Giáo án Sinh học 11 bài 9: Quang hợp ở các nhóm thực vật C3, C4 và CAM

Ngày soạn:
Tiết thứ: ......

Bài 9: QUANG HỢP Ở CÁC NHÓM THỰC VẬT C3,
C4 VÀ CAM
I/-MỤC TIÊU BÀI HỌC:
1-Kiến thức: Sau khi học xong bài này, HS phải:
-Phân biệt được pha sáng và pha tối ở các nội dung sau: sản phẩm, nguyên liệu, nơi
xảy ra
-Phân biệt được các con đường cố định CO 2 trong pha tối ở những nhóm thực vật
C3, C4 và CAM
-Giải thích được phản ứng thích nghi của nhóm thực vật C 4 và CAM đối với môi
trường sống ở vùng nhiệt đới và hoang mạc
2-Kĩ năng: Rèn cho HS một số kĩ năng:
-Quan sát tranh hình, sơ đồ
-Phân tích, tổng hợp
II/-TRỌNG TÂM:
-Hai pha của quang hợp
-Sự khác biệt của các con đường đồng hóa CO2 ở thực vật C3, C4 và CAM
III/-PHƯƠNG PHÁP:
-Hoạt động nhóm
-Đàm thoại phát hiện

TaiLieu.VN

Page 1


IV/-PHƯƠNG TIỆN DẠY HỌC:
-Tranh phóng to H 9.1, 9.2, 9.3, 9.4 SGK
-Phiếu học tập

Chỉ tiêu SS

Con đường C3

Con đường C4

Con đường CAM

Giống nhau

Đều có chu trình ………. tạo ra ……rồi từ đó tạo thành nên các hợp
chất………………………….

Khác nhau
-Nhóm TV
-Chất nhận
CO2 đầu tiên
-Sản phẩm ổn
định đầu tiên
-Thời gian cố
định CO2
-Các tế bào
quang hợp
-Các loại lục
lạp

TaiLieu.VN

Page 2

V/-TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC DẠY HỌC:
1-Ổn định lớp (1 phút)
2-Kiểm tra bài cũ (2 phút) Hãy chọn đáp án đúng:
Câu 1: Sắc tố nào sau đây tham gia trực tiếp vào quá trình chuyển hóa quang năng
thành hóa năng trong sản phẩm quang hợp ở cây xanh?
A.Diệp lục a

C.Diệp lục a ,b

B.Diệp lục b

D.Diệp lục a, b và carôtenôit

Câu 2: Cấu tạo ngoài của lá có những đặc điểm nào sau đây thích nghi với chức
năng hấp thụ được nhiều ánh sáng?
A.Có cuống lá

B.Có diện tích bề mặt lá lớn

C.Phiến lá mỏng

D.Các khí khổng tập trung ở mặt dưới của lá nên không chiếm mất diện tích hấp
thụ AS
(Đáp án: 1A, 2B)
3-Bài mới:
Mở bài: Trong bài 8 “Quang hợp ở thực vật”, các em đã học khái quát về quang
hợp và biết: Lá là cơ quan quang hợp có cấu tạo phù hợp với chức năng của nó,
còn bản chất của các quá trình quang hợp ra sao, bài 9 hôm nay sẽ giúp các em
hiểu rõ điều đó.

Nội dung

Hoạt động của GV
Hoạt động 1 (20 phút)

Hoạt động của HS

Nội dung kiến thức
I/Thực vật C3:

-GV hướng dẫn HS đọc mục -HS hoạt động nhóm:
1-Pha sáng:
I1, quan sát tranh phóng to
H9.1 SGK và trả lời các câu +Cá nhân thu nhận -Pha sáng là pha chuyển
hóa năng lượng ánh sáng
hỏi:
TaiLieu.VN

Page 3


+Pha sáng của quang hợp là kiến thức
gì?
+Thảo luận nhóm để
+Xảy ra ở đâu?
thống nhất ý kiến trả
lời
+Ôxi được tạo ra từ quang
hợp có nguồn gốc từ đâu?
+Đại diện nhóm trình

bày ý kiến của nhóm
+Sản phẩm của pha sáng là
gì?
-Các nhóm khác nhận
xét, bổ sung

đã được diệp lục hấp thụ
thành năng lượng của các
liên kết hóa học trong
ATP và NADPH
-Pha sáng diễn ra ở
tilacôit

-Trong pha sáng, năng
lượng ánh sáng được sử
dụng để quang phân li
nước, ôxi được giải
-HS ghi kết luận vào phóng ra từ nước
-GV nhận xét và chính xác vở
hóa kiến thức
-Sản phẩm của pha sáng
gồm có ATP, NADPH và
BS: Các phản ứng sáng hầu
O2
như giống nhau ở mọi nhóm
TV, quá trình quang hợp ở các
nhóm TVchỉ khác nhau chủ
yếu trong pha tối.
-GV yêu cầu HS thực hiện
lệnh: Quan sát H9.1 và 9.2 rồi

chỉ rõ sản phẩm của pha sáng
được sử dụng cho pha tối là
gì?

2-Pha tối:
-HS thực hiện yêu cầu
-GV yêu cầu HS đọc thông tin của GV, nêu được: -Diễn ra trong chất nền
của lục lạp
ở mục I2, quan sát tranh phóng ATP và NADPH
to H 9.2 SGK và trả lời các
-Cần CO2, ATP, NADPH;
câu hỏi:
-Pha tối được thực hiện
+Pha tối của thực vật C3 diễn -HS hoạt động nhóm:
qua chu trình Canvin:
ra ở đâu? Nguyên liệu và sản
+Cá nhân thu nhận
phẩm của pha tối là gì?
kiến thức từ sơ đồ H +Giai đoạn cố định CO 2:
Chất nhận CO2 đầu tiên
+Chu trình Canvin gồm 9.2.
là ribulôzơ-1,5-diP, sản
những giai đoạn nào? Chất
+Thảo luận nhóm để
nhận CO2 đầu tiên là gì? Sản
TaiLieu.VN

Page 4

phẩm ổn định đầu tiên của thống nhất ý kiến trả phẩm đầu tiên là APG
chu trình là gì?
lời
+Giai đoạn khử :
-GV nhận xét, đánh giá hoạt +Đại diện nhóm trình
APG→ AlPG→ C6H12O6
động nhóm
bày ý kiến của nhóm
BS: Thực vật C3 phân bố rộng
khắp hành tinh chúng ta, bao
gồm từ các loài tảo đơn bào
sống ở dưới nước đến các loài
cây gỗ cao to mọc trong rừng.
Nhóm thực vật này cố định
CO2 theo con đường C3 .

-Các nhóm khác nhận +Giai đoạn tái sinh chất
nhận là ribulôzơ-1,5-diP
xét, bổ sung

-HS ghi thông tin thu
nhận được vào vở

Hoạt động 2: (10 phút)
-GV đặt vấn đề: Thực vật C4
với bộ máy quang hợp khác
thực vật C3 thì pha tối có gì
khác nhau?
-GV hướng dẫn HS đọc mục
II, quan sát tranh phóng to H

9.3 SGK và thực hiện các yêu
cầu:
+Nêu các đại diện của thực
vật C4?
+Mô tả vị trí, tiến trình của
con đường C4
+So sánh năng suất của thực
vật C4 so với thực vật C3?

II/Thực vật C4:
-Bao gồm một số loài
sống ở vùng nhiệt đới,
cận nhiệt đới: mía, ngô,
rau dền…
-Con đường C4:
+Gồm 2 giai đoạn: cố
định CO2 tạm thời ở tế
bào nhu mô (chu trình
C4) và tái cố định CO2 ở
tế bào bao bó mạch (chu
trình Canvin)
+Chất nhận CO2 đầu tiên
-Cá nhân học sinh làm là PEP, sản phẩm đầu
việc với SGK, phân tiên là AOA
tích sơ đồ và nêu được:
-Thực vật C4 có năng
+Các đại diện của

TaiLieu.VN

Page 5


thực vật C4

suất cao hơn thực vật C3

+2 giai đoạn của con
đường C4, chất nhận
CO2 đầu tiên, sản
phẩm đầu tiên
+Những ưu việt của
thực vật C4 so với thực
vật C3: cường độ
quang hợp, điểm bão
hòa ánh sáng cao hơn;
-GV nhận xét, chính xác hóa điểm bù CO , nhu cầu
2
kiến thức
nước, thoát hơi nước
thấp hơn
Hoạt động 3: (10 phút)
-Các HS khác nhận
-GV hướng dẫn HS đọc mục
xét, bổ sung
III, quan sát tranh phóng to H
9.4 SGK và trả lời các câu -HS ghi thông tin thu
III/Thực vật CAM:
hỏi:
nhận được vào vở

-Thực vật CAM gồm
+Nêu các đại diện của thực
những loài cây mọng
vật CAM?
nước: xương rồng, dứa,
-HS hoạt động nhóm:
thanh long …
+VÌ sao nhóm thực vật này
lại cố định CO2 theo con +Cá nhân thu nhận
-Nhóm thực vật này cố
đường CAM?
kiến thức
định CO2 theo con đường
+Con đường CAM có bản +Thảo luận nhóm để CAM để giải quyết mâu
thuẫn giữa sự tiết kiệm
chất như thế nào?
thống nhất ý kiến
nước và dinh dưỡng khí
-GV đánh giá hiệu quả hoạt +Cử đại diện trình bày
-Bản chất của con đường
động nhóm, chính xác hóa ý kiến của nhóm
CAM:
kiến thức
-Các nhóm khác nhận
xét, bổ sung

+Cơ bản giống con
đường C4
+Điểm khác: cả 2 giai

TaiLieu.VN

Page 6


-HS ghi kết luận vào đoạn diễn ra ở tế bào nhu
vở
mô, giai đoạn cố định
CO2 tạm thời diễn ra vào
ban đêm, giai đoạn tái cố
diịnh CO2 diễn ra vào
ban ngày

4-Củng cố: (6 phút)
GV yêu cầu HS gấp sách vở, phát phiếu học tập cho từng nhóm HS để hoàn thành
bài tập so sánh các con đường C3, C4 và CAM
Chỉ tiêu SS
Giống nhau

Con đường C3

Con đường C4

Con đường CAM

Đều có chu trình Canvin, tạo ra AlPG rồi từ đó tạo thành nên các hợp
chất cacbohiđrat, axit amin, prôtêin, lipit.

Khác nhau
-Nhóm TV

Đa số thực vật

Một số TV ở vùng
nhiệt đới, cận nhiệt
đới: ngô, rau dền,
mía …

Những loài thực vật
mọng nước

-Chất nhận
CO2 đầu tiên

Ribulôzơ-1,5-diP

PEP

PEP

AOA (hợp chất 4C)

AOA (hợp chất 4C)

-Sản phẩm ổn APG (hợp chất 3C)
định đầu tiên

TaiLieu.VN

Page 7

-Thời gian cố Chỉ có 1 giai đoạn
định CO2
vào ban ngày

Cả 2 giai đoạn vào
ban ngày

Giai đoạn 1 vào ban
đêm, giai đoạn 2 vào
ban ngày

-Các tế bào
quang hợp

Tế bào nhu mô và tế
bào bao bó mạch

Tế bào nhu mô

Tế bào nhu mô

-Các loại lục
lạp

1

2

1

5-Dặn dò: (1 phút)
-Học bài cũ, trả lời các câu hỏi cuối bài vào vở tập
-Chuẩn bị bài mới: Ảnh hưởng của các nhân tố ngoại cảnh đến quang hợp

HỆ THỐNG CÂU HỎI TRẮC NGHIỆM CỦA BÀI 9
Chọn phương án đúng nhất trong mỗi câu sau:
Câu 1: Pha sáng quang hợp cung cấp cho pha tối sản phẩm nào sau đây?
a.CO2 và ATP

b. ATP và NADPH

c.Nước và O2

d. Năng lượng ánh sáng

Câu 2:Giai đoạn quang hợp thực sự tạo nên C6H12O6 ở cây mía là giai đoạn nào
sau đây?
a.Quang phân li nước

b. Pha sáng

c. Chu trình Canvin

d.Pha tối

Câu 3:Một cây C3 và một cây C4 được đặt trong cùng một chuông thủy tinh kín
dưới ánh sáng. Nồng độ CO2 thay đổi thế nào trong chuông?

TaiLieu.VN

Page 8


a.Không thay đổi

b.Giảm đến điểm bù của cây C3

c.Nồng độ CO2 tăng

d.Giảm đến điểm bù của cây C4

Câu 4:Thực vật chịu hạn mất một lượng nước tối thiểu vì:
a. Sử dụng con đường quang hợp CAM
b.Giảm độ dày của lớp cutin ở lá
c.Vòng đai Caspari phát triển giữa là và cành
d. Sử dụng con đường quang hợp C3
Câu 5:Trong quang hợp, các nguyên tử ôxi của CO2 cuối cùng sẽ có mặt ở:
a.O2 thải ra

b.Glucô

c.O2 và glucô

d.Glucô và nước

Câu 6:Vì sao thực vật C4 có năng suất cao hơn thực vật C3?
a.Vì tận dụng được nồng độ CO2
b.Vì nhu cầu nước thấp

c.Vì tận dụng được ánh sáng cao
d.Vì không có hô hấp sáng
Câu 7:Sản phẩm của pha sáng là:
a.H2O, O2, ATP

b.H2O, ATP, NADPH

c.O2, ATP, NADPH

d.ATP,NADPH, APG

Câu 8:Nguyên liệu được sử dụng trong pha tối là:
a.O2, ATP, NADPH

b.ATP, NADPH, CO2

c.H2O, ATP, NADPH

d.NADPH, APG, CO2

TaiLieu.VN

Page 9


Câu 9:Trong quang hợp của thực vật C4:
a.APG là sản phẩm cố định CO2 đầu tiên
b.RuBisCO xúc tác cho quá trình cố định CO2
c.Axit 4C được hình thành bởi PEP-cacboxilaza ở tế bào bao bó mạch
d.Quang hợp xảy ra trong điều kiện nồng độ CO2 thấp hơn so với thực vật C3

Câu 10:Sự khác nhau trong quang hợp giữa thực vật C4 và thực vật CAM
a.Chất nhận CO2

b.Sản phẩm cố định CO2 đầu tiên

c.Thời gian cố định CO2

d.Enzim cố dịnh CO2

Đáp án: 1b, 2c, 3d, 4a, 5b, 6d, 7c, 8b, 9d, 10c

TaiLieu.VN

Page 10