Giáo án Sinh học 11 bài 12: Hô hấp ở thực vật

Tuần: 14
Tiết: 14-cb

Bài 12: HÔ HẤP Ở THỰC VẬT
I. Mục tiêu
Sau khi học xong bài này HS phải:
- Nêu được bản chất của hô hấp ở thực vật, viết được phương trình tổng quát và nêu
được vai trò của hô hấp đối với cơ thể thực vật.
- Phân biệt được các con đường hô hấp ở thực vật: Phân giải kị khí và phân giải
hiếu khí
- Mô tả được mối quan hệ giữa hô hấp và quang hợp.
- Nêu được ví dụ về ảnh hưởng của môi trường đối với hô hấp
II. Chuẩn bị
- HS: xem trước SGK
- GV: SGK, giáo án, hình SGK, phiếu học tập.
III. Tiến trình bài học
1. Ổn định tổ chức
Lớp

11A3

11A4

Ngày

TaiLieu.VN

Page 1


Vắng

2. Kiểm tra bài cũ
- Phân biệt năng suất sinh học và năng suất kinh tế?
- Nêu các biện pháp tăng năng suất cây trồng thông qua sự điều khiển quang
hợp?
3. Bài mới
Hoạt động GV và HS

Nội dung

Hoạt động 1: Khái quát về hô hấp ở thực I. Khái quát về hô hấp ở thực vật
vật
1. Hô hấp ở thực vật là gì?
Yêu cầu HS nghiên cứu thí nghiệm về hô hấp
ở thực vật H12.1 SGK và trả lời câu hỏi theo Hô hấp ở thực vật là quá trình ôxi hoá sinh
học nguyên liệu hô hấp (cacbohidrat), đặc
lệnh:
biệt là glucôzơ đến khí CO2, H2O và tích luỹ
? Vì sao nước vôi trong ống nghiệm bên phải năng lượng ở dạng dễ sử dụng là ATP.
bình chứa hạt nảy mầm bị vẫn đục khi bơm
2. Phương trình hô hấp tổng quát
hút hoạt động?
- Nước vôi bị vẫn đục là do hạt nảy mầm hô C6H12O6 + 6O2 → 6CO2 + 6 H2O + Q
Q: (nhiệt +ATP)
hấp thải ra khí CO2
? Giọt nước màu trong ống mao dẫn di 3. Vai trò của hô hấp đối với cơ thể thực
chuyển về phía trái (H12.1B) có phải do hạt vật
nảy mầm hô hấp hút O2 không, vì sao?
- Năng lượng hô hấp thải ra dưới dạng nhiệt
để duy trì hoạt động sống bình thường của cơ
- Chứng tỏ hạt nảy mầm đã hút O2

thể thực vật.
? Tại sao nhiệt kế trong bình thí nghiệm tăng
- Năng lượng hô hấp tích lũy dưới dạng ATP
lên?
dùng để cung cấp cho các hoạt động sống của
- Nhiệt kế trong bình tăng lên chứng tỏ hạt hô cơ thể thực vật như: vận chuyển các chất
TaiLieu.VN

Page 2


hấp đã thải ra nhiệt.

trong cây, sinh trưởng, sữa chữa hư hại của tế
bào...

GV: Tất cả các biểu hiện trên chứng tỏ hạt
thực hiện quá trình hô hấp
- Tạo ra các sản phẩm trung gian, là nguyên
liệu tổng hợp nhiều chất hữu cơ khác trong
? Vậy hô hấp thực vật là gì?
cơ thể.
? Phương trình hô hấp thực vật thực hiện như * Hô hấp xảy ra ở các tế bào do chứa các ti
thế nào?
thể
? Hô hấp thực vật có vai trò gì đối với cơ thể
thực vật?
Hoạt động 2: Con đường hô hấp ở thực vật
II. Con đường hô hấp ở thực vật
? Cho biết thực vật có các con đường hô hấp

nào?
1. Phân giải kị khí (đường phân và lên
men)
- Phân giải kị khí xảy ra qua mấy giai đoạn?
Quá trình phân giải kị khí xảy ra khi cây
? Dựa vào H12.2, hãy cho biết có bao nhiêu thiếu oxi
phân tử ATP được hình thành từ 1 phân tử
glucôzơ bị phân giải trong đường phân?
a. Đường phân
- Tạo ra 2 ATP

Xảy ra trong TBC, là quá trình phân giải
đường Glucôzơ → 2 Axit pyruvic và 2 ATP

? Thực vật thực hiện quá trình hô hấp kị khí
trong trường hợp nào?
b. Lên men

- Khi môi trường thiếu oxi, như các loài cây Lên men xảy ra trong TBC và không tích lũy
bị ngập úng
thêm năng lượng. Khi không có ôxi, Axit
piruvic chuyển hoá theo con đường hô hấp kị
? Dựa vào kiến thức Sinh học 10, hãy mô tả khí (lên men)
cấu tạo của ti thể là bào quan hô hấp hiếu
khí?
+ Lên men rượu etilic có giải phóng CO2
Dựa vào H12.2 SGK, cho biết

C6H12O6 → 2etilic + 2CO2 + 2ATP + nhiệt

? Quá trình hô hấp hiếu khí gồm những giai + Lên men lactic, sản phẩm là axit lactic
đoạn nào?
TaiLieu.VN

Page 3


- Gồm đường phân, chu trình Crep và chuỗi không giải phóng CO2
chuyền electron
C6H12O6 → 2 axit lactic + 2ATP + nhiệt
? Vị trí xảy ra các giai đoạn trên?
2. Phân giải hiếu khí (Xảy ra khi có oxi)
+ Chu trình Crep xảy ra trong chất nền của ti
- Gồm: Đường phân, chu trình Crep và chuỗi
thể.
chuyền electron
+ Chuỗi chuyền electron xảy ra ở màng trong
+ Đường phân: Giống với hô hấp kị khí.
của ti thể
? Diễn biến xảy ra của chu trình Crep?

+ Chu trình Crep (diễn ra trong chất nền của
ti thể).

? Chuỗi chuyền electron xảy ra như thế nào?

Khi có oxi, axit piruvic đi từ tế bào chất vào
? Yêu cầu HS nghiên cứu SGK và trả lời câu ti thể. Tại đó axit piruvic bị chuyển hoá theo
hỏi theo lệnh II.2: Dựa vào sơ đồ trên hình chu trình Crep và bị oxi hoá hoàn toàn.
12.2 hãy so sánh hiệu quả năng lượng của quá

2CH3COCOOH + 5O2 = 6CO2 + 4H2O + 36
trình hô hấp hiếu khí và lên men?
ATP
Hô hấp hiếu khí từ 1 phân tử Glucô phân giả
cho ra 2 + 36 = 38 ATP, gấp 19 lần so với hô + Chuỗi chuyền electron (Diễn ra ở màng
trong ti thể).
hấp kị khí (2ATP)
H2 tách ra từ axit piruvic trong chu trình Crep
được chuyển đến chuỗi chuyền electron, H
được truyền qua chuỗi chuyền electron đến
oxi để tạo ra nước và tích luỹ được 36 ATP.
* Phương trình hô hấp
Hoạt động 3: Hô hấp sáng

C6H12O6 + 6O2 + 6H2O → 6CO2 + 4H2O +
36-38 ATP + nhiệt

? Thế nào là hô hấp sáng?

III. Hô hấp sáng

? Điều kiện xảy ra quá trình hô hấp sáng là - Hô hấp sáng là quá trình hấp thụ O 2 và giải
gì?
phóng CO2 ở ngoài sáng.
- Chủ yếu xảy ra ở thực vật C 3 trong điều
TaiLieu.VN

Page 4

? Nêu đặc điểm của hô hấp sang?

kiện cường độ ánh sang cao (CO2 cạn kiệt, O2
tích lũy nhiều) với sự tham gia của 3 bào
quan: ti thể, lục lạp, perôxixôm
- Đặc điểm: Hô hấp sáng xảy ra đồng thời với
quang hợp, không tạo ra ATP, gây lãng phí
sản phẩm quang hợp (30-50%)
IV. Quan hệ giữa hô hấp với quang hợp và
môi trường
1. Mối quan hệ giữa hô hấp và quang hợp

- Quang hợp và hô hấp là hai quá trình có
Hoạt động 4: Quan hệ giữa hô hấp với mối liên hệ chặt chẽ với nhau.
quang hợp và môi trường
+ Sản phẩm của quang hợp (C6H12O6, O2) là
Tích hợp môi trường
nguyên liệu của hô hấp và chất oxi hóa trong
hô hấp.
- Hô hấp chịu ảnh hưởng của các yếu tố môi
trường: O2, nước, nhiệt độ, CO2... Nồng độ + Ngược lại sản phẩm của hô hấp là CO2,
CO2... trong môi trường cao ức chế hô hấp
H2O là nguyên liệu để tổng hợp nên C6H12O6
- Bảo vệ môi trường để cây xanh hô hấp tốt

và giả phóng O2 trong quang hợp, hô hấp còn
tạo ra năng luợng cung cấp cho hoạt động của
cơ thể.

? Dựa vào kiến thức đã học về quang hợp và

hô hấp hãy chứng minh quang hợp là tiền đề Vì vậy, có quang hợp sẽ có hô hấp.
cho quá trình hô hấp? và ngược lại?

2. Mối quan hệ giữa hô hấp và môi trường
a. Nước
Mất nước → Giảm cường độ hô hấp.
Đối với cơ quan đang ở trạng thái ngủ, tăng
? Các nhân tố môi trường gồm những nhân tố lượng nước → Hô hấp tăng.
nào?
b. Nhiệt độ
? Các nhân tố môi trường đã ảnh hưởng như
TaiLieu.VN

Khi nhiệt độ tăng, cường độ hô hấp tăng theo
Page 5


thế nào đến hô hấp?

đến giới hạn mà hoạt động sống của tế bào
vẫn còn bình thường.
Q10 = 2-3
c. Oxi
Oxi có vai trò quan trọng đối với hô hấp hiếu
khí. Khi nồng độ O2 quá thấp làm cho quá
trình phân giải chuyển sang giai đoạn kị khí
ảnh hưởng chất lượng nông sản
d. Hàm lượng CO2
Nồng CO2 cao làm cản trở quá trình hô hấp.
Người ta có thể bảo quản nông sản trong các

kho hay túi polietilen có nồng độ CO 2 thích
hợp

IV. Củng cố và hướng dẫn HS học ở nhà
- Trả lời các câu hỏi ở cuối bài
- Học bài và đọc mục “em có biết”
- Xem trước bài 13 Thực hành: phát hiện diệp lục và carotenoit

TaiLieu.VN

Page 6