt động ngoại khoá Toán học có mục đích và ý nghĩa rất lớn.
Đó là một hình thức để nâng cao chất lượng giảng dạy và học tập môn toán, là
một biện pháp để thực hiện việc kết hợp giáo dục nhà trường với giáo dục của
gia đình và xã hội, để gắn liền lí luận với thực tiễn.
(5) Kích thích học sinh lòng ham thích tiếp cận với công nghệ thông tin
Khi tham gia các hoạt động ngoại khoỏ cú sự hỗ trợ của công nghệ
thông tin học sinh có cơ hội được tiếp xúc, học tập trên máy vi tính, dÔ phát
triển tính năng động, phát triển tư duy kĩ thuật và kích thích óc sáng tạo trong
khoa học kĩ thuật ở trẻ.
13
2.3 Đặc điểm của hoạt động ngoại khoá Toán học ở Tiểu học
Hoạt động ngoại khoá Toán học được phân biệt với các hình thức tổ
chức dạy học khác bởi những đặc điểm chủ yếu sau:
- Với nhiệm vụ củng cố, bổ sung những kiến thức, kĩ năng toán học cho
chớnh khoỏ, hoạt động ngoại khoá Toán học là hoạt động ngoài giờ lờn lớp,
không được quy định trong chương trình chớnh khoỏ.
- Hoạt động ngoại khoá Toán học là hoạt động tự nguyện của cá nhân
học sinh hay của một nhóm học sinh cú cựng sở thích, hứng thó về một vấn
đề nào đó của nội dung học tập. Và là một hoạt động tự quản, toàn thể các
thành viên cùng nhau hoạt động vì mục đích chung với tinh thần tự giác, tích
cực. Việc tổ chức hoạt động ngoại khoá Toán học được xây dựng dựa trờn
lòng yêu thích môn học và ham muốn tìm tòi sáng tạo của học sinh. Từ đó tạo
điều kiện cho tài năng được nảy nở và phát triển. Số lượng học sinh tham gia
ngoại khoá là không hạn chế, không phân biệt học sinh giỏi, yếu kém.
- Hoạt động ngoại khoá Toán học phải được tổ chức với mục đích thiết
thực, có kế hoạch hợp lí, có sự phân công cụ thể, có những điều kiện vật chất
tối thiểu cần thiết.
- Trong hoạt động ngoại khoá Toán học ở Tiểu học giáo viên phải là người
hướng dẫn, tổ chức và có thể trong nhiều trường hợp giáo viên còn là người

chỉ đạo, điều khiển các hoạt động này.
- Về mặt hình thức tổ chức, hoạt động ngoại khoá cần phong phú, đa
dạng, sinh động và mới lạ. Nếu chỉ gây hứng thó lúc đầu, về sau lại rập khuôn
thì học sinh dễ chán, đặc biệt là với học sinh tiểu học cần phải coi trọng điều
này.
- Về nội dung, hoạt động ngoại khoá Toán không bị hạn chế trong
phạm vi chương trình dạy học chớnh khoỏ mà nó có thể dùa vào những kiến
thức nội khoá để mở rộng, đào sâu ở mức độ vừa phải, vừa sức với trình độ
nhận thức của học sinh.
14
- Là hoạt động với ý nghĩa vui chơi là chớnh nờn hoạt động ngoại khoá
không có sự kiểm tra, đánh giá kết quả bằng các hình thức như trên líp học
chính khoá (như cho điểm) mà dùa vào các yếu tố:
+ Sản phẩm của buổi ngoại khoá
+ Tính tích cực và tự lực của học sinh
+ Kết quả được đánh giá công khai
+ Không cho điểm nhưng phải có hình thức động viên, khuyến khích
kịp thời như: biểu dương, tặng phần thưởng.
- Trong quá trình tiến hành các hoạt động ngoại khoá, cần gây được dư
luận xã hội lành mạnh và thu hót được sự hỗ trợ, phối hợp của các lực lượng
giáo dục khác: xã hội và gia đình học sinh, Đoàn thanh niên, câu lạc bé Thiếu
niên- Nhi đồng.
Như vậy hoạt động ngoại khoá là một hình thức tổ chức học tập đặc
thù, không giống với các hình thức dạy học khác cũng không phải là phụ đạo
học sinh yếu hay bồi dưỡng học sinh giỏi, bởi lẽ việc phụ đạo học sinh yếu và
bồi dưỡng học sinh giỏi tuỳ thuộc vào tính chất và nhiệm vụ của từng trường
mà tính chất bắt buộc nhiều hay Ýt, còn hoạt động ngoại khoỏ thỡ hoàn toàn
không bắt buộc. Và chớnh vỡ không bắt buộc nên hoạt động ngoại khoỏ cú
phát huy được tác dụng hay không trước hết phụ thuộc vào lòng yêu nghề,
yêu trẻ, sự nhận thức đúng đắn, sự năng nổ, năng lực tổ chức của người thầy

và sự hứng thó, niềm say mê, nhiệt tình tham gia của học sinh.
3. Đặc điểm tâm sinh lÝ của học sinh tiểu học
Trẻ em có nhu cầu lớn trong hoạt động và tiếp xúc, song việc hoạt động
ngoài giờ lờn lớp, sự tiếp xúc hằng ngày của trẻ với môi trường xung quanh,
giao tiếp mọi người chỉ là ngẫu nhiên, bộc phát, hoàn toàn không chủ động.
Tổ chức cho trẻ được hoạt động cả về trí tuệ lẫn thể chất, tạo môi trường cho
các em tiếp xúc, giao tiếp bạn bè, thầy cô một cách tự nhiên, có nội dung, có
phương pháp, có kế hoạch phục vụ mục đích giáo dục đề ra. Muốn nâng cao
hoạt động giáo dục cần nắm vững đặc điểm phát triển của học sinh.
15
Có rất nhiều công trình nghiên cứu về đặc điểm tâm sinh lÝ của học
sinh tiểu học. Ở đây chúng tôi chỉ nghiên cứu đặc điểm tâm sinh lÝ có thể ảnh
hưởng đến quá trình hoạt động ngoại khoá Toán học của học sinh.
(1) Tính hay tò mò, thích khám phá, giàu trí tưởng tượng.
Đó là một đặc điểm tõm lớ nổi trội của trẻ, luụn thớch thú tìm hiểu,
khám phá trước những hiện tượng mới lạ trong thế giới tự nhiên và xã hội.
Với những hiểu biết chưa đầy đủ, chưa sõu, cỏc em chưa thể giải thích được
và luôn đặt câu hỏi "vì sao?": "Vì sao hình này gọi là hình vuông, hình kia là
hình chữ nhật", "vì sao thế này mà không thế kia?" Tất cả những sự kiện,
hiện tượng gì trong thời điểm này cũng đều để lại những Ên tượng sâu sắc đối
với các em. Đặc điểm trên của trẻ vừa có mặt tích cực vừa thể hiện sự hạn chế
về mặt tõm lớ. Cần khai khác những đặc điểm này của trẻ trong quá trình dạy
học cũng như quá trình tổ chức các hoạt động giáo dục khác nhằm phát triển
trí tuệ, óc suy nghĩ, khả năng sáng tạo như các hoạt động tạo hình, giải những
câu đố, bài toán vui, trò chơi trí tuệ.
(2) Tính dễ hưng phấn nhưng cũng dễ chán nản, thiếu kiên trì, bền bỉ.
Khi tham gia hoạt động hoặc làm việc gì đó nếu có sự khích lệ từ bạn
bè, giáo viên, cha mẹ, dù là nhỏ nhưng sẽ dễ dàng kích thích sự nhiệt tình,
lòng say mê của các em. Tuy nhiên, khi gặp thất bại, rủi ro các em lại rất dễ
chán nản, thậm chí là bi quan, dỗi hờn, bỏ cuộc ngay. Chính vì vậy, trong quá

trình tổ chức hoạt động ngoại khoá cần chú ý đặc điểm này của trẻ để có sự
động viên khích lệ kịp thời, tạo ra hứng thó hoạt động cho trẻ ngay lúc đầu,
chú ý thay đổi các hình thức hoạt động phù hợp với lứa tuổi.
(3) Năng lực hoạt động của trẻ
Về mặt tõm lớ, lứa tuổi tiểu học là lứa tuổi có những biểu hiện thất
thường nhất, do sự chưa hoàn thiện của não bộ, cơ thể đang trên đà phát triển,
hiểu biết về thực tế cuộc sống còn hạn chế nờn cỏc em chưa kiểm soát được
hành động của mình. Ở tuổi này trẻ thường hiếu động, vông về trong hoạt
động; vui chơi giải trí, hoạt động tay chân nhu cầu cần thiết đối với các em.
Do đó, khi tổ chức hoạt động ngoại khoá cần tổ chức những hoạt động vừa
16
mang tính trí tuệ vừa tạo điều kiện cho trẻ được hoạt động và những hoạt
động này cần phải hướng cho trẻ tính kỉ luật, cẩn thận, khéo léo và bền bỉ,
kiên trì, đồng thời tạo ra môi trường tốt cho những nhân tố tích cực có điều
kiện phát triển đúng hướng và trở nên bền vững theo quy luật của quá trình
phát triển nhân cách.
4. Công nghệ thông tin và truyền thông
Sự bùng nổ của công nghệ thông tin và truyền thông đã và đang tác
động mạnh mẽ đến sự phát triển của tất cả các ngành trong đời sống xã hội.
Và công nghệ thông tin và truyền thông đã cung cấp rất nhiều điều kiện thuận
lợi cho việc đổi mới nội dung, phương pháp dạy học và các hình thức hoạt
động khác trong nhà trường nói chung và trường tiểu học nói riêng.
4.1 Khái niệm
Với sự phát triển ngày càng mạnh mẽ của tin học đã tạo ra mối liên hệ
khắn khít giữa 3 ngành: Tin học- Điện tử- Viễn thông và ba lĩnh vực này dần
dần trở thành một thể thống nhất, dẫn đến thuật ngữ "Công nghệ thông tin"
được sử dụng phổ biến từ những năm 90. Năm 1997, nước ta bắt đầu chính
thức tham gia kết nối mạng Internet toàn cầu, và bắt đầu từ đây nước ta sử
dụng thuật ngữ "công nghệ thông tin và truyền thông" mà giới tin học thường
gọi là ICTs (Information and Comunication Teachnologies)

Ứng dụng công nghệ thông tin và truyền thông trong giáo dục đã trở
thành một chính sách quan trọng của Đảng và Nhà nước ta: "Đẩy mạnh ứng
dụng công nghệ thông tin trong công tác giáo dục và đào tạo ở các cấp học,
bậc học, ngành học. Phát triển các hình thức đào tạo từ xa phục vụ cho nhu
cầu học tập của toàn xã hội. Đặc biệt tập trung phát triển mạng máy tính phục
vụ cho giáo dục và đào tạo, kết nối Internet tới tất cả các cơ sở giáo dục và
đào tạo" (Chỉ thị số 58 - CT/TW ngày 17 tháng 10 năm 2000 của Bộ Chính
trị, Ban chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam)
17
"Đối với giáo dục và đào tạo, công nghệ thông tin và truyền thông có
tác động mạnh mẽ làm thay đổi nội dung phương pháp, phương thức dạy và
học. Công nghệ thông tin và truyền thông là phương tiện để tiến tới một xã
hội học tập" (Chỉ thị số 29/2001/CT - BGD&ĐT ngày 30 tháng 7 năm 2001
của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo về tăng cường giảng đạy, đào tạo và
ứng dụng Công nghệ thông tin trong ngành Giáo dục giai đoạn 2001- 2005)
Ngày nay, công nghệ thông tin được sử dụng rộng rãi trong nhà trường
nhằm khai thác những ưu điểm về mặt kĩ thuật và tiềm năng của công nghệ
này hỗ trợ cho quá trình dạy học.
4.2 Sự hỗ trợ của công nghệ thông tin và tuyền thông trong dạy học
Tiểu học
Với những điểm mạnh của mình, công nghệ thông tin hỗ trợ rất nhiều
trong quá trình dạy học cũng như các hoạt động khác trong nhà trường.
Những điểm mạnh của công nghệ thông tin được ngành giáo dục khai
thác là:
(1) Kĩ thuật đồ hoạ
Với tính năng cực kì thông minh, tinh xảo, máy vi tính có thể mô
phỏng nhiều quá trình, nhiều hiện tượng trong tự nhiên, xã hội và trong cơ thể
con người mà không thể hoặc không nên để xảy ra trong điều kiện nhà trường
như : sù nảy mầm của hạt, sự sinh trưởng của cây, hoạt động của hệ tuần
hoàn, hệ bài tiết, sự chuyển động của trái đất xung quanh mặt trời….Việc mô

phỏng như thế có thể giúp nhà trường tránh được những thí nghiệm nguy
hiểm, vượt qua những hạn chế về thời gian, không gian hoặc chi phí. Hoặc tạo
ra những trò chơi học tập thó vị, hấp dẫn, đòi hỏi sự tập trung làm việc của đa
giác quan sẽ giỳp cỏc em phát triển trí tuệ, rèn luyện trí nhớ, sự khéo léo linh
hoạt trong hoạt động, đồng thời giỳp cỏc em củng cố và nâng cao kiến thức.
(2) Với sự phát triển mạnh mẽ của các phần mềm chuyên dụng đã tạo
điều kiện thuận lợi cho người sử dông nh: soạn thảo văn bản, giáo án
( Microsoft Word), bản tính điện tử (Microsoft Excel), phần mềm trình diễn
(Microsoft Power Point, Platin ViOLET)…
18
4.3 Môi trường dạy học đa phương tiện
4.3.1. Khái niệm thiết bị dạy học
Theo Lotx Klinbơ (Đức) thì thiết bị dạy học (hay còn gọi là đồ dùng
dạy học, thiết bị giáo dục, dụng cụ ) là tất cả những phương tiện vật chất cần
thiết cho giáo viên và học sinh tổ chức và tiến hành hợp lý, có hiệu quả quá
trình giáo dưỡng và giáo dục ở các môn học, cấp học.
Theo các chuyên gia thiết bị giáo dục của Việt Nam: thiết bị dạy học là
thuật ngữ chỉ một vật thể hoặc một tập hợp đối tượng vật chất mà người giáo
viên sử dụng với tư cách là phương tiện điều khiển hoạt động nhận thức của
học sinh, còn đối với học sinh thì đó là các nguồn tri thức, là các phương tiện
giúp học sinh lĩnh hội các khái niệm, định luật, thuyết khoa học vv hình
thành ở họ các kỹ năng, kỹ xảo, đảm bảo phục vụ mục đích dạy học.
Nh vậy có thể hiểu: thiết bị dạy học là hệ thống đối tượng vật chất và
tất cả những phương tiện kỹ thuật được giáo viên và học sinh sử dụng trong
quá trình dạy học.
4.3.2. Các loại hình thiết bị dạy học.
Hiện nay trong danh mục thiết bị dạy học trường phổ thông Việt Nam
mà Bộ GD&ĐT đã ban hành bao gồm các loại hình chính như sau:
- Tranh ảnh giáo khoa
- Bản đồ giáo khoa

- Mô hình, Mẫu vật
- Dụng cô
- Phim đèn chiếu
- Bản trong dùng cho máy chiếu qua đầu
- Băng, đĩa ghi âm
- Băng hình, đĩa hình
- Phần mềm dạy học
- Giáo án điện tử, Bài giảng điện tử, Giáo án kỹ thuật sè, Phòng thí
nghiệm ảo, Trang Web học tập
19
Tất cả các hệ thống đó người ta quen gọi là hệ thống thiết bị dạy học đa
phương tiện (HTTBDHĐPT)
So với các thiết bị dạy học truyền thống thì hệ thống thiết bị dạy học đa
phương tiện có một số đặc điểm khác, đó là:
Mỗi hệ thống thiết bị dạy học đa phương tiện bao gồm 2 khối: Khối
mang thông tin và Khối chuyển tải thông tin tương ứng.
Khối mang thông tin Khối chuyển tải thông tin tương ứng
Phim Slide, phim chiếu bóng > Máy chiếu Slide, máy chiếu phim
Bản trong > Máy chiếu qua đầu
Băng, đĩa ghi âm > Radio Cassette, Đầu đĩa CD, Máy
tính
Băng, đĩa ghi hình > Video, Đầu đĩa hình, Máy tính, Máy
chiếu đa năng, Màn chiếu
Phần mềm dạy học > Mỏy tớnh, Máy chiếu đa năng, Màn
chiếu, Bảng kỹ thuật số
Giáo án điện tử, Bài giảng
điện tử, Giáo án kỹ thuật số,
Trang Web học tập > Mỏy tính, Máy chiếu đa năng, Màn
chiếu, Bảng kỹ thuật số

Do sự bùng nổ của công nghệ thông tin và truyền thông (ICTs) nên
ngày nay có rất nhiều các thiết bị ứng dụng CNTT&TT đã được đưa vào nhà
trường - Đã cũng là một đặc điểm cơ bản và mới khi triển khai chương trình
và sách giáo khoa mới.
4.3.3. Phương tiện dạy học.
Phương tiện là tất cả những gì dùng để tiến hành công việc, được cảm
nhận bằng giác quan, nhưng không phải bằng tư duy (nh tình cảm, tri thức…)
Phương tiện dạy học là toàn bộ các trang thiết bị, máy, bộ sưu tập, sách
tài liệu có trong dạy học được coi là công cụ làm việc của thầy và trò.
20
4.3.4. Phương tiện nghe nhìn.
Trong dạy học, khi nói tới nghe – nhìn người ta nghĩ tới sự tham khảo
nhờ các thiết bị, để người thầy đưa “hỡnh ảnh hiện thực” cho líp học, bổ sung
thông tin qua trung gian các loại thiết bị: máy chiếu phim, máy chiếu băng
video, máy chiếu ảnh, máy chiếu phản xạ, băng hình, băng tiếng, CD – ROM.
Ta không nên coi nghe – nhìn là sự trợ giúp thứ yếu. Chính thông tin qua
nghe – nhìn tạo ra sự nhớ trong trí nhớ lâu dài, góp phần xây dựng nên ý thức.
Hơn nữa, nghe – nhìn là cơ sở cho suy nghĩ, quan sát phân tích phê phán, hình
thành tính phán xét, nếu như được khai thác một cách hợp lý.
Theo nghĩa rộng, nói tới nghe – nhìn trong dạy học là nói tới tất cả
những phương tiện dạy học liên quan tới thính giác và thị giác của học sinh
dự cú hay không có trang thiết bị. Vậy nghe – nhìn trong dạy học là nói tới
các phương tiện dạy học hiện đại. Nhưng phương tiện dạy học hiện đại nh:
ảnh chiếu, phim, băng hình, băng tiếng, truyền hình, đĩa CD – ROM, đĩa
DVD… giúp cho người thầy đưa được những “hỡnh ảnh hiện thực” cho líp
học. Chính người thầy có trách nhiệm khi sử dụng phương tiện nghe nhìn sẽ
tạo ra được sự nhớ trong trí nhớ lâu dài, góp phần xây dựng nên ý thức, hoặc
đơn thuần chỉ tạo được sự chiếu hình ảnh giải trí. Cũng chính người thầy tạo
cơ sở thuận lợi và khởi sắc cho khả năng cảm thụ và phê phán.
Trong đào tạo giáo viên, có sử dụng phương tiện nghe - nhìn, công cụ

ghi hình để ghi lại diễn trình giảng dạy, ứng xử trờn lớp để khi chiếu lại giáo
viên tự quan sát, tự đánh giá và tự hiệu chỉnh khả năng sư phạm của mình, rèn
luyện và nâng cao năng lực sư phạm, thay đổi phương pháp dạy học nhằm
nâng cao chất lượng dạy học ở tiểu học.
4.3.5. Băng hình và đĩa hình giáo khoa.
Băng hình là băng từ tính ghi lại đồng thời các tín hiệu hình ảnh và âm
thanh về các sự vật, hiện tượng bằng máy quay (Video Camera) và được
phát lại bằng đầu máy Video.
Băng hình còn được gọi là phim Video.
21
Băng hình giáo khoa là băng hình mang chức năng của thiết bị dạy học,
nội dung băng được biên soạn theo nội dung sách giáo khoa nhằm mục đích
nâng cao hiệu quả quá trình dạy và học.
Băng hình đã được nghiên cứu và ứng dụng từ lâu ở các nước phát triển
như ở Vương Quốc Anh từ 1927, Mĩ từ 1950, Nhật từ 1950 Nước ta cho
đến năm 1980 mới nghiên cứu và vào đầu những năm 1990, băng hình giáo
khoa mới được đưa vào nhà trường.
Ngày nay, do thành tựu của công nghệ thông tin mà người ta đã có thể
chuyển băng hình sử dụng cho máy Video thành đĩa hình (VCD, DVD) sử
dụng cho máy đầu đĩa VCD hoặc máy tính rất thuận tiện cho quá trình sử
dụng cũng như bảo quản mà giá thành lại rẻ hơn băng hình.
Vai trò của băng, đĩa hình trong quá trình dạy học.
+ Cung cấp thông tin chính xác, đầy đủ đối tượng cần nghiên cứu.
+ Mang tính trực quan cao, bởi những sự vật và hiện tượng trong băng
phần lớn là những sự vật, hiện tượng thực.
+ Nhờ tính “động” nờn cú sức truyền cảm rất cao đối với học sinh.
Cùng một lúc, học sinh vừa có thể quan sát được sự vật, hiện tượng lại vừa
nghe được âm thanh từ sự vật, hiện tượng đó.
+ Hợp lớ hóa quá trình hoạt động dạy và học.
+ Ưu thế nổi bật của băng, đĩa hình là nhờ kĩ thuật ghi và phát lại hình

mà người ta có thể:
- Làm chậm lại các biến đổi quá nhanh mà mắt thường khó quan sát
- Làm nhanh lên các biến đổi quá chậm nh: Nghiên cứu quá trình một
bông hoa nở, sự phát triển của một bào thai
- Nghiờn cứu các hiện tượng quá xa hoặc nguy hiểm không thể đến gần
- Tạo được các thí nghiệm ảo mà học sinh không thể tiến hành trực tiếp
nh cỏc thớ nghiờm hóa học rất độc hại,
- Mụ hỡnh hóa được các quá trình hoặc các biến đổi cực nhanh
+ Tất cả những ưu điểm trờn đó làm thỏa mãn nhu cầu nhận thức của
HS. Tuy nhiên băng, đĩa hình cùng với khối chuyển tải thông tin là đầu
22
Video, đầu đĩa hình và máy tính là những loại hình thiết bị dạy học rất đắt tiền
mà trong điều kiện kinh tế hiện nay không phải trường phổ thông nào cũng có
thể sắm được.
III. TÌM HIỂU THỰC TRẠNG CỦA VIỆC TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG
NGOẠI KHOÁ TOÁN HỌC Ở TIỂU HỌC
Để tổ chức hoạt động ngoại khoá Toán học với sự hỗ trợ của công nghệ
thông tin đạt hiệu quả, trước hết chúng tôi đi vào tìm hiểu thực trạng của việc
tổ chức hoạt động ngoại khoá Toán học ở một số trường Tiểu học.
Chúng tôi tiến hành thăm dò ý kiến của 92 giáo viên líp 4 và 5 thuộc 7
trường tiểu học về việc tổ chức hoạt động ngoại khoá Toán học ở tiểu học
hiện nay. Đó là các trường:
- 12 giáo viên trường tiểu học Hoà Nhơn - Huyện Hoà Vang - TP Đà
Nẵng
- 10 giáo viên trường tiểu học Hoà Phú- Huyện Hoà Vang - TP Đà
Nẵng
- 12 giáo viên trường tiểu học Phù Đổng - Q. Hải Châu - TP Đà Nẵng
- 16 giáo viên trường tiểu học Trần Văn Ơn- Q. Hải Châu - TP Đà
Nẵng
- 10 giáo viên trường tiểu học Trần Thị Lý- Q. Hải Châu - TP Đà Nẵng

- 16 giáo viên trường tiểu học Bế Văn Đàn- Q. Thanh Khê - TP Đà
Nẵng
- 16 giáo viên trường tiểu học Trần Cao Vân - Q. Thanh Khê- TP Đà
Nẵng
1. Mục đích thăm dò ý kiến
Tìm hiểu thực tế việc tổ chức hoạt động ngoại khoá Toán học ở Tiểu
học về hình thức, nội dung, phương pháp và kĩ thuật của giáo viên trong quá
trình tổ chức cũng như những khó khăn và kết quả đạt được của hoạt động
ngoại khoá.
2. Kết quả thăm dò
23
Dựa trên kết quả thu được của 92 phiếu hợp lệ, chúng tôi đã tiến hành
tổng hợp và đánh giá kết quả nh sau:
2.1 Nhận thức của giáo viên về hoạt động ngoại khoá Toán học ở tiểu
học
Về khái niệm hoạt động ngoại khoỏ, cú 96,7% giáo viên được khảo sát
đã trả lời: "Hoạt động ngoại khoá là tất cả các hoạt động ngoài giờ lờn lớp,
khụng nằm trong chương trình quy định và được học sinh tham gia một cách
tự nguyện", số còn lại thì cho rằng "Hoạt động ngoại khoá là hoạt động vui
chơi ngoài giờ lờn lớp mà giáo viên tổ chức cho học sinh". Điều này chứng tỏ
rằng phần lớn giáo viên chúng ta đó cú nhận thức đúng đắn về khái niệm hoạt
động ngoại khoá nhưng chưa thực sự đầy đủ và sâu sắc. Cũng chớnh vỡ điều
này mà có một số giáo viên chỉ tổ chức mỗi trò chơi trong suốt quá trình hoạt
động ngoại khoá của năm.
Về vị trí và tầm quan trọng của hoạt động ngoại khoá Toán học: có đến
100% giáo viên không đồng ý với ý kiến cho rằng "dạy học toán chỉ cần trờn
lớp là đủ" và "học sinh rất thích tham gia các hoạt động ngoại khoá Toán
học". Và còng theo các giáo viên này, hoạt động ngoại khoá Toán học rất cần
thiết và cã tác dụng rất to lớn trong việc dạy học toán ở Tiểu học vì "hoạt
động ngoại khoá Toán học góp phần củng cố và mở rộng kiến thức, kĩ năng

toán học đã học"(100%) đồng thời qua hoạt động ngoại khoá Toán học "học
sinh được rèn luyện và thể hiện phẩm chất đạo đức"(86,9%), "kích thích lòng
say mê, yêu thích môn toán của học sinh"(76%). Ngoài ra, hoạt động ngoại
khoá Toán học còn "tạo điều kiện cho học sinh được học tập và sinh hoạt tập
thể"(100%), "rèn luyện óc thông minh và hoạt động trí tuệ"(65%) và "giúp
học sinh thấy được mối liên hệ giữa toán học và thực tiễn" (54%). Chính vì lẽ
đó hoạt động ngoại khoá Toán là hoạt động rất cần thiết và cần được thực
hiện ở trường Tiểu học.
Về việc tổ chức ngoại khoá Toán học với mức độ như thế nào để đạt
được hiệu quả cao thì chúng tôi đã đưa ra câu hỏi 2 để tìm hiểu và thu được
kết quả như sau: 69,6% giáo viên cho rằng nên tổ chức thường xuyên vì như
24
thế "các em sẽ được ôn tập, củng cố kiến thức, kĩ năng toán, từ đó các em sẽ
có hứng thó trong học tập", "tạo ra sự liền mạch trong việc củng cố, ôn tập
kiến thức, kĩ năng đồng thời tạo ra nếp sinh hoạt tập thể đều đặn, nề nếp, có tổ
chức", "hoạt động thường xuyên sẽ mang lại nhiều lợi Ých không chỉ về kiến
thức, kĩ năng mà còn về thái độ, hành vi, thể chất…". Tuy nhiên cũng có đến
30,4% giáo viên cho rằng không nên tổ chức thường xuyên vì "mất thời gian
tự học của học sinh", "giáo viên không có thời gian để đầu tư vào việc tổ chức
hoạt động ngoại khóa" và "hoạt động ngoại khoá Toán chỉ tổ chức được ở một
số bài nên không thể tổ chức thường xuyên được". Tất cả những điều này
cũng đã nói lên được rằng giáo viên tiểu học chúng ta đã nhận thức được tầm
quan trọng của hoạt động ngoại khoá toán học trong quá trình dạy học và phát
triển nhân cách của học sinh.
Khi đi sâu vào tìm hiểu những thuận lợi và khó khăn của giáo viên khi
tổ chức hoạt động ngoại khoá Toán học, chúng tôi thu được kết quả nh sau:
Về thuận lợi:
Mét trong những thuận lợi lớn nhất mà các giáo viên đều thừa nhận đó
là: "học sinh rất hứng thó tham gia và tích cực hoạt động", học sinh tiểu học
thật sự rất vui, sung sướng khi được tham gia các hoạt động ngoại khoá, do đó

các em tham gia rất nhiệt tình và hăng say. Thuận lợi thứ hai, đó là hoạt động
ngoại khoá "không bị ràng buộc bởi thời khoá biểu và tính chất của bài học"
(84,8%), do đặc điểm là hoạt động ngoài giờ lờn lớp nờn giáo viên hoàn toàn
chủ động trong việc lên kế hoạch tổ chức, sắp xếp thời gian sinh hoạt, nội
dung sinh hoạt, hình thức sinh hoạt phù hợp với tình hình chung của líp của
mình. Cũng chớnh vỡ lÝ do đó mà việc thực hiện mục tiêu dạy học môn học
rất dễ và có 56,5% giáo viên chúng tôi điều tra đồng ý với ý kiến này. Ngoài
ra "sự ủng hộ nhiệt tình của phụ huynh học sinh và các lực lượng giáo dục
khác" cũng góp phần không nhỏ vào sự thành công của hoạt động ngoại
khoá(54,3%). Bên cạnh những thuận lợi đú thỡ khi tổ chức hoạt động ngoại
khoá giáo viên gặp cũng không Ýt những khó khăn
25