Nghiên cứu xây dựng chương trình chuyên sâu môn bóng chuyền cho sinh viên ngành giáo dục thể chất Trường Đại học Cần Thơ (Luận án tiến sĩ)

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

BỘ VĂN HÓA, THỂ THAO VÀ DU LỊCH

TRƢỜNG ĐẠI HỌC THỂ DỤC THỂ THAO THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
---------

NGUYỄN THANH LIÊM

NGHIÊN CỨU XÂY DỰNG CHƢƠNG TRÌNH CHUYÊN SÂU
MÔN BÓNG CHUYỀN CHO SINH VIÊN NGÀNH GIÁO DỤC
THỂ CHẤT TRƢỜNG ĐẠI HỌC CẦN THƠ

LUẬN ÁN TIẾN SĨ GIÁO DỤC HỌC

TP. Hồ Chí Minh – 2019


BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

BỘ VĂN HÓA, THỂ THAO VÀ DU LỊCH

TRƢỜNG ĐẠI HỌC THỂ DỤC THỂ THAO THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
---------

NGUYỄN THANH LIÊM

NGHIÊN CỨU XÂY DỰNG CHƢƠNG TRÌNH CHUYÊN SÂU
MÔN BÓNG CHUYỀN CHO SINH VIÊN NGÀNH GIÁO DỤC
THỂ CHẤT TRƢỜNG ĐẠI HỌC CẦN THƠ

Ngành: Giáo dục học
Mã số: 9140101

LUẬN ÁN TIẾN SĨ GIÁO DỤC HỌC

NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC:

1. PGS. TS Nguyễn Tiên Tiến
2. TS. Vũ Thái Hồng

TP. Hồ Chí Minh – 2019


LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan, đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số
liệu, kết quả nêu trong luận án là trung thực và chƣa từng đƣợc ai công bố trong
bất kỳ công trình nào.

Tác giả luận án

Nguyễn Thanh Liêm


MỤC LỤC
ĐẶT VẤN ĐỀ................................................................................................................. 1
Chƣơng 1
TỔNG QUAN CÁC VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU ........................................................... 4
1.1. Quan điểm của Đảng và Nhà nƣớc về công tác đào tạo cán bộ TDTT trong giai
đoạn hiện nay. .................................................................................................................. 4
1.1.1. Quan điểm, chủ trƣơng của Đảng và Nhà nƣớc về công tác TDTT trong

giai đoạn mới. ....................................................................................................... 4
1.1.2. Công tác quản lý nhà nƣớc về đào tạo, bồi dƣỡng nguồn nhân lực cho
Thể dục thể thao trong giai đoạn hiện nay. .......................................................... 5
1.2. Khái quát chƣơng trình, các tiêu chí đánh giá chƣơng trình, phát triển thể chất và
GDTC .............................................................................................................................. 8
1.2.1. Chƣơng trình và chƣơng trình giáo dục đại học ......................................... 8
1.2.2. Khái niệm tiêu chuẩn và tiêu chí đánh giá chƣơng trình môn học............. 9
1.2.3. Các khái niệm có liên quan đến phát triển thể chất và GDTC ................. 10
1.3. Quy trình, tổ chức, nguyên tắc xây dựng chƣơng trình và quy trình đánh giá chất
lƣợng chƣơng trình ........................................................................................................ 12
1.3.1. Quy trình và tổ chức xây dựng chƣơng trình đào tạo............................... 12
1.3.2. Những nguyên tắc xây dựng chƣơng trình và quy trình đánh giá chất
lƣợng chƣơng trình môn học .............................................................................. 15
1.4. Kinh nghiệm quốc tế trong phát triển chƣơng trình đào tạo giáo viên................... 18
1.4.1. Singapore .................................................................................................. 19
1.4.2. Phần Lan ................................................................................................... 20
1.4.3. California – Mỹ ........................................................................................ 21
1.4.4. Australia ................................................................................................... 23
1.4.5. Đức ........................................................................................................... 24
1.4.6.Anh .......................................................................................................... 24
1.4.7. Nhật Bản ................................................................................................... 25
1.5. Giới thiệu về Trƣờng Đại học Cần Thơ và quá trình đào tạo ngành GDTC .......... 26
1.5.1. Giới thiệu chung về Trƣờng Đại học Cần Thơ ........................................ 26


1.5.2. Quá trình đào tạo ngành GDTC Trƣờng Đại học Cần Thơ ...................... 28
1.6. Xu thế, đặc điểm môn Bóng chuyền hiện đại......................................................... 29
1.6.1. Đặc trƣng của thi đấu bóng chuyền .......................................................... 29
1.6.2. Xu thế hiện đại trong các môn bóng......................................................... 30
1.6.3. Đặc điểm kỹ - chiến thuật tấn công và phòng thủ nói chung của Bóng

chuyền hiện đại ................................................................................................... 31
1.6.4. Đặc điểm huấn luyện thể lực và các phƣơng pháp đánh giá trình độ thể
lực cho VĐV bóng chuyền ................................................................................. 34
1.6.5. Đặc điểm chuyên môn hóa vị trí trong bóng chuyền hiện đại ................. 41
1.7. Điểm lƣợc một số công trình nghiên cứu có liên quan. ......................................... 42
Chƣơng 2
ĐỐI TƢỢNG, PHƢƠNG PHÁP VÀ TỔ CHỨC NGHIÊN CỨU .......................... 44
2.1. Đối tƣợng nghiên cứu ............................................................................................. 44
2.1.1. Đối tƣợng nghiên cứu ............................................................................... 44
2.1.2. Khách thể nghiên cứu ............................................................................... 44
2.2. Phƣơng pháp nghiên cứu ........................................................................................ 44
2.2.1. Phƣơng pháp phân tích và tổng hợp tài liệu ............................................. 44
2.2.2. Phƣơng pháp phỏng vấn ........................................................................... 45
2.2.3. Phƣơng pháp phân tích SWOT................................................................. 45
2.2.4. Phƣơng pháp đánh giá chất lƣợng giờ lên lớp.......................................... 46
2.2.5. Phƣơng pháp quan sát sƣ phạm ................................................................ 48
2.2.6. Phƣơng pháp kiểm tra sƣ phạm ................................................................ 48
2.2.7. Phƣơng pháp thực nghiệm sƣ phạm ......................................................... 58
2.2.8. Phƣơng pháp toán học thống kê ............................................................... 59
2.3. Tổ chức nghiên cứu ................................................................................................ 61
2.3.1. Kế hoạch nghiên cứu ................................................................................ 61
2.3.2. Phạm vi nghiên cứu .................................................................................. 62
Chƣơng 3
KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ BÀN LUẬN ............................................................. 64


3.1. Đánh giá thực trạng việc thực hiện chƣơng trình giảng dạy môn chuyên sâu bóng
chuyền cho sinh viên chuyên ngành giáo dục thể chất Trƣờng Đại học Cần Thơ giai
đoạn 2010-2014 ............................................................................................................. 64
3.1.1. Thực trạng về chƣơng trình giảng dạy môn chuyên sâu bóng chuyền

ngành giáo dục thể chất Trƣờng Đại học Cần Thơ ............................................ 64
3.1.2. Thực trạng các chƣơng trình giảng dạy chuyên sâu bóng chuyền của một
số Trƣờng Đại học trên toàn quốc ...................................................................... 65
3.1.3. Thực trạng về đội ngũ giảng viên Bộ môn giáo dục thể chất trƣờng Đại
học Cần Thơ ....................................................................................................... 69
3.1.4. Thực trạng về cơ sở vật chất, trang thiết bị phục vụ giảng dạy cho môn
Bóng chuyền ....................................................................................................... 71
3.1.5. Thực trạng kinh phí dành cho hoạt động môn bóng chuyền .................... 72
3.1.6. Thực trạng về mức độ phối hợp giữa các phòng ban có liên quan .......... 73
3.1.7. Thực trạng về kết quả học tập của sinh viên ............................................ 74
3.1.8. Thực trạng về kết quả phỏng vấn của sinh viên sau khi học môn chuyên
sâu bóng chuyền hiện hành ................................................................................ 75
3.1.9. Thực trạng về công tác quản lý và đảm bảo chất lƣợng đào tạo tại trƣờng
Đại học Cần Thơ................................................................................................. 76
3.1.10. Bàn luận về đánh giá thực trạng ............................................................. 77
3.2. Xây dựng đổi mới và ứng dụng thực nghiệm chƣơng trình giảng dạy môn chuyên
sâu bóng chuyền ngành GDTC Trƣờng Đại học Cần Thơ ............................................ 81
3.2.1. Các cơ sở khoa học và thực tiển để xây dựng chƣơng trình giảng dạy môn
học chuyên sâu bóng chuyền ngành GDTC Trƣờng Đại học Cần Thơ ............. 81
3.2.2. Phân tich SWOT về xây dựng chƣơng trình giảng dạy môn chuyên sâu
bóng chuyền ngành giáo dục thể chất Trƣờng Đại học Cần Thơ ....................... 85
3.2.3. Lựa chọn nội dung giảng dạy và đánh giá theo từng học phần cho chƣơng
trình giảng dạy môn chuyên sâu bóng chuyền ngành giáo dục thể chất Trƣờng
Đại học Cần Thơ................................................................................................. 88
3.2.4. Xây dựng chƣơng trình giảng dạy đổi mới môn chuyên sâu bóng chuyền
ngành giáo dục thể chất Trƣờng Đại học Cần Thơ ............................................ 96


3.2.5. Những điểm mới trong chƣơng trình môn học chuyên sâu bóng chuyền
ngành GDTC trƣờng Đại học Cần Thơ đã xây dựng đổi mới so với chƣơng

trình cũ .............................................................................................................. 106
3.2.6. Bàn luận xây dựng đổi mới chƣơng trình giảng dạy môn chuyên sâu bóng
chuyền ngành GDTC Trƣờng Đại học Cần Thơ .............................................. 108
3.3. Đánh giá hiệu quả việc thực nghiệm chƣơng trình giảng dạy đổi mới môn chuyên
sâu bóng chuyền cho sinh viên ngành GDTC tại Trƣờng Đại học Cần Thơ .............. 111
3.3.1.Trƣớc thực nghiệm .................................................................................. 111
3.3.2. Sau thực nghiệm ..................................................................................... 115
3.3.3. Đánh giá của giảng viên và sinh viên về thái độ học tập và rèn luyện khi
ứng dụng học phần chuyên sâu bóng chuyền vào giảng dạy ........................... 142
3.3.4. Bàn luận về hiệu quả của chƣơng trình thông qua thực nghiệm ............ 144
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ................................................................................... 148
A.Kết luận: ....................................................................................................... 148
B. Kiến nghị: .................................................................................................... 150
DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU CỦA TÁC GIẢ ĐÃ CÔNG
BỐ CÓ LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN ÁN
TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHỤ LỤC


DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CÁC CHỮ VIẾT TẮT
1. Các chữ viết tắt
BGH

Ban Giám hiệu

CP

Chính phủ

CTĐT

Chƣơng trình đào tạo

ĐBCL

Đảm bảo chất lƣợng

ĐB.SCL

Đồng bằng Sông Cửu Long

ĐHCT

Đại học Cần Thơ

ĐVHT

Đơn vị học trình

GDTC

Giáo dục thể chất

GD&ĐT

Giáo dục và Đào tạo

GV

Giảng viên

ha

Hecta

HK

Học kỳ

HP

Học phần

HSSV

Học sinh, sinh viên

LVĐ

Lƣợng vận động

NĐ

Nghị định

NQ

Nghị quyết

PGS.TS

Phó giáo sƣ, tiến sĩ

QĐ

Quyết định

RLTT

Rèn luyện thân thể

SPSS

Statistical Package for the Social Sciences

SV

Sinh viên

SV ĐHCT

Sinh viên ĐHCT

TB

Trung bình

tc

Tín chỉ

TC

Thể chất

TDTT

Thể dục thể thao


Ths

Thạc sĩ

Ts

Tiến sĩ

TT

Thông tƣ

TTg

Thủ tƣớng

TW

Trung ƣơng

VN

Việt Nam

XPC

Xuất phát cao

2. Đơn vị đo lƣờng
cm

Centimét

g

Gam

kg

Kilôgam

m

Mét

s

Giây

p

Phút


DANH MỤC CÁC BẢNG
TÊN BẢNG

TT
Bảng 3.1
Bảng 3.2
Bảng 3.3
Bảng 3.4
Bảng 3.5
Bảng 3.6
Bảng 3.7
Bảng 3.8

Chƣơng trình giảng dạy chuyên sâu Bóng chuyền chuyên ngành
Giáo dục thể chất Trƣờng Đại học Cần Thơ từ năm 2006-2009
Chƣơng trình giảng dạy chuyên sâu bóng chuyền ngành Giáo
dục thể chất trƣờng Đại học Cần Thơ từ năm 2010-2014
Thực trạng các chƣơng trình chuyên sâu bóng chuyền ngành
GDTC của một số Trƣờng Đại học trên toàn quốc
Bảng thực trạng đội ngũ giảng viên Bộ môn GDTC Trƣờng Đại
học Cần Thơ
Bảng thực trạng đội ngũ giảng viên giảng dạy môn chuyên sâu
bóng chuyên Bộ môn GDTC trƣờng Đại học Cần Thơ
Thực trạng cơ sở vật chất, sân bãi cho hoạt động TDTT Trƣờng
Đại học Cần Thơ
Thực trạng kinh phí dành cho hoạt động bóng chuyền giai đoạn

2010–2014.
Kết quả phỏng vấn về mức độ phối hợp giữa Bộ môn GDTC và
các phòng ban (n=18)

Trang
64

65

66

69

70

71

72

73

Thống kề kết quả học tập của sinh viên chuyên sâu bóng chuyền
Bảng 3.9

khóa 38 và 39 ngành Giáo dục thể chất Trƣờng Đại học Cần

74

Thơ (n=72)
Bảng 3.10

Kết quả phỏng vấn sinh viên chuyên sâu bóng chuyền khóa 39

Sau

ngành Giáo dục thể chất Trƣờng Đại học Cần Thơ (n=38).

75

Kết quả phỏng vấn lựa chọn nội dung giảng dạy và test đánh
Bảng 3.11

trong các học phần chuyên sâu bóng chuyền cho sinh viên
ngành GDTC Trƣờng Đại học Cần Thơ (n=27).
Độ tin cậy giữa hai lần lập test đánh giá trình độ kỹ thuật và thể

Bảng 3.12

lực xuyên suốt cho 05 học phần chuyên sâu bóng chuyền
Trƣờng Đại học Cần Thơ.

Sau
89

Sau
93


TÊN BẢNG

TT

Kết quả phỏng vấn xác định các nội dung kiểm tra giữa kỳ cho
Bảng 3.13

sinh viên chuyên sâu bóng chuyền ngành GDTC Trƣờng Đại
học Cần Thơ (n=05)

Bảng 3.14
Bảng 3.15
Bảng 3.16
Bảng 3.17

Tổng hợp các nội dung đánh giá kết quả học tập theo từng học
phần.
Phân phối thời gian chung chƣơng trình chuyên sâu bóng
chuyền ngành GDTC Trƣờng Đại học Cần Thơ.

Bảng 3.22

Bảng kế hoạch thực nghiệm cho mỗi học phần

105

chuyền ngành GDTC trƣờng Đại học Cần Thơ đã xây dựng đổi
Kết quả thống kê mật độ chung và mật độ vận động ban đầu của
giờ lên lớp học phần chuyên sâu bóng chuyền (n=31)
chuyên sâu bóng chuyền ngành giáo dục thể chất Trƣờng Đại
Kết quả thống kê mật độ chung và mật độ vận động của giờ lên
lớp học phần chuyên sâu môn bóng chuyền 1 (n=31).

Kết quả thống kê kết quả học tập của sinh viên qua học phần
chuyên sâu môn bóng chuyền 1 (n=31).
Kết quả kiểm tra đánh giá trình độ kỹ thuật và thể lực của sinh

Bảng 3.23

viên ngành GDTC Trƣờng Đại học Cần Thơ sau khi hoàn thành
học phần chuyên sâu bóng chuyền 1 (n=31).

Bảng 3.24
Bảng 3.25

99

99

học Cần Thơ (n=31)
Bảng 3.21

96

bóng chuyền ngành GDTC Trƣờng Đại học Cần Thơ.

Kết quả kiểm tra ban đầu trình độ kỹ thuật và thể lực sinh viên
Bảng 3.20

94

Sau

mới so với chƣơng trình cũ
Bảng 3.19

Sau

Bảng phân phối thời gian cụ thể cho từng học phần chuyên sâu

Những điểm mới trong chƣơng trình môn học chuyên sâu bóng
Bảng 3.18

Trang

Kết quả thống kê mật độ chung và mật độ vận động của giờ lên
lớp học phần chuyên sâu môn bóng chuyền 2 (n=31).
Kết quả thống kê kết quả học tập của sinh viên học phần chuyên

Sau
107

111

Sau
111

115

116

Sau
116

119
120


TT

TÊN BẢNG

Trang

sâu môn bóng chuyền 2 (n=31).
Kết quả kiểm tra đánh giá trình độ kỹ thuật và thể lực của sinh
Bảng 3.26

viên ngành GDTC Trƣờng Đại học Cần Thơ sau khi hoàn thành
học phần chuyên sâu bóng chuyền 2 (n=31).

Bảng 3.27
Bảng 3.28

Kết quả thống kê mật độ chung và mật độ vận động của giờ lên
lớp học phần chuyên sâu môn bóng chuyền 3 (n=31).
Kết quả thống kê kết quả học tập của sinh viên học phần chuyên
sâu môn bóng chuyền 3 (n=31).
Kết quả kiểm tra đánh giá trình độ kỹ thuật và thể lực của sinh

Bảng 3.29

viên ngành GDTC Trƣờng Đại học Cần Thơ sau khi hoàn thành

học phần chuyên sâu Bóng chuyền 3 (n=31).

Bảng 3.30
Bảng 3.31

Kết quả thống kê mật độ chung và mật độ vận động của giờ lên
lớp học phần chuyên sâu môn bóng chuyền 4 (n=31).
Kết quả thống kê kết quả học tập của sinh viên học phần chuyên
sâu môn bóng chuyền 4 (n=31).
Kết quả kiểm tra đánh giá trình độ kỹ thuật và thể lực của sinh

Bảng 3.32

viên ngành GDTC Trƣờng Đại học Cần Thơ sau khi hoàn thành
học phần chuyên sâu bóng chuyền 4 (n=31).

Bảng 3.33
Bảng 3.34

Kết quả thống kê mật độ chung và mật độ vận động của giờ lên
lớp học phần chuyên sâu môn bóng chuyền 5 (n=31).
Kết quả thống kê kết quả học tập của sinh viên học phần chuyên
sâu môn bóng chuyền 5 (n=31).
Kết quả kiểm tra đánh giá trình độ kỹ thuật và thể lực của sinh

Bảng 3.35

viên ngành GDTC Trƣờng Đại học Cần Thơ sau khi hoàn thành
học phần chuyên sâu bóng chuyền 5 (n=31).
Bảng so sánh tự đối chiếu trình độ kỹ thuật và thể lực của sinh

Bảng 3.36

viên chuyên sâu bóng chuyền ngành GDTC trƣờng Đại học Cần
Thơ qua 05 học phần (n=31).

Sau
120

123

124

Sau
124

128

129

Sau
129

133

134

Sau
134

Sau
140


TÊN BẢNG

TT

Bảng nhịp tăng trƣởng trình độ kỹ thuật và thể lực của sinh viên
Bảng 3.37

chuyên sâu bóng chuyền Trƣờng Đại học Cần Thơ qua 05 học
phần (n=31).

Bảng 3.38
Bảng 3.39

Đánh giá của giảng viên về thái độ tích cực của sinh viên trong
quá trình học môn chuyên sâu bóng chuyền (n=5)
Kết quả đánh giá của sinh viên về thái độ tích cực và tự học
(n=31)

Trang
Sau
141

142

143

DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ
TT
Biểu đồ 3.1
Biểu đồ 3.2
Biểu đồ 3.3
Biểu đồ 3.4
Biểu đồ 3.5
Biểu đồ 3.6
Biểu đồ 3.7
Biểu đồ 3.8
Biểu đồ 3.9
Biểu đồ 3.10
Biểu đồ 3.11
Biểu đồ 3.12
Biểu đồ 3.13
Biểu đồ 3.14

Tên biểu đồ
Diễn biến nhịp tăng trƣởng các test đánh giá kỹ thuật của nam
sinh viên chuyên sâu Bóng chuyền học phần 1.
Diễn biến nhịp tăng trƣởng các test đánh giá kỹ thuật của nữ sinh
viên chuyên sâu Bóng chuyền học phần 1.
Diễn biến nhịp tăng trƣởng các test đánh giá thể lực của nam
sinh viên chuyên sâu Bóng chuyền học phần 1.
Diễn biến kết nhịp tăng trƣởng các test đánh giá thể lực của nữ
sinh viên chuyên sâu Bóng chuyền học phần 1.
Diễn biến nhịp tăng trƣởng các test đánh giá kỹ thuật của nam
sinh viên chuyên sâu Bóng chuyền học phần 2.
Diễn biến nhịp tăng trƣởng các test đánh giá kỹ thuật của nữ sinh

viên chuyên sâu Bóng chuyền học phần 2.
Diễn biến nhịp tăng trƣởng các test đánh giá thể lực của nam
sinh viên chuyên sâu Bóng chuyền học phần 2.
Diễn biến nhịp tăng trƣởng các test đánh giá thể lực của nữ sinh
viên chuyên sâu Bóng chuyền học phần 2.
Diễn biến nhịp tăng trƣởng các test đánh giá kỹ thuật của nam
sinh viên chuyên sâu Bóng chuyền học phần 3.
Diễn biến nhịp tăng trƣởng các test đánh giá kỹ thuật của nữ sinh
viên chuyên sâu Bóng chuyền học phần 3.
Diễn biến nhịp tăng trƣởng các test đánh giá thể lực của nam
sinh viên chuyên sâu Bóng chuyền học phần 3.
Diễn biến nhịp tăng trƣởng các test đánh giá thể lực của nữ sinh
viên chuyên sâu Bóng chuyền học phần 3.
Diễn biến nhịp tăng trƣởng các test đánh giá kỹ thuật của nam
sinh viên chuyên sâu bóng chuyền học phần 4.
Diễn biến nhịp tăng trƣởng các test đánh giá kỹ thuật của nữ sinh

Trang
117

118

118

119

121

122

122

123

125

126

127

127

130
131


Luận án đầy đủ ở file: Luận án Full