Dạy học môn giáo dục học cho sinh viên đại học sư phạm theo tiếp cận trải nghiệm tt

1
MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
1.1. Hiểu biết và tri thức của con người đều bắt nguồn từ quá trình
trải nghiệm cuộc sống thông qua quan sát, lắng nghe, thực hành, trải
nghiệm thực tiễn. Quá trình này là tiền đề cho sự khái quát hóa những kinh
nghiệm riêng lẻ thành hệ thống lí thuyết tương ứng. Đối với mỗi cá nhân,
sự trải nghiệm giúp họ tích lũy những kinh nghiệm mới mà kinh nghiệm lại
là nguồn gốc của học tập và phát triển. Do vậy, trong dạy học cần coi trọng
tính chủ thể và kinh nghiệm của người học thông qua việc tổ chức cho
người học trải nghiệm trong những bối cảnh thực tiễn, nhằm tích lũy những
kinh nghiệm và phát triển năng lực cá nhân.
1.2. Dạy học theo tiếp cận trải nghiệm là chiến lược dạy học lấy hoạt
động trải nghiệm của người học làm trung tâm. Có giá trị rèn luyện và phát
triển năng lực hành động cho người học. Vì vậy, chiến lược dạy học này hiện
nay đang được các nhà trường ở Việt Nam và trên thế giới quan tâm.
1.3. Việt Nam đang trong quá trình đổi mới căn bản, toàn diện giáo
dục, trong đó đã đặt ra những yêu cầu về đổi mới nội dung và phương pháp
giáo dục. Trong các nhà trường, dạy cái gì và dạy như thế nào để người học
có thể vận dụng được những hiểu biết và kinh nghiệm của mình vào giải
quyết những vấn đề của thực tiễn cuộc sống là một trong những yêu cầu hết
sức cấp thiết.
1.4. Các trường ĐHSP ở Việt Nam đang thực hiện đổi mới đào tạo
theo chuẩn đầu ra, cần phải đổi mới PPDH môn học theo hướng phát triển
năng lực nghề nghiệp cho SV. Phương thức hữu hiệu cho việc đổi mới này
là tăng cường tổ chức cho SV trải nghiệm các vấn đề của thực tiễn nghề
nghiệp trong dạy học các môn học dựa trên hiểu biết và kinh nghiệm của
họ, coi hoạt động trải nghiệm của SV là trung tâm của việc dạy học. Như
vậy dạy học theo tiếp cận trải nghiệm cần được vận dụng vào trong dạy học
ở các trường ĐHSP hiện nay mới có thể phát triển được năng lực nghề
nghiệp cho SV và đáp ứng được chuẩn đầu ra.

1.5. Giáo dục học là môn nghiệp vụ trong các trường sư phạm.
Môn học này chứa đựng những khái niệm, phạm trù rất gần gũi với thực
tiễn giáo dục nhưng lại không dễ vận dụng chúng vào giải quyết các vấn đề
thực tiễn. Nên sau khi học xong môn học này, SV ĐHSP hiện nay mới chỉ
có được hệ thống những tri thức về dạy học và giáo dục, chưa phát triển


2
được những năng lực nghề nghiệp cần thiết. Do vậy, nếu GV tăng cường tổ
chức cho SV nghiên cứu các vấn đề của thực tiễn giáo dục sẽ giúp họ khai
thác, vận dụng những kinh nghiệm của bản thân để phát hiện và giải quyết
vấn đề, từ đó SV sẽ tích lũy được những kinh nghiệm mới và phát triển
được năng lực của người giáo viên. Như vậy, đổi mới dạy học môn GDH
theo tiếp cận trải nghiệm là hết sức cần thiết trong các trường ĐHSP.
Từ những phân tích trên, đề tài nghiên cứu của luận án được chọn là
“Dạy học môn Giáo dục học cho sinh viên ĐHSP theo tiếp cận trải nghiệm”
2. Mục đích nghiên cứu: Xây dựng quy trình tổ chức dạy học môn GDH
theo tiếp cận trải nghiệm nhằm nâng cao kết quả học tập, đồng thời phát
triển năng lực nghề nghiệp cho sinh viên ĐHSP.
3. Khách thể và đối tƣợng nghiên cứu
3.1. Khách thể nghiên cứu: Quá trình dạy học môn GDH ở ĐHSP.
3.2. Đối tượng nghiên cứu: Sự tương quan giữa quy trình tổ chức dạy học
môn GDH theo tiếp cận trải nghiệm ở trường ĐHSP với kết quả học tập
của sinh viên
4. Giả thuyết khoa học: Dạy học môn GDH ở Đại học Sư phạm chưa chú
trọng tổ chức các hoạt động trải nghiệm nghề nghiệp cho SV thông qua
hình thức dạy học trên lớp, nên năng lực sư phạm của đa số SV còn hạn
chế. Nếu GV tăng cường tổ chức, định hướng, hỗ trợ, tạo cơ hội và khuyến
khích SV được trải nghiệp kỹ năng nghề nghiệp theo đúng quy trình thì sẽ
nâng cao được kết quả học tập môn GDH, đồng thời phát triển được các

năng lực nghề nghiệp cho SV sư phạm.
5. Phạm vi nghiên cứu
5.1. Về nội dung: Luận án dựa vào chu trình học tập trải nghiệm của David
A.Kolb để tập trung thiết kế và tổ chức dạy học môn GDH cho SV ngành
sư phạm (không chuyên Tâm lí - Giáo dục) ở các trường đại học. Luận án
tập trung vào việc tổ chức hoạt động dạy học môn GDH của GV, đảm bảo
trong hoạt động dạy học đó, mọi SV đều được định hướng, tạo cơ hội, điều
kiện học tập, tiếp nhận kiến thức, kĩ năng, giá trị nghề nghiệp thông qua
trải nghiệm.
5.2. Về địa bàn: Khảo sát ở 5 trường đại học đào tạo SV sư phạm: Trường
ĐHSP Hà Nội, ĐHSP Hà Nội 2, Đại học Hải Phòng, Đại học Vinh, Đại học
Tân Trào. Đối tượng khảo sát là GV giảng dạy môn GDH và SV năm thứ 3
ngành sư phạm ở các khoa cơ bản (không thuộc chuyên ngành Tâm lí -


3
Giáo dục). Tiến hành thực nghiệm và đánh giá kết quả thực nghiệm việc
vận dụng quy trình tổ chức dạy học GDH theo tiếp cận trải nghiệm vào dạy
học tình huống trên khách thể là SV năm thứ 2 trường ĐHSP Hà Nội 2.
6. Nhiệm vụ nghiên cứu
6.1. Nghiên cứu cơ sở lí luận của việc DH GDH theo tiếp cận trải nghiệm ở
ĐHSP;
6.2. Khảo sát thực trạng dạy học môn GDH theo tiếp cận trải nghiệm ở
ĐHSP;
6.3. Đề xuất quy trình tổ chức DH GDH theo tiếp cận trải nghiệm ở ĐHSP;
6.4. Tiến hành thực nghiệm quy trình tổ chức dạy học môn GDH theo tiếp
cận trải nghiệm ở ĐHSP mà đề tài đề xuất.
7. Quan điểm tiếp cận trong nghiên cứu đề tài và phƣơng pháp nghiên cứu
7.1. Quan điểm tiếp cận trong nghiên cứu đề tài
- Tiếp cận trải nghiệm; Tiếp cận năng lực; Tiếp cận hệ thống

7.2. Phƣơng pháp nghiên cứu
7.2.1. Các phương pháp nghiên cứu lí luận
7.2.2. Các phương pháp nghiên cứu thực tiễn: 1) Quan sát sư phạm; 2)
Đàm thoại; 3) Sử dụng phiếu hỏi; 4) Phương pháp chuyên gia; 5) Nghiên
cứu sản phẩm hoạt động giáo dục; 6) Thực nghiệm sư phạm
7.2.3. Phương pháp thống kê toán học: Sử dụng phần mềm SPSS và
Microsoft Excel 2010 để xử lí số liệu thu được từ điều tra và thực nghiệm
sư phạm.
8. Những luận điểm cần bảo vệ
- Dạy học GDH cho SV sư phạm ở các trường đại học hiện nay tuy
đã có sự đổi mới phương pháp, nhưng vẫn chưa chú trọng tổ chức các hoạt
động trải nghiệm nghề nghiệp thông qua hình thức dạy học trên lớp để
hướng tới phát triển các năng lực chung và năng lực nghề nghiệp cho SV.
Do đó kết quả học tập môn học chưa được như mong muốn, chưa đáp ứng
được mục tiêu đề ra.
- Dạy học môn GDH theo tiếp cận trải nghiệm cần thiết phải dựa
trên những hiểu biết và kinh nghiệm sẵn có của sinh viên và coi hoạt động
trải nghiệm của sinh viên là trung tâm của việc dạy học.
- Dạy học môn GDH theo tiếp cận trải nghiệm sẽ giúp phát triển
năng lực lực chung và năng lực nghề nghiệp cho sinh viên.


4
- Dạy học môn GDH theo tiếp cận trải nghiệm ở ĐHSP chỉ đạt
hiệu quả khi: 1) Bài tập trải nghiệm phải gắn với thực tiễn nghề nghiệp và
phục vụ thực tiễn; 2) GV tuân thủ đúng quy trình tổ chức dạy học theo tiếp
cận trải nghiệm trong dạy học; 3) Có sự quan tâm, hỗ trợ của Ban Giám
hiệu nhà trường; 4) GV nắm vững nội dung môn GDH, luôn chủ động dạy
học theo tiếp cận trải nghiệm; 5) Có tài liệu tham khảo về dạy học theo tiếp
cận trải nghiệm.

9. Những đóng góp mới của Luận án
9.1. Xác định phạm trù khái niệm dạy học theo tiếp cận trải nghiệm và
khung lý luận về dạy học GDH theo tiếp cận trải nghiệm ở ĐHSP, là cơ sở
lý luận cho các GV giảng dạy GDH ở ĐHSP có thể dạy học môn học này
theo tiếp cận trải nghiệm
9.2. Nhận diện thực trạng dạy học môn GDH theo tiếp cận trải nghiệm ở
một số trường ĐHSP, là cơ sở thực tiễn quan trọng cho các GV giảng dạy
GDH nâng cao chất lượng dạy học nói chung và nâng cao chất lượng dạy
học GDH theo tiếp cận trải nghiệm nói riêng ở các trường ĐHSP.
9.3. Đưa ra được quy trình tổ chức dạy học môn GDH cho SV ĐHSP theo
tiếp cận trải nghiệm, giúp cho các GV có thể vận dụng vào dạy học môn
GDH và đã bước đầu được thực nghiệm và khẳng định tính hiệu quả, khả
thi của quy trình đó.
10. Cấu trúc của Luận án:
Ngoài phần mở đầu, kết luận và khuyến nghị, luận án được chia làm
4 chương:
Chương 1: Cơ sở lí luận của việc dạy học môn Giáo dục học cho
sinh viên Đại học Sư phạm theo tiếp cận trải nghiệm.
Chương 2: Thực trạng dạy học môn GDH cho SV ĐHSP theo tiếp
cận trải nghiệm.
Chương 3: Tổ chức dạy học môn Giáo dục học cho sinh viên Đại
học Sư phạm theo tiếp cận trải nghiệm
Chương 4: Thực nghiệm sư phạm


5
Chƣơng 1. CƠ SỞ LÍ LUẬN CỦA VIỆC DẠY HỌC MÔN GIÁO DỤC
HỌC CHO SINH VIÊN ĐHSP THEO TIẾP CẬN TRẢI NGHIỆM
1.1. Tổng quan các công trình nghiên cứu liên quan đến đề tài
1.1.1. Những nghiên cứu về học tập qua trải nghiệm

Lí thuyết học tập qua trải nghiệm được xây dựng từ những năm
đầu thế kỷ XX, John Dewey, Jean Piaget, Kurt Lewin là những người đại
diện lớn của lí thuyết này. Bên cạnh đó, William James, Carl Jung, Paulo
Freire, Carl Rogers, D.A. Kolb,... là những người có những đóng góp đáng
kể cho việc phát triển lí thuyết học tập qua trải nghiệm. Khi phát triển và
ứng dụng lí thuyết học tập qua trải nghiệm, đa số tác giả đều đề cao kinh
nghiệm chủ quan và cảm xúc cá nhân trong học tập. Do vậy, cần kích thích
sự trải nghiệm một cách tích cực thông qua tổ chức sự tương tác giữa người
học với môi trường, tạo không khí học tập cởi mở, lành mạnh nhằm giúp
người học huy động kinh nghiệm sẵn có để giải quyết tốt nhiệm vụ học tập.
Cùng những nghiên cứu về bản chất của học tập qua trải
nghiệm,có nhiều tác giả quan tâm nghiên cứu về các phương pháp tổ chức
hoạt động trải nghiệm, tiêu biểu là: Mellor; Sprau and Keig; Hickox;
Roger Greenaway, Garry Shirts, Lorraine Ukens, Terrence L Gargiulo,
Brian Remer trong công trình nghiên cứu của Melvin L. Silberman; Kurt
Lewin; Osland, Kolb, Rubin, Turner; Schoel, Prouty and Radcliffe; Kolb,
Rubin, and McIntyre:
1.1.2. Những nghiên cứu về dạy học theo tiếp cận trải nghiệm
Có nhiều tác giả nghiên cứu về dạy học theo tiếp cận trải nghiệm
nhưng lại đi sâu vào những góc độ khác nhau như:
1) Về vai trò của dạy học theo tiếp cận trải nghiệm
2) Về thiết kế giảng dạy theo tiếp cận trải nghiệm
3) Những nghiên cứu về dạy học theo tiếp cận trải nghiệm trong chương
trình giáo dục phổ thông và giáo dục đại học ở nước ta
4) Những nghiên cứu về dạy học GDH theo tiếp cận trải nghiệm ở ĐHSP
Như vậy, vấn đề học tập qua trải nghiệm đã được nhiều tác giả
quan tâm nghiên cứu, đã đưa ra quan niệm về học tập qua trải nghiệm, đã
khẳng định được ưu điểm lớn nhất của học tập trải nghiệm là góp phần thay
đổi tư duy giáo dục từ chỗ đặt người dạy vào vị trí trung tâm sang lấy hoạt
động học của người học làm trung tâm nhằm hướng tới sự phát triển năng

lực cá nhân, đảm bảo cho một cuộc sống có mục tiêu, có định hướng. Do


6
đó, hiện nay đã có nhiều công trình nghiên cứu ở cấp luận văn thạc sĩ và
luận án tiến sĩ khoa học giáo dục về vận dụng lý thuyết học tập trải nghiệm
vào dạy học. Tuy nhiên, các nghiên cứu trên vẫn là những nghiên cứu có
phạm vi hẹp và trên đối tượng cụ thể, chưa thể hiện tính đại diện cho toàn
bộ giáo viên phổ thông, các đề xuất dạy học theo tiếp cận trải nghiệm chưa
phản ánh đúng vai trò của người dạy đó là định hướng, hỗ trợ, khuyến
khích quá trình học tập trải nghiệm của người học. Vì vậy, việc vận dụng
các lí thuyết học tập trải nghiệm vào dạy học cần được tiếp tục quan tâm
nghiên cứu, phát triển. Trong đó, lí thuyết học tập của Kolb luôn được đánh
giá cao và việc vận dụng lí thuyết này để xây dựng quy trình tổ chức dạy
học môn GDH cho SV ĐHSP có thể nâng cao chất lượng các hoạt động
trong lớp học của GV và SV hướng tới hình thành và nâng cao năng lực
nghề nghiệp cho giáo viên tương lai.
1.2. Một số khái niệm cơ bản của đề tài
1.2.1. Trải nghiệm: Trong phạm vi của luận án, chúng tôi cho rằng: Trải
nghiệm là quá trình chủ thể trực tiếp tham gia vào các hoạt động thực tiễn của
cuộc sống thông qua sử dụng một cách có điều chỉnh, đổi mới, bổ sung kiến
thức, kinh nghiệm sẵn có của bản thân trong môi trường, điều kiện cụ thể.
1.2.2. Học tập qua trải nghiệm: Có một số tác giả đưa ra những quan niệm
về học tập qua trải nghiệm như: Kolb (1984); Đặng Thành Hưng (2002);
Dewey (2012)
Trong phạm vi của luận án, chúng tôi cho rằng: Học tập qua trải
nghiệm là kiểu học không chỉ bằng cảm xúc mà còn là quá trình cá nhân
huy động tối đa kiến thức và kinh nghiệm sẵn có qua trực tiếp tham gia vào
các hoạt động thực tiễn nhằm tạo ra những kiến thức, kinh nghiệm mới cho
bản thân để hoàn thành nhiệm vụ học tập.

1.2.3. Dạy học theo tiếp cận trải nghiệm
Dạy học theo tiếp cận trải nghiệm là quá trình người dạy dựa vào
những vấn đề lí luận tổng quát như: Triết lí, quan điểm, đặc điểm,.... về trải
nghiệm, học tập qua trải nghiệm để lãnh đạo, tổ chức, điều khiển người
học bằng những kiến thức, kinh nghiệm sẵn có chủ động sử dụng các giác
quan và các thao tác tư duy để tham gia trực tiếp, liên tục vào các hoạt
động thực tiễn trong môi trường, điều kiện cụ thể nhằm tạo ra kiến thức,
kinh nghiệm mới cho bản thân đáp ứng được mục tiêu dạy học. Đây là hoạt


7
động dạy học có sự phản hồi, đánh giá và điều chỉnh đồng thời luôn đề cao
kinh nghiệm chủ quan của người học.
1.2.4. Quy trình tổ chức dạy học theo tiếp cận trải nghiệm
Quy trình tổ chức dạy học theo tiếp cận trải nghiệm là quá trình
dạy học gồm các giai đoạn, các bước, các thao tác và hành vi của người
dạy và người học, được sắp xếp và tiến hành theo quy luật trải nghiệm
nhằm tạo cơ hội cho người học chủ động, trực tiếp tham gia vào các hoạt
động trải nghiệm để tạo ra kiến thức, kinh nghiệm mới cho bản thân.
1.3. Dạy học theo tiếp cận trải nghiệm ở đại học
1.3.1. Đặc trưng của quá trình dạy học đại học
1.3.2. Đặc điểm dạy học theo tiếp cận trải nghiệm ở đại học
1) Dạy học theo tiếp cận trải nghiệm ở đại học làm thay đổi cách
nhìn nhận về vai trò của giảng viên đối với hoạt động dạy và sinh viên đối
với hoạt động học.
2) Trong dạy học theo tiếp cận trải nghiệm ở đại học, quá trình
học tập của SV liên tục khởi nguồn từ kinh nghiệm sẵn có để tạo ra kinh
nghiệm mới.
3) Nội dung dạy học theo tiếp cận trải nghiệm mang tính phân
hóa cao.

4) Trong dạy học theo tiếp cận trải nghiệm ở đại học, quá trình
học tập của sinh viên là quá trình thích nghi toàn diện.
5) Dạy học theo tiếp cận trải nghiệm ở đại học giúp sinh viên lĩnh
hội được kinh nghiệm đối với một số lĩnh vực tri thức mà không có phương
thức học tập nào thực hiện được, qua đây họ nhận ra được giá trị của sự
trải nghiệm.
6) Trong dạy học theo tiếp cận trải nghiệm ở đại học, sinh viên
luôn phải tương tác với tài liệu và môi trường học tập để hoàn thành nhiệm
vụ học tập.
7) Trong dạy học theo tiếp cận trải nghiệm ở đại học, GV luôn
khuyến khích SV cân bằng giữa những trải nghiệm tích cực và trải nghiệm
tiêu cực.
8) Trong dạy học theo tiếp cận trải nghiệm ở đại học, việc đánh
giá sinh viên không chỉ cho điểm mà còn tập trung chủ yếu vào việc đánh
giá quá trình (Đánh giá cách sinh viên học để tạo ra kiến thức, kinh
nghiệm mới)


8
1.3.3. Ưu và nhược điểm của dạy học theo tiếp cận trải nghiệm ở đại học
Ưu điểm lớn nhất của dạy học theo tiếp cận trải nghiệm ở đại học
là giúp phát triển tối đa năng lực người học.
Nhược điểm lớn nhất của dạy học theo tiếp cận trải nghiệm ở đại
học là: Kết quả của quá trình học tập qua trải nghiệm dựa chủ yếu vào cách
học do SV tự đánh giá; mang tính cá nhân và khiến chúng ta khó hiểu và
giải thích được sự thay đổi kiến thức, kinh nghiệm của mỗi SV.
1.3.4. Sự phù hợp của dạy học theo tiếp cận trải nghiệm với đặc điểm
hoạt động học tập của sinh viên đại học
Việc dạy học theo tiếp cận trải nghiệm hoàn toàn phù hợp với đặc
điểm hoạt động học tập của SV đại học

1.4. Dạy học môn Giáo dục học ở Đại học Sƣ phạm
1.4.1. Đặc trưng dạy học ở Đại học Sư phạm. Trường ĐHSP là nơi:
- Đào tạo SV trở thành các nhà nghiên cứu khoa học cơ bản, khoa
học giáo dục và khoa học ứng dụng đạt trình độ tiên tiến.
- Là môi trường dạy học, giáo dục SV thành những người chuyên
làm công tác dạy học, quản lí giáo dục trong các cơ sở giáo dục, có trình độ
đại học và trên đại học, có lí tưởng, niềm tin, có phẩm chất đạo đức và
phẩm chất chính trị tốt đẹp của người giáo viên hiện đại.
- Vì đối tượng của người giáo viên là con người nên nội dung dạy
học ở ĐHSP không chỉ là hệ thống kiến thức cơ bản, cơ sở, chuyên ngành,
kĩ năng nghiệp vụ và thái độ, đạo đức nghề dạy học mà còn tập trung vào
những gì người giáo viên cần biết, cần làm để đảm bảo rằng tất cả học sinh
của họ đều được học.
1.4.2. Dạy học môn GDH theo tiếp cận trải nghiệm
1.4.2.1. Mục tiêu dạy học môn GDH theo tiếp cận trải nghiệm
GDH là môn học nằm trong nội dung khoa học sư phạm, mục tiêu
chính của dạy học GDH theo tiếp cận trải nghiệm là nâng cao kết quả học
tập môn học, đồng thời phát triển năng lực nghề nghiệp cho SV thông qua
tổ chức cho họ học tập trải nghiệm tri thức GDH. Các năng lực cụ thể cần
hướng tới phát triển cho sinh viên trong dạy học GDH theo tiếp cận trải
nghiệm được xác định là:
1) Năng lực ứng dụng tri thức GDH vào thực tiễn nghề nghiệp như:
* Năng lực dạy học: Năng lực vận dụng phương pháp, hình thức tổ
chức dạy học bộ môn: Năng lực tổ chức hoạt động học tập của học sinh;
Năng lực tổ chức, quản lí lớp học, tạo môi trường học tập hiệu quả


9
* Năng lực giáo dục: Năng lực giáo dục qua giảng dạy môn học;
Năng lực xây dựng kế hoạch giáo dục học sinh; Năng lực vận dụng phương

pháp giáo dục; Năng lực tổ chức hoạt động giáo dục; Năng lực xử lí các
tình huống giáo dục
2) Các năng lực khác như: Năng lực làm việc độc lập; Năng lực
hợp tác; Năng lực khám phá và sáng tạo; Năng lực nhận thức và tích cực
hóa bản thân
1.4.2.2. Nội dung dạy học môn GDH theo tiếp cận trải nghiệm
Để xác định nội dung nào của môn GDH phù hợp với dạy học theo
tiếp cận trải nghiệm, GV cần dựa vào những căn cứ sau:
* Đặc điểm dạy học theo tiếp cận trải nghiệm ở đại học
* Ưu và nhược điểm của dạy học dạy học theo tiếp cận trải nghiệm ở đại học
* Mục tiêu dạy học môn GDH theo tiếp cận trải nghiệm ở ĐHSP
* Thực tiễn hoạt động dạy học và hoạt động giáo dục trong nhà trường phổ
thông.
* Căn cứ vào những vấn đề mới, thời sự phục vụ cho việc dạy học, giáo dục
* Căn cứ vào cấu trúc nội dung dạy học GDH ở ĐHSP.
Với những căn cứ trên, nội dung dạy học môn GDH theo tiếp cận
trải nghiệm chính là nội dung của hoạt động dạy và học, ở đó GV thiết kế
bài học trong nội dung chương trình môn GDH dưới dạng các bài tập trải
nghiệm phục vụ thực tiễn nghề nghiệp như: tình huống, hệ thống Cases,
chủ đề dự án... Sau đó, GV tổ chức, lãnh đạo, điều khiển SV tự lập kế
hoạch, tự giải quyết bài tập trải nghiệm, tự nhìn nhận, đánh giá vấn đề dưới
góc nhìn mới, qua đó đạt được mục tiêu dạy học GDH theo tiếp cận trải
nghiệm đã đề ra.
1.4.2.3. Phương pháp dạy học môn GDH theo tiếp cận trải nghiệm
Có một số phương pháp điển hình, cốt lõi của dạy học GDH theo
tiếp cận trải nghiệm, đó là: 1)Phương pháp dạy học dựa vào dự án; 2)
Phương pháp tình huống; 3) Phương pháp giải quyết vấn đề; 4) Phương
pháp thảo luận nhóm.
1.4.2.4. Hình thức tổ chức dạy học môn GDH theo tiếp cận trải nghiệm
Có nhiều hình thức tổ chức dạy học, song mỗi hình thức lại có

những ưu điểm và hạn chế nhất định. Dạy học môn GDH theo tiếp cận trải
nghiệm có thể sử dụng những hình thức tổ chức dạy học sau: 1) Hình thức


10
dạy học trên lớp; 2) Hình thức tự học; 3) Hình thức nghiên cứu khoa học;
4) Hình thức tham quan học tập; Hình thức thực hành.
1.4.2.5. Hoạt động dạy học của giảng viên trong dạy học môn GDH theo
tiếp cận trải nghiệm
GV dạy học môn GDH theo tiếp cận trải nghiệm ở ĐHSP luôn giữ
vai trò tổ chức, lãnh đạo, điều khiển hoạt động học tập của SV và được thể
hiện thông qua các hoạt động cụ thể đó là: Tạo ra môi trường học tập tương
tác; Tổ chức cho SV làm bài tập dự án môn học; Định hướng SV nghiên
cứu tình huống gắn với thực tiễn nghề nghiệp; Điều khiển, khuyến khích
SV thực hành tri thức GDH ở trên lớp; Tổ chức cho SV xem phim ảnh,
băng hình về các vấn đề liên quan đến môn học; Khuyến khích SV viết
nhật kí học tập; hướng dẫn SV tự đánh giá và đánh giá chéo
1.4.2.6. Đánh giá kết quả học tập môn GDH theo tiếp cận trải nghiệm
Căn cứ vào đặc điểm của dạy học theo tiếp cận trải nghiệm ở đại
học, chúng tôi cho rằng: Việc đánh giá kết quả học tập môn GDH theo tiếp
cận trải nghiệm cần hướng vào đánh giá quá trình SV tham gia các hoạt
động học tập trải nghiệm môn GDH và đánh giá bài kiểm tra định kì và sản
phẩm hoạt động giáo dục.
1.4.2.7. Các yếu tố ảnh hưởng đến việc tổ chức dạy học môn GDH theo
tiếp cận trải nghiệm
* Các yếu tố khách quan: 1) Nội dung chương trình môn Giáo dục học; 2)
Kiến thức, kinh nghiệm sẵn có của sinh viên liên quan đến nội dung môn
Giáo dục học; 3) Tính tự giác, tích cực, tự lực học tập qua trải nghiệm của
sinh viên; 4) Điều kiện về cơ sở vật chất cần thiết cho giảng dạy theo tiếp
cận trải nghiệm trên lớp; 5) Số lượng sinh viên trong lớp học; 6) Tài liệu

hướng dẫn và tài liệu tham khảo về dạy học môn Giáo dục học theo tiếp
cận trải nghiệm ở nước ta.
* Các yếu tố chủ quan: 1) Năng lực dạy học theo tiếp cận trải nghiệm của
giảng viên giảng dạy Giáo dục học; 2) Việc áp dụng rộng rãi - phổ biến
chiến lược dạy học theo tiếp cận trải nghiệm của giảng viên ĐHSP; 3) Sự
đầu tư của giảng viên giảng dạy Giáo dục học đối với việc tìm tòi, nghiên
cứu, triển khai thực hiện các chiến lược dạy học hiện đại trong đó có dạy
học theo tiếp cận trải nghiệm.
Kết luận chƣơng 1


11
1. Dạy học theo tiếp cận trải nghiệm là một chiến lược dạy học tích
cực, hiện đại, có tác động rất lớn đối với hiệu quả của quá trình dạy học.
2. Ở Việt Nam, đã có nhiều tác giả quan tâm nghiên cứu về chiến
lược dạy học này, song chủ yếu tập trung vào những môn học có tiềm năng
ở trường phổ thông. Đối với bậc đại học, những nghiên cứu về vấn đề này
còn rất ít và chưa có nghiên cứu nào về dạy học GDH cho SV ĐHSP theo
tiếp cận trải nghiệm.
3. Dạy học môn GDH theo tiếp cận trải nghiệm ở ĐHSP thực chất là
dựa vào: quan điểm, triết lí về trải nghiệm; chu trình học tập qua trải
nghiệm của Kolb (1984); đặc điểm dạy học theo tiếp cận trải nghiệm ở
ĐHSP; mục tiêu, nội dung, phương pháp, hình thức dạy học theo tiếp cận
trải nghiệm để tổ chức dạy học GDH nhằm nâng cao kết quả học tập, góp
phần phát triển năng lực nghề cho SV.
4. Dạy học môn GDH theo tiếp cận trải nghiệm ở ĐHSP là quá trình
giảng viên tập trung vào việc định hướng, hỗ trợ sinh viên tạo ra các trải
nghiệm và dẫn dắt sinh viên chủ động học tập bằng trải nghiệm thông qua
một số phương pháp dạy học hiện đại, qua đó hình thành, phát triển năng
lực và giá trị nghề nghiệp cho bản thân, đáp ứng chuẩn đầu ra của trường

sư phạm hiện nay.
Chƣơng 2. THỰC TRẠNG DẠY HỌC MÔN GIÁO DỤC HỌC CHO
SINH VIÊN ĐẠI HỌC SƢ PHẠM THEO TIẾP CẬN TRẢI NGHIỆM
2.1. Khái quát về quá trình khảo sát thực trạng
2.1.1. Mục đích khảo sát: Đánh giá thực trạng nhận thức và thực trạng dạy
học môn GDH theo tiếp cận trải nghiệm làm cơ sở định hướng cho việc tổ
chức dạy học môn GDH theo tiếp cận trải nghiệm ở ĐHSP nhằm nâng cao
kết quả học tập, góp phần phát triển năng lực nghề nghiệp cho sinh viên.
2.1.2. Nội dung khảo sát: Tập trung vào những nội dung cơ bản sau:
* Thực trạng nhận thức của GV giảng dạy môn GDH về dạy học theo tiếp
cận trải nghiệm ở đại học.
* Thực trạng tổ chức dạy học môn GDH theo tiếp cận trải nghiệm ở ĐHSP
* Điểm mạnh và hạn chế trong dạy học GDH theo tiếp cận trải nghiệm ở
ĐHSP
* Yếu tố ảnh hưởng đến việc tổ chức dạy học GDH theo tiếp cận TN ở
ĐHSP.


12
2.1.3. Đối tượng khảo sát: GV giảng dạy môn GDH là đối tượng khảo sát
chính và SV năm thứ 3 các khoa đã học xong chương trình môn GDH ở các
trường ĐHSP nêu trên là đối tượng khảo sát phụ.
.2.1.4. Phương pháp khảo sát: 1) Điều tra bằng phiếu; 2) Nghiên cứu sản
phẩm hoạt động; 3) Quan sát; 4) Phỏng vấn.
2.1.5. Phương pháp xử lí số liệu: Sử dụng phần mềm SPSS để xử lí số
liệu. Những câu hỏi yêu cầu người được hỏi lựa chọn một hoặc một số tiêu
chí đã xây dựng thì xử lí bằng số ý kiến trả lời và được lượng hóa thành tỉ
lệ phần trăm (%). Những câu hỏi khảo sát với 5 mức độ, chúng được sắp
xếp theo mức độ giảm dần, tương ứng với chúng là các điểm số 5; 4; 3; 2; 1
được xử lí theo điểm trung bình cộng. Mức độ chênh lệch của điểm trung

bình cộng của các câu có thang đo 5 mức độ được tính bằng cách: Lấy
điểm cao nhất của thang đo (5 điểm) trừ đi điểm thấp nhất của thang đo (1
điểm) chia ra làm 5 mức để thu được điểm chênh lệch là 0,8.
2.2. Kết quả khảo sát thực trạng
2.2.1. Thực trạng nhận thức của giảng viên giảng dạy môn GDH về dạy
học theo tiếp cận trải nghiệm ở đại học.
2.2.1.1. Nhận thức về đặc điểm dạy học theo tiếp cận trải nghiệm ở đại học
2.2.1.2. Nhận thức về ưu và nhược điểm của dạy học theo tiếp cận TN ở đại học
2.2.1.3. Nhận thức về sự phù hợp của dạy học theo tiếp cận trải nghiệm với
đặc điểm hoạt động học tập của sinh viên đại học
2.2.1.4. Nhận thức về vai trò của phương pháp và hình thức tổ chức dạy
học theo tiếp cận trải nghiệm đối với kết quả học tập của SV đại học
2.2.2. Thực trạng tổ chức dạy học môn GDH theo tiếp cận trải nghiệm ở
ĐHSP
2.2.2.1.Về xác định mục tiêu dạy học môn GDH theo tiếp cận trải nghiệm
2.2.2.2. Về thiết kế nội dung dạy học môn GDH theo tiếp cận trải nghiệm
2.2.2.3. Về sử dụng phương pháp dạy học GDH theo tiếp cận trải nghiệm
2.2.2.4. Về sử dụng hình thức tổ chức DH GDH theo tiếp cận trải nghiệm
2.2.2.5. Về sử dụng các hoạt động DH trong DH GDH theo tiếp cận trải nghiệm
2.2.2.6. Về sử dụng PP đánh giá trong DH GDH theo tiếp cận trải nghiệm
2.2.2.7. Thực trạng kết quả học tập môn GDH của sinh viên ĐHSP
2.2.3. Điểm mạnh và hạn chế trong DH GDH theo tiếp cận trải nghiệm ở
ĐHSP


13
2.2.4. Những yếu tố khách quan và chủ quan ảnh hưởng đến việc tổ
chức dạy học môn GDH theo tiếp cận trải nghiệm ở ĐHSP
Nhận định chung về thực trạng
+ Những mặt đạt được

Đa số GV có nhận thức khá đầy đủ về đặc điểm dạy học theo tiếp
cận trải nghiệm ở đại học và cho rằng, việc dạy học theo tiếp cận trải
nghiệm là hoàn toàn phù hợp với đặc điểm hoạt động học tập của SV đại
học. Khi dạy học môn GDH theo tiếp cận trải nghiệm, đa số GV quan tâm
đến việc thiết kế nội dung và lựa chọn phương pháp, hình thức tổ chức dạy
học; các GV đã có sự gia công sư phạm đối với nội dung môn GDH. Bên
cạnh đó, nhiều giảng viên cũng nhận thức khá tốt về vai trò của phương
pháp và hình thức tổ chức dạy học theo tiếp cận trải nghiệm, là thành tố
quan trọng tác động trực tiếp đến kết quả học tập GDH của sinh viên. Do
vậy, sau khi học xong môn học này, phần lớn sinh viên đã nắm vững hệ
thống tri thức GDH và yêu thích môn học. Một bộ phận lớn GV nắm được
một số phương pháp dạy học mới đã được đưa vào trường ĐHSP để giảm
bớt việc dạy học môn GDH bằng phương pháp thuyết trình
+ Những tồn tại
Về nhận thức: Một số GV giảng dạy GDH vẫn chưa thực sự quan
tâm đến các PPDH có ưu thế trong dạy học GDH theo tiếp cận trải nghiệm
như PPDH tình huống, dự án, thực hành, giải quyết vấn đề. Do đó, việc vận
dụng chiến lược dạy học mới chưa phù hợp, việc gắn kết tri thức lí luận vào
thực tiễn còn hạn chế. Vì vậy việc đánh giá kết quả học tập của SV vẫn
nặng về kết quả trả lời câu hỏi trắc nghiệm khách quan và bài thi tự luận,
nhấn mạnh tái hiện kiến thức hơn là đánh giá cách thức, con đường học tập
để đi đến kết quả. Đây chính là nguyên nhân dẫn đến những hạn chế về kĩ
năng, tình cảm nghề nghiệp của phần lớn SV ĐHSP, khó khăn trong việc
đáp ứng được yêu cầu của người giáo viên hiện đại. Cho đến thời điểm này
việc áp dụng chiến lược DH này vào DH GDH còn chưa rộng rãi/phổ biến.
Về thực trạng DH GDH theo tiếp cận trải nghiệm, nhiều GV luôn đề cao
vai trò của bản thân và ít đề cao vai trò của SV, họ thường tập trung giúp
SV nắm bắt tri thức GDH bằng cách: tổ chức nghiên cứu giáo trình, thuyết
trình kết hợp với sử dụng phương tiện nghe, nhìn để liên hệ kiến thức lí
luận với thực tiễn, SV nghe, nhìn và sau đó rút ra kết luận tổng quát. Việc

tổ chức cho SV chuyển đổi kiến thức lí luận GDH thành tình cảm và kĩ
năng nghề nghiệp thông qua các hoạt động DH như: tổ chức nghiên cứu


14
tình huống; làm dự án; thực hành tri thức GDH; viết nhật kí học tập...còn
hạn chế. Có nhiều yếu tố khách quan, chủ quan ảnh hưởng lớn đến việc tổ
chức dạy học môn GDH theo tiếp cận trải nghiệm và những yếu tố chủ
quan luôn là những ảnh hưởng chủ yếu.
Kết luận chƣơng 2
Kết quả khảo sát thực trạng cho thấy, những mặt đạt được trong
việc tổ chức DH GDH cho SV ĐHSP là những biểu hiện đáng mừng đánh
dấu sự chuyển biến tích cực cho việc đổi mới DH môn GDH nhằm đáp ứng
yêu cầu đổi mới công tác đào tạo giáo viên ở ĐHSP hiện nay.
Những mặt còn tồn tại như: đa số GV dạy học môn GDH chủ yếu
bằng phương pháp thuyết trình, do đó một bộ phận SV nắm vững được tri
thức GDH, có tình cảm với môn GDH nhưng lại yếu và thiếu về kĩ năng
nghề nghiệp và hạn chế về tình cảm nghề nghiệp để đáp ứng yêu cầu đổi
mới giáo dục hiện nay. Giải pháp cho thực trạng này là GV cần phải phát
huy hết ưu thế của dạy học GDH theo tiếp cận trải nghiệm cho SV ĐHSP.
Nhiều GV có tâm thế sẵn sàng đổi mới dạy học môn GDH theo
tiếp cận trải nghiệm để hình thành năng lực nghề cho SV, nhưng tài liệu
tham khảo về vấn đề này còn hạn chế khiến một bộ phận GV lúng túng
trong việc xác định đúng, đủ đặc điểm dạy học theo tiếp cận trải nghiệm,
hoặc một bộ phận GV đã xác định đúng, đủ đặc điểm của dạy học theo tiếp
cận trải nghiệm nhưng do sĩ số lớp học đông, điều kiện cơ sở vật chất phục
vụ dạy và học chưa đảm bảo…nên việc áp dụng chiến lược dạy học này
vào thực tiễn dạy học GDH chưa đạt kết quả như mong muốn. Do vậy, việc
xây dựng quy trình tổ chức dạy học GDH theo tiếp cận trải nghiệm luôn
mang tính cấp thiết vì đây sẽ là nguồn tài liệu quan trọng để GV tham khảo,

áp dụng vào dạy học GDH ở ĐHSP góp phần phát triển năng lực nghề
nghiệp cho SV.


15
Chƣơng 3. TỔ CHỨC DẠY HỌC MÔN GIÁO DỤC HỌC CHO SINH
VIÊN ĐẠI HỌC SƢ PHẠM THEO TIẾP CẬN TRẢI NGHIỆM
3.1. Yêu cầu tổ chức dạy học GDH cho SV ĐHSP theo tiếp cận trải nghiệm
Dựa vào đặc điểm dạy học theo tiếp cận trải nghiệm ở trường đại
học. Chúng tôi xác định những yêu cầu cụ thể trong việc tổ chức dạy học
môn GDH cho sinh viên ĐHSP theo tiếp cận trải nghiệm như sau:
3.1.1. Đảm bảo mục tiêu dạy học môn Giáo dục học theo tiếp cận trải nghiệm
3.1.2. GV cần nhận định đúng và tôn trọng những kinh nghiệm sẵn có của
SV, đồng thời tổ chức cho họ học tập môn GDH bắt đầu từ những kinh
nghiệm đó.
3.1.3. Dạy và học là một hoạt động xã hội. Vì vậy, cần khơi dậy cảm xúc
tích cực cho SV thông qua tạo lập và duy trì mối quan hệ thân thiện, cởi
mở giữa GV với SV và SV với nhau trong quá trình dạy học môn Giáo dục
học.
3.1.4. Giảng viên cần tạo không gian đàm thoại trong dạy học.
3.1.5. Tạo cơ hội để sinh viên phát huy tính tự lực và khả năng ứng dụng tri
thức Giáo dục học vào thực tiễn dạy học, giáo dục.
3.2. Quy trình tổ chức DH môn GDH cho SV ĐHSP theo tiếp cận trải nghiệm
Để xây dựng được quy trình tổ chức dạy học GDH theo tiếp cận
trải nghiệm ở ĐHSP, việc khai thác vận dụng và phát triển từ mô hình học
tập qua trải nghiệm của Kolb là vô cùng quan trọng. Mô hình này đã mô tả
chu trình bốn giai đoạn học tập qua trải nghiệm: 1/Kinh nghiệm cụ thể;
2/Quan sát - phản ánh; 3/Khái niệm hóa trừu tượng; 4/Thực hành chủ động.
Bốn giai đoạn học tập qua trải nghiệm của Kolb vận hành trong một chu
trình tuần hoàn hình xoắn ốc liên tục.

Trong phạm vi của luận án, bốn giai đoạn học tập trải nghiệm của
Kolb là cốt lõi, là chỗ dựa để đề xuất quy trình tổ chức dạy học môn GDH
ở ĐHSP theo tiếp cận trải nghiệm, bao gồm bốn bước mà GV cần phải thực
hiện để giúp SV học tập thông qua việc nghiên cứu các bài tập trải nghiệm
GDH, đó là: Bước 1: Định hướng SV thu thập thông tin để thiết kế nội
dung dạy học GDH thành các bài tập trải nghiệm và yêu cầu SV tự thiết kế
bài tập trải nghiệm đồng thời lập kế hoạch giải quyết bài tập trải nghiệm
đó. Bước này tương ứng với quá trình học tập chuyển từ “kinh nghiệm cụ
thể” sang “quan sát - phản ánh”; Bước 2: Định hướng SV chia sẻ, xử lí,
phản biện mang tính xây dựng về những bài tập trải nghiệm đã được thiết


16
kế và tiến hành giải quyết/thực hiện bài tập trải nghiệm. Bước này tương
ứng với quá trình học tập chuyển từ “quan sát - phản ánh” sang “khái
niệm hóa trừu tượng”; Bước 3: Hướng dẫn, khuyến khích SV tổng kết và
báo cáo kết quả thực hiện các yêu cầu, nhiệm vụ trong bài tập trải nghiệm
GDH. Bước này tương ứng với quá trình học tập chuyển từ “khái niệm hóa
trừu tượng” sang “thực hành chủ động”; Bước 4: Điều khiển SV đánh giá,
điều chỉnh quá trình giải quyết bài tập trải nghiệm GDH. Bước này tương
ứng với quá trình học tập chuyển từ “thực hành chủ động” sang “kinh
nghiệm cụ thể”. Quy trình tổ chức dạy học GDH cho SV ĐHSP theo tiếp
cận trải nghiệm được thể hiện như sau:

Hình 3.1. Quy trình tổ chức DH GDH cho SV ĐHSP theo tiếp cận trải
nghiệm
Bước 1: Định hướng sinh viên thu thập thông tin để thiết kế nội dung
dạy học Giáo dục học thành các bài tập trải nghiệm và yêu cầu sinh viên
tự thiết kế bài tập trải nghiệm đồng thời lập kế hoạch giải quyết bài tập
trải nghiệm đó.

1) GV định hướng SV thu thập thông tin để thiết kế nội dung dạy học GDH
thành bài tập trải nghiệm:
- Quy trình thu thập thông tin để thiết kế bài tập trải nghiệm GDH
* SV nghiên cứu nội dung bài học GDH.
* SV xác định mục tiêu bài tập trải nghiệm GDH cần thiết kế


17
* SV khai thác kinh nghiệm sẵn có của bản thân liên quan đến nội
bài học GDH.
* SV thu thập tư liệu từ thực tiễn liên quan đến nội dung bài học
* SV viết bài tập trải nghiệm GDH.
* SV đánh giá và hoàn thiện bài tập trải nghiệm
- Yêu cầu đối với bài tập trải nghiệm GDH:
+ Bài tập trải nghiệm GDH phải bám sát mục tiêu dạy học GDH.
+ Bài tập trải nghiệm GDH phải có bối cảnh.
+ Bài tập trải nghiệm GDH phải đảm bảo tính vừa sức.
2) GV tổ chức cho sinh viên tự thiết kế bài tập trải nghiệm GDH
3) SV lập kế hoạch giải quyết bài tập trải nghiệm GDH.
Bước 2: Định hướng SV chia sẻ, xử lí, phản biện mang tính xây dựng về
những bài tập trải nghiệm đã được thiết kế và tiến hành giải quyết bài
tập trải nghiệm.
GV định hướng, tạo cơ hội, khuyến khích SV thực hiện một số
việc sau:
- Chia nhóm chia sẻ, thảo luận, xác định rõ chức năng của các
thành viên
- Đặt ra câu hỏi cho GV và bạn học nhằm thỏa mãn những nguyện
vọng, mong muốn, thắc mắc của bản thân trong quá trình trải nghiệm.
- Phán đoán những tình huống, rủi ro có thể xảy ra trong khi trải
nghiệm.

- SV tiến hành giải quyết/thực hiện bài tập trải nghiệm theo kế
hoạch và nhiệm vụ được phân công.
Bước 3: Hướng dẫn, khuyến khích sinh viên tổng kết và báo cáo kết quả
thực hiện các yêu cầu, nhiệm vụ trong bài tập trải nghiệm GDH.
- Cá nhân hoặc nhóm sinh viên chia sẻ những điều đã trải nghiệm
- Sinh viên rút ra ý nghĩa của việc trải nghiệm
- Sinh viên báo cáo kết quả trải nghiệm các yêu cầu trong bài tập.
Bước 4: Điều khiển SV đánh giá, điều chỉnh quá trình giải quyết bài tập
trải nghiệm Giáo dục học
- Điều khiển sinh viên tự đánh giá và đánh giá chéo quá trình và
sản phẩm thực hiện các yêu cầu, nhiệm vụ trong bài tập trải nghiệm GDH
của mình và bạn học nhằm nhận thức rõ kết quả học tập và những trải
nghiệm thành công cũng như thiếu sót của mình, từ đó có thể huy động sự
hỗ trợ của bạn học và giảng viên để tiến hành thêm một số hoạt động củng


18
cố nhằm điều chỉnh và hoàn thiện kinh nghiệm GDH mới cho bản thân.
Khi đánh giá, nhận xét kết quả giải quyết bài tập trải nghiệm GDH, cần sử
dụng từ ngữ mang tính tích cực. Đánh giá, nhận xét nên theo quy tắc: 1:1:1
(ưu điểm:1; hạn chế:1; câu hỏi: 1), các ý kiến đánh giá, nhận xét sau không
trùng lặp với ý kiến trước.
- Khuyến khích sinh viên nhận xét, đánh giá chung về quá trình
học tập trải nghiệm bài học GDH
- GV chính xác hóa kiến thức, kĩ năng nghề nghiệp cần rèn luyện,
phát triển và chuyển sang bài học GDH mới bắt đầu từ bước 1 đến bước cuối
cùng của quy trình tổ chức dạy học môn GDH theo tiếp cận trải nghiệm.
3.3. Vận dụng quy trình tổ chức dạy học môn GDH cho sinh viên ĐHSP
theo tiếp cận trải nghiệm trong dạy học dự án và dạy học tình huống
Kết quả khảo sát thực trạng dạy học môn GDH cho SV ĐHSP theo tiếp

cận trải nghiệm trong chương 2 cho thấy: đa số GV sử dụng các phương
pháp thuyết trình là chủ đạo trong dạy học môn GDH, dẫn đến kết quả học
tập môn học này của sinh viên về kiến thức và thái độ đối với môn GDH thì
rất tốt nhưng khả năng vận dụng kiến thức đó vào thực tiễn lại yếu vì thiếu kĩ
năng, đặc biệt là kĩ năng mềm. Những phương pháp đặc trưng cho dạy học
theo tiếp cận trải nghiệm và có ưu thế trong việc hình thành, phát triển tình
cảm cũng như năng lực nghề nghiệp cho SV lại ít được GV GDH sử dụng.
Do đó, trong phạm vi của luận án, việc vận dụng quy trình tổ chức dạy học
GDH ở ĐHSP theo tiếp cận trải nghiệm trong dạy học dự án và dạy học tình
huống không chỉ là nguồn thông tin hữu ích để GV giảng dạy GDH tham
khảo và triển khai thực hiện trong quá trình dạy học, nhằm nâng cao kết quả
học tập môn GDH của SV mà còn giúp SV tiếp cận với những chiến lược
dạy học mới để áp dụng vào dạy học môn mình phụ trách trong quá trình
thực tập sư phạm và ra trường công tác tại trường phổ thông hiệu quả.
3.3.1. Vận dụng quy trình tổ chức dạy học môn GDH cho SV ĐHSP theo
tiếp cận trải nghiệm trong dạy học dự án
* Mục đích
* Tiến trình (thực hiện theo bốn bước của quy trình vĩ mô như đã xây dựng
ở trên)
*. Ví dụ minh họa việc vận dụng quy trình tổ chức dạy học môn GDH cho
SV ĐHSP theo tiếp cận trải nghiệm trong dạy học dự án: Bài: Phương
pháp dạy học


19
3.3.2. Vận dụng quy trình tổ chức dạy học môn GDH cho SV ĐHSP theo
tiếp cận trải nghiệm trong dạy học tình huống
*. Mục đích
* Tiến trình (thực hiện theo bốn bước của quy trình vĩ mô như đã xây dựng
ở trên)

* Ví dụ minh họa việc vận dụng quy trình tổ chức dạy học GDH cho SV
ĐHSP theo tiếp cận trải nghiệm trong dạy học tình huống: Bài: Nguyên tắc
dạy học
3.4. Điều kiện cơ bản đảm bảo vận dụng quy trình tổ chức dạy học
môn GDH cho sinh viên ĐHSP theo tiếp cận trải nghiệm
* Công tác quản lí, chỉ đạo của Ban Giám hiệu trường ĐHSP
* Đội ngũ giảng viên giảng dạy môn GDH
* Cơ sở vật chất và tài liệu hướng dẫn, tài liệu tham khảo về DH theo tiếp
cận TN.
Kết luận chƣơng 3
1) Xác định và phân tích được các yêu cầu tổ chức dạy học môn GDH cho
SV ĐHSP theo tiếp cận trải nghiệm
2) Khai thác và vận dụng mô hình học tập qua trải nghiệm của Kolb để xây
dựng quy trình tổ chức dạy học môn GDH cho SV ĐHSP gồm 4 bước đảm
bảo phù hợp với môn GDH và đặc điểm hoạt động học tập của SV đại học
3) Đề xuất việc vận dụng quy trình tổ chức dạy học môn GDH cho SV
ĐHSP theo tiếp cận trải nghiệm trong dạy học dự án và dạy học tình
huống, đồng thời đưa ra ví dụ minh họa việc vận dụng quy trình đó. Làm
rõ một số điều kiện cơ bản đảm bảo vận dụng quy trình tổ chức dạy học
môn GDH cho sinh viên ĐHSP theo tiếp cận trải nghiệm đạt hiệu quả.
Chƣơng 4. THỰC NGHIỆM SƢ PHẠM
4.1. Khái quát quá trình thực nghiệm sƣ phạm
4.1.1. Mục đích thực nghiệm; Kiểm tra tính đúng đắn của giả thuyết khoa
học đã được xây dựng, khẳng định tính hiệu quả, khả thi của quy trình tổ
chức dạy học môn GDH cho SV ĐHSP theo tiếp cận trải nghiệm mà đề tài
đề xuất: Cụ thể, đánh giá tác động của quy trình tổ chức dạy học GDH theo
tiếp cận trải nghiệm đến kết quả học tập môn học này của sinh viên ĐHSP.
4.1.2. Nội dung thực nghiệm: Ở chương 3, chúng tôi đã thiết kế quy trình vĩ
mô để tổ chức dạy học GDH cho SV ĐHSP theo tiếp cận trải nghiệm gồm

20
bốn bước cơ bản, từ đó vận dụng quy trình này trong dạy học dự án và dạy
học tình huống. Trong quá trình vận dụng, GV cần định hướng, giúp đỡ, hỗ
trợ SV học tập GDH bằng cách SV phải trải qua bốn bước cơ bản của quy
trình vĩ mô sao cho phù hợp với đặc trưng của dạy học dự án và dạy học tình
huống. Vì vậy, trong chương này, để đảm bảo tính cụ thể, rõ ràng khi tiến
hành thực nghiệm, chúng tôi lựa chọn một đại diện đó là: Vận dụng quy trình
tổ chức dạy học môn GDH cho SV ĐHSP theo tiếp cận trải nghiệm trong
dạy học tình huống như đã trình bày ở mục 3.3.2 để dạy cho lớp thực nghiệm
bài “Nguyên tắc dạy học” và bài “Phương pháp dạy học” trong phần lí luận
dạy học thuộc chương trình môn GDH đào tạo hệ đại học.
4.1.3. Đối tượng thực nghiệm: Đối tượng và cơ sở thực nghiệm là SV
khóa 41 và khóa 42 trường ĐHSP Hà Nội 2. Mỗi khóa chọn hai lớp, gồm
một lớp thực nghiệm và một lớp đối chứng, việc lựa chọn các lớp thực
nghiệm và lớp đối chứng dựa trên cơ sở thu thập thông tin về SV từ phòng
đào tạo, văn phòng khoa, từ quan sát các lớp đã được thiết lập để tính toán
sự cân đối, tương xứng nhau về các tiêu chí sau: 1/Học lực năm thứ nhất
của sinh viên; 2/ Sinh viên ngành sư phạm ở các khoa cơ bản (không thuộc
chuyên ngành Tâm lí - Giáo dục); 3/ Giới tính và sĩ số trong mỗi lớp; 4/
Điều kiện cơ sở vật chất và trang thiết bị dạy học.
4.1.4. Phương pháp thực nghiệm: Tiến hành thực nghiệm sư phạm vào
học kì 1 năm học 2016 - 2017 đối với SV khóa 41 và học kì 1 năm học
2017 - 2018 đối với SV khóa 42 thuộc ngành sư phạm các khoa cơ bản. Cả
hai lớp thực nghiệm, đối chứng đều do tác giả luận án trực tiếp giảng dạy
với nội dung như nhau. Kết thúc mỗi bài thực nghiệm, chúng tôi tiến hành
kiểm tra lớp thực nghiệm và lớp đối chứng với cùng đề kiểm tra, thời gian
làm bài như nhau và có chung tiêu chí đánh giá. Các lớp đối chứng được
dạy bình thường theo dạy học truyền thống. Các lớp thực nghiệm được dạy
theo quy trình đã thiết kế ở chương 3.

4.1.5. Quy trình thực nghiệm: Gồm: Giai đoạn chuẩn bị thực nghiệm;
Giai đoạn triển khai thực nghiệm; Giai đoạn phân tích và đánh giá kết quả
thực nghiệm
4.1.6. Tiêu chí đánh giá và phương thức xử lí kết quả thực nghiệm
Đánh giá kết quả thực nghiệm sư phạm thể hiện trên ba phương
diện: Kiến thức, kĩ năng và thái độ sinh viên đạt được, đồng thời kết quả
thực nghiệm được xem xét, đánh giá về mặt định lượng và định tính.


21
4.2. Phân tích kết quả thực nghiệm sƣ phạm
4.2.1. Phân tích kết quả thực nghiệm về mặt định lượng
4.2.1.1. Phân tích kết quả thực nghiệm sư phạm vòng 1
Kết quả thực nghiệm sư phạm vòng 1 về mặt định lượng cho thấy:
Điểm kiểm tra đầu ra của sinh viên lớp thực nghiệm cao hơn điểm kiểm tra
đầu ra của sinh viên lớp đối chứng. Tại lớp thực nghiệm, điểm kiểm tra đầu
ra cao hơn đầu vào, sự sai khác giữa các điểm trung bình và một số tham số
cơ bản khác có ý nghĩa về mặt thống kê. Tuy nhiên, đây mới chỉ là bước
đầu khẳng định việc sử dụng quy trình tổ chức dạy học GDH cho SV
ĐHSP theo tiếp cận trải nghiệm có khả năng nâng cao kết quả học tập cho
sinh viên. Để đảm bảo được tính ổn định, bền vững và phát triển của những
giá trị đạt được, quy trình tổ chức dạy học GDH theo tiếp cận trải nghiệm
cần được tiếp tục thực nghiệm vòng 2 để có thể triển khai trên diện rộng,
góp phần nâng cao chất lượng dạy học GDH nói riêng và nâng cao chất
lượng đạo tạo giáo viên ở trường sư phạm nói chung.
4.2.1.2. Phân tích kết quả thực nghiệm sư phạm vòng 2
Điểm trung bình đầu ra của lớp TN2 là 6.943396, đầu vào là
6.320755. Đầu ra cao hơn đầu vào là 0.62 điểm. Trị số tuyệt đối của Z kiểm
định (Z = 2.476) lớn hơn Z lí thuyết - Trị số z tiêu chuẩn xác xuất 0.05 hai
chiều (Zlt = 1,959). Các giá trị P(Z<=z) two-tail = 0.01) nhỏ hơn giá trị P

cho phép là 0.05 (P<0.05). Trong phần phân tích phương sai (Anova) cho
ta biết trị số kiểm định giả thuyết (F= 6.1272) lớn hơn trị số kiểm định tiêu
chuẩn (F crit =3.932438). Do đó, khẳng định rằng sự khác biệt giữa các giá
trị trung bình đầu vào và đầu ra của lớp TN2 là có ý nghĩa khoa học. Nghĩa
là sử dụng quy trình tổ chức dạy học GDH theo tiếp cận trải nghiệm sẽ
nâng cao kết quả học tập, góp phần rèn luyện và phát triển năng lực nghề
cho sinh viên ĐHSP.
4.2.2. Phân tích kết quả thực nghiệm về mặt định tính: 1) Đánh giá qua
quan sát: Các biểu hiện về thái độ và tình cảm đối với hoạt động học tập;
Các biểu hiện sáng tạo của sinh viên trong quá trình học tập: Về không khí
lớp học; 2) Đánh giá qua sử dụng phiếu hỏi và phỏng vấn: Đánh giá của
giảng viên về quy trình tổ chức dạy học GDH theo tiếp cận trải nghiệm; Tự
đánh giá của sinh viên:


22
Kết luận chƣơng 4
Từ kết quả phân tích về mặt định lượng và định tính của thực
nghiệm sư phạm, cho thấy: Việc sử dụng quy trình tổ chức dạy học GDH
theo tiếp cận trải nghiệm có tác dụng nâng cao kết quả học tập môn GDH,
góp phần hình thành và phát triển năng lực nghề nghiệp cho sinh viên
ĐHSP. Cụ thể là:
- ĐTB kết quả kiểm tra đầu ra của hai lớp TN1 và TN2 cao hơn kết
quả kiểm tra đầu vào.
- ĐTB kết quả kiểm tra của các lớp thực nghiệm cao hơn các lớp
đối chứng.
- Kết quả sự sai khác giữa các ĐTB của lớp thực nghiệm và đối
chứng; giữa lớp thực nghiệm đầu vào và đầu ra được chứng minh có ý
nghĩa về mặt thống kê
- Thông qua thực nghiệm 2 vòng, những biểu hiện về thái độ, tình

cảm, tính tích cực đối với việc học, sự sáng tạo và bầu không khí lớp học
sôi nổi ở lớp thực nghiệm tốt hơn lớp đối chứng…đã khẳng định giả thuyết
khoa học mà đề tài đặt ra là đúng đắn và có tính khả thi.

KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ
1. KẾT LUẬN
1.1. Xác định phạm trù khái niệm trải nghiệm, dạy học theo tiếp cận trải
nghiệm,. Xác định được đặc điểm dạy học theo tiếp cận trải nghiệm ở đại
học, từ đó khẳng định đây là một chiến lược dạy học có khả năng tạo cơ
hội, điều kiện cho SV bộc lộ kinh nghiệm vốn có, thái độ, cảm xúc, ý chí
của bản thân trong quá trình học tập, giúp họ thấy được ý nghĩa của môn
GDH với thực tiễn nghề nghiệp của bản thân.
1.2. Xác định được mục tiêu, nội dung, phương pháp, hình thức tổ chức dạy
học GDH theo tiếp cận trải nghiệm. Chỉ ra được sự phù hợp của dạy học
theo tiếp cận trải nghiệm đối với đặc điểm hoạt động học tập của SV đại
học, chỉ rõ hoạt động DH của GV trong dạy học theo tiếp cận trải nghiệm,
xác định được cách thức đánh giá kết quả học tập của SV và nhận diện
được những yếu tố khách quan và chủ quan ảnh hưởng đến việc tổ chức
dạy học GDH cho SV ĐHSP theo tiếp cận TN.


23
1.3. Kết quả điều tra thực trạng cho thấy: Việc xác định mục tiêu, cách thiết
kế nội dung đặc trưng cho DH theo tiếp cận trải nghiệm chưa được GV chú
trọng, còn nặng hàn lâm, lí thuyết; PPDH chưa gắn chặt với thực tiễn, chưa
tạo cơ hội để SV bộc lộ kinh nghiệm phong phú vốn có của mình; chưa
khuyến khích sự sáng tạo; chưa quan tâm đến hứng thú, nhu cầu của SV
trong quá trình hình thành năng lực nghề nghiệp…dẫn đến kết quả đạt được
về kiến thức, thái độ đối với môn học thì tốt nhưng năng lực và thái độ, tình
cảm tích cực đối với nghề nghiệp thì hạn chế. Thực trạng trên là do đa số

GV nhận thức đúng và đủ về bản chất của dạy học theo tiếp cận trải nghiệm
chưa cao. Các hoạt động dạy học vẫn chưa đề cao vai trò chủ động, tích
cực của SV, do ngại thiết kế và tổ chức các hoạt động học tập cho SV.
1.4. Đã chỉ ra được các yêu cầu dạy học GDH theo tiếp cận trải nghiệm.
Xây dựng được quy trình tổ chức dạy học GDH theo tiếp cận trải nghiệm
bao gồm bốn bước Đồng thời đề xuất vận dụng quy trình tổ chức dạy học
GDH cho SV ĐHSP theo tiếp cận trải nghiệm trong dạy học dự án và dạy
học tình huống.
1.5. Vận dụng quy trình tổ chức dạy học GDH theo tiếp cận trải nghiệm
trong dạy học tình huống được lựa chọn để tổ chức thực nghiệm sư phạm
qua hai vòng trên SV các ngành sư phạm khóa 41 và khóa 42, trường
ĐHSP Hà Nội 2. Kết quả thu được cho thấy tính phù hợp, khả thi của quy
trình tổ chức dạy học theo tiếp cận trải nghiệm, đồng thời khẳng định tính
đúng đắn của giả thuyết khoa học đã nêu. Quy trình tổ chức dạy học môn
GDH theo tiếp cận trải nghiệm đã tác động và có tác dụng nâng cao kết quả
học tập và góp phần hình thành, phát triển năng lực nghề nghiệp cho sinh
viên ĐHSP.
2. KHUYẾN NGHỊ
2.1. Đối với các cán bộ quản lí trường ĐHSP: 1/ Cần nhận thức được ý
nghĩa và vai trò quan trọng của môn GDH đối với hoạt động nghề nghiệp
của SV ĐHSP; 2/ Cần phối hợp với trường phổ thông, mời các giáo viên
giỏi, có kinh nghiệm về trường ĐHSP để hỗ trợ giảng viên GDH trong việc
thực hiện các giờ dạy mẫu, tổ chức các hoạt động giáo dục gắn với thực
tiễn trường phổ thông; 3/ Cần bố trí, sắp xếp phòng học GDH riêng với đầy
đủ điều kiện về vật chất, thiết bị dạy học hiện đại có kết nối với mạng
internet; 4/ Các lớp học nên hạn chế về số lượng SV, khoảng 30 SV/ lớp.


24
2.2. Đối với giảng viên giảng dạy môn GDH: 1/ Cần nhận thức sâu sắc về

vai trò của bản thân và môn GDH đối với việc góp phần nâng cao chất
lượng đào tạo giáo viên phổ thông ở trường ĐHSP; 2/ Cần nâng cao sự
hiểu biết cho bản thân về các lí thuyết học tập trải nghiệm, về tổ chức dạy
học theo tiếp cận trải nghiệm thông qua đọc sách, tạp chí chuyên ngành,
sinh hoạt chuyên môn…Cần nắm vững quy trình và biện pháp tổ chức dạy
học theo tiếp cận trải nghiệm mà luận án đã xây dựng; 3/ Cần nghiên cứu
về đặc điểm hoạt động học tập của sinh viên ĐHSP để thiết kế mục tiêu,
nội dung dạy học GDH theo hướng trải nghiệm; 4/ Cần vận dụng quy trình
tổ chức dạy học GDH theo tiếp cận trải nghiệm vào dạy học đảm bảo tính
đồng bộ, thường xuyên, bền vững hướng tới góp phần hình thành và phát
triển năng lực nghề nghiệp cho sinh viên ĐHSP.
2.3. Đối với sinh viên trường ĐHSP
- Cần nhận thức rõ về ý nghĩa của môn GDH với hoạt động nghề
nghiệp.
- Cần tích cực, tự giác, sáng tạo, hợp tác với giảng viên trong quá
trình học tập theo tiếp cận trải nghiệm.
- Cần rèn luyện thói quen tự học, tự nghiên cứu và tự huy động
kinh nghiệm sẵn có để giải quyết nhiệm vụ học tập. Biết cách khai thác, tra
cứu thông tin từ nhiều nguồn khác nhau để hoàn thành bài tập GDH.
- Cần mạnh dạn bày tỏ quan điểm, cảm xúc cá nhân trong học tập.