Giáo án Ngữ văn 6 bài 21: Vượt thác

Giáo án Ngữ văn lớp 6

VƯỢT THÁC

Tiết 85
Ngày soạn:
Ngày dạy:

Võ Quảng

I-MỤC TIÊU CẦN ĐẠT: Giúp học sinh
-Cảm nhận được vẻ đẹp phong phú, hùng vĩ của thiên nhiên và vẻ đẹp của người lao
động được miêu tả trong bài.
-Nắm được nghệ thuật phối hợp miêu tả khung cảnh thiên nhiên và hoạt động của con
người.
II-CHUẨN BỊ:
1.Giáo viên: Nghiên cứu SGK, SGV, tranh ảnh
2.Học sinh: Học bài, xem bài mới
III-TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG DẠY-HỌC:
NỘI DUNG HOẠT

HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO

HOẠT ĐỘNG CỦA HỌC

ĐỘNG
HOẠT ĐỘNG 1 (5’)

VIÊN

SINH

 Khởi động
-Oån định

-Kiểm tra sỉ số lớp

-Báo cáo sỉ số

-Kiểm tra bài cũ

HỎI:

-Cá nhân trả lời:

1/Nêu nội dung và nghệ thuật 1/-Nội dung:Qua câu chuyện
văn bản Bức tranh của em gái về người anh và cô em gái có
tôi?

tài hội hoạ, truyện Bức tranh
của em gái tôi cho thấy: Tình
cảm trong sáng hồn nhiên và
lòng nhân hậu của người em
gái đã giúp cho người anh nhận
ra phần hạn chế ở chính mình.
-Nghệ thuật:truyện đã miêu tả
1


Giáo án Ngữ văn lớp 6
tinh tế tâm lí nhân vật qua cách

kể theo ngôi thứ nhất.
2/Người anh đã nhận ra thói
2/Cuối truyện người anh muốn xấu của mình, nhận ra tình cảm
nói với mẹ “Không phải con trong sáng, nhân hậu của em
đâu. Đó là tâm hồn và lòng gái, biết xấu hổ. Vì vậy người
nhân hậu của em con đấy?”. anh có thể trở thành người tốt
Câu nói đó đã gợi cho em suy như bức tranh của em gái.

Bài mới

nghĩ gì về nhân vật người anh?

-HS nhận xét và bổ sung

-Y/c HS nhận xét và bổ sung

-Lắng nghe

-GV nhận xét và công bố điểm
Vừa qua các em đã tìm hiểu về
cảnh thiên nhiên sông nước ở
vùng cực nam của Tổ quốc.
Hôm nay các em sẽ tìm hiểu về
cảnh vật thiên nhiên sông nước
của con sông Thu Bồn ở miền -Ghi tựa bài vào tập
trung.
-Ghi tựa bài lên bảng
’

HOẠT ĐỘNG 2 (30 )

 Đọc và hiểu văn bản
I-TÌM HIỂU CHUNG.
-Y/c HS đọc chú thích SGK

-Cá nhân đọc

HỎI:Dựa vào chú thích hãy nêu -Cá nhân trả lời:
vài nét về:
+Tác giả?

+Tác giả:Võ Quảng sinh năm
1920, quê ở tỉnh Quảng Nam,
là nhà văn chuyên viết cho
thiếu nhi.
2


Giáo án Ngữ văn lớp 6
1.Tác giả:

+Tác phẩm?
+Tác phẩm:bài Vượt thác trích
từ chương XI của truyện Quê
2.Tác phẩm:bài Vượt thác

nội. Truyện viết về cuộc sống ở

trích từ chương XI của

một làng quê ven sông Thu

truyện Quê nội.

Bồn vào những ngày sau Cách
mạng tháng Tám 1945 và
những năm đầu của cuộc kháng
-GV hướng dẫn học sinh đọc chiến chống thực dân Pháp,…
văn bản:thay đổi nhịp điệu đọc -Lắng nghe
lúc nhẹ nhàng, lúc sôi nổi, mạnh
mẽ (vượt thác ), đoạn cuối:êm ả,
thoải mái.
-Y/c HS đọc văn bản

-Cá nhân đọc

-GV nhận xét về cách đọc của -Lắng nghe
học sinh
-Y/c HS đọc câu hỏi (1) -Cá nhân đọc
Sgk/trang 40
HỎI:Dựa vào trình tự, hãy tìm -Cá nhân trả lời:chia 3 đoạn
bố cục của bài văn?
3.Bố cục: chia 3 đoạn
+”Gió

nồm…chân

+”Gió nồm…chân thác nước”
+”Đến Phường Rạnh…Cổ Cò”

thác

+Phần còn lại.

nước”
3


Giáo án Ngữ văn lớp 6
+”Đến Phường Rạnh…Cổ HỎI:Có mấy đối tượng được -Cá nhân trả lời:có hai đối
Cò”

miêu tả trong bài văn? Đó là tượng

+Phần còn lại.

những đối tượng nào?

+Cảnh thiên nhiên
+Hình ảnh con người.

HỎI:Cảnh sắc đôi bờ sông và
II-PHÂN TÍCH.

dòng sông có gì đáng chú ý?

-Cá nhân trả lời:gió nồm thổi,

1.Cảnh sắc đôi bờ và HỎI:Cảnh dòng sông và hai thuyền lướt bon bon.
dòng sông.

bên bờ qua sự miêu tả trong bài -Cá nhân trả lời:
đã thay đổi như thế nào theo +Đoạn sông ở vùng đồng

-Những bãi dâu trải bạt từng chặng đường của con bằng:hai bên bờ rộng rãi, trù
ngàn..

thuyền?

phú với những bãi dâu trải bạt
ngàn.
+Sắp đến đoạn nhiều thác
ghềnh:vườn

tược

um

tùm,

chòm cổ thụ dáng mãnh liệt
-Vườn

tược

um

tùm, HỎI:Theo em vị trí quan sát để …..núi cao….

những chòm cổ thụ….núi miêu tả của người kể chuyện

cao như đột ngột hiện ra trong bài này là ở chỗ nào?
chắn ngang trước mặt.

-Cá nhân trả lời:trên con

HỎI:Vị trí quan sát ấy có thích thuyền đang di động và vượt
hợp không? Vì sao?

thác.

HỎI:Tại sao tác giả miêu tả -Cá nhân trả lời:rất thích hợp,
dòng sông chỉ bằng hoạt động vì phạm vi cảnh rộng thay đổi,
của con thuyền?

điểm nhìn trực tiếp.
-Cá nhân trả lời:con thuyền là

HỎI:Em có nhận xét gì về nghệ sự sống của dòng sông, miêu tả
thuật miêu tả cảnh thiên nhiên ở con thuyền cũng chính là miêu
đây?

tả dòng sông.
4


Giáo án Ngữ văn lớp 6
HỎI:Qua sự miêu tả đã làm -Cá nhân trả lời:nghệ thuật
nghệ thuật nhân hoá, so hiện ra một khung cảnh thiên nhân hoá, so sánh, dùng từ láy
sánh, dùng từ láy gợi hình.

nhiên như thế nào?

gợi hình.

-Do địa lí ở miền Trung nước ta
có dãi đồng bằng hẹp tiếp liền -Cá nhân trả lời:đa dạng, rộng
với núi, Trung và nam Trung Bộ lớn và hùng vĩ.
là vùng cao nguyên tương đối
bằng phẳng. Vì vậy dòng sông -Lắng nghe.
không dài lắm, độ dốc lớn, có
nhiều thác, dòng chảy thay đổi
rõ rệt qua mỗi vùng.

-GV treo ảnh dượng Hương Thư
2.Hình

ảnh

dượng chống con thuyền vượt thác.

Hương Thư trong cảnh
-Quan sát tranh

vượt thác.

HỎI:Cảnh con thuyền vượt
thác được miêu tả như thế nào?
HỎI:Hãy tìm những chi tiết
miêu tả ngoại hình, hành động
của nhân vật dượng Hương Thư -Cá nhân trả lời:thuyền vùng

trong cuộc vượt thác?

vằng

cứ

chực

trụt

xuống….thuyền cố lấn lên.
-Cá nhân trả lời:
+Ngoại hình:đánh trần, như
5


Giáo án Ngữ văn lớp 6
-Ngoại hình:đánh trần, như

một pho tượng đồng đúc, các

một pho tượng đồng đúc,

bắp thịt cuồn cuộn, hai hàm

các bắp thịt cuồn cuộn, hai HỎI:Những cách so sánh nào răng cắn chặt…..hùng vĩ.
hàm răng cắn chặt…..hùng đã được sử dụng? Nêu tác +Động tác:ghì chặt trên đầu
vĩ.

dụng?

sào, lấy thế trụ lại, những động

-Động tác: ghì chặt trên

tác thả sào, rút sáo rập ràng

đầu sào, lấy thế trụ lại,

nhanh như cắt,..

những động tác thả sào, rút

-Cá nhân trả lời:như một pho

sáo rập ràng nhanh như

tượng

cắt,..

đồng

đúc,…ngoại

-Y/c HS đọc đoạn cuối của văn hình gân guốc vững chắc;
bản và câu hỏi 4* Sgk/trang 40

giống như một hiệp sĩ…

tư thế hào hùng của con HỎI:Ở đoạn đầu và đoạn cuối dũng mãnh, tư thế hào hùng
người trước cảnh thiên của bài có hai hình ảnh miêu tả của con người trước thiên
những cây cổ thụ trên bờ sông. nhiên.
nhiên.
Em hãy chỉ ra hai hình ảnh ấy -Cá nhân đọc
và cho biết tác giả đã sử dụng
cách chuyển nghĩa nào ở mỗi -Cá nhân trả lời:
hình ảnh trên. Nêu ý nghĩa của +”Dọc sông, những chòm cổ
từng trường hợp?
thụ dáng mãnh liệt đứng trầm
ngâm

lặng

nhìn

xuống

nước”:như báo trước về khúc
sông dữ hiểm, vừa như mách
bảo con người dồn nén sức
mạnh chuẩn bị vượt thác.
+”Dọc sườn núi, những cây to
mọc giữa những bụi lúp xúp
nom xa như những cụ già vung
tay hô đám con cháu tiến về
phía trước”:biểu hiện tâm trạng
hào hứng, phấn chấn và mạnh
6

Giáo án Ngữ văn lớp 6
mẽ của con người vừa vượt qua
nhiều thác ghềnh nguy hiểm
tiếp tục đưa con thuyền tiến lên
phía trước.
’

HOẠT ĐỘNG 3 (5 )
III-TỔNG KẾT:
-Nội dung:Bài văn miêu tả HỎI:Qua phân tích, em cảm -Cá nhân trả lời:làm nổi bật
cảnh vượt thác của con nhận như thế nào về thiên nhiên vẻ hùng dũng và sức mạnh của
thuyền trên sông Thu Bồn, và con người lao động đã được con người lao động trên nền
làm nổi bật vẻ hùng dũng miêu tả trong bài văn?

cảnh thiên nhiên rộng lớn,

và sức mạnh của con người

hùng vĩ.

lao động trên nền cảnh
thiên nhiên rộng lớn, hùng
vĩ.

HỎI:Nêu những nét đặc sắc về

-Nghệ thuật:nghệ thuật tả nghệ thuật của văn bản?

-Cá nhân trả lời:tả cảnh và tả

cảnh, tả người từ điểm

người, so sánh, nhân hoá,..

nhìn trên con thuyền theo
hành trình vượt thác rất tự
nhiên, sinh động.
HOẠT ĐỘNG 4 (5’)

 Củng cố-Dặn dò

-Về nhà học bài và chuẩn bị bài -Nghe tiếp thu để chuẩn bị.
So sánh (tiếp theo) cần nắm:
+Các kiểu so sánh
+Tác dụng của so sánh
+Luyện tập
-Nhận xét lớp học

7