XÂY DỰNG HỆ THỐNG QUẢN LÝ MÔI TRƯỜNG THEO TIÊU CHUẨN ISO 14001:2004COR.1:2009 TẠI PHÂN XƯỞNG DIP – NHÀ MÁY GIẤY TÂN MAI

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM TP. HỒ CHÍ MINH

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP

XÂY DỰNG HỆ THỐNG QUẢN LÝ MÔI TRƯỜNG
THEO TIÊU CHUẨN ISO 14001:2004/COR.1:2009 TẠI
PHÂN XƯỞNG DIP – NHÀ MÁY GIẤY TÂN MAI

Họ và tên sinh viên: PHAN THỊ MINH TRANG
Ngành: Quản lý môi trường và Du lịch sinh thái
Niên khóa: 2009 – 2013

TP.HCM, Tháng 08/2012


XÂY DỰNG HỆ THỐNG QUẢN LÝ QUẢN LÝ MÔI TRƯỜNG THEO
TIÊU CHUẨN ISO 14001:2004/COR.1:2009 TẠI PHÂN XƯỞNG DIP –
NHÀ MÁY GIẤY TÂN MAI


Tác giả

PHAN THỊ MINH TRANG

Khóa luận được đệ trình để đáp ứng yêu cầu cấp bằng
Kỹ sư chuyên ngành Quản lý môi trường và Du lịch sinh thái

Giáo viên hướng dẫn
KS. NGUYỄN HUY VŨ

Tháng 08/2012



BỘ GIÁO DỤC & ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐH NÔNG LÂM TPHCM
KHOA MÔI TRƯỜNG & TÀI NGUYÊN
*****

CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
Độc lập – Tự do – Hạnh phúc
************

PHIẾU GIAO NHIỆM VỤ KLTN
Khoa: MÔI TRƯỜNG VÀ TÀI NGUYÊN
Ngành: QUẢN LÝ MÔI TRƯỜNG VÀ DU LỊCH SINH THÁI
Họ và tên SV: PHAN THỊ MINH TRANG

Mã số SV: 09157202

Khóa học: 2009 – 2013

Lớp: DH09DL

1. Tên đề tài : Xây dựng hệ thống quản lý môi trường theo tiêu chuẩn ISO
14001:2004/Cor.1:2009 tại Phân xưởng DIP – Nhà máy giấy Tân Mai.
2. Nội dung KLTN: SV phải thực hiện theo các yêu cầu sau đây:
• Tìm hiểu tiêu chuẩn ISO 14001:2004 và tình hình áp dụng tại Việt Nam và
trên thế giới.
• Tổng quan và các vấn đề môi trường tại Phân xưởng DIP

– Nhà máy giấy

Tân Mai.
• Xây dựng Hệ thống quản lý môi trường theo tiêu chuẩn ISO
14001:2004/Cor.1:2009 tại Phân xưởng DIP – Nhà máy giấy Tân Mai.
• Kiến nghị thực hiện ISO 14001 tại đơn vị.
3. Thời gian thực hiện: Bắt đầu: tháng 08/2012 và Kết thúc: tháng 12/2012
4. Họ và tên GVHD: Ks. NGUYỄN HUY VŨ
Nội dung và yêu cầu cua KLTN đã được thông qua Khoa và Bộ môn .
Ngày ..... tháng .......... năm 2012
Ban Chủ nhiệm Khoa

Ngày 01 tháng 08 năm 2012
Giáo viên hướng dẫn

Ks. NGUYỄN HUY VŨ


LỜI CẢM ƠN
Trong thời gian học tập tại trường Đại học Nông Lâm , tôi đã nhận được rất sự
giảng dạy, giúp đỡ, quan tâm của trường, các thầy cô trong khoa và sự động viên, chia
sẻ của gia đình, bạn bè. Với lòng trân trọng và sự biết ơn, tôi xin chân thành gửi lời
cảm ơn đến:
Quý thầy cô khoa Môi Trường và Tài Nguyên, trường Đại học Nông Lâm
TP.HCM đã tận tình dạy dỗ, hướng dẫn và truyền đạt kiến thức cho tôi trong suốt khóa
học tại trường. Đặc biệt, tôi xin chân thành cảm ơn thầy Nguyễn Huy Vũ, người đã tận
tình hướng dẫn, chi bảo tôi trong suốt quá trình thực tập.
Ban giám đốc, các cô chú, anh chị làm việc tại Nhà máy giấy Tân Mai , đặc biệt
là các anh chị phòng quản lý kỹ thuật đã tận tình chỉ dẫn và tạo điều kiện thuận lợi cho

em đã hoàn thành đợt thực tập tại Nhà máy.
Gia đình và bạn bè đã quan tâm , giúp đỡ tôi trong suốt thời gian học tập và hoàn
thành khóa luận tốt nghiệp.
Tất cả những tình cảm cao quý ấy sẽ là đông lực lớn cho tôi luôn phấn đấu, vững
tin trên bước đường tương lai phía trước.
Xin chân thành cảm ơn tất cả mọi người!
TP.Hồ Chí Minh, ngày 20 tháng 12 năm 2012
Sinh viên thực hiện

Phan Thị Minh Trang


TÓM TẮT KHÓA LUẬN
Đề tài nghiên cứu “ Xây dựng hệ thống quản lý môi trường theo tiêu chuẩn ISO
14001:2004/Cor.1:2009 tại phân xưởng DIP – Nhà máy giấy Tân Mai ” được tiến hành
trong khoảng thời gian từ tháng 08/2012 đến tháng 12/2012.
Đề tài bao gồm các nội dung chính sau:
−

Giới thiệu về bộ tiêu chuẩn ISO

14000

và tiêu chuẩn ISO

14001:2004/Cor.1:2009.
−

Tổng quan về phân xưởng DIP – Nhà máy giấy Tân Mai.
o Giới thiệu chung về Nhà máy, phân xưởng và quy trình sản xuất.

o Hiện trạng môi trường và quản lý các vấn đề môi trương taị phân xưởng .

−

Xây dựng

hệ

thống

quản

lý

môi trường

theo

tiêu

chuẩn

ISO

14001:2004/Cor.1:2009 tại phân xưởng DIP – Nhà máy giấy Tân Mai với các bước cơ
bản sau:
o Xác định phạm vi của hệ thống, thành lập ban ISO
o Xây dựng chính sách môi trường phù hợp với tình hình của phân xưởng
o Nhận diện khía cạnh có liên quan đến vấn đề môi trường từ tất cả các hoạt
động sản xuất của xưởng. Từ đó đề xuất các giải pháp nhằm ngăn chăn, hạn

chế và kiểm soát các khía cạnh.
o Nêu lên các bước xây dựng hệ thống phù hợp với tình hình thực tiễn và các
nguồn lực sẵn có của xưởng.
−

Đưa ra những kiến nghị nhằm thực hiện tốt HTQLMT theo tiêu chuẩn ISO

14001:2004/Cor.1:2009 tại Phân xưởng DIP – Nhà máy giấy Tân Mai.
−

Việc xây dựng HTQLMT theo tiêu chuẩn ISO 14001:2004/Cor.1:2009 thật sự

đem lại lợi ích cho phân xưởng về phương diện môi trường lẫn kinh tế. Tôi hy vọng
với kết quả nghiên cứu này sẽ giúp ích cho việc thực hiện công tác BVMT tại xưởng
DIP, cũng như nhà máy ngày càng tốt hơn.

i


MỤC LỤC
TÓM TẮT KHÓA LUẬN................................................................................................ i
MỤC LỤC .......................................................................................................................ii
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT ......................................................................................... iv
DANH MỤC HÌNH VÀ BẢNG ..................................................................................... v
Chương 1 MỞ ĐẦU ........................................................................................................ 1
1.1 ĐẶT VẤN ĐỀ ...................................................................................................... 1
1.2 MỤC TIÊU ĐỀ TÀI ............................................................................................. 2
1.3 NỘI DUNG NGHIÊN CỨU ................................................................................ 2
1.4 PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ........................................................................ 2
1.5 GIỚI HẠN VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU ......................................................... 5

Chương 2 TỔNG QUAN TÀI LIỆU............................................................................... 6
2.1 GIỚI THIỆU VỀ HTQLMT THEO TIÊU CHUẨN ISO 14000 .......................... 6
2.1.1 Khái niệm ISO 14000 .................................................................................... 6
2.1.2 Cấu trúc của bộ tiêu chuẩn ISO 14000 .......................................................... 7
2.2 GIỚI THIỆU VỀ HTQLMT THEO TIÊU CHUẨN ISO 14001:2004 ................. 7
2.2.1 Sơ lược ........................................................................................................... 8
2.2.2 Mô hình.......................................................................................................... 9
2.2.3 Lợi ích khi áp dụng ........................................................................................ 9
2.2.4 Tình hình áp dụng HTQLMT ...................................................................... 10
Chương 3 TỔNG QUAN PHÂN XƯỞNG DIP – NHÀ MÁY GIẤY TÂN MAI ....... 12
3.1 GIỚI THIỆU CHUNG ........................................................................................ 12
3.1.1 Công ty cổ phần tập đoàn Tân Mai ............................................................. 12
3.1.2 Nhà máy giấy Tân Mai ................................................................................ 12
3.2 GIỚI THIỆU PHÂN XƯỞNG DIP – NHÀ MÁY GIẤY TÂN MAI ................ 14
3.2.1 Sơ đồ tổ chức và bố trí nhân lực tại xưởng DIP .......................................... 14
3.2.2 Nguyên liệu, nhiên liệu và hóa chất sử dụng............................................... 14
3.2.3 Quy trình sản xuất bột DIP từ giấy loại ....................................................... 15
3.3 HIỆN TRẠNG MÔI TRƯỜNG VÀ CÁC GIẢI PHÁP BẢO VỆ MÔI
TRƯỜNG ĐANG ÁP DỤNG TẠI XƯỞNG DIP.................................................... 16
3.3.1 Sử dụng tài nguyên ...................................................................................... 16
3.3.2 Nước thải ..................................................................................................... 16
3.3.3 Chất thải rắn sinh hoạt ................................................................................. 18
3.3.4 Chất thải rắn sản xuất .................................................................................. 18
ii


3.3.5 Môi trường không khí ..................................................................................19
3.3.6 Các vấn đề khác ...........................................................................................20
Chương 4 XÂY DỰNG HỆ THỐNG QUẢN LÝ MÔI TRƯỜNG THEO TIÊU
CHUẨN ISO 14001/COR.1:2009 TẠI PHÂN XƯỞNG DIP – NHÀ MÁY GIẤY

TÂN MAI ......................................................................................................................22
4.1 XÁC ĐỊNH PHẠM VI ÁP DỤNG HTQLMT VÀ THÀNH LẬP BAN ISO ....22
4.1.1 Xác định phạm vi của HTQLMT tại Phân xưởng DIP - Nhà máy giấy Tân
Mai ........................................................................................................................22
4.1.2 Thành lập ban ISO .......................................................................................23
4.2 CHÍNH SÁCH MÔI TRƯỜNG ..........................................................................24
4.2.1 Nội dung chính sách môi trường .................................................................24
4.2.2 Phổ biến chính sách môi trường ..................................................................24
4.2.3 Kiểm tra lại chính sách môi trường .............................................................25
4.3 LẬP KẾ HOẠCH ................................................................................................25
4.3.1 Khía cạnh môi trường ..................................................................................25
4.3.2 Yêu cầu pháp luật và các yêu cầu khác .......................................................26
4.3.3 Mục tiêu, chỉ tiêu và chương trình quản lý môi trường ...............................26
4.4 THỰC HIỆN VÀ ĐIỀU HÀNH .........................................................................27
4.4.1 Nguồn lực, vai trò, trách nhiệm và quyền hạn .............................................27
4.4.2 Năng lực, đào tạo và nhận thức ...................................................................31
4.4.3 Trao đổi thông tin ........................................................................................32
4.4.4 Tài liệu .........................................................................................................35
4.4.5 Kiểm soát tài liệu .........................................................................................35
4.4.6 Kiểm soát điều hành ....................................................................................36
4.4.7 Sự chuẩn bị sẵn sàng và đối phó với tình trạng khẩn cấp............................36
4.5 KIỂM TRA..........................................................................................................37
4.5.1 Giám sát và đo lường ...................................................................................37
4.5.2 Đánh giá sự tuân thủ ....................................................................................38
4.5.3 Sự không phù hợp, hành động khắc phục và phòng ngừa ...........................39
4.5.4 Kiểm soát hồ sơ ...........................................................................................40
4.5.5 Đánh giá nội bộ ............................................................................................41
4.6 XEM XÉT CỦA LÃNH ĐẠO ............................................................................41
Chương 5 KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ......................................................................43
5.1 KẾT LUẬN .............................................................................................................43

5.2 KIẾN NGHỊ .............................................................................................................43
TÀI LIỆU THAM KHẢO .............................................................................................44

iii


DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT
BTNMT

Bộ tài nguyên môi trường

CSMT

Chính sách môi trường

DIP

Sản xuất bột giấy từ khử mực giấy vụn (De-inked pulp)

CTMP

Sản xuất bột giấy từ nguyên liệu gỗ

CTR

Chất thải rắn

ISO

Tổ chức tiêu chuẩn hóa quốc tế

ISO 14001

Tiêu chuẩn ISO 14001:2004/Cor.1:2009

BOD

Nhu cầu oxy sinh hóa (Biochemical Oxygen Demand)

COD

Nhu cầu oxy hóa học (Chemical Oxygen Demand)

PCCC

Phòng cháy chữa cháy

QCVN

Quy chuẩn Việt Nam

HTQLMT

Hệ thống quản lý môi trường

HTXLNT

Hệ thống xử lý nước thải

XL

Xử lý

XLNT

Xử lý nước thải

CBCNV

Cán bộ công nhân viên

CTCP

Công ty cổ phần

TCVN

Tiêu chuẩn Việt Nam

HDCV

Hướng dẫn công việc

BM

Biểu mẫu

ĐDLĐ

Đại diện lãnh đạo

CTNH

Chất thải nguy hại

TT

Thủ tục

TĐMT

Tác động môi trường

MSDS

Bảng thông tin an toàn hóa chất (Material Safety Data Sheet)

iv


DANH MỤC HÌNH VÀ BẢNG
Hình 2.1: Cấu trúc của bộ tiêu chuẩn ISO 14000 .............................................................. 5
Hình 2.2: Mô hình HTQLMT theo tiêu chuẩn ISO 14001:2004....................................... 7
Bảng 3.1: Sản lượng sản phẩm .......................................................................................... 12
Hình 3.1: Quy trình sản xuất bột DIP ................................................................................ 13
Bảng 3.2: Kết quả phân tích chất lượng nước thải sau khi XL ......................................... 15
Hình 4.1: Sơ đồ tổ chức Ban ISO của phân xưởng DIP .................................................... 21
Bảng 4.1: Phân công trách nhiệm ...................................................................................... 28

v

Xây dựng Hệ thống quản lý môi trường theo tiêu chuẩn ISO 14001:2004/Cor.1:2009 tại
Phân xưởng DIP – Nhà máy giấy Tân Mai

Chương 1
MỞ ĐẦU
ĐẶT VẤN ĐỀ

1.1

Công nghiệp hóa, hiện đại hóa ngày càng phát triển, đời sống của con người ngày
T
0

một nâng cao, lợi ích kinh tế và xã hội cũng được cải thiện rõ rệt . Bên cạnh đó các vấn
đề về môi trường từ các hoạt động sản xuất, sinh hoạt…như nước thải, chất thải rắn,
khí thải cũng không ngừng gia tăng, hiện đã và đang trở nên vô cùng nghiêm trọng,
làm cho nguồn tài nguyên dần cạn kiệt, ô nhiễm môi trường, giảm đa dạng sinh học và
gây suy thoái chất lượng sống của cộng đồng.
Trước áp lực từ luật pháp, cộng đồng, và sự cạnh tranh gay gắt trên thị trường thì
nhiều doanh nghiệp đã nhận thức được tầm quan trọng trong việc bảo vệ cũng như
quản lý môi trường nhằm tạo ra một ưu thế cạnh tranh trong thị trường hiện nay. Và
ISO 14001, một tiêu chuẩn có giá trị quốc tế, đang là một trong những công cụ không
thể thiếu đối với doanh nghiệp trong việc thiết lập một HTQLMT phù hợp nhằm chủ
động phòng ngừa ô nhiễm thay vì đối phó thụ động thực hiện các yêu cầu pháp lý liên
quan.
Chính vì vậy, trong thời gian qua, Nhà máy giấy Tân Mai luôn cố gắng hoàn
thiện và nâng cao công tác môi trường để đáp ứng theo các yêu cầu của tiêu chuẩn ISO

14001 nhằm nâng cao hình ảnh với bạn hàng thương mại và người tiêu dùng, góp phần
bảo vệ môi trường,… Để thực hiện tốt các yêu cầu của nhà máy, phân xưởng DIP luôn
cố gắng cải thiện công tác quản lý môi trường, tuy nhiên việc thực hiện và triển khai
đã gặp nhiều khó khăn do hệ thống môi trường chưa đồng bộ.
Trước những bức xúc từ thực tế và nhu cầu của phân xưởng, tôi quyết định thực
hiện khóa luận tốt nghiệp với đề tài “Xây dựng hệ thống quản lý môi trường theo tiêu
chuẩn ISO 14001:2004/Cor.1:2009 tại phân xưởng DIP – Nhà máy giấy Tân Mai” với
mục đích giải quyết các vấn đề còn tồn tại của hệ thống quản lý môi trường hiện tại
1


Xây dựng Hệ thống quản lý môi trường theo tiêu chuẩn ISO 14001:2004/Cor.1:2009 tại
Phân xưởng DIP – Nhà máy giấy Tân Mai

trong phân xưởng, đồng thời đưa ra các lợi ích thiết thực hơn trong việc thực hiện ISO
14001 để phân xưởng cũng như nhà máy có cái nhìn rõ hơn về tiêu chuẩn này.
1.2
−

MỤC TIÊU ĐỀ TÀI
Tìm hiểu hiện trạng và các giải pháp quản lý môi trư ờng đang áp dụng t ại phân

xưởng.
−

Nhìn nhận những bất cập trong trong công tác quản lý môi trường tại phân

xưởng, từ đó nhận thức sự cần thiết phải áp dụng ISO 14001.
−

Xây dựng HTQLMT theo tiêu chuẩn ISO 14001 tại phân xưởng sản xuất DIP –

Nhà máy giấy Tân Mai.
1.3

NỘI DUNG NGHIÊN CỨU

−

Giới thiệu về tiêu chuẩn quốc tế ISO 14001

−

Tồng quan về Nhà máy giấy Tân Mai - Công ty cổ phần Tập đoàn Tân Mai và

phân xưởng DIP: lịch sử hình thành, quá trình sản xuất,…
−

Hiện trạng môi trường và các giải pháp quản lý đang áp dụng tại Phân xưởng

DIP – Nhà máy giấy Tân Mai.
−

Xây dựng HTQLMT theo tiêu chuẩn ISO 14001 tại phân xưởng DIP – Nhà máy

giấy Tân Mai.
1.4
−

PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU

Phương pháp tham khảo tài liệu:
Thu thập, chọn lọc, đọc và phân tích tài liệu sẵn có của xưởng, các chuyên ngành

có liên quan.
Tài liệu tham khảo bao gồm:
o Các tài liệu có liên quan về tiêu chuẩn ISO 14001
o Các văn bản pháp luật có liên quan
o Các tài liệu có sẵn của nhà máy như cơ cấu hoạt động tổ chức, các trang
thiết bị, máy móc, tình hình nhập nguyên vật liệu, tình hình sử dụng điện,
nước, quy trình sản xuất, hình thức và cách xử lý chất thải đang thực hiện
(nước thải, khí thải, chất thải rắn và chất thải nguy hại),….
−

Phương pháp khảo sát thực tế
Khảo sát trực tiếp và ghi nhận vấn đề một cách khách quan
2


Xây dựng Hệ thống quản lý môi trường theo tiêu chuẩn ISO 14001:2004/Cor.1:2009 tại
Phân xưởng DIP – Nhà máy giấy Tân Mai

Xác định các nguồn thải và các vấn đề môi trường tại xưởng.
Khảo sát hiện trạng môi trường tại dây chuyền sản xuất để có những kết quả xác
thực nhất, đồng thời để kiểm chứng một phần các kết quả số liệu thu thập được từ
tham khảo tai liệu.
Cách thức

Phạm vi

thực hiện

thực hiện
Xưởng DIP

Đối tượng

Mục đích

− Dây chuyền sản xuất từ lúc − Đánh giá sơ bộ hiện
nạp liệu đến khi ép bột
thành tấm.
− Các yếu tố môi trường phát

trạng môi trường.
− So sánh độ tin cậy
các thông tin từ tà

sinh (nước, rác thải..) trong

liệu làm cơ sở chọn

quá trình sản xuất , vệ sinh

lọc tài liệu cho đề

nhà xưởng,…

tài.

i

− Cơ sở hạ tầng : điện, cách − Kiểm chứng một
bố trí máy móc , thiết bị, lối

phần các kết quả số

thoát hiểm,…

liệu thu thập được từ
việc tham khảo tài
liệu.

Quan sát trực

Kho nguyên − Cách sắp xếp nguyên liệu

tiếp, ghi nhận liệu
lại

trong kho.

− Đánh giá sơ bộ hiện
trạng quản lý kho.

− Trang thiết bị PCCC, nơi

− Tìm hiểu giấy được

để, hiệu lực sử dụng.

nhập về có được
phân loại , kiểm soát
hay có lẫn nhiều tạp
chất hay không.
− Trang thiết bị PCCC
có đầy đủ không , kế
hoạch PCCC có
được thực hiện
nghiêm túc.

3


Xây dựng Hệ thống quản lý môi trường theo tiêu chuẩn ISO 14001:2004/Cor.1:2009 tại
Phân xưởng DIP – Nhà máy giấy Tân Mai

Kho hóa
chất

− Cách sắp xếp hóa chất

− Nhận biết kho hóa

trong kho, ký hiệu nhận

chất có thực hiện

dạng của hóa chất, bảng

đúng theo các yê

hướng dẫn sử dụng hóa

cầu của pháp luật.

u

chất,…
− Dụng cụ chống tràn đổ, rơi
vãi hóa chất.
− Trang thiết bị PCCC, nơi
để, hiệu lực sử dụng.
Khu vực
XLNT nội

− Các hoạt động trong quá
trình vận hành hệ thống.

− Đánh giá sơ bộ hiện
trạng môi trường.

− Nước trắng trước và sau xử − Nhận biết các vấn đề

vi

môi trường còn tồn

lý.
− Bùn thải phát sinh trong

tại.

quá trình xử lý.
Nhà vệ sinh
−

Các dịch vụ và điều kiện

Đánh giá điều kiện

sinh hoạt, vật chất.

sinh hoạt của CBCNV

Phương pháp phỏng vấn
Thu thập thông tin thông qua nói chuyện, trao đổi trực tiếp và qua điện thoại với

nhân viên phòng quản lý kỹ thuật, nhân viên xưởng, người lao động,…
Kết hợp ghi nhận, ghi chép thông tin
Đối tượng và nội dung phỏng vấn được trình bày cụ thể trong bảng sau:
Đối tượng
Tổ trưởng sản xuất

Nội dung phỏng vấn
− Tình hình máy móc, thiết bị
− Thời gian làm việc, các vấn đề thường gặp trong sản xuất: tai
nạn lao động, chập điện,….
− Có đủ trang thiết bị bảo hộ cho công nhân.
− Kế hoạch diễn tập PCCC, trang thiết bị PCCC.
− Kế hoạch kiểm tra và bảo dưỡng, máy móc thiết bị.

4


Xây dựng Hệ thống quản lý môi trường theo tiêu chuẩn ISO 14001:2004/Cor.1:2009 tại
Phân xưởng DIP – Nhà máy giấy Tân Mai

Công nhân

− Hoạt động sản xuất.
− Công tác an toàn lao động, thời gian và điều kiện sinh hoạt
đối với CBCNV.
− Mức độ hài lòng của công việc và môi trường lao động.
− Trang thiết bị bảo hộ lao động, kế hoạch diễn tập PCCC.

Cán bộ môi trường − Tình hình hoạt động của máy móc, thiết bị.
− Các dữ liệu về hiện trạng môi trường nước, các biện pháp xử
lý ô nhiễm nước thải, bùn thải và khí thải của nhà máy.
− Tình hình phân loại rác, khu vực để rác, đơn vị thu gom.
− Hệ thống XLNT nội vi của xưởng DIP.
1.5

GIỚI HẠN VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU

1.5.1 Phạm vi nghiên cứu
−

Địa điểm nghiên cứu : Phân xưởng sản xuất giấy từ bột DIP – Nhà máy giấy

Tân Mai, phường Thống Nhất, Biên Hòa, Đồng Nai.

−

Thời gian nghiên cứu: từ 08/2012 đến 10/2012

−

Đối tượng nghiên cứu : các hoạt động , quá trình , sản phẩm ở phân xưởng sản

xuất giấy từ bột DIP có khả năng phát sinh KCMT.
1.5.2 Giới hạn đề tài
Do thời gian có hạn nên đề tài chỉ tập trung nghiên cứu xây dựng HTQLMT theo
tiêu chuẩn ISO 14001 tại 1 phân xưởng, phân xưởng sản xuất giấy từ bột DIP, trên lý
thuyết có tham khảo thực tế chứ chưa được triển khai thực hiện nên các mục tiêu , chỉ
tiêu, chương trình môi trường chưa tính toán được chi phí thực hiện cũng như chưa
đánh giá được hiệu quả áp dụng của các kế hoạch, quy trình được nêu ra trong đề tài.

5


Xây dựng Hệ thống quản lý môi trường theo tiêu chuẩn ISO 14001:2004/Cor.1:2009 tại
Phân xưởng DIP – Nhà máy giấy Tân Mai

Chương 2
TỔNG QUAN TÀI LIỆU
2.1 GIỚI THIỆU VỀ HTQLMT THEO TIÊU CHUẨN ISO 14000
2.1.1 Khái niệm ISO 14000
ISO 14000 là bộ tiêu chuẩn về hệ thống quản lý môi trường (Environmental
management system) do Tổ chức Tiêu chuẩn hoá Quốc tế (International Standard
Organization) xây dựng và ban hành nhằm đưa ra các chuẩn mực để xác định, kiểm
soát và theo dõi những ảnh hưởng của tổ chức đến môi trường, đưa ra phương pháp

quản lý và cải tiến hệ thống quản lý môi trường cho bất kỳ tổ chức mong muốn áp
dụng nó.

6


Xây dựng Hệ thống quản lý môi trường theo tiêu chuẩn ISO 14001:2004/Cor.1:2009 tại
Phân xưởng DIP – Nhà máy giấy Tân Mai

2.1.2 Cấu trúc của bộ tiêu chuẩn ISO 14000

Hình 2.1: Cấu trúc của bộ tiêu chuẩn ISO 14000
Bộ tiêu chuẩn ISO 14000 được chia thành 2 nhóm: các tiêu chuẩn về tổ chức và
các tiêu chuẩn về sản phẩm.
−

Các tiêu chuẩn đánh giá tổ chức tập trung vào tổ chức HTQLMT cho Doanh

nghiệp (hoặc tổ chức khác như các cơ quan nhà nước).
−

Các tiêu chuẩn đánh giá sản phẩm tập trung vào việc thiết lập các nguyên lý và

cách tiếp cận thống nhất đối với việc đánh giá các khía cạnh của sản phẩm có liên
quan đến môi trường.
Trong đó ISO 14001 xác định tất cả các yếu tố then chốt của một HTQLMT và là
tiêu chuẩn duy nhất trong bộ ISO 14000 dùng để đánh giá cấp chứng nhận. Tiêu chuẩn
này giới thiệu một khuôn khổ chung mà dựa trên đó tổ chức có thể xây dựng được cho
mình một HTQLMT.
2.2 GIỚI THIỆU VỀ HTQLMT THEO TIÊU CHUẨN ISO 14001:2004

7


Xây dựng Hệ thống quản lý môi trường theo tiêu chuẩn ISO 14001:2004/Cor.1:2009 tại
Phân xưởng DIP – Nhà máy giấy Tân Mai

2.2.1 Sơ lược
−

ISO 14001 là tiêu chuẩn quy định các yêu cầu đối với HTQLMT cho phép một

tổ chức thiết lập, thực hiện chính sách và các mục tiêu về môi trường của mình, có
xem xét đến các yêu cầu của pháp luật và yêu cầu khác mà tổ chức tuân thủ, cũng như
có xét đến các khía cạnh môi trường có ý nghĩa liên quan đến hoạt động, sản phẩm,
dịch vụ mà tổ chức đó có thể kiểm soát và có ảnh hưởng.
−

Năm 1996, ISO 14001 được ban hành lần thứ nhất bởi Tổ chức quốc tế về Tiêu

chuẩn hóa.
−

Năm 2004, tiêu chuẩn này được sửa đổi lần thứ nhất dẫn đến việc ban hành ISO

14001:2004, trong đó có nhiều cải tiến đột phá về phương pháp tiếp cận đối với quản
lý môi trường theo mô hình P-D-C-A.
−

Ngày 17/7/2009, ISO đã ban hành tài liệu hiệu đính kỹ thuật, có ký hiệu là ISO

14001:2004/ Cor. 1:2009. Theo đó, đối với các tổ chức đã được chứng nhận theo ISO
14001:2004, việc chuyển đổi sang tiêu chuẩn ISO 14001:2004/Cor. 1:2009 không đòi
hỏi bất cứ sự thay đổi nào đối với hệ thống quản lý môi trường của tổ chức.

8


Xây dựng Hệ thống quản lý môi trường theo tiêu chuẩn ISO 14001:2004/Cor.1:2009 tại
Phân xưởng DIP – Nhà máy giấy Tân Mai

2.2.2 Mô hình

Hình 2.2: Mô hình HTQLMT theo tiêu chuẩn ISO 14001:2004
2.2.3 Lợi ích khi áp dụng
−

Đối với lĩnh vực môi trường
o Giúp cho tổ chức/doanh nghiệp QLMT một cách có hệ thống và kết hợp
chặt chẽ với cải tiến liên tục.
o Chú trọng vào phòng ngừa hơn là khắc phục.
o Giảm thiểu các tác động môi trường do tổ chức doanh nghiệp gây ra.
o Giảm thiểu các rủi ro, sự cố cho môi trường và hệ sinh thái.
o Tăng cường được sự phát triển và góp phần vào các giải pháp bảo vệ môi
trường.
o Nâng cao ý thức bảo vệ môi trường trong tổ chức.
o Đảm bảo với khách hàng về các cam kết môi trường.

−

Đối với cơ hội kinh doanh - lợi nhuận
9


Xây dựng Hệ thống quản lý môi trường theo tiêu chuẩn ISO 14001:2004/Cor.1:2009 tại
Phân xưởng DIP – Nhà máy giấy Tân Mai

o Thỏa mãn các tiêu chuẩn cơ bản của nhà đầu tư, khách hàng; đồng thời,
nâng cao cơ hội tiếp cận huy động vốn và giao dịch.
o Gỡ bỏ hàng rào thương mại, mở rộng thị trường ra quốc tế.
o Cải thiện hình ảnh, tăng uy tín và tăng thị phần.
o Cải tiến việc kiểm soát các chi phí.
o Tiết kiệm được vật tư và năng lượng.
Đối với lĩnh vực pháp lý

−

o Tăng cường nhận thức về qui định pháp luật và QLMT.
o Quan hệ tốt với chính quyền và cộng đồng.
o Giảm bớt các thủ tục rườm rà và các rắc rối về pháp lý.
o Dễ dàng có được giấy phép và ủy quyền.
o Cải thiện được môi quan hệ giữa chính phủ và doanh nghiệp.
2.2.4 Tình hình áp dụng HTQLMT
2.2.4.1 Trên thế giới
Chính vì các lợi ích của ISO 14001 mà số lượng các tổ chức áp dụng ISO 14001
T
0

trên toàn thế giới không ngừng tăng lên trong những năm vừa qua. Tính đến tháng
12/2008, tiêu chuẩn ISO 14001 đã có mặt tại hơn 155 quốc gia và đã có trên 188.815

doanh nghiệp/tổ chức được chứng nhận. Và tính đến tháng 12/2009, toàn thế giới có ít
T
0

nhất 223.149 tổ chức/doanh nghiệp đã được cấp chứng chỉ ISO 14001.
Trung Quốc, Nhật Bản và Tây Ba Nha là ba quốc gia đứng đầu trong tổng số
chứng chỉ đã được cấp, trong khi đó Trung Quốc, Hoa Kỳ và Tây Ba Nha là các quốc
gia có số lượng chứng chỉ tăng hàng năm cao nhất.
2.2.4.2 Tại Việt Nam
Chứng chỉ ISO 14001:1996 đã được cấp lần đầu tiên vào năm 1998 (2 năm sau
khi tiêu chuẩn ISO 14001:1996 ra đời) và từ đó đến nay, số lượng tổ chức áp dụng tiêu
chuẩn ISO 14001 và đạt chứng chỉ không ngừng tăng lên.
Tuy nhiên nhiều doanh nghiệp/ tổ chức vẫn chưa quan tâm đúng mức tới vấn đề
môi trường và bảo vệ môi trường. Việc áp dụng HTQLMT theo tiêu chuẩn ISO 14001
đã mang lại rất nhiều thuận lợi, song bên cạnh đó vẫn còn tồn tại nhiều khó khăn.
−

Thuận lợi:
10


Xây dựng Hệ thống quản lý môi trường theo tiêu chuẩn ISO 14001:2004/Cor.1:2009 tại
Phân xưởng DIP – Nhà máy giấy Tân Mai

o Luật pháp về môi trường chặt chẽ hơn: các văn bản có liên quan đến bảo vệ
môi trường đã từng bước được hoàn chỉnh. Hệ thống tiêu chuẩn về môi
trường cũng đã được ban hành, làm cơ sở pháp lý cho việc xác định trách
nhiệm, nghĩa vụ của chủ thể trong việc bảo vệ môi trường.
o Sức ép từ các công ty đa quốc gia: Hiện có những tập đoàn đa quốc gia yêu
cầu các nhà cung cấp/nhà thầu của mình phải đảm bảo vấn đề môi trường

trong quá trình hoạt động sản xuất kinh doanh, và chứng chỉ ISO 14001 như
sự bảo đảm cho các yếu tố đó.
o Sự quan tâm của nhà nước, cơ quan quản lý và cộng đồng đối với việc áp
dụng ISO 14001 cũng ngày càng gia tăng.
−

Khó khăn
T
3

o Nhà nước, cơ quan quản lý chưa có chính sách cụ thể để hỗ trợ các tổ chức,
doanh nghiệp trong việc áp dụng HTQLMT theo tiêu chuẩn ISO 14001.
o Hầu hết doanh nghiệp luôn ở trong tình trạng đối phó, ít quan tâm hay tìm
hiểu về các vấn đề môi trường cũng như giải pháp môi trường.
o Nhận thức môi trường của các phòng ban, cá nhân, của công nhân viên
trong tổ chức chưa cao, còn coi nhẹ các tác động môi trường do chính hoạt
động môi trường của mình gây ra.
o Chưa tiếp cận được thông tin về ISO 14001 do hạn chế về trình độ, kinh
nghiệm.
o Trình độ quản lý, công nghệ chưa cao, thiếu hiệu quả.
o Hạn chế về tài chính, nguồn nhân lực.

11


Xây dựng Hệ thống quản lý môi trường theo tiêu chuẩn ISO 14001:2004/Cor.1:2009 tại
Phân xưởng DIP – Nhà máy giấy Tân Mai

Chương 3
TỔNG QUAN PHÂN XƯỞNG DIP – NHÀ MÁY GIẤY TÂN

MAI
3.1 GIỚI THIỆU CHUNG
3.1.1 Công ty cổ phần tập đoàn Tân Mai
Tên giao dịch của công ty

: Công ty cổ phần Tập đoàn Tân Mai

Tên tiếng Anh

: Tan Mai Group Joint Stock Company

Tên viết tắt

: Tan Mai group

Website

:

Email

:

Trụ sở chính

: Khu phố 1 – P. Thống Nhất – TP. Biên Hòa – Đồng Nai

U
2T

U
2T

T
2
U

T
2
U

Tiền thân của công ty là Công ty Kỹ Nghệ Giấy Việt Nam (COGIVINA) được
thành lập ngày 14/10/1958 do chính phủ Việt nam (cũ) và Công ty Hoa Kỳ Parsons
Whittemore Development Co., Ltd đầu tư.
Năm 2002, Công ty đã xây dựng và đạt chứng nhận Hệ thống Quản lý Chất
lượng theo tiêu chuẩn ISO 9000, chứng chỉ SA 8000 và đang áp dụng theo ISO 14001.
Công ty cổ phần Tập đoàn Tân Mai gồm: nhà máy giấy Đồng Nai, Tân Mai,
Bình An, các xí nghiệp nguyên liệu giấy tại Đông Nam Bộ, Đáklák, Lâm Đồng,…,
3.1.2 Nhà máy giấy Tân Mai
3.1.2.1 Thông tin chung và địa chỉ liên hệ
Tên nhà máy

: Nhà máy giấy Tân Mai – Chi nhánh Công ty cổ phần Tập đoàn
Tân Mai

Địa chỉ

: Khu phố 1 – P. Thống Nhất – TP. Biên Hòa – Tỉnh Đồng Nai

Cơ quan chủ quản : Công ty cổ phần Tập đoàn Tân Mai

Vị trí địa lý
−

:

Phía Bắc giáp Công ty chế biến gỗ Tân Mai.
12


Xây dựng Hệ thống quản lý môi trường theo tiêu chuẩn ISO 14001:2004/Cor.1:2009 tại
Phân xưởng DIP – Nhà máy giấy Tân Mai

−

Phía Tây giáp khu cư xá Công ty.

−

Phía Đông giáp phường Tân Mai.

−

Phía Nam giáp sông Đồng Nai.
Sau 40 năm sản xuất và xây dựng, nhà máy đã đầu tư lắp đặt nhiều dây chuyền

thiết bị và kỹ thuật, đồng thời chuyển đổi công nghệ và lắp đặt hệ thống kiểm soát chất
lượng giấy để không ngừng nâng cao chất lượng sản phảm giấy các loại, sản lượng
giấy cũng tăng lên đáng kể qua từng năm. Hơn thế nữa, nhà máy còn đầu tư trồng rừng
ở Lâm Đồng, Tây Nguyên và Đông Nam Bộ để chủ động nguồn nguyên liệu sản xuất
trong nước.

3.1.2.2 Sơ đồ tổ chức tại Nhà máy
Sơ đồ tổ chức tại Nhà máy thể hiện qua Phụ lục 1.
3.1.2.3 Quy trình sản xuất sản phẩm
Nhà máy giấy Tân Mai sản xuất các loại sản phẩm bao gồm giấy, bột giấy từ
nguyên liệu gỗ và giấy tái chế với 4 phân xưởng chính:
−

Phân xưởng sản xuất bột CTMP từ gỗ: sử dụng 100 % nguyên liệu gỗ từ cây

keo lai được trồng và khai thác tại vùng Đông Nam Bộ để thay thế gỗ thông nhập
khẩu.
−

Phân xưởng sản xuất bột DIP: sử dụng 70% giấy báo cũ thu hồi trong nước để

thay thế giấy báo cũ nhập từ Mỹ, Nhật,….
−

Phân xưởng xeo giấy gồm
o Xưởng máy giấy 1, 2: sản xuất các loại giấy in, giấy photocopy, giấy
viết,… từ bột CTMP.
o Xưởng máy giấy 3 chuyên sản xuất các mặt hàng giấy in báo từ bột DIP.

−

Các phân xưởng phụ trợ: phân xưởng động lực, cơ khí, điện,….

3.1.2.4 Sản phẩm và hệ thống phân phối
Nhà máy giấy Tân Mai chuyên sản xuất các loại giấy bao gồm các sản phẩm
giấy in báo; giấy in, giấy viết, giấy photocopy; giấy Couché,… phù hợp với nhiều đối

tượng khách hàng.
−

Sản lượng sản phẩm

13


Xây dựng Hệ thống quản lý môi trường theo tiêu chuẩn ISO 14001:2004/Cor.1:2009 tại
Phân xưởng DIP – Nhà máy giấy Tân Mai

Bảng 3.1: Sản lượng sản phẩm
STT

Chủng loại

Sản lượng (tấn/năm)

1

Bột CTMP

20.000

2

Bột từ xử lý giấy vụn

20.000

3

Giấy in báo

38.000

4

Giấy viết, giấy in

22.000

(Nguồn: Nhà máy giấy Tân Mai, năm 2011)
−

Kênh phân phối: hệ thống các siêu thị (Big C, Metro,…), nhà máy giấy Đồng

Nai và Bình An, các chi nhánh tại Hà Nội,….
3.2 GIỚI THIỆU PHÂN XƯỞNG DIP – NHÀ MÁY GIẤY TÂN MAI
3.2.1 Sơ đồ tổ chức và bố trí nhân lực tại xưởng DIP
3.2.1.1 Sơ đồ tổ chức
Sơ đồ tổ chức tại xưởng DIP – nhà máy giấy Tân Mai thể hiện qua Phụ lục 2.
3.2.1.2 Bố trí nhân sự
Bố trí nhân sự tại xưởng DIP thể hiện qua Phụ lục 2A.
3.2.1.3 Trách nhiệm và quyền hạn
Trách nhiệm và quyền hạn thể hiện qua Phụ lục 2B.
3.2.2 Nguyên liệu, nhiên liệu và hóa chất sử dụng
3.2.2.1 Nguyên liệu
Nguyên liệu được mua từ các kho phế liệu trong nước (tuy nhiên nguồn cung
cấp không ổn định). Tại các cơ sở này, họ chỉ phân loại sơ bộ các loại giấy nên nguồn

vào vẫn còn nhiều tạp chất và nhiều loại giấy khác nhau.
Một phần phải nhập nguyên liệu từ nước ngoài: Mỹ, Nhật,…, bột nhập được
đóng thành từng bành giấy vụn, còn giấy vụn trong nước thì chở bằng xe đổ xuống
kho giấy vụn. Nguyên liệu sau đó được tồn trữ trong kho.
3.2.2.2 Nhiên liệu
−

Một số loại nhiên liệu sử dụng để bôi trơn máy móc, hay dùng cho phương tiện

vận chuyển,… như nhớt, dầu DO, xăng,…
−

Để cung cấp năng lượng cho quá trình sản xuất

, Nhà máy đã mua hơi từ Xí

nghiệp Hơi nước Công nghiệp (Lò hơi được đặt trong đ ịa bàn Nhà máy giấy Tân Mai,
14