TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ GIÁO DỤC THANH NIÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC DUY TÂN
KHOA LÝ LUẬN CHÍNH TRỊ
BÀI TIỂU LUẬN MÔN: TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH
************

TÊN ĐỀ TÀI:
“TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ GIÁO DỤC THANH NIÊN”

Người hướng dẫn : GV Nguyễn Thị Thành Lê
SV thực hiện

: 1. Lê Hoàng Linh
2. Huỳnh Thị Tuyền

( 3917)
( 3835)

3. Nguyễn Lan Hương ( 3765)
4. Trần Thị Ngọc Ánh ( 3734)

Đà Nẵng, tháng 11 năm 2017
Bài tiểu luận môn: Tư tưởng Hồ Chí Minh

1


A. MỞ BÀI:
Thanh niên là lực lượng xã hội to lớn, một trong những nhân tố quan trọng
quyết định tương lai, vận mệnh dân tộc; là lực lượng chủ yếu trên nhiều lĩnh vực,
đảm nhiệm những công việc đòi hỏi hy sinh, gian khổ, sức khỏe và sáng tạo.
Trong quá trình lãnh đạo đất nước, Đảng ta luôn đề cao vai trò, vị trí của thanh

niên, xác định thanh niên là lực lượng xung kích cách mạng, Đoàn Thanh niên
Cộng sản Hồ Chí Minh là đội dự bị tin cậy của Đảng; công tác thanh niên là vấn
đề sống còn của dân tộc. Nghị quyết số 25-NQ/TW ngày 25/7/2008 của Ban
Chấp hành Trung ương về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác
thanh niên thời kỳ đẩy mạnhcông nghiệp hoá, hiện đại hoá ra đời, một lần nữa
khẳng định sự quan tâm đặc biệt của Đảng ta đối với công tác thanh niên. Vì thế
công tác giáo dục thanh niên là vô cùng quan trọng, và nhóm 8 chúng em thấy
việc tìm hiểu về những chủ trương của nhà nước về giáo dục thanh niên, và
những vấn đề liên quan là rất bổ ích, vì thế nhóm em xin chọn đề tài tư tưởng Hồ
Chí Minh về giáo dục thanh niên để có thể hiểu thêm về thanh niên trong tư
tưởng của Bác

Bài tiểu luận môn: Tư tưởng Hồ Chí Minh

2


B. NỘI DUNG:
IVai trò, vị trí thanh niên trong tư tưởng Hồ Chí Minh:
1. Vai trò thanh niên trong tư tưởng Hồ Chí Minh:
- Chủ tịch Hồ Chí Minh cho rằng: “tuổi trẻ là mùa xuân của cuộc đời”, tuổi trẻ
là lực lượng quyết định vận mệnh của dân tộc và sự phát triển của đất nước.
- Người sớm phát hiện được và tin tưởng ở tiềm năng sức mạnh to lớn của thế
hệ trẻ trong cuộc đấu tranh cách mạng và sự phát triển của xã hội.
- Người nhận thấy tuổi trẻ Việt Nam là lực lượng đông đảo, hùng hậu, dũng
cảm, có những ưu thế nổi trội: trẻ, khỏe,chiếm số đông trong xã hội, hăng hái
nhiệt tình, nhanh nhạy trong tiếp thu cái mới. Thế hệ trẻ tiêu biểu cho sức
sống, sức phát triển của dân tộc nếu được chăm sóc, rèn luyện, có thể đóng vai
trò quan trọng trong sự nghiệp quan trọng
- Người còn chỉ ra rằng :chỉ có thể dành độc lập dân tộc khi giác ngộ được quần

chúng nhân dân, mà trước hết là thức tỉnh, giác ngộ thanh niên, hướng cuộc
đấu tranh của họ đi đúng quỹ đạo của cách mạng vô sản, từ đó thức tỉnh dân
tộc-trước đó với tư tưởng này-nhà yêu nước Phan Bội Châu cũng đã đề xướng
và thực hiện, nhưng cái con đường mà nhà cách mạng tiền bối hướng cho họ
đi không phải là con đường cách mạng vô sản. Người cũng chỉ rõ, hạt nhân để
tập hợp thanh niên, giáo dục thanh niên là Đoàn thanh niên Cộng sản, vì thế
Người rất quan tâm đến việc thành lập Đoàn thanh niên Cộng sản. Và chỉ một
năm sau khi Đảng Cộng sản Việt Nam(03/02/1930)ra đời, Đoàn thanh niên
Cộng sảnđã được thành lậpvào ngày (26/03/1931). Về chức năng, nhiệm vụ
của Đoàn, Hồ Chí Minh chỉ rõ: "Đoàn thanh niên là cánh tay và đội hậu bị của
Đảng, là người phụ trách dìu dắt nhi đồng". Để thực hiện tốt nhiệm vụ trên,
Đoàn thanh niên cần phải thường xuyên quan tâm công tác xây dựng Đoàn
vững mạnh, Đoàn phải tìm ra nhiều phương thức hoạt động để tổ chức, tập
hợp rộng rãi thanh niên. Đảng phải chăm lo giáo dục cho họ, đào tạo họ trở
thành người kế thừa xây dựng chủ nghĩa xã hội.
2. Vai trò của giáo dục thanh niên trong tư tưởng Hồ Chí Minh:
- Tin tưởng vào bản chất và sức mạnh của thanh niên nhưng phải giáo dục họ
để trở thành lực lượng kế tục sự nghiệp cách mạng.
Bài tiểu luận môn: Tư tưởng Hồ Chí Minh

3


- Theo chủ tịch Hồ Chí Minh thanh niên phải được giáo dục vừa "hồng", vừa
"chuyên"-một tư tưởng hết sức ngắn gọn nhưng cũng hết sứcđầy. Bồi dưỡng
thế hệ thanh niên là công việc hết sức công phu và bền bỉ, là sự nghiệp của
toàn Đảng, toàn dân.
- Hơn một tháng sau khi dành được chính quyền, Bác Hồ đã yêu cầu Chính phủ
thực hiện cấp tốc việc nâng cao dân trí, xem diệt “giặc dốt”cũng cấp bách như
“giặc đói” và “giặc ngoại xâm”. Bồi dưỡng thế hệ thanh niên là công việc hết

sức công phu và bền bỉ,là sự nghiệp của toàn Đảng, toàn dân.
- Thanh niên phải được giáo dục một cách toàn diện. Bác yêu cầu: "Trong việc
giáo dục và học tập, phải chú trọng đủ các mặt: đạo đức cách mạng, giác ngộ
xã hội chủ nghĩa, văn hoá, kỹ thuật, lao động và sản xuất".
- Bác đặc biệt coi trọng giáo dục đạo đức, xem đó là cái nền tảng của con người
cách mạng.
- Tiếp đến là giáo dục lý tưởng cách mạng. "Những người Cộng sản chúng ta
không được một phút nào quên được lý tưởng cao cả của mình là phấn đấu
cho tổ quốc hoàn toàn độc lập, cho chủ nghĩa xã hội hoàn toàn thắng lợi trên
đất nước ta và trên toàn thế giới".
- Bác chỉ rõ, giáo dục lý tưởng cho thế hệ trẻ tức là phải dạy cho họ biết yêu
nước thương nòi, biết tự lực tự cường, không chịu thua kém ai-làm cho thế hệ
trẻ có nhận thức đúng đắn về chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên chủ nghĩa
xã hội ở Việt Nam-xây dựng niềm tin ở ương lai của đất nước, tin tưởng vào
sự lãnh đạo của Đảng-giáo dục chủ nghĩa Mác -Lênin...
- Bác căn dặn: "Xây dựng chủ nghĩa xã hội phải có máy móc, có kỹ thuật, có
văn hoá.... thanh niên phải học và học cho giỏi". vàyêu cầu nhà trường trong
khi giảng dạy phải coi trọng các mônkhoa học tự nhiên, khoa học xã hội, các
môn kỹ thuật để có kiến thức toàn diện tham gia vào sự nghiệp xây dựng nước
nhà. Phải giáo dục thế hệ trẻ tình yêu lao động, quý trọng người lao động, có
II-

thái độ trân trọng đối với người lao động.
Tư tưởng Hồ Chí Minh về giáo dục thanh niên:
1. Quan điểm của Hồ Chí Minh về giáo dục:

Bài tiểu luận môn: Tư tưởng Hồ Chí Minh

4

- Là một lãnh tụ vĩ đại, có tầm nhìn xa trông rộng, hơn ai hết, Người thấu hiểu
vai trò vô cùng to lớn của lực lượng thanh niên trong sự nghiệp cách mạng,
trong công cuộc bảo vệ, xây dựng, kiến thiết nước nhà.
- Để phát huy vai trò và sức mạnh của tuổi trẻ thì phải tiến hành giáo dục thanh
niên một cách toàn diện và chu đáo. Hiểu sâu sắc tầm quan trọng của vấn đề
này, trong suốt cuộc đời hoạt động cách mạng của mình, Bác đã hết sức quan
tâm dìu dắt thế hệ trẻ.
- Ngay từ những ngày đầu bôn ba cứu nước Bácđã lập ra tổ chức Việt Nam
Thanh niên cách mạng đồng chí hội–để tập hợp, giáo dục và giác ngộ cách
mạng cho thanh niên.
- Trong "Di chúc” thiêng liêng, Bác còn ân cần căn dặn: "Đoàn viên và thanh
niên ta nói chung là tốt,mọi việc đều hăng hái xung phong, không ngại khó
khăn, có chí tiến thủ. Đảng cần phải chăm lo giáo dục đạo đức cách mạng cho
họ, đào tạo họ thành những người thừa kế xây đựng chủ nghĩa xã hội vừa
"hồng" vừa "chuyên". Bồi dưỡng thế hệ cách mạng cho đời sau là một việc rất
quan trọng và rất cần thiết".
- Trong số những vấn đề cần giáo dục cho thanh niên, Hồ Chí Minh đặt lên
hàng đầu vấn đề giáo dục tinh thần yêu nước. –ta có thể thấy được qua “năm
điều Bác Hồ dạy”thiếu niên và nhi đồng, điều thứ nhất là: “Yêu Tổ quốc, yêu
đồng bào", đối với thanh niên, "Trước hết phải yêu Tổ quốc, yêu nhân dân.
Phải có tinh thần dân tộc vững chắc và tinh thần quốc tế đúng đắn”.
- Tinh thần yêu nước là vốn quý, là sức mạnh to lớn giúp dân tộc ta đứng vững
trước những thử thách nghiệt ngã trong lịch sử. Nó được hun đúc từ bao đời
và đã trở thành sức mạnh Việt Nam, biểu tượng Việt Nam. Ngày nay, trong
thời đại Hồ Chí Minh, tinh thần ấy cần được đề cao và khơi dậy một cách
mạnh mẽ để đưa chúng ta vượt qua đói nghèo, tụt hậu.
2. Quan điểm của Hồ Chí Minh về giáo dục thanh niên:
a. Mục đích của việc giáo dục thanh niên:
- Trong công cuộc giáo dục, bồi dưỡng thế hệ trẻ cho đất nước, Hồ Chí Minh

nhấn mạnh đến nguyên tắc giáo dục toàn diện-"Nhà nước chú trọng đặc biệt
việc giáo dục thanh niên về đức dục, trí dục và thể dục". Một con người có trí
Bài tiểu luận môn: Tư tưởng Hồ Chí Minh

5


tuệ và nhân cách phát triển lệch lạc không thể là một người chủ xứng đáng
của đất nước, của Tổ quốc.
- Vấn đề giáo dục toàn diện là một vấn đề hết sức quan trọng. Theo Bácthanh
niên là người chủ tương lai của nước nhà, vì vậy, ngay từ hiện tại, "... thanh
niên phải chuẩn bị làm người chủ nước nhà. Muốn thế phải ra sức học tập
chính trị, kỹ thuật, văn hóa, trước hết phải rèn luyện và thấm nhuần tư tưởng
xã hội chủ nghĩa, gột rửa cá nhân chủ nghĩa...". Đúng như tư tưởng của Bác,
để hoàn thành tốt vai trò người chủ nước nhà, thanh niên phải được giáo dục,
đào tạo một cách chu đáo, phải được chuẩn bị đầy đủ các hành trang cần thiết
nhất. Trước hết, họ phải là những con người gương mẫu về đạo đức, có ý thức
đạo đức hoàn thiện, đầy đủ, đồng thời, có thể chất cường tráng, mạnh mẽ. Đặc
biệt, họ phải là những người có trí tuệ cao, thông minh, sáng tạo, có ý chí
khám phá, tìm tòi "dám nghĩ, dám làm", biết vận dụng những thành quả của
khoa học -công nghệ hiện đại vào thực tiễn xây dựng chủ nghĩa xã hội và bảo
vệ Tổ quốc.
- Để trở thành những con người phát triển hài hoà và toàn diện, con đường duy
nhất của thanh niên là không ngừng ra sức phấn đấu, rèn luyện, học tập trên
tất cả các lĩnh vực, "phải ra sức học tập chính trị, kỹ thuật, văn hoá, phải thấm
nhuần tư tưởng xã hội chủ nghĩa".
b. Giáo dục thanh niên như thế nào:
- Hồ Chí Minh đặc biệt chú trọng việc giáo dục đạo đức cách mạngcho thế hệ
trẻ. Người chỉ rõ: "Thanh niên phải luôn luôn rèn luyện đạo đức cách mạng.
Đạo đức cách mạng có thể tóm tắt trong mấy điểm:

 Trung thành: Trọn đời trung thành với sự nghiệp cách mạng, với Tổ
quốc, với Đảng, với giai cấp.
 Dũng cảm: Không sợ khổ, không sợ khó, thực hiện: "Đâu cần thanh
niên có, việc gì khó thanh niên làm", "gian khổ thì đi trước, hưởng thụ
sau mọi người".
 Khiêm tốn: Không nên tự cho mình là tài giỏi, không khoe công, không
tự phụ.
Bài tiểu luận môn: Tư tưởng Hồ Chí Minh

6


- Được ví như mùa xuân của xã hội, nhiệm vụ của thanh thiếu niên không chỉ là
học tập, rèn luyện, mà còn phải biết cống hiến và hy sinh. Trong bài nói
chuyện tại buổi lễ khai mạc trường Đại học nhân dân Việt Nam, Hồ Chí Minh
đã ân cần chỉ bảo: "Nhiệm vụ của thanh niên không phải là hỏi nước nhà đã
cho mình những gì. Mà phải tự hỏi mình đã làm gì cho nước nhà! Mình phải
làm thế nào cho ích lợi nước nhà nhiều hơn? Mình đã vì lợi ích nước nhà mà
hy sinh phấn đấu chừng nào?". Lời nói của Báctuy giản dịmà thật sâu sắc biết
bao.
- Ngày nay, còn nhiều bạn trẻ đang mải mê theo đuổi những giá trị vật chất thấp
kém, tầm thường mà quên đi trách nhiệm, nghĩa vụ lớn lao của mình đối với
Tổ quốc, với non sông đất nước. Thói quen đua đòi, hưởng lạc, chạy theo
những thói hư tật xấu, những tệ nạn xã hội đang làm hư hỏng một số thanh,
thiếu niên vốn không tự giác học tập, rèn luyện. Họ đang sa vào một cuộc
sống thiếu lý tưởng, không có niềm tin, không có sự định hướng một cách
đúng đắn. Không có lý tưởng cao cả để phấn đấu, cuộc sống con người sẽ trở
nên tẻ nhạt, tầm thường, thậm chí vô nghĩa. Có lẽ đây cũng là một trong
những nguyên nhân dẫn đến sự gia tăng những hiện tượng rất đáng lo ngại
trong giới trẻ ngày nay, như đua xe máy, nghiện ngập ma túy..

- Theo Chủ tịch Hồ Chí Minh: "Thanh niên cần phải có tinh thần và gan dạ
sáng tạo, cần phải có chí khí hăng hái và tinh thần tiến lên, vượt mọi khó
khăn, gian khổ để tiến mãi không ngừng". Dù trong bất cứ hoàn cảnh nào,
người thanh niên cũng phải sống xứng đáng với truyền thống vẻ vang của dân
tộc.
- Trong bối cảnh hội nhập và mở cửa hiện nay, đất nước đang đứng trước những
thời cơ và những thử thách lớn lao, hơn bao giờ hết, vai trò và trách nhiệm của
thanh niên, của tuổi trẻ lại càng vinh dự và nặng nề. Tương lai của đất nước,
của dân tộc đang nằm trong tay thế hệ trẻ. “Chúng ta có thể sánh vai với các
cường quốc năm châu được hay không? Chúng ta có thể đi tắt, đón đầu thời
đại được hay không? Chúng ta có thể vượt ra khỏi đói nghèo, tụt hậu để trở
Bài tiểu luận môn: Tư tưởng Hồ Chí Minh

7


thành một quốc gia giàucó, vững mạnh, phát triển về mọi mặt được hay
không?”-Tất cả đang trông chờ vào ý chí, nghị lực và bản lĩnh của tuổi trẻ, tất
cả đang được quyết định bởi những việc làm, những hành động cụ thể của tuổi
trẻ hôm nay.
- Chúng ta không thể quên lời căn dặn thiết tha của Người: "Thanh niên ta có
vinh dự to thì cũng có trách nhiệm lớn. Để làm tròn trách nhiệm, thanh niên ta
phải nâng cao tinh thần làm chủ tập thể, trừ bỏ chủ nghĩa cá nhân”.
- Chủ tịch Hồ Chí Minh đặt niềm tin lớn vào thế hệ trẻ, quan tâm đặc biệt đến
sự phát triển toàn diện của họ, trong đó có sự phát triển về thể chất. Người đã
nêu một tấm gương sáng về rèn luyện thể dục, thể thao, đồng thời kêu gọi mọi
người, nhất là thanh niên, phải thường xuyên rèn luyện sức khoẻ, coi đó là
trách nhiệm và bổn phận của thanh niên. Họ cần có những hoạt động vui chơi
lành mạnh: "Thanh niên phải chuyên tâm học hành và công tác, nhưng cũng
cần có vui chơi. Vui chơi lành mạnh là một bộ phận trong sự sinh hoạt của

thanh niên”.
- Rõ ràng, trong bối cảnh ngày nay, lời nhắc nhở đó của Bác có ý nghĩa rất quan
trọng. Có lẽ, một phần do thiếu những sân chơi lành mạnh, bổ ích mà không ít
bạn trẻ đã và đang lao vào những trò chơi dại dột, vô cùng nguy hiểm, như
đua xe trái phép, cá độ bóng đá, cờ bạc, nghiện ngập, hút xách. Hoặc có
không ít nam nữ thanh niên mải mê truy tìm những cảm giác xa lạ trên sàn
nhảy, vũ trường với đủ các loại thuốc kích thích. Vui chơi, giải trí là điều
không thể thiếu được đối với lứa tuổi thanh niên, song các hoạt động đó phải
mang tính giáo dục, tính văn hoá và lành mạnh. Vui chơi để có thêm niềm tin
và ý chí trong học tập, rèn luyện. Hổ Chí Minh đã từng nhắc nhở: "Trong vui
chơi cũng có giáo dục. Cần có những thú vui chơi văn hoá, thể dục có tính
chất tập thể và quần chúng”.
- Để giáo dục thế hệ trẻ, Hồ Chí Minh rất chú trọng tới vai trò của nhà trường,
của ngành giáo dục - đào tạo. Có thể nói, trường học là môi trường thuận lợi
nhất để giáo dục thanh niên trên mọi phương diện. Nhà trường là nơi tuổi trẻ
Bài tiểu luận môn: Tư tưởng Hồ Chí Minh

8


tiếp thu những tri thức, những kinh nghiệm để chuẩn bị bước vào đời, trau dồi
đạo đức ý chí, luyện rèn những phẩm chất cần thiết cho một tương lai tươi
sáng. Trong Đời sống mới, Hồ Chí Minh đã nhấn mạnh vai trò của nhà trường
trong chế độ mới: "Cốt nhất là phải dạy học trò biết yêu nước, thươngnòi, phải
dạy cho họ ý chí tự lập tự cường, quyết không chịu thua kém ai, quyết không
chịu làm nô lệ"
- Hiện nay, do cơ chế, chính sách chưa thực sự hoàn thiện, đồng bộ nên trong
bản thân các trường học, các cơ quan, bộ phận của ngành giáo dục - đào
tạovẫn còn tồn tại những hạn chế, thiếu sót. Những căn bệnh phổ biến, như
"bệnh thành tích", hiện tượng tiêu cực, bất công, gian lận trong thi cử, ngồi

"nhầm" chỗ, "nhầm" lớp... vẫn chưa được khắc phục một cách triệt để. Trong
điều kiện hiện nay, chúng ta càngphải quán triệt tư tưởng có tính chỉ đạo của
Hồ Chí Minh: dù khó khăn đến đâu cũng phải quyết tâm dạy thật tốt, học thật
tốt.
- Bên cạnh trường học, tổ chức Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh cũng
có vai trò quan trọng đối với việc giáo dục, bồi dưỡng thanh niên. Đoàn
Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh là một tổ chức cách mạng do chính Hồ
Chủ tịch và Đảng Cộng sản Việt Nam sáng lập, rèn luyện, là đội ngũ của
những người thanh niên Việt Nam ưu tú.
- Trong suốt quá trình cách mạng Việt Nam, Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí
Minh đã có những đóng góp to lớn vào sự nghiệp cách mạng của dân tộc. Đây
vừa là tổ chức, vừa là môi trường cho người thanh niên yêu nước rèn luyện và
cống hiến. Để phát huy vai trò của tuổi trẻ, Hồ Chí Minh căn dặn: "Trung
ương Đoàn cần phải tăng cường hơn nữa việc giáo dục tinh thần yêu nước,
giác ngộ giai cấp và đạo đức cách mạng cho đoàn viên và thanh niên". Trong
bối cảnh ngày nay, lời nhắc nhủ đó của Người lại càng có ý nghĩa hơn bao giờ
hết.
- Những thế hệ cha anh đi trước đã hy sinh biết bao xương máu cho dân tộc
được độc lập và tự do, cho Tổ quốc được hòa bình thống nhất, cho lãnh thổ
Bài tiểu luận môn: Tư tưởng Hồ Chí Minh

9


Việt Nam được vẹn toàn. Trong hai cuộc kháng chiến trường kỳ chống đế
quốc Pháp và đế quốc Mỹ, nhân dân Việt Nam nói chung và thanh niên Việt
Nam nói riêng đã nêu cao tinh thần yêu nước, ý chí kiên cường, bất khuất, thà
hy sinh đến giọt máu cuối cùng chứ nhất định không chịu mất nước, nhất định
không chịu sống cuộc đời nô lệ. Con người Việt Nam vĩ đại nhất, tiêu biểu
nhất cho tinh thần và ý chí đó chính là Chủ tịch Hồ Chí Minh. Là nhà ái quốc

vĩ đại, cuộc đời cao cả của Người chính là tấm gương sáng ngời cho thế hệ trẻ
hôm nay noi theo và học tập.
- Việc giáo dục tuổi trẻ thông qua những tấm gương cách mạng là một vấn đề
hết sức quan trọng. Hồ Chí Minh là người rất thấu hiểu điều này và Người đã
từng nhắc nhở: "Có số thanh niên tưởng xây dựng chủ nghĩa xã hội ngày nay
là trên trời rơi xuống, không biết sự gian nan, cực khổ cũ. Các đồng chí già
phải kể lại cho họ nghe. Đó là một cách giáo dục thanh niên".
- Đối với những tấm gương anh hùng cách mạng, với những chiến công của các
anh hùng dũng sĩ đã lập nên trong công cuộc cứu nước và giữ nước, Người
căn dặn: "Chúng ta phải ghi chép và thường nhắc lại những sự tích ấy... để
giáo dục thanh niên ta rèn luyện một ý chí kiên quyết quật cường, một tâm lý
quả cảm xung phong, tin tưởng vào tương lai tươi sáng của Tổ quốc".
- Người thanh niên có giáo dục phải là người "Uống nước nhớ nguồn, ăn quả
nhớ kẻ trồng cây". Đạo lý này được lưu giữ từ nghìn đời nay và đã trở thành
một lẽ sống quý báu của dân tộc ta. Với những anh hùng liệt sĩ đã cống hiến
máu xương mình cho Tổ quốc, chúng ta phải đời đời ghi nhớ công ơn của họ.
- Trong “Di chúc", Báccăn dặn: "Đối với các liệt sĩ mỗi địa phương (thành phố,
làng xã) cần xây dựng vườn hoa và bia kỷ niệm ghi sự hy sinh anh dũng của
các liệt sĩ, để đời đời giáo dục tinh thần yêu nước cho nhân dân ta". Những tư
tưởng quý báu của Chủ tịch Hồ Chí Minh về giáo dục thanh niên sẽ mãi mãi
tỏa sáng trong suốt hành trình lịch sử của dân tộc Việt Nam. Trong bối cảnh
thời đại và quốc tế ngày nay, những tư tưởng đó lại càng có giá trị hơn bao giờ
hết. Thấm nhuần và quán triệt một cách sâu sắc những lời dạy đó sẽ giúp
Bài tiểu luận môn: Tư tưởng Hồ Chí Minh

10


thanh niên có thêm niềm tin và sức mạnh.Đó cũng là biểu hiện sinh động của
phong trào toàn dân, trong đó có thanh niên "sống, chiến đấu, lao động và học

tập theo gương Bác Hồ vĩ đại".
- Chủ tịch Hồ Chí Minh cho rằng, học phải đi đôi với hành, giáo dục gắn liền
với xã hội. Học để hành, để phục vụ cuộc sống. Người phê phán lối học vẹt.
Học phải có suy nghĩ, thực hành, thí nghiệm. Giáo dục thanh niên không thể
tách rời mà phải liên hệ chặt chẽ với những cuộc đấu tranh của xã hội -"Đạo
đức cách mạng không phải trên trời sa xuống. Nó do đấu tranh, rèn luyện bền
bỉ hàng ngày mà phát triển cũng cố. Cũng như ngọc càng mài càng sáng, vàng
càng luyện càng trong".
3. Quan điểm của Đảng ta hiên nay trong việc giáo dục và phát huy vai trò
của thanh niên trong sự nghiệp đổi mới:
- Giai đoạn trước đổi mới, Đảng ta chưa ban hành nghị quyết Trung ương có
tính chuyên đề về giáo dục và đào tạo. Đường lối và các chính sách của Đảng
về lĩnh vực này được thể hiện trong các văn kiện của các đại hội Đảng và các
nội dung được đưa vào các nghị quyết về các lĩnh vực kinh tế - xã hội.
- Nghị quyết Đại hội IV nêu rõ: “... Tiến hành cải cách giáo dục trong cả nước;
phát triển giáo dục phổ thông; sắp xếp, từng bước mở rộng và hoàn chỉnh
mạng lưới các trường đại học, cao đẳng và trung học chuyên nghiệp; phát
triển rộng rãi các trường dạy nghề”. Để cụ thể hoá thực hiện Nghị quyết Đại
hội IV, ngày 11-1-1979 Bộ Chính trị đã ra Nghị quyết số 14-NQ/TW “về cải
cách giáo dục”. Nghị quyết nêu mục tiêu của cải cách giáo dục lần này là “làm
tốt việc chăm sóc và giáo dục thế hệ trẻ ngay từ tuổi ấu thơ cho tới lúc trưởng
thành, nhằm tạo cơ sở ban đầu rất quan trọng của con người Việt Nam mới,
người lao động làm chủ tập thể và phát triển toàn diện”. Nguyên lý cải cách
giáo dục là việc học phải đi đôi với hành, giáo dục kết hợp với lao động sản
xuất, nhà trường gắn với xã hội. Nội dung chủ yếu của công tác cải cách giáo
dục lần này gồm ba mặt: cải cách cơ cấu của hệ thống giáo dục, cải cách nội
dung giáo dục và cải cách phương pháp giáo dục. Nghị quyết nêu hệ thống
Bài tiểu luận môn: Tư tưởng Hồ Chí Minh

11

giáo dục mới của nước ta là: “một thể thống nhất và hoàn chỉnh”, bao gồm:
“giáo dục mầm non, giáo dục phổ thông, giáo dục chuyên nghiệp và đại học;
mạng lưới trường, lớp tập trung và mạng lưới trường, lớp không thoát ly sản
xuất và công tác”. Nghị quyết nhấn mạnh biện pháp cải tiến chương trình học
và biên soạn sách giáo khoa mới; tăng cường cơ sở vật chất kỹ thuật cho các
trường học bằng cách tăng đầu tư; kiện toàn tổ chức quản lý và tăng cường
công tác quản lý của ngành giáo dục; đẩy mạnh công tác nghiên cứu khoa học
giáo dục.
- Đây là nghị quyết đầu tiên về chuyên đề giáo dục sau khi đất nước được thống
nhất, có nhiều vấn đề cần cụ thể hoá bằng các chính sách, các đề án để thực
hiện, từ xác định mục tiêu cụ thể, sắp xếp lại cơ cấu hệ thống cho đến vấn đề
biên soạn sách giáo khoa thống nhất cho các cấp học bậc học. Nghị quyết số
14-NQ/TW của Bộ Chính trị (khoá IV) là một nghị quyết rất quan trọng. Nó
đặt nền móng cho công cuộc cải cách giáo dục của đất nước trong những năm
80 của thế kỷ XX. Do vậy, việc cải cách toàn diện nền giáo dục nước nhà là
một việc rất cần thiết và cấp bách. Nhu cầu xây dựng một hệ thống giáo dục
thống nhất là nhu cầu thực tiễn đặt ra tại thời điểm ban hành Nghị quyết.
- Nghị quyết Đại hội VI xác định: Giáo dục nhằm mục tiêu hình thành và phát
triển toàn diện nhân cách xã hội chủ nghĩa của thế hệ trẻ, đào tạo đội ngũ lao
động có kỹ thuật đồng bộ về ngành nghề, phù hợp với yêu cầu phân công lao
động của xã hội. Sự nghiệp giáo dục, nhất là giáo dục đại học và chuyên
nghiệp, trực tiếp góp phần vào việc đổi mới công tác quản lý kinh tế và xã hội.
Phát triển có kế hoạch hệ thống giáo dục, từ giáo dục mầm non đến đại học và
trên đại học, bảo đảm chất lượng và hiệu quả đào tạo. Bố trí hợp lý cơ cấu hệ
thống giáo dục, thể hiện tính thống nhất của quá trình giáo dục, bao gồm
nhiều hình thức: đào tạo và bồi dưỡng chính quy và không chính quy, tập
trung và tại chức. Cải tiến chế độ thi cử, cấp chứng chỉ, văn bằng và học vị
theo hướng bảo đảm chất lượng và công minh. Mở rộng và củng cố các

trường, các lớp dạy nghề để đào tạo, bồi dưỡng công nhân lành nghề, phát
Bài tiểu luận môn: Tư tưởng Hồ Chí Minh

12


triển các trung tâm dạy nghề rộng rãi cho thanh niên và nhân dân lao động.
Sắp xếp lại mạng lưới các trường đại học và trung học chuyên nghiệp, bồi
dưỡng đội ngũ cán bộ giảng dạy và quản lý, nhanh chóng hình thành đội ngũ
cán bộ chuyên môn đầu ngành. Đi đôi với việc nâng cao chất lượng đào tạo
chuyên môn và năng lực thực hành, cần coi trọng giáo dục chính trị, tư tưởng,
đạo đức, pháp luật, giáo dục thể chất và giáo dục quốc phòng. Kết hợp giảng
dạy, học tập với lao động sản xuất, thực nghiệm và nghiên cứu khoa học, ứng
dụng tiến bộ kỹ thuật. Chuẩn bị cho thanh niên bước vào cuộc sống lao động
sản xuất và chiến đấu, hiểu và làm tốt nghĩa vụ công dân.
- Đến Nghị quyết Đại hội VII nêu rõ: mục tiêu giáo dục và đào tạo nhằm nâng
cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài, hình thành đội ngũ lao động
có tri thức và có tay nghề, có năng lực thực hành, tự chủ, năng động và sáng
tạo, có đạo đức cách mạng, tinh thần yêu nước, yêu chủ nghĩa xã hội. Nhà
trường đào tạo thế hệ trẻ theo hướng toàn diện và có năng lực chuyên môn
sâu, có ý thức và khả năng tự tạo việc làm trong nền kinh tế hàng hoá nhiều
thành phần.
- Đây là lần đầu tiên trong lịch sử Đảng ta, Ban Chấp hành Trung ương Đảng đã
có kỳ họp riêng bàn về một số vấn đề xã hội, trong đó tập trung xem xét sâu
rộng vấn đề giáo dục và đào tạo và ra Nghị quyết về tiếp tục đổi mới sự
nghiệp giáo dục và đào tạo. Đây là Nghị quyết đáp ứng lòng mong đợi từ lâu
của toàn Đảng, toàn dân ta, nhất là đội ngũ giáo viên, cán bộ quản lý giáo dục,
học sinh, sinh viên trong cả nước, về việc xác định quan điểm, chủ trương,
chính sách, biện pháp tiếp tục phát triển mạnh mẽ sự nghiệp giáo dục. Nghị
quyết không những chỉ ra những giải pháp cấp bách để xử lý những vấn đề

nóng bỏng đối với công tác giáo dục và đào tạo mà còn định hướng lâu dài
cho việc phát triển sự nghiệp này theo cương lĩnh và chiến lược của Đảng ta
cho đến sau năm 2000, nhằm chuẩn bị cho nhân dân ta, đặc biệt cho thế hệ trẻ
vững bước tiến vào thế kỷ XXI. Nghị quyết đã xác định bốn quan điểm chỉ
đạo đối với sự nghiệp giáo dục và đào tạo. Đó là:
Bài tiểu luận môn: Tư tưởng Hồ Chí Minh

13


 Cùng với khoa học và công nghệ, giáo dục và đào tạo là quốc sách hàng
đầu, là động lực thúc đẩy, là điều kiện cơ bản đảm bảo và thực hiện các
mục tiêu kinh tế - xã hội, xây dựng và bảo vệ đất nước. Phải coi đầu tư
cho giáo dục là một hướng chính của đầu tư phát triển...
 Phát triển giáo dục nhằm nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng
nhân tài, đào tạo những con người có kiến thức văn hoá, khoa học, có
kỹ năng nghề nghiệp... Phải mở rộng quy mô, đồng thời chú trọng nâng
cao chất lượng, hiệu quả giáo dục, gắn học với hành, tài với đức.
 Giáo dục phải vừa gắn chặt với yêu cầu phát triển đất nước, vừa phù
hợp với xu thế tiến bộ của thời đại.
 Đa dạng hoá các hình thức đào tạo, thực hiện công bằng xã hội trong
giáo dục.
- Có thể nói, những quan điểm nói trên là những tư tưởng chỉ đạo rất quan trọng
cho sự phát triển giáo dục nước ta trong những năm đầu trong thời kỳ đổi mới.
Đặc biệt, Nghị quyết đã nêu rõ tư tưởng mới hết sức quan trọng: đầu tư cho
giáo dục là đầu tư phát triển. Nhiều năm trước đây, đầu tư cho giáo dục được
coi là đầu tư cho phúc lợi xã hội. Từ đây, đầu tư cho giáo dục là đầu tư để phát
triển con người, phát triển sản xuất, phát triển xã hội. Vì vậy, Hội nghị lần thứ
tư Ban Chấp hành Trung ương đã quyết định: “Tăng dần tỷ trọng chi trong
ngân sách cho giáo dục và đào tạo. Huy động các nguồn đầu tư trong nhân

dân, viện trợ của các tổ chức quốc tế, kể cả vay vốn của nước ngoài để phát
III-

triển giáo dục.
Kết luận:
- Tư tưởng Hồ Chí Minh về thanh niên nổi bật các quan điểm lớn:
 Thanh niên là lực lượng xung kích chủ yếu của cách mạng, là chủ
tương lai của nước nhà.
 Ðảng, Nhà nước phải chăm lo bồi dưỡng, giáo dục lý tưởng và đạo đức
cách mạng cho thanh niên, giáo dục ý thức làm chủ và đào tạo họ thành
người làm chủ trên tất cả các lĩnh vực của đời sống xã hội, nhất là khoa

Bài tiểu luận môn: Tư tưởng Hồ Chí Minh

14


học kỹ thuật, đào tạo nghề nghiệp. Nghĩa là đào tạo họ trở thành những
con người vừa hồng, vừa chuyên.
 Thanh niên phải tự vươn lên, phấn đấu, rèn luyện để thật sự là đội quân
chủ lực của cách mạng.

Bài tiểu luận môn: Tư tưởng Hồ Chí Minh

15