CƠ sở lí LUẬN, THỰC TIỄN VIỆC TÍCH hợp GIÁO dục dân số TRONG dạy học môn GIÁO dục CÔNG dân ở TRƯỜNG TRUNG học PHỔ THÔNG

CƠ SỞ LÍ LUẬN, THỰC
TIỄN VIỆC TÍCH HỢP
GIÁO DỤC DÂN SỐ
TRONG DẠY HỌC MÔN
GDCD Ở TRƯỜNG THPT


Cơ sở lý luận việc tích hợp giáo dục dân số trong dạy
học môn GDCD ở trường THPT
Quan niệm về giáo dục dân số
Giáo dục dân số là một quá trình giáo dục can thiệp với
mục tiêu giúp các cá nhân hiểu rõ mối quan hệ giữa dân số và
phát triển; đánh giá thực trạng và hệ quả của các quá trình dân
số, những biến đổi dân số; đánh giá những hành động phù hợp
mà họ, gia đình và cộng đồng có thể áp dụng và giúp họ tìm
ra những hành động thích hợp.
Giáo trình "Giáo dục dân số- sức khỏe sinh sản" do
PGS.TS Nguyễn Văn Cư chủ biên khẳng định:" Giáo dục dân
số là một quá trình giáo dục giúp đỡ các cá nhân" (1) tìm hiểu
những nguyên nhân và hệ quả có thể xảy ra của các hiện
tượng dân số cho chính mình và cộng đồng; (2) xác định cho
chính họ và cộng đồng bản chất của các vấn đề có liên quan
đến các quá trình dân số và những đặc điểm của nó; (3) đánh
giá những tác động có thể của các quá trình này đến chất
lượng cuộc sống hiện tại và trong tương lai"[8, tr.11].


Theo UNESCO, Giáo dục dân số là một quá trình giáo
dục giúp người học hiểu được mối quan hệ qua lại giữa các
động lực dân số và các nhân tố khác của chất lượng cuộc
sống, từ đó giúp người học có được những quyết định hợp lý,

có trách nhiệm và những hành vi đúng đắn về các lĩnh vực
dân số nhằm nâng cao chất lượng cuộc sống của bản thân, gia
đình và cộng đồng.
Mục tiêu cơ bản của giáo dục dân số là phải thuyết phục
được người học nói chung và HS/vị thành niên nói riêng rằng
họ cần phải kiểm soát được rất nhiều sự kiện trong cuộc sống
của mình có liên quan đến hành vi sinh sản như: khi nào bắt
đầu có quan hệ tình dục, kết hôn, có con đầu, bao nhiêu con,
tình dục an toàn...
Nhiều HS, SV cho rằng họ không thể kiểm soát được
hành vi của mình nhất là trong quan hệ tình yêu, tình dục...
Vì vậy, nhà trường cần giúp họ thay đổi quan điểm này
và dạy cho họ biết rằng việc trở thành một con người trưởng
thành, có trách nhiệm với bản thân, gia đình và xã hội phụ
thuộc rất nhiều vào chính quyết định và hành động của họ đòi
hỏi họ cần phải có nhận thức đúng và thường xuyên rèn luyện


để có thể luôn kiểm soát được hành vi của mình trong mọi
tình huống.
Sự cần thiết của Giáo dục dân số được từng bước nhận
ra bởi mối liên hệ ngày càng phức tạp của dân số và phát triển
cùng với các vấn đề dân số đang diễn ra hết sức phức tạp, đa
dạng, không thể giải quyết theo bất kỳ một giải pháp đơn lẻ
nào.
Ở Việt Nam, Giáo dục dân số - sức khỏe sinh sản ngày
càng giữ vai trò quan trọng. Từ năm 1997, nội dung này đã
được đưa vào chương trình giáo dục dưới nhiều hình thức
khác nhau:
+ Lồng ghép - tích hợp

Có thể lồng ghép - tích hợp nội dung Giáo dục dân số
vào các môn học có liên quan trong chương trình giáo dục
phổ thông như: Sinh học, Văn học, địa lý, Giáo dục công
dân...
Hình thức này có thể thực hiện được bằng cách bổ sung
một chương có liên quan đến giáo dục dân số vào chương
trình giảng dạy môn học; hoặc bằng cách thêm số tiết, đưa ra


một số khái niệm, nội dung giáo dục dân số lồng ghép vào
chương trình một cách hợp lý. Ưu điểm của phương thức này
là tiết kiệm, không cần thay đổi chương trình môn học, không
cần có giáo viên chuyên trách...Tuy nhiên, việc lồng ghép vào
những môn học khác có thể khiến nội dung giáo dục dân số bị
"xé lẻ", thậm chí chồng chéo, dàn trải làm mất tính hệ thống,
logic của môn học. Hơn nữa việc lồng ghép, tích hợp chỉ có
thể đưa được một vài nội dung Giáo dục dân số nên khó có
thể đạt được mục tiêu của công tác này.

+ Một môn học riêng.
Có thể thiết kế Giáo dục dân số thành môn học riêng biệt
nằm trong chương trình đào tạo. Đây có thể là môn học bắt
buộc, cũng có thể là môn học tự chọn. Tuy nhiên, điều này có
thể khiến cho chương trình trở nên nặng nề hơn, tốn kém hơn
trong việc đào tạo giáo viên, viết sách giáo khoa...
Chính vì vậy, Giáo dục dân số cho HS hiện đang được
thực hiện chủ yếu theo cách thứ nhất.


Nội dung Giáo dục dân số trong các nhà trường phổ

thông
Các nội dung Giáo dục dân số được tích hợp vào chương
trình giáo dục phổ thông ở Việt nam tập trung vào các chủ đề
cơ bản sau:
Quan hệ giữa dân số và các vấn đề kinh tế - xã hội (lao
động, việc làm, di cư, đô thị hóa, y tế, môi trường...)
Sức khỏe sinh sản và sức khỏe sinh sản vị thành niên
Giới và sức khỏe sinh sản.
- Dạy học môn GDCD với việc giáo dục dân số ở
trường THPT
- Ưu thế của môn GDCD với việc giáo dục dân số
GDCD là môn học giữ vai trò quan trọng trong việc
giáo dục đạo đức cho HS ở trường THPT. Chương trình môn
GDCD THPT hiện nay được đưa vào giảng dạy từ năm học
2006-2007 theo Quyết định số 16/2006/QĐ-BGDĐT của Bộ
trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo gồm các phần:


Công dân với việc hình thành thế giới quan, PP luận
khoa học
Công dân với đạo đức
Công dân với kinh tế
Công dân với các vấn đề chính trị - xã hội
Công dân với pháp luật.
Có thể thấy, những nội dung dạy học của môn học này
chứa đựng các giá trị đạo đức cơ bản như sống yêu thương,
sống tự chủ và sống trách nhiệm đồng thời môn học cũng bàn
luận đến các vấn đề phát triển kinh tế xã hội của đất nước có
liên quan rất nhiều đến vấn đề dân số.
Ví dụ như: mối quan hệ giữa vấn đề dân số với các vấn

đề của cộng đồng; Vấn đề dân số đối với sự phát triển kinh tế
bền vững hay Công dân với vấn đề tình yêu, hôn nhân, gia
đình...
Trong số đó có những bài chứa đựng toàn vẹn những nội
dung có liên quan trực tiếp đến nội dung giáo dục dân số, có
những bài chứa đựng một phần hoặc một vài đơn vị kiến thức
liên quan đề nội dung giáo dục dân số...


Như vậy, nội dung của môn học cũng hàm chứa rất nhiều
vấn đề có liên quan với nội dung giáo dục dân số đòi hỏi GV
bộ môn nhận thức rõ được ưu thế của môn học đối với việc
giáo dục dân số để chủ động lồng ghép, tích hợp trong quá
trình dạy học môn học.
- Những nội dung giáo dục dân số là những vấn đề gần
gũi, thiết thực đối với đời sống của mỗi HS, là những điều các
em có mối quan tâm nhiều như vấn đề giáo dục sức khỏe sinh
sản cho trẻ em vị thành niên, vấn đề kế hoạch hóa gia đình,
vấn đề liên quan đến giới ( chẳng hạn tư tưởng trọng nam
khinh nữ)...
Trong quá trình dạy học môn GDCD, khi thực hiện tích
hợp nội dung giáo dục dân số, GV có cơ hội để thiết kế nhiều
hoạt động dạy học để HS tham gia, góp phần tăng tính thiết
thực, gần gũi, sinh động hơn của môn GDCD, làm các em
thêm yêu thích, hứng thú với môn học.
Như vậy, GV bộ môn cần nhận thức đầy đủ rằng việc tích
hợp nội dung giáo dục dân số vào dạy học GDCD không làm
nặng nề thêm cho môn học, trái lại nó giúp cho việc dạy học
môn học trở nên thiết thực hấp dẫn hơn.

- Trong quá trình dạy học GDCD, GV bộ môn còn sử
dụng nhiều PPDH, kỹ thuật dạy học để chuyển tải những kiến
thức GDCD cũng như Giáo dục dân số, làm cho HS thêm hứng
thú học tập nhờ đó hiệu quả giáo dục được nâng lên.
Điều này được khẳng định xuất phát từ đặc trưng nội
dung giáo dục dân số rất gần gũi thiết thực với người học, điều
này giúp cho GV có thể khai thác các nội dung giáo dục dân số
để thiết kế chủ đề thảo luận, chủ đề thực hiện dạy học dự án,
xây dựng trường hợp, tình huống có vấn đề để thực hiện các
PPDH, kỹ thuật dạy học trong quá trình dạy học môn GDCD.
Những điều phân tích nêu trên chứng tỏ dạy học môn
GDCD có nhiều ưu thế trong việc Giáo dục dân số cho HS
THPT đồng thời cũng khẳng định ý nghĩa của việc giáo dục
dân số trong việc nâng cao chất lượng dạy học môn GDCD
ở trường THPT.
- Nội dung tích hợp giáo dục dân số trong dạy học môn
GDCD
Những năm gần đây, tích hợp các nội dung dạy học đã
trở thành xu hướng phổ biến trong giáo dục giúp tránh việc
trùng lặp những kiến thức, kĩ năng, nội dung ở nhiều môn


học khác nhau. Nhờ đó mà tiết kiệm được thời gian để phát
triển kĩ năng/năng lực chuyên môn cho

thông qua giải

quyết các vấn đề phức hợp.
Chính vì vậy, việc tích hợp nội dung giáo dục dân số

trong dạy học môn GDCD cũng hoàn toàn phù hợp với xu
hướng nói trên.
Có thể chứng minh điều khẳng định nói trên bằng việc
phân tích một ví dụ sau đây:
Vấn đề giáo dục sức khỏe sinh sản nằm trong nội dung
giáo dục dân số có thể được thực hiện ở môn Sinh học nhưng
ở đó sẽ bàn luận chủ yếu ở khía cạnh kỹ thuật, mang tính
chuyên môn của sức khỏe sinh sản.
Trong khi đó, giáo dục HS về vấn đề này trên các khía
cạnh giáo dục đạo đức như: ảnh hưởng của những hành vi
không phù hợp đến sức khỏe sinh sản như có thai ở tuổi vị
thành niên, sinh đẻ không có kế hoạch sẽ có những ảnh
hưởng như thế nào đến cuộc sống, sự phát triển của cá nhân
mỗi người và rộng hơn là đối với gia đình, cộng đồng và xã
hội....thì môn GDCD có nhiều ưu thế để thực hiện được.


Vì thế, khi đặt vấn đề tích hợp nội dung giáo dục dân số
trong dạy học môn Giáo dục công dân cần nhận thức theo
chức năng, mục tiêu dạy học của môn học cũng như mục tiêu
giáo dục dân số là tuyên truyền giáo dục HS nhận thức được
tầm quan trọng, ý nghĩa của việc có những hành vi đúng với
những vấn đề có liên quan đến dân số đối với cuộc sống, sự
phát triển của bản thân, gia đình, cộng đồng và xã hội....để từ
đó có hành vi, tình cảm, thái độ tốt trong việc xử lý các vấn
đề có liên quan đến vấn đề dân số.
Trong thực tế, việc tích hợp giáo dục dân số trong dạy
học môn GDCD có thể thực hiện dưới 3 hình thức chủ yếu
sau:
Lồng ghép nội dung giáo dục dân số với nội dung bài

học GDCD
Ở hình thức này, một số kiến thức của môn học cũng
chính là kiến thức giáo dục dân số được đưa vào chương
trình và sách giáo khoa theo các mức độ khác nhau, có thể
chiếm một mục, một đoạn hay một vài câu trong bài học.
Ví dụ như trong bài:" Công dân với sự phát triển kinh tế"
ở lớp 11, mặc dù toàn bộ nội dung bài học không có nội dung


nào về giáo dục dân số nhưng khi học về tiêu chí đánh giá sự
phát triển kinh tế thì bên cạnh việc tăng trưởng kinh tế còn
cần phải cải thiện mức sống của người dân thông qua chỉ số
thu nhập bình quân tính theo đầu người. Điều này sẽ liên quan
đến mức độ tăng dân số của quốc gia. Nếu mức độ tăng dân
số nhanh thì sự tăng trưởng kinh tế không đủ để cải thiện đời
sống cho nhân dân. Ngược lại, nếu dân số không tăng thì sẽ
làm cho nền kinh tế thiếu đi nguồn nhân lực để đảm bảo cho
sự phát triển. Đây chính là khía cạnh nội dung giáo dục dân số
mà GV có thể tích hợp, lồng ghép không chỉ giúp làm rõ kiến
thức bài học mà còn thực hiện được mục tiêu giáo dục dân số
của mình.
Hay như bài " Công dân với tình yêu, hôn nhân, gia
đình" ở lớp 10, toàn bộ nội dung bài học đều có nội dung liên
quan có thể thực hiện nội dung giáo dục dân số cho HS như:
Thế nào là một tình yêu đẹp?
Có nên quan hệ tình dục khi còn đang tuổi HS không?
Việc sinh con ngoài ý muốn khi còn đang tuổi vị thành
niên có ảnh hưởng gì đến bản thân, gia đình, cộng đồng?...

Như vậy, khi tổ chức dạy học môn GDCD, GV tổ chức
các hoạt động dạy học bình thường, chuyển tải những nội
dung bài học bình thường nhưng khi có điều kiện tích hợp nội
dung giáo dục dân số ở những đơn vị kiến thức có liên quan,
GV cần chủ động thực hiện vấn đề này một cách đầy đủ và
sâu sắc. GV lưu ý khi lồng ghép, tích hợp phải thật nhẹ nhàng,
phù hợp và phải đạt mục tiêu của bài học theo đúng yêu cầu
của bộ môn.
Lấy những nội dung giáo dục dân số để liên hệ, vận
dụng làm sáng tỏ những nội dung bài học GDCD:
Trong trường hợp này, các kiến thức về nội dung tích
hợp không được nêu rõ trong sách giáo khoa, nhưng khi triển
khai dạy học kiến thức bài học, giáo viên có thể liên hệ các
kiến thức muốn tích hợp vào bài giảng sao cho phù hợp. Bên
cạnh đó, GV có thể hướng dẫn HS liên hệ, mở rộng kiến thức
một cách hài hòa, đúng mực, tránh lan man, sa đà, gượng ép,
không phù hợp với đặc trưng của môn học.
Trong chương trình Giáo dục công dân THPT không
phải bất cứ chỗ nào trong từng bài học cũng có thể tích hợp
giáo dục dân số. Điều này đòi hỏi GV bộ môn phải lựa chọn


những kiến thức về giáo dục dân số cần thiết để đưa vào bài
giảng của mình một cách thích hợp, linh hoạt nhằm:
Đảm bảo việc khắc sâu kiến thức dân số đã có trong sách
giáo khoa, đồng thời phải có sự mở rộng hơn kiến thức đó.
Có sự phân tích, chứng minh một số phạm trù, kết luận
đã có trong sách giáo khoa bằng kiến thức dân số cũng như
mối quan hệ giữa dân số và phát triển một cách thích hợp
Nội dung giáo dục dân số cần phải được cung cấp theo

những cách thức phù hợp với trình độ và khả năng nhận thức
của người học, không chỉ là những kiến thức, hiểu biết về dân
số, mà còn định hướng về dân số, hướng tới những hoạt động
thích nghi, hành vi, thái độ tốt góp phần nâng cao chất lượng
dân số.
Xuất phát từ những nội dung cơ bản của việc giáo dục
dân số cho học sinh trung học phổ thông cùng với ưu thế của
dạy học môn Giáo dục công dân đối với việc giáo dục dân số
cho học sinh cùng với việc khẳng định tích hợp là một xu thế
của dạy học hiện đại có thể khẳng định việc tích hợp Giáo dục
dân số trong dạy học môn GDCD là việc làm cần thiết, thiết
thực và có tính khả thi.


Nội dung tích hợp giáo dục dân số cho học sinh trung
học phổ thông có thể tập trung vào một số vấn đề cơ bản sau:
Về quan hệ dân số với các vấn đề phát triển xã hội
Dân số với giáo dục, y tế, việc làm, xóa đói giảm nghèo,
công bằng XH.
Dân số và sự bền vững về môi trường;
Chất lượng dân số - chất lượng nguồn nhân lực – chất
lượng cuộc sống
Bùng nổ dân số - vấn đề toàn cầu
Ý thức con người và phát triển dân số
Trách nhiệm của công dân thực hiện chính sách dân số
Cuộc sống gia đình và xã hội
Tình yêu chân chính và quan niệm sai lầm về tình yêu
Khái quát về gia đình, loại hình, chức năng và các mối
quan hệ gia đình
Trách nhiệm của công dân trong việc thực hiện xây dựng

gia đình, luật hôn nhân và gia đình


Các quyền liên quan đến sức khỏe sinh sản của công dân
Trách nhiệm của công dân thực hiện các quyền liên quan
đến sức khỏe sinh sản của mình và người khác
Giới
Vai trò của phụ nữ trong gia đình và xã hội
Hiểu thế nào là bình đẳng giới
Trách nhiệm của công dân trong việc xây dựng quan hệ
bình đẳng trong hôn nhân và gia đình
Trách nhiệm của xã hội trong việc tạo điều kiện thực
hiện bình đẳng giới
- Các yếu tố ảnh hưởng đến việc thực hiện tích hợp giáo
dục dân số trong dạy học GDCD ở THPT
Các yếu tố chủ quan
Yếu tố giáo viên
GV bộ môn là chủ thể trực tiếp thực hiện việc giáo dục
dân số trong quá trình giảng dạy. Vì thế, điều quan trọng nhất
để việc giáo dục dân số được thực hiện là GV có nhận thức


được đầy đủ sự cần thiết phải giáo dục dân số cho HS trong
dạy học GDCD để từ đó thầy cô mới chủ động lựa chọn nội
dung tích hợp cũng như tìm ra phương pháp, cách thức để
thực hiện việc tích hợp một cách hiệu quả nhất. Bên cạnh
đó, mỗi GV còn phải không ngừng nâng cao trình độ chuyên
môn, bồi dưỡng thêm những hiểu biết sâu rộng về tri thức
môn học, các vấn đề liên quan đến giáo dục dân số để có
nhiều tư liệu khai thác trong quá trình tổ chức dạy học. Chỉ là

người tâm huyết với nghề, tâm huyết với việc giáo dục dân
số giáo viên bộ môn mới chủ động suy nghĩ, tiến hành các
hình thức phương pháp kỹ thuật dạy học khác nhau, khai thác
các khía cạnh khác nhau của nội dung dạy học giáo dục công
dân để tiến hành giáo dục dân số cho học sinh. Đồng thời GV
còn phải am hiểu về công nghệ thông tin, có kỹ năng sử dụng
thành thạo các PP và kỹ thuật DH trong quá trình thực hiện
giáo dục dân số thông qua dạy học môn GDCD làm cho
người học hứng thú, tiếp cận và thu nhận những vấn đề về
dân số một cách tích cực nhất.
Yếu tố người học
HS là chủ thể thứ hai tham gia vào quá trình dạy học
môn học và là đối tượng giáo dục để GV thực hiện mục tiêu


giáo dục dân số, vì thế đây là một nhân tố có ảnh hưởng rất
lớn đến quá trình thực hiện tích hợp giáo dục dân số trong dạy
học môn GDCD.
Điều quan trọng là GV cần quan tâm đến việc tìm hiểu
đối tượng dạy học của mình là các em HS về khả năng nhận
thức, về kỹ năng học tập, về tinh thần thái độ tham gia học tập
cũng như điều kiện tham gia học tập khi GV thực hiện các nội
dung GD dân số, sử dụng các PPDH cho phù hợp.
Bên cạnh đó cũng cần quan tâm đến việc nâng cao nhận
thức của HS về sự cần thiết phải trang bị những kiến thức về
dân số, sức khỏe sinh sản, về hôn nhân gia đình để từ đó các
em có thêm nhu cầu, động lực tiếp thu, học hỏi những bài học
giáo dục giáo dục dân số mà GV bộ môn thực hiện.
HS cũng cần được bồi dưỡng phát triển năng lực tự học,
tự nghiên cứu, năng lực hợp tác để tham gia tích cực vào

những hoạt động tìm hiểu các vấn đề giáo dục dân số mà GV
bộ môn tổ chức.
Các yếu tố khách quan
Yếu tố khách quan cũng có nhiều tác động đến kết quả


quả thực hiện giáo dục dân số trong dạy học môn GDCD. Có
thể kể đến một số yếu tố sau đây:
Các điều kiện vật chất phục vụ cho quá trình dạy học
Để quá trình dạy học diễn ra thuận lợi đòi hỏi phải đảm
bảo được các điều kiện vật chất như: tài liệu học tập, không
gia rộng rãi của lớp học để có thể tổ chức các hoạt động như
thảo luận nhóm, đóng vai...cùng những phương tiện hỗ trợ
như máy trình chiếu, mạng Internet, máy vi tính, thư viện..
Nội dung giáo dục dân số cùng nội dung dạy học
GDCD.
Nếu nội dung giáo dục dân số cùng những nội dung môn
học nặng về lý thuyết, khô cứng, giáo điều sẽ càng khiến HS
ít hứng thú với việc học tập đòi hỏi sự đầu tư công phu của
GV bộ môn với sự lựa chọn các nội dung có ý nghĩa thực tế,
mang tính thời sự, gắn liền với cuộc sống hàng ngày sẽ càng
làm cho HS dễ tiếp thu, cảm nhận được ý nghĩa của việc học
tập môn học cùng những nội dung giáo dục dân số.


- Cơ sở thực tiễn việc tích hợp giáo dục dân số trong
DH môn GDCD ở trường THPT Lê Lợi huyện Đông Xuân
tỉnh Phú Yên
- Vài nét về trường THPT Lê Lợi huyện Đông Xuân
tỉnh Phú Yên

Trường THPT Lê Lợi huyện Đông Xuân tỉnh Phú Yên
được thành lập năm 1980. Hiện trường đang có 74 giáo viên
và 10 cán bộ công nhân viên với 1014 HS ở 3 khối lớp: khối
12 có 334 HS, khối 11 có 388 HS, khối 10 có 292 HS.
Được sự quan tâm của các cấp chính quyền, nhà
trường được đầu tư xây dựng cơ sở vật chất tương đối tốt,
trường có 19 phòng học cùng những trang thiết bị tạo điều
kiện thuận lợi cho hoạt động dạy học của GV và HS trong
trường.
Các thế hệ thày, trò nhà trường đã không ngừng phấn
đấu "Dạy tốt, học tốt" để đạt được kết quả cao trong giáo dục
đào tạo. Tỷ lệ học sinh tốt nghiệp hàng năm của nhà trường
đạt trên 96% trong đó tỷ lệ HS thi đỗ vào các trường ĐH, CĐ
đạt trên 56%. Trường đạt chuẩn quốc gia mức độ 1.


Các GV giảng dạy môn GDCD gồm 3 thầy cô đều đượcc
đào tạo đúng chuyên môn, có tinh thần trách nhiệm cao trong
công tác giảng dạy và tích cực tham gia các hoạt động đổi
mới PPDH.
- Thực trạng thực hiện tích hợp giáo dục dân số trong
dạy học môn GDCD ở trường THPT Lê Lợi huyện Đông
Xuân tỉnh Phú Yên
- Khảo sát thực trạng
Một trong những nhiệm vụ quan trọng của luận văn là
phải phân tích, đánh giá được thực trạng thực hiện việc tích hợp
giáo dục dân số trong dạy học môn GDCD ở trường THPT Lê
Lợi huyên Đông Xuân tỉnh Phú Yên. Để thực hiện nhiệm vụ
này, chúng tôi đã tiến hành khảo sát thực trạng thực hiện tích
hợp giáo dục dân số trong dạy học môn GDCD ở Trường THPT

Lê Lợi huyện Đông Xuân tỉnh Phú Yên với 3 GV của nhà
trường chuyên giảng dạy môn GDCD và 250 học sinh khối
10, 11, 12 của Trường THPT Lê Lợi.
Việc khảo sát được tiến hành thông qua việc phỏng vấn,
phát phiếu trưng cầu ý kiến các GV và HS trong trường, dự


giờ, quan sát hoạt động dạy và học; thống kê các kết quả điều
tra để đánh giá kết quả.
Việc khảo sát của chúng tôi tập trung vào một số điểm:
Thực trạng dạy và học môn GDCD của trường THPT Lê
Lợi đang diễn ra như thế nào?
Sự quan tâm của GV bộ môn và HS đối với các vấn đề
dân số
GV bộ môn đã thực hiện việc giáo dục dân số trong quá
trình dạy học môn GDCD ra làm sao?
HS của trường lê Lợi đã tiếp nhận việc giáo dục dân số
thông qua việc học tập môn GDCD như thế nào?
Kết quả khảo sát có thể khái quát qua một số khía cạnh
sau đây:
Đánh giá của HS về cách thức DH của GV bộ môn

S
TT
1

S
Cách thức dạy học của GV

Nhiệt tình giảng dạy

T

ố

ỷ lệ

HS

%
1

6


35
2

Có đổi mới phương pháp

7,5%
9

0
3

Giảng dạy chủ yếu là lí thuyết, ít vận
dụng thực tiễn

4

5%
9

5

Dạy học khô khan, đơn điệu

1

GV có hình thức, biện pháp khích lệ
HS tích cực học tập và tham gia bài giảng

3
9,2%

72
5

4

6
8,8%

2
5

1
0%

Sở dĩ chúng tôi phải tiến hành khảo sát đánh giá thực
trạng dạy học môn Giáo dục công dân của nhà trường vì đây
là điều kiện, môi trường quan trọng để có thể tiến hành tích
hợp giáo dục dân số trong dạy học môn Giáo dục công dân.
Kết quả điều tra sự đánh giá của các em HS đối với cách thức
dạy học của GV bộ môn cho thấy, mặc dù các thầy cô đã nhiệt
tình giảng dạy (67% HS đánh giá), có sự đổi mới trong PPDH
song vẫn còn một số hạn chế: Bài dạy học còn mang tính
thuyết lí, khô khan, đơn điệu (68,8% HS đánh giá); chưa có
nhiều biện pháp khích lệ học HS tích cực tham gia vào quá


trình dạy học trên lớp (chỉ có 10% HS đánh giá là GV có biện
pháp khích lệ HS hứng thú học tập).
Kết quả này cho thấy công tác giảng dạy môn Giáo dục
công dân của nhà trường cần phải có những đổi mới mạnh mẽ
hơn nữa để tạo động cơ, hứng thú cho học sinh khi học tập bộ
môn.
- Thực trạng tinh thần, thái độ học tập môn GDCD
của HS
S
TT

Tinh thần, thái độ học tập
của HS

1

Rất hứng thú

Số
HS

Tỷ
lệ %

52

20
,8

2

Hứng thú

73

29
,2

3

Bình thường

98

39
,2

4

Không hứng thú

27

10
,8


Bảng phản ánh kết quả chúng tôi điều tra từ phía các em
HS về tinh thần, thái độ của HS khi tham gia học tập môn
GDCD. Kết quả cho thấy một thực tế không mấy khả quan
khi có tới 50% HS không thật hứng thú với môn học, việc học
chỉ mang tính chất đối phó là chủ yếu. Điều này phản ánh một
thực tế đáng buồn là môn học chưa thu hút được sự hứng thú
của HS và là một thách thức buộc các nhà sư phạm phải tìm
ra phương cách để thay đổi hiện trạng này.
Để nâng cao chất luợng dạy học môn GDCD, cần sự
phối hợp từ hai phía. HS phải xác định được mục đích, động
cơ học tập đúng đắn, tích cực tham gia vào các hoạt động dạy
học. GV cần không ngừng đổi mới PPDH theo hướng tích
cực, làm cho HS hứng thú với môn học, để quá trình dạy học
đạt được hiệu quả như mong đợi.
Khi học sinh chưa có nhiều hứng thú học tập môn học
thì mục tiêu tích hợp giáo dục dân số trong dạy học Giáo dục
công dân cũng khó có thể đạt được hiệu quả cao.
- Nhận thức của GV bộ môn về sự cần thiết Giáo dục
dân số cho HS