Phân tích đề, lập dàn ý

Trường THPT Tam quan
Ngày soạn: 15 / 9 /2009 Làm văn
Tiết : 7
I. MỤCTIÊU
1. Về kiến thức: Giúp học sinh :
- Nắm vững cách phân tích và xác định u cầu của đề bài, cách lập dàn ý cho bài
viết.
2. Về kó năng:
- Có ý thức và thói quen phân tích đề và lập dàn ý trước khi làm bài
3. Về thái độ:
II. CHUẨN BỊ
1.Chuẩn bò của giáo viên
- Đồ dùng dạy học : Tài liệu tham khảo: Sách giáo viên, Thiết kế bài giảng Ngữ
văn 11, Ôn tập Ngữ văn 11. Soạn giáo án
- Phương án tổ chức lớp học : Đọc diễn cảm, gợi mở, thảo luận, bình giảng
2. Chuẩn bò của học sinh : Đọc sách giáo khoa, soạn bài theo hướng dẫn sách
giáo khoa
III. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC
1. Ổn đònh tình hình lớp : (1phút) Kiểm tra nề nếp, só số, tác phong học sinh.
2. Kiểm tra bài cũ : (5 phút ) Phân tích bức tranh mùa thu trong bài “ Câu cá mùa
thu của Nguyễn Khuyến.
- Giới thiệu bài : (2 phút)
Trong chương trình Ngữ văn THCS, chúng ta đã làm quen với văn nghò luận,
đặc biệt là đã rèn luyện được một số kó năng như : cách lập luận, cách xây dựng luận
điểm, luận cứ... Trong tiết học nầy, chúng ta sẽ rèn luyện thêm một số kó năng nữa
nhằm tránh trường hợp lạc đề, xa đề khi làm bài: kó năng phân tích đề, lập dàn ý bài
văn nghò luận.
- Tiến trình bài dạy:
THỜI
GIAN
HOẠT ĐỘNG CỦA

GIÁO VIÊN
HOẠT ĐỘNG CỦA
HỌC SINH
NỘI DUNG KIẾN THỨC
10’
Hoạt động 1:
Giáo viên hướng dẫn
học sinh chia thành 3
nhóm, mỗi nhóm chịu
trách nhiệm phân tích
đề của 3 để trong sgk ,
cử người lên trình bày,
Gv nhận xét, chỉnh
sửa.
Hoạt động 1:
Học sinh tìm hiểu đề
của 3 để trong sgk , cử
người lên trình bày, Gv
nhận xét, chỉnh sửa.


I . Phân tích đề
Đề 1.
Phân tích đề: Đây là dạng đề
định hướng rõ các nội dung
nghị luận.
- Vấn đề cần nghị luận: Việc
chuẩn bị hành trang vào thế
kỉ mới.
- u cầu về nội dung: Từ ý

kiến của Vũ Khoan có thể
suy ra:
+ Người Việt Nam có nhiều
điểm mạnh: thơng minh nhạy
bén với cái mới
+ Người Việt Nam cũng khơng
Ngữ văn 11 Cơ bản - 1 - Nguyễn Văn Mạnh
Trường THPT Tam quan
20’

Hoạt động 2:
- Gv u cầu 3 nhóm
dựa vào kết quả phân
tích đề ở trên, hãy lập
dàn ý cho mỗi đề văn.
- Gv hướng dẫn hs
thực hiện.

Hoa

Hoạt động 2:


ít điểm yếu: thiếu hụt về kiến
thức cơ bản, khả năng thực
hành và sáng tạo hạn chế.
+ Phát huy điểm mạnh, khắc
phục điểm yếu là thiết thực
chuẩn bị hành trang vào thế kỉ
XXI.

-u cầu về phương pháp: sử
dụng thao tác lập luận bình
luận, giải thích, chứng minh.
-u cầu về tư liệu: dùng dẫn
chứng trong thực tế xã hội là
chủ yếu.
Đề 2:
Phân tích đề.
-Vấn đề cần nghị luận: Tâm sự
của HXH trong bài Tự tình II
-u cầu về nội dung: Nêu
cảm nghĩ của mình về tâm sự
và diễn biến tâm trạng của
HXH: nỗi cơ đơn, chán chường,
khát vọng được sống hạnh
phúc…
-u cầu về phương pháp: sử
dụng thao tác lập luận phân tích
kết hợp với nêu cảm nghĩ.
-u cầu về tư liệu: Dẫn chứng
thơ HXH là chủ yếu.
→ Phân tích đề là cơng việc
trước tiên trong q trình làm
một bài văn nghị luận. Khi
phân tích đề, cần đọc kĩ đề bài,
chú ý những từ ngữ then chốt
để xác định u cầu về nội
dung, hình thức và phạm vi tư
liệu.
II . Lập dàn bài .

Là sắp xếp các ý theo trật tự lơ
gích.
1. Xác lập luận điểm.
2. Xác lập luận cứ
Tìm những luận cứ làm sáng tỏ
cho từng luận điểm
3. Sắp xếp luận điểm, luận
cứ.
a.Mở bài: Giới thiệu và định
hướng triển khai vấn đề.
b.Thân bài: Sắp xếp các luận
điểm, luận cứ trong luận điểm
theo một trật tự lơ gíc.
Ngữ văn 11 Cơ bản - 2 - Nguyễn Văn Mạnh
Trường THPT Tam quan
5’
Hoạt động 3:
- u cầu hs làm tại
lớp.
- Gv hướng dẫn, gợi ý
để hs làm.
- Gv nhận xét, bổ
sung.
Hoạt động 3:

c.Kết bài: Tóm lược nội dung
đã trình bày hoặc nêu những
nhận định, bình luận, nhằm
khơi gợi suy nghĩ cho người
đọc.

III. Ghi nhớ. ( Sgk )
IV. Luyện tập.
Đề 1.
a. Phân tích đề: Đây là dạng đề
định hướng rõ nội dung nghị
luận.
- Vấn đề cần nghị luận: Giá
trị hiện thực sâu sắc của đoạn
trích “ Vào phủ chúa Trịnh”.
- u cầu về nội dung:
+ Bức tranh cụ thể, sinh động
về cuộc sống xa hoa nhưng
thiếu sinh khí của những người
trong phủ chúa Trịnh, tiêu biểu
là thế tử Trịnh Cán.
+ Thái độ phê phán nhẹ nhàng
mà thấm thía cũng như dự cảm
về sự suy tàn đang tới gần của
triều Lê - Trịnh thế kỉ XVIII.
- u cầu về phương pháp:
Sử dụng thao tác phân tích
kết hợp với nêu cảm nghĩ.
- u cầu về tư liệu: dùng dẫn
chứng trong đoạn trích.
b. Lập dàn ý.
Dựa vào kết quả phân tích đề
để lập dàn ý.
4. Củng cố :( 2 phút)
- Làm bài tập để củng cố.
- Gv chốt lại những ý chính của tiết học.

- Ra bài tập về nhà: Học sinh về nhà học bài . Làm bài tập ở sách giáo khoa.
- Chuẩn bò bài : - Soạn bài Thao tác lập luận phân tích
IV. RÚT KINH NGHIỆM, BỔ SUNG:
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
Ngữ văn 11 Cơ bản - 3 - Nguyễn Văn Mạnh
Trường THPT Tam quan

















Ngữ văn 11 Cơ bản - 4 - Nguyễn Văn Mạnh