Giáo án Sinh học 12 bài 17: Cấu trúc di truyền của quần thể (tiếp theo)

GIÁO ÁN SINH HỌC 12
BÀI 17: TRẠNG THÁI CÂN BẰNG DI TRUYỀN
CỦA QUẦN THỂ NGẪU PHỐI.
I.Mục tiêu
Sau khi học xong bài này học sinh cần :
- Nêu được các đặc trưng của quần thể về mặt di truyền học là đơn vị tiến hoá cơ sở của loài
giao phối
- Trình bày được nội dung , ý nghĩa lí luận và ý nghĩa thực tiễn của định luật Hacđi – Van bec
- Biết so sánh quần thể xét về mặt sinh thái học và di truyền học , tính toán cấu trúc kiểu gen
của quần thể ,tần số tương đối của các alen
II.Thiết bị dạy học
Hình 17 trong sách giáo khoa
III. Tiến trình tổ chức dạy học
1. Kiểm tra bài cũ
- Những đặc trưng cơ bản của quần thể giao phối
- Đặc điểm cấu trúc di truyền của quần thể tự thụ phấn và giao phối cận huyết
- Cách tính tần số alen và tần số kiểu gen của quần thể giao phối
2. Bài mới

Hoạt động của thầy và trò

Nội dung

* Hoạt động 1 : tìm hiểu cấu trúc di
truyền của quần thể ngẫu phối

III. Cấu trúc di truyền của quần thể ngẫu phối

Gv cho học sinh đọc mục III.1 kết hợp
kiến thức đã học

- Quần thể được gọi là ngẫu phối khi các cá thể
trong quần thể lựa chọn bạn tình để giao phối một
cách hoàn toàn ngẫu nhiên

? Hãy phát hiện những dấu hiệu cơ bản
của quần thể được thể hiện trong định

TaiLieu.VN

1. Quần thể ngẫu phối

Page 1


nghĩa quần thể

* Đặc điểm di truyền của quần thể ngẫu phối :

( hs nêu dc 2 dấu hiệu:

- Trong QT ngẫu phối các cá thể có kiểu gen khác
nhau kết đôi với nhau 1 cách ngẫu nhiên tạo nên 1
lượng biến dị di truyền rất lớn trong QT làm
nguồn nguyên liệu cho tiến hoá và chọn giống

- Các cá thể trong quần thể thường
xuyên ngẫu phối

- Mỗi quần thể trong tự nhiên được
cách li ở một mức độ nhất định đối - Duy trì được sự đa dạng di truyền của quần thể

với các quần thể lân cận cùng loài
? Quần thể ngẫu phối là gì
GV cho hs phân tích ví dụ về sự đa dạng
nhóm máu ở người →
? Quần thể ngẫu phối có đặc điểm di
truyền gì nổi bật
• GV giải thích từng dấu hiệu để
học sinh thấy rõ đây là các dấu
hiệu nổi bật của quần thể ngẫu
phối→ đánh dấu bước tiến hoá của
loài
Yêu cầu hs nhắc lại quần thể tự phối và
dấu hiệu của nó
* Hoạt động 2: tìm hiểu trạng thái cân
bằng di truyền của quần thể ngẫu phối
- Hs nghiên cứu mục III.2

2. Trạng thái cân bằng di truyền của quần thể
* Một quần thể được gọi là đang ở trạng thái cân
bằng di truyền khi tỉ lệ các kiểu gen ( thành phần
kiểu gen ) của quần thể tuân theo công thức sau:
P2 + 2pq + q2 = 1

? Trạng thái cân bằng của quần thể ngẫu
phối được duy trì nhờ cơ chế nào
( Hs nêu được nhờ điều hoà mật độ quần
thể )
? Mối quan hệ giữa p và q
GV : Trạng thái cân bằng di truyền như
trên còn được gọi là trạng thái cân bằng

Hacđi- vanbec→ định luật
• Về phương diện tiến hoá, sự cân

TaiLieu.VN

• Định luật hacđi vanbec
* Nội dung : trong 1 quần thể lớn , ngẫu phối ,nếu
không có các yếu tố làm thay đổi tần số alen thì
thành phần kiểu gen của quần thể sẽ duy trì không
đổi từ thế hệ này sang thế hệ khác theo công
thức :
P2 + 2pq +q2 =1

Page 2


bằng của quần thể biểu hiện thong * Bài toán :
qua sự duy trì ổn định tần số tương Nếu trong 1 QT, lôcut gen A chỉ có 2 alen Avà a
đối các alen trong quần thể → giới nằm trên NST thường
thiệu cách tính tỉ lệ giao tử
- Gọi tấn số alen A là p, a là q
*?p được tính như thế nào ( số alen A có
- Tổng p và q =1
trong vốn gen / tổng số alen trong vốn
gen )
- Các kiểu gen có thể có : Aa, AA, aa
? q được tính như thế nào ( số alen a có
- Giả sử TP gen của quần thể ban đầu là :0.64
trong vốn gen / tổng số alen trong vốn
AA : 0,32 Aa : 0,04 aa

gen 0
- Tính dc p=0.8, q=0.2
? Từ hinh 17.b hãy đưa ra công thức tổng
→ Công thức tống quát về thành phần KG : p2AA
quát chung tính thành phần kiểu gen của
+ 2pqAa + q2aa
quần thể
- Nhận xét : tần số alen và thành phần KG không
HS: p2AA+ 2pqAa + q2aa =1
đổi qua các thế hệ
Trong đó : p2 là tấn số kiểu gen AA,
* Điều kiện nghiệm đúng:
2pq là tần số kiểu gen Aa
- Quần thể phải có kích thước lớn
q2 là tấn số kiểu gen aa
- Các cá thể trong quần thể phải có sức sống và
→ Một quần thể thoả mãn công thức
khả năng sinh sản như nhau( ko có chọn lọc tự
thành phần kiểu gen trên thì là quần thể
nhiên )
cân bằng di truyền
- Không xảy ra đột biến ,nếu có thì tần số đột biến
*Hs đọc sgk thảo luận về điều kiện
thuận bằng tần số đột biến nghịch
nghiệm đúng? tại sao phải có điều kiện
- Không có sự di - nhập gen
đo?

IV.Củng cố:
Một quần thể người có tần số người bị bạch tạng là 1/10000, giả sử quần thể này cân bằng di

truyền
a)Hãy tính tần số các alen và thành phần các kiểu gen cua quần thể, biết rằng bệnh bạch tạng do
gen lặn nằm trên NST thườn quy định
b) Tính xác suất để 2 người bình thường trong quần thể này lấy nhau sinh ra người con bị bạch
tạng

TaiLieu.VN

Page 3


TaiLieu.VN

Page 4