VẤN ĐỀ DẠY HỌC MÔN TƢ TƢỞNG HỒ CHÍ MINH CHO SINH VIÊN TRƢỜNG CAO ĐẲNG SƢ PHẠM TỈNH TÂY NINH HIỆN NAY

VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM
HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI

TRỊNH THỊ DUNG

VẤN ĐỀ DẠY HỌC MÔN TƢ TƢỞNG HỒ CHÍ MINH
CHO SINH VIÊN TRƢỜNG CAO ĐẲNG SƢ PHẠM
TỈNH TÂY NINH HIỆN NAY

LUẬN VĂN THẠC SĨ CHÍNH TRỊ HỌC

HÀ NỘI, năm 2018


VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM
HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI

TRỊNH THỊ DUNG

VẤN ĐỀ DẠY HỌC MÔN TƢ TƢỞNG HỒ CHÍ MINH
CHO SINH VIÊN TRƢỜNG CAO ĐẲNG SƢ PHẠM
TỈNH TÂY NINH HIỆN NAY

Ngành: Chính trị học
Mã số: 8 31 02 01

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC
TS. VÕ THỊ HOA

HÀ NỘI, năm 2018

LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan, luận văn “Vấn đề dạy học mơn tư tưởng Hồ Chí Minh cho
sinh viên trường Cao đẳng sư phạm tỉnh Tây Ninh hiện nay” là cơng trình nghiên
cứu khoa học của riêng tơi dưới sự hướng dẫn của TS. Võ Thị Hoa.
Những kết quả nghiên cứu được trình bày trong luận văn là trung thực, khách
quan. Nếu sai tơi xin chịu hồn tồn trách nhiệm trước pháp luật. Luận văn này
không trùng với với bất cứ luận văn nào ở thời điểm hiện tại.
Hà Nội, Tháng 8 năm 2018
Tác giả luận văn

Trịnh Thị Dung


MỤC LỤC
MỞ ĐẦU .................................................................................................................... 1
Chƣơng 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN DẠY HỌC MƠN TƢ TƢỞNG HỒ CHÍ MINH
Ở TRƢỜNG ĐẠI HỌC, CAO ĐẲNG ..................................................................... 8
1.1. Quan điểm, chủ trương của Đảng và Nhà nước về dạy học môn tư tưởng Hồ
Chí Minh ..................................................................................................................... 8
1.2. Tầm quan trọng của việc dạy học mơn tư tưởng Hồ Chí Minh ở các trường đại
học, cao đẳng ............................................................................................................. 10
1.3. Những yêu cầu và nguyên tắc thực hiện dạy học mơn tư tưởng Hồ Chí Minh ở
trường đại học, cao đẳng ........................................................................................... 14
Chƣơng 2. THỰC TRẠNG VẤN ĐỀ DẠY VÀ HỌC MƠN TƢ TƢỞNG HỒ
CHÍ MINH CHO SINH VIÊN TRƢỜNG CAO ĐẲNG SƢ PHẠM TÂY NINH
HIỆN NAY ............................................................................................................... 23
2.1. Tổng quan về trường Cao đẳng sư phạm Tây Ninh ........................................... 23
2.2. Những nhân tố tác động đến dạy học mơn tư tưởng Hồ Chí Minh cho sinh viên
trường Cao đẳng sư phạm Tây Ninh hiện nay .......................................................... 30

2.3. Thực trạng dạy và học môn tư tưởng Hồ Chí Minh cho sinh viên trường Cao
đẳng sư phạm Tây Ninh hiện nay ............................................................................. 34
Chƣơng 3. PHƢƠNG HƢỚNG VÀ GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƢỢNG
DẠY VÀ HỌC MÔN TƢ TƢỞNG HỒ CHÍ MINH CHO SINH VIÊN
TRƢỜNG CAO ĐẲNG SƢ PHẠM TÂY NINH .................................................. 57
3.1. Phương hướng nâng cao chất lượng giảng dạy và học tập môn tư tưởng Hồ Chí
Minh ở trường Cao đẳng sư phạm Tây Ninh ............................................................ 57
3.2. Một số giải pháp chủ yếu nâng cao chất lượng dạy và học mơn tư tưởng Hồ Chí
Minh cho sinh viên trường Cao đẳng sư phạm Tây Ninh trong thời gian tới ........... 58
KẾT LUẬN .............................................................................................................. 72
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHỤ LỤC


DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
CĐ

: Cao đẳng

CĐSP

: Cao đẳng sư phạm

CNXH

: Chủ nghĩa xã hội

ĐH

: Đại học

GV

: Giảng viên

GVLLCT

: Giảng viên Lý luận chính trị

GS.TS

: Giáo sư tiến sĩ

LLCT

: Lý luận chính trị

Nxb

: Nhà xuất bản

PGS.TS

: Phó giáo sư tiến sĩ

SV

: Sinh viên

TS

: Tiến sĩ

TTHCM

: Tư tưởng Hồ Chí Minh

XHCN

: Xã hội chủ nghĩa


DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU
Bảng 2.1. Quy mô đào tạo của trường CĐSP Tây Ninh từ năm học 2013 - 2014 đến
năm học 2017 - 2018 ................................................................................................. 26
Bảng 2.2. Tổng hợp kết quả học tập mơn tư tưởng Hồ Chí Minh của sinh viên
trường CĐSP Tây Ninh (từ năm 2013 đến 2018) ..................................................... 51
Bảng 2.3. Tổng hợp kết quả học tập mơn tư tưởng Hồ Chí Minh các ngành sư phạm
(SP) và ngoài sư phạm (NSP) từ năm 2013 đến 2018 .............................................. 52


MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Trong Văn kiện Đại hội toàn quốc lần thứ IX của Đảng khẳng định: “Đảng
và nhân dân ta quyết tâm xây dựng đất nước Việt Nam theo con đường xã hội chủ
nghĩa trên nền tảng chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh” [20, tr.83] và
phấn đấu làm cho chủ nghĩa Mác - Lênin, TTHCM giữ vai trò chủ đạo trong đời
sống tinh thần của nhân dân. Để thực hiện được những mục tiêu đó, chúng ta phải
tiến hành mạnh mẽ công tác giáo dục chủ nghĩa Mác - Lênin, TTHCM cho thế hệ
trẻ, chủ nhân tương lai của đất nước, khẳng định niềm tin vào chủ nghĩa Mác Lênin, TTHCM và con đường đi lên CNXH mà Đảng và nhân dân ta đã lựa chọn.

Thực tiễn ngày càng chứng minh, cùng với chủ nghĩa Mác - Lênin, TTHCM
có giá trị to lớn, dẫn đường cho mọi thắng lợi của cách mạng Việt Nam tám mươi
tám năm qua. Nhìn lại chặng đường sau hơn ba mươi năm thực hiện đường lối đổi
mới, sự nghiệp cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa do Đảng Cộng sản Việt Nam khởi
xướng và lãnh đạo, đất nước đã đạt được những thành quả to lớn và có ý nghĩa hết
sức quan trọng, diện mạo xã hội thay đổi nhanh chóng, đời sống nhân dân khơng
ngừng được cải thiện. Đó là kết quả tổng hợp của nhiều nhân tố, phần lớn là do
Đảng ta biết vận dụng sáng tạo tư tưởng của Người.
TTHCM là môn học được đưa vào giảng dạy ở các trường ĐH, CĐ từ năm
học 2003 - 2004. Cùng với các môn học Những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa
Mác - Lênin, Đường lối cách mạng của Đảng Cộng sản Việt Nam, TTHCM có vai
trị đặc biệt quan trọng trong chương trình đào tạo trình độ ĐH, CĐ ở Việt Nam.
Mơn học khơng chỉ cung cấp cho người học những hiểu biết căn bản, hệ thống về
cuộc đời, sự nghiệp của Chủ tịch Hồ Chí Minh mà cịn trang bị cho người học thế
giới quan, nhân sinh quan và phương pháp luận để ở đời và làm người; bồi đắp,
củng cố, tăng cường lý tưởng, niềm tin và quyết tâm nỗ lực hành động nhằm góp
phần xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Bên cạnh đó, mơn học cịn cung cấp cơ sở khoa
học để người học có thể tiếp thu các mơn học khác có liên quan trong chương trình
đào tạo, đặc biệt là đối với các ngành Khoa học xã hội và nhân văn. Chính vì thế,
1


việc đảm bảo và nâng cao chất lượng dạy học môn TTHCM là một yêu cầu quan
trọng và cấp bách.
Thực trạng dạy học môn TTHCM ở các trường ĐH, CĐ nước ta hiện nay,
bên cạnh những kết quả đạt được thì vẫn cịn tồn tại những hạn chế nhất định. Một
bộ phận không nhỏ SV chưa thấy được ý nghĩa và giá trị mang lại từ tri thức của
môn học, chưa thực sự hứng thú, tích cực tham gia học tập dẫn đến hiệu quả dạy
học bộ môn chưa cao. Thực tế đó đặt ra yêu cầu quan trọng và cấp bách là phải đổi
mới và nâng cao chất lượng dạy học mơn TTHCM trong các trường ĐH, CĐ. Trong

đó có trường CĐSP Tây Ninh cũng khơng nằm ngồi tình hình chung của cả nước.
Để dạy học các mơn LLCT nói chung, TTHCM nói riêng ở trường CĐSP
Tây Ninh ngang tầm vị trí của nó thì vẫn cịn đứng trước những hạn chế, khó khăn
cần khắc phục địi hỏi phải cùng với quá trình phát triển kinh tế - xã hội, nâng cao
trình độ dân trí ở địa phương, cịn phải giải quyết những vấn đề về đội ngũ GV, về
đổi mới phương pháp dạy và học các môn LLCT, TTHCM, về cơ sở vật chất, tài
liệu, phương tiện cũng như cần phải có những hình thức, nội dung dạy và học các
môn LLCT, TTHCM phù hợp hơn.
Xuất phát từ cơ sở lý luận và thực tiễn nêu trên, tôi nhận thấy việc giảng dạy,
học tập môn TTHCM cho SV trường CĐSP Tây Ninh là vô cùng cần thiết và hữu
ích, liên quan trực tiếp đến việc kiên định con đường và nền tảng tư tưởng của
Đảng, cách mạng nước ta. Chính vì vậy, tơi chọn đề tài “Vấn đề dạy học mơn tư
tưởng Hồ Chí Minh cho sinh viên trường Cao đẳng sư phạm tỉnh Tây Ninh hiện
nay” làm đề tài luận văn tốt nghiệp khóa học cao học chính trị học của mình.
2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài
Việc nâng cao chất lượng, hiệu quả dạy và học các mơn lý luận Mác - Lênin
nói chung và TTHCM nói riêng ở các trường ĐH, CĐ hiện nay đang được nhiều
người quan tâm cho nên trong thời gian mấy năm gần đây xuất hiện nhiều bài báo,
bài viết, cơng trình nghiên cứu khoa học xung quanh vấn đề này ở nhiều góc độ
nghiên cứu khác nhau.

2


Các văn kiện của Đảng và Nhà nước đã đề cập đến vấn đề nghiên cứu dưới
dạng những đánh giá và định hướng tổng quát. Nghị quyết Trung ương 2 (khóa
VIII) về “Định hướng chiến lược giáo dục đào tạo trong thời kỳ cơng nghiệp hóa,
hiện đại hóa và nhiệm vụ đến năm 2000”, Thông báo số 214 - TB/TW ngày
03/5/1999 của Thường vụ Bộ chính trị (Khóa VIII) về “Đề án nâng cao chất lượng
và hiệu quả giảng dạy, học tập các bộ môn khoa học Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí

Minh trong các trường ĐH, CĐ”, Nghị quyết Trung ương 5 (khóa IX) về “Nhiệm
vụ chủ yếu của cơng tác tư tưởng lý luận trong tình hình mới”, Quyết định số
494/QĐ-TTg ngày 24/6/2002 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt đề án “Một số
biện pháp nâng cao chất lượng và hiệu quả giảng dạy, học tập các bộ mơn khoa
học Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh trong các trường đại học, cao đẳng, mơn
chính trị trong các trường trung học chuyên nghiệp và dạy nghề”. Cùng các chỉ thị
về đẩy mạnh nghiên cứu, tuyên truyền, giáo dục tư tưởng Hồ Chí Minh như: Chỉ thị
số 23 - CT/TW ngày 27 tháng 3 năm 2003, Chỉ thị số 06 - CT/TW ngày 07 tháng 11
năm 2006 của Bộ chính trị về tổ chức cuộc vận động “Học tập và làm theo tấm
gương đạo đức Hồ Chí Minh”, Chỉ thị 03-CT/TW ngày 14 tháng 5 năm 2011, Chỉ
thị số 05-CT/TW ngày 15/5/2016 của Bộ Chính trị về việc “Đẩy mạnh học tập và
làm theo tấm gương đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh”…
Ngồi ra cịn có một số các cơng trình đã bước đầu chú ý phân tích, đánh giá
thực trạng giảng dạy học tập các bộ môn khoa học Mác - Lênin, TTHCM và đề xuất
giải pháp nhằm đổi mới nội dung chương trình, phương pháp giảng dạy và học tập
các bộ môn khoa học Mác - Lênin, TTHCM trong các trường ĐH, CĐ như: Đề tài
Khoa học - công nghệ cấp nhà nước (giai đoạn 1991 - 1995) KX10 - 08 “Đổi mới
phương pháp giảng dạy các bộ môn khoa học Mác - Lênin ở Việt Nam” do GS.TS
Nguyễn Hữu Vui làm chủ nhiệm, Đề tài khoa học cấp bộ có cơng trình nghiên cứu
(Năm 2002 - 2003): “Vấn đề dạy và học các bộ mơn khoa học Mác - Lênin, tư
tưởng Hồ Chí Minh trong các trường đại học ở Hà Nội, thực trạng và giải pháp, do
TS. Nguyễn Duy Bắc của Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh chủ nhiệm.
Cơng trình “Phát triển con người và nguồn nhân lực trong thời kỳ đẩy mạnh công
3


nghiệp hóa, hiện đại hóa” của GS.TS Phạm Minh Hạc (Nxb Chính trị quốc gia, Hà
Nội, 2001). Ngồi ra cịn có những cơng trình tập thể khác: “Qn triệt, vận dụng
Nghị quyết Đại hội IX, nâng cao chất lượng giảng dạy lý luận Mác - Lênin, tư
tưởng Hồ Chí Minh”, của Trung tâm bồi dưỡng cán bộ giảng dạy lý luận Mác Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh, Đại học quốc gia Hà Nội do PGS.TS. Vũ Văn

Hiền (Chủ biên), (Nxb Chính trị quốc gia Hà Nội 2002); “Một số vấn đề lý luận và
thực tiễn về dạy và học môn học Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh trong
trường đại học” do TS. Nguyễn Duy Bắc (chủ biên), (Nxb Chính trị quốc gia, Hà
Nội, năm 2004); “Một số vấn đề phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu về
Hồ Chí Minh”, do PGS Song Thành (Chủ biên), (Nxb chính trị quốc gia, Hà Nội,
năm 1997), “Góp phần nâng cao chất lượng giảng dạy và đổi mới nội dung chương
trình các mơn khoa học Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh”, do TS. Lương Gia
Ban (chủ biên), (Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2002)…
Nhìn chung, các cơng trình trên cho thấy Đảng, Nhà nước, ngành Giáo dục Đào tạo và các trường Học viện, ĐH, CĐ đã ln quan tâm và có đóng góp to lớn
đến việc nâng cao chất lượng và hiệu quả giảng dạy và học tập các bộ môn khoa
học Mác - Lênin, TTHCM trong các trường Học viện, ĐH, CĐ ở nước ta hiện nay.
Riêng về bộ mơn TTHCM có những bài viết, tạp chí và cơng trình khoa học có đề
cập đến một vài khía cạnh giảng dạy và học tập môn TTHCM như: “Nghiên cứu kết
quả học tập học phần tư tưởng Hồ Chí Minh của sinh viên trường đại học sư phạm,
đại học Huế” của tác giả Lê Hồ Sơn, Tạp chí Dạy và học ngày nay, số 9 - 2017,
“Bồi dưỡng ý thức và phương pháp tự học cho sinh viên trường đại học sư phạm Hà
Nội 2 theo tư tưởng Hồ Chí Minh - Thực trạng và giải pháp” của tác giả Phạm Thị
Thúy Vân, Tạp chí Giáo dục, số 413 - 2017. Cơng trình nghiên cứu “Phương pháp
giảng dạy mơn tư tưởng Hồ Chí Minh cho sinh viên dân tộc trường Cao đẳng sư
phạm” của Âu Thị Hồng Thắm (Nxb Đại học sư phạm, Hà Nội, năm 2007), Nghiên
cứu ở trình độ luận văn thạc sĩ có cơng trình nghiên cứu: “Phương pháp giáo dục
mơn tư tưởng Hồ chí Minh cho sinh viên Đại học sư phạm Hà Nội trong điều kiện

4


ngày nay”, Luận văn thạc sĩ Chính trị học của tác giả Nguyễn Thị Kim Tuyến, Viện
Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam, Học viện Khoa học xã hội, năm 2017…
Tuy nhiên, cho đến nay chúng ta vẫn chưa có một cơng trình nào đánh giá
một cách tồn diện về thực trạng và giải pháp của hoạt động giảng dạy học tập bộ

môn TTHCM. Đặc biệt là vấn đề dạy học TTHCM cho SV trường CĐSP Tây Ninh
cũng chưa có cơng trình chun biệt nào đề cập một cách có hệ thống. Vì vậy, việc
thực hiện đề tài: “Vấn đề dạy học mơn tư tưởng Hồ Chí Minh cho sinh viên trường
Cao đẳng sư phạm tỉnh Tây Ninh hiện nay” là một cố gắng bước đầu nhằm góp
phần vào việc xem xét đánh giá khách quan vấn đề giảng dạy và học tập môn
TTHCM cho SV trường CĐSP tỉnh Tây Ninh.
3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
3.1. Mục đích nghiên cứu
Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực tiễn dạy học mơn TTHCM, từ đó đề
xuất các giải pháp nhằm nâng cao chất lượng dạy và học môn TTHCM cho SV
trường CĐSP Tây Ninh trong thời gian tới.
3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu
Từ cơ sở lý luận của dạy học môn TTHCM ở trường ĐH, CĐ, đề tài sẽ tổng
kết, đánh giá thực trạng dạy học môn TTHCM ở trường CĐSP Tây Ninh. Từ đó, đề
xuất một số giải pháp nâng cao chất lượng dạy và học môn TTHCM cho SV trường
CĐSP Tây Ninh trong thời gian tới.
4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu
4.1. Đối tƣợng nghiên cứu
Vấn đề dạy và học môn TTHCM cho SV trường CĐSP Tây Ninh.
4.2. Phạm vi nghiên cứu
Luận văn tập trung nghiên cứu, khảo sát tỉnh hình dạy học mơn TTHCM để
làm rõ những vấn đề sau:
Về nội dung: Luận văn nghiên cứu lý luận dạy học nói chung, dạy học
TTHCM nói riêng và các giải pháp dạy và học mơn TTHCM ở trường CĐSP Tây
Ninh hiện nay.
5


Về địa bàn khảo sát thực trạng: Trường CĐSP Tây Ninh, số lượng 191 SV
(năm thứ 2); 06 GVLLCT.

Thời gian khảo sát thực trạng: 5 năm trở lại đây (2013 - 2018)
5. Cơ sở lý luận và phƣơng pháp nghiên cứu
5.1. Cơ sở lý luận
Cơ sở lý luận chung cho nghiên cứu đề tài là chủ nghĩa duy vật biện chứng
và chủ nghĩa duy vật lịch sử trong triết học Mác - Lênin, quan điểm của Đảng,
TTHCM.
5.2. Các phƣơng pháp nghiên cứu
5.2.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận
- Phân tích tư liệu lý luận để tìm hiểu tình hình nghiên cứu có liên quan.
- Đề tài sử dụng phương pháp chính là phương pháp lịch sử và lơgic để nhằm
tìm hiểu nội dung chính của vấn đề dạy học mơn TTHCM.
5.2.2. Nhóm các phương pháp nghiên cứu thực tiễn
- Phương pháp điều tra: dùng phiếu điều tra với các câu hỏi đóng và mở;
bằng quan sát, phỏng vấn GV, SV về dạy học môn TTHCM.
- Phương pháp tổng kết kinh nghiệm để đánh giá thực trạng dạy học môn
TTHCM tại trường CĐSP Tây Ninh.
- Phương pháp nghiên cứu sản phẩm hoạt động: nghiên cứu tài liệu, hồ sơ
giáo dục của nhà trường, kết quả học tập của SV.
5.2.3. Các phương pháp nghiên cứu hỗ trợ khác
- Phương pháp chuyên gia được dùng để lấy ý kiến về các vấn đề liên quan
đến đề tài.
- Phương pháp thống kê toán học được dùng để xử lý số liệu.
6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn
Kết quả nghiên cứu của luận văn có thể được làm tài liệu tham khảo cho các
trường CĐSP có điều kiện tương đồng với trường CĐSP Tây Ninh về: Xây dựng
tiêu chuẩn, kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ GV giảng dạy các môn LLCT; Xây
dựng kế hoạch thực hiện những hoạt động dạy học môn TTHCM cho SV ở nhà
6

trường, xác định tiêu chuẩn đánh giá SV; Xây dựng chương trình, nội dung, phương
pháp dạy học mơn TTHCM; Là tài liệu tham khảo về đổi mới phương pháp dạy học
nói chung và dạy TTHCM nói riêng trên địa bàn cả nước.
7. Kết cấu của luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận và tài liệu tham khảo, Luận văn có phần nội
dung được chia thành 03 chương với 8 tiết.

7


Chƣơng 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN DẠY HỌC MÔN TƢ TƢỞNG HỒ CHÍ MINH
Ở TRƢỜNG ĐẠI HỌC, CAO ĐẲNG
1.1. Quan điểm, chủ trƣơng của Đảng và Nhà nƣớc về dạy học mơn tƣ
tƣởng Hồ Chí Minh
Trong q trình lãnh đạo cách mạng Việt Nam, Đảng ta vận dụng chủ nghĩa
Mác - Lênin cùng nội dung TTHCM vào thực tiễn cách mạng nước ta. Trên cơ sở
nghiên cứu lý luận và tổng kết thực tiễn trên, tại Đại hội VII (tháng 6/1991) Đảng ta
lần đầu tiên đã đưa ra khái niệm về TTHCM và khẳng định: “Cùng với chủ nghĩa
Mác - Lênin, Đảng nêu cao tư tưởng Hồ Chí Minh” [15, tr.127]. Tại đại hội Đảng
XI trong Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội
(Bổ sung, phát triển năm 2011, Đảng đã đưa ra định nghĩa tương đối đầy đủ về
TTHCM: “Tư tưởng Hồ Chí Minh là một hệ thống quan điểm tồn diện và sâu sắc
về những vấn đề cơ bản của cách mạng Việt Nam, kết quả của sự vận dụng và phát
triển sáng tạo chủ nghĩa Mác - Lênin vào điều kiện cụ thể của nước ta, kế thừa và
phát triển các giá trị truyền thống tốt đẹp của dân tộc, tiếp thu tinh hoa văn hoá nhân
loại; là tài sản tinh thần vô cùng to lớn và quý giá của Đảng và dân tộc ta, mãi mãi
soi đường cho sự nghiệp cách mạng của nhân dân ta giành thắng lợi” [23, tr.88].
Từ sau Đại hội VII (1991) của Đảng đến nay, hoạt động tuyên truyền, giáo
dục TTHCM đạt được những kết quả quan trọng góp phần động viên các tầng lớp

nhân dân sống, chiến đấu, lao động và học tập theo gương Bác Hồ vĩ đại. Tuy vậy,
nội dung giáo dục TTHCM chưa thống nhất và chưa đạt được chiều sâu tư tưởng, lý
luận. Chậm đưa TTHCM thành môn học trong các trường ĐH, CĐ, các trường
trung học chuyên nghiệp, dạy nghề và chưa có chương trình thích hợp trong các bậc
phổ thông. Chưa tạo được phong trào học tập và làm theo TTHCM sâu rộng trong
Đảng và nhân dân. Việc đấu tranh bảo vệ TTHCM chưa chủ động, kịp thời và sắc
bén. Nguyên nhân của những yếu kém, khuyết điểm nói trên chủ yếu là do khơng ít
cấp uỷ, tổ chức đảng chưa nhận thức sâu sắc về vai trị, vị trí TTHCM, về trách
nhiệm tổ chức nghiên cứu công tác tuyên truyền, giáo dục tư tưởng của Người.
8


Trong phương hướng phát triển giáo dục đào tạo, đại hội Đảng lần thứ IX,
2001 đã xác định nhiệm vụ chủ yếu: “Tăng cường giáo dục chính trị, tư tưởng, đạo
đức, lối sống cho học sinh, sinh viên. Cải tiến việc giảng dạy và học tập các bộ môn
khoa học Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh ở các trường đại học, cao đẳng,
trung học chuyên nghiệp và dạy nghề” [20, tr.110 - 111]. Công tác giảng dạy, học
tập lý luận Mác - Lênin, TTHCM góp phần nâng cao chất lượng, hiệu quả giáo dục
và đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài. Giáo dục đào tạo phải gắn liền dạy chữ với
dạy nghề, trong đó dạy người là mục đích cao nhất.
Để nâng cao chất lượng và hiệu quả giảng dạy, học tập các môn khoa học
Mác - Lênin, TTHCM trong các trường ĐH và CĐ. Ban khoa giáo Trung ương đã
phối hợp với Bộ Giáo dục và Đào tạo xây dựng đề án nâng cao chất lượng và hiệu
quả giảng dạy và học tập các môn khoa học Mác - Lênin, TTHCM. Ngày 24-6-2002
Thủ tướng Chính phủ đã ra Quyết định số 494/QĐ-TTg phê duyệt đề án “Một số
biện pháp nâng cao chất lượng và hiệu quả giảng dạy, học tập các bộ môn khoa
học Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh trong các trường đại học, cao đẳng”.
Trong đó đề cập đến các nội dung quan trọng như nội dung chương trình, giáo trình,
đổi mới phương pháp giảng dạy, học tập; đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao trình độ,
chất lượng đội ngũ GV các bộ môn khoa học Mác - Lênin, TTHCM trong các

trường ĐH, CĐ. Đây là cơ sở chỉ đạo để việc giảng dạy, học tập các môn khoa học
Mác - Lênin ở các trường ĐH, CĐ ngày càng được nâng cao và chuẩn bị cho những
bước phát triển tiếp theo.
Để khẳng định vị trí, vai trị của các mơn khoa học Mác - Lênin, TTHCM
trong các trường ĐH, CĐ, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã ban hành Quyết định số
02/2004/QĐ-BGD&ĐT về việc thi cuối khố các mơn khoa học Mác - Lênin,
THCM. Theo quyết định này các trường ĐH, CĐ sẽ tổ chức thi từ năm học 2005
theo công văn hướng dẫn của Bộ Giáo dục và Đào tạo.
Nhận thức được vị trí, vai trị, tầm quan trọng, ý nghĩa to lớn của TTHCM.
Ban bí thư Trung ương Đảng ra các chỉ thị quan trọng. Chỉ thị số 23 - CT/TW ngày
27 tháng 3 năm 2003 về việc đẩy mạnh nghiên cứu, tuyên truyền, giáo dục TTHCM
9


trong giai đoạn mới, mục đích là làm cho tồn Đảng, toàn dân, toàn quân nhận thức
sâu sắc nguồn gốc, nội dung, giá trị, vai trò của TTHCM. Chỉ thị này cũng đã nhấn
mạnh đến công tác giáo dục TTHCM trong nhà trường. Cần sớm tổ chức biên soạn
giáo trình và sách giáo khoa thống nhất về TTHCM phù hợp với từng cấp học, bậc
học. Chuẩn bị kỹ đội ngũ giáo viên, giảng viên, báo cáo viên về TTHCM. Bảo đảm
cơ sở vật chất, kỹ thuật, sách báo, tài liệu, phim ảnh, tổ chức sinh hoạt ngoại khoá,
tham quan bảo tàng, di tích lịch sử cách mạng, tiếp xúc nhân chứng lịch sử....phục
vụ cho việc dạy và học TTHCM. Tìm nhiều hình thức khuyến khích, động viên,
nâng cao chất lượng dạy, học TTHCM trong các trường học.
Trước yêu cầu tăng cường cơng tác tư tưởng trong tình hình mới, sự ra đời
của Chỉ thị số 06 - CT/TW ngày 07 tháng 11 năm 2006 về tổ chức cuộc vận động
“Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh”. Chỉ thị 03 - CT/TW ngày
14 tháng 5 năm 2011, Chỉ thị số 05 - CT/TW 15/5/2016 của Bộ Chính trị về việc
đẩy mạnh học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh, trong đó u cầu
phải biên soạn chương trình, giáo trình về tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí
Minh để giảng dạy trong hệ thống giáo dục quốc dân và các học viện, trường chính

trị, trường đạo tạo, bồi dưỡng cán bộ các cấp, bảo đảm phù hợp với từng cấp học,
bậc học và với yêu cầu giáo dục, đào tạo toàn diện.
1.2. Tầm quan trọng của việc dạy học môn tƣ tƣởng Hồ Chí Minh ở các
trƣờng đại học, cao đẳng
1.2.1. Vị trí, vai trị của dạy học tư tưởng Hồ Chí Minh đối với sinh viên các
trường đại học, cao đẳng
Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh ln quan tâm chăm lo đến thế hệ trẻ, trong
đó có SV. Người thường xuyên thăm hỏi, động viên họ, khuyến khích họ miệt mài
học tập và không ngừng tu dưỡng đạo đức cách mạng, để trở thành những người có
đức, có tài, đóng góp sức mình vào sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Người
coi SV là nhân tố hàng đầu, nhân tố quyết định vận mệnh của đất nước sau này.
Người rất quan tâm đến sự nghiệp giáo dục và đào tạo. “Trồng người” đó là yêu cầu
khách quan, vừa cấp bách, vừa lâu dài của cách mạng. Hồ Chí Minh nói “vì lợi ích
10


mười năm thì phải trồng cây, vì lợi ích trăm năm thì phải trồng người” [44, tr.222].
Việc “trồng người”, bồi dưỡng thế hệ cách mạng cho đời sau là những việc làm rất
cần thiết và là việc đầu tiên theo quan điểm của Hồ Chí Minh.
Muốn xây dựng CNXH, trước hết cần có những con người XHCN. Đó
những con người tiên tiến, tiêu biểu của con người mới XHCN, có thể làm gương
cho người khác, từ đó lơi cuốn xã hội đẩy mạnh việc xây dựng con người mới
XHCN và những con người tiên tiến đó khơng ngừng hồn thiện, nâng cao. Bên
cạnh đó việc “trồng người”, xây dựng con người mới phải được thường xuyên đẩy
mạnh trong suốt tiến trình đi lên CNXH và phải đạt được những kết quả cụ thể qua
từng chặng đường của thời kỳ quá độ. Từ đó thấy được cái tốt để phát huy, vạch rõ
cái chưa tốt để khắc phục, không được xao nhãng việc “trồng người”. Chiến lược
“trồng người” là một trọng tâm, hợp thành của chiến lược phát triển kinh tế - xã hội.
Để thực hiện chiến lược “trồng người” cần có nhiều biện pháp, nhưng giáo dục và
đào tạo là biện pháp quan trọng bậc nhất. Nội dung và phương pháp giáo dục phải

tồn diện về cả đức, trí, thể, mỹ, phải đặt đạo đức, lý tưởng và tình cảm cách mạng,
lối sống XHCN lên hàng đầu. Hai mặt đức, tài thống nhất với nhau, khơng tách rời
nhau, trong đó đức là gốc, là nền tảng cho tài năng phát triển.
Việc giảng dạy, học tập môn TTHCM trong các trường ĐH, CĐ là một yêu
cầu khách quan, một nhu cầu của xã hội tiên tiến, hiện đại. Mơn TTHCM có vị trí
quan trọng trong mục tiêu chiến lược về giáo dục và đào tạo tồn diện của nhà
trường XHCN. Mơn học TTHCM góp phần trang bị cho người học thêm tri thức
trực tiếp cung cấp tri thức khoa học, lý luận để xây dựng thế giới quan, nhân sinh
quan, phương pháp luận khoa học. Nhận thức được quy luật phát triển xã hội Việt
Nam, trên cơ sở đó góp phần hồn thành lý luận đổi mới về kinh tế, chính trị, xã
hội… của sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, góp phần giáo dục cho SV phát
huy truyền thống đồn kết, ý chí tự lực tự cường, lịng yêu nước, yêu CNXH…. xây
dựng con người mới XHCN phấn đấu khơng ngừng cho sự nghiệp giải phóng dân
tộc, xã hội và con người. SV, thanh niên ngày nay là đội ngũ trí thức XHCN ngày
càng có vai trị vơ cùng quan trọng đối với sự nghiệp đổi mới và xây dựng CNXH,
11


cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Thơng qua việc nghiên cứu, học tập
TTHCM sẽ có tác dụng to lớn trong việc giáo dục chính trị, tư tưởng cho SV thành
những con người tương lai có bản lĩnh chính trị vững vàng, có lý tưởng cách mạng,
có phẩm chất đạo đức tốt. Như lời nhận định của tác giả Lương Gia Ban chủ biên
của cuốn sách Góp phần nâng cao chất lượng giảng dạy và đổi mới nội dung
chương trình các mơn khoa học Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh: “Chỉ khi nào
những kiến thức, quan điểm, lập trường, đạo đức, lẽ sống cách mạng của chủ nghĩa
xã hội khoa học và TTHCM trở thành máu thịt, trở thành ý chí khát vọng, trở thành
nghị lực, tình cảm chi phối hành động trong đời sống SV thì khi ra trường họ mới
trở thành một con người hữu ích cho xã hội” [2, tr.16].
Môn học TTHCM, trên cơ sở thế giới quan khoa học sẽ giúp SV định hướng
suy nghĩ và hành động, vận dụng, thực hiện đúng các quan điểm, đường lối, chính

sách của Đảng và Nhà nước. Giáo dục ý thức đạo đức, lối sống cho SV, xây dựng
quan hệ đạo đức mới, xác lập lối sống tiến bộ trong cộng đồng SV. Có ý nghĩa nền
tảng hết sức căn bản, trang bị những tri thức, lý luận cơ bản để hình thành cốt lõi tư
tưởng chính trị của SV.
1.2.2. Giá trị và ý nghĩa của việc dạy học tư tưởng Hồ Chí Minh đối với sinh
viên các trường đại học, cao đẳng
Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ IX đã nhấn mạnh: “Tư tưởng Hồ Chí Minh
soi đường cho cuộc đấu tranh của nhân dân ta giành thắng lợi, là tài sản tinh thần to
lớn của Đảng và dân tộc ta” [20, tr.84]. TTHCM có giá trị to lớn soi đường, chỉ lối
cho Đảng và nhân dân Việt Nam trên con đường xây dựng đất nước vì mục tiêu:
dân giàu, nước mạnh, xã hội cơng bằng, dân chủ, văn minh. Vì vậy, phải nghiêm túc
học tập TTHCM để nâng cao tư duy lý luận, rèn luyện bản lĩnh chính trị, nâng cao
đạo đức cách mạng, năng lực công tác, thực hiện tốt các nhiệm vụ cách mạng trọng
đại của Đảng, của Nhà nước ta trên con đường quá độ lên CNXH.
Nghiên cứu học tập TTHCM giúp thế hệ trẻ nói chung, SV trong các trường
ĐH, CĐ nói riêng sẽ có những kiến thức, quan điểm, lập trường, đạo đức lẽ sống
cách mạng của CNXH, là những chiến sĩ xung kích hàng đầu trên lĩnh vực tư tưởng
12


văn hóa, chính trị, khoa học, lao động, sản xuất, trong sự nghiệp đổi mới, sự nghiệp
xây dựng CNXH, đập tan những luận điểm sai trái của các thế lực thù địch với cách
mạng đang thực hiện âm mưu “diễn biến hịa bình” gây ra. Giáo dục TTHCM góp
phần đào tạo thế hệ trẻ, những SV thành những chiến sĩ đi tiên phong trong công
cuộc bảo vệ và xây dựng đất nước Việt Nam đàng hoàng hơn và to đẹp hơn.
Việc tăng cường vai trò giáo dục TTHCM sẽ giúp SV lựa chọn các giá trị
nhân cách SV Việt Nam. Nó thể hiện là người hiếu học, ham hiểu biết, cầu thị, sống
có nghĩa có tình mang đậm bản sắc dân tộc văn hóa dân tộc. Những giá trị mà SV
định hướng thể hiện tính thiết thực, tính thực tế, phù hợp với xã hội đang thực hiện
quá trình đổi mới theo định hướng XHCN. Đây là những giá trị được xây dựng trên

nền tảng thế giới quan TTHCM và nhân sinh quan cộng sản chủ nghĩa giúp SV xác
lập lối sống riêng của bản thân lành mạnh, cởi mở hịa nhã, động cơ học tập đúng
đắn vươn lên vì tương lai, tiền đồ tươi sáng của dất nước đáp ứng được yêu cầu và
nhiệm vụ của con người mới XHCN.
Nghiên cứu học tập TTHCM giúp SV học tập và rèn luyện đạo đức cách
mạng, một kho tàng vô giá đối với thế hệ trẻ ngày nay và muôn đời sau đó là những
phẩm chất cao quý: trung với nước, hiếu với dân, yêu thương con người, cần, kiệm
liêm chính, chí cơng vơ tư, có tinh thần quốc tế trong sáng. Hồ Chí Minh yêu cầu
mỗi con người chúng ta phải kiên trì rèn luyện trong đấu tranh, cơng tác và học tập
hàng ngày. Người nói: “Đạo đức cách mạng khơng phải từ trên trời rơi xuống. Nó
do đấu tranh rèn luyện bền bỉ hàng ngày mà phát triển và củng cố cũng như ngọc
càng mài càng sáng, vàng càng luyện càng trong” [46, tr.612]. Qua đó, có thể thấy
trong suốt cuộc đời hoạt động của mình, Hồ Chí Minh rất chú ý đến vấn đề đạo đức.
Từ những tác phẩm đầu tiên cho đến Di chúc, Người luôn ân cần dạy bảo chúng ta
đạo lý làm người cách mạng, đạo đức cộng sản chủ nghĩa cao đẹp. Người căn dặn:
“Mỗi đảng viên và cán bộ phải thật sự thấm nhuần đạo đức cách mạng, thật sự cần
kiệm liêm chính, chí cơng vơ tư. Phải giữ gìn Đảng ta thật trong sạch, phải xứng
đáng là người lãnh đạo, là người đầy tớ thật trung thành của nhân dân”. [47, tr.611].

13


Đối với thanh niên, Người đặc biệt căn dặn và nhắc nhở: “Đồn viên và
thanh niên ta nói chung đều tốt, mọi việc đều hăng hái xung phong, không ngại khó
khăn, có chí tiến thủ. Đảng cần phải chăm lo giáo dục đạo đức cách mạng cho họ,
đào tạo họ thành những người thừa kế xây dựng chủ nghĩa xã hội vừa “hồng”, vừa
“chuyên”. Bồi dưỡng thế hệ cách mạng cho đời sau là một việc rất quan trọng và rất
cần thiết”. [47, tr.612], tức là những con người mới vừa có phẩm chất đạo đức cách
mạng, vừa có năng lực công tác. Người đã thực sự khởi xướng một cuộc cách mạng
triệt để nhất trong lĩnh vực đạo đức ở nước ta. Đạo đức mới, đạo đức cách mạng do

Hồ Chí Minh truyền bá và giáo dục đã làm cho nhân dân ta đứng lên kiên quyết đấu
tranh vì thắng lợi hoàn toàn của Tổ quốc và hoàn thành độc lập dân tộc, thống nhất
đất nước và mục tiêu xây dựng thành công CNXH trên đất nước ta.
Như vậy, việc nghiên cứu giảng dạy, học tập TTHCM có những giá trị và ý
nghĩa to lớn, nhận thức môn học để thấm nhuần sâu sắc hệ thống quan điểm và
phương pháp cách mạng Hồ Chí Minh, vị lãnh tụ kiệt suất của cả dân tộc, bộ óc tư
duy từ thực tiễn trở thành lý luận, nâng cao thêm lòng yêu nước, tinh thần và thái độ
phục vụ nhân dân. Vì vậy việc giảng dạy lý luận Mác - Lênin, TTHCM ln giữ vai
trị quan trọng ở các trường ĐH, CĐ nhằm bồi dưỡng thế giới quan, nhân sinh quan
cho SV, là khâu trọng yếu trong cơng tác tư tưởng chính trị của nhà trường.
1.3. Những yêu cầu và nguyên tắc thực hiện dạy học mơn tƣ tƣởng Hồ
Chí Minh ở trƣờng đại học, cao đẳng
1.3.1. Yêu cầu thực hiện trong dạy học mơn tư tưởng Hồ Chí Minh
1.3.1.1. u cầu đối với người dạy
Đội ngũ GV là người truyền thụ kiến thức nội dung mơn học TTHCM. Việc
truyền đạt có tốt hay không điều cốt yếu là do đội ngũ GV. Muốn vậy, GV phải
thực hiện những yêu cầu sau:
Một là, GV phải Nắm vững tiểu sử, quá trình hoạt động với các bài nói, bài
viết của Chủ tịch Hồ Chí Minh. Những luận điểm lý luận quan trọng của Người đều
được đúc rút từ khảo sát lý luận và tổng kết thực tiễn, từ trải nghiệm trong cuộc đời
hoạt động cách mạng đầy sóng gió của Người. Mỗi luận điểm đều có nguồn gốc,
14


hồn cảnh ra đời và q trình hình thành, phát triển hồn thiện. Vì vậy GV giảng
dạy TTHCM, hơn ai hết phải có hiểu biết sâu sắc về thân thế, sự nghiệp Hồ Chí
Minh, đặc biệt là những hoạt động của Người liên quan đến việc hình thành, bổ
sung sáng tạo các luận điểm cách mạng và sự vận dụng những luận điểm đó vào
thực tiễn cách mạng ở nước ta.
GV phải nhuần nhuyễn phương pháp lịch sử cụ thể, đến mức thành cảm

hứng, nhiệt huyết truyền đạt cho người học, tạo thành một phong cách học tập,
nghiên cứu TTHCM đảm bảo sự nghiêm túc, khoa học để vận dụng phù hợp vào
việc làm cụ thể.
Hai là, GV giảng dạy phải nắm vững các nguồn gốc lý luận trực tiếp dẫn tới
hình thành luận điểm cách mạng của Hồ Chí Minh. Nắm vững những nguồn gốc cụ
thể, quan trọng hơn là ý nghĩa phương pháp luận của vấn đề đó đối với cả người dạy
và người học. Để giúp ta hình thành phương pháp làm việc khoa học, hiệu quả hơn.
Để bài giảng TTHCM không nông cạn, kém hấp dẫn, lý luận khơ khan người
dạy cần có một phơng văn hóa sâu rộng trên nhiều lĩnh vực, những truyền thống tư
tưởng văn hóa, các học thuyết lớn cổ kim, Đơng - Tây mà Hồ Chí Minh đã chú
trọng kế thừa tinh hoa để phục vụ thiết thực trong hoạch định đường lối cách mạng
và các chính sách phát triển kinh tế - xã hội.
Ba là, hiểu rõ những vấn đề khoa học, lý luận cơ bản mà TTHCM đề cập, có
phương pháp liên ngành
Để có bài giảng sâu sắc cần có phơng kiến thức rộng và sâu về các mơn khoa
học khác, muốn vậy cần phải đọc và tích lũy qua cả một quá trình. Khi giảng
TTHCM cần hiểu biết Triết học, Lịch sử Đảng cộng sản Việt Nam, Lịch sử phong
trào cộng sản và công nhân quốc tế, Đường lối cách mạng của Đảng cộng sản Việt
Nam, Đạo đức học, Văn hóa học…Việc có hiểu biết tốt các khoa học liên quan đến
Hồ Chí Minh học, sẽ giúp cho việc giảng dạy Hồ Chí Minh học nói chung và
TTHCM thêm sâu sắc, hiệu quả.
Bốn là, Thừa kế những nhận định, đánh giá của Đảng ta, các vị lãnh đạo,
Đảng, Nhà nước, nghiên cứu của các học giả lớn về Hồ Chí Minh
15


Để giảng dạy tốt TTHCM đòi hỏi GV phải nghiên cứu các văn kiện Đảng từ
Đại hội II năm 1951 cho đến Đại hội XII, các bài nói, bài viết của các đồng chí lãnh
đạo Đảng, Nhà nước qua các thời kỳ, để càng có thêm bản lĩnh chính trị, lập trường
vững chắc trong vận dụng, phát triển TTHCM trong sự nghiệp đổi mới.

GV giảng dạy cần sáng suốt phân biệt đúng sai, thật giả, trong các ấn phẩm
về Hồ Chí Minh. GV phải tích cực tìm hiểu kết quả tiến bộ trong các nghiên cứu về
Hồ Chí Minh, để nâng cao tính khoa học, chất lượng nghiên cứu, giảng dạy
TTHCM. Mặt khác, dám lên tiếng bác bỏ một cách khoa học những sai trái trong
các luận điệu xuyên tạc, bơi nhọ Hồ Chí Minh.
Năm là, bản thân người thầy phải đạt đến sự nhất quán giữa công việc với
đời tư, giữa nói và làm, thì lúc đó tấm gương của người thầy mới thực sự sáng,
những kiến thức của bộ môn TTHCM do thầy truyền thụ mới thực sự đạt tới giá trị
chân, thiện, mỹ.
Chủ tịch Hồ Chí Minh là người đạt tới sự thống nhất chặt chẽ giữa nói và
làm, giữa giáo dục đạo đức và nêu gương đạo đức. Người cho rằng: “Một tấm
gương sống cịn có giá trị hơn một trăm bài diễn văn tuyên truyền” [40, tr.284].
Người thầy phải xây dựng cho mình kế hoạch phấn đấu cụ thể, tỉ mỉ, thiết thực,
phương pháp thực hiện tự giáo dục, rèn luyện phải tránh hình thức, phơ trương. Phải
đẩy mạnh thực hiện tự phê bình và phê bình. Coi đây là vũ khí sắc bén, là động lực
bên trong giúp cho mỗi cán bộ, đảng viên, GV phát huy ưu điểm, khắc phục khuyết
điểm, không ngừng vươn lên hồn thiện về phẩm chất chính trị, đạo đức, lối sống,
thực sự là “tấm gương sáng” về nói đi đôi với làm.
1.3.1.2. Yêu cầu đối với người học
SV phải hiểu được ý nghĩa của việc học tập, nghiên cứu TTHCM, biết vận
dụng TTHCM vào xem xét các vấn đề thực tiễn xã hội, đặc biệt là vấn đề giáo dục.
Biết cập nhật kiến thức, nghiên cứu, phân tích, đánh giá những tài liệu cuả
chủ tịch Hồ Chí Minh và những tài liệu của các tác giả viết về Người. Biết phân
tích, phân loại nội dung TTHCM qua các tác phẩm.

16


SV phải có trách nhiệm cao trong nghiên cứu học tập TTHCM, vận dụng
TTHCM vào giáo dục và thực tiễn xã hội. SV có ý thức tự giác và kỷ luật, chủ động

trong học tập, chuyên cần, hoàn thành các nhiệm vụ mà GV giao phó. Tích cực
tham gia thảo luận, đưa ra các vấn đề thắc mắc cho GV giải đáp cùng tìm hiểu khai
thác, nội dung bài học để đảm bảo có chất lượng, hiệu quả mơn học TTHCM.
Trong các giờ học trên lớp, SV cần tập trung chú ý, ghi chép cẩn thận những
nội dung trọng tâm của bài học, sau đó nên ơn lại các bài đã học, làm các bài tập
GV đã giao. Muốn hiểu bài tại lớp thì mỗi SV cần chú ý nghe giảng, trao đổi ngay
với GV tại lớp nếu gặp những vấn đề GV đưa ra mà mình chưa hiểu. Học xong bài
học, SV cần ôn tập, cũng cố kiến kiến thức, lưu lại những kiến thức mình đã học
bằng cách làm các bài tập GV đã giao.
Mỗi SV cần đọc trước giáo trình, tài liệu, thực hiện tốt việc “học mới, ôn
cũ”. vận dụng được kiến thức cũ để giải thích kiến thức mới đồng thời từ kiến thức
mới phải hiểu sâu hơn kiến thức cũ. Đối với mỗi môn học TTHCM, SV cần có sự
kết hợp các mơn có liên quan kiến thức hỗ trợ, giải thích cho nhau (tích hợp, liên
mơn) đặc biệt là các mơn lý luận chính trị. Vì vậy, mỗi SV cần biết kết hợp, vận
dụng những kiến thức của những môn đã học để phục vụ cho việc học tập môn
TTHCM đạt hiệu quả cao nhất.
1.3.2. Nguyên tắc thực hiện trong dạy học môn tư tưởng Hồ Chí Minh
1.3.2.1. Nắm vững học thuyết của chủ nghĩa Mác - Lênin
Nắm vững học thuyết của chủ nghĩa Mác - Lênin là nắm vững những quan
điểm cơ bản của chủ nghĩa duy vật biện chứng và chủ nghĩa duy vật lịch sử của học
thuyết Mác - Lênin. Chủ nghĩa Mác - Lênin với các bộ phận lý luận cấu thành của
nó là cơ sở thế giới quan, phương pháp luận, nguồn gốc tư tưởng lý luận trực tiếp
quyết định bản chất cách mạng, khoa học của TTHCM. Hồ Chí Minh là người trung
thành, vận dụng và phát triển sáng tạo Chủ nghĩa Mác - Lênin vào điều kiện cụ thể
của Việt Nam. Người nhấn mạnh đến nét đặc sắc của chủ nghĩa Mác - Lênin là tính
biện chứng, là khoa học và cách mạng, là sự thống nhất hữu cơ giữa lý luận và thực
tiễn. Chủ nghĩa Mác - Lênin được soi sáng bởi một thế giới quan khoa học hoàn bị,
17

triệt để, đó là duy vật biện chứng và phép biện chứng duy vật. Phát kiến về bản chất
của lịch sử của Mác sở dĩ có tính vạch thời đại vì ơng đã lý giải một cách đúng đắn
và triệt để bản chất của lịch sử, ông không chỉ thấy mọi sự biến thiên của lịch sử
đều có căn nguyên là kinh tế mà còn thấy nhân tố kinh tế không phải là cái duy nhất
quyết định lịch sử. Mác cịn nhìn rất sâu phép biện chứng giữa vật chất và tinh thần,
khách quan và chủ quan. Cũng như vậy, Lênin đã đem lý thuyết biện chứng đó soi
vào thực tiễn cách mạng để vạch rõ sợi dây liên hệ giữa chính trị và kinh tế.
Cuộc đời sự nghiệp của Hồ Chí Minh và sự nghiệp của Đảng ta, của cách
mạng Việt Nam, thông qua tổng kết thực tiễn, đã góp phần xuất sắc làm phong phú,
bổ sung và phát triển các nguyên lý cơ bản của Chủ nghĩa Mác - Lênin. TTHCM
thuộc hệ tư tưởng Mác - Lênin, là Chủ nghĩa Mác - Lênin được vận dụng và phát
triển vào Việt Nam. Vì vậy, muốn nghiên cứu tốt, giảng dạy và học tập tốt TTHCM,
cần phải nắm vững những kiến thức cơ bản của học thuyết, các nguyên lý của Chủ
nghĩa Mác - Lênin.
1.3.2.2. Nắm vững Đường lối cách mạng của Đảng
Hồ Chí Minh là người cộng sản đầu tiên của Việt Nam, người sáng lập, giáo
dục, rèn luyện và là lãnh tụ của Đảng cộng sản Việt Nam. Bản thân Hồ Chí Minh là
người tìm kiếm, lựa chọn con đường, vạch ra đường lối cách mạng đúng đắn cho
dân tộc và lãnh đạo sự nghiệp cách mạng Việt Nam theo mục tiêu độc lập dân tộc
gắn với CNXH. TTHCM là một bộ phận tư tưởng của Đảng cộng sản Việt Nam
nhung với tư cách là bộ phận nền tảng tư tưởng, kim chỉ nam cho hành động của
Đảng, là cơ sở khoa học cùng với Chủ nghĩa Mác - Lênin hình thành nên đường lối,
chiến lược, sách lược cách mạng đúng đắn. Nghiên cứu giảng dạy, học tập TTHCM
để trang bị thế giới quan, phương pháp luận khoa học để nắm vững kiến thức về
Đường lối cách mạng của đảng cộng sản Việt Nam.
Mọi thắng lợi và thành tựu của cách mạng Việt Nam đều gắn liền mật thiết
với tính đúng đắn, sáng tạo trong đường lối của Đảng, của TTHCM. Vận dụng sáng
tạo TTHCM mà những nét nổi bật và bao trùm là độc lập dân tộc gắn liền với chủ
nghĩa xã hội, đảm bảo vai trò lãnh đạo của Đảng, nâng cao năng lực, trí tuệ, phát
18

huy sức mạnh chiến đấu của Đảng, truyền thống đoàn kết của Đảng và của dân
tộc... Đó là những nhân tố quyết định thắng lợi của cách mạng của sự nghiệp đổi
mới. Giảng dạy và học tập TTHCM là một trong những vấn đề quan tâm hàng đầu
của Đảng trên lĩnh vực công tác tư tưởng - lý luận, giáo dục tuyên truyền của Đảng
đối với toàn xã hội.
1.3.2.3. Đảm bảo tính Đảng, tính giai cấp
Nghiên cứu giảng dạy, học tập TTHCM không những cần xuất phát từ các
quan điểm của của chủ nghĩa duy vật lịch sử mà còn phải quán triệt những quan
điểm chỉ đạo của Đảng và Nhà nước ta, những chỉ dẫn của các nhà lãnh đạo chủ
chốt đứng trên lập trường của giai cấp công nhân, đại biểu cho lợi ích của tồn thể
dân tộc. Đặc biệt, cần chú ý khai thác những đánh giá về cống hiến của Hồ Chí
Minh về tư tưởng và sự nghiệp của Người, đạo đức lối sống, phong cách ứng xử
văn hóa của Hồ Chí Minh đối với đất nước và dân tộc qua các thời kỳ phát triển của
cách mạng Việt Nam. Đó là những đánh giá chính thức và quan điểm chính thống
của Đảng ta đối với chủ tịch Hồ Chí Minh được ghi trong các văn kiện chính trị của
Đảng từ thời kỳ đổi mới đại hội VI đến nay.
Cùng ở trong hệ thống nguồn tài liệu này cịn có các bài nghiên cứu, các
cơng trình LLCT đề cập trực tiếp hoặc gián tiếp về Hồ Chí Minh của các nhà lãnh
đạo vốn là học trị và bạn chiến đấu của Người, cùng sống cùng hoạt động bên cạnh
Người, có điều kiện và hiểu biết khá cặn kẽ về cuộc đời Hồ Chí Minh, về những
quan điểm, tư tưởng và lý luận của Người, về phương pháp công tác và quan hệ con
người rất mực bao dung và nhân ái của Hồ Chí Minh. Nguồn tài liệu này cung cấp
cho người nghiên cứu giảng dạy về Hồ Chí Minh khơng chỉ về mặt tư liệu khoa học
mà còn cả những gợi mở về phương pháp luận, quan điểm, thái độ chính trị bảo
đảm cho cơng việc nghiên cứu, giảng dạy những định hướng đúng đắn, hữu ích.
Giúp người dạy nắm vững nội dung tư tưởng và phương pháp trình bày, trên cơ sở
đó tiến hành phân loại, sắp xếp nguồn tài liệu theo vấn đề và theo thời gian, trong
đó chú trọng khai thác những luận điểm lớn có ý nghĩa chỉ đạo nhận thức hoặc gợi

mở phương hướng nghiên cứu, tìm tịi để có phương pháp dạy học tốt nhất.
19