SKKN: Hướng dẫn HS dạng toán Đặt tính rồi tính.

Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam
Độc lập Tự do Hạnh phúc
-------------------
sáng kiến
hớng dẫn học sinh lớp 1.
dạng toán Đặt tính rồi tính
A. Đặt vấn đề:
Sau 5 năm thực hiện thay sách giáo khoa trên toàn quốc, là giáo viên đứng trực
tiếp giảng dạy lớp 1 tôi nhận thấy: Dạng toán Đặt tính rồi tính là một trong 5
mảng kiến thức quan trọng của môn Toán lớp 1 nói riêng và môn Toán Tiểu học nói
chung đã hình thành nên đặc thù của môn Toán. Học sinh học tốt dạng toán này sẽ
giúp các em có kĩ năng đặt tính đúng, tính toán nhanh, chính xác, vì nó là chìa khoá
mở ra kho tàng kiến thức cho các em. Học sinh nắm chắc dạng toán này thì các em
sẽ vận dụng tốt vào các dạng bài: Điền dấu( >,<,=), ( +,-), ( điền số), ( giải toán có lời
văn) vì đều phải trải qua bớc tính để tìm ra kết quả. Khi học xong dạng toán này,
lúc đầu các em còn lúng túng, đặt lệch hàng của các chữ số hoặc đảo số nên dẫn đến
sai kết quả hoặc có tính kết quả đúng nhng đặt tính sai thì vẫn không có điểm. Vậy
làm thế nào để giúp đợc các em học tốt dạng toán này đó là điều băn khoăn trăn trở
của tôi. Chính vì sự nhận thức trên tôi cũng mạnh dạn đa ra một vài kinh nghiệm nhỏ
của mình khi dạy dạng toán: Đặt tính rồi tính ở lớp 1. Tôi xin đợc trình bày nh
sau:
B. Giải quyết vấn đề:
Khi đã nắm đợc tâm lí học sinh lớp 1 tôi thấy các em còn nhỏ, ý thức việc học
tập cha đợc cao, nếu ngay từ những ngày đầu các em không đợc quan tâm dạy dỗ sát
sao thì các em sẽ bị hổng kiến thức, gây tâm lí chán nản, ảnh hởng đến việc học tập
của các em. Nên khi nhận lớp, ngay từ tuần đầu tôi đã phân loại đối tợng học sinh:
Giỏi, khá, trung bình, yếu để trong từng tiết học có bài nâng cao hoặc phụ kém cho
từng đối tợng học sinh trên.
Dạng toán: Đặt tính rồi tính tôi chia làm hai phần để dạy cho các em:
+ Cộng (trừ) không nhớ trong phạm vi 10
+ Cộng (trừ) không nhớ trong phạm vi 100

a/ Cộng( trừ) không nhớ trong phạm vi 10:
Phần này cộng (trừ) trong bảng các em đợc học từ trực quan cụ thể đến t duy
trừu tợng: Quan sát tranh vẽ hoặc thao tác đồ dùng (que tính, mô hình ) để hình
thành nên kiến thức mới. Nhng có em còn thao tác chậm, lâu nhớ, trong từng bài cụ
1
thể khi đã hình thành kiến thức cơ bản; tôi yêu cầu các em học thuộc bài tại lớp dới
nhiều hình thức: Hình thành lại bảng cộng (trừ) vừa học khi đã xoá kết quả hoặc trò
chơi Truyền điện, mỗi học sinh đọc nối tiếp một phép tính: đọc xuôi, đọc ngợc để
các em thuộc đợc bảng cộng (trừ) vừa học.
Trong bài Phép cộng trong phạm vi 3, sau khi hình thành đợc các công thức
cộng, phần luyện tập trong SGK chỉ yêu cầu tính và viết kết quả vào phép tính đã đặt
sẵn theo cột dọc. Nhng tôi muốn các em làm quen với cách đặt tính rồi tính ngay từ
tiết học đầu tiên, nên tôi hớng dẫn các em nh sau:
VD: Đặt tính rồi tính. 2 + 1 1 + 2
Với phép tính 2 + 1, tôi hớng dẫn học sinh tỉ mỉ từng bớc, sau đó tôi hỏi lại để
học sinh trả lời và tự thực hiện.
GV: Bài có mấy yêu cầu?
HS: Bài có 2 yêu cầu: + Đặt tính
+ Tính
Giáo viên cho 1 học sinh lên bảng làm, lớp làm bảng con.
Khi chữa bài, tôi hỏi: Con đặt tính nh thế nào?
HS: Viết số 2 ở dòng trên, số 1 ở dòng dới thẳng hàng, dấu cộng ở khe 2 số
phía tay trái, nét gạch ngang dới 1 li.
GV: Con thực hiện nh thế nào?
HS: Lấy 2 + 1 = 3, viết số 3 thẳng cột với số 2, số 1.
Với phép tính 1 + 2 tơng tự.
Các em đã biết vận dụng đặt tính và tính kết quả tốt từ phép tính đầu tiên.
Để củng cố thêm về Bảng cộng trong phạm vi 3, tôi cho các em chơi trò chơi
Ai nhanh, ai đúng?: Tôi viết bài lên bảng, nêu luật chơi.
Điền số:

Các em đều hăng hái giơ tay phát biểu ý kiến. Tôi hỏi vì sao các em tìm đợc
kết quả nhanh nh vậy?
HS: Em vận dụng Bảng cộng trong phạm vi 3.
Với cách hớng dẫn tỉ mỉ, cụ thể từng bớc nh trên, các em đã vận dụng tốt với
các phép tính: Cộng (trừ) trong phạm vi 4,5,6 các em đều đặt tính thẳng hàng, tính
kết quả nhanh và đúng.
2
2
1
+
3
2
+
3
1
+
3
b, Cộng (trừ) các số trong phạm vi 100.
Sau khi nắm đợc thứ tự các số trong phạm vi 100, các em tiếp tục đợc học
Cộng (trừ) các số trong phạm vi 100, phần này tuy là cộng (trừ) không nhớ, các em
có thể vận dụng bảng Cộng (trừ) trong phạm vi 10 để tính kết quả. Nhng khi đặt tính
rồi tính, các em dễ viết lệch hàng, đảo số dẫn đến kết quả sai hoặc kết quả đúng vẫn
không có điểm. Bài đầu tiên của Phép trừ trong phạm vi 100 là bài: Phép trừ
dạng 17 3 . Học sinh từ trực quan cụ thể lấy que tính bớt để trả lời số que tính
còn lại. Nhng đến khi đặt tính rồi tính theo cột dọc, các em lại còn lúng túng khi viết
vị trí số 3.
Khi dạy bài này, tôi hớng dẫn học sinh nh sau:
GV: Số 17 là số có mấy chữ số?
HS: Số 17 là số có 2 chữ số. Chữ số 1 ở hàng chục, chữ số 7 ở hàng đơn vị.
GV: Số 3 là số có mấy chữ số?

HS: Số 3 là số có 1 chữ số ở hàng đơn vị.
GV: Khi đặt tính, con lu ý điều gì?
HS: Viết số 17 ở dòng trên, số 3 ở dòng dới thẳng với hàng đơn vị là 7, dấu trừ
đặt ở khe 2 số, nét gạch ngang dới 1 li.
Tôi cho học sinh thực hành bớc 1 vào bảng con quan sát và sửa sai.
GV: Con thực hiện nh thế nào?
HS: Con thực hiện từ phải sang trái. *(Học sinh tính kết quả vào bảng con).
Tôi quan sát và sửa chữa kịp thời những học sinh viết cha đúng vị trí số.
Tôi còn cho học sinh thực hành 1 đến 2 phép tính khác, các em đều vận dụng
và làm bài rất tốt.
Để củng cố thêm dạng bài trên, tôi còn cho các em tham gia trò chơi Ai
nhanh hơn? để củng cố kiến thức cho các em. Tôi viết bài lên bảng, nêu luật chơi
để học sinh tham gia.
Đúng ghi Đ, sai ghi S vào ô trống.
Từ việc nắm đợc cách đặt tính và tính trên, các em dễ dàng vận dụng vào trò
chơi một cách nhanh nhạy. Các em sẵn sàng trả lời:
- thứ nhất điền chữ cái S vì đặt tính sai.
3
5
12
+
17
16
1
_
+
6
14
5
+

19
13
2
_
11
- thứ hai điền chữ cái S vì kết quả sai.
- thứ ba điền chữ cái Đ vì đặt tính đúng, kết quả đúng.
- thứ t điền chữ cái Đ vì đặt tính đúng, kết quả đúng.
Đối với bài Cộng (trừ) số có 2 chữ số với số có 2 chữ số các em vận dụng t-
ơng tự, các em còn vận dụng tốt cách làm dạng toán này ở các lớp trên.
C. kết quả
Với cách dạy trên, trong việc truyền thụ kiến thức cho học sinh, đầu năm học,
lớp tôi có những học sinh tiếp thu bài còn chậm, bỡ ngỡ, nhng với cách hớng dẫn, rèn
cặp nh trên, nhiều năm nay, lớp tôi không còn học sinh yếu kém về môn Toán, nhất
là dạng toán Đặt tính rồi tính, các em đều làm thành thạo.
Năm học 2006 2007 này, lớp tôi có 26 học sinh, kiểm tra cuối năm học,
25/26 em đạt điểm khá - giỏi, lớp tôi, các em luôn hăng say học tập một cách tự
nguyện.
Trên đây là một vài kinh nghiệm nhỏ của tôi trong việc dạy dạng toán Đặt
tính rồi tính không sao tránh khỏi những hạn chế. Tôi rất mong đợc sự đóng góp ý
kiến của các cấp lãnh đạo và bạn bè đồng nghiệp để chuyên môn của tôi ngày càng
vững vàng hơn.
Tôi xin chân thành cám ơn!

xác nhận của BGH nhà trờng Điệp Nông, ngày 25 tháng 5 năm 2007
Ngời viết
Nguyễn Thị Nhuần
4
Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam
Độc lập Tự do Hạnh phúc

-------------------
bản tóm tắt thành tích cá nhân
Họ và tên: Nguyễn Thị Nhuần
Năm sinh: 12 12 - 1967
Năm vào ngành: 1990
Đơn vị công tác: Trờng Tiểu học Điệp Nông
Chức vụ: Giáo viên
Nhiệm vụ đợc giao: + Chủ nhiệm lớp 1A
+ Bồi dỡng HSG môn Tiếng Việt
Thành tích năm học 2005 2006: Giáo viên giỏi cấp huyện
Thành tích năm học 2006 2007 nh sau:
I.Về nhận thức.
Là đảng viên, tôi đã nhận thức đúng đắn trách nhiệm của mình đối với công
việc đợc giao, luôn có lập trờng t tởng chính trị vững vàng. Thực hiện nghiêm túc mọi
chủ trơng, đờng lối của Đảng, của Nhà nớc và của ngành đề ra.
II. Kết qủa thực hiện các nhiệm vụ đợc giao
1. Công tác chủ nhiệm.
- Trong năm học qua, tôi đợc Nhà trờng phân công chủ nhiệm lớp 1A. Bản
thân tôi luôn nhiệt tình, trách nhiệm cao trong mọi phong trào của lớp.
- Đảm bảo sĩ số 100%.
- Các hoạt động, các phong trào của nhà trờng và của Đội đề ra, lớp tôi đều
hoàn thành tốt.
- 100% học sinh trong lớp thực hiện nội quy, quy định của trờng của lớp đề ra.
2. Công tác chuyên môn.
Bản thân tôi luôn nỗ lực phấn đấu, không ngừng học hỏi bạn bè đồng nghiệp,
thờng xuyên nghiên cứu tài liệu, vận dụng phơng pháp mới vào giảng dạy đạt kết quả
cao. Vì vậy, các đợt thao giảng, dạy thực hành chuyên đề do nhà trờng tổ chức, các
tiết dạy cuả tôi đều đợc đánh giá là tiết dạy xuất sắc. Cùng với việc giảng dạy trên
lớp, tôi luôn chú trọng tới việc soạn giáo án và hoàn thành tốt các loại hồ sơ, sổ sách.
Đợc ban thi đua nhà trờng xếp loại Tốt.

5