Giáo án Sinh học 11 bài 39: Các nhân tố ảnh hưởng sinh trưởng và phát triển ở động vật (tt)

Giáo án giảng dạy Sinh học lớp 11
Bài 39: CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN SINH TRƯỞNG
VÀ PHÁT TRIỂN Ở ĐỘNG VẬT (tt)
I. CHUẨN KIẾN THỨC, KĨ NĂNG:
1. Kiến thức:
Các nhân tố ảnh hưởng đến ST và PT ở ĐV:
+ Nêu được các nhân tố bên trong và các nhân tố bên ngoài ảnh hưởng đến ST và PT của
ĐV.
+ Trình bày được khả năng (biện pháp) điều khiển ST và PT ở ĐV và người, từ đó vận
dụng vào thực tiễn (cải tạo vật nuôi, cải thiện dân số và kế hoạch hóa gia đình).
2. Kỹ năng:
+ Hiểu được các yếu tố bên ngoài ảnh hưởng đến sinh trưởng và phát triển của động
vật. Từ đó biết giải thích được một số hiện tượng sinh lý ở động vật và người
+ Biết một số biện pháp điều khiển sinh trưởng và phát triển ở động vật và người
II. Trọng tâm: Các nhân tố bên ngoài ảnh hưởng đến sinh trưởng và phát triển của động
vật.
III. Phương pháp: Hoạt động nhóm, vấn đáp tìm tòi.
IV. Chuẩn bị:
GV: Phiếu học tập, đồ thị biểu diễn sự phụ thuộc sinh trưởng và phát triển bởi nhiệt độ.
HS: Đọc trước bài ở nhà
V. Tiến trình lên lớp:
1. Ổn định lớp.
2. Kiểm tra bài cũ:
a. Câu hỏi 1: Nêu vai trò của nhân tố di truyền đối với sinh trưởng và phát triển của động
vật? Ngoài nhân tố di truyền, hãy kể các nhân tố khác có ảnh hưởng đến sinh trưởng và
phát triển của động vật?
- HS1: Trả lời.
- HS2: Nhận xét, bổ sung.
- GV: Đánh giá, cho điểm.
b. Câu hỏi 2: Nêu vai trò của hoocmôn ảnh hưởng đến sinh trưởng và phát triển của động
vật có xương sống?

- HS1: Trả lời.
- HS2: Nhận xét, bổ sung.
- GV: Đánh giá, cho điểm.
3. Vào bài:
- GV đặt vấn đề: Ngoài nhân tố bên trong là hormôn ảnh hưởng đến sinh trưởng và phát
triển của động vật, còn có những nhân tố nào khác?
- HS: Suy nghĩ.
- GV chuyển tiếp vào bài mới.
*Nội dung: II.Các nhân tố ảnh hưởng đến ST và PT ở ĐV:
Hoạt động của GV

Hoạt động của HS

Tiểu kết


Giáo án giảng dạy Sinh học lớp 11
1. Hoạt động 1 :Yêu cầu HS
nghiên cứu sgk phần I
Nhân tố bên trong gồm những
nhân tố nào ?
- Yếu tố nào quyết định sự
sinh trưởng và phát triển của
loài ?
- Sự điều khiển của nhân tố di
truyền thể hiện như thế nào ?
-GV: Yêu cầu HS cho 1 số ví
dụ
-GV: Kết luận
+ Sự sinh trưởng và phát triển

là 1 đặc trưng của cơ thể sống
do nhân tố di truyền quyết
định ( hệ gen )
+ Nhân tố di truyền quyết
định tốc độ lớn và giới hạn
lớn của động vật
+Ngoài ra còn phụ thuộc và
giới tính .
-Ví dụ :
Gà công nghiệp > gà ri
Lợn móng cái < lợn đại
2. Hoạt động 2: (15 phút)
- Cho VD về các yếu tố ngoài
ảnh hưởng đến quá trình sinh
trưởng và phát triển của động
vật và người?
- Em hãy cho biết mức độ ảnh
hưởng của các yếu tố đó đến
sự sinh trưởng và phát triển
của động vật và người như
thế nào?
* Cho các nhóm tiến hành
thảo luận và sử dụng phiếu
học tập để ghi ý kiến thảo
luận (4 phút).
* GV cho đại diện mỗi nhóm
trình bày k/quả tại chỗ (9
phút).
* GV nhận xét, b/sung, kết
luận.

- Các yếu tố: Thức
ăn, nhiệt độ, ánh
sáng, chất độc hại.
- Các nhóm tiến hành
thảo luận, thống nhất
ý kiến và ghi kết quả
vào phiếu học tập.
* Mỗi nhóm cử đại
diện trình bày (1
phút/nhóm)

- HS thảo luận nhóm,
trình bày, các nhóm
khác bổ sung.
-HS thảo luận, trả lời
câu hỏi.
- VD1: Lai lợn Ỉ x lợn
ngoại (Đại Bạch) ->
F1 mang đặc tính tốt
của 2 giống, khối
lượng xuất chuồng từ

1. Nhân tố bên trong:
-Hoocmon ST và PT:
+Sự ST được điều hòa bởi GH và
Tirôxin.
+Sự PT qua biến thái được điều hòa
bởi hoocmon Ecđixơn và Juvenin (đối
với sâu bọ) và Tirôxin (đối với ếch

nhái).
-Ngoài ảnh hưởng của hoocmon, giới
tính cũng ảnh hưởng đến ST và PT
của ĐV.
+Giới tính: ảnh hưởng đến tốc độ ST
và kích thước tối đa của con đực và
cái. Thường con cái có tốc độ lớn
nhanh và sống lâu hơn
+Đây thực chất là do hệ gen quy định.
2. Nhân tố bên ngoài.
a. Thức ăn:
-Ảnh hưởng mạnh nhất đến quá trình
ST (cấu tạo tế bào và cơ quan; cung
cấp năng lượng).
-VD: SGK/155.
b. Nhiệt độ:
-Mỗi loài ĐV chỉ PT tốt trong điều
kiện TO môi trường thích hợp, nếu quá
cao hoặc quá thấp đều làm chậm ST
(TO quá cao hoặc quá thấp -> tiêu tốn
năng lượng, hệ E bị rối loạn -> chậm
ST và PT).
-VD: SGK/155 (vd về cá rô phi)
c. Ánh sáng:
- Tia tử ngoại tác động lên da biến tiền
vitaminD → vitamin D....Vitamin D
chuyển hoá Canxi để hình thành
xương, qua đó ảnh hưởng đến ST, PT.
-Ánh sáng ảnh hưởng đến TO qua đó
tác động đến ST và PT của ĐV, vì vậy

phải bổ sung nhiệt cho ĐV khi trời rét
(phơi nắng).
d. Chất độc hại:
-Như: rượu, bia, thuốc lá, ma túy, chất
độc điôxin,....ảnh hưởng đến sự ST,
PT của bào thai, làm cho TB PT


Giáo án giảng dạy Sinh học lớp 11
* GV đưa thêm biểu đồ về
giới hạn nhiệt độ của cá rô
phi ở Việt Nam để làm rõ hơn
ảnh hưởng của nhiệt độ đến
sinh trưởng.
Tốc độ sinh trưởng

5.6
30
42
tC
2. Hoạt động 2: (5 phút)
- GV cho HS thảo luận làm
bài tập trang 155.
3. Hoạt động 3: (9 phút)
- Đặt vấn đề: Sự sinh trưởng
và phát triển của động vật
chịu sự chi phối của nhiều
yếu tố như: di truyền,
hoocmôn, thức ăn, ánh sáng,
nhiệt độ… Vậy muốn động

vật sinh trưởng và phát triển
tốt, cần chú ý những điểm gì?
- GV hướng HS tập trung vào
đặc điểm: Tính di truyền; môi
trường sống; chất lượng dân
số.
* Liên hệ thực tiễn: Tìm một
số VD thực tế mà con người
đã sử dụng để điều khiển quá
trình sinh trưởng và phát triển
ở động vật và con người.
*GDMT: (Lồng ghép, tích
hợp vào mục III.2-3):
-Bảo vệ môi trường sống của
0

40 – 100kg.
- VD2: Cá chép đực
trắng Việt Nam x Cá
chép đực Hungari -->
F1 x Cá chép cái
Inđonêxia ---> Cá
chép lai 3 giống
Cá chép V1 (lớn
nhanh, thịt ngon,
kháng bệnh tốt, …)

không bình thường, cơ thể chậm lớn
(hoặc dị tật).
-VD: SGK/ 156

III. Một số biện pháp điều khiển
sinh trưởng và phát triển ở động
vật và người:
Điều khiển khả năng ST và PT của
ĐV nhằm nâng cao năng suất vật
nuôi:
1.Cải tạo giống (cải tạo tính di
truyền): Bằng phương pháp chọn lọc
nhân tạo, lai giống, công nghệ phôi,
-HS: đọc SGK, thảo …tạo ra các giống vật nuôi có năng
luộn nhóm, trả lời.
suất cao, thích nghi với điều kiện địa
-HS: bổ sung.
phương.
2.Cải thiện môi trường:
Cải thiện môi trường sống tối ưu cho
từng g/đ ST, PT (thức ăn, vệ sinh,
chuồng trại...).
3.Cải thiện chất lượng dân số và kế
hoạch hóa gia đình:
-Cải thiện đời sống kinh tế và văn hóa
(cải thiện chế độ dinh dưỡng, luyện
tập thể thao, sinh hoạt văn hóa lành
mạnh...).
-Áp dụng các biện pháp tư vấn DT và
kĩ thuật y học hiện đại trong công tác
bảo vệ bà mẹ, trẻ em.
-Sử dụng các biện pháp tránh thai hợp
lí....

Giáo án giảng dạy Sinh học lớp 11
vật nuôi, tạo điều kiện tốt
nhất cho vật nuôi sống và PT.
-Có ý thức bảo vệ môi trường
sống của con người và bảo vệ
tầng ôzôn.
-Hạn chế hút thuốc lá, giảm ô
nhiễm môi trường từ khói
thuốc.
-Hạn chế uống rượu, bia…
-Tránh xa ma túy…
4. Củng cố: (4 phút)
- Nhấn mạnh lại ảnh hưởng của các nhân tố môi trường lên sinh trưởng và phát triển của
động vật.
- Trả lời câu hỏi trắc nghiệm:
+ Câu 1: Trong sinh trưởng và phát triển ở động vật, nếu thiếu Coban thì gia súc mắc
bệnh thiếu máu ác tính, dẫn tới giảm sinh trưởng. Hiện tượng trên là ảnh hưởng của nhân
tố nào dưới đây?
A. Thức ăn.
B. Độ ẩm.
C. Nhiệt độ.
D. Ánh sáng.
+ Câu 2: Trẻ em chậm lớn hoặc ngừng lớn, chịu lạnh kém, não ít nếp nhăn, trí tuệ thấp là
do cơ thể không có đủ hoocmôn:
A. Sinh trưởng.
B. Tiroxin.
C. Ơstrôgen.
D.
Testostêrôn.

5. Dặn dò:
- Trả lời câu hỏi và bài tập trang 157- sgk.