Tải bản đầy đủ (.doc) (21 trang)

Một số biện pháp xây dựng môi trường lấy trẻ làm trung tâm giúp trẻ 5 6 tuổi hoạt động tích cực tại trường mầm non

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (1.72 MB, 21 trang )

PHẦN I: MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Mục tiêu của giáo dục mầm non là giúp trẻ phát triển về thể chất, tinh thần,
tình cảm, trí tuệ, thẩm mỹ, giúp trẻ mạnh dạn tự tin, hình thành yếu tố đầu tiên
của nhân cách , khơi dậy và phát triển tối đa những khả năng tiềm ẩn của trẻ. Trẻ
không thể tiếp thu các kiến thức một cách bài bản, có hệ thống như các bậc học
khác . Vì thế cần tạo cho trẻ môi trường để trẻ được hoạt động, trải nghiệm, vui
chơi, từ đó trẻ có thể tiếp thu kiến thức một cách nhẹ nhàng, tự nhiên hơn. Trẻ
mầm non việc học thông qua hình thức “ học mà chơi, chơi mà học” trẻ có mong
muốn tự nhiên là được cảm nhận và khám phá một cách tích cực về thế giới.
Qúa trình học hỏi và khám phá diễn ra thông qua nhiều hoạt động trong đó hoạt
động vui chơi có ý nghĩa rất quan trọng. Vui chơi không chỉ giúp trẻ thư giản mà
còn giúp trẻ cảm nhận và khám phá thế giới xung quanh một cách tự nhiên.
Chính vì vậy việc tạo môi trường cho trẻ học tập là rất quan trọng đáp ứng nhu
cầu phát triển của trẻ
Việc tạo môi trường học tập cho trẻ là việc đã được các giáo viên thực hiện
từ lâu, nhưng nhìn chung việc tạo môi trường mới chỉ mang tính hình thức để
trang trí theo chủ đề đang thực hiện và việc xây dựng đó chưa xuất phát từ trẻ,
chưa kích thích tính tò mò, khám phá của trẻ, khi học và chơi trẻ đang còn rất
thụ động. Trong những năm qua, việc giáo dục lấy trẻ làm trung tâm đã được các
cấp quản lý từ trung ương đến địa phương từng bước quan tâm, đặc biệt Bộ Giáo
dục và Đào tạo đã ban hành Hướng dẫn thực hiện chuyên đề “ Xây dựng trường
mầm non lấy trẻ làm trung tâm”. Phòng Giáo dục và Đào tạo Thành Phố Thanh
Hóa, trường mầm non Phan Đình Phùng đã triển khai chuyên đề “ Xây dựng
trường mầm non lấy trẻ làm trung tâm”. Đặc biệt trong năm học 2017-2018
Phòng Giáo dục và Đào tạo Thành phố Thanh Hóa phát động hội thi “ Xây dựng
môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm”
Thực tế ở trường mầm non Phan Đình Phùng hiện nay việc xây dựng môi
trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm đã được nhà trường thực hiện ở các
phòng, lớp học, cầu thang, khu vực sân chơi, .....Tuy nhiên trong quá trình triển
khai và thực hiện vẫn còn gặp phải khó khăn, hạn chế như: Kinh phí, khuôn viên


nhà trường nhỏ, các nguyên vật liệu, học liệu chưa phong phú, phụ huynh chưa
quan tâm, chưa nhận thức được tầm quan trọng môi trường đối với sự phát triển
của trẻ
Bản thân là một giáo viên tôi hiểu rất rõ về trách nhiệm của mình, tôi luôn
muốn học sinh của tôi được trải nghiệm, tư duy, được tìm tòi những gì mà trẻ
còn chưa biết trong cuộc sống một cách thoải mái, không gò bó. Vậy làm thế
nào để có thể thực hiện điều đó? Câu hỏi đó luôn thôi thúc tôi phải nghiên cứu,
tìm tòi, học hỏi để thực hiện. Trong những năm qua chúng tôi đã được học
chuyên đề về xây dựng môi trường lấy trẻ làm trung tâm ,ngoài ra chúng tôi
còn được dự những tiết thực hành rất sinh động áp dụng phương pháp dạy học
lấy trẻ làm trung tâm mà tôi nghĩ đó chính là động lực để tôi thay đổi cách nhìn,
cách nghĩ về vai trò của bản thân trong hoạt động dạy học. Tôi đã tham khảo
1


một số tài liệu và cũng tìm hiểu về phương pháp dạy học lấy trẻ làm trung tâm.
Tôi phải làm thế nào để trẻ cảm thấy thoải mái trong các hoạt động mà vẫn đạt
được kết quả như mục tiêu đề ra. Là giáo viên trực tiếp đứng lớp 5 tuổi tôi nhận
thức đặc biệt rằng ở lứa tuổi tôi đang giảng dạy lớp mẫu giáo 5 - 6 tuổi, việc tạo
môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm là rất quan trọng vì nó phát huy được
tính tíc cực của trẻ
Qua một thời gian tìm tòi nghiên cứu và hiểu được tầm quan trọng của
việc xây dựng môi trường lấy trẻ làm trung tâm. Năm học 2017- 2018 tôi đã lựa
chọn thực hiện đề tài “ Một số biện pháp xây dựng môi trường lấy trẻ làm
trung tâm giúp trẻ 5 - 6 tuổi hoạt động tích cực tại trường mầm non Phan
đình Phùng ”.
2. Mục đích nghiên cứu:
Nghiên cứu để xây dựng môi trường lấy trẻ làm trung tâm, đồng thời chia
sẻ với bạn bè, đồng nghiệp những kinh nghiệm trong việc xây dựng môi trường
hoạt động cho trẻ. Bên cạnh đó nhằm thu hút sự tham gia của các bậc phụ huynh

để xây dựng trường mầm non Phan Đình Phùng thành môi trường giáo dục lấy
trẻ làm trung tâm
2. Đối tượng nghiên cứu:
Nghiên cứu trên 40 cháu lớp Lá 2 (Lớp 5 - 6 tuổi) - Trường mầm non
Phan Đình Phùng.
4. Phương pháp nghiên cứu:
+ Phương pháp quan sát.
+ Phương pháp điều tra.
+ Phương pháp thực nghiệm.
+ Phương pháp nghiên cứu sản phẩm hoạt động giáo dục
+ Phương phấp thống kê
PHẦN II: NỘI DUNG
1. Cơ sở lý luận
Như chúng ta đã biết dạy học là quá trình tương tác qua lại giữa giáo viên
và học sinh, khi đó học sinh dưới sự hướng dẫn của thầy, cô có thể tìm ra, khám
phá ra những tri thức mới mà bản thân còn chưa biết hoặc chưa rõ, hình thành
những thói quen tư duy đọc lập, sáng tạo. Phát triển toàn diện các kỹ năng sống
và những phẩm chất đạo đức phù hợp với chuẩn mực xã hội.
Quá trình giáo dục được diễn ra trong sự tương tác qua lại giữa nhà giáo dục và
đối tượng giáo dục, nghĩa là giữa cô giáo và trẻ. Theo A. Kômenski: “ Giáo dục
có mục đích đánh thức năng lực nhạy cảm, phán đoán, phát triển nhân cách …
hãy tìm ra phương pháp cho phép giáo viên dạy ít hơn, học sinh học được nhiều
hơn”. R.C.Shama viết : “ Trong phương pháp dạy học lấy học sinh làm
trung tâm, toàn bộ quá trình dạy học đều hướng vào nhu cầu, khả năng, lợi ích
của người học. Mục đích là phát triển ở học sinh kĩ năng và năng lực độc lập học
2


tập và giải quyết vấn đề…” theo từng độ tuổi phù hợp. Thực chất của quan điểm
dạy học lấy trẻ làm trung tâm là hệ phương pháp dạy học tích cực lấy người học

làm trung tâm còn gọi là hệ phương pháp dạy- tự học, được xem là một hệ thống
phương pháp dạy học có thể đáp ứng được các yêu cầu cơ bản của mục tiêu giáo
dục trong thời kỳ đổi mới hiện nay. Dạy học lấy trẻ làm trung tâm là đặt trẻ vào
vị trí trung tâm của hoạt động dạy – học với những phẩm chất và năng lực riêng
của mỗi người, vừa là chủ thể vừa là mục đích của quá trình đó, phấn đấu tiến
tới cá thể hóa quá trình học tập và sự trợ giúp của phương tiện thiết bị hiện đại,
để cho tiềm năng của mỗi học sinh được phát triển tối ưu, góp phần có hiệu quả
vào việc xây dựng cuộc sống cho cá nhân, gia đình và xã hội. Với phương pháp
dạy học lấy người dạy làm trung tâm thì học sinh chỉ ngồi nghe thầy cô giảng
bài, ghi chép và học thuộc lòng nên kiến thức rất hời hợt và máy móc. Việc thay
đổi phương pháp dạy học là cần thiết và quan trọng để đáp ứng được mục tiêu
giáo dục hiện nay.
`
Phương pháp dạy học lấy trẻ làm trung tâm là phương pháp học tập tích
cực, khác với phương pháp dạy học truyền thống. Giáo viên được tập huấn cách
thiết kế và giảng dạy theo phương pháp dạy học tích cực, lấy học sinh làm
trung tâm, áp dụng các kỹ năng làm việc theo nhóm, kỹ năng đặt câu hỏi,
phương pháp đóng vai, tự làm đồ dùng đồ chơi bằng nguyên vật liệu sẵn có, sử
dụng trò chơi học tập…
Bản thân là một giáo viên tôi hiểu rất rõ về trách nhiệm của mình, tôi
luôn muốn học sinh của tôi được trải nghiệm, tư duy, được tìm tòi những gì mà
trẻ còn chưa biết trong cuộc sống một cách thoải mái, không gò bó. Muốn làm
được điều đó thì điều đầu tiên là phải tạo được môi trường hoạt động. Vì vậy
nên tôi đã nghiên cứu để tạo môi trường hoạt động lấy trẻ làm trung tâm.
2. Thực trạng của vấn đề.
Năm học 2017-2018 bản thân tôi trực tiếp giảng dạy lớp mẫu giáo lớn (5 - 6
tuổi) với tổng số cháu là 40 cháu. Bước vào thực hiện đề tài lớp tôi có những
khó khăn và thuận lợi như sau:
2.1. Thuận lợi
- Trường, lớp có không gian hoạt động an toàn cho trẻ, có đủ đồ dùng đồ

chơi cần thiết trong các hoạt động giáo dục.Trẻ khoẻ mạnh và rất hào hứng, sôi
nổi với các hoạt động do cô tổ chức, lĩnh hội nhanh các kiến thức cô giáo truyền
đạt.
- Phụ huynh luôn quan tâm đến trẻ, tích cực tham gia vào các hoạt động
của nhà trường, của nhóm lớp.
- GV có trình độ chuyên môn đại học, được tập huấn về nội dung xây
dựng môi trường lấy trẻ làm trung tâm và phát huy tính tích cực cho trẻ mầm
non do Phòng giáo dục tổ chức và qua các buổi bồi dưỡng chuyên môn tại
trường, tích cực nghiên cứu tài liệu
- Trẻ lớp tôi đa số là đã học qua độ tuổi mẫu giáo bé và nhỡ, trẻ đi học
chuyên cần, có nề nếp
3


2.2. Khó khăn
- Một số trẻ nhút nhát nên không tự tin khi tham gia vào các hoạt động
,một số trẻ lại quá hiếu động nên khi hoạt động chưa chú ý vào sự hướng dẫn
của cô, kỹ năng sống của trẻ còn nhiều hạn chế.
- Sự quan tâm của gia đình dành cho các cháu là không đồng đều . Một số
phụ huynh đi làm ăn xa để các cháu ở nhà với các anh chị hoặc ông bà đã già,
thời gian phụ huynh quan tâm đến trẻ còn ít, không dành thời gian trò chuyện để
tìm hiểu tâm tư nguyện vọng của trẻ để giáo dục trẻ mà chỉ biết chiều theo mọi
đòi hỏi của trẻ, trẻ được đáp ứng quá đầy đủ về nhu cầu trẻ cần.
- Khuôn viên sân trường và lớp học nhỏ nên chưa có nhiều không gian để
trẻ hoạt động
- Trẻ được hoạt động thường xuyên nhưng đang còn máy móc, dập khuôn
chưa tích cực
- Phụ huynh đã ủng hộ về vật chất cho trường, lớp song chưa quan tâm
đến hoạt động của lớp, chưa tham gia các hoạt động cùng cô và trẻ
2.3 : Kết quả khảo sát thực tế ở trường mầm non đầu năm học:

Kết quả khảo sát đầu năm học 2017 - 2018 về các kỹ năng của 40 trẻ lớp Lá 2:
Tốt - Khá
Mức độ nội dung khảo sát
1.Trẻ tham gia tích cực vào các hoạt
động

Trung Bình- Yếu

Số
Lượng

Tỷ lệ
%

Số

19

48 %

21

52 %

Lượng

Tỷ lệ
%

2.Kỹ năng sử dụng nguyên vật liệu,

học liệu

14

35 %

26

65 %

3.Kỹ năng hợp tác, hoạt động cùng
nhóm

15

37 %

25

63 %

4.Trẻ hứng thú tham gia hoạt động

17

43 %

23

57 %


Kết quả chung

41 %

59 %

Qua khảo sát tôi nhận thấy trẻ hoạt động chưa hiệu quả, chưa tích cực,
còn thụ động và kỹ năng tự tìm tòi khám phá ở trẻ còn hạn chế chủ yếu phụ
thuộc vào cô.
* Qua khảo sát tình hình thực tế ở lớp tôi nhận thấy :
- Việc sắp đặt, bố trí các góc chơi cho trẻ chưa hợp lý, linh hoạt, thuận
tiện, phù hợp với hoạt động của trẻ
- Các mảng trang trí chưa linh hoạt, chưa sáng tạo
4


- Đồ dùng của trẻ chủ yếu là mua sẵn, đồ chơi tự tạo còn rất hạn chế
- Học liệu từ thiên nhiên, sẵn có ở địa phương còn nghèo nàn, chưa đáp
ứng được nhu cầu chơi của trẻ
3. Các giải pháp, biện pháp đã sử dụng để giải quyết vấn đề.
3.1. Các giải pháp:
- Xây dựng nội dung giáo dục
- Bố trí sắp xếp các góc hoạt động trong và ngoài lớp phù hợp, đa dạng,
hấp dẫn
- Trang trí trong và ngoài lớp theo hướng mở linh hoạt
- Tổ chức các hoạt động lấy trẻ làm trung tâm.
- Xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm.
- Phát huy tính tich cực của trẻ thông qua các lễ hội, trò chơi
- Phối kết hợp với phụ huynh

3.2. Các biện pháp:
* Biện pháp 1: Xây dựng nội dung giáo dục
Xây dựng nội dung giáo dục là điều vô cùng quan trọng trong chương
trình giáo dục. Căn cứ vào chương trình giáo dục mầm non, vào khả năng, nhu
cầu học tập của trẻ và những điều kiện sẵn có ở địa phương để tôi lựa chọn và
xây dựng nội dung cho phù hợp với điều kiện thực tế của lớp mình. Nội dung
giáo dục còn phải phù hợp với từng chủ đề và từng môn học. Vì vậy từ đầu năm
học tôi đã xây dựng nội dung giáo dục cho năm học và cho từng chủ đề sao cho
phù hợp với từng thời điểm trong năm, phù hợp với các ngày lễ, ngày hội trong
năm. Dựa trên nội dung giáo dục đó tôi đã xây dựng môi trường giáo dục phù
hợp với nội dung hoạt động mà mình đã lên.
Ví dụ: Trong chủ đề quê hương đất nước Bác Hồ, tôi đã chọn những nội
dung như “ Quê hương, làng xóm, phố phường” . Hoặc cho trẻ biết thêm những
điều mà ở thành phố không có như: “Cánh đồng làng quê” . Từ đó trẻ sẽ mở
mang thêm kiến thức về thế giới xung quanh, hiểu được công việc của người
nông dân và trân trọng những sản phẩm của người nông dân làm ra.
Tôi tổ chức cho trẻ tham gia phiên chợ quê mà tôi chuẩn bị. Tôi yêu cầu trẻ
và mua về những sản phẩm như : đỗ xào, cà rốt, đậu đũa… và tiến hành cho trẻ
về nhóm thảo luận, mỗi nhóm là một loại rau quả . Các con có thể tìm hiểu
được những gì từ những quả này? Kích thước của những loại quả này như thế
nào? Cho trẻ được đưa ra nhận xét về loại rau quả mà mình so sánh). Dù trẻ nói
đúng hay chưa đúng tôi vẫn khuyến khích trẻ nói và bằng những lời động viên
của tôi giúp trẻ tự tin vào câu trả lời của mình .Trẻ lớp tôi rất thích thú tham gia
hoạt động và tích cực trao đổi ý kiến, tiết học nhẹ nhàng mà đạt hiệu quả đáng
kể. Tôi cũng cảm thấy vui khi trẻ của tôi ngày càng tiến bộ.
* Biện pháp 2: Bố trí sắp xếp các góc hoạt động trong và ngoài lớp
phù hợp, đa dạng, hấp dẫn
5



Hoạt động ở các góc là một hình thức hoạt động đặc biệt trong đời sống
của trẻ mầm non, đó là nơi trẻ thỏa mãn sở thích, nhu cầu vui chơi, nhận thức và
cảm nhận về thế giới xung quanh. Hoạt động góc giúp trẻ củng cố kiến thức và
khám phá thế giới xung quanh, phát huy khả năng sáng tạo của trẻ. Vì vậy việc
sắp xếp, bố trí các góc chơi ảnh hưởng rất nhiều đến các hoạt động chơi của trẻ .

Hình ảnh: Góc xây dựng của bé
Tôi đã bố trí các góc trong lớp phù hợp như: Góc yên tĩnh tránh xa góc ồn
ào, tạo ranh giới các góc với nhau. Bên cạnh việc sắp xếp các góc chơi tôi còn
tạo ranh giới giữa các góc hoạt động, tận dụng các giá đồ chơi tạo thành ranh
giới các góc và tạo không gian chơi cho trẻ.

6


Hình ảnh: Góc học tập của bé
Qua cách bố trí , sắp đặt các mảng, các góc chơi hợp lý ở lớp tôi thấy trẻ
hoạt động tích cực hơn, hiệu quả cao hơn. Trẻ được trao đổi giao lưu với nhau
thoải mái mà không ảnh hưởng đến các góc khác. Trẻ có không gian riêng tư,
yên tĩnh để hoạt động, thỏa mãn nhu cầu hoạt động, sự sáng tạo của trẻ.

Hình ảnh: Góc thư viện của bé

Hình ảnh: Góc âm nhạc của bé
* Biện pháp 3: Trang trí trong và ngoài lớp theo hướng mở linh hoạt
7


Trang trí mục đích là phối hợp giữa các mảng hình, màu sắc, đường nét
sao cho cân đối hài hòa, hợp lý trong một không gian nhất định. Đối với mầm

non trang trí hình ảnh không chỉ đẹp, ngộ nghĩnh, màu sắc bắt mắt mà còn phải
phù hợp với chủ đè, với từng góc chơi, với nội dung chơi của trẻ, đáp ứng được
nhu cầu khám phá, sáng tạo, trí tò mò thích cái mới lạ của trẻ. Từ đó tôi đã trang
trí các góc chơi ở lớp mình một cách sáng tạo theo hướng mở, linh hoạt. Khi trẻ
hoạt động ở các góc chơi mở, từ một góc chơi trẻ có thể thay đổi nội dung chơi,
hình ảnh, biểu tượng chơi một cách linh hoạt
VD: Ở chủ đề “ Thực vật, tết và mùa xuân”
Góc phân vai tôi tổ chức phiên chợ quê cho trẻ chơi, trẻ được đóng vai là
người bán hàng, mua hàng, tôi đã trang trí cành đào, cành mai và các loại bánh,
trái cây ..... có trong ngày tết.

Hình ảnh: Góc phân vai của bé
Ở góc chữ cái tôi trang trí bằng các bóng kính để trẻ ghép các chữ cái dời
thành từ giống từ trong tranh. Tranh các loại rau củ quả và các loại hoa mùa
xuân, ngày tết. Trẻ vừa được học chữ cái vừa được biết về các loại rau, hoa .
Bên cạnh đó cho trẻ hái hoa đào và đọc chữ cái có trong bông hoa đó. Tôi đã tận
dụng mặt sau của giá góc để làm trò chơi “ Ong tìm chữ” cho trẻ chọn các chữ
cái

8


Hình ảnh: Góc chữ cái
Ở góc toán tôi trang trí các bao bóng kính để trẻ chơi sắp xếp theo quy
tắc, tách gộp, so sánh, đếm số lượng các nhóm đồ vật…

Hình ảnh: Góc toán
Ở mỗi góc tôi đều tạo các bao bì bóng kính để trẻ hoạt động sáng tạo và
chơi theo ý thích của mình. Để thỏa mãn nhu cầu chơi của trẻ, kích thích tính tò
mò, ham hiểu biết của trẻ tôi không chỉ trang trí trong lớp học mà tôi còn tận

dụng trang trí khu vực hiên chơi, hiên sau, gầm cầu thang...
Bằng những hình ảnh phù hợp như hình quy trình rửa tay, bé gái, bé trai,
và một số các hình ảnh ngộ nghĩnh, sinh động khác. Các trang thiết bị, đồ dùng,
9


đồ chơi, không gian lớp học để phục vụ cho việc tổ chức các hoạt động sinh hoạt
hàng ngày của trẻ đều được xây dựng theo hướng lấy trẻ làm trung tâm nhằm
mục đích phát triển toàn diện về các mặt. Thỏa mãn nhu cầu nhận thức, mở rộng
hiểu biết của trẻ, kích thích trẻ hoạt động sáng tạo, tích cực. Tôi nhận thấy từ
những trang trí đó mà trẻ lớp tôi hoạt động tích cực, hứng thú, say mê không còn
nhàm chán, dập khuôn, máy móc như trước nữa.

Hình ảnh: Góc chơi vận động
* Biện pháp 4: Tổ chức các hoạt động lấy trẻ làm trung tâm.
Tôi tổ chức hoạt động luôn đặt trẻ vào trung tâm của quá trình giáo dục, có
nghĩa là tạo mọi cơ hội cho trẻ tham gia vào các hoạt động:
* Hoạt động trải nghiệm : Trẻ được học qua thực tế qua việc làm, qua
khám phá tìm tòi.
Ví dụ: Khi tổ chức hoạt động cho trẻ tìm hiểu về “ các loại quả gần gũi”.
+ Mục đích : Trẻ biết tên gọi, đặc điểm, màu sắc, vị của một số loại quả
gần gũi.
+ Tiến hành:
- Gây hứng thú: Cô cho trẻ quan sát đĩa quả ( các miếng được cắt trên
đĩa, gồm dưa hấu, cam, dứa…) và hỏi trẻ:
- Cô có đĩa gì đây? Đĩa quả của cô như thế nào?
- Theo các con trên đĩa có những quả gì? Tại sao con biết?
+ Quan sát và đàm thoại: ( Cho mỗi trẻ một quả bất kỳ. Trẻ được cầm
miếng quả để quan sát sau đó cho trẻ ăn và ngửi)
- Con vừa được ăn quả gì? Hãy nói về quả mà mình được ăn ? ( trẻ tự

10


nêu lên cảm nhận và phỏng đoán của mình )
- Tại sao con biết quả con ăn là cam ?
- Tại sao con biết quả con vừa ăn là quả xoài ?
- Theo con quả cam như thế nào?
- Thế còn quả xoài thì sao?...
+ Củng cố:
- Hôm nay chúng ta tìm hiểu những quả gì?
- Quả đó như thế nào?
- Khi ăn quả, chúng ta phải làm gì với các quả đó?
- Tôi đọc câu đố về một số loại quả để trẻ suy nghĩ và đoán biết xem đó
là quả gì? Thông qua hoạt động giải câu đố trẻ được tư duy, tưởng tượng
và phán đoán. Nếu trẻ trả lời chưa đúng thì sẽ được nghe câu trả lời của
bạn và điều đó sẽ khắc sâu hơn cho trẻ kiến thức cần lĩnh hội.
+ Kết thúc:
- Hôm nay các con học được điều gì?
- Chúng mình làm được những gì?
- Các con thích điều gì nhất?
Tôi đã gây hứng thú trực tiếp cho trẻ bằng trải nghiệm ( quan
sát,ngửi, nếm. Trẻ được khuyến khích và chủ động nói ra những điều
mình cảm nhận được để nói lên nhận xét cá nhân. Tôi khuyến khích trẻ
nói ra càng nhiều càng tốt, có thể đầy đủ hay chưa đầy đủ; đúng hay chưa
đúng không quan trọng mà chỉ cần trẻ dám nói và được nói ra. Nhờ đó mà
trẻ của tôi rất tự tin nói ra những điều mình suy nghĩ. Qua hoạt động này
tôi muốn trẻ được tự điều chỉnh hiểu biết của mình qua câu trả lời của bạn
và qua việc trực tiếp được nhìn quả.Trẻ được tự suy ngẫm và đánh giá
hiểu biết kỹ năng của mình. Thông qua trò chơi trẻ được củng cố lại hệ
thống kiến thức mà trẻ đã học nhằm khắc sâu cho trẻ kiến thức cần cung

cấp mà không bị nhàm chán và lặp lại.
VD. Trong chủ đề nước và hiện tượng tự nhiên. Tôi cho trẻ được
làm thí nghiệm “ Vật chìm vật nổi”, tôi phát cho trẻ các viên sỏi, miếng
xốp, thìa inox . Cho trẻ đoán xem khi thả các vật xuống nước vật nào sẽ
nổi, vật nào sẽ chìm? Và cô cho trẻ thảo luận xem tại sao lại nổi, vì sao lại
chìm ? Cho trẻ làm thí nghiệm “ chất nào tan trong nước”, tôi sử dụng
đường, muối để cho trẻ dự đoán xem chất nào tan trong nước.
* Hoạt động giao tiếp: Trẻ được chia sẻ với bạn bè và học từ mọi
người.
VD. Trong chủ đề giao thông tôi chọn đề tài “ Trò chuyện về những
chiếc mũ bảo hiểm xinh xắn”
+ Tôi đặt câu hỏi : Vì sao chúng ta cần đội mũ bảo hiểm ? Và khi nào
thì đội mũ bảo hiểm? Tác dụng của mũ bảo hiểm ? chất liệu của mũ bảo
hiểm ? Chỉ với những câu hỏi như vậy trẻ của tôi đã trả lời hăng hái và sôi
nổi không mang tính gò bó.
* Hoạt động thảo luận theo nhóm: Suy nghĩ và cùng nhau thảo luận về
những điều vừa được lĩnh hội .
11


VD: Tìm hiểu về nước và môi trường tự nhiên . Tôi đưa ra đề tài mở để trẻ
trò chuyện: “ Điều gì sẽ xảy ra nếu không có nắng ? Điều gì xảy ra nếu
cây không được uống nước ?... Tôi chia nhóm cho trẻ thảo luận sau đó cho
trẻ nói lên phán đoán hoặc suy nghĩ của mình. Từ đó trẻ được thu hút vào
việc suy nghĩ tìm nguyên nhân.
* Hoạt động trao đổi : Trẻ dược diễn đạt chia sẻ suy nghĩ và mong
muốn. Khi tổ chức hoạt động lấy trẻ làm trung tâm tôi chỉ là người tạo cơ
hội, hướng dẫn, gợi mở giúp trẻ lĩnh hội được kiến thức một cách nhẹ
nhàng không gò bó cứng nhắc.
VD: Tôi sử dụng những câu hỏi mở để kích thích óc suy nghĩ của trẻ:

Con sẽ làm gì khi con bị ốm? Con sẽ làm gì khi bạn khóc?
- Con nghĩ thế nào?
- Làm sao con biết?
- Tại sao con lại nghĩ nghư vậy?
- Nếu ..thì sao? Nếu không ….thì sao?
- Theo con điều gì/ cái gì sẽ xảy ra tiếp theo ?
Từ đó tôi nhận thấy trẻ đã biết suy nghĩ và trả lời câu hỏi một cách tự tin.
* Biện pháp 5: Xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm.
Tôi xây dựng môi trường học tập bằng việc sắp xếp thành các góc
chơi để trẻ dễ dàng lựa chọn cũng như lấy đồ dùng thuận tiện. Các đồ
dùng đồ chơi trong các góc được sắp xếp những bài tập có tính mục đích
rõ rệt, mà khi cầm vào đồ dùng trẻ có thể tự tương tác và thực hành kỹ
năng.
Trái lại với những tiết học ngày xưa tôi chỉ diễn ra trong lớp học thì
nay tôi cho trẻ được thay đổi môi trường như: ngồi dưới gốc cây, góc thiên
nhiên, hay ngoài sảnh của trường giúp cho trẻ cảm thấy thoải mái khi
được tham gia vào các hoạt động. Tôi sử dụng những nguyên vật liệu có
sẵn trong tự nhiên để thực hiện các nội dung giáo dục.
* Lá cây :
Tôi cho trẻ trò chuyện về thiên nhiên, cho trẻ nhặt lá cây từ những
lá cây đó tôi có thể cho trẻ phân biệt theo kích cỡ ( to - nhỏ), chiều dài
(dài- ngắn), màu sắc ( tối- sáng), hình dạng ( tròn- thuôn), kết cấu bề mặt
(ráp- mịn), công dụng của lá ( có ích- không có ích)
- Xắp xếp mỗi nhóm lá cây theo thứ tự nhất định: từ tối nhất đến
sáng nhất, từ to nhất đến nhỏ nhất, từ dài nhất đến ngắn nhất…
- Gọi tên : học nhận biết tên lá cây
- Xé lá cây thành các hình khác nhau, in hình lá cây
- Xâu thành vòng.
- Vò lá, ngửi lá
- Dùng lá để tạo thành những đồ chơi: kết thành quạt, kèn, con vật…

- Sử dụng lá làm phép đếm…
* Cát:
Khi được ra ngoài thiên nhiên, được chơi với nguyên vật liệu thiên
nhiên sẽ tạo cho trẻ hứng thú và dễ tiếp thu. Trẻ được thực hành trải
nghiệm như:
12


- xúc cát, gạt cát, rót cát.
- In hình bàn chân, bàn tay trên cát.
- Dùng ngón tay vẽ hình trên cát.
- Giấu đồ vật bàn tay trên cát
- Làm khuôn bánh, chơi bán hàng.
* Nước:
- Đong nước, rót nước, vục nước.
- Quan sát mặt nước, trời mưa
- Nhận biết nước nóng, nước lạnh, nước mặn, nước ngọt.
* Vỏ ngao, sò, ốc, hến.
- Xếp tranh, hình, chữ, số
- Chồng tháp.
- So sánh theo hình dạng và kích thước của vỏ sò
- Sắp xếp theo trật tự nhất định.
- Đếm số lượng.
* Lùm cây:
- Chơi ú tim
- Đuổi bắt
- Giấu, tìm đồ vật.
Tôi nghĩ những vật liệu tuy đơn giản và rất dễ tìm trong cuộc sống hàng
ngày là những đồ chơi có giá trị giúp trẻ phát triển toàn diện. Chỉ cần giáo
viên chịu đầu tư thời gian tâm huyết thì những vật vô tri vô giác sẽ trở lên

có hồn và thu hút trẻ tham gia khám phá.
VD: Tôi bố trí các góc hợp lý, tạo không gian để trẻ có thể đi lại trao
đổi giữa các góc, nhóm chơi, để trẻ có thể thể hiện và phối hợp hành động
Tôi đã huy động phụ huynh thu gom phế liệu để cô và trẻ cùng làm những
đồ chơi tự tạo phục vụ cho việc dạy và học để các con được cùng cô làm
đồ dùng đồ chơi trẻ rất vui và cảm thấy tự hào vì mình đã góp phần nhỏ bé
để tạo ra sản phẩm: cùng cô làm tranh tường ( nguyên liệu từ báo cũ),
những đồ chơi từ nắp chai ( tạo lỗ trên nắp chai và xâu dây thành vòng) ,
vỏ bao thuốc lá ( dán giấy trắng lên bề mặt của bao thuốc sau đó vẽ các
bức tranh khác nhau lên vỏ bào thuốc, cho trẻ đặt những bao thuốc lá nối
tiếp nhau để tạo thành những bức tranh giống nhau) , vải vụn làm rối
tay…. Chỉ những việc đơn giản như vậy thôi những nó cũng góp phần vào
phát triển toàn diện cho trẻ.
Tôi luôn tạo môi trường thân thiện tạo cho trẻ một tâm thế thoải mái,
trẻ cảm thấy được tôn trọng và tự tin khi giao tiếp; sự giao tiếp giữa trẻ
với trẻ là sự bình đẳng và thân thiện với nhau. Khi đó tôi đóng vai trò như
những người bạn tâm sự cởi mở gần gũi với trẻ tạo cho trẻ cảm giác thoải
mái tự tin vào bản thân.Tôi thấy trẻ của tôi rất cởi mở khi được trò chuyện
với cô giống như một người bạn và nói ra cảm nghĩ của mình một cách vô
tư và hồn nhiên nhất.
* Biện pháp 6: Phát huy tính tich cực của trẻ thông qua các lễ hội, trò chơi
13


Trẻ mầm non việc học thông qua hình thức “ học mà chơi, chơi mà học”
trẻ có mong muốn tự nhiên là được cảm nhận và khám phá một cách tích cực về
thế giới. Qúa trình học hỏi và khám phá diễn ra thông qua nhiều hoạt động trong
đó hoạt động vui chơi có ý nghĩa rất quan trọng. Vui chơi không chỉ giúp trẻ thư
giản mà còn giúp trẻ cảm nhận và khám phá thế giới xung quanh một cách tự
nhiên. Chính vì vậy trong các lễ hội, trò chơi giúp trẻ phát huy được tính tích

cực sáng tạo.
VD: Chủ đề tết nhà trường đã phối hợp với các lớp để tổ chức “ Hội chợ xuân” .
Qua lễ hội các cháu được tham gia vào các hoạt động của ngày tết. Lễ hội
như một bức tranh ngày tết thu nhỏ lại , trẻ được trực tiếp tham gia, trải nghiệm
qua đó giúp trẻ biết được những nét đặc trưng của ngày tết. Được tham gia bán
các gian hàng phục vụ ngày tết như: bán bánh kẹo, mứt, hoa quả, nem, giò
chả.... Với những gian hàng khác nhau trẻ được trải nghiệm những kiến thức
khác nhau.
Trong lễ hội trẻ còn được tự tay gói bánh chưng và nấu bánh. Một trải
nghiệm rất thú vị nên trẻ rất hào hứng khi tham gia.

Hình ảnh : Các bé được tham gia gói bánh chưng ngày tết

14


Hình ảnh : Các bé đang xếp bánh chưng vào nồi để nấu

Hình ảnh : Các bé đang nấu bánh
Trẻ còn được thưởng thức những món ăn đặc trưng của ngày tết và những
đặc sản của quê hương mình. Trẻ rất hào hứng khi ăn những món ăn mà do
chính đôi bàn tay của mình làm ra. Trẻ thích thú vô cùng vì đó là sản phẩm của
chính mình. Từ đó trẻ hiểu về một số công việc mà người lớn thường làm, trẻ
biết yêu quý và tôn trọng người làm ra sản phẩm. Biết ăn tất cả các món ăn để
cơ thể phát triển khỏe mạnh.

15


Hình ảnh: Các bé đang thưởng thức những món ăn ngày tết

Bên cạnh đó trẻ còn được tham gia các trò chơi dân gian, trò chơi hiện đại
ở khu giải trí có thưởng, với các trò chơi dân gian như: kéo co, đi cà kheo, ném
vòng cổ chai, bịt mắt bắt dê, ném bóng vào bát, rồng rắn lên mây... Qua đó giúp
trẻ biết và lưu giữ lại những nét đẹp truyền thống của quê hương. Với các trò
chơi hiện đại như: Đánh gôn, vòng quay may mắn, câu cá, bolling... giúp trẻ
phát huy tính sáng tạo của mình

16


Hình ảnh : Trẻ đang chơi trò chơi vận động
* Biện pháp 7: Phối kết hợp với phụ huynh
Xây dựng môi trường lấy trẻ làm trung tâm thực sự là điều vô cùng quan
trọng và cần thiết đê nâng cap chất lượng chăm sóc - giáo dục trẻ. Vì vậy sự hợp
tác và phối hợp của phụ huynh là điều cần thiết. Vào đầu năm học họp phụ
huynh tôi đã thông qua chương trình giảng dạy của lớp, đặc biệt nhấn mạnh tầm
quan trọng, mục đích, ý nghĩa, yêu cầu của công tác xây dựng môi trường học
tập trong lớp đối với trẻ mầm non, thực trạng môi trường của lớp để phụ huynh
bàn bạc và đưa ra hướng giải quyết. Vì vậy phụ huynh đã rất đồng thuận nhất trí
ủng hộ kinh phí để trang trí các góc hoạt động trong và ngoài lớp học, mua các
đồ dùng, đồ chơi cho trẻ. Ở bảng tuyên truyền của lớp tôi thông báo rõ kế hoạch
giảng dạy, các thông tin về sức khỏe của trẻ, trao đổi trực tiếp với phụ huynh
trong các giờ đón và trả trẻ, mời phụ huynh tham quan lớp học, tham quan triển
lãm làm đồ dùng đồ chơi, các tiết dạy, các hoạt động của trẻ. Từ đó phụ huynh
thấu hiểu và tự nguyện đóng góp các loại sách báo, tranh ảnh, cây xanh ở góc
thiên nhiên, các loại nguyên vật liệu phế thải không dùng đến như: chai
nhựa,các loại lon...
4. Kết quả đạt được
4. 1.Về phía giáo viên.
- Tự tin, sáng tạo hơn trong việc dạy kỹ năng sống cho trẻ

- Kết hợp chặt chẽ với phụ huynh, tạo uy tín tiềm năng đối với phụ huynh
và với trẻ, được phụ huynh tín nhiệm.
- Mạnh dạn giám nghĩ, giám làm, khắc phục mọi khó khăn để giúp trẻ có
được những kỹ năng sống ngay từ khi còn nhỏ.
4.2. Đối với phụ huynh:
- Phụ huynh thường xuyên phối hợp chặt chẽ với cô giáo trong việc phát
huy tính tích cực cho trẻ, trao đổi với giáo viên bằng nhiều hình thức thông qua
bảng thông tin dành cho phụ huynh, bảng đánh giá trẻ ở lớp
17


- Giao tiếp giữa cha mẹ và con cái đã gần gũi thường xuyên chia sẻ với
con hơn, ít la mắng trẻ, phân việc cho trẻ, hướng dẫn trẻ tự làm những công việc
phục vụ bản thân như: Trẻ tự đeo ba lô, tự vào lớp...
- Cha mẹ cảm thấy hài lòng với kết quả của con mình đạt được và đã có
sự quan tâm bằng việc ủng hộ giáo viên những nguyên vật liệu để giáo viên và
trẻ làm đồ dùng đồ chơi phục vụ cho trẻ ở lớp...
4.3. Về phía trẻ.
- Trẻ đều được cô giáo và cha mẹ tạo mọi điều kiện khuyến khích, khơi
dậy tính tò mò, phát triển trí tưởng tượng và óc sáng tạo, năng động, mạnh dạn,
tự tin.
- 100% trẻ được giáo dục, chăm sóc nuôi dưỡng tốt, được bảo vệ sức
khỏe, được bảo đảm an toàn, phòng bệnh, được theo dõi cân đo.
- Trẻ tích cực hơn trong các hoạt động một cách hào hứng tự nguyện.
- Phát huy được tính tích cực của trẻ, khả năng tư duy, óc quan sát và đưa
ra ý kiến của bản thân về vấn đề bàn luận.
- Trẻ có những thói quen hành vi văn minh lịch sự trong giao tiếp, ứng xử,
biết cách điều khiển hành vi của mình.
- Phát huy tính tích cực của trẻ khi trẻ được trải nghiệm với môi trường tự
nhiên cũng như môi trường xã hội.

- Trẻ tự tin hơn khi giao tiếp với cô và mọi người xung quanh, tự tin vào
bản thân khi trả lời câu hỏi.
- Trẻ có thói quen tự suy nghĩ và tìm ra đáp án, không ỉ lại người khác.
Kết quả khảo sát cuối năm học 2017 - 2018 về các kỹ năng của 40 trẻ lớp Lá 2:

Mức độ nội dung khảo sát

Tốt - Khá

Trung BìnhYếu

Số
Lượng

Tỷ lệ %

1.Trẻ tham gia tích cực vào các hoạt
động

40

100 %

0

0%

2.Kỹ năng sử dụng nguyên vật liệu,
học liệu


36

90 %

4

10 %

3.Kỹ năng hợp tác, hoạt động cùng
nhóm

35

88 %

5

12 %

4.Trẻ hứng thú tham gia hoạt động

40

100 %

0

0%

Kết quả chung


Số
Lượng

95 %

Tỷ lệ
%

5%

Từ những kết quả trên đã cho tôi thấy được áp dụng phương pháp dạy học
18


lấy trẻ làm trung tâm là cần thiết . Việc áp dụng phương pháp dạy này giúp trẻ
được trải nghiệm, được tham gia vào các hoạt động, được nói ra những phán
đoán, nhận xét của mình về môi trường xung quanh. Trẻ được nói ra những
điều trẻ nghĩ, trẻ thích một cách tự nguyện, được thảo luận theo nhóm. Từ đó
giúp trẻ có những kỹ năng trong cuộc sống, tự tin trước mọi người xung
quanh. Từ đó giúp trẻ phát triển toàn diện.
PHẦN III: KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ
1. Kết luận.
Việc vận dụng sáng tạo quan điểm “ giáo dục lấy trẻ làm trung tâm” vào
công tác giảng dạy là cần thiết. Đặt học sinh vào vị trí trung tâm của quá trình
dạy học, xem mỗi cá nhân người học- với những phẩm chất năng lực riêng của
mỗi người- vừa là chủ thể , vừa là mục đích của quá trình đó. Đó chính là cốt
lõi tinh thần nhân văn trong dạy học lấy học sinh làm trung tâm. Đây là một
công việc khó khăn và lâu dài, đòi hỏi sự hoạt động mạnh mẽ có sự phối hợp
đồng bộ của tất cả các cấp, ban, nghành và đội ngũ giáo viên. Sử dụng phương

pháp dạy học lấy trẻ làm trung tấm sẽ nâng cao được chất lượng và hiệu quả
giáo dục, thúc đẩy quá trình học tập của học sinh dẫn tới giải quyết tốt vấn đề
nhân lực đầu ra, đáp ứng được nhu cầu cần thiết của xã hội hiện nay.
2.Khuyến nghị.
2.1. Đối với giáo viên.
- Giáo viên cần tìm tòi, học hỏi để hiểu về phương pháp dạy học lấy trẻ
làm trung tâm.
- Giáo viên luôn sáng tạo và đổi mới hình thức dạy học để học sinh tiếp thu
một cách nhanh nhất, sâu sắc nhất mà không mang nặng tính giáo điều.
- Giáo viên cần nghiên cứu và xây dựng các bài tập mang tính sáng tạo,
tình huống để trẻ suy nghĩ và tìm ra đáp án chính xác nhất.
- Giáo viên không nên máy móc và hình thức, phải biết lựa chọn mức độ
thích hợp với với năng lực của cá nhân trẻ, phù hợp với điều kiện của trẻ.
- Giáo viên phải luôn quan sát đến đối tượng trẻ mà mình đang dạy để có
phương pháp giáo dục thích hợp.
- Giáo viên phải luôn bổ sung vốn kiến thức cơ bản của các môn học đồng
thời phải tự bổ sung vốn kiến thức của mình thường xuyên và có định hướng rõ
ràng qua tài liệu, sách, báo…
- Giáo viên tích cực làm đồ dùng đồ chơi tự tạo để phục vụ cho việc dạy và
học.
2.2. Đối với nhà trường.
- Đầu tư trang thiết bị hiện đại như: đồ dùng , dụng cụ làm thí nghiệm…
- Cần đầu tư xây dựng cơ sở vật chất để tạo môi trường cho trẻ hoạt động
đạt hiệu quả tốt nhất.
- Tổ chức chuyên đề để giáo viên hiểu và vận dụng có hiệu quả phương
pháp dạy học láy trẻ làm trung tâm.
- Tăng cường tài liệu tham khảo cho giáo viên.
- Cử giáo viên tham dự các lớp tập huấn.
2.3. Đối với các cấp giáo dục.
19



- Cần tăng cường tổ chức các lớp tập huấn về phương pháp dạy học lấy trẻ
làm trung tâm.
- Tổ chức chuyên đề với nội dung dạy học lấy trẻ làm trung tâm để giáo
viên được củng cố kiến thức và hiểu sâu hơn về vấn để mà chuyên đề đã xây
dựng.
Trên đây là một số biện pháp giáo dục lấy trẻ làm trung tâm tôi mà tôi đã
nghiên cứu và thực hiện cho trẻ mầm non tại trường tôi. Tuy là một số kinh
nghiệm nhỏ của bản thân tôi nghiên cứu và áp dụng tương đối có hiệu quả đối
với trẻ của lớp tôi, song cũng không tránh khỏi những điều bỡ ngỡ và tồn tại. Vì
vậy tôi kính mong sự góp ý chân thành của Hội đồng khoa học các cấp để sáng
kiến của tôi được hoàn thiện hơn.
Tôi xin trân thành cảm ơn.!
Xác nhận của thủ trưởng đơn vị.

Thanh Hóa, ngày 16 tháng 3 năm 2018
Tôi xin cam đoan SKKN do tôi viết,
không sao chép.Nếu sai tôi xin hoàn
toàn chịu trách nhiệm.
Tác giả.

Nguyễn Thị Hương

20


TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. NXB giáo dục Việt Nam- Chương trình gíao dục mầm non
2. NXB giáo dục Việt Nam- Hướng dẫn thực hành áp dụng quan điểm giáo dục

lấy trẻ làm trung tâm trong trường mầm non
3.NXB giáo dục Việt Nam- Hướng dẫn tổ chức thực hiện chương trình giáo dục
mầm non mẫu giáo lớn 5-6 tuổi
4. Mô đun MN1- D Xây dựng trường mầm non lấy trẻ làm trung tâm ( Dành cho
giáo viên)
5. Tham khảo trên mạng internet những vấn đề về giáo dục lấy trẻ làm trung
tâm.

21



×