Quản lý hoạt động bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên trung học cơ sở quận hải an, thành phố hải phòng

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM
––––––––––––––––––––––––

NGUYỄN THỊ MAI HƯƠNG

QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG BỒI DƯỠNG CHUYÊN MÔN
CHO GIÁO VIÊN TRUNG HỌC CƠ SỞ QUẬN HẢI AN,
THÀNH PHỐ HẢI PHÒNG

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

THÁI NGUYÊN - 2014
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

/>

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM
–––––––––––––––––––––––

NGUYỄN THỊ MAI HƯƠNG

QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG BỒI DƯỠNG CHUYÊN MÔN
CHO GIÁO VIÊN TRUNG HỌC CƠ SỞ QUẬN HẢI AN,
THÀNH PHỐ HẢI PHÒNG
Chuyên ngành: Quản lý giáo
dục
Mã số: 60.14.01.14

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

Người hướng dẫn khoa học: TS. LÝ TIẾN HÙNG

THÁI NGUYÊN - 2014
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

/>

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan rằng nội dung của bản luận văn này chưa được nộp cho
bất kỳ một chương trình cấp bằng cao học nào cũng như bất kỳ một chương
trình đào tạo cấp bằng nào khác.
Tôi cũng xin cam kết thêm rằng bản Luận văn này là nỗ lực cá nhân tôi.
Các kết quả, phân tích, kết luận trong luận văn này (ngoài các phần được trích
dẫn) đều là kết quả làm việc của cá nhân tôi
Người viết luận văn

Nguyễn Thị Mai Hương

i


LỜI CẢM ƠN
Với tình cảm chân thành, em xin bày tỏ lòng biết ơn và sự kính trọng tới
Lãnh đạo trường Đại học sư phạm - Đại học Thái Nguyên, các Thầy giáo Cô
giáo đã tham gia giảng dạy và cung cấp những kiến thức cơ bản, sâu sắc,
tạo
điều kiện giúp đỡ em trong quá trình học tập và nghiên cứu tại nhà trường.
Đặc biệt, với tấm lòng thành kính, em xin gửi lời cảm ơn sâu sắc nhất đến

TS. Lý Tiến Hùng, người đã trực tiếp hướng dẫn khoa học và tận tình giúp đỡ
em trong suốt quá trình học tập, nghiên cứu và hoàn thành luận văn.
Tác giả cũng xin gửi lời cảm ơn Phòng GD&ĐT, Cán bộ quản lý và giáo
viên các trường THCS quận Hải An, thành phố Hải Phòng cùng bạn bè, người
thân đã tạo điều kiện cả về thời gian, vật chất, tinh thần cho tác giả trong suốt
quá trình học tập, nghiên cứu và hoàn thành luận văn.
Trong quá trình học tập, nghiên cứu và hoàn thành luận văn, mặc dù bản
thân em đã luôn cố gắng nhưng chắc chắn không tránh khỏi những khiếm
khuyết. Kính mong được sự góp ý, chỉ dẫn của các Thầy, các Cô và các bạn
đồng nghiệp.
Em xin trân trọng cảm ơn!
Hải Phòng, ngày 20 tháng 10 năm 2014
Tác giả

Nguyễn Thị Mai Hương

ii


MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN ................................................................................................... i
LỜI CẢM ƠN ....................................................................................................... ii
MỤC LỤC............................................................................................................ iii
NHỮNG TỪ VIẾT TẮT TRONG LUẬN VĂN ..................................................... iv DANH
MỤC CÁC BẢNG ..................................................................................... v DANH
MỤC SƠ ĐỒ ............................................................................................ vi MỞ

ĐẦU ............................................................................................................. 1
1. Lí do chọn đề tài .............................................................................................. 1
2. Mục đích nghiên cứu .......................................................................................

2
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu................................................................. 3
4. Nhiệm vụ nghiên cứu ...................................................................................... 3
5. Giả thuyết khoa học .........................................................................................
3
6. Giới hạn, phạm vi nghiên cứu ......................................................................... 3
7. Phương pháp nghiên cứu .................................................................................
4
8. Cấu trúc của luận văn ...................................................................................... 4
Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG BỒI
DƯỠNG CHUYÊN MÔN CHO GIÁO VIÊN TRUNG HỌC CƠ SỞ ........ 5
1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề.......................................................................
5
1.1.1.Trên thế giới ............................................................................................... 5
1.1.2. Ở Việt Nam................................................................................................ 7
1.2. Một số khái niệm ........................................................................................
10
1.2.1. Quản lý, quản lý giáo dục ........................................................................ 10
1.2.2. Quản lý trường học .................................................................................. 13
iii


1.2.3. Bồi dưỡng giáo viên, bồi dưỡng chuyên môn ......................................... 15
1.2.4.Biện pháp, biện pháp quản lý ...................................................................
16
1.3. Giáo dục THCS .......................................................................................... 17

iii

1.3.1. Vị trí, vai trò, mục tiêu, nội dung, phương pháp của giáo dục THCS .... 17
1.3.2. Vị trí, vai trò, nhiệm vụ và yêu cầu đối với giáo viên Trung học cơ sở .......
20
1.3.3. Nhiệm vụ của người giáo viên THCS ..................................................... 21
1.4. Định hướng mục têu đổi mới giáo dục và đào tạo ở bậc giáo dục
phổ thông .......................................................................................................... 22
1.5. Yêu cầu đối với bồi dưỡng chuyên môn GV THCS trong bối cảnh đổi
mới căn bản toàn diện giáo dục Việt Nam ........................................................ 27
1.6. Nội dung cơ bản của quản lý hoạt động bồi dưỡng chuyên môn cho
giáo viên THCS ................................................................................................. 28
1.6.1. Nội hàm của quản lý hoạt động bồi dưỡng chuyên môn cho giáo
viên THCS ........................................................................................................ 28
1.6.2.Xác định mục têu, nội dung bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên THCS...
28
1.6.3. Xây dựng kế hoạch bồi dưỡng giáo viên................................................. 30
1.6.4.Tổ chức hoạt động bồi dưỡng................................................................... 31
1.6.5.Chỉ đạo thực hiện...................................................................................... 32
1.6.6.Đánh giá kết quả bồi dưỡng...................................................................... 33
1.7. Các yếu tố ảnh hưởng đến hoạt động quản lý bồi dưỡng chuyên môn
giáo viên THCS ................................................................................................. 33
Chương 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG BỒI DƯỠNG GIÁO VIÊN
CÁC TRƯỜNG THCS QUẬN HẢI AN THÀNH PHỐ HẢI PHÒNG
.................................................................................................... 36
2.1. Khái quát về tình hình địa phương (quận Hải An, thành phố Hải Phòng) .......
36
2.1.1. Khái quát về điều kiện tự nhiên, kinh tế-xã hội của thành phố Hải
Phòng, quận Hải An........................................................................................... 36
2.2. Khái quát về giáo dục THCS quận Hải An ................................................ 38
2.2.1. Quy mô phát triển giáo dục và giáo dục THCS ...................................... 38
2.2.2. Chất lượng giáo dục và giáo dục THCS.................................................. 40

2.2.3. Đội ngũ giáo viên quận Hải An ............................................................... 44
iv


2.2.4. Đánh giá ưu điểm và hạn chế của đội ngũ giáo viên THCS quận Hải
An thành phố Hải Phòng hiện nay..................................................................... 46
2.3. Thực trạng quản lý hoạt động bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên các
trường THCS quận Hải An ................................................................................ 49
2.3.1. Thực trạng xác định nội dung, phương thức bồi dưỡng chuyên môn
cho giáo viên các trường THCS quận Hải An.................................................. 49
2.3.2. Thực trạng thực hiện các chức năng quản lý bồi dưỡng chuyên môn
cho GV THCS của Hiệu trưởng ........................................................................ 56
2.3.3. Đánh giá những ưu điểm, hạn chế và nguyên nhân ............................... 59
Chương 3: MỘT SỐ BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG BỒI DƯỠNG
CHUYÊN MÔN CHO GIÁO VIÊN THCS QUẬN HẢI AN, THÀNH PHỐ HẢI
PHÒNG........................................................................... 63
3.1. Những nguyên tắc định hướng cho việc đề xuất các biện pháp .................
63
3.1.1. Đảm bảo tính hệ thống của các biện pháp ...............................................
63
3.1.2. Đảm bảo tính kế thừa............................................................................... 63
3.1.3. Đảm bảo tính đồng bộ của các biện pháp................................................ 64
3.1.4. Đảm bảo tính thực tiễn của các biện pháp...............................................
65
3.1.5. Đảm bảo tính khả thi của các biện pháp.................................................. 66
3.2. Một số biện pháp quản lý hoạt động bồi dưỡng chuyên môn giáo viên
THCS quận Hải An, thành phố Hải Phòng........................................................ 66
3.2.1. Biện pháp 1: Cụ thể hóa nội dung bồi dưỡng phù hợp với nhu cầu
giáo viên và đáp ứng yêu cầu đổi mới căn bản toàn diện giáo dục ...................
66

3.2.2. Biện pháp 2: Nâng cao chất lượng xây dựng kế hoạch bồi dưỡng
chuyên môn........................................................................................................
71
3.2.3. Biện pháp 3: Đa dạng hóa phương thức bồi dưỡng chuyên môn cho
giáo viên............................................................................................................. 75


3.2.4. Biện pháp 4: Chú trọng khâu kiểm tra đánh gía kết quả bồi dưỡng
chuyên môn........................................................................................................
77
v


3.2.5. Biện pháp 5. Xây dựng nguồn lực cho công tác bồi dưỡng chuyên
môn giáo viên ................................................................................................... 80
3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp .................................................................
81
3.4. Điều kiện chung để thực hiện các biện pháp ..............................................
83
3.5. Khảo sát mức độ cần thiết và tính khả thi của các biện pháp..................... 84
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ................................................................. 88
2. Khuyến nghị................................................................................................... 90
TÀI LIỆU THAM KHẢO............................................................................... 93
PHỤ LỤC

vi


NHỮNG TỪ VIẾT TẮT TRONG LUẬN VĂN
BD

: Bồi dưỡng

BDGV

: Bồi dưỡng giáo viên BDTX

: Bồi dưỡng thường xuyên CBQL

:

Cán bộ quản lý
CNH, HĐH

: Công nghiệp hoá, hiện đại hoá

CSVC

: Cơ sở vật chất ĐNGV

: Đội ngũ giáo viên ĐT-BD
Đào tạo - bồi dưỡng GD

:
:

Giáo dục
GD&ĐT

: Giáo dục và Đào tạo

GDPT

: Giáo dục phổ thông

GV

: Giáo viên

HS

: Học sinh

KT-XH

: Kinh tế - xã hội

PPDH

: Phương pháp dạy học

QL

: Quản lý

QLGD

: Quản lý giáo dục

TBDH

: Thiết bị dạy học

THCS

: Trung học cơ sở

4


DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng 2.1: Quy mô trường lớp cấp THCS quận Hải An .................................... 39
Bảng 2.2:Bảng thống kê kết quả HSG cấp quận và cấp thành phố của quận
5 năm gần đây.................................................................................... 42
Bảng 2.3: Thống kê tỷ lệ học sinh đỗ vào lớp 10 THPT quốc lập trong 5
năm gần đây....................................................................................... 43
Bảng 2.4: Thống kê trình độ giáo viên THCS................................................... 44
Bảng 2.5: Thống kê nhu cầu sử dụng giáo viên THCS trong toàn quận năm
học 2013 - 2014 ................................................................................. 44
Bảng 2.6: Thống kê trình độ chính trị, tn học và ngoại ngữ của cán bộ,
giáo viên, công nhân viên trong toàn quận (tính đến
tháng
6/2014)............................................................................................... 46
Bảng 2.7: Kết quả đánh giá, xếp loại giáo viên năm học 2013- 2014............... 46
Bảng 2.8. Kết quả đánh giá, xếp loại BDTX giáo viên trong 3 năm học
gần đây............................................................................................... 47
Bảng 2.9: Kết quả thăm dò ý kiến của giáo viên các trường THCS về mức độ
cần thiết, phù hợp của các nội dung, phương thức bồi dưỡng
chuyên môn cho GV .......................................................................... 55

Bảng 2.10: Kết quả thăm dò thực trạng thực hiện các chức năng quản
lý công tác bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên của Hiệu
trưởng
các trường THCS quận Hải An ........................................................ 57
Bảng 3.1. Kết quả khảo sát về mức độ cần thiết và tnh khả thi của
những biện pháp quản lý hoạt động bồi dưỡng chuyên môn
cho giáo
viên THCS quận Hải An. .................................................................. 85
5


DANH MỤC SƠ ĐỒ

Sơ đồ 3.1: Mối quan hệ giữa các biện pháp quản lý hoạt động bồi dưỡng
chuyên môn cho giáo viên THCS ..................................................... 82

6


MỞ ĐẦU
1. Lí do chọn đề tài
Đất nước ta đang trong quá trình hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng; sự
phát triển nhanh chóng của khoa học và công nghệ, khoa học giáo dục và sự
cạnh tranh quyết liệt trên nhiều lĩnh vực giữa các quốc gia; sự chuyển đổi mô
hình tăng trưởng theo chiều sâu và cơ cấu lại nền kinh tế theo hướng chất
lượng, hiệu quả đòi hỏi giáo dục phải đáp ứng nhu cầu học tập đa dạng của
người dân, nhanh chóng góp phần tạo ra đội ngũ nhân lực chất lượng cao.
Thực chất cạnh tranh giữa các quốc gia hiện nay là cạnh tranh về nguồn nhân
lực và về khoa học công nghệ. Xu thế chung của thế giới khi bước vào thế kỷ
XXI là các nước tiến hành đổi mới mạnh mẽ hay cải cách giáo dục. Nếu

không đổi mới căn bản và toàn diện giáo dục và đào tạo thì nhân lực sẽ là
yếu tố cản trở sự phát triển của đất nước.
Quá trình đổi mới căn bản và toàn diện nền giáo dục theo hướng
chuẩn hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế đòi hỏi sự nỗ lực của toàn xã hội.
Trong đó, đội ngũ nhà giáo có vai trò hết sức quan trọng bởi họ chính là
lực lượng trực tiếp đóng góp vào sự đổi mới này.
Trong những năm qua, đứng trước yêu cầu phát triển đất nước, yêu
cầu
đổi mới giáo dục và yêu cầu hội nhập, ngành giáo dục và đào tạo đã có
những
bước phát triển, song về quy mô và chất lượng, hiệu quả giáo dục - đào tạo còn
bộc lộ những hạn chế, chưa đáp ứng kịp thời những đòi hỏi lớn và ngày càng
cao về nhân lực của công cuộc đổi mới kinh tế xã hội. “Đội ngũ nhà giáo và
cán bộ quản lý giáo dục bất cập về chất lượng, số lượng và cơ cấ
chưa theo kịp yêu cầu đổi mới và phát triển giáo dụ
" [4].
1


Ngành Giáo dục & Đào tạo thành phố Hải Phòng có nhiều tến bộ nhưng
chất lượng đại trà của một số trường chưa cao, chất lượng mũi nhọn học sinh

2


giỏi có phần giảm sút. Nguyên nhân có nhiều nhưng có lẽ về phía chủ quan,
giáo viên lên lớp dạy chưa có trách nhiệm cao, chưa thực sự tâm huyết với
nghề, chưa thực sự đổi mới phương pháp phù hợp với yêu cầu hiện nay.
Hội nghị lần thứ tám Ban chấp hành Trung ương Đảng cộng sản Việt Nam
khoá XI đã khẳng định một trong những nhiệm vụ trọng tâm để đổi mới

căn bản và toàn diện giáo dục là: “Phát triển đội ngũ nhà giáo và cán bộ
quản lý, xây dựng quy hoạch, kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ nhà giáo và
cán bộ quản lý giáo dục gắn với nhu cầu phát triển kinh tế- xã hội, bảo đảm an
ninh, quốc phòng và hội nhập quốc tế. Thực hiện chuẩn hoá đội ngũ nhà giáo
theo từng cấp học và trình độ đào tạo” . “Đổi mới mạnh mẽ mục têu, nội
dung, phương pháp đào tạo, đào tạo lại, bồi dưỡng và đánh giá kết quả học
tập, rèn luyện của nhà giáo theo yêu cầu nâng cao chất lượng, trách nhiệm,
đạo đức và năng lực nghề nghiệp”. [4]
Quán triệt tinh thần đó, các trường THCS quận Hải An đã chú trọng công
tác bồi dưỡng, nâng cao trình độ cho giáo viên, nhưng nhìn chung chất lượng
vẫn chưa đáp ứng được yêu cầu phát triển GD- ĐT ngày càng cao theo xu thế
hiện đại. Một bộ phận giáo viên hiện nay còn yếu về chuyên môn nghiệp
vụ, bất cập với yêu cầu đổi mới giáo dục quốc dân. Chính vì vậy nâng cao trình
độ cho giáo viên là việc làm cần thiết, cấp bách hiện nay. Trăn trở với suy nghĩ
đó tôi đã chọn hướng nghiên cứu với tên đề tài:
Quản lý hoạt động bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên THCS quận
Hải An, thành phố Hải Phòng.
2. Mục đích nghiên cứu
Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực tiễn, luận văn đề xuất một số biện
pháp quản lý của Hiệu trưởng trong hoạt động bồi dưỡng chuyên môn cho
giáo viên các trường THCS quận Hải An, thành phố Hải Phòng.
3


3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu
3.1. Khách thể nghiên cứu
Hoạt động bồi dưỡng giáo viên trung học cơ sở trong hệ thống giáo dục
quốc dân theo quy định hiện hành.
3.2. Đối tượng nghiên cứu
Biện pháp quản lý hoạt động bồi dưỡng chuyên môn giáo viên các trường

THCS quận Hải An, Thành phố Hải Phòng.
3.3. Khách thể khảo sát
Lãnh đạo các trường THCS trong quận; một số giáo viên đang trực tếp
giảng dạy tại các trường THCS quận Hải An.
4. Nhiệm vụ nghiên cứu
4.1 Nghiên cứu và xác định cơ sở lý luận của đề tài: các luận điểm về
quản lý hoạt động bồi dưỡng giáo viên, định hướng yêu cầu đổi mới giáo dục.
4.2 Khảo sát, phân tích và đánh giá thực trạng công tác quản lý hoạt động
bồi dưỡng giáo viên các trường THCS trong toàn quận.
4.3 Đề xuất một số biện pháp quản lý hoạt động bồi dưỡng giáo viên các
trường THCS quận Hải An, Hải phòng đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục.
5. Giả thuyết khoa học
Hoạt động bồi dưỡng đội ngũ giáo viên THCS quận Hải An, Hải Phòng đã
đạt được những thành công nhất định, song còn nhiều hạn chế. Nếu đề xuất
và áp dụng những biện pháp quản lý hoạt động bồi dưỡng giáo viên trong
đề tài này thì sẽ nâng cao chất lượng của đội ngũ giáo viên THCS quận Hải An
đáp ứng được yêu cầu đổi mới giáo dục đào tạo hiện nay.
6. Giới hạn, phạm vi nghiên cứu
Hoạt động quản lý của Hiệu trưởng trường THCS trong quận Hải An,
thành phố Hải Phòng về bồi dưỡng giáo viên THCS quận Hảỉ An(Từ năm học
2009-2010 đến nay)
4


7. Phương pháp nghiên cứu
7.1. Phương pháp nghiên cứu lý luận
- Nghiên cứu, phân tch, tổng hợp các tài liệu liên quan đến vấn đề
nghiên cứu của luận văn
- Hệ thống hóa, xác định cơ sở lý luận, khung lý thuyết của luận văn.
7.2. Phương pháp nghiên cứu thực tễn

- Điều tra, khảo sát các hoạt động quản lý thực tễn, thống kê,
phân tch số liệu;
- Tham vấn chuyên gia, nhà quản lý, đội ngũ giáo viên
- Quan sát, tổng kết kinh nghiệm.
7.3. Các phương pháp bổ trợ: thống kê, phân tích số liệu.
8. Cấu trúc của luận văn
Luận văn gồm các phần: Mở đầu, 3 chương nội dung, danh mục tài liệu
tham khảo và phụ lục.
3 chương nội dung bao gồm:
Chương 1: Cơ sở lý luận về quản lý hoạt động bồi dưỡng chuyên

môn

cho giáo viên trung học cơ sở.
Chương 2: Thực trạng quản lý hoạt động bồi dưỡng chuyên môn cho giáo
viên THCS quận Hải An, thành phố Hải Phòng.
Chương 3: Một số biện pháp quản lý hoạt động bồi dưỡng chuyên môn
cho giáo viên THCS quận Hải An, thành phố Hải Phòng.

5


Chương 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG BỒI DƯỠNG
CHUYÊN MÔN CHO GIÁO VIÊN TRUNG HỌC CƠ SỞ
1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề
1.1.1.Trên thế giới
Hầu hết các quốc gia trên thế giới đều coi hoạt động bồi dưỡng chuyên
môn giáo viên là vấn đề cơ bản trong phát triển giáo dục. Việc tạo mọi
điều kiện để mọi người có cơ hội học tập, học tập thường xuyên, học tập suốt

đời để kịp thời bổ sung kiến thức và đổi mới phương pháp giảng dạy để phù
hợp với sự phát triển kinh tế - xã hội là phương châm hành động của các cấp
quản lý giáo dục.
Ở Ấn độ vào năm 1988 đã quyết định thành lập hàng loạt các trung tâm
học tập trong cả nước nhằm tạo cơ hội học tập suốt đời cho mọi người.
Việc bồi dưỡng giáo viên được tiến hành ở các trung tâm này đã mang lại
hiệu quả rất thiết thực.
Hội nghị UNESCO tổ chức tại NêPan vào năm 1998 về tổ chức quản lý
nhà trường đã khẳng định: “Xây dựng, bồi dưỡng đội ngũ giáo viên là vấn đề
cơ bản trong phát triển giáo dục”.
Đại đa số các trường sư phạm ở Úc, New Zeland, Canada … đã thành lập
các cơ sở chuyên bồi dưỡng giáo viên để tạo điều kiện thuận lợi cho giáo viên
tham gia học tập nhằm không ngừng nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ.
Tại Pakistan, nhà nước đã xây dựng chương trình bồi dưỡng về sư phạm
cho đội ngũ giáo viên và quy định trong thời gian 3 tháng cần bồi dưỡng những
nội dung gồm: giáo dục nghiệp vụ dạy học; Cơ sở tâm lý giáo viên; Phương
pháp nghiên cứu, đánh giá và nhận xét HS…đối với đội ngũ giáo viên mới vào
nghề chưa quá 3 năm.

6


Ở Philippin, công tác nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên không tiến
hành tổ chức trong năm học mà tổ chức bồi dưỡng thành từng khóa học
trong

7


thời gian HS nghỉ hè. Hè thứ nhất bao gồm các nội dung môn học, nguyên tắc

dạy học, tâm lý học và đánh giá giáo dục; Hè thứ hai gồm các môn về quan hệ
con người, triết học giáo dục, nội dung và phương pháp giáo dục; Hè thứ ba
gồm nghiên cứu giáo dục, viết tài liệu trong giáo dục và Hè thứ tư gồm kiến
thức nâng cao, kỹ năng nhận xét, lập kế hoạch giảng dạy, viết tài liệu giảng
dạy, viết sách giáo khoa, viết sách tham khảo.
Tại Nhật Bản, việc bồi dưỡng và đào tạo lại cho đội ngũ giáo viên, cán
bộ quản lý giáo dục là nhiệm vụ bắt buộc đối với người lao động sư phạm. Tùy
theo thực tế của từng đơn vị, từng cá nhân mà cấp quản lý giáo dục đề ra các
phương thức bồi dưỡng khác nhau trong một phạm vi theo yêu cầu nhất
định. Cụ thể là mỗi cơ sở giáo dục cử từ 3 đến 5 giáo viên được đào tạo lại một
lần theo chuyên môn mới và tập trung nhiều vào đổi mới phương pháp dạy
học.
Tại Thái Lan, từ năm 1998 việc bồi dưỡng giáo viên được tến hành ở các
trung tâm học tập cộng đồng nhằm thực hiện giáo dục cơ bản, huấn luyện kỹ
năng nghề nghiệp và thông tin tư vấn cho mọi người dân trong xã hội.
Tại Triều Tiên một trong những nước có chính sách rất thiết thực về
bồi dưỡng và đào tạo lại cho đội ngũ giáo viên. Tất cả giáo viên đều phải tham
gia học tập đầy đủ các nội dung về chương trình về nâng cao trình độ chuyên
môn nghiệp vụ theo quy định. Nhà nước đã đưa ra “Chương trình bồi dưỡng
giáo viên mới” để bồi dưỡng đội ngũ giáo viên được thực hiện trong 10 năm và
“Chương trình trao đổi” để đưa giáo viên đi tập huấn ở nước ngoài.
Tại Liên Xô (cũ) các nhà nghiên cứu quản lý giáo dục như: M.I.Kônđacốp,
P.V. Khuđominxki…đã rất quan tâm tới việc nâng cao chất lượng dạy học thông
qua các biện pháp quản lý có hiệu quả. Muốn nâng cao chất lượng dạy học phải
có đội ngũ giáo viên có năng lực chuyên môn. Họ cho rằng kết quả toàn bộ hoạt
8


động của nhà trường phụ thuộc rất nhiều vào việc tổ chức đúng đắn và hợp lý
công tác quản lý bồi dưỡng, phát triển đội ngũ.

9


1.1.2. Ở Việt Nam
Đảng và Nhà nước ta đã khẳng định nguồn lực con người là nhân tố
quyết định sự phát triển của đất nước trong thời kỳ công nghiệp hoá, hiện đại
hoá. Ban Bí thư Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam đã có Chỉ thị số 40
CT/TW ngày 15/6/2004 về “Xây dựng, nâng cao chất lượng nhà giáo và đội
ngũ cán bộ quản lý giáo dục”;
Vấn đề phát triển giáo dục và nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên đã
được Chủ tịch Hồ Chí Minh chỉ ra trong thư gửi các cán bộ, các thầy giáo, cô
giáo, công nhân viên, HS, sinh viên nhân dịp bắt đầu năm học mới ngày 16
tháng
10 năm 1968 rằng: “Giáo dục nhằm đào tạo những người kế tục sự nghiệp
cách mạng to lớn của Đảng và nhân dân, do đó các ngành các cấp Đảng, chính
quyền địa phương phải thực sự quan tâm đến sự nghiệp này, phải chăm sóc
nhà trường về mọi mặt, đẩy sự nghiệp giáo dục của ta những bước phát triển
mới”[29], “Cán bộ và giáo dục phải tến bộ cho kịp thời đại mới làm được
nhiệm vụ, chớ tự túc tự mãn cho là giỏi rồi thì dừng lại”[29,489].
Kể từ sau cách mạng tháng Tám thành công và các cuộc cải cách giáo
dục năm 1950, 1956, 1979 và trong những năm “Đổi mới” nhiều công trình
nghiên cứu đã để lại những bài học quý giá về xây dựng và phát triển đội ngũ
GV như: Nguyễn Thị Phương Hoa (2002, Con đường nâng cao chất lượng cải
cách các cơ sở đào tạo giáo viên); Đinh Quang Báo (2005, Giải pháp đổi mới
phương thức đào tạo nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên);
Đặng Quốc Bảo, Đỗ Quốc Anh, Đinh Thị Kim Thoa (2007, Cẩm nang nâng
cao năng lực và phẩm chất đội ngũ giáo viên); Nguyễn Hữu Châu, Nguyễn Văn
Cường, Trần Bá Hoành, Nguyễn Bá Kim, Lâm Quang Thiệp (Đổi mới nội dung
đào tạo giáo viên THCS theo chương trình cao đẳng sư phạm mới); Bùi Văn

Quân, Nguyễn Ngọc Cầu (Một số cách tiếp cận trong nghiên cứu và phát triển
đội ngũ giảng viên) v.v…Các công trình này nghiên cứu phát triển đội ngũ theo
10


3 hướng: a) Nghiên cứu phát triển đội ngũ GV dưới góc độ phát triển nguồn

11


nhân lực; b) Nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên đáp ứng yêu cầu đổi mới
giáo dục và c) Nghiên cứu đề xuất hệ thống các giải pháp xây dựng phát triển
đội ngũ giáo viên trong thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Tuy
nhiên các công trình kể trên hầu hết vẫn còn để lại khoảng trống nghiên cứu
về quản lý đội ngũ giáo viên trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội
chủ nghĩa, về chính sách tuyển dụng, sử dụng và về vai trò, vị trí mới của đội
ngũ giáo viên trong tiến trình phát triển nhà trường Việt Nam trong thời kỳ hội
nhập quốc tế và xu thế toàn cầu hóa.
Bồi dưỡng và phát triển nguồn nhân lực là các hoạt động để duy
trì, nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức, là điều kiện quyết định để
nhà trường có thể đứng vững, thắng lợi trong môi trường cạnh tranh và hội
nhập quốc tế. Vì vậy, công tác bồi dưỡng và phát triển nhân sự cần phải
thực hiện một cách có tổ chức, có kế hoạch và luôn đổi mới cho phù hợp
với yêu cầu thực tiễn. Việc đào tạo, bồi dưỡng và phát triển đội ngũ giáo viên
là toàn bộ những hoạt động học tập được tổ chức bởi nhà trường, ngành giáo
dục và các tổ chức khác… Các hoạt động đó có thể được cung cấp trong vài
giờ, vài ngày, vài tháng, thậm trí tới vài năm, suốt trong quá trình công tác...,
tùy thuộc vào mục têu học tập nhằm tạo ra sự thay đổi hành vi nghề nghiệp
theo hướng đi lên, nhằm nâng cao khả năng làm việc nghề nghiệp của họ.
Hoạt động đào tạo, bồi dưỡng, phát triển đội ngũ giáo viên giúp nhà

trường không chỉ giải quyết những vấn đề hiện tại mà còn chuẩn bị để đáp ứng
những yêu cầu tương lai.
Trong những năm qua, giáo dục đã không ngừng phát triển cả về số
lượng và chất lượng. Nước ta đang bước vào thế kỷ XXI với một nền giáo dục
tểu học đã được phổ cập, đã và đang hoàn thành phổ cập THCS, tiến tới
phổ cập THPT. Nhà trường đang từng bước đổi mới để vừa đáp ứng nhu cầu
trước mắt phục vụ CNH, HĐH đất nước, vừa chuẩn bị những điều kiện cho một
nhà trường hoàn thiện hơn, vươn tới ngang tầm các nước trong khu vực và
quốc tế trong một tương lai không xa.
12