CHƯƠNG 4 ĐẦU TƯ GIỮA CÁC CÔNG TY

CH
NG 4: Đ U T
GI A CÁC CÔNG TY

Giảng viên: Tr n Phi Long
Bộ môn: Tài chính doanh nghiệp
Viện: Ngân hàng – Tài chính
1


Ch

ng 4: Đ u t gi a các công ty

I

• Tổng quan

II

• Đ u t vào tài sản tài chính

III

• Đ u t vào công ty liên kết

IV

• Hợp nh t kinh doanh

2

I. Tổng quan
Mức độ
sở hữu

Mức độ
ảnh hưởng

Ít h n 20%
(Đ u t TSTC)

Không có ảnh
h ởng lớn

20% - 50%
(Đ u t vào công
ty liên kết)

Có ảnh h ởng
đáng kể

Nhiều h n 50%
(Hợp nh t kinh
doanh)

Có quyền kiểm
soát

Kế toán

Ph ng pháp
vốn chủ sở h u
Ph

ng pháp
mua lại

3


II. Đ u t vào tài sản tài chính

-

Có 3 loại
Chứng khoán gi tới khi đáo hạn
(Held-to-maturity securities)
Chứng khoán th ng mại (Held-fortrading securities)
Chứng khoán sẵn sàng để bán
(Available-for-sale)

4


II. Đ u t vào tài sản tài chính


Chứng khoán gi đến khi đáo hạn:
Chứng khoán gi đến khi đáo hạn là

nh ng chứng khoán nợ đ ợc mua với
ý định và có thể gi đến khi đáo hạn.
Chứng khoán gi đến khi đáo hạn
đ ợc ghi nhận trên bảng cân đối kế
toán theo nguyên tắc giá gốc
(amortized cost).

5


II. Đ u t vào tài sản tài chính


Chứng khoán th ng mại là nh ng
chứng khoán nợ và vốn đ ợc mua với
mục đích kiếm lợi nhuận trong t ng
lai g n, thông th ờng là ít h n 3
tháng. Chứng khoán th ng mại
đ ợc ghi nhận trên bảng cân đối kế
toán theo giá trị hợp lý. Thay đổi trong
giá trị hợp lý này, dù đư thực hiện hay
ch a thực hiện, đ ợc ghi nhận vào
báo cáo kết quả kinh doanh.
6


II. Đ u t vào tài sản tài chính


Chứng khoán sẵn sàng để bán là

chứng khoán nợ và vốn mà không
phải là hai loại trên. Chứng khoán sẵn
sàng để bán đ ợc ghi nhận trên bảng
cân đối kế toán theo giá trị hợp lý. Tuy
nhiên, chỉ khoản lãi hay lỗ đư thực
hiện cùng với cổ tức hãy tiền lãi đ ợc
ghi nhận trong báo cáo kết quả kinh
doanh.
7


II. Đ u t vào tài sản tài chính


Ví dụ: Vào đ u năm, công ty A mua trái
phiếu mệnh giá $100.000, lãi coupon là
9%/năm, lãi coupon trả vào cuối năm.
Trái phiếu này đ ợc phát hành với giá là
$96.209, có đ ợc tỷ su t lợi nhuận là
10%. Giả s rằng giá trị hợp lý của trái
phiếu này vào thời điểm cuối năm là
$98.500. Tính toán ảnh h ởng của trái
phiếu này lên BCĐKT và BCKQKD của
công ty A vào thời điểm cuối năm, nếu
trái phiếu này đ ợc công ty A phân loại
theo một trong ba cách trên.
8


II. Đ u t vào tài sản tài chính


-

-

Nếu trái phiếu là chứng khoán gi tới
khi đáo hạn
Công ty A ghi nhận doanh thu tài
chính trên BCKQKD là:
$96.209 x 10% = $9.621
Công ty A ghi nhận khoản đ u t trái
phiếu trên BCĐKT là:
$96.209 + $9.621 - $9.000 = $96.830
9


II. Đ u t vào tài sản tài chính
Chứng khoán th ng mại
- Công ty ghi nhận khoản đ u t trên
BCĐKT là:
$98.500
- Công ty ghi nhận khoản doanh thu tài
chính trên BCKQKD là:
$9.621 + ($98.500 - $96.830) = $11.291


10


II. Đ u t vào tài sản tài chính


-

Chứng khoán sẵn sàng để bán:
Công ty ghi nhận khoản đ u t trên
BCĐKT (bên ph n tài sản) là: $98.500
Công ty ghi nhận doanh thu tài chính
trên BCKQKD là: $9.621
Công ty ghi nhận chênh lệch tài sản
(bên ph n nguồn vốn) là:
$98.500 - $96.830 = $1.670
11


III. Đ u t vào công ty liên kết


Theo ph ng pháp vốn chủ sở h u, khoản
đ u t ban đ u sẽ đ ợc ghi nhận trên bảng
cân đối kế toán bằng chi phí bỏ ra và đ ợc
ghi nhận trên BCĐKT là tài sản dài hạn.
Trong nh ng giai đoạn tiếp theo, lợi nhuận
của công ty đ ợc đ u t sẽ đ ợc chia theo
tỷ lệ ph n trăm cho công ty đ u t , làm tăng
khoản đ u t đ ợc ghi nhận trên BCĐKT và
đ ợc ghi nhận là doanh thu trong BCKQKD.
Cổ tức nhận công ty đ ợc đ u t trả cho
công ty đ u t sẽ làm giảm khoản đ u t trên
BCĐKT của công ty đ u t .
12

III. Đ u t vào công ty liên kết
Ví dụ: Công ty A có số liệu nh sau:
- Vào ngày 31/12/N, công ty A đ u t
$1.000 để có đ ợc 30% cổ ph n th ờng
của công ty B.
- Trong năm N + 1, công ty B có lợi nhuận
là $400 và trả cổ tức là $100.
- Trong năm N + 2, công ty B có lợi nhuận
là $600 và trả cổ tức là $150.
Xác định tác động của khoản đ u t này
lên BCĐKT và BCKQKD của công ty A.


13


III. Đ u t vào công ty liên kết



-

Trong năm N + 1:
Công ty A ghi nhận lợi nhuận là: $120
Công ty A nhận cổ tức là: $30
Vào thời điểm cuối năm N + 1, khoản
đ u t trên BCĐKT có giá trị là: $1.090
Trong năm N + 2:

Công ty A ghi nhận lợi nhuận là: $180
Công ty A nhận cổ tức là: $45
Vào thời điểm cuối năm N + 1, khoản
đ u t trên BCĐKT có giá trị là: $1.225
14


III. Đ u t vào công ty liên kết


Trong tr ờng hợp công ty đ u t trả
giá cao h n giá trị sổ sách: Vào thời
điểm mua, ph n v ợt trội của giá mua
và giá trị sổ sách (theo tỷ lệ ph n trăm
đ u t của công ty đ u t ) sẽ đ ợc
ghi nhận vào tài sản h u hình và nợ
của công ty bị mua theo giá thị
tr ờng, ph n còn lại sẽ là lợi thế
th ng mại (good will).
15


III. Đ u t vào công ty liên kết


Ví dụ: Vào thời điểm đ u năm, Parent Company
(P) mua 30% cổ ph n của công ty Subsidiary
Company (S) với giá là $80.000. Vào ngày đó,
giá trị sổ sách của tài sản h u hình thu n của
công ty S là $200.000. Đồng thời, giá trị sổ sách

và giá trị hợp lý của tài sản và nợ của công ty S
là nh nhau, ngoại trừ một máy móc của S có
giá trị sổ sách là $25.000 và giá trị hợp lý là
$75.000 vào ngày mua. Kh u hao của tài sản
này theo ph ng pháp đ ờng thẳng trong 10
năm. Vào thời điểm cuối năm, công ty S thông
báo lợi nhuận $100.000 và trả cổ tức là $60.000.
Tính lợi thế th ng mại đ ợc tạo ra, lợi nhuận
từ khoản đ u t và giá trị khoản đ u t trên
BCĐKT của công ty P vào thời điểm cuối năm.
16


III. Đ u t vào công ty liên kết


Lợi thế th

ng mại:

Giá mua

$80.000

Giá trị tài sản thu n (theo tỷ
lệ)

60.000

V ợt trội của giá mua

20.000

Phân bổ cho thiết bị

15.000

Lợi thế th

$5.000

ng mại

17


III. Đ u t vào công ty liên kết
Lợi nhuận cuối năm là:
$100.000 x 30% - $15.000/10 = $28.500
 Giá trị khoản đ u t trên BCĐKT:


Đ u kỳ

$80.000

Lợi nhuận

28.500

Trừ cổ tức đ ợc trả

18.000

Cuối kỳ

$90.500

18


IV. Hợp nh t kinh doanh


Theo ph ng pháp mua lại, t t cả tài
sản, nợ, doanh thu và chi phí của
công ty con sẽ đ ợc hợp nh t vào
công ty mẹ. Trong tr ờng hợp công ty
mẹ sở h u công ty con ít h n 100%,
tài khoản lợi ích của cổ đông thiểu số
sẽ xu t hiện, thể hiện ph n tài sản của
công ty con mà công ty mẹ không sở
h u.
19


IV. Hợp nh t kinh doanh


Ví dụ: Vào ngày 1/1/N, công ty P mua

80% cổ ph n th ờng của công ty S
bằng $8.000 tiền mặt. Bảng cân đối kế
toán và báo cáo kết quả kinh doanh
của công ty P và công ty S đ ợc cho
bởi nh ng bảng sau.

20


BCĐKT trước hợp nhất, 1/1/N

Công ty P

Công ty S

Tài sản ngắn hạn

$48.000

$16.000

Tài sản khác

$32.000

$8.000

Tổng

$80.000

$24.000

Nợ ngắn hạn

$40.000

$14.000

Cổ ph n th ờng

$28.000

$6.000

Lợi nhuận gi lại

$12.000

$4.000

Tổng

$80.000

$24.000

Công ty P

Công ty S

Doanh thu

$60.000

$20.000

Chi phí

$40.000

$16.000

Lợi nhuận sau thuế

$20.000

$4.000

BCKQKD, 31/12/N

21


BCĐKT hợp nhất của công ty P, 1/1/N
Tài sản ngắn hạn

$56.000

Tài sản khác

$40.000

Tổng

$96.000

Nợ ngắn hạn

$54.000

Cổ ph n th ờng

$28.000

Lợi nhuận gi lại

$12.000

Lợi ích của cổ đông thiểu số

$2.000

Tổng

$96.000

22

BCKQKD hợp nhất của công ty P, 31/12/N
Doanh thu

$80.000

Chi phí

$56.000

Lợi nhuận hoạt động

$24.000

Lợi ích của cổ đông thiểu số
Lợi nhuận sau thuế

$800
$23.200

23


IV. Hợp nh t kinh doanh


Trong tr ờng hợp công ty mẹ trả giá
cao h n giá trị sổ sách thì vào thời
điểm mua sẽ xu t hiện lợi thế th ng
mại. Lợi thế th ng mại là ph n
chênh lệch của giá phí hợp nh t so

với ph n sở h u của bên mua trong
giá trị hợp lý thu n của tài sản.

24


IV. Hợp nh t kinh doanh


Ví dụ: Vào ngày 1/1/N, công ty P mua
90% cổ ph n của công ty S bằng cách
phát hành cho công ty S cổ phiếu của
mình với giá trị hợp lý là $180.000.
Các thông tin sau đơy sẽ cho biết về
tình hình tài chính của công ty P và
công ty S.

25