Quản lý hoạt động bồi dưỡng giáo viên các trường THCS có đông học sinh dân tộc ở huyện lục ngạn, tỉnh bắc ninh

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM

NGUYỄN XUÂN TÌNH

QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG BỒI DƯỠNG GIÁO VIÊN CÁC
TRƯỜNG THCS CÓ ĐÔNG HỌC SINH DÂN TỘC Ở
HUYỆN LỤC NGẠN, TỈNH BẮC GIANG

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

THÁI NGUYÊN, NĂM 2014
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

/>

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM

NGUYỄN XUÂN TÌNH

QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG BỒI DƯỠNG GIÁO VIÊN CÁC
TRƯỜNG THCS CÓ ĐÔNG HỌC SINH DÂN TỘC Ở
HUYỆN LỤC NGẠN, TỈNH BẮC GIANG
Chuyên ngành: QUẢN LÝ GIÁO DỤC
Mã số: 60 14 01 14

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

Người hướng dẫn khoa học: PGS, TS. NGUYỄN BÁ DƯƠNG

THÁI NGUYÊN, NĂM 2014

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

/>

LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu
nêu trong luận văn là trung thực. Những kết luận khoa học của luận văn chưa
từng được ai công bố trong bất kì công trình nào khác.
Tác giả luận văn

Nguyễn Xuân Tình

i


LỜI CẢM ƠN
Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến PGS. TS Nguyễn Bá Dương đã tận
tnh chỉ dẫn, giúp đỡ tôi hoàn thành luận văn này.
Xin chân thành cảm ơn Ban giám hiệu trường Đại học sư phạm - Đại học
Thái Nguyên, Phòng Quản lý đào tạo sau Đại học, Khoa Tâm lí giáo dục đã tạo
điều kiện thuận lợi cho tôi học tập, nghiên cứu và hoàn thành luận văn.
Tôi xin chân thành cảm ơn Phòng GD&ĐT huyện Lục Ngạn, Hiệu trưởng
các trường THCS, GV các trường THCS trên địa bàn huyện Lục Ngạn đã quan
tâm, giúp đỡ tôi hoàn thành luận văn này.
Mặc dù đã có nhiều cố gắng nhưng luận văn không tránh khỏi những thiếu
sót. Rất mong nhận được sự chỉ bảo, đóng góp ý kiến của các thầy, cô giáo để
luận văn được hoàn chỉnh hơn.
Thái Nguyên, ngày 10 tháng 4 năm 2014

Tác giả

Nguyễn Xuân Tình

ii


MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN ................................................................................................. i
LỜI CẢM ƠN ......................................................................................................ii
MỤC LỤC ..........................................................................................................iii
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT .......................................................................... iv
DANH MỤC CÁC BẢNG .................................................................................. v
MỞ ĐẦU ............................................................................................................. 1
1. Tính cấp thiết của đề tài...................................................................................
1
2. Mục đích nghiên cứu .......................................................................................
4
3. Đối tượng và khách thể nghiên cứu................................................................ 4
4. Giả thuyết khoa học .........................................................................................
5
5. Nhiệm vụ nghiên cứu ...................................................................................... 5
6. Phạm vi nghiên cứu .........................................................................................
5
7. Phương pháp nghiên cứu lý luận .....................................................................
6
8. Cấu trúc luận văn .............................................................................................
6
Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG BỒI
DƯỠNG GIÁO VIÊN Ở CÁC TRƯỜNG THCS........................................... 7

1.1. Khái quát lịch sử nghiên cứu vấn đề ............................................................ 7
1.2. Các khái niệm cơ bản ................................................................................... 8
1.2.1. Các chức năng quản lý giáo dục.......................................................... 8
1.2.2. Quản lý nhà trường ............................................................................ 10
1.2.3. Bồi dưỡng và biện pháp quản lý công tác bồi dưỡng....................... 13
1.2.4. Khái niệm chuẩn và quy định chuẩn nghề nghiệp giáo viên THCS .........
14
1.3. Một số vấn đề lý luận về bồi dưỡng giáo viên và quản lý công tác bồi
iii


dưỡng giáo viên ................................................................................................. 15
1.3.1. Bồi dưỡng chuyên môn ..................................................................... 15
1.3.2. Vai trò công tác bồi dưỡng giáo viên THCS ..................................... 15
1.3.3. Nội dung, phương pháp và hình thức bồi dưỡng cho giáo viên THCS ....
16
1.3.4. Quản lý hoạt động bồi dưỡng giáo viên ............................................ 18

iii


1.4. Đổi mới giáo dục phổ thông và các yêu cầu đặt ra về công tác quản lý
bồi dưỡng cho giáo viên THCS ......................................................................... 22
1.4.1. Đặc điểm học sinh dân tộc, cũng như điều kiện kinh tế thói quen
tập quán của đồng bào dân tộc và khó khăn của những trường có
đông
học sinh dân tộc ........................................................................................... 22
1.4.2. Phương hướng đổi mới giáo dục phổ thông ...................................... 24
1.4.3. Yêu cầu đổi mới công tác quản lý bồi dưỡng giáo viên trường
THCS có đông học sinh dân tộc .................................................................. 25

Tiểu kết chương 1 .............................................................................................. 26
Chương 2. THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG BỒI DƯỠNG
GIÁO VIÊN CÁC TRƯỜNG THCS CÓ ĐÔNG HỌC SINH DÂN
TỘC Ở HUYỆN LỤC NGẠN, TỈNH BẮC GIANG .................................... 27
2.1. Khái quát tnh hình phát triển kinh tế - xã hội, giáo dục của huyện
Lục Ngạn, tỉnh Bắc Giang ................................................................................. 27
2.1.1. Tình hình kinh tế - xã hội .................................................................. 27
2.1.2. Thực trạng về tnh hình phát triển giáo dục trên địa bàn huyện
Lục Ngạn tỉnh Bắc Giang ............................................................................ 29
2.2. Thực trạng đội ngũ giáo viên các trường THCS có đông học sinh dân
tộc so với quy định chuẩn giáo viên .................................................................. 33
2.2.1. Khái quát chung về đội ngũ giáo viên các trường THCS có đông
học sinh dân tộc ........................................................................................... 33
2.2.2. Đánh giá chung về chất lượng đội ngũ giáo viên trường THCS
có đông học sinh dân tộc huyện Lục Ngạn tỉnh Bắc Giang ........................ 35
2.2.3. Kết quả tự đánh giá của giáo viên so với quy định chuẩn giáo
viên ở các trường THCS có đông học sinh dân tộc ở huyện Lục Ngạn,
tỉnh Bắc Giang ............................................................................................. 36
2.2.4. Kết quả đánh giá và xếp loại của tổ chuyên môn và hiệu trưởng
về giáo viên so với quy định chuẩn nghề nghiệp ........................................ 38
iv


2.3. Thực trạng hoạt động bồi dưỡng và quản lý hoạt động bồi dưỡng đội
ngũ giáo viên các trường THCS ở huyện Lục Ngạn, tỉnh Bắc Giang ............... 41
2.3.1. Khái quát chung công tác bồi dưỡng giáo viên, của phòng
GD&ĐT và các trường THCS ở huyện Lục Ngạn, tỉnh Bắc Giang ........... 41
2.3.2. Thực trạng hoạt động bồi dưỡng giáo viên các trường THCS có
đông học sinh dân tộc huyện Lục Ngạn, tỉnh Bắc Giang ............................ 44
2.3.3. Thực trạng công tác quản lý hoạt động bồi dưỡng giáo viên các

trường THCS có đông học sinh dân tộc huyện Lục Ngạn, tỉnh Bắc Giang.... 47
2.3.4. Nhận định đánh giá chung về việc quản lý công tác BDCM của
Hiệu trưởng đối với giáo viên ..................................................................... 53
Tiểu kết chương 2 .............................................................................................. 54
Chương 3. CÁC BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG BỒI DƯỠNG GIÁO
VIÊN CÁC TRƯỜNG THCS CÓ ĐÔNG HỌC SINH DÂN TỘC Ở HUYỆN LỤC
NGẠN, TỈNH BẮC GIANG TỪ NAY
ĐẾN NĂM 2020 ............................................................................................... 56
3.1. Phương hướng về quản lý công tác bồi dưỡng cho giáo viên của hiệu
trưởng các trường THCS huyện Lục Ngạn, tỉnh Bắc Giang ............................. 56
3.2. Nguyên tắc đề xuất biện pháp ....................................................................
57
3.2.1. Đảm bảo tnh mục đích...................................................................... 57
3.2.2. Đảm bảo tnh kế thừa ........................................................................ 57
3.2.3. Đảm bảo tnh toàn diện...................................................................... 58
3.2.4. Đảm bảo tnh hệ thống ...................................................................... 59
3.2.5. Đảm bảo phù hợp với yêu cầu thực tiễn và điều kiện thực tế
giáo dục của các trường THCS có đông học sinh dân tộc ......................... 59
3.2.6. Đảm bảo tnh hiệu quả....................................................................... 59
3.3. Các biện pháp quản lý hoạt động bồi dưỡng giáo viên .............................. 60
3.3.1. Biện pháp 1: Hoàn thiện quy hoạch tổng thể phát triển đội ngũ
giáo viên các trường THCS huyện Lục Ngạn từ nay đến năm 2020 .......... 60
3.3.2. Biện pháp 2: Bồi dưỡng nâng cao nhận thức về hoạt động bồi
dưỡng nghiệp vụ chuyên môn cho đội ngũ ................................................ 61
v


3.3.3. Biện pháp 3: Xây dựng chương trình, bổ sung kế hoạch bồi
dưỡng giáo viên của các trường THCS trên cơ sở nghiên cứu nhu cầu,
bồi dưỡng và tổ chức đánh giá, xếp loại giáo viên theo quy định

chuẩn hóa .....................................................................................................
62
3.3.4. Biện pháp 4: Tăng cường trách nhiệm, quyền hạn của hiệu
trưởng và tổ trưởng chuyên môn trong công tác bồi dưỡng giáo viên........
64
3.3.5. Biện pháp 5: Đổi mới nội dung, lựa chọn hình thức bồi dưỡng
giáo viên cho phù hợp và hiệu quả ..............................................................
67
3.3.6. Biện pháp 6: Quản lý tốt hoạt động tự bồi dưỡng tự nâng cao
trình độ chuyên môn. Tăng cường kiểm tra việc thực hiện hoạt động
bồi dưỡng giáo viên của các tổ chuyên môn ...............................................
69
3.3.7. Biện pháp 7: Tham mưu cho phòng giáo dục định kỳ tổ chức tốt
các buổi sinh hoạt chuyên môn cụm ở các trường THCS trong huyện....... 71
3.4. Mối quan hệ giữa các biện pháp quản lý đề xuất .......................................
72
3.5. Khảo nghiệm tnh cần thiết và tnh khả thi của các biện pháp quản lý
đã đề xuất ...........................................................................................................
73
Tiểu kết chương 3 .............................................................................................. 76
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ................................................................. 77
TÀI LIỆU THAM KHẢO............................................................................... 81
PHỤ LỤC ......................................................................................................... 83

vi


DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT
STT

Từ viết tắt

Nội dung

1

BDCM

Bồi dưỡng chuyên môn

2

BDGV

Bồi dưỡng giáo viên

3

CBQL

Cán bộ quản lý

4

CSVC

Cơ sở vật chất

5

CNH - HĐH

6

ĐNGV

7

GD&ĐT

8

GD

Giáo dục

9

GV

Giáo viên

Công nghiệp hóa - hiện đại hóa
Đội ngũ giáo viên
Giáo dục và đào tạo

10

KT - XH

Kinh tế - xã hội

11

NVSP

Nghiệp vụ sư phạm

12

QLGD

Quản lý giáo dục

13

QLNT

Quản lý nhà trường

14

THCS

Trung học cơ sở

15

THPT

Trung học phổ thông

4


DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 2.1.

Tổng hợp số trường, lớp, học sinh năm học 2013-2014 ............... 30

Bảng 2.2.

Tổng hợp số học sinh giỏi, trúng tuyển ĐH, CĐ, THCN ............. 31

Bảng 2.3.

Tổng hợp tnh hình đội ngũ CBQL, GV, NV ngành giáo dục huyện
Lục Ngạn ............................................................................ 32

Bảng 2.4.

Tổng hợp cơ sở vật chất trường học huyện Lục Ngạn.................. 33

Bảng 2.5:

Thống kê một số tiêu chí về đội ngũ giáo viên các trường
THCS có đông học sinh dân tộc huyện Lục Ngạn ........................ 34

Bảng 2.6.

Tự đánh giá của giáo viên ở 14 trường THCS theo 6 tiêu chuẩn
quy định theo 4 mức độ đạt được ....................................... 36

Bảng 2.7.
38

Kết quả đánh giá của tổ chuyên môn và hiệu trưởng về giáo viên ....

Bảng 2.8.

Kết quả điều tra về nội dung bồi dưỡng và hiệu quả của nội
dung bồi dưỡng ............................................................................. 46

Bảng 2.9.

Kết quả điều tra về hình thức bồi dưỡng giáo viên....................... 46

Bảng 2.10. Thống kê chất lượng đội ngũ cán bộ quản lý của 14 trường
THCS có đông học sinh dân tộc huyện Lục Ngạn ........................ 48
Bảng 3.1. Kết quả đánh giá tnh cần thiết và tnh khả thi của các biện pháp .......
74

5


MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
1.1. Ở thế kỷ XXI thế kỷ bùng nổ thông tin, khoa học kỹ thuật - công
nghệ phát triển như vũ bão vấn đề nhân lực và nhân tài là vấn đề sống còn
của mỗi quốc gia. Do vậy mọi quốc gia trên thế giới đang đứng trước

những cơ hội và thách thức chủ yếu là: Khoa học - công nghệ phát triển với
những bước tiến nhảy vọt đã đưa thế giới chuyển từ kỷ nguyên công
nghiệp sang kỷ nguyên thông tin và phát triển kinh tế tri thức.

Xu thế

toàn cầu hóa và hội nhập quốc tế vừa tạo ra quá trình hợp tác để phát triển
vừa là quá trình đấu tranh gay gắt nhằm bảo vệ lợi ích quốc gia, bảo tồn bản
sắc văn hóa và truyền thống của mỗi dân tộc. Những đặc trưng mang tính
khách quan nêu trên đã tác động và làm biến đổi nhanh chóng sâu sắc đến
tất cả các lĩnh vực hoạt động xã hội trong đó có giáo dục. Sự biến đổi đó
được thể hiện ở quan niệm mới về mẫu hình nhân cách người học đáp ứng
yêu cầu nguồn nhân lực xã hội trong bối cảnh chung nói trên. Nhưng vì GD lại
là yếu tố cơ bản để phát triển con người, tạo nguồn nhân lực cho phát triển
kinh tế xã hội, cho nên cũng vì các yêu cầu mới về nguồn nhân lực xã hội đã
dẫn đến sự tất yếu phải đổi mới về giáo dục và quản lý giáo dục. Trước tnh
hình đó tại hội nghị lần thứ 8 ban chấp hành trung ương Đảng khóa XI.
Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng đã ký ban hành Nghị quyết số 29-NQ/TW với
nội dung Đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, đáp ứng yêu cầu
công nghiệp hóa - hiện đại hóa (CNHHĐH) trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội
nhập quốc tế.

1


Xét về bản thân hoạt động giáo dục thì nguồn nhân lực nói chung và
trong đó đội ngũ nhà giáo lại là một trong các nhân tố đảm bảo cho sự nghiệp
đổi mới và phát triển giáo dục.

2

Trong hệ thống giáo dục việt Nam bậc THCS (Trung học cơ sở) đóng
vai trò "cầu nối" vì đây là bậc học chuyển tiếp của GD (giáo dục) tiểu học và
GD trung học phổ thông cụ thể là chuyển từ Tiểu học lên THCS và sau là từ
THCS lên THPT (trung học phổ thông). Ở lứa tuổi THCS các em học sinh đang
phát triển mạnh về thể trạng, tâm sinh lý lứa tuổi, tâm lý không ổn định, dễ bị
xao động, lứa tuổi khó bảo, vv... Với chức năng giảng dạy và giáo dục học
sinh. GV (giáo viên) được xem là yếu tố quyết định chất lượng GD đặc biệt là
trong giai đoạn hiện nay với nhiệm vụ trọng tâm của toàn ngành là thực hiện
triển khai dạy học theo chương trình mới, đòi hỏi GV phải có đủ trình độ
NVSP (nghiệp vụ sư phạm) đáp ứng với yêu cầu mới.
Ở nước ta, Đảng và nhà nước ta đã khẳng định nguồn lực con người là
nhân tố quyết định sự phát triển của đất nước trong thời kỳ CNH - HĐH. Ban
bí thư trung ương Đảng cộng sản Việt Nam, đã có chỉ thị số 40CT/TƯ ngày 15
tháng 6 năm 2004 về "Xây dựng, nâng cao chất lượng nhà giáo và đội ngũ cán
bộ quản lý giáo dục". Trong đề án thực hiện quyết định số 09/2005/QĐ-TTg
ngày 11 tháng 2 năm 2005 của thủ tướng chính phủ. Ngành GD đã xác định
mục tiêu chung "Xây dựng đội ngũ nhà giáo và CBQL theo hướng chuẩn hóa
đảm bảo chất lượng, đủ về số lượng đồng bộ về cơ cấu, nâng cao bản lĩnh chính
trị, phẩm chất đạo đức lối sống, lương tâm nghề nghiệp và trình độ chuyên
môn nhằm đáp ứng yêu cầu nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng
nhân tài trong giai đoạn công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước".
1.2. Lục Ngạn là huyện miền núi của tỉnh Bắc Giang với diện tch tự nhiên
lớn, dân cư phân bố không đồng đều đặc biệt là các xã vùng cao, vùng sâu,
vùng xa, vùng đặc biệt khó khăn thì dân cư thưa thớt. Cùng với nó là trình độ
dân trí thấp, nền kinh tế khó khăn, giáo dục còn chuyển biến chậm. Đối với
giáo dục trung học của huyện Lục Ngạn lâu nay bị xem là "vùng trũng" về chất
3

lượng giáo dục của tỉnh Bắc Giang. Ngoài những nguyên nhân khách quan về
điều kiện đi lại,

4


cơ sở vật chất, trường lớp khó khăn, đồng bào dân tộc đông, trình độ dân trí
thấp, tỉ lệ hộ nghèo cao còn có một nguyên nhân chủ quan được nhiều nhà
quản lý nhắc tới đó là chất lượng đội ngũ giáo viên chưa cao, năng lực sư phạm
cụ thể là năng lực dậy học, năng lực giáo dục, năng lực tổ chức các hoạt động
giáo dục, năng lực giao tiếp bằng tiếng dân tộc đối với giáo viên ở những
trường có đông học sinh dân tộc, vv... của giáo viên còn nhiều hạn chế.
Chất lượng đội ngũ giáo viên không chỉ phụ thuộc vào chất lượng đào
tạo mà còn phụ thuộc vào quá trình bồi dưỡng và tự bồi dưỡng hoàn thiện
nghề của mỗi giáo viên.
Hiệu quả của công tác giáo dục phổ thông phụ thuộc vào chất lượng học
sinh, chất lượng đội ngũ giáo viên
Trong những năm qua công tác BDGV (bồi dưỡng giáo viên) theo hướng
chuẩn nghề nghiệp cũng đã được phòng giáo dục huyện Lục Ngạn và các
trường trong huyện triển khai song hiệu quả còn chưa cao còn nhiều khó khăn
bất cập. Nổi bật nên trong đó là khó khăn về nâng cao trình độ NVSP cho giáo
viên và năng lực, kỹ năng nghe, nói tiếng dân tộc cho giáo viên dạy ở những
trường có đông học sinh dân tộc chưa được chú trọng. Yêu cầu cải thiện vấn đề
này không chỉ là nhiệm vụ trọng tâm của ngành giáo dục huyện Lục Ngạn tỉnh
Bắc Giang, mà còn là nhu cầu của từng GV để làm tốt nhiệm vụ được giao. Vì
vậy quan tâm nghiên cứu nhằm nâng cao hiệu quả cho hoạt động trên đang là
nhu cầu cấp thiết của thực tiễn địa phương. Công tác quản lý vấn đề trên của
trưởng phòng giáo dục và hiệu trưởng các trường THCS lâu nay bước đầu đã
được quan tâm nghiên cứu. Tuy nhiên công tác bồi dưỡng GV còn nhiều hạn

chế về chất lượng và hiệu quả do việc xác định mục tiêu, nội dung, hình thức
và phương pháp bồi dưỡng chưa phù hợp đặc biệt là còn có những hạn chế bất
cập về biện pháp quản lý công tác này. Ngay cả trong ĐNGV vẫn còn có những
người nhận thức về vị trí vai trò của công tác bồi dưỡng, tự bồi dưỡng còn hạn
5


chế. Chính vì vậy ở các trường THCS của huyện Lục Ngạn đội ngũ giáo viên
chất lượng chưa cao một số chưa đáp ứng được yêu cầu của chuẩn nghề nghiệp.
Cơ cấu đội ngũ giáo viên ở một số trường chưa hợp lý, có bộ môn thừa, bộ môn
thiếu, ở những trường có đông học sinh dân tộc thì hầu hết giáo viên không
biết nghe và nói tiếng dân tộc. Nhìn chung công tác xây dựng và phát triển đội
ngũ tuy đã đạt được những kết quả nhất định song công tác bồi dưỡng đội
ngũ ở vùng có đông học sinh dân tộc còn nhiều hạn chế bất cập, thiếu đồng bộ
nên đã ảnh hưởng lớn đến chất lượng dạy học và giáo dục. Chưa đáp ứng với
yêu cầu phát triển giáo dục ngày càng cao của xã hội. Vấn đề nghiên cứu về
bồi dưỡng đội ngũ giáo viên ở miền núi, vùng sâu vùng xa, vùng có đông
học sinh dân tộc còn ít và chưa có tnh hệ thống. Từ những lý do trên tôi
lựa chọn đề tài: "Quản lý hoạt động bồi dưỡng giáo viên các trường THCS có
đông học sinh dân tộc ở huyện Lục Ngạn tỉnh Bắc Giang" với mong muốn
góp phần nâng cao chất lượng giáo dục nói chung và chất lượng đội ngũ giáo
viên của các trường THCS huyện Lục Ngạn nói riêng.
2. Mục đích nghiên cứu
Nghiên cứu, đề xuất các biện pháp quản lí hoạt động bồi dưỡng giáo viên
ở trường THCS có đông học sinh dân tộc nhằm nâng cao chất lượng giáo dục.
3. Đối tượng và khách thể nghiên cứu
3.1. Đối tượng nghiên cứu
Các biện pháp quản lý hoạt động bồi dưỡng giáo viên ở các trường
THCS có đông học sinh dân tộc của huyện Lục Ngạn.
3.2. Khách thể nghiên cứu

Hoạt động quản lý công tác bồi dưỡng GV của hiệu trưởng các trường
THCS có đông học sinh dân tộc của huyện Lục Ngạn, tỉnh Bắc Giang.
3.3. Khách thể điều tra

6


Các nội dung nghiên cứu được điều tra qua đội ngũ GV và cán bộ quản lý
của các trường THCS có đông học sinh dân tộc của huyện Lục Ngạn, tỉnh Bắc
Giang.

7


4. Giả thuyết khoa học
Có nhiều nguyên nhân dẫn đến chất lượng giáo dục của các trường
THCS có đông học sinh dân tộc của huyện Lục Ngạn, tỉnh Bắc Giang còn
nhiều hạn chế, trong đó có những nguyên nhân cơ bản từ các nhà trường
nói chung và quản lý hoạt động bồi dưỡng đội ngũ của hiệu trưởng các
trường THCS nói riêng còn kém hiệu quả. Nếu đề xuất được các biện pháp
quản lý hoạt động bồi dưỡng GV phù hợp với đối tượng nghiên cứu và điều
kiện thực tiễn các trường THCS có đông học sinh dân tộc, trên cơ sở các biện
pháp đề xuất có tnh khả thi cao sẽ góp phần nâng cao chất lượng đội ngũ GV,
dần đáp ứng chuẩn nghề nghiệp mà bộ GD&ĐT đã quy định.
5. Nhiệm vụ nghiên cứu
5.1. Nghiên cứu những vấn đề lý luận liên quan đến đề tài Quản lý hoạt
động bồi dưỡng giáo viên các trường THCS có đông học sinh dân tộc ở huyện
Lục Ngạn tỉnh Bắc Giang làm cơ sở cho điều tra thực trạng vấn đề nghiên cứu.
5.2. Đánh giá thực trạng quản lý hoạt động bồi dưỡng giáo viên của
phòng giáo dục và hiệu trưởng các trường THCS có đông học sinh dân tộc

huyện Lục Ngạn, tỉnh Bắc Giang.
5.3. Đề xuất các biện pháp quản lý công tác bồi dưỡng giáo viên của
trưởng phòng giáo dục và hiệu trưởng các trường THCS có đông học sinh dân
tộc huyện Lục Ngạn, tỉnh Bắc Giang trong công tác bồi dưỡng GV nhằm nâng
cao chất lượng đội ngũ này theo hướng chuẩn hóa.
6. Phạm vi nghiên cứu
Đề tài tập trung nghiên cứu hoạt động quản lý theo chuẩn của trưởng
phòng GD và hiệu trưởng ở 14 trường THCS có đông học sinh dân tộc của

8


huyện Lục Ngạn, tỉnh Bắc Giang. Đối với hoạt động bồi dưỡng GV nhằm nâng
cao chất lượng đội ngũ này trên các yêu cầu, quy định chuẩn nghề nghiệp.

9


7. Phương pháp nghiên cứu lý luận
7.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận
Sử dụng các phương pháp phân tch, khái quát hóa các tài liệu khoa học
có liên quan để xác định hệ thống khái niệm công cụ và khung lý thuyết phục
vụ cho việc triển khai quá trình nghiên cứu thực tiễn.
7.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn
Phương pháp điều tra bằng bảng hỏi.
Phương pháp tổng kết kinh nghiệm.
Phương pháp chuyên gia: Thu thập ý kiến chuyên gia trong quá trình
nghiên cứu.
7.3. Phương pháp thống kê toán học
Sử dụng toán thống kê để sử lý số liệu, định lượng kết quả nghiên cứu và

các nhận xét, đánh giá khoa học.
8. Cấu trúc luận văn
Ngoài phần mở đầu, phần kết luận và kiến nghị, tài liệu tham khảo, phụ
lục luận văn còn được trình bày ở 3 chương:
Chương 1. Cơ sở lý luận về quản lý hoạt động bồi dưỡng giáo viên ở các
trường THCS.
Chương 2. Thực trạng quản lý hoạt động bồi dưỡng giáo viên các trường
THCS có đông học sinh dân tộc ở huyện Lục Ngạn, tỉnh Bắc Giang.
Chương 3. Các biện pháp quản lý hoạt động bổi dưỡng giáo viên các
trường THCS có đông học sinh dân tộc ở huyện Lục Ngạn, tỉnh Bắc Giang từ
nay đến năm 2020.

10


Chương 1

CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG BỒI DƯỠNG GIÁO VIÊN
Ở CÁC TRƯỜNG THCS
1.1. Khái quát lịch sử nghiên cứu vấn đề
Vấn đề xây dựng và phát triển đội ngũ đã được Đảng và nhà nước ta cũng
như các cấp các ngành quan tâm trú trọng từ lâu. Sinh thời Chủ tịch Hồ Chí
Minh đã khẳng định ".... nếu không có thầy giáo thì không có giáo dục...."
Ngay sau năm 1975 việc đào tạo bồi dưỡng giáo viên nói chung, được
thực hiện trong bối cảnh cả nước phải khắc phục hậu quả sau chiến tranh
chống Mỹ, nên gặp rất nhiều khó khăn. Chương trình đào tạo giáo viên ở các
vùng, miền được đào tạo khác nhau dẫn tới trình độ chuyên môn nghiệp vụ
của đội ngũ giáo viên cũng rất khác nhau.
Từ năm 1986, cả nước bước vào thời kỳ đổi mới toàn diện để thực hiện
mục tiêu CNH - HĐH, Đảng và nhà nước ta hết sức coi trọng phát triển giáo

dục nhằm tạo động lực phát triển KT - XH (kinh tế xã hội). Bắt đầu từ đây, việc
đào tạo, bồi dưỡng ĐNGV đã có những chuyển biến tch cực nhằm dần dần
chuẩn hóa đội ngũ này. Mặc dù nguồn ngân sách giáo dục hết sức hạn hẹp. Hai
chu kỳ bồi dưỡng thường xuyên 1992 - 1996 và 1997 - 2000 đã cho phép đúc
rút được những kinh nghiệm bổ ích về hoạt động bồi dưỡng, nâng cao năng lực
sư phạm cho đội ngũ giáo viên phổ thông nói chung. Đồng thời cũng bộc lộ
nhiều bất cập về tài liệu, nội dung, chương trình, hình thức tổ chức, thời gian
tổ chức ......vv và đặc biệt cho thấy những hạn chế trong công tác quản lý của
các cấp dẫn tới hiệu quả bồi dưỡng thường xuyên chưa cao, chưa đáp ứng kịp
với sự phát triển giáo dục. Do đó vấn đề quản lý hoạt động bồi dưỡng và nâng

11


cao chất lượng đội ngũ nói chung, đồng thời đề ra những biện pháp hữu hiệu
và

12


có tnh khả thi nhằm đáp ứng yêu cầu của giai đoạn mới, giai đoạn phát triển
bùng nổ công nghệ thông tin và hội nhập quốc tế.
Nghiên cứu về đội ngũ giáo viên còn được thực hiện dưới góc độ quản lý
giáo dục ở cấp độ vĩ mô và vi mô. Nhiều hội thảo khoa học về chủ đề đội ngũ
giáo viên dưới góc độ quản lý giáo dục đã được thực hiện có thể kể đến một số
nghiên cứu loại này của các tác giả: Nguyễn Văn Diễm "Hiệu trưởng trường
THPT chỉ đạo thực hiện chất lượng bộ môn" Hoàng Văn Huân "Một số biện
pháp quản lý hoạt động tổ chuyên môn của hiệu trưởng các trường THPT
huyện Quản Xương - Thanh Hóa" Nguyễn Văn Hiến "Thực trạng và giải pháp
đào tạo bồi dưỡng đội ngũ giáo viên trung học đáp ứng yêu cầu phát triển

giáo dục và đào tạo Bình Thuận", vv...
Trong chương trình đào tạo thạc sĩ quản lý giáo dục, vấn đề đội ngũ giáo
viên cũng được triển khai nghiên cứu rộng khắp. Đã có một số luận văn nghiên
cứu về vấn đề BDGV. Đã có một số văn bản của Đảng và nhà nước về công tác
quản lý BDGV như Chiến lược phát triển GD giai đoạn 2001 - 2010. Chỉ thị số
18/2001/CT-TTg của thủ tướng chính phủ, có rất nhiều bài báo, tạp chí viết về
biện pháp quản lý BDGV. Tuy nhiên chưa có công trình nào, nghiên cứu nào
đề cập đến biện pháp quản lý hoạt động bồi dưỡng giáo viên các trường THCS
có đông học sinh huyện Lục Ngạn, tỉnh Bắc Giang.
1.2. Các khái niệm cơ bản
1.2.1. Các chức năng quản lý giáo dục
Cũng như các hoạt động quản lý KT - XH, QLGD có 2 chức năng
tổng quát. Chức năng ổn định, duy trì trong quá trình đào tạo đáp ứng nhu
cầu hiện hành của nền KT - XH, chức năng đổi mới phát triển quá trình
đào tạo đón đầu.
13


QLGD cũng có đầy đủ các chức năng cơ bản của quản lý nói chung, theo
sự thống nhất của đa số các tác giả thì QLGD có 4 chức năng: Lập kế hoạch, tổ
chức, chỉ đạo, kiểm tra.
+ Lập kế hoạch. Là việc dựa trên những thông tin thực trạng bộ máy tổ
chức, nhân lực, cơ sở vật chất và các điều kiện khác để vạch ra mục tiêu, dự
kiến nguồn lực (nhân lực, vật lực, tài lực....) phân bổ thời gian huy động các
phương tiện và đề xuất các biện pháp thực hiện mục tiêu.
+ Tổ chức: Là việc thiết lập cấu trúc bộ máy, bố trí nhân lực và xây dựng
cơ chế hoạt động, đồng thời ấn định chức năng, nhiệm vụ cho các bộ phận
và cá nhân, huy động, sắp xếp và phân bổ nguồn lực nhằm thực hiện đúng
kế hoạch đã có.
+ Chỉ đạo: Là việc hướng dẫn công việc, liên kết, liên hệ, động viên, kích

thích, giám sát các bộ phận và cá nhân thực hiện kế hoạch theo dụng ý đã xác
định trong bước tổ chức.
+ Kiểm tra: Là việc theo dõi và đánh giá các hoạt động bằng nhiều
phương pháp và hình thức (trực tiếp hoặc gián tiếp, thường xuyên hoặc
định kỳ, không nhằm so sánh kết quả với mục tiêu đã xác định để nhận biết về
chất lượng hiệu quả các hoạt động mà từ đó tìm ra những sai lệch và ban hành
các quyết định điều chỉnh.
Ngoài 4 chức năng cơ bản trên đây, cần lưu ý rằng trong mọi hoạt động
của quản lý giáo dục, thông tin có vai trò vô cùng quan trọng, nó được coi như
là "Mạch máu" của hoạt động QLGD. Chính vì vậy trong nhiều nghiên cứu gần
đây đã coi thông tin như một chức năng trung tâm liên quan đến các chức
năng quản lý khác. Nếu thiếu hoặc sai lệch thông tin thì công tác quản lý gặp

14