Chương IV
Tư tưởng Hồ Chí Minh về Đảng
công sản Việt Nam
I. QUAN NIỆM CỦA HỒ CHÍ MINH VỀ VAI TRÒ
VÀ BẢN CHẤT CỦA ĐẢNG CỘNG SẢN VIỆT
NAM
1. Tư tưởng Hồ Chí Minh về vai trò của Đảng
cộng sản
a. Quan điểm của chủ nghĩa Mác – Lênin
- Sự hình thành Đảng chính trị là quy luật của
phong trào đấu tranh giai cấp
- Sự hình thành Đảng cộng sản là quy luật
của phong trào đấu tranh của giai cấp công
nhân:
- Giai cấp công nhân là giai cấp giữ vai trò lịch sử
(xuất phát từ địa vị kinh tế - xã hội). Tuy nhiên, để
hoàn thành vai trò lịch sử, cần thiết phải có ba điều
kiện chủ quan quyết định, đó là:
Hệ tư tưởng
Đảng cộng sản
Lực lượng đoàn kết
Đảng cộng sản là bộ tham mưu chiến đấu của giai
cấp công nhân, là điều kiện quyết định thắng lợi
của phong trào công nhân
b. Quan điểm của Hồ Chí Minh
- Đảng cộng sản ra đời vì sự sống còn của dân tộc
- Đảng giữ vai trò giác ngộ lý tưởng, tổ chức đoàn kết
và trực tiếp lãnh đạo sự nghiệp cách mạng đi tới
thắng lợi
- Đảng tổ chức đoàn kết quốc tế
- Cơ sở để Đảng cộng sản giữ vai trò là nhân tố hàng
đầu:
+ Đảng cộng sản được trang bị lý luận chủ nghĩa
Mác – Lênin
+ Đảng viên ĐCS là những người ưu tú, tiến bộ nhất
của giai cấp công nhân và cả xã hội
+ Đảng cộng sản được nhân dân tin cậy và ủng hộ
2. Đảng cộng sản Việt Nam là sản
phẩm của sự kết hợp chủ nghĩa
Mác – Lênin với phong trào công
nhân và phong trào yêu nước
V.I.Lênin
Theo Lênin: Đảng cộng sản là sản phẩm của sự
kết hợp chủ nghĩa Mác với phong trào công nhân
Theo Hồ Chí Minh:
- Khẳng định tính đúng đắn trong quan điểm
của Lênin
- Mặt khác, cũng thấy được tính hạn chế:
Không tính tới đến các nước thuộc địa
- ở các nước thuộc địa, bên cạnh phong
trào công nhân còn có phong trào yêu
nước:
•
- Phong trào yêu nước có trước phong trào công nhân
- Phong trào yêu nước vận động được đông đảo các tầng lớp nhân
dân tham gia
- Phong trào công nhân và phong trào yêu nước có mối liên kết
chặt chẽ:
+ Hầu hết công nhân đều xuất thân từ nông dân
+ Có chung kẻ thù
Bản thân HCM cũng xuất phát từ tinh thần yêu nước đến với chủ
nghĩa Mác – Lênin, các nhà lãnh đạo khác cũng vậy
Trong tạp chí lý luận “Những vấn đề hoà bình và CNXH”, tháng
2/1960, Bác Hồ khẳng định: Đảng cộng sản là sản phẩm của sự
kết hợp giữa chủ nghĩa Mác – Lênin với phong trào công nhân và
phong trào yêu nước
3. Đảng cộng sản Việt Nam là Đảng của giai cấp công
nhân và đồng thời là đảng của cả dân tộc
a. Đảng cộng sản Việt Nam là Đảng của giai cấp công
nhân
+ Vai trò lịch sử của giai cấp công nhân
+ Vai trò lịch sử của giai cấp công nhân Việt Nam
+ Bản chất giai cấp công nhân của Đảng cộng sản
b. Đảng của nhân dân lao động và của dân tộc (Đảng toàn
dân):
Khi bàn về tính chất của Đảng cần làm rõ ba vấn đề
+ Về mục tiêu thành lập đảng làm gì, cho ai?
+ Đảng hoạt động trên cơ sở học thuyết nào?
+ tổ chức hoạt động như thế nào?
* Nhận xét:
Tư tưởng HCM về Đảng thể hiện quan hệ
biện chứng giữa vấn đề dân tộc và vấn đề
giai cấp. Mọi hoạt động cách mạng của
Đảng đều đồng thời giải quyết cả vấn đề
dân tộc và vấn đề giai cấp. Đây là tư
tưởng lớn, sáng tạo cho phép khơi dậy
sức mạnh đoàn kết thống nhất của cả dân
tộc, vì lợi ích chung của cả dân tộc
II.Quan niệm về Đảng cầm quyền
1. Khái niệm
- Đảng cầm quyền là khái niệm dùng
trong khoa học chính trị, chỉ một đảng
chính trị đại diện cho một giai cấp đang
nắm giữ và lãnh đạo chính quyền điều
hành đất nước nhằm thực hiện lợi ích
của giai cấp mình
- Phân biệt các khái niệm: Đảng lãnh đạo
với đảng cầm quyền, đảng chưa cầm
quyền và đảng cầm quyền
2. ng cm quyn va l ngi lónh o, va l
ngi y t trung thnh ca nhõn dõn
Đảng
Đảng vừa
vừa là
là
ng
ngời
ời lãnh
lãnh đạo
đạo
vừa
vừa là
là ng
ngời
ời
đầy
đầy tớ
tớ trung
trung
thành
thành của
của
nhân
nhân dân
dân
Ng
Ngời
ời lãnh
lãnh đạo
đạo
Phải
Phải có
có
đạo
đạo đức
đức
cách
cách mạng
mạng
Phải
Phải có
có
tài
tài năng,
năng,
năng
năng lực
lực
Ng
Ngời
ời đầy
đầy tớ
tớ
Trung
Trung
thành
thành với
với
lợi
lợi ích
ích
nhân
nhân
dân
dân
Toàn
Toàn
tâm,
tâm,
toàn
toàn ýý
phục
phục vụ
vụ
nhân
nhân
dân
dân
III. TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ XÂY DỰNG
ĐẢNG CỘNG SẢN VIỆT NAM TRONG SẠCH,
VỮNG MẠNH
1. Tính tất yếu của công tác xây dựng,
chỉnh đốn Đảng
“Việc cần làm trước tiên là chỉnh đốn đảng,
làm cho mỗi đảng viên, mỗi chi bộ đều ra sức
làm tròn nhiệm vụ đảng giao phó cho mình,
toàn tâm, toàn ý phục vụ nhân dân”
“Một dân tộc, một đảng, một người, ngày hôm
qua là vĩ đại, có sức hấp dẫn lớn, không nhất
định hôm nay và ngày mai vẫn được mọi
người yêu mến và ca ngợi, nếu lòng dạ không
trong sáng nữa, nếu sa vào chủ nghĩa cá
nhân”
2. Nội dung công tác xây dựng Đảng cộng sản Việt Nam
a. Xây dựng đảng về tư tưởng, lý luận
Theo HCM: Bất kỳ đảng chính trị nào cũng phải có lý luận,
chủ nghĩa dẫn đường
Đảng cộng sản phải lấy chủ nghĩa Mác – Lênin làm cốt vì:
+ Là hệ tư tưởng của giai cấp công nhân
+ Đây là chủ nghĩa “chân chính nhất, chắc chắn nhất, cách
mạng nhất”
+ Đảng lấy chủ nghĩa Mác – Lênin làm nền tảng tưởng, kim
chỉ nam, nhưng đó không phải là “”kinh thánh”, cần phải vận
dụng sáng tạo.
Theo HCM, sức sống của chủ nghĩa Mác – Lênin được thể
hiện ở ba yếu tố:
+ Tính cách mạng, khoa học
+ Sự vận dụng và phát triển của các thế hệ sau
+ Chống lại những quan điểm đối lập
b. Xây dựng Đảng về chính trị
- Xây dựng quan điểm, đường lối chính trị
- Củng cố lập trường chính trị, nâng cao bản
lĩnh chính trị của đảng viên
- Tăng cường bản chất giai cấp công nhân
của đảng cộng sản
c. Xây dựng đảng về tổ chức, bộ máy, công tác
cán bộ
- Hệ thống tổ chức của Đảng
- Các nguyên tắc tổ chức sinh hoạt đảng:
+ Tập trung dân chủ.
+ Tập thể lãnh đạo, cá nhân phụ trách.
+ Tự phê bình và phê bình.
+ Kỷ luật nghiêm minh tự giác.
+ Đoàn kết thống nhất trong đảng.
Hồ Chủ Tịch phê bình và tự phê bình
d. Xây dựng Đảng về đạo đức, văn hoá
- Đạo đức tạo nên uy tín, sức mạnh, giúp
đảng đủ tư cách lãnh đạo, hướng dẫn
quần chúng nhân dân
- Đạo đức của Đảng là đạo đức mới, đạo
đức cộng sản, trong đó nội dung cốt lõi là
chủ nghĩa nhân đạo cộng sản
- Giáo dục đạo đức cách mạng là nội dung
quan trọng trong việc tu dưỡng, rèn luyện
của cán bộ đảng viên. Nó gắn chặt với
cuộc đấu tranh chống chủ nghĩa cá nhân
dưới mọi hình thức