Giáo án Sinh học 12 bài 13: Ảnh hưởng của môi trường lên sự biểu hiện của gen

GIÁO ÁN SINH HỌC 12
BÀI 13 : ẢNH HƯỞNG CỦA MÔI TRƯỜNG LÊN SỰ BIỂU
HIỆN CỦA GEN
I.Mục tiêu:
Học xong bài này HS có khả năng:
- Hình thành khái niệm về mức phản ứng, sự mềm dẻo về kiểu hình và ý nghĩa của chúng.
- Thấy được vai trò của kiểu gen và vai trò cua môi trường đối với kiểu hình
- Nêu được mối qua hệ giữa kiểu gen , môi trường trong sự hình thành tính trạng cỉa cơ thể
sinh vật và ý nghĩa của mối quan hệ đó trong sản xuất và đời sống
- Hình thành năng lực khái quát hoá.
II. Thiết bị dạy học
- Hình 13 trong SGK phóng to.
III. Tiến trình tổ chức dạy học
1. Kiểm tra bài cũ:
- Đặc điểm di truyền của gen liên kết với giới tính.
- Tại sao có hiện tượng con sinh ra luôn giống mẹ.
2. Bài mới:

Hoạt động của thầy và trò

Nội dung

GV : Tính trạng trên cơ thể sinh vật là do gen I. Con đường từ gen tới tính trạng:
quy định có hoàn toàn đúng hay không ?
Gen ( ADN) → mARN →Prôtêin → tính
HS đọc mục I và thảo luận nhóm
trạng
GV: Thực tế con đườn từ gen tới tính trạng rất - Qúa trình biểu hiện của gen qua nhiều bước
phức tạp.
nên có thể bị nhiều yếu tố môi trường bên
trong cũng như bên ngoài chi phối

II.Sự tương tác giữa kiểu gen và môi

TaiLieu.VN

Page 1


trường:
*Hoạt động 1: tìm hiểu về sự tương tác gữa * Hiện tượng:
KG và MT
-Ở thỏ: + Tại vị trí đầu mút cở thể ( tai, bàn
- HS đọc mục II , thảo luận và nhận xét về sự chân, đuôi, mõm) có lông màu đen
hình thành tính trạng màu lông thỏ
+ Ở những vị trí khác lông trắng muốt
? Biểu hiện màu lông thỏ ở các vị trí khác * Giải thích:
nhau trên cơ thể phụ thuộc vào những yếu tố
- Tại các tế bào ở đầu mút cơ thể có nhiệt độ
nào
thấp hơn nên có khả năng tổng hợp được sắc
( Chú ý vai trò của KG và MT )
tố mêlanin làm cho lông màu đen.
? Nhiệt độ cao có ảnh hưởng đến sự biểu hiện - Các vùng khác có nhiệt độ cao hơn không
của gen tổng hợp melanin như thế nào
tổng hợp mêlanin nên lông màu trắng.
→ Làm giảm nhiệt độ thì vùng lông trắng sẽ
chuyển sang màu đen.
 Kết luận :
- Môi trường có thể ảnh hưởng đến sự biểu
hiện của KG
*? Từ những nhận xét trên hãy kết luận về vai

trò của KG và ảnh hưởng của môi trường đến III. Mức phản ứng của KG
sự hình thành tính trạng
1. Khái niệm:
GV : như vậy bố mẹ không truyền đạt cho con
Tập hợp các kiểu hình của cùng 1 KG tương
tính trạng có sẵn mà truyền một KG.
ứng với các môi trườnghác nhau gọi là mức
*? Hãy tìm thêm các ví dụ về mức độ biểu phản ứng cua 1 KG
hiện của KG phụ thuộc vào môi trường
VD:Con tắc kè hoa
* Hoạt động 2: Tìm hiểu về mức phản ứng
- Trên lá cây: da có hoa văn màu
của kiểu gen
xanh của lá cây
HS đọc mục III thảo luận về sơ đồ hình vẽ mối
- Trên đá: màu hoa rêu của đá
qua hệ giữa 1 KG với các MT khác nhau trong
- Trên thân cây: da màu hoa nâu
sự hình thành các KH khác nhau
2. Đặc điểm:
? Vậy mức phản ứng là gì.
? Tìm 1 hiện tượng thực tế trong tự nhiên để - Mức phản ứng do gen quy định, trong cùng
minh hoạ.

TaiLieu.VN

Page 2


( VD: KH của con tắc kè hoa thay đổi theo môi 1 KG mỗi gen có mức phản ứng riêng.

trường)
- Có 2 loại mức phản ứng: mức phản ứng
GV : mỗi KG có mức phản ứng khác nhau
rộng và mức phản ứng hẹp, mức phản ứng
càng rộng sinh vật càng dễ thích nghi.
*? Mức phản ứng được chia làm mấy loại.
? Đặc điểm của từng loại.

- Di truyền được vì do KG quy định

**? Giữa tính trạng số lượng và tính trạng chất - Thay đổi theo từng loại tính trạng
lượng thì loại nào có mức phản ứng rộng hơn? 3. Phương pháp xác định mức phản ứng:
hãy chứng minh
( * Để xác định mức phản ứng của 1 kiểu gen
( HS lấy VD: ở gà
cần phải tạo ra các cá thể sinh vật có cùng 1
kiểu hình, với cây sinh sản sinh dưỡng có thể
- Nuôi bình thường: 2kg, lông vàng
xác đinh MPU bằng cách cắt đồng loạt cành
- Nuôi tốt : 2.5kg, lông vàng
của cùng 1 cây đem trồng và theo dõi đặc
điểm của chúng )
- Nuôi rất tôt : 3kg, lông vàng
4. Sự mềm dẻo về kiểu hình:
- Nuôi không tốt: 1kg
→ Chế độ dinh dưỡng ảnh hưởng lớn đến P * Hiện tượng một KG có thể thay đổi KH
trước những điều kiện MT khác nhau gọi là
nhưng ít ảnh hưởng đến màu lông)
sự mềm dẻo về KH.
*? Có thể dễ dàng xác định mức phản ứng của

- Do sự tự điều chỉnh về sinh lí giúp sv thích
một KG hay không.
nghi với những thay đổi của MT.
? Hãy đề xuất 1 phương pháp để xác định
- Mức độ mềm dẻo về kiểu hình phụ thuộc
mức phản ứng của một KG
vào KG.
- Mỗi KG chỉ có thể điều chỉnh kiểu hình của
mình trong 1 phạm vi nhất định.

IV.Củng cố
- Nói : cô ấy được mẹ truyền cho tính trạng má lúm đồng tiền có chính xác không?
Tại sao ? Nếu cần thì phải sửa lại câu nói đó như thế nào ?
- Tại sao các nhà khoa học khuyên nông dân không n ên trồng 1 giống lúa duy nhất
trên một diện tích rộng trong 1 vụ ( cho dù đó là giống có năng suất cao)

TaiLieu.VN

Page 3


- Tại sao cần đặc biệt quan tâm đế bà mẹ khi mang thai.

TaiLieu.VN

Page 4