Nghiên cứu giải pháp quản lý chất lượng xây dựng công trình thủy lợi vùng ven biển áp dụng cho cống thiên kiều thái bình

L I CAM OAN
Tác gi xin cam đoan đây là công trình nghiên c u c a b n thân tác gi . Các k t qu
nghiên c u và các k t lu n trong Lu n v n là trung th c, không sao chép t b t k m t
ngu n nào và d

i b t k hình th c nào. Vi c tham kh o các ngu n tài li u đã đ

th c hi n trích d n và ghi ngu n tài li u tham kh o đúng quy đ nh.
Tác gi Lu n v n

Vân Long

i

c


L I CÁM

N

Sau m t th i gian thu th p tài li u, nghiên c u và th c hi n, đ n nay lu n v n Th c s
k thu t: “Tác gi xin trân tr ng c m n các th y cô tr
là các cán b , gi ng viên khoa công trình, phòng

ng

ào t o

i h c Th y l i, đ c bi t
i h c và Sau đ i h c đã

giúp đ t o đi u ki n cho tác gi hoàn thành lu n v n này. Tác gi xin bày t lòng bi t
n sâu s c nh t đ n PGS.TS Nguy n Tr ng T , ng
t t nghi p cho tác gi .
gi i pháp qu n lý ch t l

i đã t n tình h

ng d n lu n v n

n nay, tác gi đã hoàn thành lu n v n v i đ tài: “Nghiên c u
ng xây d ng công trình th y l i vùng ven bi n áp d ng cho

c ng Thiên Ki u – Thái Bình”.
Tác gi c ng xin trân tr ng c m n Lãnh đ o và đ ng nghi p trong Phòng Thí nghi m
tr ng đi m Qu c gia v

ng l c h c Sông Bi n – Vi n Khoa h c Thu L i Vi t Nam

là n i công tác c a tác gi đã quan tâm t o đi u ki n thu n l i h tr , giúp đ tác gi
trong công vi c và trong quá trình tác gi nghiên c u và hoàn thành lu n v n.
Xin chân thành c m n gia đình, b n bè, đ ng nghi p đã th

ng xuyên chia s khó

kh n và đ ng viên tác gi trong su t quá trình h c t p và nghiên c u đ có th hoàn
thành lu n v n.
Do trình đ , kinh nghi m c ng nh th i gian nghiên c u còn h n ch nên lu n v n
không tránh kh i thi u sót, tác gi r t mong nh n đ
đ c gi .

Xin trân tr ng c m n!

ii

c các ý ki n đóng góp c a quý


M CL C
DANH M C HÌNH NH ..............................................................................................vi
DANH M C B NG BI U .......................................................................................... vii
DANH M C CÁC T
M

VI T T T ............................................................................. viii

U .........................................................................................................................1

1. Tính c p thi t c a đ tài...............................................................................................1
2. M c đích nghiên c u ...................................................................................................2
3.

it
3.1.

ng và ph m vi nghiên c u ...............................................................................2
it

ng nghiên c u ...........................................................................................2

3.2. Ph m vi nghiên c u ..............................................................................................2

4. Cách ti p c n và ph

ng pháp nghiên c u ..................................................................2

4.1. Cách ti p c n ........................................................................................................2
4.2. Ph

ng pháp nghiên c u ......................................................................................2

5. Ý ngh a khoa h c và th c ti n c a đ tài.....................................................................2
5.1. Ý ngh a khoa h c ..................................................................................................2
5.2. Ý ngh a th c ti n ..................................................................................................3
6. D ki n k t qu đ t đ

c.............................................................................................3

CH NG 1 T NG QUAN V QU N LÝ CH T L
NG CÔNG TRÌNH THU
L I VÙNG VEN BI N ..................................................................................................4
1.1 T ng quan v qu n lý ch t l
1.2 Tình hình qu n lý ch t l

ng công trình xây d ng .........................................4

ng công trình trong và ngoài n

c ..............................5

1.2.1 c đi m c a công trình xây d ng và yêu c u đ m b o ch t l ng công
trình xây d ng ..........................................................................................................5

1.2.2 Các bi n pháp nh m đ m b o ch t l ng công trình xây d ng trong và
ngoài n c ...............................................................................................................7
1.3 Vai trò c a các công trình th y l i và ch t l ng công trình trong s phát tri n
c a n c ta .................................................................................................................12
1.3.1 Vai trò c a các công trình th y l i đ i v i s phát tri n c a n
1.3.2 Ch t l

ng c a công trình th y l i hi n nay ................................................17

1.4 Qu n lý ch t l
1.4.1

c ta ..........12

ng xây d ng công trình Th y l i ..............................................18

c tr ng các d án công trình Th y l i......................................................18

iii


1.4.2 Các nhân t tác đ ng t i quá trình th c hi n công tác qu n lý ch t l ng xây
d ng công trình Th y l i....................................................................................... 20
1.4.3 Các ch tiêu đánh giá k t qu và hi u qu công tác qu n lý ch t l ng công
trình Th y l i......................................................................................................... 20
1.5 K t lu n ch

ng 1 ............................................................................................... 21

CH NG 2 C S KHOA H C NGHIÊN C U QU N LÝ CH T L NG CÔNG

TRÌNH TH Y L I VÙNG VEN BI N ....................................................................... 22
2.1 H th ng v n b n pháp lý qu n lý ch t l
2.2

c đi m và qu n lý ch t l

2.2.1

ng công trình xây d ng ................... 22

ng công trình Th y l i vùng ven bi n .................. 22

c đi m làm vi c c a công trình th y l i vùng ven bi n........................... 22

2.2.2 Qu n lý ch t l
2.3 Các nhân t

nh h

ng công trình th y l i vùng ven bi n ................................ 23
ng đ n ch t l

ng công trình th y l i vùng ven bi n ........ 23

2.3.1 nh h

ng do đi u ki n t nhiên ................................................................. 23

2.3.2 nh h

ng do tác đ ng xâm th c c a môi tr

ng ...................................... 25

2.3.3 Nguyên nhân do thi t k , thi công và qu n lý s d ng ................................ 25
2.4 C ch

n mòn bêtông và bêtông c t thép trong môi tr

ng n

c bi n ............. 27

2.4.1 Quá trình th m ion Cl- vào bêtông gây ra n mòn, phá hu c t thép ......... 28
2.4.2 Quá trình th m ion SO 4 2- vào bêtông ........................................................... 33
2.4.3 Quá trình cacbonnat hóa làm gi m pH bêtông ............................................. 33
2.4.4 Quá trình khu ch tán oxy và h i m trong bêtông ....................................... 34
2.4.5 Quá trình mài mòn c h c ............................................................................ 34
2.4.6 Quá trình xâm th c khác .............................................................................. 34
2.5 Th c tr ng c ng vùng ven bi n t nh Thái Bình .................................................. 35
2.5.1 Tình hình ng p m n

các huy n ven bi n t nh Thái Bình .......................... 35

2.5.2 ánh giá chung v nguyên nhân gây ra h h ng, xu ng c p c a các c ng
vùng tri u ven bi n tính Thái Bình ....................................................................... 36
2.6 K t lu n ch

ng 2 ............................................................................................... 37

CH NG 3
XU T GI I PHÁP QU N LÝ CH T L
NG XÂY D NG VÀ
V N HÀNH C NG VÙNG VEN BI N ÁP D NG CHO C NG THIÊN KI U ..... 39
3.1 Gi i thi u chung v c ng Thiên Ki u ................................................................. 39
3.2 Các yêu c u trong công tác thi công ................................................................... 40
3.2.1 Yêu c u giám sát trong quá trình thi công ................................................... 40
3.2.2 Yêu c u v v t li u, ch t l

ng công tác thi công bêtông ........................... 41
iv


3.3 Công tác nghi m thu ............................................................................................48
3.4 Áp d ng các bi n pháp ch ng n mòn b sung ...................................................48
3.5
xu t m t s gi i pháp nh m t ng c ng ch t l ng thi công xây d ng công
trình c ng Thiên Ki u. ............................................... Error! Bookmark not defined.
3.5.1 Ki n toàn b máy t ch c c a Ban qu n lý d án Huy n Thái Th y ..........49
3.5.2

u t phát tri n ngu n nhân l c .................................................................50

3.5.3 Các gi i pháp t ng c ng ch t l ng trong công tác l a ch n nhà nhà th u
...............................................................................................................................51
3.5.4 Các gi i pháp ph i h p gi a ch đ u t và nhà th u n m nâng cao ch t
l ng xây d ng công trình ....................................................................................53
3.6 K t lu n ch

ng 3 ...............................................................................................54

K T LU N VÀ KI N NGH .......................................................................................55
TÀI LI U THAM KH O .............................................................................................57

v


DANH M C HÌNH NH
Hình 1.1 Các nhân t nh h ng đ n ch t l ng công trình xây d ng ngành Th y l i
....................................................................................................................................... 20
Hình 2.1 Gi n đ “ i n th - đ pH” c a CT khi không có Cl- ................................... 30
Hình 2.2 Gi n đ “ i n th - đ pH” c a CT khi không có Cl- ................................... 30
Hình 2.3 C ch

n mòn BT & BTCT b i ion Cl- ........................................................ 32

Hình 2.4 C ch

n mòn BT&BTCT b i cacbonnat hóa .............................................. 33

Hình 3.1 C ng Thiên Ki u – Thái Th y – Thái Bình ................................................... 39

vi


DANH M C B NG BI U
B ng 3.1 C p ch ng n t ng v i lo i c t thép đ c dùng và giá tr c a b r ng khe n t
gi i h n (mm) ................................................................ Error! Bookmark not defined.
B ng 3.2 Các yêu c u t i thi u v thi t k b o v k t c u ch ng n mòn trong môi
tr ng bi n “Trích t TCVN 9346:2012” ..................... Error! Bookmark not defined.

B ng 3.3 Gi i h n đ võng ............................................ Error! Bookmark not defined.
B ng 3.4 Kho ng cách l n nh t gi a các khe nhi t đ - co giãn cho phép không c n
tính toán, m .................................................................... Error! Bookmark not defined.
B ng 3.5 Yêu c u k thu t v t li u làm BT và BTCT v ch ng n mòn trong môi
tr ng bi n “Trích t TCVN 9346:2012” ..................... Error! Bookmark not defined.
B ng 3.6 Yêu c u v N/X t i đa và Rb t i thi u vùng xâm th c Error! Bookmark not
defined.
B ng 3.7 Yêu c u v mác bêtông vùng xâm th c ......... Error! Bookmark not defined.
B ng 3.8
ch ng th m n
not defined.

c t i thi u c a bêtông vùng xâm th c . Error! Bookmark

B ng 3.9 Yêu c u v đ th m ion clorua trong bêtông vùng xâm th c ................ Error!
Bookmark not defined.
B ng 3.10 Chi u dày l p bêtông b o v t i thi u cho k t c u BTCT trong môi tr ng
bi n ................................................................................ Error! Bookmark not defined.
B ng 3.11 Hàm l ng xim ng t i thi u cho k t c u BT&BTCT trong môi tr ng bi n
....................................................................................... Error! Bookmark not defined.
B ng 3.12 Sai l ch cho phép khi cân đong thành ph n c a bêtông ... Error! Bookmark
not defined.
B ng 3.13 Th i gian tr n h n h p bêtông (phút) .......... Error! Bookmark not defined.
B ng 3.14 Góc nghiêng gi i h n c a b ng chuy n (đ )Error! Bookmark not defined.
B ng 3.15 Th i gian b o d
defined.

ng m (Trích TCVN 8828:2011) .. Error! Bookmark not

vii

DANH M C CÁC T
BSH

VI T T T

ng b ng sông H ng

BT & BTCT

Bê tông và bê tông c t thép

BTCT

Bê tông c t thép

TCVN

Tiêu chuân Vi t Nam

TCXDVN

Tiêu chu n xây d ng Vi t Nam

BSCL

ng b ng sông c u long

QLKT

Qu n lý khai thác

CTTL

Công trình th y l i

B KH

Bi n đ i khí h u

PTNT

Phát tri n nông thôn

TCN

Tiêu chuân nghành

PCLB

Phòng ch ng l t bão

QLN&CT

Qu n lý n

QLDA

Qu n lý d án

N -CP

Ngh đ nh chính ph

c và công trình

viii


M

U

1. Tính c p thi t c a đ tài
V i đ c thù c a vùng ven bi n, ho t đ ng và hi u qu c a h th ng th y l i ch u tác
đ ng và nh h

ng r t l n c a thiên tai nh bão, m a úng trong và sau bão nh ng tác

đ ng m nh nh t là nh h

ng do xâm nh p m n cùng v i kh n ng n đ nh và đ m

b o an toàn dân sinh, h t ng s n xu t c a h th ng đê kè bi n d

i tác đ ng c a sóng,

bão x y ra hàng n m.
Trong các n m qua tác đ ng c a thiên tai ven bi n c ng là m t nguyên nhân nh

h

ng đ n vi c đáp ng các yêu c u t

Ngu n n
n

c suy gi m, các h ch a th

c t ng lên d n đ n tình tr ng thi u n

l yn

c càng khó kh n h n do

Ngu n n

i, tiêu c ng nh h h ng xu ng c p công trình
ng ngu n v n hành không h p lý, nhu c u v
c vùng h du.

i v i các t nh ven bi n vi c

cu i h th ng sông, b nh h

ng xâm nh p m n.

c m t c p cho s n xu t và dân sinh duy nh t t dòng chính sông H ng –

sông Thái Bình phân vào các nhánh sông, các c ng l y n

tác đ ng nh h

c và các tr m b m. D

ng đ ng th i c a dòng ch y ki t, đi u ti t m c n

t đ a hình, ch đ th y tri u và k ch b n n

c th

i

ng l u, y u

c bi n dâng làm cho ranh gi i xâm nh p

m n ngày m t ti n sâu h n, làm ng ng tr quá trình l y n

ct

i t sông, ph c v

cho nông nghi p, nuôi tr ng th y s n.
L ul

ng v h du gi m, m c n

k t h p tri u c

c sông H ng xu ng th p và n

ng d n đ n xâm nh p m n ngày càng ph c t p. K t qu quan tr c,

đánh giá cho th y: vào mùa ki t n
Thái Bình có đ m n v

c ph c v cho s n xu t nông nghi p và th y s n

t quá n ng đ cho phép đã làm gi m n ng su t cây tr ng.

V tác đ ng c a sóng, bão: nhi u đo n đê đang đ ng tr
bão v

c bi n dâng cao

c nguy c b v (n u x y ra

t t n su t thi t k ) do bãi bi n liên t c b bào mòn, h th p gây s t l chân, mái

kè b o v mái đê bi n, đe do tr c ti p đ n an toàn c a đê bi n.
V i nh ng lý do tác gi ch n đ tài “Nghiên c u đ xu t gi i pháp qu n lý ch t l

ng

xây d ng công trình th y l i vùng ven bi n áp d ng cho c ng Thiên Ki u - Thái Bình”.
1


2. M c đích nghiên c u
xu t đ

c các gi i pháp qu n lý cho quy ho ch, c i t o nâng c p, công trình, mô

hình qu n lý nh m nâng cao hi u qu , b n v ng các công trình th y l i (bao g m các
công trình th y l i ph c v s n xu t nông nghi p, th y s n và công trình phòng ch ng
thiên tai) vùng ven bi n Thái Bình g n li n v i đáp ng yêu c u phát tri n s n xu t và
xây d ng nông thôn m i.
it

3.

ng và ph m vi nghiên c u

it

3.1.
Ch t l

ng nghiên c u

ng c ng vùng ven bi n.

3.2. Ph m vi nghiên c u
Phân tích nguyên nhân nh h

ng đ n ch t l

đ ng phòng ng a, qu n lý ch t l
4. Cách ti p c n và ph

ng c ng vùng ven bi n đ có gi i pháp ch

ng công trình trong giai đo n thi t k thi công....

ng pháp nghiên c u

4.1. Cách ti p c n
đ tđ

c m c tiêu nghiên c u, tác gi lu n v n đã d a trên cách ti p c n c s lý

lu n v khoa h c qu n lý xây d ng và nh ng quy đ nh hi n hành c a h th ng v n b n
pháp lu t trong l nh v c này.

ng th i lu n v n c ng s d ng phép phân tích duy v t

bi n ch ng đ phân tích, đ xu t các gi i pháp m c tiêu.
4.2. Ph

ng pháp nghiên c u

Lu n v n đã s d ng các ph

ng pháp nghiên c u phù h p v i đ i t

nghiên c u trong đi u ki n Vi t Nam, đó là: Ph
Ph

ng và n i dung

ng pháp đi u tra, kh o sát th c t ;

ng pháp t ng h p, so sánh, phân tích k th a nghiên c u đã có; và m t s ph

ng

pháp k t h p khác.
5. Ý ngh a khoa h c và th c ti n c a đ tài
5.1. Ý ngh a khoa h c
Nghiên c u t ng quan c s lý lu n v qu n lý ch t l
pháp qu n lý ch t l

ng công trình, v n đ và gi i

ng công trình, quan đi m lý lu n v hi u qu ch t l

công trình.
2

ng qu n lý


5.2. Ý ngh a th c ti n
K t qu nghiên c u, phân tích đánh giá và các gi i pháp đ xu t, đóng góp thi t th c
cho ti n trình nâng cao ch t l

ng công th y l i vùng ven bi n t nh Thái Bình đ m

b o cho vi c phát tri n b n v ng v kinh t - xã h i đáp ng đ
nông thôn, nâng cao ch t l

ng cu c s ng cho ng

6. D ki n k t qu đ t đ

c

c yêu c u hi n đ i hóa

i nông dân.

- T ng quan v ho t đ ng xây d ng công trình th y l i vùng ven bi n.
- H th ng c s lý lu n v qu n lý ch t l

ng công trình th y l i vùng ven bi n.

- Phân tích th c tr ng công tác qu n lý ch t l
qua đó đánh giá nh ng k t qu đ t đ

ng công trình th y l i vùng ven bi n,

c, nh ng m t còn t n t i, t đó nghiên c u đ

xu t m t s gi i pháp có c s khoa h c, có tính kh thi và phù h p v i đi u ki n th c
ti n nh m nâng cao ch t l

ng qu n lý công trình c ng vùng ven bi n.

3

CH
NG 1 T NG QUAN V QU N LÝ CH T L
THU L I VÙNG VEN BI N
1.1 T ng quan v qu n lý ch t l
Ch t l

NG CÔNG TRÌNH

ng công trình xây d ng

ng không t nhiên sinh ra, nó là k t qu c a s tác đ ng c a hàng lo t y u t

có liên quan ch t ch v i nhau. Mu n đ t đ

c ch t l

ng mong mu n c n ph i qu n

lý m t cách đúng đ n các y u t này. Qu n lý ch t l

ng là m t khía c nh c a ch c

n ng qu n lý đ xác đ nh và th c hi n chính sách ch t l
l nh v c ch t l

ng đ

Qu n lý ch t l

ng là t p h p nh ng ho t đ ng ch c n ng qu n lý chung nh m xác

đ nh chính sách ch t l

c g i là qu n lý ch t l

ng. Ho t đ ng qu n lý trong

ng, m c đích ch t l

ng.

ng và th c hi n b ng nh ng ph

nh l p k ho ch, t ch c th c hi n, đ m b o ch t l
khuôn kh m t h th ng qu n lý ch t l
Qu n lý ch t l

ng hi n đã đ

ng và c i ti n ch t l

ng ti n
ng trong

ng.

c áp d ng trong m i ngành công nghi p, không ch

trong s n xu t mà trong m i l nh v c, trong m i lo i hình t ch c, t quy mô l n đ n

quy mô nh , cho dù có tham gia vào th tr

ng qu c t hay không. Qu n lý ch t l

ng

đ m b o cho t ch c làm đúng nh ng vi c ph i làm và nh ng vi c quan tr ng, theo
tri t lý “làm vi c đúng” và “làm đúng vi c”, “làm đúng ngay t đ u” và “làm đúng t i
m i th i đi m”.
Qu n lý ch t l

ng d án bao g m t t c các ho t đ ng có đ nh h

m t t ch c th c hi n đ xác đ nh đ
mãn đ

ng l i, m c tiêu và trách nhi m đ d án th a

c m c tiêu đã đ ra, nó thi t l p h th ng qu n lý ch t l

l i, các quy trình và các quá trình l p k ho ch ch t l
soát ch t l

ng và liên t c mà
ng thông qua đ

ng, đ m b o ch t l

ng

ng, ki m

ng.

Qu n lý ch t l

ng công trình xây d ng là t p h p các ho t đ ng, t đó đ ra các yêu

c u, quy đ nh và th c hi n các yêu c u và quy đ nh đó b ng bi n pháp nh ki m soát
ch t l

ng, đ m b o ch t l

lu t đ đ m b o ch t l

ng, c i ti n ch t l

ng trong khuôn kh h th ng pháp

ng m t công trình. Ho t đ ng Qu n lý ch t l

ng công trình

xây d ng ch y u là công tác giám sát và t giám sát c a Ch đ u t v i các bên liên

4


quan. Nói cách khác Qu n lý ch t l

ng công trình xây d ng là t p h p các ho t đ ng

c a c quan đ n v ch c n ng qu n lý thông qua ki m tra, đ m b o ch t l
ch t l

ng, c i ti n

ng trong các giai đo n c a d án.

Thông th

ng, xét t góc đ b n thân s n ph m xây d ng và ng

ph m xây d ng, ch t l

ng công trình đ

i th h

ng s n

c đánh giá b i các đ c tính c b n nh :

công n ng, đ ti n d ng; tuân th các tiêu chu n k thu t; đ b n v ng, tin c y; tính
th m m ; an toàn trong khai thác, s d ng, tính kinh t ; và đ m b o v tính th i gian
(th i gian ph c v c a công trình). R ng h n, ch t l
th và c n đ

ng công trình xây d ng còn có

c hi u không ch t góc đ c a b n thân s n ph m và ng

ih

ng th

s n ph m xây d ng mà còn c trong quá trình hình thành s n ph m xây d ng đó v i
các v n đ liên quan khác.
1.2 Tình hình qu n lý ch t l

ng công trình trong và ngoài n

c

c đi m c a công trình xây d ng và yêu c u đ m b o ch t l

1.2.1

ng công trình

xây d ng
Công trình xây d ng là m t s n ph m hàng hoá và đ c bi t ph c v cho s n xu t và
các yêu c u ph c v đ i s ng c a con ng

i và là lo i s n ph m đ c bi t không cho

phép có ph ph m. Công trình xây d ng là s n ph m c a ho t đ ng xây d ng, có
nh ng đ c đi m c b n sau:
+ T n t i trong nhi u n m, nhi u th h th m chí nhi u th k ;
+ Là m t tài s n l n c a cá nhân c ng nh c a đ t n

c, chi m m t m t b ng không

gian không nh ;
+ Ch t l

ng công trình không đ m b o có th

nh h

ng đ n sinh m ng c a ng

is

d ng, th m chí gây ra th m ho đ i v i xã h i;
+ Công n ng r t đa d ng, phong phú nh h
ng

i, gây ra tác đ ng đ n môi tr

ng;

Nhìn chung là s n ph m đ n chi c, đ
ng

ng đ n sinh ho t và ho t đ ng c a con

c t o ra b i nhi u ng

i ph i có trình đ k thu t, m thu t, ngh nghi p.

5

i và yêu c u nh ng


Hàng n m ngu n v n đ u t cho xây d ng công trình c b n r t l n, chi m kho ng
14,4% d toán chi ngân sách Trung
ch t l

ng theo l nh v c hàng n m, chính vì v y mà

ng công trình xây d ng là v n đ c n đ

c quan tâm, nó có tác đ ng đ n s

phát tri n b n v ng, hi u qu kinh t , đ i s ng con ng
g n đây,

n

c ta d

i s lãnh đ o đúng đ n c a

thành t u to l n, đó là phát huy đ

i. M t khác, trong nh ng n m

ng và Nhà n

c ngoài xem n

c các

c n n kinh t , chính tr , xã h i n đ nh, đang trên

đà phát tri n m nh m cùng v i các chính sách m c a c a
nhà đ u t n

c đã đ t đ

c ta là m t th tr

ng và Nhà n

c. Các

ng h p d n đ đ u t v m i m t,

các d án đ u t cho xây d ng ngày càng tr nên d i dào mà trong đó các d án xây
d ng các công trình h t ng chi m m t t tr ng r t l n t i các khu đô th l n nh : Th
đô Hà N i, thành ph H Chí Minh,

à N ng, H i Phòng... V i các m c tiêu đ u t

phong phú đa d ng, các nhà đ u t luôn đòi h i đ n v thi công công trình xây d ng
ph i đ c bi t l u ý đ n các y u t ch t l
đáng c a ch đ u t , th c hi n đúng ý t
Th c t cho th y ch t l

đ

ng xây d ng, đáp ng m i nhu c u chính
ng ng

i thi t k .

ng công trình xây d ng đã đ t đ

c nhi u ti n b và trình đ

c nâng cao c a đ i ng cán b qu n lý, v i s l n m nh c a công nhân các ngành

ngh xây d ng, cùng v i s phát tri n c a v t li u m i có ch t l

ng cao, vi c đ u t

thi t b công ngh hi n đ i, s h p tác h c h i kinh nghi m c a các n
d ng phát tri n. Chúng ta đã xây d ng đ

c m t h th ng các v n b n quy ph m pháp

lu t đ ph c v cho công tác qu n lý ch t l
nghi p hóa hi n đ i hóa đ t n
ch t l

ng công trình. Trong ti n trình công

c, Vi t Nam đã và đang xây d ng nhi u công trình có

ng cao, đem l i hi u qu to l n trong vi c phát tri n kinh t xã h i, làm thay

đ i di n m o c a đ t n

c nói chung và các thành ph l n nói riêng. Xây d ng nhi u

công trình h t ng, công trình ch ng ng p, nhà máy x lý n
sông, c u đ
ng

c có ngành xây

c th i, h m ng m v

t

ng, công trình th y l i... thi t th c ph c v và nâng cao đ i s ng cho

i dân.

M c dù v y, th c t c ng cho ta th y v n còn không ít các công trình xây d ng có ch t
l

ng kém, không đ t yêu c u s d ng, th m chí có nh ng công trình n t, v , lún s p,

bong b p, khi v a đ a vào s d ng đã gây h h ng, t n kém, lãng phí... x y ra kh p
các t nh thành trong c n

c. Trong nh ng n m g n đây đã x y ra tình tr ng thông

6


đ ng rút ru t công trình gây nh h

ng r t x u đ n d lu n xã h i và nh h

ti p đ n uy tín nhà th u làm n chân chính và uy tín ch t l
1.2.2 Các bi n pháp nh m đ m b o ch t l
n

ng tr c

ng.

ng công trình xây d ng trong và ngoài

c

1.2.2.1 Các bi n pháp đ m b o ch t l

ng công trình xây d ng

m ts n

c trên th

gi i
a) Công tác qu n lý ch t l
Qu n lý ch t l

ng xây d ng

M

ng công trình xây d ng theo quy đ nh c a pháp lu t M r t đ n gi n

vì M dùng mô hình 3 bên đ qu n lý ch t l

ng công trình xây d ng. Bên th nh t là

các nhà th u (thi t k , thi công...) t ch ng nh n ch t l

ng s n ph m c a mình. Bên

th hai là khách hàng giám sát và ch p nh n v ch t l

ng s n ph m có phù h p v i

các tiêu chu n các yêu c u đ t hàng hay không. Bên th ba là m t t ch c ti n hành
đánh giá đ c l p nh m đ nh l

ng các tiêu chu n v ch t l

ng ph c v cho vi c b o

hi m ho c gi i quy t tranh ch p. Giám sát viên ph i đáp ng tiêu chu n v m t trình
đ chuyên môn, có b ng c p chuyên ngành, ch ng ch do Chính ph c p, kinh nghi m
làm vi c th c t 3 n m tr lên, ph i trong s ch v m t đ o đ c và không đ ng th i là
công ch c Chính ph

b) Công tác qu n lý ch t l

ng

Trung Qu c

Trung Qu c b t đ u th c hi n giám sát trong l nh v c xây d ng công trình t n m
1988, v n đ qu n lý ch t l

ng công trình đ

c quy đ nh trong Lu t xây d ng Trung

Qu c, ph m v giám sát xây d ng các h ng m c công trình c a Trung Qu c r t r ng,
th c hi n

các giai đo n nh :

Giai đo n nghiên c u tính kh thi th i k tr

c khi xây d ng, giai đo n thi t k công

trình, thi công công trình và b o hành công trình – giám sát các công trình xây d ng,
ki n trúc. Ng
nhi m làm vi c

i ph trách đ n v giám sát và k s giám sát đ u không đ
c quan nhà n

c kiêm

c, các đ n v thi t k và thi công, đ n v ch t o

thi t b và cung c p v t t c a công trình đ u ph i ch u s giám sát.

7


Quy đ nh ch t l

ng kh o sát, thi t k , thi công công trình ph i phù h p v i yêu c u

c a tiêu chu n Nhà n

c, Nhà n

c ch ng nh n h th ng ch t l

ng đ i v i đ n v

ho t đ ng xây d ng. T ng th u ph i ch u trách nhi m toàn di n v ch t l

ng tr

c

ch đ u t , đ n v kh a sát, thi t k , thi công ch u trách nhi m v s n ph m do mình
th c hi n, ch đ

c bàn giao công trình đ a vào s d ng sau khi đã nghi m thu, quy

đ nh v b o hành, duy tu công trình, th i gian b o hành do Chính ph quy đ nh.
i v i hai ch th quan tr ng nh t là Chính quy n và t ch c cá nhân làm ra s n
ph m xây d ng, quan đi m c a Trung Qu c th hi n r t rõ trong các quy đ nh c a
Lu t xây d ng là “Chính quy n không ph i là c u th và c ng không là ch đ o viên
cu c ch i. Chính quy n vi t lu t ch i và giám sát cu c ch i”
c) Công tác qu n lý ch t l
N

ng

Pháp

c Pháp đã hình thành m t h th ng pháp lu t t

v qu n lý giám sát và ki m tra ch t l
có hàng ch c công ty ki m tra ch t l

ng công trình xây d ng. Ngày nay, n

v

c C ng hòa Pháp quy đ nh các công trình

i ho t đ ng, đ cao h n 28m, nh p r ng h n 40m, k t c u c ng sàn

t trên 200m và đ sâu c a móng trên 30m đ u ph i ti p nh n vi c ki m tra giám

sát ch t l
l

c Pháp

ng công trình r t m nh, đ ng đ c l p ngoài các

t ch c thi công xây d ng. Pháp lu t c a n
có trên 300 ng

ng đ i nghiêm ng t và hoàn ch nh

ng đ

c Chính ph công nh n đ đ m đ

ng ph trách và ki m tra ch t

ng công trình.

Ngoài ra, t t
lý ch t l

ng qu n lý ch t l

ng

Pháp là “ng n ng a là chính”. Do đó, đ qu n

ng các công trình xây d ng, n

c Pháp yêu c u b o hi m b t bu c đ i v i

các công trình này. Các hãng b o hi m s t ch i b o hi m khi công trình xây d ng
không có đánh giá v ch t l

ng c a các công ty ki m tra đ

c công nh n. H đ a ra

các công vi c và các giai đo n b t bu c ph i ki m tra đ ng n ng a nguy c có th x y
ra ch t l

ng kém. Kinh phí chi cho ki m tra ch t l

ng là 2% t ng giá thành. T t c

các ch th tham gia xây d ng công trình bao g m ch đ u t , thi t k , thi công, ki m
tra ch t l

ng, s n xu t bánh thành ph m, t v n giám sát đ u ph i mua b o hi m n u

không mua s b c

ng ch . Ch đ b o hi m b t bu c đã bu c các bên tham gia ph i

nghiêm túc th c hi n qu n lý, giám sát ch t l
h p pháp c a Nhà n

c và c a khách hàng.

8

ng vì l i ích c a chính mình, l i ích


d) Công tác qu n lý ch t l
Chính quy n Nhà n

ng

Singapore.

c Singapore qu n lý ch t l

ng r t ch t ch v vi c th c hi n

các d án đ u t xây d ng. Ngay t giai đo n l p d án, Ch đ u t ph i th a mãn các
yêu c u v quy ho ch xây d ng, an toàn, phòng, ch ng cháy n , giao thông, môi
tr

ng thì m i đ

c c quan qu n lý v xây d ng phê duy t.

Singapore không có đ n v giám sát xây d ng hành ngh chuyên nghi p. Giám sát
xây d ng công trình là do m t ki n trúc s , k s chuyên ngành th c hi n. H nh n s
y quy n c a Ch đ u t , th c hi n vi c qu n lý giám sát trong su t quá trình thi công
xây d ng công trình. Theo quy đ nh c a Chính ph thì đ i v i c 2 tr
n

ng h p Nhà

c đ u t ho c cá nhân đ u t đ u b t bu c ph i th c hi n vi c giám sát. Do v y,

các Ch đ u t ph i m i k s t v n giám sát đ giám sát công trình xây d ng.
Singapore yêu c u ch t l

ng nghiêm kh c v t cách c a k s giám sát. H nh t

thi t ph i là các ki n trúc s và k s chuyên ngành đã đ ng ký hành ngh
quan có th m quy n do Nhà n
s và k s chuyên nghi p đ
cho phép dùng b t c m t ph

các c

c xác đ nh. Chính ph không cho phép các ki n trúc
c đ ng báo qu ng cáo có tính th

ng m i, c ng không

ng th c mua chu c nào đ môi gi i m i chào giao

vi c. Do đó, k s t v n giám sát th c t ch nh vào danh d uy tín và kinh nghi m
c a các cá nhân đ đ

c các Ch đ u t giao vi c.

e) Công tác qu n lý ch t l

ng

Nga

Lu t xây d ng đô th c a Liên bang Nga quy đ nh khá c th và qu n lý ch t l
công trình xây d ng. Theo đó, t i Lu t này, giám sát xây d ng đ

ng

c ti n hành trong

quá trình xây d ng, c i t o, s a ch a các công trình xây d ng c b n nh m ki m tra s
phù h p c a các công vi c đ

c hoàn thành v i h s thi t k , v i các quy đ nh trong

nguyên t c k thu t, các k t qu kh o sát công trình và các quy đ nh v s đ m t b ng
xây d ng c a khu đ t.
Giám sát xây d ng đ

c ti n hành đ i v i đ i t

đ t hàng có th thuê ng

ng xây d ng. Ch xây d ng hay bên

i th c hi n vi c chu n b h s thi t k đ ki m tra s phù

h p các công vi c đã hoàn thành v i h s thi t k . Bên th c hi n xây d ng có trách

9

nhi m thông báo cho các c quan giám sát xây d ng nhà n

c v t ng tr

ng h p

xu t hi n các s c trên công trình xây d ng.
Vi c giám sát ph i đ

c ti n hành ngay trong quá trình xây d ng công trình, c n c

vào công ngh k thu t xây d ng và trên c s đánh giá xem công trình đó có b o đ m
an toàn hay không. Vi c giám sát không th di n ra sau khi hoàn thành công trình. Khi
phát hi n th y nh ng sai ph m v công vi c, k t c u, các khu v c k thu t công trình,
ch xây d ng hay bên đ t hàng có th yêu c u giám sát l i s an toàn các k t c u và
các khu v c m ng l

i b o đ m k thu t công trình sau khi lo i b nh ng sai ph m đã

x y ra. Các biên b n ki m tra các công vi c, k t c u và các khu v c m ng l
đ m k thu t công trình đ

c l p ch sau khi đã kh c ph c các sai ph m

Vi c giám sát xây d ng c a c quan nhà n

cđ

c th c hi n khi xây d ng các công

trình xây d ng c b n mà h s thi t k c a các công trình đó s đ
n

ib o

c c quan nhà

c th m đ nh ho c là h s thi t k ki u m u: c i t o, s a ch a các công trình xây

d ng n u h s thi t k c a công trình đó đ

c c quan nhà n

c th m đ nh, xây d ng

các công trình qu c phòng theo s c l nh c a T ng th ng Liên bang Nga. Nh ng ng
có ch c trách th c hi n giám sát xây d ng nhà n

c có quy n t do ra vào đi l i t i

các công trình xây d ng c b n trong th i gian hi u l c giám sát xây d ng nhà n
1.2.2.2 Công tác qu n lý ch t l
T khi

ng, Nhà n

ng công trình xây d ng

c ta th c hi n đ

có nhi u c h i đ phát tri n, các l c l

i

c.

Vi t Nam

ng l i đ i m i đ t n

c, ngành xây d ng đã

ng qu n lý và các đ n v tr c ti p tham gia

ho t đ ng trong l nh v c xây d ng không ng ng l n m nh v m i m t, làm ch đ
công ngh thi t k , công ngh thi công, xây d ng đ
ph c t p mà h u h t tr

c

c nh ng công trình quy mô l n,

c đây ph i thuê các t ch c chuyên gia n

c ngoài.

a) C ch , chính sách pháp lu t.
H th ng các v n b n pháp lý v qu n lý ch t l

ng công trình đ n nay đã c b n hoàn

thi n, đ y đ đ t ch c qu n lý, ki m soát xây d ng, đã tách b ch, phân đ nh rõ trách
nhi m đ i v i vi c đ m b o ch t l

ng công trình gi a c quan qu n lý Nhà n

10

c


các c p, ch đ u t và các nhà th u tham gia nh Lu t xây d ng, các ngh đ nh, thông
t có liên quan.

i u ki n n ng l c c a các ch th tham gia ho t đ ng xây d ng, n i

dung, trình t , trong công tác qu n lý ch t l
cho công tác ki m tra c a c quan qu n lý
hi u l c, hi u qu qu n lý Nhà n

ng c ng đ

c quy đ nh c th làm c s

các c p, t o hành lang pháp lý t ng c

c v ch t l

ng

ng công trình xây d ng.

Các tiêu chu n, quy chu n k thu t đang d n hoàn thi n, tuy ch a th t hoàn ch nh
nh ng đã là c s d li u l n trong vi c qu n lý ch t l

ng, giúp cho các bên tham gia

th c hi n công vi c m t cách khoa h c và th ng nh t góp ph n đ m b o và nâng cao
ch t l

ng công trình xây d ng.

b) Các ho t đ ng đ m b o ch t l
đ m b o ch t l
Trung

ng công trình xây d ng.

ng công trình xây d ng, ngu n nhân l c, qu n lý ch t l

ng đ n các b , ngành và các đ a ph

ng đã đ

ng t

c xây d ng và đang ti p t c

hoàn thi n. Ph n l n các t nh, thành ph đã thành l p các phòng qu n lý ch t l
công trình xây d ng - đ u m i qu n lý ch t l
ki m đ nh ch t l

ng

ng công trình trên đ a bàn. Trung tâm

ng xây d ng tr c thu c các S xây d ng c ng đ

c hình thành,

phát tri n, ho t đ ng xây ngày càng m t hi u qu , đóng vai trò là công c đ c l c cho
các c quan qu n lý Nhà n
L cl

c v qu n lý ch t l

ng thi t k xây d ng công trình đang đ

ng công trình trên ph m vi c n
c Nhà n

c.

c quan tâm đ c bi t th

hi n b ng c ch khuy n khích, thi tuy n, ho c b ng cách t ng đ nh m c chi phí cho
công tác l p d án, thi t k ...
Công tác thi tuy n ph

ng án thi t k c s đã góp ph n phát huy tính sáng t o c a

các đ n v t v n, cho phép Ch đ u t l a ch n ph
thu t, nâng cao ch t l

ng án t i u v kinh t và k

ng và hi u qu d án c ng nh ch n đ

c t v n thi t k có đ

n ng l c trong quá trình th c hi n.
H th ng v n b n pháp lu t c ng đã quy đ nh r t rõ v chính sách th th c, quy trình
th c hi n qu n lý ch t l

ng công trình xây d ng.

11


1.3 Vai trò c a các công trình th y l i và ch t l
tri n c a n c ta

ng công trình trong s phát

1.3.1 Vai trò c a các công trình th y l i đ i v i s phát tri n c a n

c ta

1.3.1.1 Khái ni m v th y l i
Thu l i là l nh v c kinh t k thu t r ng l n g m nhi u ho t đ ng đ u tranh v i t
nhiên đ khai thác m t có l i c a ngu n n

c trên và d

đ i s ng đ ng th i h n ch nh ng tác h i c a n

i m t đ t ph c v s n xu t và

c gây ra đ i v i s n xu t và đ i s ng.

1.3.1.2 Vai trò c a công trình th y l i đ i v i n n kinh t
Th c ti n hi n nay đã ch ng minh r ng, trên th gi i n
đ m b o thì n n s n xu t nông nghi p c a n
i v i các n

c nào có h th ng thu l i

c đó n đ nh và d n d n đ

c nâng cao.

c ch m phát tri n thì h th ng thu l i c a các ngành nói chung và

ngành nông nghi p nói riêng đang là nh ng v n đ nan gi i, ph c t p liên quan đ n c
kinh t và xã h i. Cùng v i vi c t ng tr
ng m i yêu c u v l

ng và phát tri n trong nông nghi p nh m đáp

ng th c th c ph m thì có nhi u n

c trên th gi i s phát tri n

c a thu l i đã tr thành quy mô qu c gia. C th Chính Ph c a các n
đ ng các ch
ch

ng trình t

ng trình đó đã đ t đ

in

c v i m c tiêu chính là đ m b o t túc l

n

c đ nh ngh a nh là vi c s d ng k thu t

i đ t ng và ki m soát vi c cung c p n

c ta c ng nh

ng th c và

c nhi u k t qu t t do h th ng thu l i ph c v t t. Nh

v y, trong nông nghi p, thu l i có th đ

c a con ng

c đã phát

nhi u n

c cho tr ng tr t.

c trên th gi i, trong c c u n n kinh t qu c dân,

thu l i là m t ngành kinh t k thu t có v trí quan tr ng. Công tác thu l i đ
hành v i nhi u n i dung song có th khái quát

c ti n

hai n i dung chính c b n sau:

Thu l i ti n hành tr thu nh đ p đê, đ p đ p, đào sông đ ch nh tr dòng ch y,
phòng ch ng l l t, bão nh m kh c ph c và gi m nh thiên tai.
Thu l i ti n hành công tác thu nông nh đào kênh, kh i ngu n, xây d ng c u, c ng,
m

ng máng...đ ph c v s n xu t nông nghi p ph c v dân sinh và các ngành kinh t

khác, c i t o và b o v môi tr

ng.

12

V i hai n i dung c b n trên c a công tác thu l i thì thu l i đã th hi n vai trò quan
tr ng c a mình đ i v i n n kinh t n u không ti n hành tr thu thì h u qu khôn
l

ng s di n ra làm thi t h i n ng n v kinh t c s h t ng v t, ch t cây l

s b n

c l cu n trôi, m t khác nó còn tác đ ng r t x u đ n công tác môi tr

ng th c
ng...

N i dung th hai c a thu l i là ti n hành công tác thu nông, thu nông là m t ngành
kinh t k thu t th c hi n ch c n ng qu n lý, khai thác tài nguyên n

c đ ph c v

s n xu t nông nghi p và các l nh v c khác.
Th c ti n đã ch ng minh r ng, thu nông đã và s đóng m t vai trò làm t ng tr
l

ng l

ng th c đ tho mãn nhu c u c a loài ng

ng s n

i c trong hi n t i và t

ng lai.

i và 8,2% di n tích đ

c tiêu (tiêu

cho c di n tích phi canh tác), nh ng giá tr s n ph m nông nghi p thu đ

c trên di n

Toàn th gi i có 14% di n tích canh tác đ

ct

tích này chi m 38% t ng giá tr nông nghi p toàn th gi i, hi n t i Vi t Nam có
36,1% di n tích canh tác đ

ct

i và 21,4% đ

c tiêu (tiêu c trên di n tích phi

canh tác) đã cho s s n ph m nông nghi p thu đ

c trên đó chi m 68% t ng s n

ph m nông nghi p.
Tuy m c đ phát tri n thu nông c a th gi i, c a m t s khu v c c ng nh

qu c gia còn

m c đ th p, nh ng s phát tri n đó ch y u đ

nhi u

c th c hi n t gi a th

k 20 tr l i đây. Vì v y m c dù dân s th gi i trong vòng 40 n m qua t (1960 1999) t ng g n 2 l n (kho ng 6 t so v i 3 t ) và m c dù h u h t đ t đai canh tác đã
đ

c loài ng

i s d ng song nhìn chung l

ng th c bình quân đ u ng

v n t ng nhanh h n m c t ng dân s . Trong th p k 80, bình quân l
ng

i trên th gi i t ng 5% (lo i tr tình tr ng thi u l

i c a th gi i
ng th c đ u

ng th c c c b ).

Vi n nghiên c u lúa qu c t cho r ng, t ng ti m n ng s n xu t nông nghi p cu trái
đ t r t l n, ch c n đ u t có hi u qu vào nông nghi p, tr
có th đ m b o nuôi s ng 10 t ng

nông nghi p là r t quan tr ng đ

c h t là khâu t

i, tiêu nó

i. Nh v y vai trò c a thu nông đ i v i s n xu t

c bi u hi n c th sau:

Th nh t: Thu nông là ti n đ m r ng di n tích canh tác do vi c phát tri n các h
th ng t

i và tiêu t o ra các vùng đ t canh tác m i.

13


Th hai: Thu nông là ti n đ làm t ng v do đó t ng di n tích gieo tr ng trên di n
tích canh tác, t ng vòng quay c a di n tích đ t nông nghi p.
Th ba: Thu nông góp ph n thâm canh t ng n ng su t cây tr ng, thay đ i c c u cây
tr ng, góp ph n nâng cao t ng s n l
l

ng n

c cho nhu c u sinh tr

tr ng t ng thêm đ
tiêu h p lý đ t đ

ng và giá tr t ng s n l

ng. Do cung c p đ

ng và tiêu thoát k p th i đã làm cho n ng su t cây

c t 20 - 30% theo tài li u c a FAO, các lo i gi ng m i có t
c 80 - 90% n ng su t thí nghi m, n u không ch đ t 30 - 40%.

th i thu nông c n dùng n

i
ng

c đ c i t o đ t thông qua vi c thau chua, phèn, r a

m n...làm ti n đ đ áp d ng các thành t u m i c a khoa h c k thu t nông nghi p
nên đã làm cho n ng su t cây tr ng t ng cao.
Nh v y s đóng góp c a thu nông đ i v i s phát tri n c a s n xu t nông nghi p đã
đ

c các nhà chuyên gia trên th gi i ch ra c th nh sau:

Trong các y u t n
thì n
t

c, phân, gi ng và các y u t khác làm t ng s n l

ng lúa là 100%

c chi m t l cao nh t 25,5%; 22,2%; 22,1% và 30,2%. Và c ng ch ra m i

ng quan gi a m c đ thu l i hoá v i vi c t ng n ng su t lúa di n ra theo quan h

mang tính ch t t l thu n. Các n

c có m c đ hoá 60% cho n ng su t 6t n/lha/1

n m và 40% cho 4t n/lha/ln m, còn 25% cho 2t n/lha/ln m.
Nh v y, n u không có thu l i thì không th ti n hành s n xu t nông nghi p đ
nó đ
m tb

c và

c coi là bi n pháp hàng đ u trong nông nghi p. Cho nên thu l i ph i đi tr

c

c thì m i t o ti n đ cho nông nghi p phát tri n v ng ch c.

Th c ti n s n xu t trong nhi u n m qua

n

c ta c ng nh các n

c trên th gi i đã

kh ng đ nh nh ng hi u qu mà các h th ng công trinh thu l i mang l i là h t s c to
l n, đ c bi t là trong l nh v c s n xu t nông nghi p. Nh v y, công trình thu l i là
các công trình hay h th ng công trình nh m khai thác m t l i c a n
các m t có h i do n

c, phòng ch ng

c gây ra ho c k t h p c hai m t đó.

Công trình thu l i còn đ

c xem là c s kinh t k thu t thu c k t c u h t ng nh m

khai thác ngu n l i c a n

c và b o v môi tr

ng sinh thái, có v trí quan tr ng trong

vi c phát tri n kinh t đ c bi t là s n xu t nông nghi p, nâng cao đ i s ng nhân dân,
góp ph n xây d ng và b o v t qu c.

14


Qu n lý khai thác công trình thu l i h th ng là m t yêu c u khách quan c a công tác
qu n lý khai thác công trình thu l i. M t h th ng công trinh thu l i bao g m các
thành ph n c b n sau:
- Công trình đ u m i (đ p dâng, h ch a, tr m b m ho c c ng l y n

c).

- H th ng kênh (kênh chính, kênh nhánh các c p).
- Các công trình h th ng kênh (c ng l y n
- H th ng kênh m

c đ u kênh, c ng đi u ti t các lo i...).

ng c ng b ng n i đ ng.

H th ng công trình thu l i nói trên là m t ch nh th ph i đ

c v n hành b o d

ng

theo m t quy trình qu n lý th ng nh t g i là quy trình qu n lý h th ng. Quy trình
đ

c thi t l p trên c s lu n ch ng kinh t k thu t, thi t k k thu t c a h th ng

nh m khai thác có hi u qu các thông s kinh t k thu t đã đ

c duy t b o đ m an

toàn công trình trong m i tình hu ng, đ m b o hài hoà l i ích dùng n
ph

ng, khu v c h dùng n

n

c c a đa

c.

c ta, h n 40 n m qua Nhà n

c và nhân dân đã đ u t xây d ng hoàn thi n

nhi u h th ng công trình thu l i và t đó đã kh c ph c đ

c tình tr ng úng h n, m

r ng di n tích gieo tr ng góp ph n c i t o đ t, thâm canh t ng v , t ng n ng su t cây
tr ng. Hàng n m công trình thu l i còn cung c p nhi u t m3 n

c ph c v cho s n

xu t nông nghi p, kh c ph c thiên tai có nh ng ti n b đáng k đ c bi t là s n xu t
l

ng th c, c th h n là góp ph n kh c ph c d n tình tr ng úng h n trong s n xu t
n

nông nghi p

c ta, t ng b

c c i thi n đ t m n, chua, phèn, hoang hoá, m r ng

di n tích s n xu t, t o đi u ki n đ y m nh thâm canh, t ng v , t ng n ng su t cây
tr ng, cùng v i vi c chuy n đ i c c u cây tr ng mùa v có nhi u thu n l i. Di n tích
t

i tiêu n

c qua t ng th i k đ

c m r ng không ng ng, ngoài di n tích lúa ra, các

h th ng công trình thu l i hi n có còn b o đ m t
l nh v c khác.

i và c p n

c hàng t m3 cho các

ng th i còn tiêu úng đ t s n xu t và c i t o đ t ven bi n. V i k t qu

đó công tác thu l i nói chung và các công trình thu l i nói riêng đã góp ph n tích
c c vào m t tr n s n xu t nông nghi p và giành đ

15

c nh ng th ng l i r c r liên ti p.


Th t : Thu l i t o đi u ki n cho các ngành kinh t qu c dân phát tri n. Th c ti n
s n xu t trong th i gian qua đã kh ng đ nh nh ng hi u qu mà các h th ng, các công

trình thu l i mang l i là h t s c to l n, không nh ng đ i v i s n xu t nông nghi p mà
còn đ i v i các ngành kinh t qu c dân và đ i s ng xã h i. Ngoài ph c v cho nông
nghi p và dân sinh, phát tri n giao thông thu , phát đi n, nuôi cá t o vi c làm t i ch ,
đi u hoà ph i h p l i dân c và c i thi n môi tr

ng sinh thái góp ph n phát tri n

nông thôn toàn di n, th c hi n xoá đói gi m nghèo. Cho nên ngày nay
l i đ m b o thì đ i s ng nhân dân n đ nh,

đâu có thu

đâu ch a có thu l i thì vi c xoá đói

gi m nghèo còn đ t ra gay g t.
M t khác, thu l i là ngành thu c k t c u h t ng kinh t xã h i có vai trò h t s c quan
tr ng đ i v i công cu c phát tri n đ t n

c và nâng cao đ i s ng nhân dân, l i ích mà

ngành thu l i đem l i là c i t o thiên nhiên, chi n th ng thiên tai, h n hán l l t, khai
thác m t l i ng n tr m t h i, ph c v qu c t dân sinh và bao trùm m i l nh v c c a
đ i s ng xã h i.
Ngoài di n tích lúa ra, các h th ng công trình thu l i còn đ m b o t
ch c v n hecta hoa màu, cây công nghi p.
đã đ

i cho hàng

ng th i hàng n m các công trình thu l i

c khai thác t ng h p ph c v giao thông, thu s n, thu đi n, du l ch, góp ph n

t o vi c làm t i ch . C th công tác thu l i nói chung và các công trình thu l i nói
riêng đã cung c p m t l

ng n

c đ y đ và đ m b o yêu c u ngoài nông nghi p ra

còn cho m i ngành khác có liên quan, nh m phát tri n m t n n kinh t xã h i chung
n

c ta, vi c khai thác và s d ng ngu n tài nguyên n

c đ ph c v cho nhi u ngành

kinh t gi vai trò h t s c quan tr ng.
Th n m: Thu l i góp ph n c i t o môi tr

ng, nâng cao đi u ki n dân sinh kinh t .

1.3.1.3 Vai trò c a công trình th y l i đ i v i môi tr

ng xã h i

Công trình th y l i ngoài ph c v cho các ngành còn c i t o và b o v môi tr
bi t là cung c p ngu n n

c s ch cho xã h i, t o ngu n n

c ng t đ m b o t

ng, đ c
i tiêu,

thau chua, r a m n

các vùng đ t x u. N u phân b không đ ng đ u theo không gian

và th i gian ngu n n

c không ch mang l i l i ích kinh t xã h i to l n mà có th gây

ra c nh ng hi m ho nghiêm tr ng nh ng p l t, úng h n thi t h i tính m ng tài s n
16


nhân dân, cho nên c n ph i đ u t phát tri n công trinh thu l i, đây là v n đ an toàn
c a qu c gia, c a xã h i và công trình thu l i đ

c hi u là nhi u công trinh thi t y u

quan tr ng c a c ng đ ng. Ngoài ra khai thác và s d ng ngu n n

c ph i tuân theo

nguyên t c t ng h p, n i dung m t cách t i u, s d ng h p lý, không phung phí hu
ho i làm c n ki t ngu n n

c thay đ i môi tr

s d ng ph i đ m b o s lâu dài, b o v môi tr
ngu n n
h

c s ch và n

ng sinh thái. Quy ho ch khai thác và
ng sinh thái, không nên làm ô nhi m

c ng t s d n đ n ô nhi m môi tr

ng chung và gây nh

ng đ n toàn xã h i.

1.3.2 Ch t l
C n

ng c a công trình th y l i hi n nay

c hi n có 110 h th ng th y l i l n (di n tích ph c v trên 2.000ha/h th ng),

h n 10.000 tr m b m l n, 126.000km kênh m

ng các lo i và hàng v n công trình

trên kênh. Tuy nhiên, hi u su t khai thác, s d ng bình quân c a các h th ng th y
l i đ u th p h n so v i công su t thi t k . Nhi u h th ng kênh m

m

ng, nh t là kênh

ng n i đ ng ch a hoàn thi n, hi n m i ch có kho ng 33% kênh m

ng đ

c

kiên c hóa. Theo T ng c c Th y l i (B NN&PTNT), hi n có 16.238 t ch c h p
tác dùng n

c qu n lý, khai thác và s d ng h th ng công trình này, ho t đ ng d

i

nhi u mô hình khác nhau. Trong đó, mô hình ph bi n hi n nay là các HTX d ch v
t ng h p kiêm d ch v th y l i.
t ch c qu n lý, đ

i v i các h ch a, ch y u đ

c giao cho m t s

c g i là ch đ p, còn l i giao cho các doanh nghi p qu n lý công

trình th y l i là 980 h các lo i. V c p qu n lý, hi n ch có m t t ch c tr c thu c
B NN&PTNT, còn l i là các đ n v tr c thu c UBND t nh, thành ph . Nhìn chung,
các h ch a giao cho các doanh nghi p khai thác CTTL qu n lý có ch t l

ng công

trình t t h n, m c b o đ m an toàn trong mùa m a bão cao h n các h ch a do ch
đ p qu n lý.
Th c t cho th y, nhi u CTTL đang xu ng c p nhanh do không đ
b od

ng k p th i.

c đ u t s a ch a,

áng ng i nh t là tình tr ng vi ph m pháp lu t v b o v CTTL

còn di n ra ph bi n nh xây d ng công trình, nhà
lý gây ô nhi m môi tr

trên CTTL, x th i không qua x

ng... trong khi vi c x lý c a chính quy n đ a ph

thi u kiên quy t. Phó V tr

ng còn

ng V Qu n lý công trình th y l i (T ng c c Th y l i)

Nguy n H ng Khanh cho r ng, lo ng i nh t hi n nay đ i v i vi c khai thác, s d ng
17