Bí quyết thành công trong chăn nuôi gà

Pts. Bs. Nguyễn hữu vũ - pts. Bs. Nguyễn đức lu

Bí quyết thành công
Trong

chăn nuôi gà
(Tái bản lần thứ nhất)

nhà xuất bản nông nghiệp
hà nội - 1999


mục lục

Phần I - Giới thiệu một số giống gà ................................................................ 9
A. Những giống gà nội.................................................................................................... 9
1. Gà ri......................................................................................................................... 9
2. Gà Đông Tảo ........................................................................................................... 9
3. Gà Hồ .................................................................................................................... 10
4. Gà mía ................................................................................................................... 10
5. Gà nòi .................................................................................................................... 10
6. Gà tàu vàng............................................................................................................ 11
7. Giống Gà ác......................................................................................................... 11
8. Giống gà Tre.......................................................................................................... 11
B. Một số giống gà nhập ngoại .................................................................................... 12
I. Giống gà thịt.............................................................................................................. 12
1. Gà Tam Hoàng ...................................................................................................... 12
2. Gà Lơng Phợng.................................................................................................. 12
3. Gièng Gµ Sasso...................................................................................................... 12
4. Gµ Plymouth.......................................................................................................... 13
5. Gµ Hubbard ........................................................................................................... 13

6. Gµ Hybro (HV85).................................................................................................. 13
7. Gµ BE. 93 ............................................................................................................. 13
8. Gièng gµ AA. (arboi acres) ................................................................................ 13
9. Gièng Ross 208 ..................................................................................................... 14
10. Gièng Avian ........................................................................................................ 14
11. Gièng gµ Isa Vedette (I-Sa-vª-det)...................................................................... 14
12. Gièng Cobb ......................................................................................................... 14

2


13. Gièng Cohman meat............................................................................................ 14
14. Gièng Lohmann................................................................................................... 14
II. Gµ Leghorn (Lơ go) ................................................................................................ 14
1. Gà Leghorn (Lơ - go) ............................................................................................ 14
2. Gà Gold - Line (Gôn - lai)..................................................................................... 14
3. Gà Brown nick (bờ rôn nic) ................................................................................... 15
4. Gà Hisex - Brown (Hai-sÕch bê rao) ..................................................................... 15
5. Gµ Hy - Line (Hai-lai) ........................................................................................... 15
6. Gà Isa brown (Isa bờ rôn)...................................................................................... 15
III. Giống gà kiêm dụng thịt, trứng............................................................................ 15
1. Gà Rhode đỏ (rèt).................................................................................................. 15
2. Gµ new Hamp Shire (niu - ham - sai) .................................................................... 15
3. Gµ Susnex (gµ chuèi)............................................................................................. 16
4. Gµ Anstralerp (gà quạ) .......................................................................................... 16
5. Gà Moravia............................................................................................................ 16
6. Gà lai Rhode-ri ...................................................................................................... 16
7. Gà BT1................................................................................................................... 16
Phần II - Kỹ thuật chăn nuôi ............................................................................ 18
A. Chuồng trại .............................................................................................................. 18

I. Lồng úm gà con .................................................................................................... 18
II. Chuồng gà............................................................................................................. 18
III. Máng ăn uống...................................................................................................... 19
IV. Bể tắm cát cho gà ................................................................................................ 19
V. Dàn đậu cho gà ..................................................................................................... 19
VI. ổ đẻ ..................................................................................................................... 19
VII. Máng cát sỏi....................................................................................................... 19

3


VIII. Xây dựng bÃi thả............................................................................................... 19
B. Kỹ thuật nuôi dỡng chăm sóc............................................................................... 20
I. Nuôi gà theo phơng pháp công nghiệp................................................................ 20
II. Nuôi gà theo phơng pháp bán công nghiệp......................................................... 21
1. Chọn giống, nhân giống.................................................................................... 21
2. Chăm sóc nuôi dỡng ...................................................................................... 22
Phần III - Chế biến thức ăn .................................................................................. 25
I. Vai trò và tác dụng các chất trong khẩu phần ăn ................................................. 25
1. Chất đạm................................................................................................................ 25
2. Chất tinh bột .......................................................................................................... 25
3. ChÊt bÐo (lipid)...................................................................................................... 26
4. ChÊt kho¸ng........................................................................................................... 26
5. ChÊt vitamin .......................................................................................................... 26
6. Chất xơ .................................................................................................................. 26
7. Các chất khác ........................................................................................................ 27
II. Nhu cầu dinh dỡng của gà.................................................................................... 27
1. Bảng nhu cầu dinh dỡng cho gà công nghiệp...................................................... 27
2. Bảng nhu cầu dinh dỡng của gà nuôi bán công nghiệp ....................................... 28
III. Thành phần dinh dỡng của một số thức ăn cho gà .......................................... 28

1. Bảng dinh dỡng một số thành phần chủ yếu của một số loại thức ăn.................. 28
IV. Tự chế biến thức ăn .............................................................................................. 29
1. Công thức 1: Sử dụng cho gà công nghiệp ............................................................ 29
2. Công thức 2: Sử dụng cho gà nuôi bán chăn thả ................................................... 30

4


Phần IV - Phòng trị bệnh ...................................................................................... 31
A. Phòng bệnh .............................................................................................................. 31
I. Đảm bảo an toàn sinh học........................................................................................ 31
1. Xây dựng các khu chăn nuôi gia cầm.................................................................... 31
2. Các thao tác đúng .................................................................................................. 31
3. Mua gà giống ở các cơ së phßng bƯnh tèt ............................................................. 31
4. Ngn n−íc ng, rưa chuồng .............................................................................. 32
II. Tiêm chủng .............................................................................................................. 32
1. Chơng trình tiêm chủng gà thịt nuôi công nghiệp ............................................... 33
2. Chơng trình tiêm chủng đối với gà đẻ thơng phẩm ........................................... 34
3. Chơng trình tiêm chủng với đàn gà ta, gà Trung Quốc nuôi thả..34
4. Sử dụng kháng thể phòng bệnh ............................................................................. 35
III. Sử dụng các thuốc phòng bệnh và chữa bệnh ..................................................... 35
1. Gà thịt .................................................................................................................... 35
2. Gà đẻ ..................................................................................................................... 36
IV. Vệ sinh tiêu độc phòng bệnh................................................................................. 36
B. Phòng trị một sè bƯnh quan träng ......................................................................... 37
I. C¸c bƯnh nhiƠm trïng ®−êng h« hÊp ..................................................................... 37
1. BƯnh h« hÊp m·n tÝnh (CRD) ................................................................................ 37
2. Bệnh phù đầu (Coryza) .......................................................................................... 38
3. Bệnh nÊm phỉi (Aspergillosis) .............................................................................. 39
4. BƯnh Newcastle ..................................................................................................... 39

5. BƯnh viêm phế quản truyền nhiễm (IB)................................................................. 40
6. Bệnh viêm thanh khí quản (ILT) ........................................................................... 41
7. Bệnh cúm gà (Avian influenza) ............................................................................. 42

5


II. BƯnh t¹o khèi u....................................................................................................... 42
1. BƯnh Lymphoid - leucossis .................................................................................. 42
2. BÖnh Marek ........................................................................................................... 43
III. BÖnh do Adenovirus .............................................................................................. 43
1. Bệnh viêm gan do virus - bệnh thiếu máu truyền nhiễm ....................................... 44
2. Hội chứng giảm đẻ: (Egg Drop Syndrome - EDS) ................................................ 44
IV. C¸c bƯnh do virus kh¸c ......................................................................................... 45
1. Bệnh đậu gà (Fowl Pox) ....................................................................................... 45
2. Bệnh viêm nÃo tuỷ gia cầm (Avian Encephalomyelitis -AE)................................ 46
3. Bệnh Gumboro (Infectious Bursal Disease -ISD).................................................. 46
V. C¸c bƯnh vỊ vi khn............................................................................................. 48
1. BƯnh tơ hut trïng (Pasteurellosis)...................................................................... 48
2. BƯnh th−¬ng hàn, phó thơng hàn, bạch lỵ (Sanmonellosis)................................. 49
3. Bệnh E.colo (Colobacillosis) ................................................................................. 50
4. Bệnh viêm ruột hoại tử (Necrosis Enteridis - NE)................................................. 51
VI - C¸c bƯnh ký sinh trïng......................................................................................... 52
1. Bệnh cầu ký trùng (Coccidiosis)............................................................................ 52
2. Bệnh giun tròn ....................................................................................................... 53
3. Bệnh sán dây (Cetodiasis) ..................................................................................... 54
4. Bệnh ngoại ký sinh trùng....................................................................................... 54
VII. Bệnh nấm và độc tố nấm trong thức ăn ............................................................. 55
1. Nguyên nhân ......................................................................................................... 55
2. Triệu chứng, chẩn đoán và bệnh tích..................................................................... 55

3. Điều trị và phòng bÖnh .......................................................................................... 55

6


VIII. Bệnh thiếu vitamin ............................................................................................. 56
1. Nguyên nhân ......................................................................................................... 56
2. Triệu chứng ........................................................................................................... 56
3. Điều trị................................................................................................................... 57
IX. Bệnh gây nên dị dạng của xơng.......................................................................... 58
1. Thiếu chất dẫn đến dị dạng.................................................................................... 58
2. Bệnh Mycoplasma chủng Synovia......................................................................... 58
3. Bệnh viêm khớp Reoviral ..................................................................................... 58
4. Viªm khíp do Staphylococus ................................................................................ 58
5. BƯnh viêm gan bàn chân........................................................................................ 59
6. Bệnh chân vẹo........................................................................................................ 59
Phần IV - Bàn về bí quyết thành công trong chăn nuôi gà ......... 60
I. Xác định những phơng thức, quy mô chăn nuôi..60
II. Xây dựng chuồng trại và cơ sở vật chất ................................................................ 60
III. Chế biến thức ăn.61
IV. Chăm sóc nuôi dỡng tốt....................................................................................... 62
V. Phòng bệnh .............................................................................................................. 62
VI. Tiêu thụ sản phẩm ................................................................................................. 62
VII. Làm sao để có thể chăn nuôi gà thắng lợi (thu đợc hiệu quả kinh tế cao) ... 63
Thay lêi kÕt .................................................................................................................... 65

7


lời nói đầu

Từ lâu đối với các tỉnh phía Nam và từ hơn mời năm gần đây, đặc biệt từ năm 1980 1996, chăn nuôi gà công nghiệp và nuôi thả vờn đà phát triển rất mạnh, nhiều ngời giàu
lên từ nuôi gà.
Trong những năm gần đây, đặc biệt khi các hÃng chăn nuôi gà, hÃng chế biến thức ăn, hÃng
sản xuất thức ăn bổ sung và thuốc thú y của nớc ngoài ồ ạt chiếm lĩnh thị trờng thì không
tránh khỏi nhiều doanh nghiệp và các nhà chăn nuôi gà chịu thất bại nặng nề.
Nhng có phải đâu tất cả đều thất bại? Vẫn có rất nhiều ngời làm giàu từ chăn nuôi gà.
Vậy bí quyết thành công trong chăn nuôi gà là gì?
Sự cạnh tranh của các hÃng chăn nuôi, sản xuất thức ăn, cung cấp giống ngày càng mạnh
mẽ. Làm sao tránh đợc sự cạnh tranh của các hÃng lớn đến nh thế! Song ngày nay trên
thế giới và ngay ở nớc ta đang tồn tại và phát triển khuynh hớng "thực phẩm sạch, thực
phẩm gần tự nhiên".
Nếu dùng thức ăn công nghiệp, nuôi kiểu công nghiệp, sử dụng nhiều loại chất kích thích:
Các chất hooc môn sinh dơc oestrogen, c¸c chÊt ho¸ häc nh− SMG, Rimifon, các chất kích
thích, các kháng sinh... gây tăng trọng nhanh một cách giả tạo nh tích nớc trong các mô
cơ và các yếu tố bất lợi còn tồn d trong thịt, trứng làm giảm tính thơm ngon của thực phẩm
và gây hại đến sức khoẻ con ngời...
Các loại hình chăn nuôi bán công nghiệp và nuôi chăn thả sẽ tạo ra những sản phẩm sạch,
thịt trứng thơm ngon tuy giá thành có cao chút ít, nhng giá bán lại cao, phù hợp với điều
kiện chăn nuôi của ngời nghèo.
Chăn nuôi gà công nghiệp có thể làm giàu nhng cũng có thể thất bại, nó đòi hỏi kiến thức
chăn nuôi thú y giỏi, vốn lớn. Nhng chăn nuôi chăn thả thì có thể xoá đối giảm nghèo cho
hàng triệu ngời phù hợp với trình độ chăn nuôi thú y vừa phải, vèn Ýt.
Qua kinh nghiƯm thùc tiƠn chóng t«i mn giêi thiệu với các bạn những vấn đề mấu chốt
trong chăn nuôi gà để rút ra những bí quyết thành công.
Bí quyết có nhiều, nhng học bí quyết thế nào để áp dụng thành công trong chăn nuôi gà
gia đình mới là vấn đề quan trọng.
Cuốn sách chỉ đáp ứng đợc một phần cơ bản, chúng tôi hy vọng đợc góp một lời bàn,
nhng chắc chắn là một cánh cửa mở cho những bạn đọc đặc biệt những tiểu nông có đợc
những kiến thức cơ bản để đi đến thành công trong chăn nuôi gà.
Chúc các bạn thành công

Các tác giả

8


Phần I
Giới thiệu một số giống gà
A. Những giống gà néi

1. Gµ ri
Lµ gièng phỉ biÕn Ýt nhÊt ë miỊn Bắc, miền Trung, ở Nam Bộ giống này ít hơn
- Màu lông: thờng ở gà mái có lông màu vàng và nâu hoặc nâu nhạt, có các điểm đốm đen
ở cổ, đầu cánh và chót đuôi. Gà trống có lông vàng tía đặc sỡ, đuôi có lông màu vàng đen
dần ở phía cuối đuôi. Rất ít khi thấy gà Ri có màu lông thuần nhất.
Tuỳ từng vùng có những dòng gà Ri có màu lông khác nhau, thiên về vàng đen rất ít có
màu trắng.
- Trọng lợng:

gà mái 1,2kg - 1,8kg
gà trống 1,5kg - 2,1kg

- Thời gian đạt trọng lợng thịt: 4-5 tháng.
- Sản lợng trứng của gà Ri bình thờng 80-100 quả trứng/ năm.
Gà chỉ đẻ 10-15 quả trứng là lại ấp. Thời gian ấp có khi đến gần 1 tháng.
- Sức chống chịu bệnh tốt, tính cần cù, chịu khó chăm sóc con chu đáo.
- Thịt gà Ri thơm ngon, thịt dai, ngọt, xơng cứng. Thời nay gà Ri là một đặc sản.
- Trứng gà Ri nhỏ, thơm ngon.
- Gà Ri có giá trị kinh tế cao.
- Gà Ri có sức đề kháng bệnh lớn, rất dễ nuôi, ít mắc bệnh.
* Tiêu tốn thức ăn cho 1kg tăng trọng bình quân: 2,5 - 3,5kg

* Giá tiền 1 kg thức ăn thấp, giá bán thờng cao hơn gà công nghiệp từ 50-100%.

2. Gà Đông Tảo
Nguồn gốc từ huyện Khoái Châu, Hng Yên, là giống gà thịt.
Con trống lông màu tía sẫm hoặc màu mận chín pha lẫn lông đen; con mái lông vàng nhạt,
mỏ, da và chân vàng. Gà Đông Tảo vòng cổ chân to, chân to cao, lng phẳng rộng.
- Trọng lợng:

gà mái 2,5 - 3,5kg
gà trống 3,5 - 4,5kg

- Thời gian đạt trọng lợng thịt: 4-5 tháng.
- Sản lợng trứng thấp 50-70 quả/ năm (gà hay đẻ trứng cách nhật)
- Thời gian gà mái bắt đầu đẻ 5-7 th¸ng.

9


3. Gµ Hå
Gièng gµ nµy nguån gèc tõ lµng Hå, Thuận Thành - Bắc Ninh. Gà Hồ có tầm vóc to, chân
to, lng rộng. Con trống mang màu lông mận chín thẫm đen, da đỏ, con mái có màu thó
xám, mào xuýt. Kết cấu toàn thân chắc, chậm chạp.
Gà Hồ thuộc giống gà thịt bởi tốc độ sinh trởng nhanh.
- Trọng lợng:

gà mái 2,7kg
gà trống 4,4kg

- Thời gian đạt trọng lợng thịt: 6 tháng
- Sản lợng trứng thấp: 45-60 quả/ năm

- Thời gian gà mái bắt đầu đẻ: 6-8 tháng.

4. Gà mía
Nguồn gốc từ Trùng Thiên, Sơn Tây. Con trống có màu lông đỏ sẫm xen kẽ lông đen ở
đuôi, đùi, lờn, hai hàng lông cánh chính xanh biếc. Con mái có màu lông vàng nhạt xen
kẽ lông đen ở cánh và đuôi, lông cổ có màu nâu.
Gà Mía là giống gà hớng thịt, có tầm vóc to, ngoại hình thô, đi lại chậm.
- Trọng lợng trởng thành: gà mái 2,5 - 3kg
gà trống 4,4kg
- Thời gian đạt trọng lợng thịt: 5 tháng
- Sản lợng trứng thấp: 55-60 quả/ năm
- Thời gian gà mái bắt đầu đẻ: 7 tháng.

5. Gà Nòi
Giống này có ở khắp các miền Việt Nam, thờng gọi là gà chọi, gà đá. Đây là giống gà để
chơi, ngời chơi lựa chọn theo hớng chơi gà chọi. Màu lông con trống thờng xám, màu
đỏ lửa, đen xen lẫn các vệt xanh biếc. Con mái có màu xám đá, vóc dáng to, chân cao, cổ
cao, thịt đỏ rắn chắc.
- Trọng lợng:

gà mái 2,0- 2,5kg
gà trống 3,0 - 4,0kg

- Thời gian đạt trọng lợng thịt: 5 tháng
- Sản lợng trứng bình quân: 50-60 quả./ năm
- Thời gian bắt đầu đẻ là 7 tháng
Mục đích chăn nuôi để chơi chọi gà. Con trống có thể để lai với gà mái Ri, các giống gà
khác để sản xuất con lai nuôi thÞt.

10

6. Gµ Tµu Vµng
Gièng nµy chđ u ë phÝa Nam. Cũng nh gà Ri ở phía Bắc, giống này rất phổ biến và
đợc a chuộng vì dễ nuôi, thịt thơm ngon.
Gà Tàu Vàng bị pha tạp nhiều, song phần lớn có lông màu vàng, chân vàng, chân vàng, da
vàng.
- Trọng lợng trởng thành: Con mái 1,6 - 1,8 kg.
Con trống 2,2 - 2,5 kg
- Thời gian đạt trọng lợng thịt là 6 tháng
- Sản lợng trứng bình quân: 70 - 90 quả/năm
- Gà mái 6 tháng tuổi bắt đầu đẻ trứng. Gà mái có đặc tính thích ấp và nuôi con giỏi. Nếu
nuôi thả vờn nên chọn giống gà Tàu Vàng.

7. Giống Gà ác
Đặc điểm giống gà này là sắc lông trắng tuyền, mỏ và da chấm đen, chân có 5 ngón đen
xanh. Gà mái ấp và nuôi con khéo.
- Trọng lợng trởng thành: Con mái 0,5 - 0,6kg
Con trống 0,7 - 0,8kg
- Gà mái đẻ: 1-2 trứng mỗi lứa. Sản lợng trứng: 70-80 quả/con/ năm.
Ngời ta nuôi gà ác để làm thuốc hay chế biến nh một món ăn đặc sản.
Hiện nay giống gà này bị pha tạp với một số giống gà khác nh: Gà Ri, gà Tàu Vàng, gà
tre... Chính vì vậy mà giá trị làm thuốc của giống gà này cũng bị giảm sút.

8. Giống gà Tre
Giống gà này thờng gặp ở những vùng nông thôn phía Nam. Gà Tre sắc lông sặc sỡ,
nhanh nhẹn, thịt thơm ngon. Nhiều nơi nuôi để làm cảnh.
- Trọng lợng trởng thành: gà mái 0,6 - 0,7kg
gà trống 0,8 - 1,0kg
- Gà mái đẻ 40-50 trứng/mái/năm

Ngoài những giống gà nêu trên còn có một số giống khác nhng ít phổ biến nh:
* Gà ta lai gà Miên thờng nuôi ở Tây Ninh.
Giống gà ta lai này có đầu to, mỏ đỏ và vệt đen, miệng hoa dâu, mặt màu đen. Cổ ngắn
thân hình nhỏ.
Gà trống khi trởng thành đạt 2,2 - 2,3kg
Gà mái khi trởng thành đạt 1,6 - 1,7kg
* Gà Mèo của đồng bào H'mông phổ biến ở phía bắc Việt Nam. Giống gà này thích hợp
với chăn thả ë vïng ®åi nói.

11


B. Một số giống gà nhập ngoại

I. Giống gà thịt

1. Gà Tam Hoàng
Xuất xứ từ Quảng Đông, Trung Quốc, đợc nhập vào nớc ta từ những năm 1992. Gà Tam
Hoàng có đặc điểm lông vàng, chân vàng, da vàng. Cơ thể hình tam giác, thân ngắn, lng
bằng, ngực nở, thịt ức nhiều, hai đùi phát triển. Gà Tam Hoàng dễ lẫn với gà ta (gà ri).
Thịt khá thơm ngon, phù hợp với điều kiện nuôi chăn thả ở Việt Nam cũng nh nuôi công
nghiệp và bán công nghiệp.
- Gà Tam Hoàng nuôi 70-80 ngày tuổi có thể đạt trọng lợng 1,5 - 1,75kg. Mỗi kg thịt tiêu
tốn 2,8 - 3kg thức ăn.
- Con mái 125 ngày tuổi bắt đầu đẻ. Sản lợng trứng đạt 135 quả/mái/năm
- Trọng lợng trởng thành: gà mái 1,8 - 2,0kg
gà trống: 2,2 - 2,8kg
Gà Tam Hoàng đợc nhập vào nớc ta theo nhiều nguồn, thờng ít khi đợc thuần nhất và
đạt tiêu chuẩn giống. Do đó ngời nuôi phải hiểu biết và mua đúng giống thì nuôi mới đảm
bảo.

Gà Tam Hoàng còn có tên khác là gà Thạch Kỳ, 882 Jangcun.
Xí nghiệp gà Lơng Mỹ, Hà Tây năm 1997 đà nhập giống bố mẹ 882 và nhân giống phát
triển Gà Tam Hoàng ở miền bắc.
Gà Tam Hoàng tỏ ra thích hợp với điều kiện chăn nuôi gia đình, chăn nuôi chăn thả, phù
hợp với thị hiếu tiêu dùng của ngời Việt Nam.

2. Gà Lơng Phợng
Xuất xứ từ khu Lơng Phợng Giang, Nam Ninh (Quảng Tây, Trung Quốc). Loại gà này ở
có dáng ngoài đẹp lớp lông vũ màu vàng dày bóng mợt.
Gà Lơng Phợng bề ngoài có dáng giống gà Ri, màu lông chuyển tuyền vàng đốm hoa
hoặc đen đốm hoa. Mào và phần đầu màu đỏ. Da màu vàng, chất thịt mịn, vị đậm. Gà
trống có màu vàng hoặc tía sẫm, mào đơn, hông rộng, lng phẳng, lông đuôi dựng đứng,
đầu và cổ gà gọn đẹp, chân thấp và nhỏ.
- Gà xuất chuồng lúc 70 ngày tuổi cân nặng 1,5-1,6 kg.
- Mỗi kg trọng lợng tiêu hao 2,4-2,6kg thức ăn tổng hợp.
- Gà Lơng Phợng rất thích nghi với việc chăn thả tự do.

3. Giống Gà Sasso
Là giống gà thịt nặng cân của Pháp, giống gà này có thể nuôi thả vờn.
Gà Sasso đợc nhập vào Việt Nam có màu lông nâu đỏ, da và chân màu vàng. Nếu nuôi
theo phơng pháp nửa nhốt nửa thả 90-100 ngày có thể đạt trọng lợng 2,1- 2,3kg. Tiêu
tốn 3,1-3,5kg thức ăn cho 1 kg tăng trọng.

12


4. Gà Plymouth
Gà có nguồn gốc từ Mỹ, màu lông trắng tinh hoặc vân đen, thân hình hơi ngắn, ngực nở.
- Sau bốn tháng tuổi: Gà trống nặng từ 3-3,8kg
Gà mái nặng từ 2,8 - 3,3kg

- Sức đẻ trứng 150-160kg/ quả/mái/năm
- Tiêu tốn thức ăn cho 1kg tăng trọng là 3kg cám tổng hợp.
- Có thể nuôi gà Plymouth kiểu bán công nghiệp.

5. Gà Hubbard
Có nguồn gốc từ Mỹ. Gà có màu lông trắng, ngực rộng, thân hình nở nang
- Sau bốn tháng tuổi: Gà trống đạt từ 4 - 4,2kg
Gà mái đạt từ 3,6 - 3,8kg
- Tiêu tốn thức ¨n cho 1kg t¨ng träng lµ 2kg.

6. Gµ Hybro (HV85)
Nguån gốc từ Hà Lan. Gà có màu lông trắng, ngực rộng, thân hình vạm vỡ, tăng trọng
nhanh.
- Gà thịt sau 7 đạt là 2,0 - 2,3kg
- Tiêu tốn thức ăn cho 1kg tăng trọng là 2,2kg

7. Gà BE. 93
Gà có xuất xứ từ Cuba, đợc nhập vào nớc ta từ năm 1993, đây là giống gà thịt cao sản.
Gà Be.93 là dòng thuần có màu lông trắng.
Gà có năng suất cao và có u thế rõ rệt khi đợc lai với các dòng gà mái khác.
Sau 7 tuần nuôi có thể đạt trọng lợng 2,1kg

8. Giống gà AA. (arboi acres)
Là giống gà cao sản có nguồn gốc từ Mỹ.
Năng suất cao hơn BE và HV 85.
Khi 50 ngày tuổi (7 tuần):

+ gà trống đạt 3,2kg
+ gà mái đạt 2,6kg

Tiêu tốn thức ăn cho 1 kg tăng trọng cha đến 2kg
Hiện nay gà AA rất đợc a chuộng. Tuy nhiên vì lớn nhanh nên yêu cầu về nuôi dỡng
và kỹ thuật cao chỉ phù hợp với những cơ sở chăn nuôi lín.

13


9. Gièng Ross 208
XuÊt xø tõ Hung Ga Ri
Gµ 7 tuần tuổi đạt 2,29kg. Tiêu tốn thức ăn 1,97kg cho 1kg tăng trọng.

10. Giống Avian
Xuất xứ từ Mỹ. Năng suất tơng tự giống gà AA.

11. Giống gà Isa Vedette (I-Sa-vê-det)
Giống gà thịt của Pháp
7 tuần tuổi:

- con trống đạt 2,577kg
- con mái đạt 2,374kg

Tiêu tốn thức ăn cho 1kg tăng träng kho¶ng 1,96kg

12. Gièng Cobb
13. Gièng Cohman meat
14. Gièng Lohmann

II. Gà Leghorn (Lơ go)

1. Gà Leghorn (Lơ - go)

Gà có hình nhỏ, màu lông trắng, trứng màu trắng.
- Gà mái trởng thành đạt trọng lợng 1,7 - 1,8kg
- Năng suất trứng khoảng 270-280 quả/mái/năm
- Tiêu tốn 1 quả trứng hết ; 0,13 - 0,16kg thức ăn
Có thể nuôi theo phơng pháp thả vờn, nhng phải đảm bảo thức ăn tốt.
Không nên nuôi quá 2 năm vì sức đẻ trứng sẽ giảm.

2. Gà Gold - Line (Gôn - lai)
- Màu lông con mái màu nâu, con trống màu trắng, do đó có thể loại bỏ trống ngay từ lúc
nhỏ.
- Năng suất trứng: 250-300 quả/ năm.
- Trứng có màu nâu.

14


- Tiêu tốn thức ăn cho 10 quả trứng 1,5 - 1,6kg
Ưu điểm là chu kỳ đẻ trứng có thể kéo dài đến 15 tháng hoặc hơn.

3. Gà Brown nick (bờ rôn nic)
Gà nhập từ Mỹ, gà mái màu lông nâu, gà trống có màu lông trắng.
- Năng suất trứng: 280-300 quả/ năm.
- Trứng có vỏ nâu.
- Tiêu tốn thức ăn cho 10 quả trứng 1,5 - 1,6kg

4. Gà Hisex - Brown (Hai-sÕch bê rao)
5. Gµ Hy - Line (Hai-lai)
6. Gà Isa brown (Isa bờ rôn)
Nhìn chung những giống gà trứng tiên tiến của thế giới cho năng suất trứng 280-300
quả/năm.

Tiêu tốn thức ăn để sản xuất 10 trứng bình quân 1500-1600gram.
Trứng nặng bình quân 50-60gram.

III. Giống gà kiêm dụng thịt, trứng

1. Gà Rhode đỏ (rốt)
Nguồn gốc từ Mỹ, lông màu đỏ thẫm, chân màu vàng.
- Sau 4 tháng nuôi đạt 1,3 - 1,5 kg/con
- Sau 6 tháng nuôi đạt 3,3 - 3,5 kg/con
- Năng suất trứng: 180-250 quả/ năm.
- Trứng có màu nâu nặng 50-60 gram
Giống gà này đà nuôi nhiều ở Việt Nam từ nhiều năm.

2. Gà new Hamp Shire (niu - ham - sai)
Nguån gèc tõ Mü. Lông màu vàng nhạt
- Sau 4 tháng tuổi:

+ con mái nặng 2,5 - 2,9kg
+ con trống nặng2,9 - 3,7kg

- Năng suất trứng 150-160 quả/năm.
Giống gà này đà nuôi nhiều ở nớc ta, thịt ngon, dễ nuôi, sức đề kháng tốt.

15


3. Gµ Susnex (gµ chuèi)
Nguån gèc tõ Anh, gµ cã màu lông trắng, có viền đen, cánh và đuôi gà có pha lông màu
đen.
- Năng suất trứng 120 - 150 quả/năm

4. Gà Anstralerp (gà quạ)
- Lông màu đen, chàm xăm
- Sản lợng trứng: 150-160 quả/năm
Có thể nuôi theo phơng pháp bán công nghiệp (chăn thả).

5. Gà Moravia
Nguồn gốc có từ TiƯp, cã nhËp vỊ ViƯt Nam, nh−ng gièng nµy −a nhiệt độ thấp 18-200C.

6. Gà lai Rhode-ri
Là nhóm giống lai do Viện chăn nuôi tạo ra bằng cách lai giữa gà Rhode và gà ri Việt Nam.
- Lông gà vàng nâu. Trọng lợng gà 2kg - 2,5kg
- Sức đẻ: 150-170 quả/ mái/ năm
- Gà này thích hợp với phơng thức nuôi nửa nhốt nửa thả, nó đợc phổ biến rộng ở phía
bắc.

7. Gà BT1
Do trung tâm nghiên cúu phát triển chăn nuôi Bình Thắng thuộc Viện khoa học Nông
nghiệp miền Nam lai tạo và chọn lọc. Xuất phát từ giống gà Rhode-ri và Goldine.
Giống gà BT1 có tầm vóc to, mào đơn, chân cao vừa phải, chắc khoẻ. Con trống có màu
lông đỏ xen một số sọc đen ở cánh và đuôi, lng phẳng rộng. Con mái có màu lông nâu
nhạt.
- Gà có đầu thanh, bụng xệ, da vàng, chân vàng.
- Khả năng tự tìm kiếm thức ăn tốt.
- Trọng lợng khi trởng thành:
+ Gà mái: 2,2-2,5kg
+ Gà trống: 3,2 - 3,6 kg
- Nuôi bán thịt 5 tháng tuổi:

+ Con trống 2,0 - 2,2kg

+ Con mái 1,5 - 1,7kg

- Lợng thức ăn tiêu tốn cho 1 kg tăng trọng 2,9 - 3,2kg

16


- Gà mái đẻ lúc 4, - 5 tháng tuổi và không biết ấp.
- Sản lợng trứng: 180-200 quả/mái/năm
- Khối lợng trứng: 54-55 gram/ quả
- Chi phí thức ăn cho 10 quả trứng là 1800 - 1900 gram.
Khả năng thích nghi, thích ứng với nhiều vùng khí hậu; khả năng tự tìm kiếm thức ăn thêm
và sử dụng nguồn thức ăn sẵn có ở địa phơng cao do đó giảm chí phí thức ăn.

17


Phần II
Kỹ thuật chăn nuôi
A. Chuồng trại

I. Lồng úm gà con
Theo phơng thức cổ truyền sau khi gà mái ấp nở tự nuôi con; gà mẹ dẫn con đi ăn trong
v−ên , tù kiÕm måi rÊt nguy hiĨm, tû lƯ hao hụt rất nhiều.
Gà con bị sa hố nớc, kênh mơng hoặc bị chồn, cáo, mèo, chuột ăn thịt. Mặt khác bệnh
tật, ốm đau, giun sán, chất độc, nên nhiều khi cả bầy gà mà chỉ sống đợc vài con. Do vậy
để gà khoẻ mạnh, ít bệnh tật, ít chết, nhất thiết phải nuôi úm gà.
- Một lồng úm gà có kích thớc: 2m x 1m x 0,5m đủ nuôi 100 gà con.
- Phần đáy lồng úm bằng lới sắt "mắt cáo"xung quanh có thể dùng lới thép hoặc đan tha
lỗ (1 - 1,5cm để thông thoáng).

- Sởi ấm cho gà bằng đèn điện 60W - 200W tuỳ theo thời tiÕt. Khi rÐt cã thĨ bao quanh
lång óm b»ng bao tải, vải, bao, giấy để giữ ấm cho gà.
úm đến khi gà 1 tháng tuổi thì mới tập cho gà đi tự do.

II. Chuồng gà
Việc xây chuồng trại và khu vờn chăn thả phải đáp ứng đợc các nhu cầu và các đặc tính
tự nhiên cuả gà.
Cụ thể nh sau:
Nhu cầu ăn uống, khí trời, sạn cát, bay nhảy, chống nóng, chống rét.
* Nếu nuôi theo phơng pháp công nghiệp:
Ta ®ãng mét « chuång 2m2- 3m2, tuú theo thùc tÕ của mỗi gia đình. Dới chuồng nên rải
trấu khô, dăm bào hoặc rơm, cỏ khô sạch cắt ngắn làm thành lớp đệm 5-10cm, hoặc có thể
làm bằng tre, gỗ, cao 40-70cm so với mặt nền để phân rơi xuống nền rồi dọn đi.
* Nuôi bán chăn thả:
- Chuồng nuôi không cần rộng lắm. Mặt trớc của chuồng hớng về phía đông nam để mặt
trời chiếu vào chuồng buổi sáng đảm bảo sát trùng và khô ráo, hợp vệ sinh.
- Sàn chuồng làm bằng lới hoặc tre tha cách mặt đất 0,5 - 1m để thoáng, khô ráo, dễ dọn
vệ sinh.
- Xung quanh chuồng rào bằng những thanh tre hoặc gỗ tha cách nhau 2-2,5cm để thoáng
gió vờn.
Ban ngày khô ráo thả gà ra sân, vờn chơi, buổi tối gà vào chuång ngñ.

18


III. Máng ăn uống
- Khi gà còn nhỏ 1-3 ngày tuổi, rải cám trên giấy lót trong lồng úm cho gà ăn.
- Khi gà 4-14 ngày tuổi, cho gà ăn bằng khay nhôm hoặc máng gà con.
- Khi gà trên 15 ngày cho ăn trên máng treo.
- Tạo các máng uống tránh gà nhảy vào nơi uống nớc.

Nên mua máng ăn, uống bày bán tại các cửa hàng chăn nuôi thú y.

IV. Bể tắm cát cho gà
Gà cũng rất thích tắm. Gà tắm bằng cát bụi.
Xây bể dài 2m x 1m rộng, cao 0,3m, trong bể chứa cát khô, tro bếp, có ít bột lu huỳnh cho
gà tắm. Nên để bể cát ở nơi có bóng mát. Mỗi bể cát cho 40 gà.

V. Dàn đậu cho gà
Tạo một số dàn ®Ëu cho gµ ngđ ë trong chng.
Dµn ®Ëu b»ng tre, gỗ cách nền chuồng khoảng 0,5m, cách nhau 0,3m
Gà rất thích đậu trên dàn.

VI. ổ đẻ
Tuỳ từng cách nuôi công nghiệp hay bán chăn thả để làm ổ khác nhau.
- Nuôi gà đẻ theo kiểu công nghiệp lồng nuôi gà là ổ đẻ, khi gà đẻ trứng lăn ra ngoài.
Nuôi thả hay bán công nghiệp phải làm ổ đẻ.
- Nuôi thả hay bán công nghiệp phải làm ổ đẻ bằng thùng, hoặc chuồng đẻ cho cả loạt gà.
Để ở nơi tối, khuất bóng gà trống hoặc gà mái khác; tùy từng giống gà, một ổ đẻ cho 5-10
gà mái.

VII. Máng cát sỏi
Đặt ở một số máng cát và sỏi, đá nhỏ xung quanh bÃi thả để gà ăn. Sỏi nhỏ này giúp gà
tiêu hoá thức ăn và xung cấp một phần chất khoáng.

VIII. Xây dựng bÃi thả
Đối với gà nuôi bán công nghiệp hoặc gà nuôi thả phải thiết kế những bÃi thả.
Một khu gà nuôi nên xây dựng 2-4 bÃi thả để luân phiên nhau. BÃi thả nên có cây bóng
mát, có trồng cỏ xanh là nguồn thức ăn có chứa nhiều vitamin, khoáng, là nguồn dinh
dỡng cho gà. Có bÃi thả gà tự do, vận động. Trên bÃi thả gà có thể tìm đợc một số thức
ăn, tắm nắng để tạo vitamin D làm xơng rắn chắc, sức khoẻ tốt ít bị bệnh.

19


BÃi thả đặc biệt quan trọng đối với gà nội địa, gà đẻ trứng.
Tuỳ điều kiện xây dựng bÃi thả.
1m2 cho 1 con hoặc 1 con gà cần 1-5m2

B. Kỹ thuật nuôi dỡng chăm sóc

I. Nuôi gà theo phơng pháp công nghiệp
Nếu nuôi các giống gà thịt mới nh: AA, BE, Cobb, Hubbard, Isavedette... có năng suất
thịt cao, bình quân 50 ngày đà đạt trọng lợng 2-3kg, tiêu tốn thức ăn 2kg cho 1kg tăng
trọng thì ngời ta thờng nuôi theo phơng pháp công nghiệp.
Yêu cầu chất lợng thức ăn cao, đặc biệt tỷ lệ đạm luôn xấp xỉ 20%.
Gà con nên mua của những trại chăn nuôi gà giống lớn, đảm bảo chất lợng hơn, gà mẹ
đợc tiêm phòng đầy đủ các vacxin nên truyền miễn dịch chống bệnh cho gà con. Trong 12 tuần đầu sau khi nở. Nên chọn gà nở đúng ngày (21 ngày), nở sớm hoặc nở muộn đều
không tốt, hay bị hở rốn, lòng đỏ tồn tại nhiều nên hay bị viêm rốn mà chết.
- Chọn gà mới nở phải chọn những con nhanh nhẹn, đều nhau, da chân săn, mình đầy lông.
Loại bỏ những con có dị tật.
- Không nên kéo dài thời gian chuyên chở và tránh những lúc trời quá nóng hoặc ma dễ
làm yếu sức gà con. Nên đựng gà trong thùng giấy, không nên đựng gà trong những thùng
có cạnh sắc dễ đâm hoặc làm sây sát gà con. Cấm đựng quá nhiều, gà con bị ngạt nóng mà
chết.
Một hộp giấy 0,4m x 0,6m nên đựng 100 con là vừa.
- Gà con 1 ngày tuổi thờng không cho ăn mà chỉ cho uống nớc. Nếu cho gà ăn ngay và
nhất là cho ăn nhiều chất đạm thì khối luợng lòng đỏ trong bụng không tiêu hoá đợc sẽ
làm gà dễ chết trong tuần lễ đầu.
- Nhiệt độ và phơng pháp úm gà con: khi gà mới nở luợng mỡ ít nên khả năng chịu lạnh
rất yếu, ta phải sởi ấm cho chúng. Qua nghiên cứu và kinh nghiệm thực tiễn, nhiệt độ

trong chuồng nh sau là phù hợp:
+ Gà từ 1-7 ngày tuổi cần nhiệt độ phòng 33-350C
+ Gà từ 7-15 ngày tuổi cần nhiệt độ phòng 31-330C
+ Gà từ 15-21 ngày tuổi cần nhiệt độ phòng 29-310C
+ Gà từ 21-30 ngày tuổi cần nhiệt độ phòng 26-290C
Đặc biệt ở miền bắc khi gió mùa đông bắc, nhiệt độ hạ thấp cần chú ý sởi ấm cho gà. Sử
dụng các phơng pháp sởi ấm khác nhau và kết hợp lÉn nhau.
VÝ dơ: che giã lïa, sư dơng chÊt ®én chuồng và đặc biệt là sử dụng điện để sởi ấm. Cứ
2m2 dùng một bóng điện 100W là vừa. Nếu sử dụng bếp củi hoặc than để sởi ấm phải rất
chú ý phòng cháy và đặc biệt phải cho khói ra ngoài.
- Xây dựng khẩu phần thức ăn:
Hiện nay thức ăn chế biến sẵn của các hÃng nớc ngoài và trong nớc rất sẵn chỉ cần mua
về cho gà ăn theo hớng dẫn, chỉ cần lu ý mấy điều:

20