KIỂM TOÁN CÁC KHOẢN MỤC DOANH THU VÀ CHI PHÍ CỦA DOANH NGHIỆP

KIỂM TOÁN CÁC
KHOẢN MỤC DOANH
THU VÀ CHI PHÍ CỦA
DOANH NGHIỆP
L/O/G/O

Copyright 2008 PresentationFx.com | Redistribution Prohibited | Image © woodsy/sxc.hu | This text section may be deleted for presentation.

KẾT CẤU CHƯƠNG
1. Nội dung của chu trình
2. Đặc điểm và khả năng xảy ra sai phạm
3. Hệ thống KSNB đối với chu trình
4. Mục tiêu kiểm toán
5. Nguồn tài liệu kiểm toán
6. Các thủ tục kiểm toán

Các khoản mục trong BCTC liên quan đến chu
trình
Khoản mục
Doanh thu bán hàng và cung
cấp dịch vụ
Doanh thu hoạt động tài
chính
Thu nhập hoạt động khác
Giá vốn hàng bán
Chi phí bán hàng
Chi phí quản lý doanh
nghiệp
Chi phí hoạt động tài chính
Chi phí khác

B01

B02

B03

B09

x

X

x

x

X

x

x
x
x
x

X
X
X
X

x
x
x
x

x
x

X
X

x
x

1


NỘI DUNG CỦA CHU TRÌNH
HOẠT ĐỘNG SXKD
CHÍNH CỦA DN
DOANH • TỔNG DT
• CÁC KHOẢN GIẢM
THU

HOẠT ĐỘNG
TÀI CHÍNH

HĐ KHÁC

• DOANH THU • THU NHẬP

HĐTC
HĐ KHÁC

TRỪ DT
• DT THUẦN

CHI PHÍ • GIÁ VỐN HÀNG BÁN
• CP BÁN HÀNG
• CP QLDN

• CHI PHÍ
HĐTC

• CHI PHÍ HĐ
KHÁC

ĐẶC ĐIỂM CỦA KHOẢN MỤC /CHU TRÌNH
• Doanh thu và CP là những khoản mục được dùng để XĐ chỉ tiêu
lợi nhuận của DN -> Liên quan đến thuế TNDN,....
• Khoản mục DT và CP có mối quan hệ chặt chẽ với các khoản
mục trên BCĐKT.
• Các khoản doanh thu và chi phí hết sức đa dạng, có những khoản
không thường xuyên và không dự đoán được.
• Các quy định kế toán liên quan đến ghi nhận doanh thu, chi phí
cũng rất phức tạp vì liên quan đến các khoản thu nhập chịu thuế,
không chịu thuế; các khoản chi phí được trừ, không được trừ.

Các khoản CP không được trừ khi XĐ thu nhập
chịu thuế TNDN

2


Sai phạm tiền thuế hơn 1,6 tỷ đồng
•

Thanh tra tỉnh Thanh Hóa ban hành kết luận về thực hiện nghĩa vụ tài chính
cho NN đối với Tổng Cty CP Công trình Giao thông I Thanh Hóa.
Kết luận cho thấy:
• Tổng Cty tập hợp các khoản chi phúc lợi vào chi phí QLDN làm giảm thu nhập chịu
thuế TNDN 164.287.549 đồng.
• Tập hợp các khoản thu phải thu từ người lao động gồm BHXH 6%, BHYT1,5%,
BHTN 1%, KPCĐ 1% vào CPSXKD sai quy định của Chi nhánh số 4, làm giảm thu
nhập chịu thuế TNDN với số tiền 61.113.000 đồng.
• Tập hợp CP một số vật tư vào giá thành công trình nhiều hơn số vật tư được nghiệm
thu thanh toán của Chi nhánh Cơ giới với số tiền 144.571.000 đồng.
• Tập hợp và phân bổ chi phí SXKD dở dang của 4 công trình của 4 XN vào giá vốn
hàng bán cao hơn chi phí thực chi làm giảm thu nhập chịu thuế TNDN với số tiền
862.152.419 đồng.
• Trích và phân bổ tăng chi phí KHTSCĐ của một số loại tài sản sai quy định tại
Thông tư số 203/2009/TT-BTC ngày 20/10/2009 của Bộ Tài chính làm giảm thu
nhập chịu thuế TNDN 414.668.000 đồng. Tổng cộng các sai phạm làm giảm thu
nhập chịu thuế 1.646.968 đồng.
( />
DLG: Chênh lệch BCTC do nhân viên kế toán thiếu
kinh nghiệm

•

CTCP Tập đoàn Đức Long Gia Lai (DLG – sàn HOSE) giải trình nguyên nhân dẫn

tới việc chênh lệch lợi nhuận sau thuế hợp nhất bán niên trước và sau soát xét là do
nhân viên kế toán còn thiếu kinh nghiệm.

•

Cụ thể, sau soát xét, lợi nhuận sau thuế giảm 8,24 tỷ đồng, tương đương 83,33%. Sự
thay đổi này chủ yếu do các công ty chưa hạch toán đầy đủ chi phí lãi vay dự trả
24,63 tỷ đồng, lãi dự thu 18,71 tỷ đồng và chưa trích lập dự phòng đối với các
khoản đầu tư dài hạn tại Công ty mẹ 4,2 tỷ đồng.

•

Cty loại trừ sai và thiếu các bút toán liên quan đến mua bán hàng hóa, xây dựng các
công trình xây dựng cơ bản dở dang trong nội bộ Tập đoàn. Sau khi điều chỉnh đúng
các chỉ tiêu này đã làm tăng doanh thu 3,37 tỷ đồng và giảm giá vốn 2,55 tỷ đồng.

•

Công ty chưa hạch toán các bút toán điều chỉnh liên quan đến công ty liên kết là
CTCP Tư vấn và Xây dựng Giao thông Gia Lai. BCTC hợp nhất soát xét đã hạch
toán bổ sung khoản mục lãi hoặc lỗ trong công ty liên kết, giảm 0,51 tỷ đồng.

•

Công ty chưa thực hiện hạch toán thuế thu nhập doanh nghiệp hoãn lại phát sinh liên
quan đến các giao dịch nội bộ chưa thực hiện và các khoản trích lập dự phòng đầu tư
tài chính dài hạn. Do đó, thuế thu nhập doanh nghiệp hoãn lại tăng 2,43 tỷ đồng.

Câu hỏi.
Định khoản NV sau:

1. Chênh lệch đánh giá cuối kì của khoản vay dài hạn
là 30 triệu
2. Lỗ chênh lệch tỷ giá phát sinh trong thanh toán NP
trả Công ty A là 35 tr
3. Công ty A thanh toán tiền hàng cho DN trước hạn
nên được CK thanh toán 5% tương ứng 50 tr
4. Mua NVL của công ty B, do mua đủ lượng, nên
được hưởng CK 5% tương ứng 50 tr chưa bao gồm
VAT 10%

3


HTKSNB ĐỐI VỚI CHU TRÌNH
Cơ cấu
TC

• Hội đồng quản trị - Nhà quản lý cấp cao về TC –
Phòng Tài chính kế toán – NV quản lý các bộ phận

CS nhân
sự

• Có quy chế thưởng phạt trong quản lý DT-CP

Quy
định,
chế độ...

• Quy định/ quy chế chi tiêu nội bộ

• Chứng từ - Sổ sách tổng hợp – chi tiết trong ghi nhận
doanh thu / chi phí
• Hệ thống báo cáo KTQT

HT Kế
toán
Thủ tục
& ng.tắc
KS

• Phân công phân nhiệm các chức năng trong quy trình
liên quan đến DT va CP
• Nguyên tắc ủy quyền & phê duyệt trong quản lý thu chi

VD: bảng mô tả quy trình kiểm soát doanh thu – chi phí
để lập báo cáo kế toán
CÔNG TY KIỂM TOÁN YYY
Khách hàng: Công ty BBB

Niên độ kế toán: 31/12/N

Khoản mục thực hiện: Khái quát quy trình tập hợp doanh thu – chi phí

Nhận xét: Đã có các bước kiểm soát các khoản mục doanh thu chi phí trong việc lập các báo
cáo kế toán. Tuy nhiên chưa xác định được tính hiệu quả và tính liên tục của các thủ
tục kiểm tra.
Kết luận: Rủi ro kiểm soát đánh giá sơ bộ ở mức thấp.
(Nguồn: Tự thu thập để phục vụ mục đích tham khảo. Vì lý do bảo mật thông tin nên tên công ty
kiểm toán và công ty được kiểm toán được chuyển thành là YYY và BBB).

Mục tiêu kiểm toán
Hiện hữu
& phát
sinh

•Xác minh xem các nghiệp vụ thu nhập và chi phí đã được
ghi nhận và phản ánh trong sổ sách và báo cáo thì có thực
sự phát sinh trong thực tế không?

Trọn vẹn
và đầy đủ

•Xác minh xem các nghiệp vụ thu nhập và chi phí đã phát
sinh trong thực tế thì có được ghi nhận trọn vẹn và đầy đủ
trong sổ sách và báo cáo không?

Đánh giá
& đo
lường

• Xác minh xem các khoản thu nhập và chi phí có được tính
toán chính xác số tiền không?
• Xác minh xem số liệu về các khoản thu nhập và chi phí được
phản ánh thống nhất giữa sổ chi tiết với sổ cái và báo cáo
không?

Phân loại
và trình
bày

• Các khoản mục có được phân loại và ghi chép vào đúng các
TK không?
• Các khoản TN và CP được trình bày đúng đắn và khai báo
đầy đủ trên các BCTC theo như chuẩn mực chế độ quy định
không. (BCKQKD và TMBCTC)

4


NGUỒN TÀI LIỆU CHO KIỂM TOÁN
• Các chứng từ gốc ghi nhận các khoản DT và CP
• Các chứng từ ghi nhận việc thanh toán hoặc thu tiền
Chứng từ
Tài
liệu
Bên kế
trong toán
TH
Sổ
đơn
sách
vị
C.tiết
Báo
cáo

đối với các khoản thu nhập và chi phí ( phiếu thu chi
hoặc chứng từ ngân hàng)
• Các bảng TH và phân bổ chi phí cho các đối tượng
• Sổ cái các TK 5xy, 6xy, 7xy, 8xy, 911,

• Các sổ sách theo dõi chi tiết các loại DT, CP

BCTC • BCKQKD, TM BCTC
BCQT • Các báo cáo chi phí cuối kỳ

Tài liệu khác

• Các kế hoạch kinh doanh và dự toán chi phí của
doanh nghiệp

Bên ngoài đơn vị

• Thư xác nhận cho các TH các khoản mục TN & CP
lớn bất thường,..

Thủ tục kiểm toán
Tham khảo mẫu:
G 130; G230; G 330; G 430; G 530; G630 & G 730
1. Thủ tục chung
2. Thủ tục phân tích
3. Kiểm tra chi tiết
Lưu ý:

1. Xem xét các trường hợp doanh thu đặc thù như:
Doanh thu gia công không bao gồm giá trị vật tư,
hàng hóa nhận gia công.
2. Kiểm tra việc ghi nhận doanh thu chưa thực hiện
3. Kiểm tra việc ghi nhận các khoản thanh toán theo
tiến độ kế hoạch của hợp đồng xây dựng:

Mẫu giấy tờ

5