Sáng kiến kinh nghiệm sinh 6

Trờng THCS Vnh Sn
A.Lí do chọn đề tài
Phơng pháp dạy học là một trong những vấn đề rất quan trọng trong việc
giúp học sinh lĩnh hội kiến thức cơ bản. Vì vậy trong nhiều thập kỷ qua các nhà lý
luận dạy học trên thế giới và ở Việt Nam đã và đang tìm ra những xu hớng và ph-
ơng pháp dạy học mới và không nngừng cải tiến những phơng pháp củ cổ truyền
làm phong phú thêm những hê thống phơng pháp giáo dục ở nhà trờng. Tuy nhiên
khi áp dụng giảng dạy thì mỗi phơng pháp phù hợp với một kiểu bài cụ thể hoặc có
thể kết hợp đợc nhiều phơng pháp trong một bài dạy.
Riêng đối với bộ môn sinh học là một trong những bộ môn có kiến thức đa
dạng và phong phú. Tuy nhiên rất gần gủi vơí đời sống hàng ngày với học sinh
vùng nông thôn, nhng vận dụng kiến thức đã học vào thực tiển để học, học sinh
nắm đợc kiến thức là một diều còn nhiều khó khăn.
Để làm cho học sinh ngày một tiếp cận với bộ môn này có hiệu quả. đối với
bản thân tôi là một giáo viên trực tiếp giảng dạy môn Sinh học. Trong thời gian dạỵ
tôi thấy rằng phơng pháp dạy là phần quan trọng góp phần thành công trong một
tiết dạy nên tôi mạnh dạn chọn đề tài: Sử dụng phơng pháp thực hành vào bộ môn
sinh học
Do thời gian còn hạn chế, điều kiện thực hiện còn nhiều khó khăn nên không
tránh khỏi những sai sót rất mong sự đóng góp của đồng nghiệp.
I. cơ sở lý luận
1. Lý luận chung:
Các phơng pháp dạy học truyền thống và hiện đại đều sử dụng nhiều phơng
pháp, việc rút ra kiến thức từ phơng pháp phân tích, tổng hợp, so sánh một cách thụ
động nên quá trình học học sinh hiểu theo cách Học vẹt Khi ra phân tích hoặc
nhận biết ở thực tiển thì học sinh còn gặp nhiều khó khăn. Vì vậy việc áp dụng ph-
ơng pháp thực hành sẽ giúp cho học sinh nắm vững kiến thức về lý thuyết cũng nh
ứng dụng. Mặc dù phơng pháp này vận dụng có nhiều phức tạpnhng cũng có thể áp
dụng tốt ở môn sinh học.
2. Cơ sở thực tiển:
Qua nhiều năm giảng dạy Sinh học tôi thấy rằng việc áp dụng phơng pháp

thực hành vào giảng dạy bôn môn có rất nhiều thuận lợi và đem lại kết quả cao, bởi
tính đặc trng của bộ môn với chơng trình sinh học và với học sinh ở vìng nông
thôn. mẫu vật đa dạng dể kiếm, học sinh có thể tìm và phân tích khắp nơi. nên ph-
ơng pháp thực hành đối với bộ môn sinh học 6 có thể áp dụng rộng rải đối với các
khối lớp khác.
3. Mục đích nghiên cứu:
Đề tài này thực hiện nhằm mục đích:
Ngời thực hiện:
Trần Minh Huy
3
Trờng THCS Vnh Sn
- Phát huy tính tích cực tự giác của học sinh. Kích thích các em học tập sáng
tạo dành hiệu quả học tập tối u.
- Giáo dục cho các em trở thành những chủ thể tích cực sáng tạo có khả
năng thích ứng cao với các hoạt động.
- Giúp học sinh gần gủi với thiên nhiên, vận dụng kiến thức đã học vào thực
tiển, chăm sóc bảo vệ cây trồng và thiên nhiên.
II. ph ơng pháp nghiên cứu:
- Phân tích, tổng hợp: Một số tài liệu phơng pháp dạy hgọc, tâm lý học.
- So sánh, điều tra: Dựa vào thực tế chất lợng học tập của học sinh.
B.Nội dung nghiên cứu
I. sơ l ợc vài nét về ph ơng pháp dạy học thực hành
- Phơng pháp thực hnàh thực hiện tốt với sự chuẩn bị đầy đủ mẫu vật và ph-
ơng tiện của giáo viên và học sinh.
- Học sinh tự khai thác xây dựng và tổng hợp kiến thức qua việc quan sát,
phân tích mẫu vật trao đổi cùng nhau trong nhóm với sự dẫn dắt của giáo viên.
- Tròng phơng pháp này học sinh vừa học đợc kiến thức vừa thể hiện đợc kỷ
năng: Quan sát, phân tích, tổng hợp, so sánh và nhận biết.
II. Cách thực hiện một bài dạy
Baỡi 13. CU TAO NGOAèI CUA THN

A. Muỷc tióu:
1. Kióỳn thổùc:
- Hoỹc sinh nừm õổồỹc caùc bọỹ phỏỷn cỏỳu taỷo ngoaỡi cuớa thỏn
cỏy gọửm: Thỏn chờnh, caỡnh, chọửi ngoỹn, chọửi naùch.
- Phỏn bióỷt õổồỹc hai loaỷi chọửi naùch, chọửi laù, chọửi hoa.
- Nhỏỷn bióỳt, phỏn bióỷt caùc loaỷi thỏn: Thỏn õổùng, thỏn leo, thỏn boỡ.
2. Kyợ nng:
Reỡn luyóỷn kyợ nng quan saùt tranh mỏựu, so saùnh.
3. Thaùi õọỹ:
Giaùo duỷc loỡng yóu thión nhón, baớo vóỷ thión nhión.
B. Phổồng phaùp:
- Trổỷc quan, hồỹp taùc nhoùm nhoớ, caù nhỏn.
C. Chuỏứn bở cuớa giaùo vión - hoỹc sinh:
1. Chuỏứn bở cuớa giaùo vión:
- Tranh phoùng to tranh hỗnh 13.1, 13.2, 13.3
- Ngoỹn bờ õoớ, ngọửng caới.
Ngời thực hiện:
Trần Minh Huy
4
Trờng THCS Vnh Sn
- Baớng phỏn loaỷi thỏn cỏy.
2. Chuỏứn bở cuớa hoỹc sinh:
- Caỡnh cỏy hoa họửng, rỏm buỷt, rau maù, coớ mỏửn trỏửu, tranh 1 sọỳ
loỹai cỏy: Cỏy dổỡa, cỏy õa...
D. Tióỳn trỗnh lón lồùp:
I. ỉn õởnh :
II. Kióứm tra baỡi cuớ: Khọng
III. Baỡi mồùi:
1. ỷt vỏỳn õóử:
Thỏn laỡ 1 cồ quan sinh dổồợng cuớa cỏy, coù chổùc nng vỏỷn

chuyóứn caùc chỏỳt trong cỏy vaỡ nỏng õồợ taùn laù. Vỏỷy thỏn gọửm
nhổợng bọỹ phỏỷn naỡo? Coù thóứ chia thỏn laỡm mỏỳy loaỷi? óứ hióứu
roớ vỏỳn õóử õoù cọ cuỡng caùc em tỗm hióứu baỡi Cỏỳu taỷo ngoaỡi cuớa
thỏn
2. Trióứn khai baỡi:
a. Hoaỷt õọỹng 1: Cỏỳu taỷo ngoaỡi cuớa thỏn
Hoaỷt õọỹng cuớa giaùo
vión
a. Xaùc õởnh caùc bọỹ phỏỷn
ngoaỡi cuớa thỏn, vở trờ chọửi
ngoỹn, chọửi naùch.
- Giaùo vión yóu cỏửu hoỹc sinh
õỷt cỏy, caỡnh lón baỡn quan saùt
õọỳi chióỳu hỗnh 13.1 vaỡ traớ lồỡi
lóỷnh
- Hoaỷt õọỹng caù nhỏn.
- Giaùo vión goỹi hoỹc sinh trỗnh
baỡy.
- Giaùo vión goỹi 1 - 2 hoỹc sinh
bọứ sung
Giaùo vión gồỹi yù hoỹc sinh õỷt 1
caỡnh gọửm 1 cỏy nhoớ õóứ tỗm
õióứm giọỳng nhau
- Giaùo vión duỡng tranh hinh 13.1
nhừc laỷi caùc bọỹ phỏỷn vỏỷt
mỏựu õóứ hoỹc sinh ghi nhồù.
b. Quan saùt cỏỳu taỷo chọửi
Hoaỷt õọỹng cuớa hoỹc sinh
- Caù nhỏn hoaỷt õọỹng quan saùt
mỏựu vỏỷt vaỡ quan saùt hinh 13.1

traớ lồỡi lóỷnh
- Hoỹc sinh mang caỡnh cỏy chuỡa
mỗnh õaợ quan saùt chố caùc bọỹ
phỏỷn cuớa thỏn.
- Hoỹc sinh tióỳp tuỷc traớ lồỡi.
- Chọửi ngoỹn ỏửu thỏn.
Chọửi naùch Naùch laù.
- Hoỹc sinh quan saùt hỗnh 13.2
- Hoỹc sinh hoaỷt õọỹng nhoùm.
Ngời thực hiện:
Trần Minh Huy
5
Trêng THCS Vĩnh Sơn
hoa v chäưi lạ
- Giạo viãn: Chäưi nạch gäưm 2
loải: chäưi hoa, chäưi lạ. Giạo
viãn treo hçnh 13.2
- Hoảt âäüng nhọm: Giạo viãn
cho hc sinh quan sạt hçnh
chäưi lạ ( bê ngä)
Chäưi hoa ( hoa häưng)
- Giạo viãn hỉåïng dáùn hc
sinh quan sạt tranh, váût máùu.
+ Tçm sỉû giäúng nhau, khạc
nhau vãư cáúu tảo chäưi hoa,
chäưi lạ?
- Giạo viãn gi mäüt säú hc
sinh bäø sung, nháûn xẹt.
+ Chäưi hoa, chäưi lạ s phạt
triãøn thnh bäü pháûn no ca

cáy?
- Giạo viãn gi hc sinh tr låìi.
- Giạo viãn u cáưu hc sinh
tỉû rụt ra kãút lûn.
- Giäúng: Máưm lạ
- Khạc: Mä phán
- Sinh ngn - Máưm hoa
- Âải diãnû nhọm tr låìi, cạc
nhọm khạc bäø sung.
* Kãút lûn:
1. Cáúu tảo ngoi ca thán:
- Âènh(ngn) thán, cnh cọ
chäưi ngn.
- Dc thán, cnh cọ chäưi nạch.
- Chäưi -> Chäưi hoa.
-> Chäưi lạ.
b. Hoảt âäüng 2: Phán biãût cạc loải thán
Hoảt âäüng theo nhọm
- Giạo viãn treo tranh h13.3
- Giạo viãn u cáưu cạc nhọm
âàût váût máùu lãn bn, âäúi
chiãúu hçnh 13.3 v dỉûa vo
thäng tin ( ) hy phán loải
- Giạo viãn gi cạc nhọm trçnh
by, cạc nhọm khạc bäø sung.
+ Cọ máúy loải thán?
+ Âàûc âiãøm ca mäùi loải thán
? Vê dủ?
- Giạo viãn hỉåïng dáøn hc
sinh lm pháưn bi táûp (∇)

- Giạo viãn u cáưu hc sinh
tỉû rụt ra kãút lûn.
- Hc sinh âàût váût máùu lãn
bn, âäúi chiãúu váût máùu +
thäng tin ( )  phán loải.
- Cạc nhọm trçnh by.
- Hc sinh lm bi táûp (∇)
* Kãút lûn:
- Cọ 3 loải thán:
+ Thán âỉïng: - Thán gäù.
- Thán cäüt.
- Thán c.
Ngêi thùc hiƯn:
TrÇn Minh Huy
6
Trờng THCS Vnh Sn
+ Thỏn leo.
+ Thỏn boỡ.
IV. Cuớng cọỳ:
- Giaùo vión photo sợn baỡi tỏỷp 1, 2 ồớ SGK
- Phaùt cho hoỹc sinh laỡm vaỡ chổợa Cho õióứm 3 hoỹc sinh laỡm
õuùng.
- Laỡm baỡi tỏỷp ồớ SGK (45)
V. Dỷn doỡ:
- Hoỹc baỡi
- Hoaỡn thaỡnh tióỳp baỡi tỏỷp
- Caùc nhoùm õoỹc trổồùc baỡi vaỡ baùo caùo kóỳt quaớ thờ nghióỷm õaợ
laỡm
III. kết luận:
- Qua việc sử dụng phơng pháp dạy học thực hành tôi thấy kết quả nh sau:

* Sử dụng phơng pháp khác:
- Số học sinh nắm đợc kiến thức: 20 em.
- Số học sinh tiếp thu đợc 1/2 kiến thức : 19 em.
- Số học sinh không nắm đợc bài: 37 em.
* Sử dụng phơng pháp thực hành:
- Số học sinh nắm đợc kiến thức: 35 em.
- Số học sinh tiếp thu đợc 1/2 kiến thức : 10 em.
- Số học sinh không nắm đợc bài: 1 em.
Kết luận chung
Phơng pháp dạy học rất đa dạng, mỗi phơng pháp đều có những đặc trng
riêng vì vậy việc chọn phơng pháp nào để phù hợp với nội dung bài dạy là điều
quan trọng đòi hỏi mỗi một giáo viên phải có suy nghỉ, lựa chọn cụ thể để phù hợp
với nhận thức học sinh và đặc trng của từng bộ môn.Tôi thấy việc sử dụng phơng
pháp thực hành đối với bộ môn sinh là thích hợp. Qua thực hiện phơng pháp này
tạo cho học sinh cảm giác hứng thú phát huy đợc tính tích cực của học sinh, đặc
biệt học sinh tiếp thu bài nhanh và vận dụng tốt vào thực tiển chất lợng học tập của
học sinh đợc nâng cao rỏ rệt.
Việc tìm hiểu những phơng pháp dạy học là việc làm thiết thực đối với mỗi
một giáo viên. Tuy nhiên khả năng bản thân còn hạn chế thời gian công tác cha
nhiều vì vậy cha đúc rút đợc nhiều kinh nghiệm nên tôi chỉ đa ra việc áp dụng ph-
ơng pháp thực hành với học sinh lớp 6.
Ngời thực hiện:
Trần Minh Huy
7