Đổi mới công tác dân vận của hệ thống chính trị cở sở tại Quận 3, Thành phố Hồ Chí Minh (Luận văn thạc sĩ)

VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM
HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI

NGUYỄN THỊ LAN ANH

ĐỔI MỚI CÔNG TÁC DÂN VẬN CỦA HỆ THỐNG

CHÍNH TRỊ CƠ SỞ TẠI QUẬN 3, THÀNH PHỐ CHÍ MINH

LUẬN VĂN THẠC SĨ CHÍNH TRỊ HỌC

HÀ NỘI, năm 2018


VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM
HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI

NGUYỄN THỊ LAN ANH

ĐỔI MỚI CÔNG TÁC DÂN VẬN CỦA HỆ THỐNG

CHÍNH TRỊ CƠ SỞ TẠI QUẬN 3, THÀNH PHỐ CHÍ MINH

Ngành: Chính trị học
Mã số: 8310201

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:

PGS, TS. NGUYỄN XUÂN TẾ

HÀ NỘI, năm 2018

LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của cá nhân tôi, dưới sự
hướng dẫn khoa học của PGS.TS Nguyễn Xuân Tế. Tôi xin hoàn toàn chịu
trách nhiệm về kết quả nghiên cứu của công trình khoa học này.
Tác giả luận văn

Nguyễn Thị Lan Anh


MỤC LỤC

MỞ ĐẦU .................................................................................................................. 1
Chƣơng 1. LÝ LUẬN CHUNG VỀ CÔNG TÁC DÂN VẬN CỦA HỆ

THỐNG CHÍNH TRỊ CƠ SỞ ................................................................................ 8
1.1. Khái niệm công tác dân vận chủ thể, đối tượng, nội dung, phương thức, vai
trò và tầm quan trọng của công tác dân vận.............................................................. 8
1.1.1. Khái niệm công tác dân vận, đối tượng công tác dân vận............................ 8
1.1.2. Chủ thể, nội dung, phương thức của công tác dân vận .............................. 10
1.1.3. Vai trò, tầm quan trọng của công tác dân vận ............................................ 24
1.2. Khái niệm hệ thống chính trị cơ sở, cấu trúc của nó..................................... 26
1.2.1. Khái niệm hệ thống chính trị cơ sở ............................................................ 26
1.2.2. Cấu trúc của hệ thống chính trị cơ sở ......................................................... 27
Chƣơng 2. THỰC TRẠNG CÔNG TÁC DÂN VẬN CỦA HỆ THỐNG

CHÍNH TRỊ CƠ SỞ TẠI QUẬN 3, THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH ............... 30
2.1. Khái quát các đặc điểm cơ bản của Quận 3, Thành phố Hồ Chí Minh......... 30
2.1.1. Đặc điểm tự nhiên....................................................................................... 30

2.1.2. Đặc điểm chính trị, kinh tế, văn hóa - xã hội ............................................. 30

2.1.3. Hoạt động của các ban ngành đoàn thể ...................................................... 34
2.2. Thực trạng hoạt động của chủ thể công tác dân vận của hệ thống chính trị
cơ sở tại Quận 3, Thành phố Hồ Chí Minh............................................................. 35

2.2.1. Thực trạng hoạt động công tác dân vận của đảng ủy các phường ............. 35
2.2.2. Thực trạng hoạt động công tác dân vận của chính quyền các phường ...... 39
2.2.3. Thực trạng hoạt động công tác dân vận của Mặt trận Tổ quốc và các
đoàn thể cơ sở .......................................................................................................... 42

2.3. Thực trạng thực hiện nội dung công tác dân vận của hệ thống chính trị cơ
sở tại Quận 3, Thành phố Hồ Chí Minh.................................................................. 45
2.3.1. Thành tựu và nguyên nhân .........................................................................45
2.3.2. Những hạn chế và nguyên nhân ................................................................. 59


Chƣơng 3. PHƢƠNG HƢỚNG VÀ NHỮNG GIẢI PHÁP ĐỂ NÂNG CAO

HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG CÔNG TÁC DÂN VẬN TẠI QUẬN 3, THÀNH
PHỐ HỒ CHÍ MINH ............................................................................................ 63
3.1. Phương hướng cơ bản.................................................................................... 63
3.2. Những giải pháp chủ yếu để nâng cao hiệu quả công tác dân vận tại Quận
3, thành phố Hồ Chí Minh....................................................................................... 64
3.2.1. Nhóm giải pháp tăng cường xây dựng Đảng về tổ chức cán bộ, giải quyết
kịp thời, hiệu quả các nguyện vọng, bức xúc chính đáng, hợp pháp của nhân dân;
củng cố lòng tin của nhân dân vào sự lãnh đạo của Đảng ...................................... 64
3.2.2. Nhóm giải pháp tăng cường lãnh đạo đổi mới công tác dân vận của chính
quyền, làm cho chính quyền thực sự là của dân, do dân, vì dân............................. 65
3.2.3. Phát huy sức mạnh khối đại đoàn kết toàn dân tộc, động viên các tầng

lớp nhân dân tích cực tham gia các phong trào hành động cách mạng góp phần
hoàn thành nhiệm vụ kinh tế - xã hội...................................................................... 67
3.2.4. Tăng cường sự lãnh đạo của cấp ủy Đảng trong đổi mới nội dung,
phương thức hoạt động của Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể chính trị - xã hội .. 68

KẾT LUẬN ............................................................................................................ 72
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO


DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
CHXHCN

: Cộng hòa xã hội chủ nghĩa

CTDV

: Công tác dân vận

DV

: Dân vận

HĐND

: Hội đồng nhân dân

MTTQ

: Mặt trận Tổ quốc

NSNN

: Ngân sách nhà nước

Nxb

: Nhà xuất bản

QCDC

: Quy chế dân chủ

QĐ

: Quyết định

THCS

: Trung học cơ sở

THPT

: Trung học phổ thông

TNCS

: Thanh niên cộng sản

Tp

: Thành phố

TU

: Thành ủy

TW

: Trung ương

XHCN

: Xã hội chủ nghĩa


DANH MỤC CÁC BẢNG, BIỂU ĐỒ
- Biểu đồ 2.1 Hiệu suất đào tạo của giáo dục bậc THPT và THCS
- Biểu đồ 2.2. Thu ngân sách hàng năm
- Biểu đồ 2.3. Tỷ lệ hộ cận nghèo trên 21 triệu đồng/người/năm (năm 2017)
- Biểu đồ 2.4. Công tác quán triệt các Nghị quyết liên quan công tác dân vận
- Biểu đồ 2.5. Số liệu tuyên dương điển hình “Dân vận khéo”
- Biểu đồ 2.6. Đảng viên phân công theo Quyết định 1043-QĐ/TU
- Biểu đồ 2.7. Mức độ hài lòng việc tiếp nhận và giải quyết hồ sơ
- Biểu đồ 2.8. Công tác giải quyết việc làm cho người lao động
- Biểu đồ 2.9. Kết quả hoàn thành danh mục công trình đầu tư xây dựng
- Bảng 2.1. Các phong trào, cuộc vận động do Mặt trận tổ quốc Việt Nam các
phường phối hợp với các tổ chức thành viên thực hiện trong năm 2017

- Bảng 2.2. Thống kê đánh giá hài lòng Quận 3
- Bảng 3.1. Giải pháp để nâng cao chất lượng phục vụ nhân dân trong cải cách

thủ tục hành chính


MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Nghị quyết số 25-NQ/TW ngày 03 tháng 6 năm 2013 của Ban Chấp

hành Trung ương Đảng (khóa XI) về tăng cường và đổi mới sự lãnh đạo của
Đảng đồi với công tác dân vận trong tình hình mới, đã khẳng định: “Trong quá
trình lãnh đạo cách mạng, Đảng ta luôn xác định công tác dân vận là nhiệm vụ
có ý nghĩa chiến lược đối với sự nghiệp cách mạng; là nhân tố rất quan trọng,
củng cố và tăng cường mối quan hệ máu thịt giữa Đảng với nhân dân, tạo nên
sức mạnh của Đảng. Trong thời kỳ đổi mới Ban Chấp hành Trung ương, Bộ
Chính trị, Ban Bí thư các khóa đã ban hành các nghị quyết chuyên đề c ông tác
dân vận”[53, tr.78]. Nhờ vậy, công tác dân vận dưới sự lãnh đạo tổ chức Đảng,
các cấp ủy tổ chức thực hiện đạt kết quả góp phần tạo sự đồng thuận trong xã
hội, phát huy sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc trong công cuộc đổi mới.
Công tác dân vận là một trong những mặt công tác quan trọng của Đảng,
nhân tố quan hệ giữa Đảng với nhân dân, xây dựng “thế trận lòng dân” vững
chắc. Chính vì vậy, trong những năm qua, tại Quận 3, công tác dân vận đã được
những thành tựu đáng kể qua đó làm cho cấp cơ sở thực sự gần dân, là của dân
và phục vụ nhân dân. Quận ủy đã tập trung lãnh đạo thực hiện có hiệu quả các
Nghị quyết, Chương trình hành động, kế hoạch về công tác dân vận; tổ chức
triển khai đồng bộ trong đội ngũ cán bộ, đảng viên công chức, viên chức, chiến
sỹ lực lượng vũ trang và Nhân dân trong Quận, 14 phường, phát huy sức mạnh
đại đoàn kết toàn dân, phát huy trí tuệ của tập thể. Công tác dân vận của Đảng,
chính quyền, Mặt trận tổ quốc và các đoàn thể nhân dân được Quận ủy quan tâm
lãnh đạo thực hiện, hiệu quả hoạt động được nâng lên, tăng cường công tác vận
động quần chúng phục vụ tốt cho nhiệm vụ chính trị của Quận và cơ sở, đảm bảo
an sinh xã hội, đẩy mạnh thực hiện các công trình phúc lợi dân sinh, lập lại trật

tự mỹ quan đô thị, giữ vững an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội trên địa bàn
Quận (mô hình: mở rộng hẻm, gương thầm lặng, giải pháp thực hiện công tá c

1


giám sát và phản biện xã hội, an sinh xã hội…). Ngoài ra, công tác dân vận góp
phần tích cực tham gia xây dựng Đảng, xây dựng chính quyền địa phương vững
mạnh, đẩy mạnh phong trào thi đua yêu nước, thúc đẩy các hoạt động đối ngoại
nhân dân, công tác vận động người Việt Nam ở nước ngoài…
Tuy nhiên, công tác dân vận của hệ thống chính trị cơ sở trong thời gian
qua vẫn còn hạn chế, phương thức tập hợp, vận động quần chúng của một số
đoàn thể còn hạn chế, chưa thu hút tập hợp đông đảo quần chúng tham gia, nhất
là cơ chế “Đảng lãnh đạo, Nhà nước quản lý, nhân dân làm chủ”, chưa huy động
và phát huy hết sức mạnh của hệ thống chính trị tập trung thực hiệ n công tác dân
vận theo Quyết định 290-QĐ/TW, ngày 25 tháng 02 năm 2010 của Bộ chính trị,
về ban hành quy chế công tác dân vận của hệ thống chính trị. Một số vấn đề bức
xúc của nhân dân tại địa phương, cơ sở chưa được giải quyết hoặc giải quyết
chưa kịp thời, chưa thấu tình đạt lý, kết quả công tác lãnh đạo thực hiện quy chế
dân chủ ở cơ sở xã, phường, thị trấn, cơ quan hành chính chưa thực sự quan tâm,
một số nơi thực hiện còn mang tính hình thức như một bộ phận cán bộ công chức
chưa nhận thức đầy đủ tầm quan trọng công tác dân vận nên chưa thể hiện hết
tinh thần trách nhiệm trong thực thi công vụ, giải quyết sự việc thiếu chủ động,
giải quyết giấy tờ cho dân không kịp, phải hẹn lại gây phiền hà nhân dân đi lại
nhiều lần dẫn đến tình trạng phát sinh đơn thư khiếu nại, tố cáo. Việc nắm bắt tư
tưởng, nguyện vọng các tầng lớp nhân dân của hệ thống công tác dân vận và
công tác tham mưu chưa kịp thời, công tác tuyên truyền các nghị quyết, chủ
trương, chính sách của Đảng và pháp luật của Nhà nước, phổ biến, giáo dục pháp
luật trong nhân dân kết quả còn hạn chế. Chất lượng đoàn viên, hội viên một số
đoàn thể cơ sở có hiện tượng giảm sút, thiếu lực lượng nòng cốt có uy tín trong

nhân dân.
Nhằm thực hiện việc xem xét, đánh giá một cách khách quan, khoa học,
đi sâu nghiên cứu quá trình đổi mới công tác dân vận hệ thống chính trị cơ sở tại
Quận 3, thành phố Hồ Chí Minh; qua đó, thực hiện việc đánh giá, tổng kết nhằm

2


góp phần rút ra một số vấn đề lý luận và thực tiễn trong công tác dân vận đáp
ứng yêu cầu, nhiệm vụ đổi mới công tác dân vận của Quận 3, Thành phố Hồ Chí
Minh nói riêng, cả nước nói chung, chúng tôi chọn đề tài “Đổi mới công tác dân
vận của hệ thống chính trị cở sở tại Quận 3, Thành phố Hồ Chí Minh” để
nghiên cứu thực hiện Luận văn Thạc sĩ Chính trị học.

2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài
Công tác dân vận là một công việc, một lĩnh vực hết sức quan trọng trong
đời sống xã hội. Vấn đề này từ lâu đã nhận được nhiều sự quan tâm của các nhà
nghiên cứu, hoạch định chính sách. Cho đến nay, đã có nhiều công trình nghiên
cứu liên quan đến vấn đề này của các tập thể, cá nhân đã được công bố như:

- Sách “Cẩm nang công tác dân vận” của đồng tác giả Thào Xuân Sùng,
Lê Đình Nghĩa, Nxb Chính trị Quốc gia – Sự thật, Hà Nội, 2014 đã tập hợp
những văn bản của Đảng, Nhà nước, Chính phủ về công tác dân vận. Nội dung
của cuốn sách được đề cập đến một số vấn đề lý luận liên quan đến công tác dân
vận, công tác dân vận của các cấp chính quyền.

- Sách “Về công tác vận động quần chúng” của tác giả Nguyễn Văn Linh,
Nxb Tổng hợp Thành phố Hồ Chí Minh, Hồ Chí Minh, 2012 đã tổng hợp những
bài phát biểu, trả lời phỏng vấn của đồng chí Nguyễn Văn Linh (Nguyên Bí thư

Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam) về công tác dân vận, mặt trận, công
đoàn, Hội liên hiệp nông dân tập thể, thanh niên, liên hiệp các hội khoa học kỹ
thuật, phụ nữ, tôn giáo và người Hoa.

- Sách “Một số vấn đề về công tác dân vận trong giai đoạn hiện nay” của
Nguyễn Thế Trung, Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội, 2014 là công trình đã tập
trung phân tích khá sâu cơ sở lý luận và thực tiễn của công tác dân vận và sự

lãnh đạo của Đảng đối với công tác dân vận trong tình hình mới.
- Công trình “Lý luận và kinh nghiệm của Đảng Cộng sản Việt Nam về
công tác dân vận”, Nxb Chính trị Quốc gia – Sự thật, Hà Nội, 2014 đã tập hợp

các bài viết của các đồng chí lãnh đạo Đảng, Nhà nước, lãnh đạo các cấp,…

3


Luận văn đầy đủ ở file: Luận văn Full