Nghiên cứu xây dựng bản đồ phân vùng rủi ro do mưa lớn cho khu vực đồng bằng Bắc Bộ

B
TR

NGă

TÀIăNGUYểNăVÀăMỌIăTR

NG HÀ N I

I H CăTÀIăNGUYểNăVÀăMỌIăTR

NG HÀ N I

LU NăV NăTH CăS

NGHIÊN C U XÂY D NG B Nă
CHO KHU V Că
CHUYÊNăNGĨNH:ăKHÍăT

PHÂN VÙNG R IăROăDOăM AăL N
NG B NG B C B

NG VÀ KHÍ H U H C

NGă ỊNHăQUỂNă

HÀ N I,ăN Mă2019


B
TR

NGă

TÀIăNGUYểNăVÀăMỌIăTR

NG HÀ N I

I H CăTÀIăNGUYểNăVÀăMỌIăTR

NG HÀ N I

LU NăV NăTH CăS

NGHIÊN C U XÂY D NG B Nă
CHO KHU V C

PHÂN VÙNG R I RO DOăM AăL N
NG B NG B C B

NGă ỊNHăQUỂN

CHUYÊN NGÀNH: KHÍăT

NG VÀ KHÍ H U H C

MÃ S : 60440222
NG

IăH

NG D N KHOA H C:

1. TS. VÕăV NăHOĨ
2. TS. CHU TH THUăH

HÀ N I,ăN M 2019

NG


CỌNGăTRỊNHă
TR

NGă

Cán b h

C HOÀN THÀNH T I

I H CăTÀIăNGUYểNăVÀăMỌIăTR

NG HÀ N I

ng d n: TS.ăVõăV năHoàăvàăTS.ăChuăTh ThuăH

ng

Cán b ch m ph n bi n 1: TS.ăBùiăMinhăT ng
Cán b ch m ph n bi n 2: TS.ăHoàngăL uăThuăTh y

Lu năv năth căs ăđ

c b o v t i:
H Iă

TR

NGă

NG CH M LU NăV NăTH CăS

I H CăTĨIăNGUYÊNăVĨăMỌIăTR
Ngày 12 tháng 01 n mă2019

NG HÀ N I


L IăCAMă OAN
Tôi xinăcamăđoanăđâyălàăcôngătrìnhănghiênăc u c a tôi; các s li u, k t qu
đ

c trình bày trong lu nă v nă làă trungă th că vàă ch aă đ

c ai công b trong công

trình nào khác.

TÁC GI LU NăV N
(Ký và ghi rõ h tên)

ngă ìnhăQuơn


L I C Mă N

Lu nă v nă th că s ă chuyênă ngànhă ă Khíă t

ng ậ Khí h u h că “Nghiênă c u xây

d ng b năđ phân vùng r iăroădoăm aăl n cho khu v c đ ng b ng B c B ”ăđưăđ

c

hoànă thànhă trongă thángă 7ă n mă 2018.ă Trongă quáă trìnhă h c t p, nghiên c i và hoàn
thành lu nă v n,ă tácă gi đưă nh nă đ

c r t nhi u s giúpă đ t th yă cô,ă giaă đìnhă vàă

b n bè.
Tr

c h t, tác gi xin g i l i c mă năsâuăs căđ năTS.ăVõăV năHoàăvàăTS.ăChuă

Th Thuă H

ngă đưă tr c ti pă h

ng d nă vàă giúpă đ tác gi trong quá trình nghiên

c u và hoàn thành lu năv nănày.

Xin chân thành c mă năt iăđ tài NCKH c p B “Nghiên c u xây d ng h
th ng h tr c nh báo, d báo chi ti t các c păđ r iăroăthiênătaiăkhíăt

ng cho khu

ng b ng B c B ” và các nhà nghiên c u tham gia th c hi năđ tàiăđưăt oăđi u

v c

ki năgiúpăđ v s li u, tài li u,ăph

ngăphápălu n cho tác gi trong quá trình hoàn

thành lu năv n.
Tác gi xin bày t lòng bi tă nă sâuă s că đ nă Khoaă Khíă t
Tr

ngă

i h că Tàiă nguyênă vàă Môiă tr

th c và t oăđi u ki năvàăh

ng Thu v nă ậ

ng Hà N iă đưă gi ng d y, truy n đ t ki n

ng d n tác gi trong su t quá trình h c t p và th c hi n

lu năv n.

Xin chân thành c mă năgiaăđình,ăb n bè và các thành viên trong l p cao h c
CH2B.Kăđưăluônăđ ngăviên,ăgiúpăđ tác gi và t o m iăđi u ki n trong quá trình h c
đ

c t t nh tăvàăđ tác gi có th hoàn thành lu năv nănày.

Xin trân tr ng c mă n!

Hà N i, ngày 12 tháng 01 n mă
2019

Tác gi


ngă

6

ìnhă

Quơn


M CL C

L IăCAMă OAN
L I C Mă N
M CL C
TÓM T T LU NăV N ........................................................................................ 9
DANH M C CÁC B NG ................................................................................... 10

DANH M C CÁC HÌNH VÀ BI Uă
M

............................................................ 11

U .............................................................................................................. 13
C ăs khoa h c ........................................................................................... 13
Tính th c ti n c a lu năv n ...................................................................... 14
M c tiêu c a lu năv n ............................................................................... 16
Các n i dung chính c a lu năv n .............................................................. 16
B c c c a lu năv n ................................................................................... 16

CH

NGă1.ăT NG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN C U ............................... 17

1.1 M t s khái ni măc ăb n ........................................................................... 17
1.2

căđi m khu v c nghiên c u ................................................................... 20

1.2.1

i u ki n t nhiên .............................................................................. 20

1.2.2

c đi m khí h u ............................................................................... 21

1.2.3

c tr ng m a khu v c đ ng b ng B c B ........................................ 23

1.2.4

i u ki n kinh t xã h i ..................................................................... 27

1.3 T ngăquanăcácăph
1.3.1

Các ph

ngăphápănghiênăc u ................................................. 27

ng pháp tính toán t n su t .................................................. 27

7


Các ph

1.3.2

ng pháp đánh giá r i ro thiên tai ........................................ 30

1.4 Tình hình nghiên c uătrongăvƠăngoƠiăn

c .............................................. 34

1.4.1

Tình hình nghiên c u ngoài n

c....................................................... 34

1.4.2

Tình hình nghiên c u trong n

c ....................................................... 39

CH
2.1ă

NGă2.ăMỌăT S

LI UăVÀăPH

NGăPHÁPăNGHIểNăC U ........... 43

t v năđ .................................................................................................. 43

2.2ăPh

ngăphápănghiênăc u........................................................................... 44

2.2.1 Ch s đánh giá m a l n ...................................................................... 44
2.2.2 Ph

ng pháp xây d ng b n đ phân vùng r i ro do m a l n ................ 45

2.3 Mô t s li u ............................................................................................... 55
CH

NGă3.ăM T S

3.1ă ánhăgiáăv hi năt

Tă

K T QU

C ............................................... 57

ngăm aăl n trong vài th p k g năđơyătrênăkhuăv c

đ ng b ng B c B ............................................................................................ 57
3.2 Xây d ng b năđ phân vùng r iăroădoăm aăl n cho khu v căđ ng b ng
B c B .............................................................................................................. 60
3.2.1 Xây d ng b n đ t n su t m a l n cho khu v c đ ng b ng B c B ...... 60
3.2.2 Xây d ng b n đ c p đ r i ro do m a l n cho khu v c đ ng b ng B c
B ................................................................................................................. 68
K T LU N .......................................................................................................... 78
M TS

KI N NGH ........................................................................................ 80

TÀI LI U THAM KH O ................................................................................... 81
PH L C 1............................................................ Error! Bookmark not defined.
PH L C 2............................................................ Error! Bookmark not defined.

8


TÓM T T LU NăV N
H và tên h c viên:

ngă ìnhăQuân

L p: CH2B.K
Cán b h

Khoá: II

ng d n: TS.ăVõăV năHoàăvà TS. Chu Th ThuăH

ng

Tênăđ tài: Nghiên c u xây d ng b năđ phân vùng r iăroădoăm aăl n cho khu v c
đ ng b ng B c B .
Tóm t t:
Lu năv năđưăt ngăquanăđ

c tình hình nghiên c uătrongăvàăngoàiăn

c v bài

toán xây d ng b năđ ruiăroăliênăquanăđ năm aăl n.ăTrênăc ăs đó,ăđ aăra các lu n
gi i v s c n thi t, m c tiêu và các lu n đi m khoa h c c a lu năv n. Lu năv năđư
nghiên c u và ch raăđ căđi măm aăl n

khu v căđ ng b ng B c B trong vài th p

k g năđây; nghiên c u và ng d ngăph

ngăphápămaătr n r iăroăđ xây d ng b n

đ phân vùng r iăroădoăm aăl n trên khu v căđ ng b ng B c B . Các k t qu phân
vùng r iăroădoăm aăl năđưătính toán d a trên các y u t nh ădi n nhăh
đ m a,ăth i gian kéo dài, m căđ ph iăbày, tính d b t năth

ng,ăc

ng

ngăc a m t s thành

ph n kinh t - xã h i. Lu năv năđưăxâyăd ng b năđ phân vùng r i ro doăm aăl n chi
ti tă hóaă đ

că đ n c p huy n thu c các t nh trên khu v că đ ng b ng B c B . Tuy

nhiên, k t qu nghiên c u còn ph thu c nhi u vào y u t ch quan do vi c tính
toán các nhân t m căđ ph iăbàyăvàătínhăd b t năth
kh o sát).

9

ngă(d a vào k t qu đi u tra

DANH M C CÁC B NG
B ngă 1.ă 1.ă Quyă đ nh các c pă đ r iă roă thiênă taiă doă m aă l n trong Quy tă đ nh s
44/2014/Q -TTg ........................................................................................................... 18
B ng 2. 1. Th ngăkêăcácăngàyăm aătrênă50mm/24hătrongăkhuăv căđ ng b ng B c B ....
........................................................................................................................................ 46
B ng 2. 2. Th ng kê các tr m và th i gian quan tr c c a các tr m tr c thu c khu v c
đ ng b ng B c B .......................................................................................................... 56
B ng 3. 1. K t qu tínhătoánăl

ngăm aămaxă1ăngàyătrênăkhuăv căđ ng b ng B c B ....

........................................................................................................................................ 61
B ng 3. 2. K t qu tínhătoánăl

ngăm aămaxă3ăngàyătrênăkhuăv căđ ng b ng B c B ....

........................................................................................................................................ 62
B ng 3. 3. K t qu tínhătoánăl

ngăm aămaxă5ăngàyătrênăkhuăv căđ ng b ng B c B ....

........................................................................................................................................ 62

B ng P. 1. Th ngă kêă cácă đ tă m aă l nă cóă l

ng > 50mm/ngày trên khu v că đ ng

b ng B c B trongăgiaiăđo n 1971 - 2015 ................ Error! Bookmark not defined.
B ng P. 2. K t qu tính toán phân vùng hi m ho do hi năt

ngăm aăl n cho khu

v căđ ng b ng B c B chi ti tăđ n c p huy n.......... Error! Bookmark not defined.
B ng P. 3. K t qu tính toán phân vùng m căđ ph iăbàyătrênăhi m ho cho khu v c
đ ng b ng B c B chi ti tăđ n c p huy n ................ Error! Bookmark not defined.
B ng P. 4. K t qu tính toán phân vùng tính d b t năth

ngă doăhi năt

ngă m aă

l n cho khu v căđ ng b ng B c B chi ti tăđ n c p huy nError! Bookmark not
defined.
B ng P. 5. K t qu tính toán phân vùng r i ro do hi năt

ngăm aăl n cho khu v c

đ ng b ng B c B chi ti tăđ n c p huy n ................ Error! Bookmark not defined.

10


DANH M C CÁC HÌNH VÀ BI Uă
Hình 1. 1: B năđ khu v căđ ng b ng B c B .............................................................. 21
Hình 1. 2: Mô t ph

ngăphápăđánhăgiáăđ nhăl

Hình 1. 3: Mô t ph

ngăphápăphânătíchăcâyăs ki n .................................................... 31

Hình 1. 4: Mô t ph

ngăphápăti p c n ma tr n r i ro................................................... 32

Hình 1. 5: Mô t ph

ngăphápăti p c n d a trên ch th ................................................ 33

Hình 1. 6: Các hi năt

ng và th i ti t b tăth

Hình 1. 7: C nh báo hi năt
Hình 1. 8: B năđ xuăh

ng r i ro ............................................ 31

ngăđángăl uăýăt i M trongăn mă2017 . 35

ng th i ti t nguy hi m t 3 - 7 ngày t i M ..................... 36

ngăl

ngăm aăngàyăl n nh t t n mă1970ă- 2016 t i Úc ...... 37

Hình 1. 9: B năđ phân vùng r i ro do s thayăđ iăl

ngăm aăt i Philippines ............. 38

Hình 1. 10: B năđ phân vùng r i ro t các m i nguy hi m t nhiênăđ i v i Pakistan
theo c p huy n ............................................................................................................... 39
Hình 3. 1: Bi uăđ t l cácăngàyăm aătheoăl

ngăm aăt ngăd n t i các tr m trên khu

v căđ ng b ng B c B ................................................................................................... 58
Hình 3. 2: T n su t x yăraăm aăv iăl

ng > 50 mm/24 gi v i t ng tháng t i các tr m

trên khu v căđ ng b ng B c B (đ năv : %) ................................................................. 59
Hìnhă3.ă3:ă

ng t n su tăl

ngăm aăl n nh t t i tr m Láng (Hà N i)........................ 61

Hình 3. 4: B năđ t n su tăl

ngăm aămaxă1ăngàyătrênăkhuăv căđ ng b ng B c B .... 65

Hình 3. 5: B năđ t n su tăl

ngăm aămaxă3ăngàyătrênăkhuăv căđ ng b ng B c B .... 66

11

Hình 3. 6: B năđ t n su tăl

ngăm aămaxă5ăngàyătrênăkhuăv căđ ng b ng B c B .... 67

Hình 3. 7: B năđ phân vùng c păđ hi m ho doăm aăl n trên khu v căđ ng b ng B c
B ................................................................................................................................... 69
Hình 3. 8: B năđ phân vùng c păđ m căđ ph iăbàyătr

c hi m ho doăm aăl n trên

khu v căđ ng b ng B c B ............................................................................................ 71
Hình 3. 9: B năđ phân vùng tính d b t năth

ngădoăm aăl n trên khu v căđ ng b ng

B c B ............................................................................................................................ 73
Hình 3. 10: B năđ phân vùng r iăroădoăm aăl n trên khu v căđ ng b ng B c B ...... 75
HìnhăP.ă1:ă

ng t n su tăl

ngăm aăl n nh t t i tr măS năTâyă(HàăN i) ........... Error!

Bookmark not defined.
Hình P. 2:

ng t n su tăl

ngăm aăl n nh t t i tr măH ngăYênă(H ngăYên) ... Error!

Bookmark not defined.
HìnhăP.ă3:ă

ng t n su tăl

ngăm aăl n nh t t i tr m Ph Lý (Hà Nam) ........... Error!

Bookmark not defined.
HìnhăP.ă4:ă

ng t n su tăl

ngăm aăl n nh t t i tr m Thái Bình (Thái Bình) .... Error!

Bookmark not defined.
HìnhăP.ă5:ă

ng t n su tăl

ngăm aăl n nh t t i tr măNamă

nhă(Namă

nh) ... Error!

Bookmark not defined.
Hình P.ă6:ă

ng t n su tăl

ngăm aăl n nh t t i tr m Ninh Bình (Ninh Bình)... Error!

Bookmark not defined.
HìnhăP.ă7:ă

ng t n su tăl

ngăm aăl n nh t t i tr m Nho Quan (Ninh Bình) ... Error!

Bookmark not defined.

12


13


M

U

 C ăs khoa h c
Trong nh ngăn măg năđây,ăth i ti t và khí h u có r t nhi u di n bi n ph c t p.
Nh ngăthayăđ iăđóăđưătácăđ ngăđ n s bi năđ i c a các y u t khíăt
cóăl

ngă m a.ă S bi năđ i v l

nguyênă n

ngă m aăs

nhăh

ng,ătrongăđóă

ng đ năchuătrìnhăn

c và tài

c trong h th ng khí h u toàn c u, t đóă làmă thayă đ i v giá tr trung

bình c a nhi tăđ vàăl

ngăm aă.ăS thayăđ i m nh lên hay y uăđiăs gâyănênăl ăl t

hay h n hán.
Trong khuôn kh d ánănângăcaoăn ngăl c th ch và qu n lý r i ro thiên tai
t i Vi tăNam,ăđ c bi t là các r iăroăliênăquanăđ n bi năđ i khí h uăvàoăn mă2011ăvàă
đ

c tài tr b iă Ch

ngă trìnhă phátă tri n Liên H p Qu c k t h p v i B Nông

nghi p và phát tri n nông thôn, Trung tâm Phòng tránh và gi m nh thiên tai
(DMC)ăđưănghiênăc u và xây d ng tài li uăk ăthu t v qu n lý r i ro thiên tai, trong
đóăđưăđ aăraăđ nhăngh aăv thiên tai và r iăroăthiênătaiănh ăsau:
+ Thiênătaiălàă“s giánăđo n các ho tăđ ng kinh t , xã h i gây t n th t v ng

s n,ămôiătr

i, tài

ng vàăđi u ki n s ng so các hi m h a t nhiênăgâyăra”.ăHayăcóăth hi u

đ nă gi nă h nă làă n u hi m h a gây nên nh ng nhă h
đ ng,ă đ ng th i có ph m vi nhă h

ng nghiêm tr ngă đ n c ng

ng nghiêm tr ng, gây thi t h iă vàă giánă đo n

cu c s ng c a m t c ngăđ ng thì lúc đóăthiênătaiăs x y ra [1].
+ R iăroăthiênătaiălàă“thi t h i do thiên tai có th gây ra v ng

i, tài s n,ămôiătr

ng

s ng, các ho tăđ ng kinh t , xã h i t i m t s c ngăđ ng trong m t kho ng th i gian
nh tă đ nh”.ă R i ro thiên tai nh mă nóiă đ n kh n ngă x y ra thiên tai và ph n ánh
thiênătaiănh ălàănh ngăđi u ki n r i ro trong hi n t i [1].
Theo Lu t Phòng, Ch ng thiên tai,ăm aăl năc ngăđ
tai; r iăroăthiênătaiămàăm aăl n gây ra nhi u thi t h i v ng

14

c coi là m t d ng thiên
i và c a c i trên ph m

vi c n

c,ătrongăđóăcóăkhuăv c đ ng b ng B c B . Vì v y, công tác phòng, ch ng

m aăl năcóăýăngh aăc c kì quan tr ng trong s phát tri n kinh t - xã h i trên khu
v c,ăn iăt p trung nhi u ho tăđ ng s n xu t nông nghi p, nuôi tr ng th y h i s n,
du l ch, d ch v ,…ănh ng ngành ch uătácăđ ng m nh và ch u thi t h i n ng n b i
hi năt

ngăm aăl n.

T i kì h p th 5 Qu c h iă khóaă XIII,ă n

c C ng hòa xã h i ch ngh aă Vi t

NamăđưăthôngăquaăLu t Phòng, Ch ng thiên tai (Lu t s 33/2013/QH13) và có hi u
l c t ngàyă01ăthángă05ăn mă2014ăđưănêuărõ:ă“B n tin d báo, c nh báo thiên tai v
khíăt

ng, th yăv n,ăh iăv năph i b oăđ m thông tin v lo iăthiênătai,ăc

ngăđ , c p

đ r i ro thiên tai, v trí, t aăđ hi n t i và d báo di n bi n”.ăDoăv y, ngoài b n tin
d báo v hi năt

ngăm aăl n c n ph i cung c p thêm v c păđ r i ro mà thiên tai

này mang l i [2].
tri n khai Lu t Phòng, Ch ng thiên tai, Th t

ng Chính ph đưăraăquy t

đ nh s 44/2014/Q ăậ TTgăquyăđ nh chi ti t v các c p r iăroăthiênătai,ătrongăđóăcóă
thiênătaiădoă m aăl n. Tuy nhiên, Quy tăđ nhă nàyăcònămangătínhăv ă môă vàăch aăc
th hóaă đ

c chi ti t cho c p t nh và nh h n.ă

c th hóaă đ

c c pă đ r i ro

thiênă taiă doă m aă l n gây ra chi ti t cho c p t nh, ho c nh h n,ă c n thi t ph i có
nghiên c uăđ chi ti t hoá các c păđ r i ro thiên tai [3].
Lu năv năh

ng t i xây d ng b năđ phân vùng r i ro thiên tai cho hi năt

ng

m aăl năđ cung c păc ăs khoa h c m t cách chi ti t hóa c păđ i r iăro,ăc ngănh ă
xácăđ nhăđ

c m căđ hi m h aămàăthiênătaiăm aăl năgâyăraătrongăt

ngălai.

 Tính th c ti n c a lu năv n
Theo Lu t Phòng, Ch ng thiên tai (Lu t s 33/2013/QH13)ăđưăquyăđ nh rõ các
đ năv Khíăt

ng Th yă v năc n có trách nhi mă nh ăsau: “T ch c quan tr c, thu

th p và x lý thông tin, xác đ nh, đánh giá r i ro thiên tai, phân vùng r i ro thiên
tai, theo dõi, giám sát thiên tai; th c hi n d báo, c nh báo, cung c p k p th i chính
xác thông tin v thiên tai liên quan đ n khí t

15

ng, th y v n, h i v n cho Ban ch


đ o TW …”, “T ch c nghiên c u, ng d ng ti n b KH&CN; HTQT trong vi c d
báo, c nh báo thiên tai, chi ti t hóa c p đ r i ro thiên tai” và “Pháp l nh phòng,
ch ng l t, bão n m 1993; Pháp l nh s a đ i, b sung m t s đi u c a Pháp l nh
phòng, ch ng l t, bão n m 2000 h t hi u l c k t ngày Lu t này có hi u l c” [2].
Trên th gi i, t i nhi uăc ăquanăkhíăt

ng l n trên th gi iănh ăM , Nh t B n,

Úc, Hàn Qu c,ă…ăthìăvi c d báo các c păđ r i ro thiên tai đưăđ

c th c hi n t

nhi uăn mănay.ăBênăc nh các thông tin c nh báo và d báoăthiênătai,ăcácăc ăquană
khíă t
th

ngă trênă đ u cung c p thông tin v t n xu t thiên tai x y ra, m că đ t n

ngăv conăng

i và kinh t - xã h i,ăn ngăl c phòng ch ngăc ngănh ănguyăc ă

r i ro t iăđ aăph

ngăch u nhăh

thôngătinătrênăth

ngăđ

T i Vi tăNam,ăCh

ng tr c ti păc ngănh ăgiánăti p thiên tai y. Các

c s hóaăd

i d ng các b năđ .

ngătrìnhăphátătri n Liên H p Qu c, k t h p v i B Nông

nghiêp và Phát tri n Nông thôn, cùng Trung tâm phòng tránh và gi m nh thiên tai
(DMC)ăđưăđ aăraătàiăli u k thu t qu n lý r i ro thiên tai và thích ng v i bi năđ i
khí h u, trong khuôn kh D ánănângăcaoăn ngăl c th ch v qu n lý r i ro thiên tai
t i Vi tăNam,ăđ c bi t các r iăroăliênăquanăđ n bi năđ i khí h uăđưănêuăr ng:ăđánhă
giá r i ro thiên tai là l p b năđ r i ro thiên tai liên quan và bao g măđánhăgiáăđ

cácăđ c tính c a hi m h aămàăthiênătaiăđóăgâyăraănh ăv trí,ăc
xác su t x yăra;ăđ ng th i phân tích các y u t d b t năth
t - xã h iăvàămôiătr

ng t iăđ aăph

ngăch u nhăh

ngăđ , t n xu t và

ngăv các m t c a kinh

ngăthiênătaiăđóăvàăcácăph

ti n lân c n [1].ăNgoàiăra,ăc ngăcóăđ tài nghiên c u c p B , c păNhàăn
c u xây d ng v b năđ phân vùng tai bi nămôiătr

c

ngă

c nghiên

ng t nhiên lãnh th Vi t Nam

nh ăc a GS.TS. Nguy n Tr ng Yêm.
Trên th c t , theo s li u quan tr cătrongăgiaiăđo n 1961 ậ 2015,ăl
xuă h

ng gi m

hi nă t
th

ngăm aăcóă

h u h t các tr m thu c khu v c đ ng b ng B c B . Tuy nhiên,

ngă m aă l n d th

ng l i x y ra nhi uă h n.ă M aă l nă th

ngăh năc v th iăgian,ăđ aăđi m,ăc ngănh ăt n su tăvàăc

m aă l n k l că n mă 2008ă Hà N i và các t nh lân c n,ă cóă l

16

ng x y ra b t

ngăđ . Ví d ,ăl

ng

ngă m aă quană tr c


đ

c t 19hăngàyă30/10/2008ăđ n 01 gi ngày 01/11/2008 lên t iă408mm.ă

kéo dài trong 4 ngày (t ngàyă31/10/2008ăđ n ngày 3/11/2008), l

tăm aă

ngngă m aăph

bi n trong kho ng 300 ậ 500mm, m t s n iă caoă h nă nh ă t i tr mă Hàă ôngă (Hàă
N i):ă850mm.ă

c bi t,ăl

ngăm aăngàyă nhi uăn iătrongăkhuăv c đ ng b ng B c

B đưăđ t k l c m iănh ătr măHàă ôngă(HàăN i): 514mm (ngày 31/10), tr m Láng
(Hà N i): 597mm, tr măNamă
đ tăm aăl n b tăth

nhă(Namă

nh):ă559mm,…ă âyăc ngăcóăth coi là

ng t i khu v c vào th i kì cu iăthángă10ăvàăđ u tháng 11 [4]

[5].
V i nh ng nghiên c u trên th gi iăvàătrongăn
đ áp d ng cho hi năt

c,ădoăđóăcóăđ c ăs th c ti n

ngăm aăl n. Vì v y, ắNghiênăc u xây d ng b năđ phân

vùng r iă roă doă m aă l n cho khu v c đ ng b ng B c B Ằ m t cách khoa h c
ph c v phát tri n b n v ng là vi c làm h t s c c n thi t và có tính th c ti n cao.
 M c tiêu c a lu năv n
-

ánhăgiáăđ

c t n su t, nguyên nhân và tính ch t ho tăđ ng c a hi năt

ng

m aăl n trong vài th p k g năđâyătrênăkhuăv c đ ng b ng B c B .
-

L a ch năđ

căph

ngăphápăxâyăd ng b năđ phân vùng r iăroădoăm aăl n

chi ti tăđ n c p t nh và phù h p cho khu v c đ ng b ng B c B d a trên vi c k t
h p s li u quan tr c b m t và s li uă

căl

ngăm aăt v tinh.

 Các n i dung chính c a lu năv n

-

ánhăgiáăv hi năt

ngăm aăl n trong vài th p k g năđâyătrênăkhuăv c đ ng

b ng B c B .
-

Xây d ng b năđ phân vùng r i ro doăm aăl n cho khu v c đ ng b ng B c

B .
 B c c c a lu năv n
-

Ch

ngă1.ăT ng quan tình hình nghiên c u

-

Ch

ngă2.ăMôăt s li uăvàăph

-

Ch

ngă3.ăM t s k t qu đ tăđ

-

K t lu n

ng pháp nghiên c u
c

17


-

M t s ki n ngh
CH

NGă1.ăT NG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN C U

1.1 M t s khái ni măc ăb n
Theo Trung tâm Phòng tránh và gi m nh thiên tai (DMC) [1], m t s khái
ni m liên quan đ năthiênătaiăđ
- Thiên tai là hi năt
môiătr

căđ nhăngh aănh ăsau:

ng t nhiên b tăth

ng có th gây thi t h i v ng

i, tài s n,

ng,ăđi u ki n s ng và ho tăđ ng kinh t - xã h i.

- R i ro thiên tai: là thi t h i mà thiên tai v ng

i, tài s n,ămôiătr

ng,ăđi u ki n

s ng và ho tăđ ng kinh t - xã h i.
- C pă đ r i ro thiên tai: là s phână đ nh m că đ thi t h i do thiên tai gây ra v
ng i, tài s n,ămôiătr ng,ăđi u ki n s ng và ho tăđ ng kinh t - xã h i.
- Tình tr ng d b t năth
môiătr

ng:ălàănh ngăđ căđi m và hoàn c nh c a m t c ngăđ ng,

ng ho c tài s n d b nhăh

ng c aăcácătácăđ ng b t l i t thiên tai.

- N ngăl c phòng ch ng thiên tai: là t ng h p các ngu n l c,ăđi m m nh,ăcácăđi u
ki năvàăđ c tính s n có trong c ngăđ ng, t ch c và xã h i có th đ c s d ngăđ
đ tăđ

c m cătiêuăđ ra.

M aăl năhayăm aăv aăm aătoădi n r ngălàăquáătrìnhăm aăx y ra mang tính h
th ng trên m t hay nhi u khu v c.ăM aăl n di n r ng có th x y ra m t hay nhi u

ngày, m t hay nhi u tr nă m aă vàă khôngă phână bi tă đ c d ng m a.ă C nă c vào
l ngă m aă th c t đoă đ c 24h t i các tr m quan tr că khíă t ng b m t, tr m do
m aătrongăm ngăl

i quan tr căkhíăt

ng th yăv nă(KTTV)ămàăphânăđ nh các c p

m aăkhácănhau.ăTheoăquyăch báo áp th p nhi tăđ i,ăbưo,ăl ăc a Trung tâm KTTV
Qu c Gia.ăM aăl năđ c chia làm 3 c p:
- M aăv a:ăL ngăm aăđoăđ c t 15-50mm/24h.
- M aăto:ăăL ngăm aăđoăđ c t 51-100mm/24h.
- M aăr t to:ăăL

ngăm aăđoăđ

c > 100mm/24h.

Ngu n g c c aăm aăl n n cătaăđaăph năđ n t bão và áp th p nhi tăđ i, d i
h i t nhi t đ i,ăđ ngăđ t,ă…ă c bi t nguy hi m khi có s k t h p gi a các hình
th trên v i nhau ho c k t h p v iă đ aă hìnhă vàă gâyă raă m aă l n kéo dài trên di n
r ng.

18


H qu màăthiênătaiăm aăl năgâyăraăth ngălàăl ăl t,ăl ăquét,ăng p l t và s t l
đ t, nhăh ng r t l năđ năđ i s ng c aănhânădân,ăc ngănh ăkinhăt , xã h i t iăđ a
ph ngăch u nhăh ng b i hi năt ng này.
T ngàyă15ăthángă8ăn mă2015,ăTh t ng Chính ph đưăbanăhànhăQuy tăđ nh

s 44/2014/Q -TTgăQuyăđ nh chi ti t v c păđ r i ro thiên tai. Trong Quy tăđ nh
này, c păđ r iăroăthiênătaiădoăm aăl n có 3 c p, v i c p th p nh t là c p 1 và c p
cao nh t là c pă3ăvàăđ c áp d ng cho tùy t ng khu v căkhácănhauăvàătr
c th khácănhau,ăđ c th hi n trong b ng 1ăd iăđây.

ng h p

B ng 1. 1. Quyăđ nh các c păđ r iăroăthiênătaiădoăm aăl n trong Quy tăđ nh s
44/2014/Q -TTg
L

ngăm aătrongă
24h

100

200

200 mm

500 mm

500 mm

Th i gian kéo dài

C păđ r i ro thiên tai

T 1ăđ n 2 ngày

1

-

T 2ăđ n 4 ngày

2

2

T 1ăđ n 2 ngày

2

1

T 2ăđ n 4 ngày

3

3

T 1ăđ n 2 ngày

3

2

Khu v c nhăh

Trung du và

ng

mi n núi

Vi c áp d ng tr c ti p các c păđ r iăroăthiênătaiăđ

ng b ng

căquyăđ nh trong Quy t

đ nh s 44/2014/Q -TTg có th t o ra các c nh báo thiên cao ho c thiên th p (theo
các c păđ r i ro) khi chi ti tăhoáăchoăđ aăph ng.ăTuyănhiên,ăr t khó có th đ aăraă
c păđ r i roătrongăătr ng h p có nhi u thiên tai x yăraăc ngăm t lúc, m i thiên tai
có th có nh ngătácăđ ng tiêu c căđ n c ngăđ ng, ho tăđ ng kinh t - xã h i,…ăchoă
t ngăđ aă ph ngă khácănhauă vàă v i các m că đ khácănhau.ăNh ă khiăcóă nhăh ng
tr c ti p b iăbưo,ăth ng kèm theo dông, t , l c, gió m nh,ăm aăl n,…ăM i thiên
taiătrênăđ uăđiăkèmăv i nhau, di năraăđ ng th i,ănh ngăm i thiên tai này l i có các
c păđ r iăroăriêng.ăDoăđóăkhôngăth đ aăraăđ

19

c c păđ r i ro cho t ngăđ aăph

ngă


khi có nhi u thiên tai x y ra cùng m t lúc. Hi nănay,ăcácăđ năv d báoăth ng l y
c păđ r i ro cao nh t có th ;ănh ngăcáchălàmănàyăđôiăkhiăkhông h pălýăvàăch aătínhă

đ n các y u t kinh t - xã h i.
Quy tăđ nh s 44/2014/Q -TTgăđ c áp d ng cho t ng khu v c.ăDoăđó,ăkhiă
có thiên tai x yăra,ă àiăKhíăt ng Thu v năkhuăv c ch có th nêu đ c c nh báo
thiên tai cho các vùng trong khu v c c a mình, hay h u h t t t c các t nh trong khu
v c s có cùng m t c păđ r i ro mà không th chi ti t hoá c păđ r i ro thiên tai
cho t ng t nh tr c thu cătrongă àiăKhíăt ng Thu v năkhuăv căđó,ăhayăchiăti tăh nă
n aă làă choă đ n t ng huy n.ă
gi i quy t v nă đ này,ă đòiă h i các b n tin d báo
thiênătaiăc ngăph iăđ aăđ c thông tin chi ti tăchoăđ n t ng huy n. Các b n tin d
báo b t bu c ph i chi ti tăhoáăvàăđ nhăl

ng hoá. M căđ chi ti t hoá c a b n tin d

báo càng cao thì kh n ngăchiăti t hoá c păđ r i ro càng cao.
Bên c nhăđó,ăvi c thi uăc ăs khoa h căđ h tr đ aăra quy tăđ nh v c păđ
r iăroănh ăthôngătinăt n su t x y ra thiên tai (không gian và th i gian), b n ch t c a
thiên tai (g m: ngu n g c, tính ch t,ăxuăh

ng, m căđ nguy hi m,…),ăm căđ r i

roăthiênătaiă(đ ph iănhi m c a các y u t b

nhăh

ng, kh n ngăch ng ch u, m c

đ d b t năth ng,…),ăkh n ngăphòng/ch ngăthiênătai,…s d năđ n vi căđ aăraă
quy tăđ nh c păđ r iăroăth ng mang tính ch quan. Ví d nh ăkhiăcóăm tăc năbưoă
nhăh

ng tr c ti păđ n khu v c đ ng b ng B c B , vi c chi ti t hoá các c păđ r i

roădoătácăđ ng c aăc năbưoăvàăcácăhi năt

ngăkhíăt

ngăkèmătheoănh ăm aăl n, t ,

l c, gió m nh,…ăchoăt ng t nh, t ng huy n là r tăkhóăkh năn u áp d ng theo Quy t
đ nh s 44/2014/Q -TTg. M t khác, n u ch xét v khíăt ng h c, khi m tăc năbưoă
đ b vào khu v c tr ngăđi m v kinh t ho c khu v căđôngădânăc ăthìăc păđ r i ro
thiên tai s ph iăcaoăh năkhiăm tăc năbưoăđ b vào khu v căkhôngăcóădânăc ăho c
không có ho tăđ ng kinh t nào.ă i u này ch ng minh r ng c n thi t ph i s d ng
thêm các thông tin v kinh t - xã h i trong vi căxácăđ nh c păđ r i ro thiên tai bên
c nh thông tin d báo v thiênătaiăđangăxét.
tri n khai t t Quy tă đ nh s 44/2014/Q -TTg c a Th t

ng chính ph ,

nh t là vi c chi ti t hoá các c păđ r i ro thiên tai đ aăph ng,ăc n các đi u ki n
sau: Chi ti tăhoáăvàăđ nhăl ng hoá các b n tin d báoătheoăđúngăquyăđ nh và Xây
d ngăđ căc ăs d li u v t n su t x y ra thiên tai, b n ch t thiên tai, m căđ r i
ro thiên tai, kh n ngăphòng/ch ngăthiênătai,…ă âyălàăhaiăđi u ki n c năvàăđ đ chi
ti t hoá c păđ r i ro thiên tai đ aăph ng.

20


1.2

căđi m khu v c nghiên c u
1.2.1

i u ki n t nhiên

a) V trí đ a lý
ng b ng B c B n m

phía nam mi n B c, phía B c giáp v i khu v c

ôngăB c, phía Tây B c giáp v i Vi t B c, phía Nam giáp v i khu v c Tây B c và
khu v c B c Trung B ; là khu v c r ng l n,ăcóăđ a hình th p và khá b ng ph ng, có
đ nghiêng theoă h ng Tây B c - ôngă Nam,ă n m quanh khu v c h l uă sôngă
H ng và sông Thái Bình. Khu v c bao g m các t nh: Hà N i, Hà Nam, H iăD ng,ă
H ngăYên,ăNamă nh, Ninh Bình và Thái Bình. Toàn khu v c có t ng di n tích là
11.383,1 km2, v i dân s là 14.885.000 ng i (theo T ng c c Th ng kê 2011).
Vùngă đ ng b ng và ven bi nă cóă đ aă hìnhă t

ngă đ i b ng ph ng,ă nh ngă đ a

hình l i có s chia c t khá ph c t p,ăđi n hình là s chênh l ch v đ cao gi a khu
v c trung tâm vùng và khu v c ven bi n. Vùng Châu th sông H ng có di n tích
không r ng,ănh ngăl i có nhi u sông ngòi và ch y theo nhi uăh ng khác nhau, do
đóă đâyă làă khuă v c có h th ngă đêă đi uă dàyă đ c và có t lâuă đ iă nênă đưă chiaă tàiă
nguyênă đataăđaiăthànhăr t nhi u ô l n, nh , nh ngăconăđê,ăđ p tr thành ranh gi i
gi a các ô v i sông.H ngă n m,ă cácă d iă đ tă venă sôngă ngàyă càngă đ c b iă đ p và
nâng cao d n, lòng sông l ngăđ ng phù sa khi n m căn c sông dâng cao vào m i
mùaăm aăvàătrànăng păvàoăvùngăđ t th pătrongăđê,ă nhăh
ng

ng tr c ti păđ năđ i s ng

i dân.

Khác v i vùngăđ ng b ng, vùng ven bi n l iăđ căhìnhăthànhăt ngăđ i b ng
ph ng v i c tă đ t th p;ă doă đó,ă m iă đeă do b iă l ă c aă cácă conă sôngă c ngă gi mă đi,ă
nh ngăl i ch u nhăh ng c a thu tri u tràn vào v i m căđ không l n và trên di n
tích h p.
Nhìnăchung,ăđi u ki năđ a hình khu v căđ ng b ng B c B c ăb n th n l i cho
vi c khai thác và s d ng tri tăđ qu đ tăđ i, xây d ngăc ăs h t ng, b tríădânăc ,ă
phát tri n s n xu t và chuy nă đ iă c ă c u cây tr ng, v tă nuôiă trênă đ a b n c a khu
v c. Tuy nhiên, v n có m t s vùngăcóăđ a hình h n ch nh ngăkhôngăl n và mang
tính c c b đ aăph

ng.

21


Hình 1. 1: B n đ khu v c đ ng b ng B c B
1.2.2

c đi m khí h u

V khí h u, khu v c đ ng b ng B c B là tiêu bi u cho khí h u mi n b căn

c

ta, v iăđ căđi m khí h uăcóămùaăđôngăl nhă(h nănhi u so v i các khu v c khác có
cùngăv ătuy n) v i n aăđ uămùaăđôngăt ngăđ i l nh khô, n a cu iămùaăđôngăn m

22


m; mùa hè thì mă tăm aănhi u, khí h u có nhi u bi năđ ng m nh. Doăcóăđ a hình
th păvàăt ngăđ i b ng ph ng c a m tă vùngă đ ng b ng nh ngă khíăh u đ ng b ng
B c B v n bi u hi n m t s nét riêng sp v i các vùng mi n khác.
Do chênh l chă đ cao c aă đ a hình v i m c bi n không nhi u, vì v y, n n
nhi t khu v c đ ng b ng B c B t ngăđ iăđ ngăđ u,ăcaoăh năh n so v i vùng núi.
Nhi tăđ trungăbìnhăn mătrênătoànăkhuăv c có th đ t 23,1 ậ 23,5 oC,ăcaoăh năsoăv i
vùng núi cao trung bình 400 ậ 500m là 1,5 ậ 2,5oC, v i vùng núi cao t 1000 ậ
1200măthìăcaoăh nă5ăậ 6oC. T ng nhi t h ngăn măđ tăđ c t 8500 ậ 8600oC.
So v i mùa h , nhi tăđ trung bình ch nh l ch gi a tháng nóng nh t và tháng
l nh nh t có th lên t i 12oC. Tuy nhiên, nhi tă đ trung bình c a tháng l nh nh t
c ngă ch daoă đ ng trong kho ng 15,5 ậ 16,3oC, nhi tă đ th p nh t tuy tă đ i n m
trong kho ng 3 ậ 4oC. Trên toàn khu v c, tr khu v c trung du giáp mi n núi, thì
kh n ngăcóăs ngămu i là r t hãn h u.
Th i ti t n m măvàăm aăphùnălàăhi năt ngăđi n hình c a khu v c đ ng b ng
B c B vào n a cu iămùaăđôngădoăcóăv trí giáp bi n. H ngăn măcóăkho ng 30 ậ 40
ngàyă m aăphùn,ăt p trung ch y uă vàoăthángă 2ăvàăthángă3,ăđ
trên 80%.
Vào mùa h , do nh năđ
B vàoăđ t li nătheoăh

căl

m trung bình luôn

ng m t gió mùa tây nam th i qua v nh B c

ngă ôngăNam,ăvìăv y mà mùa h

B có ph n d u b tănóngăh năsoăv i mùa h

khu v c đ ng b ng B c

khu v c Trung B . Tuy nhiên, khi áp

th p B c B phát tri n m nhăvàăkh iăsâuăxu ng, hình thành gió tây khô nóng, có th
cho m t s n iătrênăkhuăv c có nhi tăđ t iăcaoăđ t trên 40oC. Hình th th i ti t này
kéo dài t 5 ậ 10 ngày trên khu v c đ ng b ng B c B ,ănh ngătrênăkhuăv c Trung
B l i có th kéo dài 20 ậ 30 ngày trong c mùa nóng.
C ngăgi ngănh ăcácăkhuăv c có d i ven bi n khác c a B c B , đ ng b ng B c
B c ngă ch u nhăh ng tr c ti p c a bão và áp th p nhi tăđ i. T thángăVIIăđ n
tháng X là th i kì nhi u bão nh tă trongă n m,ă trongă đóă thángă VIIă làă thángă cóă bưoă
nhi u nh t. T căđ gió bão t i vùng ven bi n có th đ tăđ n 40 ậ 50 m/s, t iăđ t li n
có th lênăđ n 30 ậ 35ă m/s.ă L ngă m aăcóăth đ t 200 ậ 300mm/ngày, hay 400 ậ
500mm/đ t. Trung bình, riêng bão và áp th p nhi tă đ iă đưă chi m 25 ậ 30% t ng
l ngăm aămùaăh .
Nhìn chung, khí h u khu v c đ ng b ng B c B không có s phân hoá quá
đángăk gi aăn iănàyăvàăn i khác, nh t là v nhi tăđ .

23

ng th i đâyăc ngălàăn i có


m ngăl
v c.

i các tr m khíăt

ng và các tr m thu v nădàyăđ c và tr iăđ u trên toàn khu

Tóm l i, khu v c đ ng b ng B c B có khí h u t p trung nh ngănétăđi n hình
c a ti u khí h u nhi tă đ i gió mùa,ă đ c bi tă cóă mùaă đôngă l nh, cu iă mùaă đôngă
th ng r t mă t v i hi năt ngăm aăphùnăđ c s c; có mùa h nóngăvàăm aănhi u;
s chênh l ch nhi tăđ gi aăcácămùaăvàăcácăthángătrongăn măt ngăđ i l n; t ng s
gi n ngătrongăn măt ngăđ iăcao;ăđ m không khí trung bình r tăcao;ălàăđi u ki n
thu n l i cho cây tr ng, v yănuôiăsinhătr ng và phát tri năquanhăn m.ăTuyănhiên,ă
do s phân b khôngăđ ngăđ uătrongăn mănênăgâyăm t ph n tr ng iăđ năđ i s ng
và s n xu tă choă conă ng iă n iă đây.ă Nhìnă chung,ă đâyă làă vùngă khíă h uă đi u hoà,
không x y ra nhi tăđ quá th pătrongămùaăđôngănh ăkhuăv c mi n núi, hay không
có th i ti tăkhôănóngănh ăkhuăv c mi n trung.
1.2.3

c tr ng m a khu v c đ ng b ng B c B

ng b ng B c B cóăl

ngăm aăphânăb kháăđ ngăđ uătrênăđ i b ph n khu

v c, v iă l ngă m aă trungă bìnhă n mă vàoă kho ng 1610 ậ 1900mm. T ng s ngày
m aăn mătrongăkho ng 130 ậ 140 ngày. Mùaăm aăkéoădàiăt thángăVăđ n tháng X
và t p trung t iă 85%ă l ngă m aă toànă n m.ă L ngă m aă t ngă d n t đ uă mùaă đ n
gi aă mùa,ă đ t c că đ i vào tháng VIII, v iă l ngă m aă trungă bìnhă trongă thángă nàyă
kho ng 300 ậ 350 mm trong 16 ậ 18ăngàyă m a.ăL ngă m aăc căđ i trong 24h có
th lênăđ n 300 ậ 400 mm đ ng b ng và 400 ậ 500 mm ven bi n. Nh ngăn mă
m aă nhi u nh tă cóă l ng có th trên 2500 mm, còn nh ngă n mă ítă m aă nh t có
l ng có th d i 1000 mm.

Trong các tháng VI, tháng VII và tháng IX, t ng s ngàyăm aăt 12 ậ 15 ngày,
v iăl ngăm aătrungăbìnhăkho ng 250 ậ 300mm. Trung bình, trong c mùaăm aăcóă
kho ng 5 ậ 7ăngàyăcóăl ngăm aăt 50mm tr lên,ătrongăđóăv iăl ng trên 100mm
thì có t 1 ậ 2 ngày.
L

ngă m aă c că đ i trong 24 gi

nh ng tháng này có th lênă đ n 400 ậ

500mm vùng ven bi n,ăcònătrongăvùngăđ ng b ng và trung du thì có th lênăđ n
300 ậ 400mm. Tuy nhiên, v n có nh ngătr ng h păv t nh ng giá tr này.ă a s ,
nh ngătr ng h păm aăl n nh tănàyăth ng x y ra khi ch u nhăh ng b i bão và
áp th p nhi tăđ i.

24


Các tháng còn l i, t thángăXIăđ năthángăIVălàăcácăthángăm aăít. Nh ng tháng
đ uăđôngăm aăítănh t; trung bình m i tháng có kho ng 6 ậ 8ăngàyăm aănh .ăNh ng
có nh ngă n mă cóă 15ă ậ 20ă ngàyă khôngă cóă m a.ă Thángă Iă làă thángă cóă l ngă m aă ítă
nh tătrongăn m,ăv i 5 ậ 7ăngàyăm aăvàăt ngăl ngăm aătrongăkho ng 15 ậ 20mm.
Nh ng tháng cu iă đôngă cóă l ngă m aă t ngă khôngă nhi u so v i nh ng tháng
đ uăđông,ătrungăbìnhăkho ng 20 ậ 40mm/tháng,ănh ngăs ngàyăm aăl ngălênărõăr t
v i 10 ậ 15ăngày/tháng,ăch aăk có nh ngăngàyăcóăm aăphùnăkhôngăquanătr căđ
l ngăm a.

c

Chênh l chă l ngă m aă gi aă n mă c că đ i và c c ti u trên 1500mm. Nh ng

n mănhi uăm aănh tăcóăl ngăv t qua 2500mm, nh ngănh ngăn măítăm aănh t thì
l

ngăm aăđoăđ

c l i không quá 1000mm.

Nh ngă thángă mùaă m aă cóă l ngă m aă trungă bìnhă trongă kho ng 250 ậ
350mm/tháng,ă l ngă m aă thángă nhi u nh t có th trên 500 ậ 800mm,ă l ngă m aă
tháng ít nh t không quá 40 ậ 50mm,ăítăh nă10ăậ 15 l năl
Nh ngăthángătrongămùaăítăm aăcóăl
n măm aănhi uăthìăcóăl

ngăm aăthángăc căđ i.

ng trung bình kho ng 20 ậ 40mm/tháng,

ng x u x 100mm, còn nh ngăn măm aăítăthìăch cóăl

ng

3 ậ 5mm,ăđôiăkhiăkhôngăcóăm a.
Nguyênănhânăgâyăm aăl n

khu v c đ ng b ng B c B th

ng do: bão và áp

th p nh tăđ i, bão k t h p v i không khí l nh và xoáy th p t n t i trên khu v c v nh
B c B , d i h i t nhi tăđ i (ITCZ), áp th p nóng phía tây b nén b i áp cao phía

b c phát tri n h t h p v i s xâm l n c a áp th p trên khu v c v nh B c B và áp
caoăTháiăBìnhăD ng,ăđ
xoáy thu n t ng cao.

ngăđ t k t h p v i rãnh áp th p nóng phía tây b nén và

Hình th th i ti tăgâyăm aăl n ch y u cho khu v c đ ng b ng B c B là do
bão và áp th p nhi tăđ i. Th i kì ho tăđ ng th nh hành c a bão và áp th p nhi tăđ i
trên khu v c là t thángă 7ă đ nă thángă 10,ă trongă đóă thángă 8ă làă thángă cóă nhi u bão
nh t, gây gió m nhăvàăm aăl n.ăM aădoăbưoăvàăápăth p nhi tăđ iăth ng kéo dài t
2 ậ 4 ngày v iăl ngăm aăt p trung ch y u trong 1 ậ 2ăngày.ăL ng m aăl n nh t
trong 24 gi
vùng nhăh ng c a bão trong khoàng 200 ậ 300ămmăvàătoànăđ t là
300 ậ 400ămm,ăđôiăkhiăcóăkhuăv c có th lênăđ n 500 ậ 600 mm.
D i h i t nhi tăđ iă(ITCZ)ălàănguyênănhânăgâyăm aăl n th hai sau bão và áp
th p nhi tăđ i. D i h i t nhi tăđ i là d i h i t trongărưnhăxíchăđ o,

25

vùng nhi t