Đánh giá thực hiện chính sách giao rừng và đất lâm nghiệp trên địa bàn huyện sơn động, tỉnh bắc giang

HỌC VIỆN NÔNG NGHIỆP VIỆT
NAM

NGUYỄN ANH TUẤN

ĐÁNH GIÁ THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH GIAO RỪNG
VÀ ĐẤT LÂM NGHIỆP TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN SƠN
ĐỘNG, TỈNH BẮC GIANG
Chuyên ngành:

Quản lý kinh tế

Mã số:

60 34 04 10

Người hướng dẫn khoa học:

PGS.TS. Ngô Thị Thuận

NHÀ XUẤT BẢN ĐẠI HỌC NÔNG NGHIỆP - 2016


LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan mọi thông tin và số liệu trong luận văn được thu thập
công khai chính xác và có nguồn gốc rõ ràng. Các số liệu này chưa được sử dụng cho
công trình nghiên cứu khoa học hoặc bảo vệ cho học vị nào.
Hà Nội, ngày

tháng

năm 2016

Tác giả luận văn

Nguyễn Anh Tuấn

i


LỜI CẢM ƠN
Trong suốt quá trình học tập và thực hiện luận văn tốt nghiệp theo chương trình
đào tạo Thạc sỹ chuyên ngành Quản lý kinh tế, Học viện Nông nghiệp Việt Nam, em đã
nhận được sự quan tâm giúp đỡ nhiệt tình của các thầy giáo, cô giáo, các cơ quan
đơn vị, bạn bè và gia đình.
Trước hết em xin bày tỏ lòng biết ơn tới Ban Giám đốc, khoa Kinh tế và PTNT,
toàn thể các thầy giáo, cô giáo Ban Đào tạo sau đại học và Học viện Nông Nghiệp
Việt Nam, đã tạo điều kiện giúp đỡ em trong suốt quá trình học tập và hoàn thành khoá
đào tạo.
Xin chân thành cám ơn Phó Giáo sư, Tiến sỹ Ngô Thị Thuận là người trực tếp
hướng dẫn em thực hiện luận văn tốt nghiệp này.
Em xin chân thành cảm ơn Sở NN&PTNT tỉnh Bắc Giang, Chi cục Kiểm lâm
tỉnh Bắc Giang, Chi cục Lâm nghiệp Bắc Giang, Ủy ban nhân dân huyện Sơn Động,
Hạt Kiểm lâm huyện Sơn Động, Công ty Lâm nghiệp Sơn Động, các phòng ban của
huyện Sơn Động đã tạo mọi điều kiện giúp em thu thập tài liệu và hoàn thành luận
văn.
Xin chân thành cảm ơn bạn bè, đồng nghiệp và người thân trong gia đình đã động
viên, giúp đỡ em trong suốt quá trình học tập và hoàn thành bản luận văn này.
Mặc dù em đã cố gắng, song chắc chắn luận văn không tránh khỏi thiếu sót, em
mong muốn nhận được những ý kiến đóng góp quý báu của các thầy cô giáo và đồng
nghiệp để luận văn được hoàn thiện hơn.

Xin trân trọng cảm ơn!
Hà Nội, ngày

tháng

năm 2016

Tác giả luận văn

Nguyễn Anh Tuấn

ii


MỤC LỤC
Lời cam đoan ................................................................................................................i
Lời cảm ơn .................................................................................................................. ii
Mục lục ..................................................................................................................... iii
Danh

mục

các

từ

viết

...............................................................................................v

Danh

tắt
mục

bảng

...........................................................................................................vi Danh mục các
hình, sơ đồ...........................................................................................vii Trích yếu luận
văn

.......................................................................................................ix

Thesis

Abstract............................................................................................................xi Phần
1. Mở đầu ..........................................................................................................1
1.1.
Tính
cấp
thiết
nghiên
cứu
đề
tài
......................................................................1
1.2.
Mục
.......................................................................................2

tiêu

1.2.1.
Mục
...............................................................................................2

nghiên
tiêu

1.2.2.
Mục
tiêu
...............................................................................................2
1.3.
Câu
.........................................................................................2
1.4.

hỏi

chung
cụ

thể

nghiên

cứu

Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ...................................................................3

1.4.1.
Đối
tượng
.....................................................................................3
1.4.2

cứu

nghiên

cứu

Phạm vi nghiên cứu ........................................................................................3

Phần
2.
Tổng
quan
.........................................................................................4

tài

liệu

2.1.
Cơ sở lý luận về đánh giá thực hiện chính sách giao rừng và đất lâm
nghiệp........4
2.1.1.

Các khái niệm cơ bản......................................................................................4

2.1.2.
Sự cần thiết thực hiện chính sách giao rừng và đất lâm nghiệp
........................5
2.1.3.
giao

Mục tiêu, nội dung và các biện pháp tổ chức thực hiện chính sách
rừng và đất lâm nghiệp ...................................................................................6

2.1.4.
12

Nội dung đánh giá thực hiện chính sách giao rừng và đất lâm nghiệp...........

2.1.5.
và

Các yếu tố ảnh hưởng đến quá trình thực hiện chính sách giao rừng
3


đất lâm nghiệp .............................................................................................. 13
2.2.

Cơ sở thực tễn ............................................................................................. 15

2.2.1.
15

Kinh nghiệm của các nước trên thế giới ........................................................

2.2.2.
19

Tình hình thực hiện chính sách giao đất rừng ở Việt Nam .............................

2.2.3.

Bài học kinh nghiệm trong thực hiện chính sách giao rừng và đất lâm
nghiệp ở huyện Sơn Động............................................................................. 25

Phần 3. Phương pháp nghiên cứu ............................................................................
26
3.1.

Đặc điểm cơ bản huyện Sơn Động ................................................................ 26

3.1.1.

Điều kiện tự nhiên ........................................................................................ 26

3.1.2.

Điều kiện kinh tế - xã hội.............................................................................. 29

4

3.1.3.

Thực trạng phát triển kinh tế huyện Sơn Động .......................................... 3333

3.1.4.

Đánh giá chung về thuận lợi, khó khăn huyện Sơn Động .......................... 3434

3.2.

Phương pháp nghiên cứu .......................................................................... 3535

3.2.1.

Phương pháp tiếp cận................................................................................ 3535

3.2.2.

Phương pháp chọn mẫu khảo sát ............................................................... 3535

3.2.3.

Phương pháp thu thập dữ liệu ................................................................... 3636

3.2.4.

Phương pháp xử lý và tổng hợp dữ liệu..................................................... 3737

3.2.5.

Phương pháp phân tích thông tn............................................................... 3737

3.2.6.

Hệ thống các chỉ tiêu nghiên cứu .............................................................. 3838

Phần 4. Kết quả nghiên cứu và thảo luận ............................................................
3939
4.1.

Thực trạng thực hiện chính sách giao rừng và đất lâm nghiệp huyện
Sơn Động ................................................................................................. 3939

4.1.1.

Tổ chức thực hiện chính sách giao rừng và đất lâm nghiệp huyện Sơn
Động ............................................................................................................ 3939

4.1.2.

Thống kê và lập đề án giao rừng và đất lâm nghiệp ................................... 4343

4.1.3.

Tuyên truyền, tập huấn về giao đất rừng và đất lâm nghiệp ....................... 4848

4.1.4.

Tổ chức giao rừng và đất lâm nghiệp ........................................................ 4949

4.2

Đánh giá kết quả thực hiện chính sách giao rừng và đất lâm nghiệp trên
địa bàn huyện Sơn Động ........................................................................... 5050

4.2.1.

Hiệu lực và sự phù hợp của chính sách giao rừng và đất lâm nghiệp ......... 5050

4.2.2.

Kết quả đạt được....................................................................................... 5252

4.2.3.

Tiến độ thực hiện giao rừng và đất lâm nghiệp.......................................... 5656

4.2.4.

Tác động tích cực của chính sách đến phát triển KT- XH của huyện ......... 5656

4.2.5.
6666

Những vấn đề đặt ra cần tiếp tục hoàn thiện ..............................................

4.2.6.
6868

Các yếu tố ảnh hưởng đến những hạn chế .................................................

4.3.

Giải pháp hoàn thiện hoạt động thực hiện chính sách giao rừng và đất lâm
nghiệp trên địa bàn huyện Sơn Động............................................................
7070

4.3.1.

Định hướng và mục têu phát triển kinh tế - xã hội của huyện ................... 7070

4.3.2.

Định hướng hoàn thiện các hoạt động thực hiện chính sách giao rừng và đất lâm
nghiệp........................................................................................................
7474

4.3.3.

Giải pháp hoàn thiện các hoạt động thực hiện chính sách giao rừng và
đất lâm nghiệp trên đại bàn huyện Sơn Động ............................................ 7575

Phần 5. Kết luận và kiến nghị .............................................................................. 8080
5.1.

Kết luận .................................................................................................... 8080
4


5.2.

Kiến nghị .................................................................................................. 8181

Tài liệu tham khảo.................................................................................................. 8282

5


DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
Chữ viết tắt Nghĩa tiếng Việt
TLSX

Tư liệu sản xuất

QLNN

Quản lý nhà nước

SDĐ

Sử dụng đất

CHXHCN

Cộng hòa xã hội chủ nghĩa

UBND

Ủy ban nhân dân

NN&PTNT

Nông nghiệp và phát triển nông thôn

PCCCR

Phòng cháy chữa cháy rừng

HTX

Hợp tác xã

RT

Rừng trồng

SXKD

Sản xuất kinh doanh

TSTN

Tái sinh tự nhiên

UBND

Uỷ ban nhân dân

CNXH

Chủ nghĩa xã hội

UBTVQH

Ủy ban Thường vụ Quốc hội

GCNQSDĐ

Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất

KTXH

Kinh tế xã hội

CSHT

Cơ sở hạ tầng

CNH-HĐH

Công nghiệp hóa- hiện đại hóa

KNTS

Khoanh nuôi tái sinh

5


DANH MỤC BẢNG

Bảng 3.1.

Dân số và lao động của các xã huyện Sơn Động năm 2015 ...................... 29

Bảng 3.2.

Diện tích đất đai của huyện Sơn Động ..................................................... 31

Bảng 3.3.
Bảng 4.1.
Bảng 4.2.

Tổng hợp một số chỉ têu về phát triển kinh tế ......................................
3434
Dự kiến lộ trình thực hiện chính sách giao đất, giao rừng huyện Sơn Động
4242

Dự toán kinh phí triển khai giao rừng và đất lâm nghiệp trên địa bàn huyện
Sơn Động............................................................................................. 4343

Bảng 4.3. Diện tích rừng và đất lâm nghiệp đã rà soát huyện Sơn Động năm 2009 ..
44 4 4
Bảng 4.4.

Diện tích rừng và đất lâm nghiệp đã rà soát của các xã năm 2009....... 4545

Bảng 4.5.

Tổng hợp ý kiến của cán bộ quản lý về mức độ triển khai, phù hợp và đồng
tình của người dân về chính sách giao rừng và đất lâm nghiệp trên địa bàn

huyện

Sơn

Động ..................................................................................

5151
Bảng 4.6.

Diện tích rừng, đất lâm nghiệp đã giao cho hộ gia đình và cộng đồng qua
các giai đoạn trên địa bàn huyện Sơn Động ..........................................
5252

Bảng 4.7.

Diện tích rừng và đất lâm nghiệp đã giao cho hộ gia đình và đồng các xã
trên địa bàn huyện Sơn Động ...............................................................
5353

Bảng 4.8.

Số xã và số giấy chứng nhận quyền sử dụng đất rừng và đất lâm nghiệp .......
5454

Bảng 4.9.

Kinh phí thực hiện công tác giao rừng, đất lâm nghiệp trên địa bàn huyện
Sơn Động............................................................................................. 5555

Bảng 4.10. Tiến độ thực hiện công tác giao rừng và đất lâm nghiệp trên địa bàn

huyện
Sơn Động............................................................................................. 5656
Bảng 4.11. Kết quả sản xuất lâm nghiệp giai đoạn (2006-2015) ............................. 5757
Bảng 4.12.

Tổng hợp ý kiến của cán bộ và người dân về quản lý, bảo vệ và chăm sóc
rừng sau khi giao rừng và đất lâm nghiệp huyện Sơn Động
................................ 6060
6


Bảng 4.13.

Tổng hợp ý kiến của cán bộ quản lý và hộ dân về việc làm và các phong tục
tập quán sau khi giao rừng và đất lâm nghiệp huyện Sơn Động
...........................6363

Bảng 4.14. So sánh hiệu quả sử dụng đất, bảo vệ rừng, bảo vệ môi trường sinh thái
......6565

7


DANH MỤC CÁC HÌNH, SƠ ĐỒ
Hình 3.1. Bản đồ địa giới hành chính huyện Sơn Động................................................28
Sơ đồ 4.1. Ban chỉ đạo thực hiện chính sách giao rừng và đất lâm nghiệp ................
4040

vii

TRÍCH YẾU LUẬN VĂN
1. Tóm tắt
- Tên tác giả: Nguyễn Anh Tuấn
- Tên luận văn: “Đánh giá thực hiện chính sách giao rừng và đất lâm nghiệp
trên địa bàn huyện Sơn Động, tỉnh Bắc Giang”.
- Chuyên ngành: Quản lý kinh tế
- Mã số: 60.34.04.10
- Tên cơ sở đào tạo: Học viện Nông nghiệp Việt Nam
2. Nội dung bản trích yếu
- Mục tiêu nghiên cứu của luận văn: Nhằm đánh giá thực trạng thực hiện
chính sách giao rừng và đất lâm nghiệp, các yếu tố ảnh hưởng đến giao rừng và đất lâm
nghiệp giai đoạn 2009 - 2015, đề xuất các giải pháp hoàn thiện tến trình và thúc
đẩy giao rừng và đất lâm nghiệp cho huyện Sơn Động, góp phần bảo vệ và phát
triển tài nguyên rừng, ổn định đời sống người dân địa phương cũng như cải thiện điều
kiện môi trường sinh thái trong khu vực.
- Các phương pháp nghiên cứu đã sử dụng:
+ Phương pháp chọn mẫu khảo sát: Chọn xã đại diện, chọn hộ đại diện, chọn
cán bộ quản lý tham gia giao rừng và đất lâm nghiệp.
+ Phương pháp thu thập dữ liệu:
Dữ liệu thứ cấp phục vụ nghiên cứu này bao gồm: Các tài liệu về đặc điểm tình
hình cơ bản của huyện, xã đại diện; các văn bản pháp lý (Luật, Chính sách, quy định….)
về giao đất rừng và đất lâm nghiệp; sách, tạp chí, các Khóa luận, Luận văn và các công
trình nghiên cứu có liên quan được thu thập từ các số liệu, ban, ngành của tỉnh,
của huyện, các nghiên cứu, các trường đại học và các trang Website.
Dữ liệu sơ cấp phục vụ cho quá trình nghiên cứu gồm: Các dữ liệu về đặc điểm;
ý kiến các bên về thủ tục và quy trình và lợi ích của chính sách; tính phù hợp, hiệu lực
của chính sách, tác động của chính sách. Các dữ liệu này được thu thập từ điều tra, chon
mẫu khảo sát 90 hộ dân, phỏng vấn 20 cán bộ quản lý của huyện Sơn Động và 03 xã đại
diện (Dương Hưu, Long Sơn, An Châu)

Ngoài ra chúng tôi còn sử dụng kết quả của thảo luận nhóm; các dữ liệu của hội
nghị giao ban, hội nghị triển khai công việc hàng tháng, quý, năm.
8


+ Các dữ liệu thu thập về, được kiểm tra, hiệu chỉnh, mã hóa và nhập vào
máy tính; phân tổ dữ liệu theo các têu thức nghiên cứu; xây dựng các bảng số liệu,
sơ đồ theo các nội dung nghiên cứu.
+ Phương pháp phân tích thông tin chủ yếu là: Phương pháp thống kê mô tả,
phương pháp so sánh, phương pháp SWOT, phương pháp tổng hợp ý kiến.
- Các kết quả nghiên cứu đã đạt được:
1). Đã hệ thống hóa lý luận và thực tễn về thực hiện chính sách giao rừng và
đất lâm nghiệp thông qua các khái niệm, sự cần thiết thực hiện chính sách, nội
dung, các biện pháp tổ chức thực hiện, nội dung đánh giá thực hiện chính sách và
các yếu ảnh hưởng đến thực hiện chính sách giao rừng và đất lâm nghiệp.
2). Đánh giá thực trạng tổ chức triển khai thực hiện chính sách giao rừng và
đất lâm nghiệp; kết quả thực hiện các nội dung của chính sách; Hiệu lực và những tác
động tích cực của chính sách giao rừng và đất lâm nghiệp; Phát hiện hạn chế và nguyên
nhân.
3). Những hạn chế chủ yếu trong việc thực hiện chính sách giao rừng và đất lâm
nghiệp trên địa bàn huyện Sơn Động là: Vị trí, ranh giới giữa các hộ chưa rõ ràng; quy
hoạch đất rừng và đất lâm nghiệp sau khi giao còn chậm; diện tích rừng và đất
lâm nghiệp chưa gắn với các chính sách cụ thể về cơ chế hưởng lợi, hỗ trợ đầu tư, kỹ
thuật; hồ sơ địa chính chưa lập đầy đủ cơ sở dữ liệu, thiếu đồng bộ; còn tình trạng sử
dụng đất sai mục đích; các thủ tục hành chính còn rườm rà; công tác thanh, kiểm
tra chưa chủ động và thường xuyên.
4). Để thực hiện tốt chính sách giao rừng và đất lâm nghiệp trên địa bàn
huyện Sơn Động trong các năm tiếp theo cần áp dụng đồng bộ các giải pháp sau: Tăng
cường công tác tuyên truyền phổ biển giáo dục pháp luật về chính sách GĐGR; tiếp
tục đổi mới, hoàn thiện cơ chế chính sách, luật pháp liên quan đến đất đai; hoàn

thiện công tác quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất; hoàn thiện hệ thống cơ sở dữ liệu về
đất đai; nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ; tăng cường phối hợp giữa các phòng ban,
ban liên quan với các xã, thị trấn; tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra về tình
hình thực hiện chính sách giao đất, giao rừng trên địa bàn huyện nhằm đáp ứng yêu
cầu đòi hỏi của thực tiễn.

9


THESIS ABSTRACT
1. Summary
- Author Name: Nguyen Anh Tuan
- Thesis title: “Evaluation of the implementation of policies and forests and
forest land in the district of Shandong, Bac Giang”.
- Specialization: Economic Management
- Code: 60.34.04.10
- Training Facility Name: Vietnam Agriculture Insttute
2. Contents of the compendium
- Research purpose of the thesis: In order to assess the status of
implementation of forest policies and forest land allocaton, the factors affecting the
forest and forest land allocation period 2009 - 2015, proposed the perfect solution
process and promoting forest and forest land for Son Dong district, contributng to
the protecton and development of forest resources, stabilizing people's lives as well as
improve the local ecological environment conditions in the region.
- The research methods were used:
+ Approach: Approach policy, partcipatory approaches, social approaches.
+ Survey Sampling method: Select communal representatves, representatve
selecton of households, selected managers partcipate in forest and forest land.
+ Methods of data collection:
Secondary data for research include: The material characteristics of the basic

situation of the district and communal representatves; Legal documents (Law, Policy,
regulation ....) of FLA and forest land; book, magazine, the thesis, dissertaton and
related works; Website pages and other sources.
Primary data service of choking rescue process include: The data on
characteristics; reviews the partes on the procedures and processes and the benefits
of the policy; appropriateness and effectiveness of the policies, the impact of the policy.
These data were collected from managers of districts and communes to direct the
implementation of policies and forests and forest land interviews with semi-structured
questionnaire was prepared. In addition, we also use the discussion group

10


aggregates; the data of the conference briefings, deployment work conference every
month, quarter and year.

11


+ Method of processing and synthesis of data: Data collected on, are tested,
calibrated, encrypted and entered into a computer; disaggregated data by research
criteria; building of tables, diagrams according to research content.
+ Information analysis method: The method described statstcs, comparatve
method, SWOT method, synthetic method comments.
- The research results were achieved:
+ Rationale and practcal implementaton of policies through the concept,
the need for implementaton of

policies,

implementaton, content

policy implementation

evaluation

content,

organizational measures
and weak policies

afectng the forest and forest land.
+ Situaton organizatonal policy implemented forest and forest land; results
of the contents of the policy content; evaluate the efectveness and positive
impact of forest policies and forest land allocation, limited detecton, causes and
solutions proposed settlement.
The limitations in the implementation of policies and forests and forest land
in Son Dong district, such as: location, boundaries between households are not
clear; planning of forest land and forest land after the delivery is slow; Forest area
and forest land not associated with specific policies on beneft sharing, investment
support, technical; cadastral records incomplete databases, asynchronous; also state the
intended land use; the administratve procedures cumbersome; the inspection, testing
not actively and regularly.
+ To implement the policy of forest and forest land in Son Dong district in the
next year should apply in the following solutions: To intensify the disseminaton of
educational policy legislation FLA; continue to innovate, improve the mechanism of
policies and legislation relatng to land; complete the planning, land use planning;
Completing the system database on land; improve the quality of staff; enhancing
coordinaton between departments, relevant departments with communes and towns;
strengthening inspection and check on the status of implementation of the policy

to allocate land and forest in the district to meet the demanding requirements of
the practce.

12


PHN 1. M U
1.1. TNH CP THIT NGHIấN CU TI
t v rng l ti nguyờn quý giỏ, l TLSX c bit khụng th thiu c
trong sn xut nụng, lõm nghip; t v rng cú hn, cú xu hng cn kit
do quỏ trỡnh CNH- HH, do khai thỏc khoỏng sn, xõm phm t, rng gõy ra
cỏc h ly ụ nhim mụi trng, nh hng n i sng ca ng bo dõn tc
thiu s min nỳi.
Vit Nam, Chớnh ph ó ban hnh chớnh sỏch giao t, giao rng t
nm 1987 (Lut t ai nm 1987, 1993, 1998, 2001, 2003); Luật Bảo vệ
và Phát triển rừng (1991, 2004); Nghị định số 02/CP ngày 15/01/1994
và
163/1999/NĐ-CP ngày 16/11/1999 của Chính phủ về GGR nhm khc phc
hin tng t, rng vụ ch. Chớnh sỏch ny ó cú tỏc ng tớch cc,
che ph rng tng, ngi dõn ch ng sn xut, gúp phn nõng cao thu
nhp v i sng.
Sn ng l huyn min nỳi, vựng cao ca tnh Bc Giang, dõn s hn 7,2
vn ngi, trong ú dõn tc thiu s chim hn 51% dõn s ton huyn, trỡnh
dõn trớ khụng ng u. Vi c im ca huyn vựng cao, cú nhiu din
tớch t v rng 65.393,22 ha, (UBND huyn Sn ng, 2008). Thc hin ch
trng ca Tnh y, y ban nhõn dõn tnh Bc Giang, huyn Sn ng ó trin
khai cụng tỏc giao t, giao rng t nm 1996. T khi chớnh sỏch GGR c
trin khai, din tớch t trng, i nỳi trc ngy cng thu hp, cụng tỏc QLNN
v t ai, bo v v phỏt trin rng trờn a bn huyn chỳ trng hn.
che ph ca rng tng, tỡnh trng xúi mũn, ra trụi t ó c khc phc;

cụng tỏc PCCC tng cng, cụng tỏc thu hi t, gii phúng mt bng phc v
li ớch quc gia, li ớch cụng cng v phỏt trin kinh t chỳ trng...
Tuy nhiờn, quỏ trỡnh trin khai thc hin chớnh sỏch giao rng v t lõm
nghip huyn Sn ng vn cũn cú nhiu bt cp: Tin trin khai chm, lỳng
tỳng, thiu ng b; cụng tỏc quy hoch s dng t cũn hn ch, c cu s
dng t cha hp lý, cha khai thỏc c nhng tm nng, th mnh ca

1


huyện; tình trạng xâm lấn đất rừng ngày càng diễn biến phức tạp, sử dụng đất
lãng phí, kém hiệu quả, phá vỡ cân bằng sinh thái ....

2


Những bất cập này cho thấy rất cần nghiên cứu để thúc đẩy tến trình
GĐGR một cách hợp lý là hết sức cần thiết.
Các nghiên cứu trước đây có liên quan như Nguyễn Nghĩa Biên (2005);
Nguyễn Chí Thâm (2009); Nguyễn Thị Thu Trang (2012) mới đề cập đến tình
hình nhận khoán & quản lý đất rừng ở các địa phương khác như Bắc Quang, Hà
Giang; Tây nguyên. Trên địa bàn huyện Sơn Động cho đến nay chưa có nghiên
cứu nào về đánh giá thực hiện chính sách giao đất, giao rừng.
Xuất phát từ các lý do trên, chúng tôi chọn nghiên cứu đề tài "Đánh giá
thực hiện chính sách giao rừng và đất lâm nghiệp trên địa bàn huyện Sơn
Động, tỉnh Bắc Giang".
1.2. MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU
1.2.1. Mục tiêu chung
Đánh giá thực trạng, các yếu tố ảnh hưởng, đề xuất các giải pháp
hoàn thiện tiến trình và thúc đẩy giao rừng và đất lâm nghiệp cho huyện Sơn

Động, góp phần bảo vệ và phát triển tài nguyên rừng, cải thiện điều kiện môi
trường sinh thái và nâng cao đời sống người dân.
1.2.2. Mục tiêu cụ thể
- Hệ thống hóa lý luận và thực tiễn về thực hiện chính sách giao rừng và
đất lâm nghiệp.
- Đánh giá thực trạng và các yếu tố ảnh hưởng đến thực hiện chính
sách giao rừng và đất lâm nghiệp trên địa bàn huyện Sơn Động những năm qua.
- Đề xuất các giải pháp thúc đẩy và hoàn thiện tến trình giao rừng và đất
lâm nghiệp trên địa bàn huyện Sơn Động trong các năm tiếp theo.
1.3. CÂU HỎI NGHIÊN CỨU
(1). Triển khai thực hiện chính sách của Chính phủ và các chương trình
giao rừng và đất lâm nghiệp gồm các nội dung và theo trình tự nào?
(2). Chính sách giao rừng và đất lâm nghiệp được thực hiện ở huyện Sơn
Động những năm qua như thế nào?
(3). Người dân được hưởng lợi như thế nào từ các chính sách giao
đất, giao rừng của Chính phủ?

3


(4). Những thuận lợi khó khăn nào trong thực hiện chính sách giao
rừng và đất lâm nghiệp trên địa bàn huyện Sơn Động?
(5.) Các giải pháp nào cần nghiên cứu áp dụng để thúc đẩy tiến trình giao
rừng và đất lâm nghiệp huyện Sơn Động trong các năm tới?
1.4. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU
1.4.1. Đối tượng nghiên cứu
Các hoạt động triển khai và kết quả thực hiện chính sách giao rừng và đất
lâm nghiệp thông qua các đối tượng khảo sát sau:
- Đơn vị quản lý nhà nước giao rừng và đất lâm nghiệp.
- Đối tượng được giao rừng và đất lâm nghiệp: Hộ gia đình, hợp tác xã,

doanh nghiệp.
- Rừng và đất lâm nghiệp.
- Các cơ chế chính sách.
1.4.2. Phạm vi nghiên cứu
* Phạm vi về nội dung: Tập trung làm rõ các hoạt động triển khai, kết quả
đạt được, hạn chế, các yếu tố ảnh hưởng, giải pháp hoàn thiện thúc đẩy tến
trình thực hiện chính sách giao rừng và đất lâm nghiệp của Chính phủ.
* Phạm vi không gian:
Đề tài nghiên cứu trên phạm vi toàn huyện Sơn Động, tỉnh Bắc Giang;
Một số nội dung chuyên sâu được khảo sát ở một vài xã và cán bộ quản
lý trong huyện.
* Phạm vi thời gian:
- Dữ liệu thứ cấp phục vụ cho nghiên cứu này được thu thập từ năm
2009 - 2015.
- Dữ liệu sơ cấp được khảo sát năm 2015.
- Các giải pháp đề xuất đến năm 2020.

4


PHẦN 2. TỔNG QUAN TÀI LIỆU
2.1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ ĐÁNH GIÁ THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH GIAO RỪNG VÀ
ĐẤT LÂM NGHIỆP
2.1.1. Các khái niệm cơ bản
* Rừng hay còn gọi là đất rừng: Theo Quy định của Nghị định 02/CP
ngày 15/1/ 1994 là diện tích có rừng hay cây lâm nghiệp mà hiện tại do tổ
chức, hộ gia đình, cá nhân sử dụng ổn định, lâu dài gồm: Đất có rừng tự
nhiên, đất đang có rừng trồng (Chính phủ, 1994).
* Đất lâm nghiệp: là diện tích đất chưa có rừng, được quy hoạch để gây
trồng rừng, khoanh nuôi, bảo vệ thảm thực vật (Chính phủ, 1994).

* Giao rừng và đất lâm nghiệp: là việc Nhà nước trao quyền sử dụng đất
rừng và đất lâm nghiệp bằng quyết định hành chính cho đối tượng có nhu cầu sử
dụng đất (Quốc hội, 2003).
* Quyền sử dụng đất rừng và đất lâm nghiệp: là việc xác lập quyền
SDĐ do người khác chuyển quyền SDĐ theo quy định của pháp luật thông qua
các hình thức chuyển đổi, chuyển nhượng, thừa kế, tặng cho quyền SDĐ
hoặc góp vốn bằng quyền SDĐ mà hình thành pháp nhận mới (Quốc hội, 2003).
* Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất: là giấy chứng nhận do cơ quan
Nhà nước có thẩm quyền cấp cho người SDĐ để bảo hộ quyền và lợi ích hợp
pháp của người SDĐ (Quốc hội, 2003).
* Chính sách: là các văn bản pháp lý thể hiện các chủ trương, các biện
pháp khuyến khích đối tượng phụ thuộc vào chính sách nhằm đạt được mục đích
của chủ thể đề ra chính sách (Chính phủ, 2007).
Tùy theo mục đích nghiên cứu mà có các loại chính sách khác nhau theo
tính chất của chính sách có thể chia thành:
- Chính sách cụ thể: Thông tư, Nghị định của chính phủ, Quyết định của
Thủ tướng, Nghị quyết.
- Chính sách tổng hợp: Là tổng hợp các văn bản có tính chính sách của
nhà nước trong lĩnh vực cụ thể trong một giai đoạn nào đó như các văn kiện, nghị
quyết theo độ dài của thời gian gồm:
+ Chính sách ngắn hạn: Dưới 3 năm.
5


+ Chính sách trung hạn: Dưới mười năm.
+ Chính sách dài hạn: Trên mười năm.
* Chính sách giao rừng và đất lâm nghiệp (gọi tắt là chính sách giao
đất, giao rừng): Là văn bản quy định của Nhà nước về giao đất lâm nghiệp cho
tổ chức, hộ gia đình, cá nhân sử dụng ổn định, lâu dài theo đúng mục đích
sử dụng của từng loại rừng (Chính phủ, 1994).

- Rừng phòng hộ, vùng khoanh nuôi bảo vệ thảm thực vật được sử
dụng chủ yếu để bảo vệ nguồn nước, bảo vệ đất, chống xói mòn, hạn chế thiên
tai, điều hoà khí hậu, góp phần bảo vệ môi trường sinh thái;
- Rừng đặc dụng được sử dụng chủ yếu để bảo tồn thiên nhiên, mẫu chuẩn
hệ sinh thái rừng của Quốc gia, nguồn gen thực vật, động vật rừng, nghiên cứu
khoa học; bảo vệ di tích lịch sử, văn hoá và danh lam thắng cảnh, phục vụ nghỉ
ngơi du lịch;
- Rừng sản xuất được sử dụng chủ yếu để sản xuất, kinh doanh gỗ,
các lâm sản khác, đặc sản rừng, động vật rừng và kết hợp phòng hộ bảo vệ
môi trường sinh thái…
* Đánh giá thực hiện chính sách giao rừng và đất lâm nghiệp
Là việc so sánh kết quả thực hiện các hoạt động triển khai chính sách giao
rừng và đất lâm nghiệp cho các cho tổ chức, hộ gia đình, cá nhân sử dụng
ổn định, lâu dài với yêu cầu, mục têu của chính sách quy định, phân tích
nguyên nhân, các yếu tố ảnh hưởng và đề xuất các giải pháp cho giai đoạn tếp
theo.
2.1.2. Sự cần thiết thực hiện chính sách giao rừng và đất lâm nghiệp
Giao đất lâm nghiệp, giao rừng, cho thuê rừng cho các tổ chức, hộ
gia đình và cá nhân quản lý, sử dụng ổn định lâu dài vào mục đích lâm nghiệp là
chủ trương, chính sách lớn của Đảng và Nhà nước. Đây là bước chuyển biến căn
bản trong lĩnh vực lâm nghiệp, làm cho đất rừng và rừng có chủ thực sự, đã góp
phần thúc đẩy mạnh mẽ chủ trương xã hội hoá nghề rừng, tạo điều kiện để
các chủ rừng, nhất là các hộ gia đình, cá nhân, doanh nghiệp, yên tâm quản
lý, đầu tư phát triển rừng trên diện tích được giao. Vì thế rừng ngày càng
được bảo vệ và phát triển tốt, nạn đốt phá rừng và khai thác trái phép giảm
6


mạnh, đời sống kinh tế- xã hội của nhân dân miền núi đang từng bước được
cải thiện. Chính vì vậy

7


cần phải tến hành giao rừng và đất lâm nghiệp cho các tổ chức, hộ gia đình và cá
nhân quản lý, sử dụng ổn định lâu dài vào mục đích lâm nghiệp.
Xuất phát từ yêu cầu thực tiễn nêu trên, các tỉnh miền núi nói chung đã
triển khai giao rừng và đất lâm nghiệp trên địa bàn, giai đoạn 2009-2015 trên cơ
sở những căn cứ pháp lý sau: Luật Bảo vệ và Phát triển rừng năm 2004 và Luật
Đất đai năm 2003; Nghị định số 23/2006/NĐ-CP, ngày 03/3/2006 của Chính phủ
về việc hướng dẫn thi hành Luật Bảo vệ và Phát triển rừng; Nghị định
số
181/2004/NĐ-CP ngày 29/10/2004 của Chính phủ về việc hướng dẫn thi hành
Luật Đất đai; Nghị định số 200/2004/NĐ-CP, ngày 03/12/2004 của Chính phủ về
sắp xếp đổi mới và phát triển các Lâm trường quốc doanh; Nghị quyết
30a/2008/NQ-CP, ngày 27/12/2008 của Chính phủ về chương trình hỗ trợ giảm
nghèo nhanh và bền vững đối với 61 huyện nghèo; Thông tư số 38/2007/TTBNN, ngày 25/4/2007 của Bộ NN&PTNT về hướng dẫn trình tự, thủ tục giao
rừng, cho thuê rừng, thu hồi rừng cho tổ chức, hộ gia đình, cá nhân và cộng đồng
dân cư thôn; Quyết định số 112/2008/QĐ-BNN, ngày 19/11/2008 của Bộ
NN&PTNT về việc ban hành Định mức kinh tế- kỹ thuật giao rừng, cho thuê
rừng, cấp GCNQSD đất cho mục đích lâm nghiệp gắn với việc lập hồ sơ quản lý
rừng; Quyết định số 14/QĐ-UBND, ngày 09/3/2009 của UBND tỉnh Bắc Giang
về việc phê duyệt Đề án giao rừng, cho thuê rừng tỉnh Bắc Giang giai đoạn 20092013; Một số văn bản liên quan khác của Chính phủ, các Bộ và UBND tỉnh.
2.1.3. Mục tiêu, nội dung và các biện pháp tổ chức thực hiện chính sách giao
rừng và đất lâm nghiệp
2.1.3.1. Mục tiêu và yêu cầu
a. Mục tiêu
Chính sách giao rừng và đất lâm nghiệp có mục tiêu chung là: Bảo vệ và
khai thác có hiệu quả rừng và đất lâm nghiệp của địa phương, thể hiện trên
các khía cạnh sau: (Chính phủ, 1994).

- Tạo động lực khuyến khích nhân dân tích cực tham gia bảo vệ và phát
triển rừng, từ đó giữ gìn được môi trường sinh thái, nâng cao khối lượng và
giá trị sản phẩm trên một đơn vị đất rừng.

8


- Đảm bảo cho thu nhập từ rừng trở thành nguồn thu đáng kể đối với
các hộ nông dân miền núi, qua đó góp phần xoá đói giảm nghèo, ổn định chính
trị- xã hội và bảo vệ môi trường sinh thái.

9