Hoạt động giao tiếp bằng ngôn ngữ (tiết 2)

Tiết 5: Tiếng Việt
Hoạt động giao tiếp bằng ngôn ngữ
( Tiếp theo)
A - Mục tiêu bài học.
Giúp học sinh:
- Củng cố và nắm vững khái niệm hoạt động giao tiếp bằng ngôn ngữ, các nhân tố của
HĐGT, quá trình của HĐGT.
- Luyện tập phân tích các nhân tố giao tiếp, thực hành tạo lập văn bản ghi lại HĐGT bằng
ngôn ngữ.
B- Chuẩn bị của giáo viên và học sinh:
- Giáo viên: + Tài liệu: SGK
+ Phơng pháp: kiểm tra, đánh giá.
- Học sinh: Đọc SGK và trả lời các câu hỏi trong phần luyện tập.
C -Tiến trình tiết học:
* ổn định lớp
* Kiểm tra bài cũ( trong khi luyện tập)
* Nội dung và phơng pháp giảng bài.
Hoạt động của giáo viên và học sinh Nội dung cần đạt
(G) gọi 1(H) trả lời câu hỏi
? Thế nào là HĐGT bằng ngôn ngữ, trong
HĐGT có những nhân tố giao tiếp nào?
(H): trả lời
Yêu cầu 1(H) nhận xét, bổ sung.
(G) khẳng định lại vấn đề.
(G)? nhân vật giao tiếp ở đây đợc thể hiện
qua từ nào, có đặc điểm gì về lứa tuổi, giới
tính.
(H): trả lời
(G)? HĐGT diễn ra vào thời điểm nào ?
Thời điểm đó thờng thích hợp với những
cuộc trò chuyện nh thế nào?

(H): trả lời
(G)? Nhân vật anh nói về điều gì (Nội
dung) ? nhằm mục đích gì?
(H):trả lời
(G)? Cách nói của anh có phù hợp với
nội dung và mục đích giao tiếp không, qua
đó cho ta hiểu thêm những gì về đời sống
tâm hồn của ngời xa?
(H): trả lời
Yêu cầu (H) tìm hiểu và trả lời câu hỏi
SGK
II. Luyện tập.
Bài 1(20)
* Nhân tố giao tiếp gồm: nhân vật giao tiếp, hoàn
cảnh giao tiếp, nội dung giao tiếp, mục đích giao tiếp,
phơng tiên và cách thức giao tiếp .
* Phân tích nhân tố giao tiếp thể hiện trong câu ca
dao:
Đêm trăng thanh anh mới hỏi nàng :
- Tre non đủ lá đan sàng nên chăng?
+ Nhân vật giao tiếp: những ngời nam, nữ thanh
niên ( anh, nàng.)
+ Hoàn cảnh giao tiếp: vào một đêm trăng
thanh( đêm trăng sáng và thanh vắng)- thời gian
thích hợp cho những câu chuyện tâm tình của nam
nữ thanh niên ; bộc bạch tình yêu.
+ Nội dung và mục đích giao tiếp:
. Nội dung: nhân vật anh nói về việc tre non đủ
lá và đặt vấn đề đan sàng nên chăng?
. Mục đích gián tiếp bày tỏ tình yêu và ớc muốn

đợc nên duyên vợ chồng.
+ Phơng tiện và cách thức giao tiếp: ngôn ngữ
nói, mợn hình ảnh tre non đủ lá và mợn chuyện
đan sàng phù hợp với nội dung và mục đích
giao tiếp. Cách nói tế nhị , kín đáo, mang màu sắc
văn chơng, dễ đi vào lòng ngời.
Bài 2( 20)
- Nhân vật giao tiếp:
Ông già A Cổ

+ A Cổ hả?
(chào đáp) +Cháu chào ông ạ !
(G) nhấn mạnh :
Trong HĐGT các nhân tố giao tiếp có
những biểu hiện cụ thể, đa dạng:
Mục đích giao tiếp có thể là : trao đổi thông
tin, biểu lộ tình cảm, tranh luận, thiết lập
quan hệ, xin lỗi, cảm ơn
(G) tổ chức cho (H) thảo luận để thực hành
bài 4(21)
Yêu cầu :
- Dạng văn bản: một thông báo ngắn, do
đó cần chú ý hình thức trình bày.
- Đối tợng giao tiếp: các bạn HS trong trờng
.
- Nội dung giao tiếp là hoạt động làm sạch
môi trờng .
- Hoàn cảnh giao tiếp nhân ngày Môi trờng
thế giới( ), trong trờng.

(G) yêu cầu HS tự hoàn thành văn bản.
(G) yêu cầu HS tiếp tục thực hành phân tích
các NTGT thể hiện trong bức th Bác Hồ gửi
HS cả nớc nhân ngày khai giảng năm học
đầu tiên của nớc Việt Nam dân chủ cộng
hòa tháng 9 năm 1945 ,= cách trả lời các
câu hỏi SGK(21)
(H) lần lợt trả lời.( ghi lên bảng)
(G) nhận xét
( Hđ chào)

+Lớn tớng rồi nhỉ?
( khen)
+ Bố cháu có gửi pin + Tha ông có ạ!
đài lên cho ông không? ( Đáp lời)
( Hỏi)
- Quan hệ - tình cảm giữa hai nhân vật
Thái độ yêu quý, Thái độ kính mến của
trìu mến của ông đối A Cổ đối với ông(ạ, tha)
với cháu (hả, nhỉ, vui
vẻ.)
Bài 4 (21)
Gọi mỗi nhóm 1 em lên trình bày văn bản thông báo .
(G) nhận xét những mặt u, nhợc điểm trong bài viết của
HS .
(G) cung cấp 1 VD để H tham khảo.
Thông báo
Hởng ứng( nhân ) ngày Môi trờng thế giới, nhà trờng tổ
chức buổi tổng vệ sinh toàn trờng để làm cho trờng ta
xanh, sạch, đẹp hơn.

- Thời gian làmviệc :
- Nội dung công việc: quét sân trờng, thu dọn
rác, phát quang cỏ dại, trồng thêm cây xanh
- Lực lợng tham gia: toàn thể HS.
- Dụng cụ:
- Kế hoạch cụ thể : nhận tại văn phòng.
Nhà trờng kêu gọi toàn thể HS trong trờng hãy hởng ứng
tích cực tham gia buổi tổng vệ sinh này.
Ngàythángnăm
Bài 5(21)
- Nhân vật giao tiếp : Bác Hồ ( chủ tịch nớc) viết th cho
HS toàn quốc thế hệ chủ nhân tơng lai của đất nớc .
- Hoàn cảnh giao tiếp : Đất nớc vừa giành độc lập .
- Nội dung : Th nói tới niềm vui sớng vì HS đợc hởng
nền độc lập của đất nớc , nói tới nhiệm vụ và trách nhiệm
của HS đối với đất nớc .Cuối th là lời chúc của bác đối
với HS.
- Mục đích: Chúc mừng HS nhân ngày khai trờng đầu
tiên của nớc Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, để xác định
nhiệm vụ nặng nề nhng cũng đầy vẻ vang của HS.
- Phơng tiện : hình thức viết th, lời lẽ chân tình, gần gũi,
nghiêm trang.
(G) gợi ý cho (H) bài số 3 nếu không còn
đủ thời gian, yêu cầu về nhà làm.
*Củng cố:
- Qua việc phân tích các nhân tố giao
tiếp, em hãy khái quát vai trò của các
NTGT trong HĐGT, sự chi phối của các
NTGT trong HĐGT.
*Dặn dò: - Học lại để nắm vững kiến

thức về HĐGT.
- Chuẩn bị bài Văn bản.