Nghiên cứu đề xuất dự thảo quy trình quản lý chất lượng đắp đập đất áp dụng cho đập đất miền trung

L I CAM OAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên c u c a riêng tơi. Các s li u trích d n, các
k t qu nghiên c u trong lu n v n là trung th c, ch a t ng đ

c ng

trong b t k công trình nào khác.
Tác gi lu n v n

Ph m Trung Chi n

i

i nào công b


L IC M

N

Lu n v n Th c s chuyên ngành qu n lý xây d ng v i đ tài “Nghiên c u đ xu t d
th o quy trình qu n lý ch t l ng đ p đ p đ t áp d ng cho đ p đ t mi n Trung” đ c
hoàn thành v i s giúp đ và ch b o t n tình c a th y giáo h ng d n khoa h c, các
th y cơ giáo trong khoa cơng trình, b môn công ngh và qu n lý xây d ng, cán b
tr ng i h c Th y l i, cán b Ban QL T&XD Th y l i 7 cùng các đ ng nghi p và
b n bè.
Tác gi xin g i l i c m n chân thành đ n Quý c quan, Quý th y cô, đ ng nghi p đã
t o đi u ki n thu n l i cho tác gi trong su t quá trình h c t p và th c hi n lu n v n
này.
c bi t tác gi xin bày t lòng bi t n sâu s c đ n th y giáo, Giáo s -Ti n s V
ình Ph ng đã h t s c t n tình ch b o, giúp đ , h ng d n, t o đi u ki n quan tr ng

đ tác gi hoàn thành lu n v n này.
Xin bày t lịng bi t n đ i v i gia đình và b n bè đã luôn đ ng viên tác gi v m i
m t trong su t th i gian v a qua.
Tuy đã có nh ng c g ng nh t đ nh song do th i gian có h n, trình đ b n thân cịn
h n ch , lu n v n này không th tránh kh i thi u sót. Tác gi kính mong q th y cô,
quý đ ng nghi p và b n bè ch d n và góp ý xây d ng, t o thêm thu n l i đ tác gi có
th ti p t c h c t p và hoàn thi n v đ tài nghiên c u c a mình.
Xin chân thành c m n!
Hà N i, ngày tháng n m 2017.
Tác gi lu n v n

Ph m Trung Chi n

ii


M CL C

PH N M
CH

U ............................................................................................................. 1

NG I: T NG QUAN V CH T L

NG XÂY D NG CƠNG TRÌNH

P

T .............................................................................................................................. 3

1.1

t xây d ng cơng trình th y l i............................................................................... 3

1.1.1 Phân lo i h t đ t theo kích th

c: .......................................................................... 3

1.1.2 Phân lo i đ t t ng quát : ......................................................................................... 3
1.1.3 Phân lo i đ t chi ti t : ............................................................................................. 4
1.1.4 Nguyên t c s d ng các lo i đ t trong đ p đ p:..................................................... 7
1.2 Công tác xây d ng đ p đ t ........................................................................................ 9
1.2.1 Tình hình xây d ng đ p .......................................................................................... 9
1.2.2 Tình hình xây d ng đ p
1.3 Ch t l

mi n Trung ................................................................. 13

ng xây d ng cơng trình đ p đ t ................................................................. 15

1.3.1 Hi n tr ng các h đ p ........................................................................................... 15
1.3.2 Các s c thông th

ng v i đ p đ t [7]: .............................................................. 16

1.3.3 T ng h p s c và công trình x y ra trên c n

c [7] ......................................... 18

1.3.4 Còn đ i v i tràn x l : .......................................................................................... 19

1.4 Các nguyên nhân c b n gây ra s c trong vi c xây d ng đ p đ t. ...................... 19
1.4.1 Nguyên nhân c a nh ng s c th

ng g p: ......................................................... 19

1.4.2 Nh ng nguyên nhân chính: .................................................................................. 22
1.4.3 Nguyên nhân do kh o sát .................................................................................... 23
1.4.4 Nguyên nhân do thi t k ....................................................................................... 24
1.4.5 Nguyên nhân do thi công ..................................................................................... 26
1.4.6 Nh ng s c đ p đã x y ra trong th i gian qua

mi n Trung............................ 27

1.5 M t vài y u t khác gây ra s c đ p ...................................................................... 30
1.5.1 Y u t t nhiên[36]............................................................................................... 30
1.5.2 Y u t con ng

i .................................................................................................. 31

1.5.3 Y u t qu n lý, v n hành khai thác ...................................................................... 31
1.5.4 Các y u t khác .................................................................................................... 32
K T LU N CH

NG I............................................................................................... 33
iii


Ch

ng II : C S KHOA H C QU N LÝ CH T L

2.1 V công tác qu n lý ch t l

NG

P

P

T ........ 34

ng ............................................................................... 34

2.2 C s pháp lý liên quan đ n qu n lý ....................................................................... 34
2.3 C s lý thuy t công tác đ m nén đ t[16] ............................................................... 36
2.3.1 Nguyên lý c b n c a đ m nén đ t: ..................................................................... 36
2.3.2 Các nhân t

nh h

ng đ n quá trình nén ch t c a đ t: ....................................... 36

2.3.3 Cách th c đ m nén hi u qu : ............................................................................... 36
2.3.4 Ph

ng pháp đ m nén: ......................................................................................... 37

2.4 Quy trình thi cơng đ p đ t b ng công ngh đ m nén[16] ....................................... 39
2.4.1 Công tác đ p đ p .................................................................................................. 39
2.4.2 Ph

ng pháp ki m tra ch t l
nh h

2.5 Các nhân t
2.5.1 nh h

ng đ p đ p ........................................................... 47

ng đ n ch t l

ng đ p đ p ..................................................... 49

ng c a các y u t khí h u, th i ti t đ n thi công đ t .............................. 49

2.5.2 Nhân t k thu t ................................................................................................... 51
2.5.3 Nhân t qu n lý t ch c thi công.......................................................................... 52
K T LU N CH

NG II ............................................................................................. 54

CH

XU T D

NG III :
P

3.1

P

TH O QUY TRÌNH QU N LÝ CH T L

NG

T KHU V C MI N TRUNG ............................................................... 55

xu t quy trình chung qu n lý ch t l

ng đ p đ p đ t áp d ng cho đ p đ t mi n

Trung ............................................................................................................................ 55
3.1.1 S đ kh i c a quy trình đ p đ p đ t ................................................................... 55
3.1.2 Ki m tra ch t l

ng đ u vào ................................................................................ 55

3.1.3 Thí nghi m đ m nén hi n tr
3.1.4 Công tác chu n b hi n tr

ng tr

3.1.5 Công tác đ p đ t t i hi n tr
3.2 Hi n tr ng qu n lý ch t l

ng ......................................................................... 59
c khi thi công ................................................ 59

ng .......................................................................... 60

ng đ p đ p h ch a n

c Tà R c ............................... 64

3.2.1 Công tác chu n b ................................................................................................. 67
3.2.2 V t li u đ p đ p .................................................................................................... 67
3.2.3 Khai thác v t li u: ................................................................................................. 71
3.2.4 X lý đ

m c a đ t đ p ....................................................................................... 73

3.2.5 Thí nghi m đ m nén hi n tr

ng ......................................................................... 75
iv


3.2.6 Ki m tra máy móc thi t b thi công đ p đ p ........................................................ 79
3.2.7 Thi công kh i th
3.2.8 Ki m tra ch t l

ng l u, gia t i h l u và lõi đ p ............................................. 82
ng l p đ t r i: ........................................................................... 87

3.2.9 Thi công t ng l c .................................................................................................. 90
3.2.10 Thi công đ ng đá h l u ..................................................................................... 92
3.2.11 Ki m tra và nghi m thu ...................................................................................... 93
3.3

xu t bi n pháp nâng cao ch t l

ng đ p đ p Tà R c ........................................ 95

K T LU N ................................................................................................................... 98
KI N NGH ................................................................................................................... 99

v


DANH M C CÁC HÌNH V
Hình 1. 1: Cây s c đ p đ t [21] .................................................................................. 19
Hình 1. 2: Dịng th m phát tri n d
Hình 1. 3:

i đáy đ p .............................................................. 24

p Am Chúa nh ng gì cịn l i sau khi n

c h b tháo c n [9] ................. 24

Hình 1. 4: V đ p Z20 (KE 2/20 REC) đ p v t i v trí c ng l y n

c. ...................... 26

Hình 1. 5: V đ p th y đi n Ia Krêl 2 là do các đ n v đã không tuân th theo b n v
thi t k ........................................................................................................................... 27
Hình 3. 1: S đ kh i c a quy trình đ p đ p đ t ........................................................... 55
Hình 3. 2: M t c t ngang (4-4) c a H ch a n
Hình 3. 3:

c Tà R c .......................................... 66

th thành ph n h t l p l c 1 .................................................................... 70

Hình 3. 4: B ng thành ph n h t l p l c 2 ...................................................................... 70
Hình 3. 5:

th thành ph n h t l p l c 2 .................................................................... 71

Hình 3. 6: S đ bãi đ m thí nghi m............................................................................. 75
Hình 3. 7: Chi u dày l p đ t r i cho t ng đ

m .......................................................... 76

Hình 3. 8: Máy i bánh xích Komatsu D65e (xu t x Nh t B n) ................................. 79
Hình 3. 9: Thi t b đ m chân c u Bomag ..................................................................... 80
Hình 3. 10: X lý bên vai đ p và bê tông ph n áp b ng th cơng ................................ 87
Hình 3. 11: Cơng tác l y m u xác đ nh dung tr ng khô sau khi đ m nén .................... 87
Hình 3. 12: S đ thi công l p l c lõi đ p .................................................................... 90
Hình 3. 13: Thi cơng l p l c sau lõi đ p ....................................................................... 92
Hình 3. 14: Chi ti t đ ng đá tiêu n

c .......................................................................... 93

vi


DANH M C CÁC B NG BI U
B ng 1. 1: Th ng kê s l

ng h (lo i, dung tích tri u m3) [3] ................................... 10

B ng 1. 2: Th ng kê m t s đ p đ t

mi n Trung ....................................................... 14

B ng 1. 3: Hi n tr ng các đ p phân chia theo nguyên nhân s c [8] ........................... 17
B ng 3. 1; S l

ng m u ki m tra [15] ......................................................................... 62

B ng 3. 2: Các thông s đ t đ p đ p ............................................................................. 68
B ng 3. 3: Các thông s đ

m t nhiên c a các l p đ t đ p đ p ................................. 69

B ng 3. 4: B ng thành ph n h t l p l c 1 ..................................................................... 70
B ng 3. 5: Máy móc thi t b thi cơng ch y u .............................................................. 81
B ng 3. 6: D ng c , thi t b ki m tra ............................................................................ 82
B ng 3. 7: S l

ng m u ki m tra theo quy đ nh [17] .................................................. 88

vii


CÁC KÝ HI U
- VLLN : v t li u l p nhét
- I : ch s d o

- B:đ s t
- Dhc : đ phân h y c a v t ch t h u c
- d : đ ng kính h t
- Hmax : chi u cao l n nh t c a đ p
- : dung tr ng khô c a đ t
- k : h s th m
- C : L c dính đ t
- : Góc ma sát c a đ t
: dung tr ng t nhiên c a đ t
- W : đ m t nhiên c a đ t
- K : đ ch t c a đ t
- NTXL : nhà th u xây l p
- PCLB : Phòng ch ng l t bão
- QLCL : Qu n lý ch t l ng
- QLDA : Qu n lý d án
- C T : Ch đ u t
- TVTK : T v n thi t k
- TVGS : T v n giám sát
- CPO : Ban qu n lý trung ng các d án Th y l i
- QCVN : quy chu n Vi t Nam
- BNNPTNT : b nông nghi p và phát tri n nông thôn
- N -CP : Ngh đ nh Chính ph
- TCVN : Tiêu chu n Vi t Nam
- QPTL : Quy ph m th y l i
- NTTVGS : nhà th u t v n giám sát

viii


PH N M

U

1. Tính c p thi t c a

tài

N m vùng ông Nam Á ch u nh h ng c a ch đ khí h u nhi t đ i gió mùa, Vi t
Nam có l ng m a và dòng ch y khá phong phú. L ng m a bình quân h ng n m c a
c n c đ t g n 2000 mm. Vi t Nam có m t đ sơng ngịi cao, có 2360 sơng v i chi u
dài t 10 km tr lên và h u h t sơng ngịi đ u ch y ra bi n ơng. T ng l ng dịng
ch y bình quân vào kho ng 830 t m /n m, trong đó có 62% là t lãnh th bên ngồi.
Phân b m a và dòng ch y trong n m khơng đ u, 75% l ng m a và dịng ch y t p
trung vào 3 - 4 tháng mùa m a. Mùa m a l i trùng v i mùa bão nên Vi t Nam luôn
ph i đ i m t v i nhi u thiên tai v n c, đ c bi t là l l t. Là qu c gia có n n nơng
nghi p lúa n c, dân s đông.
đ m b o l ng th c cho đ t n c có s dân đơng
trong đi u ki n thiên tai ác li t; t xa x a, t tiên ng i Vi t đã ph i s m xây d ng các
cơng trình khai thác, đi u ti t ngu n n c, d n n c, s d ng n c t nh , thô s , t m
b , th i v cho đ n các cơng trình có quy mơ l n.Vi t Nam là m t trong nh ng n c
có nhi u h ch a, đa s các đ p đ u m i là đ p đ t. n nay do tác đ ng c a bi n đ i
khí h u nên có nhi u hi n t ng thiên tai b t th ng nh bão, l , h n hán trong đó
mi n Trung là n i ch u nh h ng nhi u so v i c n c.Các h ch a n c đóng vai trị
quan tr ng trong vi c c t l
vùng h du , hi n nay các khu v c mi n Trung đã có
và đang xây d ng thêm r t nhi u h ch a th y đi n , th y l i nh m m c đích c p
n c, phát đi n và phịng ch ng l . Nhi u h ch a n c không ch cung c p n c cho
s n xu t nông nghi p, công nghi p và sinh ho t c a dân c trong vùng mà còn t o nên
nh ng vùng sinh thái có c nh quan đ p, khơng khí trong lành, bi n nh ng vùng đ t
hoang s thành nh ng khu du l ch, ngh ng i, góp ph n phân b l i dân c , t o vi c

làm và thu nh p cho nhi u ng i lao đ ng. Mi n Trung đ c đánh giá là m t vùng có
đi u ki n đ a hình t ng đ i thu n l i đ xây d ng các lo i đ p và h ch a . Tuy
nhiên, Mi n Trung l i là n i có đ m cao v mùa m a, đ t trong vùng có tính ch t
đ c bi t: tr ng n , co ngót,tan rã. Vi c phân chia các kh i đ p và các m t c t ch ng
l n u không h p lý s gây m t an tồn ho c lãng phí. N u th i gian thi công đ p quá
dài s nh h ng t i vi c x lý ti p giáp gi a các kh i đ p, nh h ng t i ch t l ng
thi công đ p. M t s s c đ p đ t vài n m tr l i đây : s c đ p h Am Chúa t nh
Khánh Hòa, s c đ p Z20 t nh Hà T nh, s c đ p Khe M
t nh Hà T nh, v đ p
Su i Hành t nh Khánh Hòa, v đ p Su i Tr u t nh Khánh Hịa …
Vì đ p đ t là m t cơng trình đ u m i nên n u đ x y ra s c gây v đ p s gây ra h u
qu r t nghiêm tr ng. Do đó các nhà qu n lý ph i xem xét l i các quy trình qu n lý
ch t l ng đ p đ p đ đ m b o an toàn cho h đ p.
Hi n nay có nhi u các cơng trình nghiên c u c a các nhà khoa h c trong và ngoài
ngành, quan tâm nghiên c u v quy trình qu n lý ch t l ng đ p đ p đ t khu v c mi n
1


Trung đ đ a vào áp d ng. Lu n v n này nh m đi vào phân tích các quy trình qu n lý
ch t l ng đ p đ p, l a ch n quy trình qu n lý ch t l ng đ p đ p phù h p v i đi u
ki n vùng. Giúp cho các nhà qu n lý, t v n, thi công có các gi i pháp phù h p, nh m
t ng c ng ch t l ng cơng trình thi công.
2. M c Tiêu c a đ tài
Nghiên c u đ xu t d th o quy trình qu n lý ch t l
đ t mi n Trung.
3. Ph

ng đ p đ p đ t áp d ng cho đ p

ng pháp nghiên c u

i u tra kh o sát, thu th p vàphân tích đánh giá t ng th các quy trình qu n lý
đ t trong khu v c Vi t Nam, t đó rút ra k t lu n đ l a ch n đ c quy trình qu n lý
ch t l ng đ p đ p thích h p khu v c mi n Trung .
4. C u trúc c a lu n v n
Ch

ng I : T ng quan v ch t l

ng xây d ng đ p đ t.

Ch

ng II : C s khoa h c qu n lý ch t l

Ch

ng III :

ng đ p đ p đ t.

xu t d th o quy trình đ p đ p áp d ng cho đ p đ t mi n Trung.

K t lu n và ki n ngh

2


CH
NG I: T NG QUAN V CH T L

TRÌNH
P
T
1.1

NG XÂY D NG CƠNG

t xây d ng cơng trình th y l i

nh ngh a: t xây d ng là m i đ t ho c đá k c đ t tr ng và nh ng v t ch t ph
th i c a s n xu t, đ i s ng, v n là h nhi u thành ph n, bi n đ i theo th i gian, đ c
s d ng làm n n, môi tr ng phân b cơng trình ho c v t li u đ xây d ng cơng trình.
Phân lo i:
ti t.

c phân lo i theo [1] kích th

1.1.1 Phân lo i h t đ t theo kích th
Các h t r n t o đ t đ
đ i:

c, phân lo i theo t ng quát, phân lo i chi

c:

c phân thành các nhóm h t theo kích th

- Nhóm đá t ng (Boulder), ký hi u b ng ch B: kích th

cđ

ng kính h t quy

c l n h n 200 mm;

- Nhóm cu i (ho c d m) (Cobble), ký hi u b ng ch Cb: kích th
mm;
- Nhóm s i (ho c s n) (Gravel), ký hi u b ng ch G: kích th

c t 60 mm đ n 200

c t 2 mm đ n 60 mm;

- Nhóm h t cát (Sand), ký hi u b ng ch S: kích th

c t 0,05 mm đ n 2 mm;

- Nhóm h t b i (Silt), ký hi u b ng ch M: kích th

c t 0,005 mm đ n 0,05 mm;

- Nhóm h t sét (Clay), ký hi u b ng ch C: kích th c nh h n 0,005 mm, trong đó:
Sét h t thô: t 0,005 mm đ n 0,002 mm; sét h t nh : nh h n 0,002 mm.
1.1.2 Phân lo i đ t t ng quát :
D a vào hàm l ng ch t h u c có trong đ t, đ t có trong t nhiên đ
ch ng lo i sau:

c chia thành hai

1.1.2.1 t vô c : có hàm l ng h u c ít h n 3 % kh i l ng khô đ i v i đ t h t thơ,

ho c ít h n 5 % đ i v i đ t h t m n.D a vào hàm l ng c a h t nh h n 0,1 mm, đ t
vô c đ c phân thành hai nhóm chính:
- Nhóm đ t h t thô: g m các lo i đ t có hàm l
50 % kh i l ng khơ;

ng c a c h t nh h n 0,1 mm ít h n

- Nhóm đ t h t m n: g m các lo i đ t có hàm l
ho c nhi u h n 50 % kh i l ng khô.

ng c a c h t nh h n 0,1 mm b ng

Chú thích : t đ c cho là nhi m h u c khi có t 3 % đ n d
thô, 5 % đ n d i 10 % đ i v i đ t h t m n.

3

i 10 % đ i v i đ t h t


1.1.2.2 t ch a h u c : có hàm l ng h u c b ng ho c l n h n 10 % kh i l ng
khô.D a vào hàm l ng h u c , đ t ch a h u c đ c chia thành hai nhóm chính:
- Nhóm đ t h u c : g m các lo i đ t có ch a hàm l
kh i l ng khơ;
- Nhóm than bùn: g m các lo i đ t có hàm l
kh i l ng khô.

ng h u c t 10 % đ n 50 %

ng h u c b ng ho c nhi u h n 50 %

1.1.3 Phân lo i đ t chi ti t :
1.1.3.1 t vô c :
* D a vào hàm l ng lo i h t thô trong thành ph n t o đ t, đ t h t thơ đ c phân
thành 4 ph nhóm:
- Ph nhóm đ t đá t ng: đ t h t thô có hàm l ng v t li u c l n h n 200 mm (đá
t ng) chi m 50 % ho c l n h n kh i l ng khô.D a vào c p ph i h t, thành ph n h t
m n và gi i h n ch y c a v t li u l p nhét (VLLN), ph nhóm đ t đá t ng đ c phân
nh thành các lo i sau đây:
+ t đá t ng s ch, c p ph i t t (ho c x u): đ t đá t ng có ít h n 5% v t li u h t m n
(h t nh h n 0,1 mm) và có c p ph i t t (ho c x u).
+ t đá t ng l n m t ít h t m n, c p ph i t t (ho c x u), VLLN có gi i h n ch y th p
(ho c trung bình, cao, r t cao). t đá t ng có 5 % đ n 15 % v t li u h t m n, có c p
ph i t t (ho c x u) và VLLN có gi i h n ch y th p (ho c trung bình, cao, r t cao).
+ t
cao, r
c ah
cao, r

đá t ng ch a nhi u b i, l n sét, VLLN có gi i h n ch y th p (ho c trung bình,
t cao). t đá t ng có nhi u h n 15 % v t li u h t m n mà trong đó hàm l ng
t b i nhi u h n c a h t sét, và VLLN có gi i h n ch y th p (ho c trung bình,
t cao);

+
t đá t ng có ch a nhi u sét, l n b i, VLLN có gi i h n ch y th p (ho c trung
bình, cao, r t cao). t đá t ng có nhi u h n 15 % v t li u h t m n mà trong đó hàm
l ng c a h t sét nhi u h n c a h t b i, và VLLN có gi i h n ch y th p (ho c trung
bình, cao, r t cao).
- Ph nhóm đ t cu i (ho c d m): đ t h t thơ có hàm l ng v t li u c t 60 mm đ n

200 mm (cu i, d m) chi m b ng ho c nhi u h n 50 % kh i l ng khô.Theo ph ng
pháp phân lo i đ t nh đ i v i ph nhóm đ t đá t n, ph nhóm đ t cu i (ho c d m)
đ c phân nh thành các lo i đ t cu i (d m) t ng ng:
+ t cu i (ho c d m) s ch, c p ph i t t (ho c x u): đ t cu i (d m) có ít h n 5 % v t
li u m n (h t nh h n 0,1 mm) và có c p ph i t t (ho c x u).
+ t cu i (ho c d m) l n m t ít h t m n, c p ph i t t (ho c x u), VLLN có gi i h n
ch y th p (ho c trung bình, cao, r t cao): đ t cu i (d m) có 5% đ n 15% v t li u h t
m n, có c p ph i t t (ho c x u) và VLLN có gi i h n ch y th p (ho c trung bình, cao,
r t cao.
4


+ t cu i (ho c d m) ch a nhi u b i l n sét, VLLN có gi i h n ch y th p (ho c trung
bình, cao, r t cao):
t cu i (d m) có nhi u h n 15 % v t li u h t m n mà trong đó
hàm l ng h t b i nhi u h n h t sét, và VLLN có gi i h n ch y th p (ho c trung bình,
cao, r t cao);
+ t cu i (ho c d m) ch a nhi u sét l n b i, VLLN có gi i h n ch y th p (ho c trung
bình, cao, r t cao): đ t cu i (d m) có nhi u h n 15 % v t li u h t m n mà trong đó hàm
l ng h t sét nhi u h n h t b i, và VLLN có gi i h n ch y th p (ho c trung bình, cao,
r t cao).
- Ph nhóm đ t s i (ho c s n): đ t h t thô có hàm l ng v t li u c t 2 mm đ n 60
mm (s i, s n) đ c phân nh thành các lo i đ t s i (ho c s n) t ng ng:
+ t s i (ho c s n) s ch, c p ph i t t (ho c x u): đ t s i (ho c s n) có ít h n 5 % v t
li u h t m n (h t nh h n 0,1 mm) và có c p ph i t t (ho c x u).
+
t s i (ho c s n) l n m t ít h t m n, c p ph i t t (ho c x u), VLLN có gi i h n
ch y th p (ho c trung bình, cao, r t cao): đ t s i (ho c s n) có 5 % đ n 15 % v t li u
h t m n, có c p ph i t t (ho c x u) và VLLN có gi i h n ch y th p (ho c trung bình,
cao, r t cao).

+ t s i (ho c s n) ch a nhi u b i, l n sét, VLLN có gi i h n ch y th p (ho c trung
bình, cao, r t cao): đ t s i (ho c s n) có h n 15 % v t li u h t m n, mà trong đó hàm
l ng c a h t b i nhi u h n hàm l ng c a h t sét, và VLLN có gi i h n ch y th p
(ho c trung bình, cao, r t cao);
+ t s i (ho c s n) ch a nhi u sét, l n b i, VLLN có gi i h n ch y th p (ho c trung
bình, cao, r t cao): đ t s i (ho c s n) có h n 15 % v t li u h t m n, mà trong đó hàm
l ng c a h t sét nhi u h n hàm l ng c a h t b i, và VLLN có gi i h n ch y th p
(ho c trung bình, cao, r t cao).
- Ph nhóm đ t cát: đ t h t thơ có hàm l ng v t li u c t 0,05 mm đ n 2 mm chi m
b ng ho c h n 50 % kh i l ng khô.Theo ph ng pháp phân lo i nh đ i v i ph
nhóm đ t đá t ng, ph nhóm đ t cát đ c phân nh thành các lo i đ t cát t ng ng:
+ t cát s ch, c p ph i t t (ho c x u): đ t cát có ít h n 5 % v t li u h t m n (h t nh
h n 0,1 mm) và có c p ph i t t (ho c x u).
+ t cát l n m t ít h t m n, c p ph i t t (ho c x u), v t li u h t nh h n 0,5 mm có
gi i h n ch y th p (ho c trung bình, cao, r t cao): đ t cát có 5 % đ n 15 % v t li u h t
m n, có c p ph i t t (ho c x u) và VLLN có gi i h n ch y th p (ho c trung bình, cao,
r t cao).
+
t cát ch a nhi u b i l n sét v t li u h t nh h n 0,5 mm có gi i h n ch y th p
(ho c trung bình, cao, r t cao): đ t cát có h n 15 % v t li u h t m n mà trong đó hàm
l ng c a h t b i nhi u hoen c a h t sét, và VLLN có gi i h n ch y th p (ho c trung
bình, cao, r t cao);
5


+
t cát ch a nhi u sét l n b i v t li u h t nh h n 0,5 mm có gi i h n ch y th p
(ho c trung bình, cao, r t cao): đ t cát có h n 15 % v t li u h t m n mà trong đó hàm
l ng c a h t sét nhi u h n c a h t b i, và VLLN có gi i h n ch y th p (ho c trung
bình, cao, r t cao).

* D a vào hàm l
nhóm sau:

ng h t sét có trong đ t, nhóm đ t h t m n đ

c phân thành hai ph

- Ph nhóm đ t b i: g m các lo i đ t h t m n có hàm l ng sét ít h n 30 %, đ c phân
thành đ t b i bình th ng và đ t b i n ng d a vào hàm l ng c a h t sét và hàm
l ng c a h t thô:
+ t b i bình th ng: đ t b i có hàm l ng h t sét ít h n 15 % và hàm l
(h t l n h n 0,1 mm) b ng ho c l n h n 30 %;
+ t b i n ng: đ t b i có hàm l
thơ ít h n 30 %;

ng h t sét t 15 % đ n d

ng h t thơ

i 30 % và hàm l

ng h t

- Ph nhóm đ t sét: g m các lo i đ t h t m n có hàm l ng h t sét b ng ho c l n h n
30 %, đ c phân thành đ t sét bình th ng và đ t sét n ng d a vào hàm l ng c a h t
sét và hàm l ng c a h t thơ:
+ t sét bình th ng: đ t sét có hàm l
thơ b ng ho c l n h n 30 %;
+ t sét n ng: t sét có hàm l
h t thơ ít h n 30 %.

ng h t sét t 30 % đ n 60 %, hàm l

ng h t

ng h t sét b ng ho c l n h n 60 % và hàm l

ng

Các lo i đ t b i bình th ng, đ t b i n ng, đ t sét bình th ng, đ t sét n ng, đ c
phân nh thêm d a vào t ng quan gi a hàm l ng c a s i (ho c s n) và c a cát
trong đ t theo quy đ nh sau:
t b i bình th ng và đ t sét bình th ng đ c x p lo i là pha s i , l n cát: N u
trong s h n 30 % h t thơ thì hàm l ng c a s i (ho c s n) nhi u h n cát; và ng c
l i, là pha cát, l n s i (ho c s n) ;
- tb
đ nd
l i, là l
thơ ít h

i n ng và đ t sét n ng đ c x p lo i là l n s i (ho c s n): N u trong s 15 %
i 30 % h t thơ thì hàm l ng c a s i (ho c s n) nhi u h n c a cát; và ng c
n cát; Và là đ t b i n ng ho c đ t sét thu n túy, n u đ t đó có hàm l ng h t
n 15 %.

Có th s d ng giá tr c a ch s d o
đ nh n bi t các lo i đ t h t m n và đ t cát
pha sét khi ch a có tài li u phân tích riêng thành ph n h t m n (h t nh h n 0,1 mm)
nh sau:
-

t cát pha sét: 6 ≤ I < 10 ;

-

t b i bình th

ng: 10 ≤ I ≤ 15 ;

6


-

t b i n ng: 15 < I ≤ 20 ;

-

t sét bình th

-

t sét n ng: I > 25.

ng : 20 < I ≤ 25 ;

t b i các lo i đ

c x p lo i là bùn đ t b i:

- N u có đ s t B > 1 và h s r ng e > 1;
t sét các lo i đ

c x p lo i là bùn đ t sét :

- N u có đ s t B > 1 và h s r ng e > 1,5;
1.1.3.2
t h u c : Theo hàm l
thành hai nhóm chính sau:

ng h u c trong đ t, đ t ch a h u c đ

c chia

- Nhóm đ t h u c (còn đ c g i là đ t b than bùn hóa, ho c đ t than bùn) g m
nh ng đ t h t m n và đ t cát pha sét có ch a t 10 % đ n d i 50 % ch t h u c .D a
vào hàm l ng ch t h u c , nhóm đ t h u c đ c chia thành 3 ph nhóm:
+

t có hàm l

ng h u c th p: hàm l

ng h u c t 10 % đ n 25 %;

+

t có hàm l

ng h u c trung bình: hàm l

+

t có hàm l

ng h u c cao: hàm l

ng h u c t l n h n 25 % đ n 40 %;

ng h u c t 40 % đ n d

i 50 %.

- Nhóm than bùn. D a vào đ phân h y c a v t ch t h u c Dhc, than bùn đ
thành 3 ph nhóm sau:

c phân

+ Than bùn có ch t h u c phân h y th p: Dhc ≤ 20%;
+ Than bùn có ch t h u c phân h y trung bình: 20 < Dhc ≤ 45%;
+ Than bùn có ch t h u c phân h y cao: Dhc > 45%.
1.1.4 Nguyên t c s d ng các lo i đ t trong đ p đ p:
- V nguyên t c [2] có th s d ng t t c các lo i đ t đ xây d ng đ p đ t, tr nh ng
lo i sau:
+

t có hàm l

ng m c nát trên 5%

+
t có mu i hịa tan d ng clorit hay sunphat; clorit v i hàm l
mu i sunphat v i hàm l ng trên 2%

ng trên 5% ho c

xây d ng đ p đ t đ ng ch t th ng s d ng đ t lo i á sét, á cát ho c đ t cát h t
nh và trung bình có đ c ng đ và đ ch ng th m theo tính tốn .
-

t cát và cu i s i có th dùng cho ph n nêm phía h l u c a đ p.

t cu i s i có pha l n c t li u cát b i v i h s khơng đ ng nh tK
> 10÷ 20
v n có th s d ng xây d ng đ p đ ng ch t ho c b ph n ch ng th m trong đ pkhông

7


đ ng ch t, n u có đ lu n ch ng thích đáng v đ
ng m do th m) và đ i l ng t n th t th m cho phép.

n đ nh ch ng th m (ch ng xói

t bùn, đ t sét ch c do khai thác và thi cơng khó kh n cho nên h u nh không s
d ng đ làm đ p ho c làm b ph n ch ng th m c a đ p, tr tr ng h pr t cá bi t,
nh ng ph i có lu n ch ng kinh t - k thu t thích đáng.
- i v i các k t c u ch ng th m nh t ng nghiêng, sân tr c, lõi gi a, t ng r ng...
th ng s d ng v t li u có h s th m nh (K
1.10 cm/s) nh đ t lo i sét, h n

h p đ t nhân t o, than bùn, v.v..., trong đó t t nh t là đ t lo i sét có đ m t nhiên t i
m khai thác t ng ng v i gi i h n l n ho c l n h n m t chút. N u dùngđ t sét q
t ho c q khơ s khó kh n và ph c t p khi thi công, do v y ph i cólu n ch ng kinh
t - k thu t c th .
- Than bùn có m c phân gi i d i 50% có th s d ng làm t
c a đ p c p IV và V v i chi u cao đ p không l n h n 20m.

ng nghiêng vàsân tr

c

- Các h n h p nhân t o t đ t sét, đ t cát và cu i s i dùng đ làm k t c u ch ng th m
c n có lu n ch ng kinh t và đ c l a ch n thành ph n theo k t qu nghiên c u th c
nghi m bao g m c vi c đ p th trong đi u ki n th c t t i hi n tr ng.
i v i v t thoát n c, t ng l c ng c, vùng chuy n ti p và k t c u gia c b o v
mái d c, th ng s d ng các lo i đ t cát, cu i s i, đá nghi n có đ c ng đ ch u l c,
không b tan r a trong môi tr ng n c và không ch a các hàm l ng ch t hoà tan
trong n c.
- Khi xây d ng đ p b ng ph ng pháp đ đ t trong n c th ng s d ng lo i đ t có
hàm l ng cát h t thô t l khác nhau. R t ít khi dùng đ t lo i sét ho c đ t cát s i.
- Yêu c u đ i v i lo i đ t dùng đ đ p đ p theo ph ng pháp đ trong n c đ c xác
đ nh c n c vào k t c u c a cơng trình. Ch ng h n, đ xây d ng đ p đ ng ch t thì có
th s d ng lo i đ t b t kì, n u nó có đ các đ c tr ng v c ng đ và đ n đ nh th m
m c quy đ nh.
i v i đ t dùng đ xây d ng các k t c u ch ng th m nh sân tr c,
t ng nghiêng, lõi gi a, thì yêu c u c b n là có đ đ ch ng th m.
- t dùng đ đ trong n c có th có kích c b t kì, t lo i h t nh đ ng ch tđ n các
c c hay t ng l n và c ng khó đ p v . N u m khai thác có lo i đ t sétch c và khó
tan trong n c thì nên dùng t l đ t có hàm l ng ch a 20 - 30% cácc c nh (d <
100mm) đ khi chúng tan rã s liên k t v i các kh i khác thành m tth chung đ ng

nh t.
- Khi xây d ng đ p đ t b i, th ng s d ng các lo i đ t á cát, đ t cát và đ t cu is i có
kích th c h t l n nh t 100 - 150mm.

8


- t các m có tho mãn yêu c u đ đ p đ p đ t b i hay không đ c đánhgiá theo
c u t o thành ph n h t. V i các ph ng ti n thi t b c gi i th y l c và công ngh b i
hi n nay, nên s d ng các lo i đ t cát và đ t cát - s inhóm I và II. t nhóm I dùng đ
b i lo i đ p đ ng ch t, cịn đ t nhóm II dùng chođ p khơng đ ng ch t v i vùng gi a,
g m các h t cát m n làm vi c nh lõi đ p. t á cát (nhóm III), đ t á sét và sét (nhóm
IV) và đ t cu i - s i (nhóm V) ch s d ng cho đ p đ t b i khi có lu n ch ng kinh t k thu t thích đáng, trong đó lo iđ t á sét và á cát (d ng đ t l t) có th dùng làm đ p
đ ng ch t hay làm ph n lõi c ađ p không đ ng ch t, đ t á sét và sét dùng làm lõi đ p,
còn đ t cu i s i dùng đ b il ng tr t a hai phía.
- Khi ch n đ t

m đ làm đ p đ t b i c n l u ý các đi m sau:

+ Không gi i h n hàm l ng ch t h u c ho c ch t hoà tan trong n c, nh ng các t p
ch t đ l i trong cơng trình b i không đ c v t quá gi i h n chophép đ i v i đ p đ t
đ p;
+
b i đ p đ ng ch t nên u tiên s d ng lo i đ t cát c h t nh và trung bìnhv i h
s khơng đ ng nh t là t i thi u, có hàm l ng các h t sét và h t b i (d < 0,05 mm),
không quá 10 - 12% .
+
b i đ p không đ ng ch t nêu u tiên s d ng lo i đ t cát và cát - s i v i h s
không đ ng nh t là t i đa, trong đó đ t dùng cho ph n lõi có ch a h t sét d <0,005mm
v i hàm l ng không quá 15 - 20% nh m m c đích đ m b o s chuy nđ i nhanh

chóng c u trúc đ t t tr ng thái ch y sang tr ng thái d o;
+ Khi l a ch n đ t lo i cát đ b i, c n chú ý là các h t nh n s chèn ch t h ntrong quá
trình b i, song chúng l i có h s n i ma sát nh h n so v i đ t có h t s cc nh.
1.2 Công tác xây d ng đ p đ t
1.2.1 Tình hình xây d ng đ p

9


B ng 1. 1: Th ng kê s l

ng h (lo i, dung tích tri u
S l

a ph

TT

) [3]

ng h (lo i, dung tích tri u m3)
T ng h

ng
>100

5÷10

>10

5÷3

3÷1

1÷0,5

T n

g h
C ng
> 0,2
<0,2
tri u m3
tri u
11
21
2
23

0,5÷0,2

1

Hà Giang

1

3

6

2

Cao B ng

1

3

5

8

17

8

25

2
4

Lai Châu
i n Biên

4

1
2

1
1

2
8

8
3

25
11

5

Lào Cai

3

8

11

78

89

6

Yên Bái

2

8

26

28

64

122

186

7
8

Tuyên Quang
B cK n

1
1

10
2

6
3

18

19

34
25

443
6

478
31

9

Thái Nguyên

6

5

7

21

129

150

1

13

23

16

55

50

105

2

4

2

1

9

78

87

6

29

46

36

120

222

342

4

5

17

30

240

270

1

1

10 L ng S n

1

2

1

1

11 S n La
12 Phú Th

3

13 V nh Phúc

3

1

14 Hà N i

4

1

4

8

12

18

47

44

91

2
7

4
1

1
1

14
15

16
27

42
15

79
66

388
76

467
142

1

4

10

16

81

97

2

3
1

27
4

43
4

80
10

153

21

368
23

521
44

3

3

6

14

15

30

71

455

526

6

6

7

38

70

133

260

492

752

8
6

3
4

5
2

44
17

95
33

88

42

243
104

102
53

345
157

24 Qu ng Tr

6

1

4

23

18

29

81

118

199

25 Th a Thiên Hu

2

1

2

3

8

11

27

28

55

26
à N ng
27 Qu ng Nam

2
5

3

2

4
13

1
12

10
5

17
40

4
33

21
73

2

1

1

7

25

48

84

28

112

8

29

31

37

113

46

159

1

9
3

7
5

9
5

28
19

13
0

41
19

16

7

13

39

68

98

15 B c Giang
16 Qu ng Ninh
17 H i D

1
1

ng

1

18 Hịa Bình
19 Ninh Bình
20 Thanh Hóa

3

21 Ngh An
22 Hà T nh
23 Qu ng Bình

2

1

28 Qu ng Ngãi
29 Bình

nh

5

3

30 Phú n
31 Khánh Hịa

2
3

1
2

32 Kom Tum

1

2

1

3

2

2

5

5

13

30

68

98

2

8

7
1

3
1

20
12

63
47

138
59

239
120

136
28

375
148

4

2

3

13

11

13

46

167

213

5

1

2

11

1

12

2

3

4

18

5

23

4

0

4

33 Gia Lai
34
35

kL k
k Nơng

36 Lâm

2

ng

37 Ninh Thu n

3

38 Bình Thu n
39 Tây Ninh

3
1

3

3

2

2

10


40 Bình Ph

c

41 Bình D

ng

42

1

ng Nai

43 B.R - V ng Tàu

2

2

2
1

14

8

32

15

47

1

2

5

0

5

13

2

15

4

2

2

4

1

4

2

4

6

2

1

19

5

24

1

1

2

3

5

1

0

1

710

1.042

2.466

4.182

6.648

44 An Giang
45 Kiên Giang
T ng c ng

5

1
16

106

68

84

459

1.2.1.1 Theo Ban qu n lý trung ng các d án th y l i (CPO) [4] hi n nay c n c có
6.648 h ch a th y l i v i t ng dung tích kho ng 11 t m trong đó có 560 h ch a có
dung tích tr n c l n h n 3 tri u m ho c đ p cao trên 15m, 1752 h có dung tích t
0,2 tri u đ n 3 tri u m , còn l i là nh ng h đ p nh có dung tích d i 0,2 tri u m
n c.
- Giai đo n 1960 ÷ 1975: Chúng ta đã xây d ng nhi u h ch a có dung tích tr n c
t 10 ÷ 50 tri u m nh : i L i (V nh Phúc); Su i Hai,

ng Mô (Hà N i); Khuôn
Th n (B c Giang); Th ng Tuy, Khe Lang (Hà T nh); Rào Nan, C m Ly (Qu ng
Bình); đ c bi t h C m S n (L ng S n) có dung tích 248 tri u m n c v i chi u cao
đ p đ t 40m (đ p đ t cao nh t lúc b y gi ).
- Giai đo n 1975 ÷ 2000: Sau khi đ t n c th ng nh t chúng ta đã xây d ng đ c
hàng ngàn h ch a trong đó có nhi u h ch a n c l n nh : Núi C c (Thái Nguyên);
K G (Hà T nh); Yên L p (Qu ng Ninh); Sơng M c (Thanh Hóa); Phú Ninh (Qu ng
Nam); Yazun h (Gia Lai); D u Ti ng (Tây Ninh)… trong đó h D u Ti ng có dung
tích l n nh t 1,58 t m . Các đ a ph ng trên c n c đã xây d ng trên 700 h ch a
có dung tích t 1÷10 tri u m . c bi t trong giai đo n này các huy n, xã, h p tác xã,
nông tr ng đã xây d ng hàng ngàn h ch a có dung tích trên d i 0,2 tri u m .
- Giai đo n t 2000 đ n nay: B ng nhi u ngu n v n đ c bi t là ngu n v n trái phi u
chính ph , B NN&PTNT đã qu n lý đ u t xây d ng m i nhi u h ch a có qui mơ
l n và v a nh : C a
t (Thanh Hóa); nh Bình (Bình nh); N c Trong (Qu ng
Ngãi); á Hàn (Hà T nh); Rào á (Qu ng Bình); Thác Chu i (Qu ng Tr ); Kroong
Buk H , IaSup Th ng ( c L c)… c đi m chung c a các h ch a th y l i là đ p
chính ng n sông t o h , tuy t đ i đa s là đ p đ t ch có 04 h có đ p bê tơng là: Tân
Giang (Ninh Thu n); Lịng Sơng (Bình Thu n); nh Bình (Bình nh); N c Trong
(Qu ng Ngãi).
1.2.1.2 Hi n tr ng các h ch a:
- Các h ch a có dung tích [5] trên 100 tri u m h u h t đã đ c s a ch a nâng c p
(ho c m i xây d ng) theo các d án VWRAP, WB5, WB7… nhìn chung thì các h có
dung tích tích trên 100 tri u m đã đ m b o an toàn trong đi u ki n th i ti t không quá
b t th ng.

11


- Ph n l n các h có dung tích (10 ÷ 100) tri u m đã đ c B NN&PTNT, các t nh

đ u t s a ch a, nâng c p các cơng trình đ u m i, các h này v c b n có đ kh
n ng đ m b o an toàn. Tuy nhiên, hi n v n có h h ng cơng trình đ u m i m t s
cơng trình c n đ c theo dõi sát ho c s a ch a ngay, đa ph n là đ p v t li u đ a
ph ng.
- Các h có dung tích t (3 ÷ 10) tri u m , theo báo cáo c a các đ a ph ng, m t s h
b h h ng cơng trình đ u m i t ng đ i n ng. Hi n t ng h h ng nh đã nêu trên
nh ng m c đ tr m tr ng h n. Th m chí có h tràn b ng đ t khơng đ c gia c , rò r
c a van n ng c ng và tràn… Nói chung, ngồi các cơng trình đã đ c s a ch a,
nâng c p, các h cịn l i đ u khơng đ m b o kh n ng ch ng l theo tiêu chu n hi n
hành nên m c đ đ m b o an toàn trong mùa m a l r t h n ch .
- Các h có dung tích d i 3 tri u m , đây là các h chi m ph n l n các h ch a
n c ta (6393/6648). ánh giá chung v m c đ an toàn, ngoài m t s l ng nh các
h đã đ c s a ch a, nâng c p, các h cịn l i đ u m c an tồn không cao. Ph n l n
các h này đ u đ c đ u t xây d ng t nh ng n m 1960 ÷ 1970 nên thi u tài li u
thi t k (nh t là tài li u th y v n), ch t l ng thi công không t t, công tác duy tu bão
d ng không đ c quan tâm thích đáng nên nên cơng trình b xu ng c p nghiêm
tr ng. Tình tr ng m t an tồn ph bi n g m:
p khơng đ cao đ ch ng l theo
QCVN 04- 05:2012/BNNPTNT và các tiêu chu n hi n hành, cơng trình đ u m i
xu ng c p t ng t nh các cơng trình nêu m c trên nh ng m c đ nghiêm tr ng
h n.
-

c bi t là h u h t các cơng trình thi u:

+ H th ng quan tr c
+ Tài li u qu n lý v n hành
+ Tràn khơng c a ho c có c a nh ng h th ng đóng m l c h u
+
ng qu n lý khơng có ho c quy mô không đáp ng đ c yêu c u cho công tác

qu n lý v n hành nên luôn có nguy c b chia c t trong mùa m a l , nh h ng l n
đ n công tác ng c u cơng trình khi x y ra s c .
- Theo th ng kê và báo cáo c a các đ a ph ng v tình tr ng an toàn các h ch a trên
đ a bàn thì hi n có kho ng 420 h ch a có dung tích >0,2 tri u m b xu ng c p trong
đó có kho ng 64 h xu ng c p m c đ nghiêm tr ng; các h ch a có dung tích < 0,2
tri u m h u h t đ u b xu ng c p và xu ng c p nghiêm tr ng. Bên c nh đó, vi c n m
b t thơng tin trong mùa m a bão c a các đ a ph ng còn h n ch do s l ng h quá
l n, h u h t do các xã ho c h p tác xã qu n lý và giao cho m t vài cá nhân trông coi
nh ng không có ki m sốt. Vì v y, vi c tri n khai các ph ng án ng c u công trình
khi x y ra s c th ng ch m tr , n u có s c s gây tác h i không nh cho các khu
v c g n khu dân c và các khu canh tác nông nghi p.
i v i các h ch a xu ng c p

12


nghiêm tr ng, trong mùa m a l n m 2011 và 2012, m t s đ p đã b v ho c n
tràn qua đ nh đ p các t nh Thanh Hóa, Ngh An, Hà T nh, Tuyên Quang.

c

- Nh n đ nh chung:
H n m t n a trong t ng s h đã đ c xây d ng và đ a vào s d ng trên 25 ÷ 30 n m
nhi u h đã b xu ng c p. Nh ng h có dung tích t 1 tri u m n c tr lên đ u đ c
thi t k và thi công b ng nh ng l c l ng chuyên nghi p trong đó nh ng h có dung
tích t 10 tri u m tr lên ph n l n do B Th y l i (tr c đây) và B NN&PTNT hi n
nay qu n lý v n, k thu t thi t k và thi cơng. Các h có dung tích t 1 tri u ÷ 10 tri u
m n c ph n l n là do UBNN t nh qu n lý v n, k thu t thi t k thi công. Các h nh
ph n l n do huy n, xã, nông tr ng t b v n xây d ng và qu n lý k thu t. Nh ng h
t ng đ i l n đ c đ u t ti n v n và k thu t t ng đ i đ y đ thì ch t l ng xây

d ng đ p đ t đ c yêu c u. Còn nh ng h nh do thi u tài li u c b n nh : đ a hình,
đ a ch t, th y v n, thi t b thi công, l c l ng k thu t và nh t là đ u t kinh phí
khơng đ nên ch t l ng đ p ch a t t, m c đ an toàn r t th p.
- i v i các h th y đi n:
H u h t các d án xây d ng h th y đi n trên dịng chính có cơng su t l p máy trên 30
MW đ u do T p đoàn đi n l c Vi t Nam và m t s T ng cơng ty có đ n ng l c làm
ch đ u t xây d ng. n tháng 6/2013 đã có 266 nhà máy th y đi n đi vào v n hành
và có trên 200 d án khác đang tri n khai xây d ng. Các d án l n do T p đoàn đi n
l c Vi t Nam và các T ng công ty l n đ u t đ u có ban qu n lý d án tr c ti p ch
đ o th c hi n. Công tác thi t k , thi công xây d ng đ u do các đ n v chuyên nghi p
th c hi n nên nhìn chung ch t l ng cơng trình đ m b o, m c đ an toàn đ t yêu c u
thi t k . V i các d án có công su t nh ph n l n do t nhân làm ch đ u t , c ng
gi ng nh các h th y l i, do cơng trình nh t nhân làm ch đ u t nên các công vi c
t kh o sát thi t k đ n thi công đ u không đ t đ c ch t l ng cao, m c đ an tồn
khơng th t đ m b o.
1.2.2 Tình hình xây d ng đ p

mi n Trung

Mi n Trung g m 13 t nh t Thanh hóa đ n Bình Thu n, t ng di n tích 9.571.710 ha, là
m t d i đ t h p kéo dài g n 10 v đ , m t bên: d c phía ơng là 1500 km b bi n tây
c a Bi n ông thu c Tây Thái Bình D ng (n i có phát sinh bão l n nh t hành
tinh); m t bên: d c phía Tây là d i Tr ng S n,vùng núi cao Lào và cao nguyên
Trung B . i u ki n t nhiên c a mi n Trung đa d ng, có 15 sơng v i di n tích l u
v c l n h n 1000 km phân b kh p 13 t nh. H u h t các sông b t ngu n t dãy
Tr ng S n đ ra bi n ơng, có đ c đi m n i b t là: không dài (10-100km); đo n
th ng ngu n có đ d c l n, thung l ng h p; đo n h l u m r ng u n khúc quanh co,
đ d c th p; c a sông ch u tác đ ng c a ch đ th y tri u, c ch sóng bi n và dịng
ven làm cho ch đ bùn cát c a sông di n bi n ph c t p. L
các sông mi n Trung

xu t hi n đ t ng t, th ng ngu n th ng x y ra l quét, vùng đ ng b ng ven bi n
th ng b ng p l t, vùng c a sông x y ra hi n t ng đ i dòng c h l u b ng p l t do
sai l m v quy trình qu n lí v n hành h gây ra. Mi n Trung là m t trong nh ng vùng
t p trung đơng dân, có ti m n ng v đ t đai đ phát tri n kinh t nông lâm nghi p, có
b bi n dài đ phát tri n kinh t bi n, là vùng có c s h t ng, đ c bi t là giao thông
đ c u tiên phát tri n, y t , giáo d c…là n i đ t m c đ trung bình c a c n c.
Nh ng đây, thiên tai th ng xuyên x y ra đã nh h ng r t l n đ n s phát tri n b n
13


v ng c a vùng này. Do đó r t nhi u h ch a đã đ c xây d ng vùng này. Do đó có
r t nhi u h ch a đ c xây d ng đây, tiêu bi u nh các cơng trình h ch a: Tà R c,
Hoa S n (Khánh Hòa), Núi Ngang, Li t S n (Qu ng Ngãi), Phú Ninh (Qu ng Nam),
V c M u (Ngh An), Ngàn Tr i (Hà T nh), T Tr ch(Hu ) ……. Theo th ng kê c a
ngành th y l i, s h ch a xây d ng vùng mi n Trung chi m kho ng 80%. Các cơng
trình này c p n c t i cho nông nghi p, lâm nghi p, công nghi p và sinh ho t, góp
ph n c i t o mơi tr ng khí h u và hình thành các khu du l ch v n hóa, sinh thái. Do
yêu c u c p bách c a phát tri n s n xu t mà các đ p l n l t đ c xây d ng v i nhi u
đ n v tham gia thi t k và thi công. Qua vài n m đi vào s d ng m t s đ p b c l
nhi u t n t i, có đ p s t l , tr t và v ngay c trong quá trình thi công.
B ng 1. 2: Th ng kê m t s đ p đ t
TT
1

Tên h ch a
Th

ng Tuy

mi n Trung

T nh

Hmax(m)

N m hồn thành

Hà T nh

25,00

1964

2

C m Ly

Qu ng Bình

30,00

1965

3

V c Tr ng

Hà T nh

22,80

1974

4

Tiên Lang

Qu ng Bình

32,30

1978

5

n M

Thanh Hóa

25,00

1980

6

Hịa Trung

26,00

1984

7

H iS n

Bình

nh

29,00

1985

8

Núi M t

Bình

nh

30,00

1986

9

V c Trịn

Qu ng Bình

29,00

1986

Khánh Hịa

42,50

1988

10

á Bàn

à N ng

11

K G

Hà T nh

37,40

1988

12

Khe Tân

Qu ng Nam

22,40

1989

13

Kinh Môn

Qu ng Tr

21,00

1989

14

Phú Xn

Phú n

23,70

1996

15

Sơng Rác

Hà T nh

26,80

1996

16

Thu n Ninh

29,20

1996

25,00

1996

17

Bình

nh

à N ng

ng Ngh

18

Sơng Quao

Bình Thu n

40,00

1997

19

Cà Giây

Ninh Thu n

35,40

1999

20

Sơng Hinh

Phú n

50,00

2000

21

Sơng S t

Ninh Thu n

29,00

2007

22

C a

t

Thanh Hóa

118,5

2010

23

Hoa S n

Khánh Hịa

29,00

2011

24

Khe Ngang

Hu

15,60

2012

25

Th y Yên

Hu

34,00

2017

Hà T nh

53,9

26

Ngàn Tr

i

14

ang xây d ng


Theo b ng t th ng kê (B ng 1.2) thì h n m t n a trong t ng s h
đ

khu v c đã

c xây d ng và s d ng r t lâu, các h ch y u là nh và v a, nhi u h đã b xu ng

c p.
1.3 Ch t l

ng xây d ng công trình đ p đ t

H u h t các đ p đã đ

c xây d ng

g m các lo i đ t: đ t pha tàn tích s
l n các đ p đ t đ

n

c ta là đ p đ t.

tđ pđ pđ

c l y t i ch

n đ i, đ t Bazan, đ t ven bi n mi n Trung. Ph n

c xây d ng theo hình th c đ p đ t đ ng ch t, mái th

ng l u đ

c

b o v b ng đá x p, mái h l u tr ng c trong các ô đ s i. Theo chi u cao đ p có
kho ng 20% s đ p là c p ba, h n 70% là đ p c p b n và c p n m, còn l i kho ng
10% là đ p t c p hai tr lên. Các đ p đ

c xây d ng th i k tr

c 1960 kho ng 6%,

t 1960 đ n 1975 kho ng 44%, t 1975 đ n nay kho ng 50%. Phân tích 100 h đã có
d án s a ch a c i t o ho c nâng c p thì 71 h có hi n t
r ng s h

đi u ki n làm vi c t t, v n hành bình th

ng h h ng

đ p. Cho th y

ng, đ m b o đi u ki n thi t k

chi m 1/3. S còn l i là các h ch a là không làm vi c nh yêu c u thi t k . Nh ng h
t

ng đ i l n đ

đ pđ

c đ u t v n và k thu t t

ng đ i đ y đ thì ch t l

ng xây d ng

c xây d ng đ t yêu c u. Còn nh ng h nh do thi u tài li u c b n nh : đ a

hình, đ a ch t, th y v n, thi t b thi công...ch t l

ng đ p ch a t t, m c đ an toàn

th p.
Theo báo cáo đánh giá [6] hi n tr ng c a T ng C c thu l i.Th i gian qua, Chính ph
đã phê duy t Ch

ng trình b o đ m an toàn h ch a n

c và nâng cao hi u qu khai

thác các h ch a:
1.3.1 Hi n tr ng các h đ p

n nay, c n
n ng c n đ

c đã s a ch a đ

c 663 h ; còn kho ng 1.150 h đang b h h ng

c s a ch a, nâng c p trong giai đo n 2016 - 2020. K t qu phân lo i th c

tr ng nh sau:
-Các h ch a l n (dung tích tr >3,0 tri u m ho c đ p cao >15m):
+ 93 h có đ p b th m

m c đ m nh và 82 h có đ p b bi n d ng mái;

+15 h có tràn x l b n t và 188 h có tràn x l b h h ng ph n thân ho c b tiêu
n ng;
+95 h h h ng tháp c ng;

15


+ 72 h có c ng h ng tháp van, dàn phai. Nh ng h này đ u có dung tích tr l n và
đ pt

ng đ i cao, n u l l n và s c s gây nhi u thi t h i v ng

i và tài s n c a

nhân dân.

- Các h ch a v a và nh (có dung tích d

i 3 tri u m , đ p có chi u cao d

i 15m):

+Có 507 h đ p b th m;
+ 613 h có đ p bi n d ng mái;
+ 697 h có tràn x l b h h ng thân thân ho c b tiêu n ng;
+ 756 h có c ng b h h ng.
1.3.2 Các s c thông th

ng v i đ p đ t [7]:

- S c đ p gây ra do dòng th m. Th m gây ra h h ng c c b trong đ p và n n là
hi n t ng th ng g p ph n l n các đ p đ t - đá đang ho t đ ng. Chúng thu c lo i
nguy c ti m n mà v lâu dàicó th d n đ n s c v đ p. S phá h y ng m c a th m
di n ra bên trong (khôngphát hi n đ c) m t cách l ng l , th ng kéo dài trong
nhi u n m nên khi bùng phát ra s c th ng r t khó kh c ph c. Th ng x y ra s c
th m m t s v trí sau đây:
+ S c th m trong thân đ p: S c th m trong thân đ p b t ngu n t s phát tri n
dòng th m tuân theo đ nh lu t acxi chuy n d n sang s hình thành dịng ch y t do
(ch y r i). Ch u áp l c c a c t n c th ng l u, dòng ch y này ngày càng t ng lên c
l u l ng l n l u t c vì quá trình ch y luôn cu n theo các thành ph n h t nh làm cho
đ ng ch y luôn m r ng. S phát tri n đ ng ch y gây s p l vùng chuy n ti p đ p
b ng các v t li u thô t o nên các hang r ng và đ n m t th i đi m khi v n t c, l u
l ng n c đ m nh thì phá v c a ra h l u, l n d n vào thân đ p. N u không x lý
k p th i có th d n đ n v đ p.
+ S c th m mang cơng trình: Khi trong đ p đ t có b trí cơng trình bê tơng (c ng,
tràn, ...) thì v trí ti p giáp c a cơng trình v i đ t đ p đ p là n i th ng gây ra s c

v th m. Yêu c u x lý ti p giáp gi a cơng trình và đ p r t cao, bao g m vi c t o ra
đ ng th m dài h n b ng các đai (gân) bao quanh cơng trình, qt bitum dày ph m t
bê tông ti p giáp, đ t đ p quanh mang đ c dùng có tính sét cao và đ c đ m nén
b ng nh ng công c đ c bi t. Tuy nhiên, vùng ti p giáp này ch có th n đ nh khi v n
đ lún đây đ c kh ng ch ch t ch .
+ S c th m n n đ p: M t s đ p đ t trên n n đá có tính th y phân ho c suy gi m
ch tiêu c lý khi ti p n c lâu ngày (vơi hóa, r a trơi, ...) ngồi vi c x lý n n trong
th i k thi cơng đ p cịn ph i tính đ n cơng tác x lý th i k khai thác sau này. Các
b trí th y cơng ph i t o thu n l i cho vi c b m khô và khoan ph t qua b n đáy. N u
khơng tính tr c thì vi c ph c h i n n sau này s h t s c khó kh n, th m chí khơng
cịn tính kh thi n a. Nh ng kh i đ p đ t trên n n là vùng cà nát c a đ t gãy l n n u
không x lý c k t n n đúng m c c ng có th d n đ n m t n đ nh khi g p l l n.
+ S c th m qua b vai đ p: Hi n t ng m t n đ nh do th m d n đ n h h ng b vai
đ p th ng x y ra vùng b vai là đ t có đ r ng l n, x p và đ t b i có tính dính k t
y u, các đá n t n l n. X lý ti p giáp gi a đ p đ p và đ p bê tông v i b vai không
đúng cách c ng t o ra s c này. Thông th ng, vùng ti p giáp v i vai đ p đ t đá đ u
đ c san b t gi m b t đ d c, đánh b c r ng và x lý ch ng th m n sâu vào vai nh m
16


t o ra đ ng th m vòng trên m t b ng đ dài đ gradien th m trong đ t và c a ra nh
h n gradien cho phép. Vai c a đ p bê tơng ngồi cơng tác t o màn ch ng th m còn
ph i ti n hành c k t đ n n tr nên b n v ng h n. N u đ s c v mang x y ra đây
thì kh i đ p chính có nguy c đ v r t l n.
- S t, s p mái th ng l u đ p: Hi n t ng rút n c nhanh khơng ki m sốt trong th i
k h đ y n c là nguy c gây s p mái (tr t mái) nguy hi m nh t. H u qu rút n c
nhanh đã làm cho cung tr t n ng thêm (do b bão hòa), trong cung tr t xu t hi n
dòng th m ch y v mái (th ng l u) kéo cung tr t đi xu ng. D i tác d ng c a 2
lo i l c gia t ng nói trên n u khơng tính tr c có th d n đ n hi n t ng s p mái. Hi n
t ng này c ng có th x y ra khi đ p có bi u hi n m t n đ nh, yêu c u ph i h th p

nhanh n c trong h .
- S t, s p mái h l u đ p: đ p đ t đá th ng cơng trình tràn đ c đ t vai đ p vì th
dịng x h l u c ng gây ra các b t l i cho mái nh
đ p tràn bê tông. Thông th ng,
n n tràn c a lo i đ p này th ng có ch t l ng th p h n, vùng xói phát tri n r ng h n
lan c xu ng h l u nên s n đ nh mái c ng kém h n.
- S c do n t ngang đ p: N t ngang đ p là s c thu c d ng nguy hi m, khó x lý,
đ c bi t nh ng đ p có chi u cao l n. Thông th ng, trên tuy n đ p, cao đ
vùng
lịng d n chính th ng th p h n r t nhi u so v i các cao đ
th m. Nhi u khi thân
và lịng sơng chuy n ti p b ng m t b c th t th ng đ ng. Chi u cao đ p lịng sơng và
th m chênh nhau l n thì k t qu lún 2 v trí này c ng v y. N u không c i t o m t
b ng b ti p giáp thì v lâu dài v trí này s phát sinh các v t n t ngang đ p, hình
thành nh ng v t n t c t ngang toàn m t c t đ p.T ng t , trình t tri n khai th i gian
gi a 2 kh i đ p đ cách nhau quá xa, t i vùng ti p giáp hai phía c ng gây ra s khác
bi t v lún d n đ n n t ngang đ p. Các v t n t này có th khơng sâu nh ng c ng đ l i
m t khi m khuy t có th t o ra s c .
- S c do n t d c đ p: Trong xây d ng, nhi u khi c ng g p các v t n t d c đ p.
Trong các đ p phân kh i, khi b trí l ng tr ch ng th m n m d c mái th ng l u n n
khơng ki m sốt c n th n có th phát sinh hi n t ng tr t theo m t ti p xúc gi a 2
kh i mà không ph i tr t theo cung tràn nh th ng dùng trong tính n đ nh mái.
B ng 1. 3: Hi n tr ng các đ p phân chia theo nguyên nhân s c [8]

TT

Lo i đ p t o h

S t mái th

nh đ p th p

ng

Th m

(%)

so thi t k (%)

(%)

So sánh chung
(%)

1

Lo i l n

31,2

0

28,8

60

2

Lo i v a

40,5

11,1

12,0

63,6

3

Lo i nh

21,8

15,6

14,6

42,8

4

Lo i r t nh

26

6,4

14,1

46,5

Bình quân

29,9

8,3

17,4

53,3

17