2019 SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM CÁCH GIÚP HỌC SINH KHỐI 5 NGHE TỐT HƠN TRONG TIẾT HỌC TIẾNG ANH

PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO THÀNH PHỐ ABC
PHÒNG GIÁO
DỤC VÀ TIỂU
ĐÀO TẠO
TRƯỜNG
HỌCTHÀNH
XYZ PHỐ ABC
TRƯỜNG TIỂU HỌC XYZ

SÁNG
KIẾN
NGHIỆM
SÁNG
KIẾN KINH
KINH NGHIỆM

CÁCH GIÚP HỌC SINH KHỐI 5 NGHE TỐT HƠN
TRONG TIẾT
CÁCH GIÚP HỌC HỌC
SINH
KHỐI
TIẾNG
ANH5 NGHE TỐT HƠN

TRONG TIẾT HỌC TIẾNG ANH

NGƯỜI
HIỆN
NGƯỜITHỰC
THỰC HIỆN
TULIEUGIAOVIEN

tulieugiaovien

bc, năm 2019
A. PHẦN MỞ ĐẦU
1


A. PHẦN GIỚI THIỆU
I. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI
1. Cơ sở lý luận:
Từ khi Việt Nam mở cửa và hội nhập, phong trào học ngoại ngữ từng bước được củng
cố, nâng cao và mở rộng. Đặc biệt trong bối cảnh toàn cầu hóa nền kinh tế thế giới và
Việt Nam đang trên lộ trình gia nhập tổ chức thương mại ( WTO ) việc nắm vững, sử
dụng một hay nhiều ngoại ngữ là rất cần thiết. Trong số đó, Tiếng Anh là ngôn ngữ
thông dụng hơn cả.
Học viên đi học có đủ mọi thành phần và lứa tuổi. Trong số ấy có một số lượng không
nhỏ học sinh, sinh viên hay những người đã tốt nghiệp từ các trường phổ thông.
Thường thì họ nắm khá vững kiến thức ngữ pháp và từ vựng, do vậy trong một chừng
mực nào đó họ có thể viết câu và đọc hiểu văn bản. Tuy nhiên họ gặp không ít khó
khăn trong giao tiếp – nghĩa là khả năng nghe – nói bị hạn chế. Họ khó có thể diễn
đạt ý mình và đặc biệt là họ không thể hiểu người khác, nhất là người nước ngoài nói
gì.
Thực trạng trên khiến tôi – một giáo viên trực tiếp đứng lớp trăn trở. Làm thế nào để
học sinh không phải lo sợ hay hồi hộp trước những bài nghe hay câu hỏi của người
khác?
Qua quá trình giảng dạy và học kinh nghiệm từ đồng nghiệp, tôi đã đúc kết được một
vài kinh nghiệm “ Cách để giúp học sinh khối 5 nghe tốt hơn trong tiết học Tiếng
Anh ở Trường T.H Xyz”
2. Cơ sở thực tiễn:
Nghe là một trong những kĩ năng ngôn ngữ quan trọng trong giao tiếp. Nghe nói là hai

kĩ năng không tách rời nhau vì trong một cuộc đàm thoại luôn có sự đan xen giữa nghe
và nói. Dĩ nhiên khi nghe bạn không chỉ đơn thuần nhận ra âm thanh của lời nói mà
phải hiểu ý nghĩa của chúng. Chính vì thế khi chúng ta dạy một ngoại ngữ chúng ta
phải dạy học sinh làm thế nào để các em có thể nghe hiểu bằng nhiều cách khác nhau
cũng như có thể hiểu được các yêu cầu, khẩu lệnh của giáo viên trong lớp.
II. ĐẶC ĐIỂM TÌNH HÌNH – MỤC ĐÍCH – PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
1. ĐẶC ĐIỂM TÌNH HÌNH
a. Ưu điểm :
Đa số học sinh đều thích học ngoại ngữ, vì đây là môn học mới lạ đối với các em.
Một số học sinh ngoan hiền, tích cực trong học tập. Riêng đối với học sinh lớp 5, các
em rất tò mò ham thích học, vui cùng những trò chơi trong phương pháp mới .
b. Tồn tại :
Một số học sinh còn thụ động nhút nhát nên kết quả học tập của các em chưa cao.
2


Một số em mất cha hay mồ côi mẹ hoặc cả cha lẫn mẹ đều đi làm ăn xa, các em ở nhà
với người thân , thiếu sự nhắc nhở.
Việc tự học ở nhà cũng là vấn đề hạn chế ở các em, một số các em không thuộc từ
vựng nên khả năng nghe để nhận biết từ cũng bị ảnh hưởng.
2.MỤC ĐÍCH- PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
a. Mục đích:
Với thực trạng trên, đòi hỏi người giáo viên phải đầu tư nghiên cứu tìm ra biện pháp
hữu hiệu nhất, tối ưu nhất, thu hút nhất đối với học sinh. Đặc biệt là những học sinh
trung bình phương pháp mới này cũng giúp các em không nhỏ trong việc học tập tích
cực – chủ động. Đây là một trong những bước quan trọng nhất, giáo viên sẽ hướng
dẫn học sinh vào bài học bằng cách dẫn dắt gợi ý về chủ đề sẽ nghe, yêu cầu Hs quan
sát tranh, đọc từ đoán xem các em chuẩn bị nghe chủ đề gì, ai sắp nói, nói với ai, hội
thoại diễn ra ở đâu…Có thê những điều Hs nói không chính xác với những gì các em
sắp nghe nhưng vấn đề đặt ra là các em có hứng thú trước khi nghe băng,hiểu được

tình huống và chủ đề các em sẽ nghe. Giáo viên cũng có thể giúp Hs lường trước khó
khăn có thể gặp phải về phát âm, từ hay cấu trúc mới, các kiến thức nền hay kiến thức
văn hóa, đất nước học, tạo tình huống để hướng các em vào bài học.
b. Phương pháp nghiên cứu:
Phương pháp nghiên cứu thực tiễn: phương pháp quan sát, điều tra thực tiễn, tổng kết
kinh nghiệm và thực nghiệm sư phạm.
Phương pháp nghiên cứu lý luận: nghiên cứu các văn bản, tài liệu về dạy- học ngoại
ngữ, các khái niệm có ích cho hoạt động giảng dạy cho học sinh trong nhà trường.
III. GIỚI HẠN CỦA ĐỀ TÀI:
* Về nội dung: Cách để giúp học sinh nghe tốt hơn trong tiết học Tiếng Anh
* Về địa bàn khảo sát: Học sinh Khối 5 Trường Tiểu học Xyz.
* Về khách thể: Giáo viên chủ nhiệm, học sinh và phụ huynh học sinh các khối
lớp 5
IV. CÁC GIẢ THUYẾT NGHIÊN CỨU
Sách Tiếng Anh ( Family & Friends Special Edition Vietnam grade 3 ) được xem
như giai đoạn đầu của chương trình Tiếng Anh tiểu học nên đa số các bài nghe rất đơn
giản đan xen vào với các kĩ năng khác. Sách Tiếng Anh ( Family & Friends Special
Edition Vietnam grade 5 ) được sử dụng bắt đầu dạy một cách chuyên sâu cho học
sinh qua các mục dạy cụ thể cho từng kĩ năng. Trong đó phần nghe hiểu được chú
trọng qua các Lesson mà cụ thể là Lesson Four/ Six. Kĩ năng nghe để hiểu, để đoán
thông tin …cũng góp phần không nhỏ vào việc học Tiếng Anh của các em.

3


V. KẾ HOẠCH THỰC HIỆN:
1. Từ 1/10 đến 6/10/2018: lựa chọn, đăng ký tên Sáng kiến kinh nghiệm với Tổ
chuyên môn.
2. Từ 9/10 đến 13/10/2018: xây dựng ĐỀ CƯƠNG CHI TIẾT về SKKN đã
đăng ký thông qua tổ chuyên môn để góp ý cho đề tài.

3. Từ 16/1 đến 9/2/2019: Thực hiện viết, hoàn chỉnh đề tài SKKN

4


B. PHẦN NỘI DUNG
I. THỰC TRẠNG VÀ NHỮNG VẤN ĐỀ CẦN ĐƯỢC GIẢI QUYẾT
Trường Tiểu học Xyz, có số học sinh học Tiếng Anh là 19 lớp trong đó 18 lớp khối
3.4. 5 đang học giáo trình Family & Friends Special Edition Vietnam, trong đó tôi
phụ trách 6 lớp thuộc khối 5 . Vì là trường vùng ven Thành phố nên đa số bà con ở đây
sống bằng nghề nông, vẫn còn có gia đình có cuộc sống khó khăn. Riêng một vài học
sinh có ý thức học tập chưa cao điều này ảnh hưởng không nhỏ đến quá trình học tập
của các em
Trước đối tượng học sinh như thế, tôi luôn nghiên cứu tìm phương pháp giảng dạy
thích hợp nhằm thu hút học sinh ham thích học môn Tiếng Anh.
Trước hết cần giúp cho các em nắm được các dạng nghe. Trong thực tế các em thường
được nghe theo 2 cách “ nghe ngẫu nhiên” và “ nghe có chủ ý”. Đôi khi các em nghe
mà chẳng có mục đích nào cả- ví dụ như nghe nhạc khi đang làm việc nhà. Chính vì
không có chủ ý trước nên các em sẽ không nhớ những gì đã nghe- đó gọi là nghe ngẫu
nhiên.
Còn nghe có chủ ý là một dạng nghe với mục đích cụ thể, người nghe luôn biết trước
họ nghe để làm gì.
Trong lớp học sinh gặp dạng nghe có chủ ý. Vậy làm thế nào để học sinh nghe tốt hơn?
II. CÁC BIỆN PHÁP GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
Từ những yêu cầu trên và qua các lần thực hiện chuyên đề của trường cũng như
chuyên đề cụm tôi rút ra được một số phương pháp nhằm giúp học sinh nghe được tốt
hơn trong tiết học Tiếng Anh:
1.Trong quá trình giảng dạy tôi thường giúp học sinh nhận ra sự khác biệt giữa các
“Phonological sounds”. Sách Family & Friends Vietnam Grade 5 phân ra cụ thể đơn vị
bài học theo từng Lesson mà điển hình là phần Phonics –Lesson Four

Ví dụ: Sách Family & Friend 5- Unit 4- Lesson 2 học sinh sẽ gặp từ “week”. Từ này
rất dễ nhầm lẫn với “weak”. Giữa 2 từ này chỉ có sự khác biệt duy nhất là âm /i/ và /i:/.
Nếu học sinh nắm được sự khác biệt này các em sẽ dễ dàng nhận ra “week” mà không
có sự nhầm lẫn nào.
2.Tôi dạy học sinh hiểu được cấu trúc câu, dĩ nhiên là không chỉ dạy trong tiết nghe
mà là trong suốt quá trình dạy của mình. Như chúng ta đều biết nghe không đơn giản
là hiểu nghĩa của từng từ riêng lẻ mà để nghe tốt học sinh phải hiểu được ý nghĩa của
cấu trúc câu.
Ví dụ: với câu “Is she a teacher?” thì học sinh phải hiểu đó là một câu hỏi về nghề
nghiệp. Khi ấy học sinh sẽ tập trung chú ý vào từ chỉ về nghề nghiệp và các em sẽ dễ
dàng chọn tranh phù hợp.
3. Tìm ra mối liên hệ giữa các câu trong một đoạn văn hay giữa các đoạn văn với nhau
cũng là một cách giúp học sinh nghe tốt hơn
5


Ví dụ: Family & Friend 3 –Unit Starter – Lesson 1 có câu “He’s my cousin, Billy.” Tôi
sẽ chỉ ra cho các em “He” trong câu chính là Billy
Các từ nối trong đoạn văn như: first, second, but, and……
Ví dụ: Family & Friends 3- Unit 3 - Lesson 1 Rosy hướng dẫn Billy cách thoa kem
chống nắng….First, my arms. Point to your arms. Now, my nose……….
4. Bên cạnh đó, để học sinh nghe tốt các em cũng cần có khả năng chuyển đổi thông
tin nếu như những thông tin cần biết không được đề cập trực tiếp trong bài
Ví dụ: “You’re walking on the grass.You’ll kill the grass”. Câu này có nghĩa là “You
mustn’t walk on the grass”. (Family & Friends grade 5- Unit 10 - Lesson 1).
5. Thêm vào đó tôi còn lưu ý học sinh rằng thật không dễ dàng để các em hiểu rõ toàn
bộ nội dung bài nghe. Do vậy điều quan trong là các em có thể đoán nghĩa của một số
từ dựa vào ngữ cảnh cụ thể, đồng thời đôi khi các em cũng biết bỏ qua những từ không
cần thiết. Giáo viên cho học sinh nghe một lần và kiểm tra lại phần các em vừa đoán.
Chú ý giáo viên cần có những sữa chữa kịp thời ở bước này để giúp các em không đi

sai lệch vấn đề. Đây là bước khá quan trọng. Nếu bài nghe khó, khá dài và có nhiều từ
mới ta nên cho học sinh đoán nghĩa của từ, nối nghĩa các từ với tranh hay cho học sinh
chơi các trò chơi như Brainstorm, Networds…
Ví dụ: Family & Friends 5 – Unit 1 – Lesson 6 “ What’s your favourite season? – I
like fall.”.Dựa vào từ teddy học sinh có thể đoán được nghĩa của từ “ season”( mùa )
6. Liên quan đến khả năng “đoán” như đã trình bày ở trên tôi không quên hướng dẫn
các em đoán nội dung của bài trước khi nghe hay tiên đoán nội dung gì kế tiếp. Bước
quan trọng trong phần While là cho học sinh nghe thật kĩ để các em có thể lảm tốt bài
tập mà giáo viên đưa ra theo trình tự cụ thể: cá nhân - cặp – nhóm. Chúng ta có thể
tiến hành bằng các cách sau: T/F Statements _ Matching _ Gap fill_ Listen and draw…
Nên hạn chế cho nghe từng từ hoặc từng câu một vì điều đó sẽ khiến người ta có thói
quen phải hiểu nghĩa từng từ, từng câu khi nghe. Trong nhiều trường hợp học sinh gặp
phải từ hay cấu trúc mới và phải đoán chúng thông qua ngữ cảnh bài nghe.
7. Ngoài những yếu tố trên, dấu nhấn và cách phát âm cũng có ảnh hưởng không ít đến
lời nói hoặc bài nghe, dấu nhấn trong Tiếng Anh rất quan trọng.
8. Cuối cùng nhưng không kém phần quan trọng đó là tôi cố gắng sử dụng Tiếng Anh
trên lớp bắt đầu bằng những khẩu lệnh, yêu cầu đơn giản. Dĩ nhiên lúc đầu học sinh và
kể cả tôi cũng gặp nhiều khó khăn, nhưng nói Tiếng Anh trên lớp chính là tạo cơ hội
cho học sinh “ nghe” –vì ngoài từ, ngữ, tình huống trong sách giáo khoa, học sinh có
thể sử dụng Tiếng Anh 1 cách tự nhiên, có được môi trường giao tiếp thật sự. Một khi
có nhu cầu thực sự thì học sinh sẽ cảm thấy thoải mái hơn trong giao tiếp.
III. HIỆU QUẢ, PHẠM VI, QUI MÔ ÁP DỤNG
6


Sau quá trình thực hiện những cách nêu trên, tôi nhận ra rằng học sinh khá thích thú
với môn Tiếng Anh, các em không còn cảm giác e ngại khi phải học phần nghe nữa.
Trong năm học vừa qua tôi đã áp dụng các biện pháp nêu trên(tiết nghe), kết quả như
sau:
Khối 5 : 70% trên trung bình

Kết quả ấy so với nhiều nơi khác chưa cao lắm, nhưng đối với 1 trường vùng ven như
trường tôi thì cũng là điều đáng mừng. Trên đây là kết quả của việc nghe một chiều –
tức là học sinh nghe băng hay nghe giáo viên đọc để làm bài tập, bài kiểm tra ( oneway listening )
Còn việc nghe hai chiều ( two-way listening ) tôi chưa có kết quả cụ thể do không có
kì thi nói. Tuy nhiên, tôi nhận thấy trong giờ học, học sinh có thể hiểu những khẩu
lệnh do tôi đưa ra và có thể trả lời được những câu hỏi thông thường.

C. PHẦN KẾT LUẬN
7


I. Ý NGHĨA CỦA ĐỀ TÀI:
Đối với công tác giảng dạy, dạy tiết Listening bằng phương pháp tích cực sẽ mang đến
cho học sinh một tiết học thật sinh động và hiệu quả. Với những phương pháp tích cực
khơi dậy sự hiếu kỳ, sôi nổi của tuổi nhỏ cũng như sự đam mê khám phá sẽ giúp các
em lĩnh hội kiến thức một cách tự nhiên. Thêm vào đó giáo viên cần kết hợp các
phương pháp Nghe- Nói – Đọc – Viết với nhau nhằm giúp các em khắc sâu kiến thức
hơn, các em có thể vận dụng kiến thức đã học được vào những tình huống trong cuộc
sống hàng ngày.
II. BÀI HỌC KINH NGHIỆM, HƯỚNG PHÁT TRIỂN CỦA ĐỀ TÀI
Qua thời gian thực hiện đề tài này, bản thân tôi nhận thấy :
- Ngay từ năm học đầu tiên giáo viên nên hướng dẫn học sinh cách họcTiếng Anh
cũng như tầm quan trọng của việc học Tiếng Anh ở Trường Tiểu học.
- Trong quá trình giảng dạy cần quan sát và phân loại đối tượng học sinh, để từ đó
nghiên cứu và thiết kế các hoạt động học tập sao cho phù hợp với từng đối tượng.
- Thay đổi hình thức hoạt động trong một tiết dạy để kích thích sự vận động của học
sinh.
- Đồ dùng dạy học, tranh ảnh, vật thật phải đẹp mắt và có sự sáng tạo.
- Khâu tổ chức cho học sinh hoạt động phải chặt chẽ: từ lời hướng dẫn của giáo viên
đến phân công giao việc cho học sinh, rồi quan sát, giúp đỡ. Tất cả phải cụ thể, kịp

thời và nhanh chóng.
- Tuyên dương, khích lệ tinh thần, thái độ học tập của các em thường xuyên và cũng
phê bình những học trò chưa ngoan một cách nhẹ nhàng, khéo léo.
Đề tài này có thể áp dụng cho các khối lớp khác và ở trường khác. Tuy nhiên, tuỳ đối
tượng và sĩ số học sinh mà lựa chọn phương pháp dạy cho phù hợp.
III. KHUYẾN NGHỊ:
Để góp phần nâng cao chất lượng bộ môn Tiếng Anh trong nhà trường, tôi có một vài
khuyến nghị như sau:
- Giáo viên cần dặn học sinh nghiên cứu trước bài ở nhà.
- Học sinh có đủ sách giáo khoa phục vụ cho việc học của các em.
Có thể nói những cách tôi trình bày trên không phải là những sáng kiến mới, chúng chỉ
là những kinh nghiệm được chắc lọc từ lý thuyết cũng như thực tế giảng dạy. Tuy
nhiên nếu nắm vững kỹ thuật dạy bài nghe và vận dụng linh hoạt, thường xuyên các
cách trình bày trên thì có thể cải thiện được phần nào tình trạng nghe chưa tốt ở học
sinh.
Bài viết này được hình thành dựa trên kiến thức lý thuyết và bề dày kinh nghiệm còn
hạn chế nên tôi mong nhận được sự đóng góp ý kiến từ quí đồng nghiệp. Chân thành
cảm ơn.
8


tulieugiaovien, ngày tháng năm
Hiệu Trưởng

Người viết

Tulieugiaovien

Tài liệu tham khảo
- Sách giáo viên – sách giáo khoa Tiếng Anh ( Family & Friends Special Edition

Vietnam Grade 3-5 )
- Tài liệu tập huấn phương pháp giảng dạy Tiếng Anh bậc Tiểu học.
- Nghiên cứu KHSP ứng dụng – NXB sư phạm năm 2010.
- Dạy và học ngoại ngữ như thế nào - Tác giả: Viên Quân ( Xuất bản năm 1989)

9


10