Luận văn thạc sỹ - Phát triển dịch vụ thanh toán quốc tế tại Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam – Chi nhánh Hoàng Mai

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ QUỐC DÂN
***

NGUYỄN HẢI ANH

PHÁT TRIỂN DỊCH VỤ THANH TOÁN QUỐC TẾ TẠI
NGÂN HÀNG TMCP CÔNG THƯƠNG VIỆT NAM –
CHI NHÁNH HOÀNG MAI
CHUYÊN NGÀNH: KINH TẾ QUỐC TẾ
MÃ NGÀNH: 8310106

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ QUỐC TẾ
Người hướng dẫn khoa học:

TS. NGUYỄN XUÂN HƯNG

HÀ NỘI, NĂM 2018


LỜI CAM ĐOAN
“Tôi đã đọc và hiểu về các hành vi vi phạm sự trung thực trong học thuật.
Tôi cam kết bằng danh dự cá nhân rằng nghiên cứu này do tôi tự thực hiện và
không vi phạm yêu cầu về sự trung thực trong học thuật”

Học viên

Nguyễn Hải Anh


LỜI CẢM ƠN
Lời đầu tiên xin cho phép tôi được gửi lời cảm ơn chân thành nhất đến quý

thầy cô những người đã dạy dỗ, chỉ bảo tôi trong gần 2 năm học cao học vừa qua.
Tôi cũng xin gửi lời biết ơn chân thành nhất đến giáo viên hướng dẫn TS Nguyễn
Xuân Hưng đã giúp đỡ tôi rất nhiều trong việc hoàn thiện luận văn này, xin cảm ơn
các ban ngành liên quan, cán bộ nhân viên Ngân hàng TMCP Công thương Việt
Nam- CN Hoàng Mai đã nhiệt tình cung cấp số liệu, trao đổi thông tin, kinh nghiệm
giúp tôi hoàn thành được luận văn này. Đồng thời, tôi xin gửi lời cám ơn đến những
khách hàng đã đóng góp những ý kiến trong quá trình khảo sát chất lượng hoạt động
thanh toán quốc tế tại NHCT chi nhánh Hoàng Mai.
Là một trong những cán bộ có quá trình công tác nhiều năm tại NHCT chi
nhánh Hoàng Mai, tôi đã tham gia trong quá trình thực hiện hoạt động thanh toán
quốc tế tại chi nhánh. Tôi đã dành nhiều tâm huyết và những gì thực tế nhất về tình
hình kinh doanh của NHCT chi nhánh Hoàng Mai để đưa ra một số giải pháp góp
phần nâng cao dịch vụ thanh toán quốc tế tại chi nhánh. Tôi hi vọng bài luận văn này
sẽ làm hài lòng tất cả thành viên trong hội đồng chấm điểm cũng như quý bạn đọc.
Trân trọng!

Học viên

Nguyễn Hải Anh


MỤC LỤC
DANH MỤC BẢNG, HÌNH.................................................................................................................................xi

DANH MỤC BẢNG, HÌNH ix..........................................................xii
MỞ ĐẦU 1.........................................................................................xii
NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ PHÁT TRIỂN DỊCH VỤ 6..........xii
THANH TOÁN QUỐC TẾ CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI 6xii
THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN DỊCH VỤ THANH TOÁN 25........xiv
QUỐC TẾ TẠI NGÂN HÀNG TMCP CÔNG THƯƠNG VIỆT NAM

– CHI NHÁNH HOÀNG MAI 25.....................................................xiv
GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN HOẠT ĐỘẠ THANH TOÁN QUỐC TẾ
TẠI NGÂN HÀNG TMCP CÔNG THƯƠNG VIỆT NAM – CHI
NHÁNH HOÀNG MAI 71.................................................................xv
1. Cao Sỹ Khiêm (1995), Đổi mới chính sách tiền tệ, tín dụng, ngân
hàng trong giai đoạn chuyển sang kinh tế thị trường ở nước ta, NXB
Chính trị quốc gia, Hà Nội. 90..........................................................xvii
6. Học viện Ngân hàng (2002), Quản trị và kinh doanh Ngân hàng,
NXB Thống kê, Hà Nội. 90...............................................................xvii
7. Học viện Ngân hàng (2001), Lý thuyết tiền tệ và Ngân hàng, NXB
Thống kê, Hà Nội. 90........................................................................xvii
8. Trần Nguyễn Hợp Châu (2012), Nâng cao năng lực thanh toán quốc
tế của các Ngân hàng thương mại Việt Nam, Bài báo nghiên cứu khoa
học, Tạp chí Khoa học và đào tạo Ngân hàng, Học viện Ngân hàng. 90
...........................................................................................................xvii
9. Nguyễn Hữu Tài (2002), Lý thuyết Tài chính tiền tệ, NXB Thống
kê, Hà Nội. 90...................................................................................xvii
10. Nguyễn Hương Lan (2011), Giải pháp phát triển hoạt động TTQT
tại Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam, Luận văn Thạc sĩ Kinh
tế, Đại học Ngoại thương. 90............................................................xvii
13. Nguyễn Văn Tiến (2005) Quản trị rủi ro trong kinh doanh Ngân
hàng, NXB Thống kê, Hà Nội. 91.....................................................xvii


14. Lê Thị Phương Liên (2008), Nâng cao hiệu quả hoạt động thanh
toán quốc tế của các ngân hàng thương mại Việt Nam, Luận án Tiến sĩ
kinh tế, Trường Đại học Kinh tế Quốc dân. 91.................................xvii
15. Lê Văn Tư, Lê Tùng Vân, Lê Nam Hải (Đồng chủ biên) (2000),
Ngân hàng thương mại, NXB Thống kê, Hà Nội. 91........................xvii
16. Luật Ngân hàng Nhà nước, các Quyết định và Nghị định có liên

quan của chính phủ và Ngân hàng Nhà nước. 91..............................xvii
17. Lưu Thị Hương và Vũ Duy Hào (Đồng chủ biên) (2011), Giáo
trình Tài chính doanh nghiệp, NXB Đại học Kinh tế quốc dân, Hà Nội.
91.......................................................................................................xvii
18. Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam – Chi nhánh Hoàng Mai
(2015, 2016, 2017), Báo cáo thường niên, báo cáo tổng kết 2015,
2016, 2017. 91...................................................................................xvii
19. Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam – Chi nhánh Hoàng Mai
(2016), Cẩm nang tài trợ thương mại của Ngân hàng TMCP Công
thương Việt Nam. 91.........................................................................xvii
22. Phan Thị Thu Hà (2007), Giáo trình ngân hàng thương mại, NXB
Đại học Kinh tế quốc dân, Hà Nội. 91..............................................xvii
23. Quốc hội nước CHXHCN Việt Nam (1998), Luật các tổ chức tín
dụng, NXB Chính trị quốc gia, Hà Nội. 91.......................................xvii
MỞ ĐẦU..................................................................................................................................................................1

Dịch vụ thanh toán quốc tế của Ngân hàng thương mại cổ phần.......................4
Luận văn tập trung nghiên cứu dịch vụ thanh toán quốc tế tại Ngân hàng
TMCP Công thương Việt Nam – Chi nhánh Hoàng Mai trong khoảng thời
gian từ năm 2015 đến năm 2017...........................................................................5
NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ PHÁT TRIỂN DỊCH VỤ.............................................................................6
THANH TOÁN QUỐC TẾ CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI.................................................................6

1.1. Hoạt động thanh toán quốc tế của Ngân hàng thương mại.........................6
1.1.1. Cơ sở hình thành thanh toán quốc tế....................................................................6
1.1.2. Khái niệm thanh toán quốc tế.............................................................................6
1.1.3. Đặc điểm hoạt động thanh toán quốc tế...............................................................7
1.1.4. Vai trò của thanh toán quốc tế trong nền kinh tế...................................................9

Thúc đẩy ngoại thương phát triển..........................................................9
Mở rộng các mối quan hệ về tài chính và ngân hàng..........................10
Hội nhập với các quốc gia trên thế giới...............................................11
1.1.5. Rủi ro trong hoạt động thanh toán quốc tế tại các ngân hàng thương mại.............11

Rủi ro tín dụng.....................................................................................11
Rủi ro đạo đức....................................................................................12
Rủi ro quốc gia....................................................................................13
Rủi ro pháp lý......................................................................................13
Rủi ro hối đoái.....................................................................................13
Rủi ro tác nghiệp................................................................................14
1.2. Phát triển dịch vụ thanh toán quốc tế tại ngân hàng thương mại.............14
1.2.1. Khái niệm và phân loại các dịch vụ thanh toán quốc tế tại ngân hàng thương mại14

1.2.1.1. Khái niệm dịch vụ thanh toán quốc tế tại ngân hàng thương
mại.......................................................................................................14
1.2.1.2. Phân loại dịch vụ thanh toán quốc tế tại ngân hàng thương mại........................15
1.2.2. Khái niệm về phát triển dịch vụ thanh toán quốc tế tại ngân hàng thương mại.....16
1.2.3. Sự cần thiết phải phát triển dịch vụ thanh toán quốc tế tại các ngân hàng thương
mại Việt Nam............................................................................................................17
1.3. Chỉ tiêu phản ánh sự phát triển dịch vụ thanh toán quốc tế tại ngân hàng
thương mại...........................................................................................................18

1.3.1.1. Doanh số TTQT theo phương thức.........................................18
1.3.1.2. Doanh số hàng xuất và hàng nhập..........................................18
1.3.1.4. Doanh số và nợ quá hạn của tín dụng tài trợ xuất nhập khẩu.18
Các chi phí do rủi ro phát sinh mà NH phải bồi thường.....................19
Mạng lưới Ngân hàng đại lý................................................................19
Số vụ tranh chấp trong thanh toán theo phương thức L/C..................20
1.3.2. Các chỉ tiêu định tính........................................................................................20

1.3.2.1. Dịch vụ TTQT được đánh giá thông qua việc tăng cường và
củng cố nguồn vốn..............................................................................20


1.3.2.2. Dịch vụ TTQT được đánh giá thông qua việc tăng cường về
hỗ trợ nghiệp vụ kinh doanh ngoại tệ..................................................20
1.3.2.3. Dịch vụ TTQT được đánh giá thông qua việc tăng cường và
hỗ trợ nghiệp vụ tín dụng XNK...........................................................21
1.3.2.4. Dịch vụ TTQT được đánh giá thông qua việc đẩy mạnh quản
lý rủi ro hoạt động TTQT....................................................................21
1.3.2.5. Dịch vụ TTQT được đánh quá thông qua sự hài long của
khách hàng và uy tín của ngân hàng....................................................21
1.4. Các nhân tố ảnh hưởng đến sự phát triển dịch vụ thanh toán quốc tế tại
NHTM................................................................................................................... 22
1.4.1. Nhân tố khách quan..........................................................................................22

1.4.1.1. Chính sách pháp luật của Nhà nước.......................................22
1.4.1.2. Tình hình kinh tế, chính trị và xã hội.....................................22
1.4.1.3. Kiến thức về thương mại quốc tế của các doanh nghiệp XNK
.............................................................................................................23
1.4.2. Nhân tố chủ quan.............................................................................................23

1.4.2.1. Uy tín và nguồn lực của NHTM.............................................23
1.4.2.2. Các chính sách của NHTM.....................................................24
THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN DỊCH VỤ THANH TOÁN..........................................................................25
QUỐC TẾ TẠI NGÂN HÀNG TMCP CÔNG THƯƠNG VIỆT NAM – CHI NHÁNH HOÀNG MAI25

2.1. Tổng quan về Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam – Chi nhánh
Hoàng Mai............................................................................................................25

2.1.1. Quá trình hình thành và phát triển......................................................................25
2.1.2. Các dịch vụ chủ yếu của Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam – Chi nhánh
Hoàng Mai................................................................................................................ 26

2.1.2.1. Khách hàng doanh nghiệp:.....................................................26
2.1.2.2. Khách hàng cá nhân................................................................27
2.1.3. Kết quả hoạt động kinh doanh của Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam –
Chi nhánh Hoàng Mai...............................................................................................28

2.1.3.1. Hoạt động huy động vốn........................................................28
2.1.3.2. Về hoạt động tín dụng và đầu tư.............................................29


2.1.3.4. Về kết quả kinh doanh............................................................32
2.2. Thực trạng phát triển dịch vụ TTQT tại Vietinbank – Chi nhánh Hoàng
Mai........................................................................................................................ 32
2.2.1. Mô hình tổ chức thực hiện dịch vụ TTQT tại Vietinbank....................................32

.............................................................................................................33
2.2.2. Các sản phẩm thanh toán quốc tế tại ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam –
Chi nhánh Hoàng Mai...............................................................................................34

Sản phẩm nhập khẩu............................................................................34
Sản phẩm xuất khẩu.............................................................................39
Sản phẩm chuyển tiền ngoại tệ............................................................50
2.2.3. Các hoạt động phát triển dịch vụ thanh toán quốc tế tại Ngân hàng TMCP Công
thương Việt Nam – Chi nhánh Hoàng Mai..................................................................54

2.2.3.1. Thực trạng dịch vụ thanh toán quốc tế dưới góc độ ngân hàng
.............................................................................................................54

2.2.3.2. Thực trạng dịch vụ thanh toán quốc tế dưới góc độ khách hàng
.............................................................................................................58
2.3. Đánh giá dịch vụ thanh toán quốc tế của Vietinbank Hoàng Mai.............62
2.3.1. Những kết quả đạt được....................................................................................62

Các chỉ tiêu định lượng.......................................................................62
Các chỉ tiêu định tính...........................................................................63
2.3.2. Những hạn chế và nguyên nhân của những hạn chế...........................................65

2.3.2.1. Những hạn chế........................................................................65
2.3.2.2. Những nguyên nhân của hạn chế............................................69
GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN HOẠT ĐỘẠ THANH TOÁN QUỐC TẾ TẠI NGÂN HÀNG TMCP
CÔNG THƯƠNG VIỆT NAM – CHI NHÁNH HOÀNG MAI.....................................................................71

3.1. Định hướng phát triển thanh toán quốc tế của Ngân hàng TMCP Công
thương Viân hàng– Chi nhánh Hoàng Mai........................................................71
3.1.1. Định hướng hoạt động kinh doanh....................................................................71

3.1.1.1. Phát triển mạng lưới hoạt động..............................................71
3.1.1.2. Phát triển kinh doanh đa năng................................................71


3.1.1.3. Đảm bảo thực hiện đúng quy định của pháp luật, quy chế
nghiệp vụ của NHNN và bám sát mục tiêu, nhiệm vụ của Vietinbank
.............................................................................................................71
3.1.2. Định hướng phát triển dịch vụ thanh toán quốc tế của Ngân hàng TMCP Công
thương Việt Nam – Chi nhánh Hoàng Mai..................................................................72
3.2. Giải pháp phát triển dịch vụ thanh toán quốc tế của Ngân hàng TMCP
Công thương Việt Nam – Chi nhánh Hoàng Mai..............................................73
3.2.1. Giải pháp điều hành.........................................................................................73

3.2.2. Giải pháp thu hút và đa dạng các loại ngoại tệ kinh doanh và dịch vụ.................74
3.2.3. Đẩy mạnh tài trợ hoạt động XNK.....................................................................74
3.2.4. Cải tiến kỹ thuật công nghệ...............................................................................74
3.2.5 Duy trì mạng lưới KH, xây dựng chính sách KH phù hợp, phân tích đối thủ cạnh
tranh......................................................................................................................... 75
3.2.6. Tăng cường công tác quảng bá sản phẩm dịch vụ TTQT, áp dụng hoạt động
Marketing vào TTQT................................................................................................76
3.2.7. Tăng cường công tác tuyển dụng nhân sự, đào tạo và bồi dưỡng cán bộ nghiệp vụ
................................................................................................................................. 78
3.2.8. Nâng cao chất lượng và đa dạng hóa các sản phẩm dịch vụ TTQT để phục vụ
khách hàng tốt hơn....................................................................................................79
3.2.9. Đơn giản hóa các thủ tục trong giao dịch TTQT................................................80
3.2.10. Mở rộng địa bàn đầu tư..................................................................................81
3.2.11. Tăng cường công tác kiểm tra, kiểm soát.........................................................82
3.3. Kiến nghị........................................................................................................83
3.3.1. Kiến nghị đối với Ngân hàng nhà nước..............................................................83
3.3.2. Kiến nghị đối với Vietinbank............................................................................85

3.3.2.1. Đẩy mạnh công tác tiếp thị, công nghệ ngân hàng, phát
triểnthương hiệu Ngân hàng Thương mại cổ phần Ngoại thương Việt
Nam.....................................................................................................85
3.3.2.2. Nâng cao vai trò của các chi nhánh và văn phòng đại diện của
Ngân hàng thương mại cổ phần Công thương Việt Nam ở nước ngoài
.............................................................................................................86
3.3.2.3. Hoàn thiện bộ máy tổ chức và mạng lưới thanh toán quốc tế 86


3.3.2.4. Tăng cường công tác phòng chống rủi ro trong hoạt động
thanh toánxuất nhập khẩu của Ngân hàng thương mại cổ phần Ngoại
thương Việt Nam.................................................................................86

3.3.3. Kiến nghị với khách hàng là doanh nghiệp xuất nhập khẩu.................................87
1. Cao Sỹ Khiêm (1995), Đổi mới chính sách tiền tệ, tín dụng, ngân hàng trong giai đoạn chuyển sang
kinh tế thị trường ở nước ta, NXB Chính trị quốc gia, Hà Nội......................................................................90
6. Học viện Ngân hàng (2002), Quản trị và kinh doanh Ngân hàng, NXB Thống kê, Hà Nội..................90
7. Học viện Ngân hàng (2001), Lý thuyết tiền tệ và Ngân hàng, NXB Thống kê, Hà Nội..........................90
8. Trần Nguyễn Hợp Châu (2012), Nâng cao năng lực thanh toán quốc tế của các Ngân hàng thương
mại Việt Nam, Bài báo nghiên cứu khoa học, Tạp chí Khoa học và đào tạo Ngân hàng, Học viện Ngân
hàng..........................................................................................................................................................................90
9. Nguyễn Hữu Tài (2002), Lý thuyết Tài chính tiền tệ, NXB Thống kê, Hà Nội........................................90
10. Nguyễn Hương Lan (2011), Giải pháp phát triển hoạt động TTQT tại Ngân hàng TMCP Ngoại
thương Việt Nam, Luận văn Thạc sĩ Kinh tế, Đại học Ngoại thương...........................................................90
13. Nguyễn Văn Tiến (2005) Quản trị rủi ro trong kinh doanh Ngân hàng, NXB Thống kê, Hà Nội......91
14. Lê Thị Phương Liên (2008), Nâng cao hiệu quả hoạt động thanh toán quốc tế của các ngân hàng
thương mại Việt Nam, Luận án Tiến sĩ kinh tế, Trường Đại học Kinh tế Quốc dân..................................91
15. Lê Văn Tư, Lê Tùng Vân, Lê Nam Hải (Đồng chủ biên) (2000), Ngân hàng thương mại, NXB
Thống kê, Hà Nội...................................................................................................................................................91
16. Luật Ngân hàng Nhà nước, các Quyết định và Nghị định có liên quan của chính phủ và Ngân hàng
Nhà nước.................................................................................................................................................................91
17. Lưu Thị Hương và Vũ Duy Hào (Đồng chủ biên) (2011), Giáo trình Tài chính doanh nghiệp, NXB
Đại học Kinh tế quốc dân, Hà Nội......................................................................................................................91
18. Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam – Chi nhánh Hoàng Mai (2015, 2016, 2017), Báo cáo
thường niên, báo cáo tổng kết 2015, 2016, 2017...............................................................................................91
19. Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam – Chi nhánh Hoàng Mai (2016), Cẩm nang tài trợ
thương mại của Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam...........................................................................91
22. Phan Thị Thu Hà (2007), Giáo trình ngân hàng thương mại, NXB Đại học Kinh tế quốc dân, Hà
Nội............................................................................................................................................................................91
23. Quốc hội nước CHXHCN Việt Nam (1998), Luật các tổ chức tín dụng, NXB Chính trị quốc gia, Hà
Nội............................................................................................................................................................................91

DANH MỤC BẢNG, HÌNH
BẢNG

DANH MỤC BẢNG, HÌNH xi...........................................................iii
MỞ ĐẦU 1..........................................................................................iv
NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ PHÁT TRIỂN DỊCH VỤ 6............iv
THANH TOÁN QUỐC TẾ CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI 6.iv
THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN DỊCH VỤ THANH TOÁN 25..........vi
QUỐC TẾ TẠI NGÂN HÀNG TMCP CÔNG THƯƠNG VIỆT NAM
– CHI NHÁNH HOÀNG MAI 25.......................................................vi
GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN HOẠT ĐỘẠ THANH TOÁN QUỐC TẾ
TẠI NGÂN HÀNG TMCP CÔNG THƯƠNG VIỆT NAM – CHI
NHÁNH HOÀNG MAI 71.................................................................vii
1. Cao Sỹ Khiêm (1995), Đổi mới chính sách tiền tệ, tín dụng, ngân
hàng trong giai đoạn chuyển sang kinh tế thị trường ở nước ta, NXB
Chính trị quốc gia, Hà Nội. 90.............................................................ix
6. Học viện Ngân hàng (2002), Quản trị và kinh doanh Ngân hàng,
NXB Thống kê, Hà Nội. 90..................................................................ix
7. Học viện Ngân hàng (2001), Lý thuyết tiền tệ và Ngân hàng, NXB
Thống kê, Hà Nội. 90...........................................................................ix
8. Trần Nguyễn Hợp Châu (2012), Nâng cao năng lực thanh toán quốc
tế của các Ngân hàng thương mại Việt Nam, Bài báo nghiên cứu khoa
học, Tạp chí Khoa học và đào tạo Ngân hàng, Học viện Ngân hàng. 90
..............................................................................................................ix
9. Nguyễn Hữu Tài (2002), Lý thuyết Tài chính tiền tệ, NXB Thống
kê, Hà Nội. 90......................................................................................ix
10. Nguyễn Hương Lan (2011), Giải pháp phát triển hoạt động TTQT
tại Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam, Luận văn Thạc sĩ Kinh
tế, Đại học Ngoại thương. 90...............................................................ix
13. Nguyễn Văn Tiến (2005) Quản trị rủi ro trong kinh doanh Ngân

hàng, NXB Thống kê, Hà Nội. 91........................................................ix


14. Lê Thị Phương Liên (2008), Nâng cao hiệu quả hoạt động thanh
toán quốc tế của các ngân hàng thương mại Việt Nam, Luận án Tiến sĩ
kinh tế, Trường Đại học Kinh tế Quốc dân. 91....................................ix
15. Lê Văn Tư, Lê Tùng Vân, Lê Nam Hải (Đồng chủ biên) (2000),
Ngân hàng thương mại, NXB Thống kê, Hà Nội. 91...........................ix
16. Luật Ngân hàng Nhà nước, các Quyết định và Nghị định có liên
quan của chính phủ và Ngân hàng Nhà nước. 91.................................ix
17. Lưu Thị Hương và Vũ Duy Hào (Đồng chủ biên) (2011), Giáo
trình Tài chính doanh nghiệp, NXB Đại học Kinh tế quốc dân, Hà Nội.
91..........................................................................................................ix
18. Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam – Chi nhánh Hoàng Mai
(2015, 2016, 2017), Báo cáo thường niên, báo cáo tổng kết 2015,
2016, 2017. 91......................................................................................ix
19. Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam – Chi nhánh Hoàng Mai
(2016), Cẩm nang tài trợ thương mại của Ngân hàng TMCP Công
thương Việt Nam. 91............................................................................ix
22. Phan Thị Thu Hà (2007), Giáo trình ngân hàng thương mại, NXB
Đại học Kinh tế quốc dân, Hà Nội. 91.................................................ix
23. Quốc hội nước CHXHCN Việt Nam (1998), Luật các tổ chức tín
dụng, NXB Chính trị quốc gia, Hà Nội. 91..........................................ix
DANH MỤC BẢNG, HÌNH..................................................................................................................................x
MỞ ĐẦU..................................................................................................................................................................1

Dịch vụ thanh toán quốc tế của Ngân hàng thương mại cổ phần.......................4
Luận văn tập trung nghiên cứu dịch vụ thanh toán quốc tế tại Ngân hàng
TMCP Công thương Việt Nam – Chi nhánh Hoàng Mai trong khoảng thời
gian từ năm 2015 đến năm 2017...........................................................................5

NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ PHÁT TRIỂN DỊCH VỤ.............................................................................6
THANH TOÁN QUỐC TẾ CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI.................................................................6

1.1. Hoạt động thanh toán quốc tế của Ngân hàng thương mại.........................6
1.1.1. Cơ sở hình thành thanh toán quốc tế....................................................................6
1.1.2. Khái niệm thanh toán quốc tế.............................................................................6
1.1.3. Đặc điểm hoạt động thanh toán quốc tế...............................................................7


1.1.4. Vai trò của thanh toán quốc tế trong nền kinh tế...................................................9

Thúc đẩy ngoại thương phát triển..........................................................9
Mở rộng các mối quan hệ về tài chính và ngân hàng..........................10
Hội nhập với các quốc gia trên thế giới...............................................11
1.1.5. Rủi ro trong hoạt động thanh toán quốc tế tại các ngân hàng thương mại.............11

Rủi ro tín dụng.....................................................................................11
Rủi ro đạo đức....................................................................................12
Rủi ro quốc gia....................................................................................13
Rủi ro pháp lý......................................................................................13
Rủi ro hối đoái.....................................................................................13
Rủi ro tác nghiệp................................................................................14
1.2. Phát triển dịch vụ thanh toán quốc tế tại ngân hàng thương mại.............14
1.2.1. Khái niệm và phân loại các dịch vụ thanh toán quốc tế tại ngân hàng thương mại14

1.2.1.1. Khái niệm dịch vụ thanh toán quốc tế tại ngân hàng thương
mại.......................................................................................................14
1.2.1.2. Phân loại dịch vụ thanh toán quốc tế tại ngân hàng thương mại........................15
1.2.2. Khái niệm về phát triển dịch vụ thanh toán quốc tế tại ngân hàng thương mại.....16
1.2.3. Sự cần thiết phải phát triển dịch vụ thanh toán quốc tế tại các ngân hàng thương

mại Việt Nam............................................................................................................17
1.3. Chỉ tiêu phản ánh sự phát triển dịch vụ thanh toán quốc tế tại ngân hàng
thương mại...........................................................................................................18

1.3.1.1. Doanh số TTQT theo phương thức.........................................18
1.3.1.2. Doanh số hàng xuất và hàng nhập..........................................18
1.3.1.4. Doanh số và nợ quá hạn của tín dụng tài trợ xuất nhập khẩu.18
Các chi phí do rủi ro phát sinh mà NH phải bồi thường.....................19
Mạng lưới Ngân hàng đại lý................................................................19
Số vụ tranh chấp trong thanh toán theo phương thức L/C..................20
1.3.2. Các chỉ tiêu định tính........................................................................................20

1.3.2.1. Dịch vụ TTQT được đánh giá thông qua việc tăng cường và
củng cố nguồn vốn..............................................................................20


1.3.2.2. Dịch vụ TTQT được đánh giá thông qua việc tăng cường về
hỗ trợ nghiệp vụ kinh doanh ngoại tệ..................................................20
1.3.2.3. Dịch vụ TTQT được đánh giá thông qua việc tăng cường và
hỗ trợ nghiệp vụ tín dụng XNK...........................................................21
1.3.2.4. Dịch vụ TTQT được đánh giá thông qua việc đẩy mạnh quản
lý rủi ro hoạt động TTQT....................................................................21
1.3.2.5. Dịch vụ TTQT được đánh quá thông qua sự hài long của
khách hàng và uy tín của ngân hàng....................................................21
1.4. Các nhân tố ảnh hưởng đến sự phát triển dịch vụ thanh toán quốc tế tại
NHTM................................................................................................................... 22
1.4.1. Nhân tố khách quan..........................................................................................22

1.4.1.1. Chính sách pháp luật của Nhà nước.......................................22
1.4.1.2. Tình hình kinh tế, chính trị và xã hội.....................................22

1.4.1.3. Kiến thức về thương mại quốc tế của các doanh nghiệp XNK
.............................................................................................................23
1.4.2. Nhân tố chủ quan.............................................................................................23

1.4.2.1. Uy tín và nguồn lực của NHTM.............................................23
1.4.2.2. Các chính sách của NHTM.....................................................24
THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN DỊCH VỤ THANH TOÁN..........................................................................25
QUỐC TẾ TẠI NGÂN HÀNG TMCP CÔNG THƯƠNG VIỆT NAM – CHI NHÁNH HOÀNG MAI25

2.1. Tổng quan về Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam – Chi nhánh
Hoàng Mai............................................................................................................25
2.1.1. Quá trình hình thành và phát triển......................................................................25
2.1.2. Các dịch vụ chủ yếu của Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam – Chi nhánh
Hoàng Mai................................................................................................................ 26

2.1.2.1. Khách hàng doanh nghiệp:.....................................................26
2.1.2.2. Khách hàng cá nhân................................................................27
2.1.3. Kết quả hoạt động kinh doanh của Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam –
Chi nhánh Hoàng Mai...............................................................................................28

2.1.3.1. Hoạt động huy động vốn........................................................28
2.1.3.2. Về hoạt động tín dụng và đầu tư.............................................29


2.1.3.4. Về kết quả kinh doanh............................................................32
2.2. Thực trạng phát triển dịch vụ TTQT tại Vietinbank – Chi nhánh Hoàng
Mai........................................................................................................................ 32
2.2.1. Mô hình tổ chức thực hiện dịch vụ TTQT tại Vietinbank....................................32

.............................................................................................................33

2.2.2. Các sản phẩm thanh toán quốc tế tại ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam –
Chi nhánh Hoàng Mai...............................................................................................34

Sản phẩm nhập khẩu............................................................................34
Sản phẩm xuất khẩu.............................................................................39
Sản phẩm chuyển tiền ngoại tệ............................................................50
2.2.3. Các hoạt động phát triển dịch vụ thanh toán quốc tế tại Ngân hàng TMCP Công
thương Việt Nam – Chi nhánh Hoàng Mai..................................................................54

2.2.3.1. Thực trạng dịch vụ thanh toán quốc tế dưới góc độ ngân hàng
.............................................................................................................54
2.2.3.2. Thực trạng dịch vụ thanh toán quốc tế dưới góc độ khách hàng
.............................................................................................................58
2.3. Đánh giá dịch vụ thanh toán quốc tế của Vietinbank Hoàng Mai.............62
2.3.1. Những kết quả đạt được....................................................................................62

Các chỉ tiêu định lượng.......................................................................62
Các chỉ tiêu định tính...........................................................................63
2.3.2. Những hạn chế và nguyên nhân của những hạn chế...........................................65

2.3.2.1. Những hạn chế........................................................................65
2.3.2.2. Những nguyên nhân của hạn chế............................................69
GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN HOẠT ĐỘẠ THANH TOÁN QUỐC TẾ TẠI NGÂN HÀNG TMCP
CÔNG THƯƠNG VIỆT NAM – CHI NHÁNH HOÀNG MAI.....................................................................71

3.1. Định hướng phát triển thanh toán quốc tế của Ngân hàng TMCP Công
thương Viân hàng– Chi nhánh Hoàng Mai........................................................71
3.1.1. Định hướng hoạt động kinh doanh....................................................................71

3.1.1.1. Phát triển mạng lưới hoạt động..............................................71

3.1.1.2. Phát triển kinh doanh đa năng................................................71


3.1.1.3. Đảm bảo thực hiện đúng quy định của pháp luật, quy chế
nghiệp vụ của NHNN và bám sát mục tiêu, nhiệm vụ của Vietinbank
.............................................................................................................71
3.1.2. Định hướng phát triển dịch vụ thanh toán quốc tế của Ngân hàng TMCP Công
thương Việt Nam – Chi nhánh Hoàng Mai..................................................................72
3.2. Giải pháp phát triển dịch vụ thanh toán quốc tế của Ngân hàng TMCP
Công thương Việt Nam – Chi nhánh Hoàng Mai..............................................73
3.2.1. Giải pháp điều hành.........................................................................................73
3.2.2. Giải pháp thu hút và đa dạng các loại ngoại tệ kinh doanh và dịch vụ.................74
3.2.3. Đẩy mạnh tài trợ hoạt động XNK.....................................................................74
3.2.4. Cải tiến kỹ thuật công nghệ...............................................................................74
3.2.5 Duy trì mạng lưới KH, xây dựng chính sách KH phù hợp, phân tích đối thủ cạnh
tranh......................................................................................................................... 75
3.2.6. Tăng cường công tác quảng bá sản phẩm dịch vụ TTQT, áp dụng hoạt động
Marketing vào TTQT................................................................................................76
3.2.7. Tăng cường công tác tuyển dụng nhân sự, đào tạo và bồi dưỡng cán bộ nghiệp vụ
................................................................................................................................. 78
3.2.8. Nâng cao chất lượng và đa dạng hóa các sản phẩm dịch vụ TTQT để phục vụ
khách hàng tốt hơn....................................................................................................79
3.2.9. Đơn giản hóa các thủ tục trong giao dịch TTQT................................................80
3.2.10. Mở rộng địa bàn đầu tư..................................................................................81
3.2.11. Tăng cường công tác kiểm tra, kiểm soát.........................................................82
3.3. Kiến nghị........................................................................................................83
3.3.1. Kiến nghị đối với Ngân hàng nhà nước..............................................................83
3.3.2. Kiến nghị đối với Vietinbank............................................................................85

3.3.2.1. Đẩy mạnh công tác tiếp thị, công nghệ ngân hàng, phát

triểnthương hiệu Ngân hàng Thương mại cổ phần Ngoại thương Việt
Nam.....................................................................................................85
3.3.2.2. Nâng cao vai trò của các chi nhánh và văn phòng đại diện của
Ngân hàng thương mại cổ phần Công thương Việt Nam ở nước ngoài
.............................................................................................................86
3.3.2.3. Hoàn thiện bộ máy tổ chức và mạng lưới thanh toán quốc tế 86


3.3.2.4. Tăng cường công tác phòng chống rủi ro trong hoạt động
thanh toánxuất nhập khẩu của Ngân hàng thương mại cổ phần Ngoại
thương Việt Nam.................................................................................86
3.3.3. Kiến nghị với khách hàng là doanh nghiệp xuất nhập khẩu.................................87
1. Cao Sỹ Khiêm (1995), Đổi mới chính sách tiền tệ, tín dụng, ngân hàng trong giai đoạn chuyển sang
kinh tế thị trường ở nước ta, NXB Chính trị quốc gia, Hà Nội......................................................................90
6. Học viện Ngân hàng (2002), Quản trị và kinh doanh Ngân hàng, NXB Thống kê, Hà Nội..................90
7. Học viện Ngân hàng (2001), Lý thuyết tiền tệ và Ngân hàng, NXB Thống kê, Hà Nội..........................90
8. Trần Nguyễn Hợp Châu (2012), Nâng cao năng lực thanh toán quốc tế của các Ngân hàng thương
mại Việt Nam, Bài báo nghiên cứu khoa học, Tạp chí Khoa học và đào tạo Ngân hàng, Học viện Ngân
hàng..........................................................................................................................................................................90
9. Nguyễn Hữu Tài (2002), Lý thuyết Tài chính tiền tệ, NXB Thống kê, Hà Nội........................................90
10. Nguyễn Hương Lan (2011), Giải pháp phát triển hoạt động TTQT tại Ngân hàng TMCP Ngoại
thương Việt Nam, Luận văn Thạc sĩ Kinh tế, Đại học Ngoại thương...........................................................90
13. Nguyễn Văn Tiến (2005) Quản trị rủi ro trong kinh doanh Ngân hàng, NXB Thống kê, Hà Nội......91
14. Lê Thị Phương Liên (2008), Nâng cao hiệu quả hoạt động thanh toán quốc tế của các ngân hàng
thương mại Việt Nam, Luận án Tiến sĩ kinh tế, Trường Đại học Kinh tế Quốc dân..................................91
15. Lê Văn Tư, Lê Tùng Vân, Lê Nam Hải (Đồng chủ biên) (2000), Ngân hàng thương mại, NXB
Thống kê, Hà Nội...................................................................................................................................................91
16. Luật Ngân hàng Nhà nước, các Quyết định và Nghị định có liên quan của chính phủ và Ngân hàng
Nhà nước.................................................................................................................................................................91
17. Lưu Thị Hương và Vũ Duy Hào (Đồng chủ biên) (2011), Giáo trình Tài chính doanh nghiệp, NXB

Đại học Kinh tế quốc dân, Hà Nội......................................................................................................................91
18. Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam – Chi nhánh Hoàng Mai (2015, 2016, 2017), Báo cáo
thường niên, báo cáo tổng kết 2015, 2016, 2017...............................................................................................91
19. Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam – Chi nhánh Hoàng Mai (2016), Cẩm nang tài trợ
thương mại của Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam...........................................................................91
22. Phan Thị Thu Hà (2007), Giáo trình ngân hàng thương mại, NXB Đại học Kinh tế quốc dân, Hà
Nội............................................................................................................................................................................91
23. Quốc hội nước CHXHCN Việt Nam (1998), Luật các tổ chức tín dụng, NXB Chính trị quốc gia, Hà
Nội............................................................................................................................................................................91


DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT
Vietinbank
Vietinbank
Hoàng Mai
TT
NK
XK
XNK
NH
NHNN
NHTM
Vietcombank
TTQT
L/C

:
:

Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam

Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam – Chi nhánh

:
:
:
:
:
:
:
:
:
:

Hoàng Mai
Thanh toán
Nhập khẩu
Xuất khẩu
Xuất nhập khẩu
Ngân hàng
Ngân hàng nhà nước
Ngân hàng thương mại
Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam
Thanh toán quốc tế
Thư tín dụng


1

MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài

Vào tháng 01 năm 2007, Việt Nam trở thành thành viên thứ 150 của Tổ chức
Thương mại thế giới (WTO). Từ chỗ bị bao vây, cấm vận kinh tế, nhờ đường lối
đối ngoại đúng đắn của Đảng “đa phương hóa, đa dạng hóa quan hệ với các
nước”, chúng ta đã tham gia vào hầu hết các thiết chế toàn cầu, trong đó có WTO.
Trải qua hơn 10 năm gia nhập WTO, Việt Nam đã đang ngày càng hội nhập sâu và
rộng vào nền kinh tế thế giới. Tuy nhiên quá trình hội nhập quốc tế mở ra nhiều cơ
hội cũng như thách thức mà chúng ta cần giải quyết. Trong đó, thanh toán quốc tế,
một mắt xích của quá trình phát triển thương mại quốc tế cũng đặt ra những vấn đề
phải giải quyết.
Đối với các ngân hàng thương mại Việt Nam, hoạt động thanh toán quốc tế
đang trở thành một lĩnh vực then chốt để phục vụ nền kinh tế trong giai đoạn hội
nhập kinh tế đồng thời nâng cao khả năng cạnh tranh của các ngân hàng thương mại.
Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam là ngân hàng lớn nhất của Việt
Nam, trong đó Chi nhánh Hoàng Mai tuy là một chi nhánh mới được thành lập hơn
10 năm nhưng đã có những thành tựu nhất định trong hoạt động thanh toán quốc tế
như là một trong ba chi nhánh trong hệ thống Vietinbank có mức thu phí từ hoạt
động tài trợ thương mại cao nhất năm 2015, bên cạnh đó hoạt động thanh toán quốc
tế cũng góp phần không nhỏ vào việc tăng trưởng dư nợ, nguồn vốn và kinh doanh
ngoại tệ tại chi nhánh. Tuy nhiên để tạo điều kiện để phục vụ hoạt động xuất nhập
khẩu của các doanh nghiệp trong nước, nâng cao khả năng cạnh tranh của chi nhánh
trong bối cảnh hiện nay đồng thời góp phần vào sự phát triển của các ngân hàng và
hội nhập với cộng đồng các ngân hàng trên thế giới, việc tìm ra giải pháp để phát
triển hoạt động này là hết sức cần thiết và cấp bách.
Do đó, việc nghiên cứu thực trạng hoạt động thanh toán quốc tế tại Ngân
hàng TMCP Công thương Việt Nam – Chi nhánh Hoàng Mai (Vietinbank Hoàng
Mai) trong thời gian qua, tìm hiểu các nhân tố ảnh hưởng và mặt còn hạn chế, yếu
kém trong hoạt động này để từ đó đề xuất những giải pháp nhằm tăng cường hoạt
động thanh toán quốc tế tại Vietinbank Hoàng Mai là hết sức cần thiết. Vì vậy tác

2
giả lựa chọn đề tài “Phát triển dịch vụ thanh toán quốc tế tại Ngân hàng TMCP
Công thương Việt Nam – Chi nhánh Hoàng Mai” làm nghiên cứu cho luận văn
thạc sỹ của mình.
2. Tổng quan các công trình nghiên cứu liên quan
Liên quan đến đề tài nghiên cứu về hoạt động thanh toán quốc tế của ngân
hàng thương mại đã có một số luận án tiến sỹ, luận văn thạc sỹ hay những công
trình nghiên cứu khoa học đã được công bố và được nghiên cứu ở những góc độ và
phạm vi khác nhau, trong đó đáng chú ý có những công trình sau:
- Luận án Tiến sĩ kinh tế của tác giả Lê Thị Phương Liên: “Nâng cao hiệu
quả hoạt động thanh toán quốc tế của các ngân hàng thương mại Việt Nam” bảo vệ
năm 2008 tại Trường Đại học Kinh tế Quốc dân. Tác giả đã hệ thống hóa đầy đủ lý
luận, thực tiễn, phân tích và đánh giá các rủi ro liên quan đến những phương thức
thanh toán quốc tế trong bối cảnh nền kinh tế hội nhập. Bên cạnh đó, tác giả đã
phân tích thực trạng và đánh giá được hoạt động thanh toán quốc tế của ngân hàng
thương mại nói chung và của 04 ngân hàng lớn nhất Việt Nam đó là: BIDV,
Vietinbank, Vietcombank và Agribank qua việc sử dụng các phương pháp truyền
thống như thống kê, so sánh, tổng hợp, phân tích, thu thập tài liệu từ sách, báo,
website,... Qua đó, tác giả đã phân tích khá rõ các yếu tố tác động đến hoạt động
thanh toán quốc tế tại ngân hàng thương mại đồng thời nêu ra những cơ hội, thách
thức, điểm mạnh và điểm yếu của các ngân hàng thương mại trong thời kỳ hội nhập
khá chi tiết và sát với thực tế. Thông qua việc tìm hiểu những hạn chế và nguyên
nhân của những hạn chế trong các phương thức thanh toán quốc tế, tác giả đề xuất
phát triển thêm các nghiệp vụ tài trợ xuất nhập khẩu, được xem là một trong những
nghiệp vụ tiềm năng cần chú trọng và mở rộng phát triển trong điều kiện nên kinh tế
hội nhập hiện nay.
- Bài báo nghiên cứu khoa học của tác giả Trần Nguyễn Hợp Châu: “Nâng
cao năng lực thanh toán quốc tế của các Ngân hàng thương mại Việt Nam” được
đăng tải trên Tạp chí Khoa học và Đào tạo Ngân hàng (Số 122, tháng 7/2012) của
Học viện Ngân hàng.Tác giả đã dựa vào nguồn số liệu về hoạt động thanh toán quốc

tế, căn cứ vào các nghị quyết, các chiến lược kinh doanh, kế hoạch, tình hình hoạt


3
động thực tế của các NHTM Việt Nam giai đoạn 2007 - 2011, vận dụng các phương
pháp phân tích định lượng, thống kê, tổng hợp so sánh số liệu qua các năm để làm
sáng tỏ thực trạng hoạt động cũng như thị phần thanh toán quốc tế của hệ thống
NHTM Việt Nam. Nghiên cứu đã phân tích cụ thể, chi tiết hoạt động TTQT của hệ
thống NHTM qua các mặt: doanh số, thị phần, ứng dụng công nghệ trong hoạt động
TTQT, chất lượng dịch vụ TTQT, mạng lưới ngân hàng đại lý,... và đưa ra một số
giải pháp cụ thể để nâng cao năng lực hoạt động TTQT của hệ thống NHTM Việt
Nam hiện nay. Tuy nhiên, vì đây chỉ là bài viết trong phạm vi hẹp, số trang ngắn (15
trang), cho nên tác giả đã không đưa ra phần lý thuyết chung về TTQT, không phân
tích kỹ tình hình hoạt động TTQT của hệ thống NHTM, các khái quát và đánh giá
còn sơ sài, mặc dù đã đưa ra được khá nhiều số liệu về doanh số, thị phần,... và
phần giải pháp quá ngắn, chưa đưa ra được các giải pháp cụ thể.
- Luận văn Thạc sĩ Kinh tế của tác giả Nguyễn Hương Lan: “Giải pháp phát
triển hoạt động thanh toán quốc tế tại Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam”
bảo vệ năm 2011 tại Đại học Ngoại thương Hà Nội. Luận văn đã hệ thống hóa đầy
đủ lý luận về hoạt động TTQT cũng như các nhân tố ảnh hưởng đến hoạt động này,
phân tích thực trạng hoạt động TTQT tại Vietinbank, cụ thể trong phương thức tín
dụng chứng từ và các phương thức khác và đề xuất được một số giải pháp cụ thể
cho việc phát triển hoạt động TTQT tại Vietinbank trong giai đoạn tới. Tuy nhiên
đề tài của luận văn là giải pháp phát triển hoạt động TTQT, tuy nhiên tác giả chỉ đưa
ra các khái niệm chung chung, chưa đưa ra được khái niệm phát triển hoạt động
TTQT là gì, các chỉ tiêu để đánh giá hoạt động này, phần thực trạng chỉ tập trung
chủ yếu vào phương thức tín dụng chứng từ, mà ít phân tích các phương thức khác,
các giải pháp mang tầm vĩ mô, khó áp dụng vào thực tế tại ngân hàng.
Về cơ bản các công trình trên đã nghiên cứu được các vấn đề sau: Những lý
luận cơ bản về hoạt động thanh toán quốc tế trong NHTM và có những định hướng

nhằm phục vụ mục tiêu nghiên cứu của từng đề tài, các chỉ tiêu đánh giá hiệu quả
hoạt động thanh toán quốc tế và đưa ra được một số giải pháp mang tính khái quát
và có thể áp dụng chung cho hệ thống các NHTM Việt Nam nhằm nâng cao hiệu
quả hoạt động thanh toán quốc tế.


4
Mặc dù trên thực tế đã có khá nhiều tác giả đã nghiên cứu về đề tài liên quan
đến hoạt động thanh toán quốc tế. Tuy nhiên ở mỗi ngân hàng khác nhau thì tình
hình hoạt động thanh toán quốc tế và công tác phòng ngừa rủi ro và phương thức
triển khai hoạt động này cũng khác nhau. Trên thực tế, ở mỗi thời điểm khác nhau
về sự phát triển kinh tế xã hội của đất nước, tùy vào địa bàn hoạt động, điều kiện
môi trường kinh doanh, các yếu tô văn hóa xã hội, ... nên mỗi ngân hàng sẽ có nhiều
biện pháp khác nhau. Do đó vấn đề đặt ra cho mỗi ngân hàng cần có những biện
pháp và chiến lược hoạt động riêng. Chính vì lẽ đó, mặc dù đã có nhiều tác giả đã
từng làm đề tài liên quan đến hoạt động này, nhưng tác giả vẫn lựa chọn đề tài này
nhằm góp phần nâng cao chất lượng hoạt động thanh toán quốc tế tại ngân hàng
TMCP công thương Việt Nam - Chi nhánh Hoàng Mai. Những vấn đề tác giả tiếp
tục nghiên cứu về đề tài này bao gồm: Nghiên cứu hiệu quả hoạt động thanh toán
quốc tế tại một ngân hàng TMCP tại địa bàn quận Hoàng Mai, Hà Nội cụ thể là
Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam – Chi nhánh Hoàng Mai trong khoảng
thời gian từ năm 2015 – 2017 và đưa ra các giải pháp cụ thể, mang tính thực tiễn
cao, sâu sát với thực trạng hoạt động thanh toán quốc tế tại Ngân hàng TMCP Công
thương Việt Nam – Chi nhánh Hoàng Mai.
3. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu
Hệ thống hóa những vấn đề cơ bản về hoạt động thanh toán quốc tế của ngân
hàng thương mại.
Phân tích và đánh giá thực trạng

thanh toán quốc tế tại ngân hàng

Vietinbank Hoàng Mai từ đó chỉ ra những kết quả đạt được cùng với hạn chế,
nguyên nhân của các hạn chế trong hoạt động thanh toán quốc tế của Vietinbank
Hoàng Mai thời gian qua.
Đề xuất giải pháp để góp phần phát triển hoạt động thanh toán quốc tế của
Vietinbank Hoàng Mai.
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
4.1. Đối tượng nghiên cứu
Dịch vụ thanh toán quốc tế của Ngân hàng thương mại cổ phần.


5
4.2. Phạm vi nghiên cứu
Luận văn tập trung nghiên cứu dịch vụ thanh toán quốc tế tại Ngân hàng TMCP
Công thương Việt Nam – Chi nhánh Hoàng Mai trong khoảng thời gian từ năm 2015
đến năm 2017.
5. Phương pháp nghiên cứu
Luận văn sử dụng phương pháp luận duy vật biện chứng kết hợp với duy
vật lịch sử. Bên cạnh đó tác giả sử dung các phương pháp nghiên cứu cụ thể
trong kinh tế như phương pháp phân tích và tổng hợp, phương pháp so sánh,
phương pháp thống kê, phương pháp suy diễn và quy nạp…
6. Kết cấu của luận văn
Ngoài phần mở đầu và kết luận, luận văn được kết cấu thành 3 chương:
Chương 1: Những vấn đề cơ bản về dịch vụ thanh toán quốc tế của
Ngân hàng thương mại
Chương 2: Thực trạng phát triển dịch vụ thanh toán quốc tế Ngân hàng
TMCP Công thương Việt Nam – Chi nhánh Hoàng Mai
Chương 3: Giải pháp phát triển dịch vụ thanh toán quốc tế Ngân hàng
TMCP Công thương Việt Nam – Chi nhánh Hoàng Mai.

6

CHƯƠNG 1:
NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ PHÁT TRIỂN DỊCH VỤ
THANH TOÁN QUỐC TẾ CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI

1.1. Hoạt động thanh toán quốc tế của Ngân hàng thương mại
1.1.1. Cơ sở hình thành thanh toán quốc tế
Sự phát triển của nền kinh tế hàng hóa trên toàn thế giới đạt đến trình độ cao,
tiền tệ được sử dụng làm phương tiện thực hiện các mối quan hệ về kinh tế, chính
trị, ngoại giao, KHKT… giữa các quốc gia với nhau.
Dưới tác động kinh tế thị trường, các quan hệ về kinh tế, chính trị, văn hóa,
ngoại giao… giữa các nước ngày càng phát triển, hình thành nên các khoản thu –
chi tiền tệ quốc tế giữa các nước với nhau. Sự giao thương mua bán giữa các nước
trên thế giới với nhau không thể tiến hành trực tiếp do khác nhau về ngôn ngữ,
phong tục tập quán và cách xa nhau về địa lý, nên phải thông qua các NHTM với
mạng lưới hoạt động khắp nơi trên thế giới.
Sự tiến bộ và phát triển của KHKT trong lĩnh vực truyền tin và thông tin hiện
đại, mà trong điều kiện kinh tế thế giới hiện nay bất kỳ một khoản thu, chi, thanh
toán, chuyển tiền, chuyển vốn và lợi nhuận từ nước này sang nước khác giữa các
nhà kinh doanh XNK, nhà đầu tư, đầu cơ chứng khoán, hối đoái, dân cư, tổ chức tài
chính quốc tế, ngân hàng, Chính phủ các nước… đều được tiến hành dẽ dàng, nhanh
chóng, thuận lợi và hiệu quả cao.
Việc sử dụng tiền tệ để biểu hiện các mối quan hệ quốc tế trên nhiều phương
diện khác nhau như kinh tế, thương mại, tài chính ngân hàng, chính trị, xã hội,
ngoại giao… trở thành một yêu cầu tất yếu, đồng thời với quá trình đó người ta sử
dụng đồng tiền để thực hiện các mối quan hệ quốc tế trở nên đơn giản và thuận tiện.
1.1.2. Khái niệm thanh toán quốc tế
TTQT là việc thực hiện các nghĩa vụ tiền tệ, phát sinh trên cơ sở các hoạt

động kinh tế và phi kinh tế giữa các tổ chức hay cá nhân nước này đối với tổ chức


7
hay cá nhân nước khác, hoặc giữa một quốc gia với tổ chức quốc tế, thông qua
mạng lưới ngân hàng trên toàn cầu.
1.1.3. Đặc điểm hoạt động thanh toán quốc tế
 Thanh toán liên quan tới đồng tiền, địa điểm, phương tiện, phương
thức và thời gian thanh toán
Hoạt động TTQT liên quan mật thiết đến 5 yếu tố đó là đồng tiền, phương
tiện, phương thức, địa điểm và thời gian thanh toán.
Đồng tiền. Trong giao dịch TTQT, các bên tham gia thông thường ở các
quốc gia khác nhau. Vì vậy, hoạt động TTQT liên quan đến ngoại tệ hay hai loại
đồng tiền khác nhau. Các bên tham gia TTQT phải thống nhất lựa chọn một đồng
tiền đảm bảo giá trị các giao dịch ngoại thương. Thông thường đồng tiền
nói chung trong TTQT được phân biệt thành hai loại đồng tiền là đồng tiền tính toán
và đồng tiền thanh toán. Đồng tiền được lựa chọn làm đồng tiền tính toán
thường là đồng tiền ổn định hay còn gọi là đồng tiền mạnh. Và đồng tiền thanh toán
là đồng tiền mà hai bên sử dụng để chi trả cho nhau. Đồng tiền thanh toán trước
tiên phải là đồng tiền tự do chuyển đổi và sau đó phổ biến với tập quán thanh toán
quốc tế. Đồng tiền tính toán và đồng tiền thanh toán được lựa chọn cùng một loại
ngoại tệ hoặc hai loại ngoại tệ khác nhau.
Phương tiện. Các phương tiện được sử dụng trong TTQT là hối phiếu (Draft/
Bill of Exchange), séc, tiền mặt. Nhưng phổ biến nhất vẫn là hối phiếu được
xem là mệnh lệnh trả tiền vô điều kiện do một người (gọi là người ký phát) đòi tiền
người khác (gọi là người bị ký phát) yêu cầu người này trả ngay hoặc đến một ngày
cụ thể hoặc đến một ngày có thể xác định được trong tương lai trả một số tiền
nhất định cho người có tên trên tờ hối phiếu hoặc theo lệnh của người này hoặc cho
ngườicầm hối phiếu.
 Phương thức.

Trong hoạt động thương mại quốc tế tất yếu sẽ dẫn đến việc nhận trả tiền
hàng giữa người xuất khẩu và người nhập khẩu, đó là hoạt động TTQT, người ta có
thể thực hiện hoạt động này bằng nhiều cách thức, được gọi là phương thức TTQT.
Hiện nay trên thế giới có nhiều phương thức thanh toán như: Phương thức chuyển