Tăng cường công tác kiểm soát thanh toán vốn đầu tư xây dựng cơ bản tại kho bạc nhà nước lâm bình, tỉnh tuyên quang

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ & QUẢN TRỊ KINH DOANH
––––––––––––––––––––––––––––––

ĐẶNG KIM LIÊN

TĂNG CƯỜNG CÔNG TÁC KIỂM SOÁT THANH
TOÁN VỐN ĐẦU TƯ XÂY DỰNG CƠ BẢN TẠI
KHO BẠC NHÀ NƯỚC LÂM BÌNH,
TỈNH TUYÊN QUANG

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ
CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÝ KINH TẾ

THÁI NGUYÊN - 2014
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu

/>

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ & QUẢN TRỊ KINH DOANH
––––––––––––––––––––––––––––––

ĐẶNG KIM LIÊN

TĂNG CƯỜNG CÔNG TÁC KIỂM SOÁT THANH
TOÁN VỐN ĐẦU TƯ XÂY DỰNG CƠ BẢN TẠI
KHO BẠC NHÀ NƯỚC LÂM BÌNH,
TỈNH TUYÊN QUANG
Chuyên ngành: Quản lý kinh tế
Mã số: 60.34.04.10

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ

Người hướng dẫn khoa học: TS. VŨ HÙNG CƯỜNG

THÁI NGUYÊN - 2014
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu

/>

i
LỜI CAM ĐOAN
Luận văn "Tăng cường công tác kiểm soát thanh toán vốn đầu tư xây
dựng cơ bản tại KBNN Lâm Bình, tỉnh Tuyên Quang" chuyên ngành quản lý kinh
tế, mã số 60.34.04.10 là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Luận văn đã sử dụng
thông tin từ nhiều nguồn khác nhau. Các thông tin đã được chỉ rõ nguồn gốc, phần
lớn thông tin thu thập từ thực tế tại địa phương.
Tôi xin cam đoan rằng, số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn là hoàn
toàn trung thực và chưa được sử dụng để bảo vệ một học vị nào hoặc chưa
từng công bố trong bất kỳ một công trình nghiên cứu khoa học nào khác.
Thái Nguyên, tháng 10 năm 2014
Tác giả

Đặng Kim Liên


ii
LỜI CẢM ƠN
Để hoàn thành luận văn này, tôi xin chân thành cảm ơn Ban Giám hiệu,
Khoa Đào tạo sau Đại học, cùng các thầy, cô giáo trong trường Đại học Kinh tế và

Quản trị Kinh doanh- Đại học Thái Nguyên đã tận tình giảng day, truyền đạt kiến
thức, chỉ bảo, giúp đỡ, tạo mọi điều kiện tốt nhất cho tôi trong quá trình học tập và
thực hiện đề tài.
Đặc biệt xin chân thành cảm ơn Thầy giáo Tiến sỹ Vũ Hùng Cường đã trực
tiếp hướng dẫn, chỉ bảo tận tình và đóng góp nhiều ý kiến quý báu, giúp đỡ tôi
hoàn thành luận văn.
Tôi xin chân thành cảm ơn cán bộ, Ban lãnh đạo Kho bạc Nhà nước Tuyên
Quang, lãnh đạo Huyện ủy, Ủy ban nhân dân huyện Lâm Bình, lãnh đạo Phòng Tài
chính - Kế hoạch huyện Lâm Bình; Kho bạc Nhà nước Lâm Bình và các phòng
chức năng trên địa bàn huyện đã tạo mọi điều kiện giúp đỡ trong quá trình thu
thập số liệu để tôi hoàn thành luận văn này.
Cuối cùng tôi xin chân thành cảm ơn cơ quan, gia đình, bạn bè, đồng nghiệp,
đã luôn sát cánh, động viên, giúp đỡ tôi hoàn thành luận văn này.

Thái Nguyên, tháng 10 năm 2014
Tác giả

Đặng Kim Liên


3

MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN ....................................................................................................... i
LỜI CẢM ƠN ............................................................................................................ ii
MỤC LỤC................................................................................................................. iii
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT .......................................................................... vi DANH
MỤC CÁC BẢNG, SƠ ĐỒ......................................................................... vii
MỞ ĐẦU ....................................................................................................................1
1.

Tính
cấp
thiết
của
tài................................................................1

việc

nghiên

cứu

2.
Mục
tiêu
cứu................................................................................................2
3.
Đối
tượng
và
phạm
cứu...........................................................................3

đề
nghiên

vi

nghiên

4. Ý nghĩa khoa học của luận văn ...............................................................................3
5.
Kết
cấu
của
...............................................................................................3

luận

văn

Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN CƠ BẢN VÀ THỰC TIỄN VỀ KIỂM SOÁT THANH TOÁN
VỐN ĐẦU TƯ XDCB ...................................................................5
1.1. Cơ sở lý luận cơ bản về kiểm soát chi ngân sách nhà nước và kiểm soát
thanh

toán

vốn

đầu

tư

XDCB

......................................................................................5
1.1.1.
Một
số

khái
niệm
...................................................................................5

cơ

bản

1.1.2. Chức năng và vai trò của kiểm soát chi NSNN, kiểm soát thanh toán vốn
đầu tư XDCB đối với phát triển kinh tế xã hội ...........................................................7
1.1.3. Đặc điểm, nội dung chi đầu tư XDCB từ NSNN ..............................................8
1.1.4. Đặc điểm, nguyên tắc, nội dung của kiểm soát thanh toán vốn đầu
tư
XDCB từ NSNN........................................................................................................12


4

1.1.5. Các nhân tố ảnh hưởng đến công tác kiểm soát thanh toán vốn đầu tư xây
dựng

cơ

bản

qua

Kho

bạc

Nhà

nước

.........................................................................26
1.2. Cơ sở thực tiễn về quản lý kiểm soát thanh toán vốn đầu tư XDCB .................28
1.2.1. Kinh nghiệm ở một số đơn vị KBNN tỉnh, huyện về kiểm soát thanh toán
vốn
đầu
tư
xây
dựng
......................................................................................28

cơ

bản

1.2.2. Bài học kinh nghiệm đối với KBNN Lâm Bình .............................................29
Chương 2: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ĐỀ TÀI ........................................30


4

2.1. Câu hỏi nghiên cứu ............................................................................................30
2.2. Phương pháp nghiên
cứu....................................................................................30
2.2.1. Phương pháp thu thập thông tin
......................................................................30

2.2.2. Phương pháp tổng hợp thông tin
.....................................................................30
2.2.3. Phương pháp phân tích thông tin
....................................................................31
2.3. Hệ thống tiêu chí đánh giá kiểm soát thanh toán vốn đầu tư XDCB ................31
Chương 3: THỰC TRẠNG CÔNG TÁC KIỂM SOÁT THANH TOÁN
VỐN ĐẦU TƯ XDCB TẠI KBNN LÂM BÌNH GIAI ĐOẠN 2011- 2013 .......33
3.1. Tổng quan về đặc điểm tự nhiên, kinh tế, xã hội huyện Lâm Bình, tỉnh
Tuyên Quang .............................................................................................................33
3.1.1. Đặc điểm tự nhiên
...........................................................................................33
3.1.2. Điều kiện xã hội và nguồn nhân lực...............................................................34
3.1.3. Hiện trạng phát triển KT- XH huyện Lâm Bình .............................................38
3.2. Phân tích, đánh giá thực trạng công tác kiểm soát thanh toán vốn đầu tư
XDCB tại KBNN Lâm Bình giai đoạn 2011-2013 ...................................................40
3.2.1. Giới thiệu về KBNN Lâm Bình, quá trình hình thành và phát triển ..............40
3.2.2. Nhiệm vụ và quyền hạn của bộ phận kiểm soát thanh toán vốn đầu tư
XDCB tại KBNN Lâm Bình .....................................................................................42
3.2.3. Phân tích thực trạng công tác kiểm soát thanh toán vốn đầu tư XDCB tại
KBNN Lâm Bình giai đoạn 2011-2013 ....................................................................43
3.3. Đánh giá chung công tác kiểm soát thanh toán vốn đầu tư XDCB tại
KBNN Lâm Bình giai đoạn 2011-2013 ....................................................................63
3.3.1. Phân tích thuận lợi, khó khăn công tác kiểm soát thanh toán vốn đầu tư
XDCB tại KBNN Lâm Bình giai đoạn 2011-2013 ...................................................63
3.3.2. Kết quả đạt được
.............................................................................................64
Số hóa bởi Trung tâm Học
liệu

/>

5

3.3.3. Những hạn chế và nguyên nhân của những hạn chế
......................................64
3.4. Các nhân tố ảnh hưởng đến công tác kiểm soát thanh toán vốn đầu tư
XDCB tại KBNN Lâm Bình giai đoạn 2011-2013 và thời gian tới..........................70
3.4.1. Những nhân tố khách quan
.............................................................................71
3.4.2. Những nhân tố chủ quan
.................................................................................75

Số hóa bởi Trung tâm Học
liệu

/>

6

Chương 4: MỘT SỐ GIẢI PHÁP CHỦ YẾU NHẰM TĂNG CƯỜNG CÔNG TÁC
KIỂM SOÁT THANH TOÁN VỐN ĐẦU TƯ XDCB TẠI KBNN LÂM BÌNH THỜI GIAN
TỚI ..................................................................79
4.1. Mục tiêu, định hướng phát triển kinh tế tại tỉnh Tuyên Quang và huyện
Lâm Bình, những yêu cầu đối với công tác kiểm soát thanh toán vốn đầu tư
XDCB tại KBNN Lâm Bình giai đoạn đến năm 2020..............................................79
4.1.1. Mục tiêu và định hướng phát triển kinh tế xã hội tỉnh Tuyên Quang đến
năm 2020
...................................................................................................................79
4.1.2. Mục tiêu và định hướng phát triển kinh tế xã hội huyện Lâm Bình đến
năm 2020

...................................................................................................................81
4.1.3. Phân tích cơ hội, thách thức đối với việc tăng cường kiểm soát thanh toán
vốn đầu tư XDCB tại KBNN Lâm Bình giai đoạn 2014-2020 .................................83
4.2. Quan điểm, mục tiêu, phương hướng đối với công tác kiểm soát thanh toán
vốn đầu tư XDCB tại KBNN Lâm Bình ...................................................................84
4.2.1. Quan điểm
.......................................................................................................84
4.2.2. Mục tiêu, phương hướng đối với công tác kiểm soát thanh toán vốn đầu
tư XDCB tại KBNN Lâm Bình .................................................................................84
4.3. Các kiến nghị, giải pháp chủ yếu nhằm nâng cao kiểm soát thanh toán vốn
đầu tư XDCB tại KBNN Lâm Binh ..........................................................................86
4.3.1. Đối với cán bộ trực tiếp làm công tác kiểm soát thanh toán vốn
....................86
4.3.2. Đối với cơ quan KBNN Lâm Bình .................................................................87
4.3.3. Đối với KBNN cấp trên( KBNN Tuyên Quang) ............................................89
4.3.4.Giải pháp về cơ chế chính sách có liên quan ...................................................90
4.4. Điều kiện để thực hiện các giải pháp .................................................................91
4.4.1. Đối với UBND tỉnh, UBND huyện và các ngành chức năng .........................91
4.4.2. Vai trò của Chủ đầu tư ....................................................................................92
Số hóa bởi Trung tâm Học
liệu

/>

7

KẾT LUẬN ..............................................................................................................93
TÀI LIỆU THAM KHẢO ......................................................................................95

Số hóa bởi Trung tâm Học

liệu

/>

8

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
NSNN

Ngân sách Nhà nước

KT-XH

Kinh tế - xã hội

CNH- HDH

Công nghiệp hóa, hiện đại hóa

XDCB

Xây dựng cơ bản

KBNN

Kho bạc Nhà nước

HĐND

Hội đồng nhân dân

UBND

Ủy ban nhân dân

MTQG

Mục tiêu Quốc Gia

CT MTQG

Chương trình mục tiêu Quốc gia

TPCP

Trái phiếu Chính phủ.

GPMB

Giải phóng mặt bằng

QLDA

Quản lý dự án

TKTG

Tài khoản tiền gửi

A-B

Chủ đầu tư và nhà thầu

Cán bộ KSC

Cán bộ kiểm soát thanh toán vốn

Số hóa bởi Trung tâm Học
liệu

/>

vi
i
DANH MỤC CÁC BẢNG, SƠ ĐỒ
Bảng:
Bảng 3.1. Danh mục các quyết định phê duyệt Kế hoạch vốn đầu tư qua các
năm (giai đoạn 2011-2013)......................................................................44
Bảng 3.2. Tình hình phân bổ kế hoạch vốn đầu tư qua các năm (giai đoạn
2011-2013)...............................................................................................52
Bảng 3.3. Tổng hợp số lượng các công trình được đầu tư trên địa bàn trong các
năm (giai đoạn 2011-2013)......................................................................53
Biểu 3.4. Tiến độ lập và phê duyệt dự án đầu tư trên địa bàn theo từng năm
trong giai đoạn 20112013.......................................................................55
Bảng 3.5. Tình hình kiểm soát thanh toán vốn đầu tư XDCB năm 2011 .................57
Bảng 3.6. Tình hình kiểm soát thanh toán vốn đầu tư XDCB năm 2012 .................58
Bảng 3.7. Tình hình kiểm soát thanh toán vốn đầu tư XDCB năm 2013 .................59
Bảng 3.8. So sánh kết quả thực hiện giải ngân so với Kế hoạch vốn được duyệt
theo từng năm (giai đoạn 2011-2013) .....................................................61
Bảng 3.9. Tổng hợp số chứng từ bị từ chối thanh toán do không đủ điều kiện

theo từng năm (giai đoạn 2011-2013) .....................................................62
Sơ đồ:
Sơ đồ 1.1. Trình tự kiểm soát thanh toán vốn đầu tư XDCB .................................... 24
Sơ đồ 3.1. Cơ cấu tổ chức của Kho bạc Nhà nước Lâm Bình .................................. 42

Số hóa bởi Trung tâm Học
liệu

/>

1

MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của việc nghiên cứu đề tài
Đầu tư XDCB là một hoạt động nhằm tạo ra tài sản cố định, cơ sở vật chất
kỹ thuật cho nền kinh tế, là tiền đề vật chất trong công cuộc CNH - HĐH đất nước.
Chi đầu tư XDCB là một khoản chi lớn, chiếm chủ yếu trong cơ cấu các khoản chi
đầu tư phát triển, mang tính chất chi cho tích luỹ, có vai trò đặc biệt quan
trọng trong việc góp phần chuyển đổi cơ cấu kinh tế, thúc đẩy sự tăng trưởng và
phát triển nền kinh tế của một quốc gia, một vùng lãnh thổ.
Để quản lý chặt chẽ, tiết kiệm và có hiệu quả các nguồn vốn đầu tư và xây
dựng, Chính phủ đã chỉ đạo các Bộ, ngành ban hành, đồng thời nghiên cứu, sửa đổi
bổ sung chính sách chế độ kịp thời, phù hợp với tình hình thực tế.
Là một nội dung trong hoạt động chi NSNN, Kiểm soát thanh toán vốn đầu
tư XDCB đóng vai trò quan trọng trong việc thực hiện các chức năng vốn có của
Nhà nước, bảo đảm cho Nhà nước thực hiện các mục tiêu về phát triển kinh tế xã
hội, ổn định chính trị của đất nước. Việc Kiểm soát thanh toán vốn XDCB khoa
học, hợp lý sẽ góp phần nâng cao hiệu quả sử dụng nguồn lực tài chính công, trong
đầu tư XDCB, đảm bảo góp phần ổn định kinh tế vĩ mô và an sinh xã hội. Trong
điều kiện nền kinh tế nước ta hiện nay, việc quản lý chặt chẽ các khoản chi NSNN

nói chung và kiểm soát chi đầu tư XDCB càng có ý nghĩa quan trọng.
Trong những năm qua, Đảng và Nhà nước ta đã có nhiều giải pháp tích cực
nhằm nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước trong lĩnh vực đầu tư xây dựng cơ bản,
trong công tác quản lý chi NSNN trong đó có kiểm soát thanh toán vốn đầu tư
XDCB qua KBNN. Điều đó được thể hiện rõ nét qua việc Quốc hội thông qua một số
Luật NSNN, Luât Xây dựng, Luật đấu thầu cùng các văn bản dưới luật điều chỉnh về
hoạt động kiểm soát chi NSNN, kiểm soát thanh toán vốn đầu tư XDCB từ NSNN.
Các văn bản quy định về kiểm soát thanh toán vốn đầu tư XDCB từ NSNN
đã tạo cơ sở, tiền đề để quản lý thống nhất, có hiệu qủa các khoản chi NSNN, nâng
cao tính chủ động và trách nhiệm của các cơ quan, tổ chức, cá nhân trong việc
Số hóa bởi Trung tâm Học
liệu

/>

2

quản lý và sử dụng các khoản chi NSNN. Đồng thời, là điều kiện để hệ thống KBNN
thực hiện cải

Số hóa bởi Trung tâm Học
liệu

/>

3

cách hành chính trong quá trình kiểm soát thanh toán từ các khâu: tiếp nhận hồ
sơ; kiểm soát hồ sơ, việc thanh toán (cho đơn vị thụ hưởng) nhằm nâng cao hiệu
lực, hiệu quả của hoạt động quản lý và phục vụ tốt hơn các đơn vị sử dụng ngân

sách, các chủ đầu tư trong quá trình thực hiện các khoản chi NSNN cho đầu tư
XDCB.
KBNN Lâm Bình là đơn vị mới được thành lập từ năm 2011, cùng với sự ra
đời của huyện Lâm Bình- tỉnh Tuyên Quang. Với đặc điểm của đơn vị đó là hầu hết
đội ngũ cán bộ còn trẻ, mới được tuyển dụng, ít nhiều còn hạn chế về kiến thức và
kinh nghiệm công tác, hoạt động trên một địa bàn mới được thành lập với nhiều
khó khăn, đặc biệt trong lĩnh vực đầu tư XDCB.
Cùng với các biện pháp cải cách hành chính trong lĩnh vực quản lý chi
NSNN qua hệ thống KBNN. Trong những năm qua, KBNN Lâm Bình không ngừng
được đổi mới, tăng cường để đáp ứng yêu cầu và nhiệm vụ quản lý chi NSNN trên
địa bàn. Tuy nhiên, qua thời gian triển khai thực hiện đã bộc lộ không ít những khó
khăn, tồn tại, làm hạn chế kết quả, hiệu quả hoạt động quản lý chi NSNN qua
KBNN Lâm Bình đòi hỏi sự cần thiết phải có những phân tích đánh giá thực trạng
hoạt động kiểm soát thanh toán vốn tại KBNN Lâm Bình để đưa ra giải pháp nhằm
tăng cường hiệu quả của công tác này.
Việc nghiên cứu đề tài " Tăng cường công tác kiểm soát thanh toán vốn
đầu tư xây dựng cơ bản tại KBNN Lâm Bình, tỉnh Tuyên Quang" mang tính cấp
thiết và có ý nghĩa cả về lý luận và thực tiễn.
2. Mục têu nghiên
Hệ thống hoá các cơ sở lý luận và thực tiễn về hoạt động quản lý đầu tư
XDCB, công tác kiểm soát thanh toán vốn đầu tư XDCB từ nguồn vốn NSNN qua hệ
thống Kho bạc Nhà nước.
Phân tích, đánh giá thực trạng kiểm soát thanh toán vốn đầu tư XDCB tại
KBNN Lâm Bình trong những năm từ 2011 đến 2013, chỉ ra những thành công, hạn
Số hóa bởi Trung tâm Học
liệu

/>

4

chế và nguyên nhân của những thành công, hạn chế trong công tác kiểm soát
thanh toán vốn đầu tư XDCB.

Số hóa bởi Trung tâm Học
liệu

/>

5

Đề xuất một số giải pháp chủ yếu nhằm tăng cường công tác kiểm soát
thanh toán vốn đầu tư XDCB tại KBNN Lâm Bình, tỉnh Tuyên Quang trong thời gian
tới.
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
3.1.Đối tượng nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu của đề tài là Kiểm soát thanh toán vốn đầu tư XDCB
tại KBNN Lâm Bình, tỉnh Tuyên Quang.
3.2. Phạm vi nghiên cứu
- Phạm vi nghiên cứu của đề tài: Đề tài tập trung nghiên cứu quá trình
quản lý kiểm soát thanh toán vốn đầu tư XDCB tại KBNN Lâm Bình( bao gồm vốn
đầu tư XDCB Ngân sách tỉnh, ngân sách huyện, nguồn vốn Trung ương hỗ trợ có
mục tiêu cho tỉnh, nguồn vốn TPCP)
- Phạm vi thời gian: giai đoạn 2011-2013.
4. Ý nghĩa khoa học của luận văn
Đề tài góp phần hệ thống hoá những vấn đề lý luận về kiểm soát thanh toán
vốn đầu tư XDCB từ Ngân sách Nhà nước.
Phân tích, đánh giá thực trạng công tác kiểm soát thanh toán vốn đầu tư
XDCB trong giai đoạn 2011- 2013 tại KBNN Lâm Bình tỉnh Tuyên Quang, đề xuất
một số giải pháp chủ yếu nhằm tăng cường công tác kiểm soát thanh toán vốn

đầu tư XDCB tại trong thời gian tới.
Các kết quả nghiên cứu có thể dùng làm tài liệu tham khảo cho các cơ quan
và các cá nhân có quan tâm, là tài liệu tham khảo dùng trong nghiên cứu, giảng dạy
và học tập trong nhà trường.
5. Kết cấu của luận văn
Ngoài phần mở đầu và kết luận, đề tài được kết cấu thành 4 chương:
Chương 1: Cơ sở lý luận cơ bản và thực tiễn về kiểm soát thanh toán vốn
đầu tư XDCB.
Chương 2: Phương pháp nghiên cứu đề tài.
Số hóa bởi Trung tâm Học
liệu

/>

6

Chương 3: Thực trạng công tác kiểm soát thanh toán vốn đầu tư XDCB tại
KBNN Lâm Bình giai đoạn 2011-2013.

Số hóa bởi Trung tâm Học
liệu

/>

7

Chương 4: Một số giải pháp chủ yếu nhằm tăng cường công tác kiểm soát
thanh toán vốn đầu tư XDCB tại KBNN Lâm Bình, tỉnh Tuyên Quang.

Số hóa bởi Trung tâm Học

liệu

/>

8

Chương 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN CƠ BẢN VÀ THỰC TIỄN
VỀ KIỂM SOÁT THANH TOÁN VỐN ĐẦU TƯ XDCB
1.1. Cơ sở lý luận cơ bản về kiểm soát chi ngân sách nhà nước và kiểm soát
thanh toán vốn đầu tư XDCB
1.1.1. Một số khái niệm cơ bản
a. Khái niệm về NSNN và kiểm soát chi NSNN.
* Khái niệm Ngân sách Nhà nước:
Ngân sách nhà nước là phạm trù kinh tế lịch sử gắn liền với chức năng, vai
trò của Nhà nước. Nó được ra đời, tồn tại và phát triển cùng với sự ra đời và phát
triển của các kiểu nhà nước trong lịch sử phát triển xã hội; tuy nhiên, thuật ngữ
NSNN chỉ được bắt đầu sử dụng từ khi chủ nghĩa tư bản xuất hiện, khi các khoản
thu, chi của Nhà nước được thể chế hoá bằng pháp luật, tức là, có sự xác định,
thừa nhận, công khai hoá bằng luật pháp đối với những khoản thu, chi của Nhà
nước sử dụng NSNN.
Có nhiều khái niệm về Ngân sách Nhà nước:
Ngân sách Nhà nước là bản liệt kê các khoản thu chi bằng tiền trong một
khoảng thời gian nhất đinh, một giai đoạn nhất định của một Quốc gia; ( hoặc)
Ngân sách Nhà nước là quỹ tiền tệ tập trung của Nhà nước, là kế hoạch tài chính cơ
bản của Nhà nước...
Mặc dù có những khái niệm khác nhau, nhưng về bản chất đều thống nhất
rằng Ngân sách Nhà nước là hệ thống các mối quan hệ kinh tế giữa Nhà nước và xã
hội phát sinh trong qua trình huy động và quản lý các nguồn tài chính nhằm
đảm bảo cho Nhà nước thực hiện được chức năng nhiệm vụ của mình trong quá

trình quản lý và điều hành nền kinh tế.
Tại Việt Nam, Ngân sách Nhà nước được định nghĩa chính thức tại điều 1
Luật Ngân sách Nhà nước năm 2002 " Ngân sách Nhà nước là toàn bộ các khoản
thu, chi của Nhà nước đã được cơ quan Nhà nước có thẩm quyền quyết định và
Số hóa bởi Trung tâm Học
liệu

/>

9

được thực hiện trong một năm để đảm bảo thực hiện các chức năng và nhiệm vụ
của Nhà nước".
* Khái niệm chi Ngân sách Nhà nước: Chi NSNN là quá trình phân phối và
sử dụng quỹ NSNN theo những nguyên tắc nhất định cho việc thực hiện các chức
năng và nhiệm vụ của Nhà nước trong từng thời kỳ, dó là quá trình phân phối lại
các nguồn tài chính đã được tập trung vào NSNN và đưa chúng đến mục đích sử
dụng. Mặt khác, chi NSNN được thực hiện cho những nội dung, nhiệm vụ cụ thể, vì
thế nó không chỉ dừng lại trên các định hướng mà phải phân bổ cho từng mục tiêu,
từng hoạt động và từng công việc thuộc chức năng của Nhà nước.( Giáo trình quản
lý tài chính công, NXB Tài chính 2007,trang 80).
Về mặt pháp lý, chi NSNN là những khoản chi tiêu do Chính phủ thực hiện
để đạt được các mục tiêu công ích nhằm đạt được mục tiêu mà nhà nước đề ra
trong hiện tại hoặc tương lai.
Về mặt bản chất, chi NSNN là hệ thống những quan hệ phân phối lại các
khoản thu nhập phát sinh trong quá trình sử dụng có kế hoạch quỹ tiền tệ tập
trung của Nhà nước nhằm thực hiện các chức năng và nhiệm vụ của Nhà nước.
* Khái niệm kiểm soát chi NSNN qua Kho bạc nhà nước
- Kiểm soát chi Ngân sách nhà nước là sự tác động có tổ chức của cơ quan
nhà nước được giao nhiệm vụ lên hoạt động chi NSNN của các đơn vị sử dụng

NSNN thông qua hệ thống các văn bản pháp luật quy định về quản lý chi NSNN
nhằm phát hiện, ngăn chặn các khoản chi không đủ điều kiện, hướng tới mục tiêu
đảm bảo cho các khoản chi được đúng mục đích, tiết kiệm và hiệu quả.
Kiểm soát chi NSNN qua KBNN là việc cơ quan KBNN( cơ quan được giao
nhiệm vụ ) thông qua hệ thống các văn bản pháp luật dể kiểm soát các khoản chi
từ NSNN đối với các dơn vị sử dụng ngân sách đảm bảo cho các khoản chi
được đúng( mục đích, đối tượng), chi đủ, chi kịp thời, hiệu quả.
b. Khái niệm về chi đầu tư XDCB, kiểm soát thanh toán vốn đầu tư XDCB

Số hóa bởi Trung tâm Học
liệu

/>

10

* Chi đầu tư xây dựng cơ bản của NSNN là quá trình phân phối và sử dụng
một phần vốn tiền tệ từ quỹ NSNN để đầu tư nhằm từng bước tăng cường, hoàn
thiện và hiện đại hoá cơ sở vật chất kỹ thuật và năng lực sản xuất, củng cố xây

Số hóa bởi Trung tâm Học
liệu

/>

11

dựng và phát triển cơ sở hạ tầng kinh tế - xã hội của nền kinh tế quốc dân, tạo
điều kiện thúc đẩy sự phát triển kinh tế của mỗi quốc gia ( Giáo trình Quản lý Tài
chính công, NXB Tài chính năm 2007, trang 195).

* Kiểm soát thanh toán vốn đầu tư XDCB có thể hiểu là việc cơ quan quản lý
nhà nước được giao nhiệm vụ (KBNN) căn cứ vào hồ sơ dự án (công trình) được
cấp thẩm quyền phê duyệt và các văn bản hướng dẫn về quản lý tài chính trong
lĩnh vực đầu tư XDCB của nhà nước để cấp phát, thanh toán cho các đối tượng
tham gia vào quá trình đầu tư xây dựng dự án (công trình) đó.
Đối tượng kiểm soát thanh toán vốn bao gồm tất cả các khoản chi phí có liên
quan đến quá trình đầu tư của dự án thuộc các giai đoạn Quy hoạch, chuẩn bị
đầu tư, thực hiện đầu tư, kết thúc dự án đưa vào sử dụng như:
- Chi phí cho công tác quy hoach: Điều tra, thu thập số liệu, khảo lập hồ sơ
thiết kế quy hoạch...
- Chi phí cho công tác chuẩn bị đầu tư: Điều tra, thu thập số liệu, khảo lập,
phân tích, lựa chọn phương án...
- Chi phí cho công tác thực hiện đầu tư: Chi phí Khảo sát , thiết kế, Chi phí
xây lắp, Chi phí mua sắm và lắp đặt thiết bị, chi phí cho công tác quản lý, giám sát
kỹ thuật...
- Chi phí cho giai đoạn kết thúc dự án đưa vào sử dung: Chi nghiệm thu,
thẩm tra quyết toán.
1.1.2. Chức năng và vai trò của kiểm soát chi NSNN, kiểm soát thanh toán vốn
đầu tư XDCB đối với phát triển kinh tế xã hội
Kiểm soát chi NSNN, kiểm soát thanh toán vốn đầu tư XDCB qua KBNN là
hoạt động tổ chức quản lý, kiểm soát, kế toán và thanh toán các khoản chi từ
NSNN theo nguyên tắc đảm bảo tính thống nhất, tính chỉ huy trong hoạt động quản
lý chi NSNN của hệ thống KBNN nhằm đạt được các mục tiêu của quản lý chi NSNN
qua KBNN.
Kiểm soát chi NSNN được thực hiện nhằm đảm bảo tính tuân thủ các cơ chế,
chính sách, quy định của Nhà nước của các đối tượng, chủ thể( các đơn vị sử dụng
Số hóa bởi Trung tâm Học
/>liệu

12

ngân sách, các chủ đầu tư công trình XDCB) khi tham gia quá trình quản lý và sử
dụng NSNN, quản lý và sử dụng vốn đầu tư được nhà nước giao cho. Qua đó điều

Số hóa bởi Trung tâm Học
liệu

/>

13

chỉnh, uốn nắn hoạt động của các đơn vị, đồng thời phát hiện những bất cập về
chế độ chính sách để có những kiến nghị sửa đổi đảm bảo quá trình chi NSNN luôn
đảm bảo đúng mục đích, đúng yêu cầu và đạt được mục tiêu kinh tế - xã hội đã đề
ra.
1.1.3. Đặc điểm, nội dung chi đầu tư XDCB từ NSNN
1.1.3.1.Đặc điểm của chi đầu tư Xây dựng cơ bản của NSNN
Có thể thấy, chi đầu tư XDCB của NSNN là một phần trong nội dung của chi
đầu tư phát triển từ NSNN. Vì vậy nó cũng hội đủ các đặc điểm của chi đầu tư phát
triển của NSNN đó là:
Thứ nhất, Chi đầu tư XDCB của NSNN là khoản chi lớn của NSNN nhưng
không có tính ổn định, nó là yêu cầu tất yếu nhằm đảm bảo cho sự phát triển kinh
tế
- xã hội của mỗi quốc gia.
Chi đầu tư xây dựng cơ bản của NSNN nhằm tạo ra cơ sở vật chất kỹ thuật,
năng lực sản xuất của nền kinh tế, là nền tảng bảo đảm cho sự phát triển kinh tế
- xã hội của mỗi quốc gia. Việc đầu tư xây dựng các công trình cần thời gian đầu tư
xây dựng kéo dài có thể là một vài năm, thậm chí hàng chục năm, đòi hỏi vốn đầu
tư lớn từ ngân sách nhà nước, việc bố trí vốn đầu tư xây dựng các công trình cần

được xác định trong kế hoạch đầu tư hàng năm của Nhà nước.
Chi đầu tư XDCB của NSNN là khoản chi lớn nhưng không ổn định là do
các dự án đầu tư thường kéo dài nhiều năm, có mức vốn đầu tư lớn. Mặt khác
đầu tư XDCB của NSNN cho phát triển cơ sở hạ tầng là một nhu cầu không thể
thiếu của bất kỳ quốc gia nào, nó mang tính thường xuyên và liên tục, nó là cơ sở
tạo ra môi trường đầu tư nhằm thu hút các nguồn vốn trong và ngoài nước đầu tư
vào các lĩnh vực theo định hướng của Nhà nước trong từng thời kỳ. Nguồn vốn
của NSNN dùng để đầu tư cho các dự án phụ thuộc vào tình hình thu, chi NSNN
hàng năm và phụ thuộc vào kế hoạch đầu tư phát triển kinh tế của từng năm hoặc
từng giai đoạn của Nhà nước, trong khi tình hình thu chi NSNN hàng năm lại chịu
Số hóa bởi Trung tâm Học
liệu

/>