Phát triển năng lực vận dụng kiến thức cho học sinh trong dạy học hóa học chương sắt và một số kim loại quan trọng lớp 12 thông qua bài tập hóa học
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (1.47 MB, 151 trang )
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG
ĐẠI HỌC SƯ PHẠM HÀ NỘI 2
===
===
ĐẶNG TRƯỜNG GIANG
PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC VẬN DỤNG KIẾN THỨC
CHO HỌC SINH TRONG DẠY HỌC HÓA HỌC
CHƯƠNG SẮT VÀ MỘT SỐ KIM LOẠI
QUAN TRỌNG LỚP 12 THÔNG QUA
BÀI TẬP HÓA HỌC
LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC
HÀ NỘI, 2018
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG
ĐẠI HỌC SƯ PHẠM HÀ NỘI 2
===
===
ĐẶNG TRƯỜNG GIANG
PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC VẬN DỤNG KIẾN THỨC
CHO HỌC SINH TRONG DẠY HỌC HÓA HỌC
CHƯƠNG SẮT VÀ MỘT SỐ KIM LOẠI
QUAN TRỌNG LỚP 12 THÔNG QUA
BÀI TẬP HÓA HỌC
Chuyên ngành: LÝ LUẬN VÀ PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC BỘ MÔN HÓA HỌC
Mã số: 8 14 01 11
LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC
Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. Trần Trung Ninh
HÀ NỘI, 2018
LỜI CẢM ƠN
Luận văn này được hoàn thành tại khoa Hoá học – Trường Đại học Sư phạm
Hà Nội 2 với sự nỗ lực cố gắng của bản thân, sự giúp đỡ tận tình của thầy, cô và
gia đình, bạn bè và đồng nghiệp.
Với tấm lòng tri ân và biết ơn sâu sắc, em xin chân thành cảm ơn PGS.TS
Trần Trung Ninh, đã tận tình hướng dẫn giúp đỡ em trong suốt quá trình nghiên cứu
và hoàn thành luận văn.
Em xin chân thành cảm ơn tập thể các thầy cô giáo khoa Hoá học - Trường
Đại học Sư phạm Hà Nội 2 đã tạo điều kiện, giúp đỡ em trong suốt quá trình học tập
và nghiên cứu luận văn.
Tôi xin chân thành cảm ơn ban giám hiệu, các thầy cô giáo và toàn thể các
em HS trường THPT Sơn Tây và trường Hữu Nghị 80 đã nhiệt tình giúp đỡ trong
quá trình hoàn thành luận văn.
Xin cảm ơn gia đình, bạn bè, đồng nghiệp đã giúp đỡ, động viên tôi thực hiện
luận văn này.
Hà Nội, tháng 8 năm 2018
TÁC GIẢ
Đặng Trường Giang
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu khoa học độc lập của
riêng tôi. Tôi xin cam đoan rằng số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn
này là trung thực và không trùng lặp với các đề tài khác. Tôi cũng xin cam
đoan rằng mọi sự giúp đỡ cho việc thực hiện luận văn này đã được cảm ơn và
các thông tin trích dẫn trong luận văn đã được chỉ rõ nguồn gốc.
Hà Nội, tháng 8 năm 2018
TÁC GIẢ
Đặng Trường Giang
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
BTHH ĐC
ĐHSP
GD&ĐT
GQVĐ GV
HS NL
NLVDKT
NXB PGS.TS
Bài tập
hóa học
t
ạ
Nhà xuất
bản
Đối
chứng
o
P
Đ
G
ạ
i
PTHH SGK h
TN THPT
ọ
TNSP VD
c
VDKT
s
ư
p
h
ạ
m
G
i
á
o
d
ụ
c
v
h
ó
i
ả
G
i
i
á
q
o
u
y
s
ế
ư
t
T
v
i
ấ
ế
n
n
đ
s
ề
ĩ
G
P
i
h
á
ư
o
ơ
v
i
n
g
ê
t
n
r
đ
Học sinh
ì
à
Năng lực
n
o
Năng lực
vận dụng
kiến thức
h
à
H
h
ó
ổ
a
t
h
h
ọ
ô
c
n
g
S
á
T
c
h
h
ự
c
g
i
n
á
g
o
h
i
k
ệ
h
m
o
a
s
Thực
nghiệm
ư
T
p
r
h
u
ạ
n
m
g
V
h
í
ọ
c
d
ụ
p
Vận dụng
kiến thức
MỤC LỤC
MỞ ĐẦU ......................................................................................................................... 1
1. Lí do chọn đề tài .......................................................................................................... 1
2. Mục đích nghiên cứu ................................................................................................... 2
3. Đối tượng và khách thể nghiên cứu ............................................................................ 2
4. Phạm vi nghiên cứu ..................................................................................................... 3
5. Nhiệm vụ của đề tài..................................................................................................... 3
6. Giả thuyết khoa học..................................................................................................... 3
7. Phương pháp nghiên cứu............................................................................................. 3
8. Đóng góp mới của đề tài ............................................................................................ 4
9. Cấu trúc của luận văn .................................................................................................. 4
NỘI DUNG ..................................................................................................................... 5
CHƯƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA VIỆC PHÁT TRIỂN
NĂNG LỰC VẬN DỤNG KIẾN THỨC HÓA HỌC VÀO CUỘC SỐNG CHO
HỌC SINH PHỔ THÔNG.............................................................................................. 5
1.1. Lịch sử vấn đề nghiên cứu ...................................................................................... 5
1.2. Năng lực và vấn đề phát triển năng lực vận dụng kiến thức cho học sinh ở trường
phổ thông ......................................................................................................................... 7
1.2.1. Khái niệm năng lực ............................................................................................... 7
1.2.2. Cấu trúc của năng lực............................................................................................ 8
1.2.3. Các loại năng lực cốt lõi của học sinh trung học phổ thông ................................
8
1.2.4. Năng lực đặc thù trong môn Hóa học................................................................... 9
1.2.5. Các phương pháp đánh giá năng lực .................................................................. 10
1.3. Dạy học phát triển năng lực vận dụng kiến thức cho học sinh .............................
10
1.3.1. Khái niệm năng lực vận dụng kiến thức.............................................................
10
1.3.2. Cấu trúc năng lực vận dụng kiến thức. ...............................................................
11
1.3.3. Những biểu hiện của năng lực vận dụng kiến thức. ...........................................
11
1.3.4. Một số biện pháp sư phạm nhằm phát triển năng lực vận dụng kiến thức cho
học sinh. ......................................................................................................................... 12
1.3.5. Đánh giá năng lực vận dụng kiến thức. ..............................................................
13
1.3.6. Công cụ đánh giá năng lực vận dụng kiến thức. ................................................
13
1.4. Bài tập hóa học ....................................................................................................... 14
1.4.1. Khái niệm bài tập hóa học .................................................................................. 14
1.4.2. Ý nghĩa, tác dụng của bài tập hóa học ................................................................
14
1.4.2.1. Ý nghĩa trí dục .................................................................................................. 15
1.4.2.2. Ý nghĩa phát triển ............................................................................................. 15
1.4.2.3. Ý nghĩa giáo dục .............................................................................................. 15
1.4.3. Phân loại bài tập hóa học .................................................................................... 15
1.4.3.1. Dựa vào cấp độ tư duy ..................................................................................... 15
1.4.3.2. Dựa vào hình thức trả lời. ................................................................................ 16
1.4.3.3. Dựa vào nội dung kiến thức .............................................................................
16
1.4.3.4. Theo dạng câu trả lời........................................................................................
17
1.4.4. Xu hướng phát triển của bài tập hóa học hiện nay. ............................................
17
1.4.4.1. Bài tập hóa học theo định hướng năng lực ......................................................
18
1.4.4.2. Phân loại bài tập theo định hướng năng lực ....................................................
19
1.4.5. Bài tập hóa học gắn với bối cảnh, tình huống thực tiễn.....................................
20
1.4.5.1. Khái niệm ......................................................................................................... 20
1.4.5.2. Một số nguyên tắc khi xây dựng bài tập hóa học gắn với bối cảnh, tình
huống
thực
tiễn
......................................................................................................................... 21
1.4.5.3. Các bước giải bài tập hóa học gắn với thực tiễn .............................................
23
1.4.5.4. Sử dụng bài tập hóa học thực tiễn để phát triển năng lực vận dụng kiến thức
cho học sinh ................................................................................................................... 24
1.5. Thực trạng về việc sử dụng bài tập hóa học theo định hướng phát triển năng lực
trong dạy học môn Hóa học để phát triển năng lực vận dụng kiến thức hóa học của
học sinh ở hai trường THPT thị xã Sơn Tây, Hà Nội. ................................................. 25
TIỂU KẾT CHƯƠNG 1 ............................................................................................... 30
CHƯƠNG 2. XÂY DỰNG, TUYỂN CHỌN VÀ SỬ DỤNG HỆ THỐNG BÀI
TẬP GẮN VỚI THỰC TIỄN NHẰM PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC VẬN DỤNG
KIẾN
THỨC HÓA HỌC CỦA HỌC SINH THPT CHƯƠNG “SẮT VÀ MỘT SỐ KIM
LỌAI
QUAN
TRỌNG”
-
HÓA
HỌC
12……………………………………………..............31
2.1. Phân tích vị trí cấu trúc nội dung chương học chương “Sắt và một số kim lọai
quan trọng” - Hóa học 12. ............................................................................................. 31
2.1.1. Vị trí chương học chương “Sắt và một số kim loại quan trọng” trong chương
trình môn Hóa học THPT.............................................................................................. 31
2.1.2. Cấu trúc nội dung và cấu trúc chương “Sắt và một số kim lọai quan trọng” Hóa học 12 ..................................................................................................................... 31
2.1.3. Mục tiêu chương “ Sắt và một số kim loại quan trọng” - Hóa học 12 ..............
31
2.1.3.1. Về kiến thức ..................................................................................................... 31
2.1.3.2. Về kĩ năng ........................................................................................................ 32
2.1.3.3. Về thái độ ......................................................................................................... 33
2.1.4. Một số điểm cần chú ý về nội dung, cấu trúc và phương pháp dạy chương “Sắt
và một số kim loại quan trọng” - Hóa học 12...............................................................
33
2.1.4.1. Một số điểm cần chú ý về nội dung và cấu trúc chương “Sắt và một số kim
loại quan trọng” - Hóa học 12 ....................................................................................... 33
2.1.4.2. Một số điểm cần chú ý về phương pháp dạy chương “Sắt và một số kim loại
quan trọng” - Hóa học 12 .............................................................................................. 34
2.2. Đề xuất quy trình xây dựng hệ thống bài tập ........................................................
34
2.2.1. Quy trình xây dựng hệ thống bài tập gắn với thực tiễn......................................
34
2.2.2. Hệ thống bài tập định hướng năng lực trong chương “Sắt và một số kim loại
quan trọng” nhằm phát triển năng lực vận dụng kiến thức cho học sinh. ...................
35
2.2.2.1. Bài tập trắc nghiệm .......................................................................................... 35
2.2.2.2. Bài tập trắc nghiệm tự luận ..............................................................................
46
2.3. Một số biện pháp sử dụng hệ thống bài tập hóa học gắn với thực tiễn của chương
“Sắt và một số kim loại quan trọng” - Hóa học 12 để phát triển năng lực vận dụng
kiến thức của học sinh trung học phổ thông .................................................................
60
2.3.1. Sử dụng trong bài giảng kiến thức mới ..............................................................
61
2.3.2. Sử dụng bài tập khi luyện tập và ôn tập .............................................................
63
2.3.3. Sử dụng bài tập trong kiểm tra, đánh giá............................................................ 64
2.3.4. Sử dụng bài tập trong bài thực hành .................................................................. 65
2.3.5. Sử dụng bài tập thông qua tổ chức các hoạt trải nghiệm sáng tạo.....................
66
2.4. Thiết kế bộ công cụ đánh giá năng lực vận dụng kiến thức của học sinh trong
dạy học chương “Sắt và một số kim loại quan trọng” –Hóa
học........................................ 66
2.4.1. Bảng mô tả các tiêu chí và mức độ đánh giá năng lực vận dụng kiến thức. .....
66
2.4.2. Bảng kiểm quan sát dành cho giáo viên ............................................................. 68
2.4.3. Phiếu tự đánh giá sự phát triển NLVDKT của học sinh. ................................... 69
2.5. Một số giáo án minh họa........................................................................................ 70
CHƯƠNG 3: THỰC NGHIỆM SƯ PHẠM ................................................................ 80
3.1. Mục đích và nhiệm vụ của thực nghiệm sư phạm................................................. 80
3.1.1. Mục đích thực nghiệm sư phạm ......................................................................... 80
3.1.2. Nhiệm vụ thực nghiệm sư phạm......................................................................... 80
3.2. Thời gian, đối tượng thực nghiệm ......................................................................... 80
3.2.1. Thời gian thực nghiệm ........................................................................................ 80
3.2.2. Đối tượng thực nghiệm ....................................................................................... 80
3.3. Quá trình tiến hành thực nghiệm ........................................................................... 81
3.3.1. Lựa chọn đối tượng thực nghiệm........................................................................ 81
3.3.1.1. Trường thực nghiệm......................................................................................... 81
3.3.1.2. Lớp thực nghiệm .............................................................................................. 81
3.3.2. Kiểm tra mẫu trước thực nghiệm....................................................................... 81
3.3.3. Lựa chọn GV thực nghiệm ................................................................................. 81
3.3.4. Tiến hành thực nghiệm ....................................................................................... 82
3.4. Kết quả và xử lý số liệu thực nghiệm sư phạm ..................................................... 82
3.4.2. Kết quả điều tra phiếu hỏi học sinh lớp thực nghiệm về mức độ đạt được của
năng lực vận dụng kién thức. ........................................................................................ 84
3.4.3. Kết quả các bài kiểm tra...................................................................................... 84
3.4.4. Xử lí kết quả ........................................................................................................ 89
3.5. Phân tích kết quả bài kiểm tra ................................................................................ 91
3.5.1. Tỉ lệ HS yếu, kém, trung bình, khá và giỏi ........................................................ 92
3.5.2. Đường luỹ tích..................................................................................................... 92
3.5.3. Giá trị các tham số đặc trưng .............................................................................. 92
TIỂU KẾT CHƯƠNG 3 ............................................................................................... 93
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGH ............................................................................... 94
1. Kết luận chung........................................................................................................... 94
2. Khuyến nghị .............................................................................................................. 94
TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................................ 96
PHỤ LỤC ................................................................................................................... PL1
Phụ lục 1: Một số giáo án minh họa .......................................................................... PL1
Phụ lục 2. Bài kiểm tra đánh giá độ bền kiến thức.................................................... PL9
Phụ luc 6. Phiếu hỏi học sinh về mức độ phát triển của năng lực vận dụng kiến thức
vào thực tiễn……………………………………………..
……………………………………PL19
DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 1.1. Tần suất sử dụng kiến thức và bài tập hóa học có nội dung gắn với thực
tiễn nhằm phát triển NLVDKT cho HS của giáo viên trong dạy hóa ở trường THPT
tại
thị
xã
Sơn
Tây,
Hà
Nội
....................................................................................................... 25
Bảng 1.2. Thực trạng sử dụng BTHH gắn thực tiễn để phát triển NLVDKT của HS ở
các trường THPT tại thị xã Sơn Tây, Hà Nội. .............................................................. 27
Bảng 2.1. Bảng mô tả các tiêu chí và mức độ đánh giá NLVDKTError!
Bookmark not defined.
Bảng 2.2. Bảng kiểm quan sát đánh giá NL vận dụng kiến thức trong dạy học hóa
học
THPT (dành cho GV) .................................................................................................... 68
Bảng 2.3. Phiếu HS đánh giá NLVDKT ...................................................................... 69
Bảng 3.1. Ý kiến của giáo viên về mức độ phát triển NLVDKT của HS trong dạy
học
Hóa học khi sử dụng hệ thống kiến thức và BTHH gắn với thực tiễn. .......................
82
Bảng 3.2. Kết quả bảng kiểm quan sát và đánh giá của GVError!
Bookmark
not defined.
Bảng 3.3. Kết quả phiếu hỏi HS lớp thực nghiệm về tự đánh giá mức độ của
NLVDKT ....................................................................................................................... 84
Bảng 3.4. Kết quả bài kiểm tra trước tác động của lớp đối chứng và lớp thực nghiệm
Bảng 3.5. Số lượng HS đạt điểmXi của trường Hữu Nghị 80 ..................................... 85
Bảng 3.6. Tần suất (%) HS đạt điểm Xi của trường Hữu Nghị 80. .............................
85
Bảng 3.7. Tỉ lệ (%) HS đạt điểm Xi của trường Hữu Nghị 80 ...................................
86
Bảng 3.8. Bảng tổng hợp phân loại kết quả bài kiểm tra lần 1 của HS trường Hữu
Nghị 80 .......................................................................................................................... 86
Bảng 3.9. Số lượng HS đạt điểm Xi của trường THPT Sơn Tây ................................
87
Bảng 3.10. Tần suất (%)HS đạt điểm Xi của trường THPT Sơn Tây .........................
87
Bảng 3.11. Tỉ lệ (%) HS đạt điểm Xi của trường THPT Sơn Tây..............................
88
Bảng 3.12. Bảng tổng hợp phân loại kết quả bài kiểm tra lần 1 và 2 của HS trường
THPT Sơn Tây............................................................................................................... 89
Bảng 3.13. Tổng hợp các tham số đặc trưng ................................................................ 91
DANH MỤC CÁC HÌNH
Hình 1.1. Mô hình cấu trúc NL hành động..................................................................... 8
Hình 2.1. Sơ đồ lò cao sản xuất gang ........................................................................... 50
Hình 2.2. Một số dụng cụ y tế bằng đồng..................................................................... 59
Hình 2.3. Cá sắt trong bữa ăn của người Campuchia................................................... 63
Hình 3.1. Đường luỹ tích điểm kiểm tra - Lần 1,2 - trường Hữu Nghị 80 .................. 86
Hình 3.2. Tần suất biểu diễn kết quả bài kiểm tra lần 1 và 2 của HS trường Hữu
Nghị 80 .......................................................................................................................... 87
Hình 3.3. Đường luỹ tích điểm kiểm tra - Lần 1,2- Trường THPT Sơn Tây .............. 88
Hình 3.4. Tần suất biểu diễn kết quả bài kiểm tra lần 1 và 2 của HS trường THPT
Sơn Tây.......................................................................................................................... 89
1
2
MỞ ĐẦU
1. Lí do chọn đề
tài
Nghị quyết số 29/NQ-TW của Hội nghị Trung ương 8 khóa XI về đổi mới căn
bản, toàn diện giáo dục và đào tạo nêu rõ mục tiêu của gióa dục phổ thông: “Tập
trung phát triển trí tuệ, thể chất, hình thành phẩm chất, năng lực công dân, phát
hiện và bồi dưỡng năng khiếu, định hướng nghề nghiệp cho học sinh. Nâng cao
chất lượng giáo dục toàn diện, chú trọng giáo dục lý tưởng, truyền thống, đạo đức,
lối sống, ngoại ngữ, tin học, năng lực và kỹ năng thực hành, vận dụng kiến thức vào
thực tiễn”.
Để đưa Luật giáo dục cũng như các chỉ thị, Nghị quyết vào thực tiễn, ngày
3/10/2017, Bộ giáo dục và Đào tạo đã ra công văn 4612/BGDĐT-GDTrH về việc
hướng dẫn thực hiện chương trình giáo dục phổ thông hiện hành theo định hướng
phát triển năng lực (NL) và phẩm chất cho HS (HS) từ năm học 2017 – 2018[2].
Tháng 7/2017 Bộ Giáo dục và Đào tạo đã chính thức công bố chương trình
giáo dục phổ thông, chương trình tổng thể [1], theo đó đã xác định yêu cầu về
phẩm chất, NL của học sinh gồm năm phẩm chất “yêu nước, nhân ái, chăm chỉ,
trung thực, trách nhiệm” và mười NL cốt lõi đó là “năng lực tự chủ và tự học, năng
lực giao tiếp và hợp tác, năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo; năng lực ngôn
ngữ, năng lực tính toán, năng lực tìm hiểu tự nhiên và xã hội, năng lực công nghệ,
năng lực tin học, năng lực thẩm mỹ, năng lực thể chất” [1, tr6]
Từ những định hướng trên có thể khẳng định, việc dạy học và kiểm tra đánh
giá HS chuyển trọng tâm từ nội dung kiến thức sang phát triển NL cho HS sẽ là yêu
cầu, là xu hướng tất yếu trong thời gian tới, đặc biệt khi áp dụng bộ sách giáo khoa
(SGK) mới.
Để nâng cao chất lượng dạy và học, trong quá trình dạy học người giáo viên
(GV) cần có những kỹ năng cơ bản xây dựng bài tập hóa học (BTHH) theo định
hướng phát triển năng lực.
Xây dựng và sử dụng hệ thống BTHH để đánh giá HS theo định hướng phát
triển NL, sẽ làm phát triển ở HS tính tích cực, chủ động, sáng tạo, tinh thần vượt
khó, sự say mê, hứng nhận thức đó là những phẩm chất cần thiết của HS mà nền
giáo dục cần hướng tới.
Một trong những công cụ quan trọng để GV và các cấp quản lí giáo dục kiểm
tra, đánh giá NL của HS theo chuẩn từng môn học đó chính là hệ thống câu hỏi,
bài tập theo định hướng phát triển NL.
Hiện nay, trong các SGK hoá học ở Việt Nam cũng như trong các đề thi mang
tính Quốc gia (kỳ thi THPT Quốc gia) các BT theo định hướng phát triển NL còn
rất hạn chế cả về số lượng và nội dung, các bài tập thường chỉ chứa đựng nội dung
kiến thức hóa học đơn thuần, ít liên hệ thực tế, một số bài tập hóa học (BTHH) còn
nặng về biến đổi hóa học phức tạp, các thuật toán, giả định không thực tế. Do đó,
HS có thể giải được những bài toán rất phức tạp nhưng khi cần vận dụng kiến thức
hoá học để giải thích những vấn đề trong thực tiễn thì các em lại rất lúng túng.
Từ những lí do nêu trên cùng với sự mong muốn đóng góp, bổ sung thêm
vào hệ thống BTHH có chất lượng tốt, phù hợp với định hướng phát triển giáo
dục môn Hóa học, góp phần nâng cao chất lượng dạy học hóa học trung học phổ
thông (THPT), chúng tôi đã chọn đề tài phát triển năng lực vận dụng kiến thức
cho HS trong dạy học hóa học chương sắt và một số kim loại quan trọng lớp 12
thông qua bài tập hóa học
2. Mục đích nghiên cứu
Thông qua việc xây dựng, tuyển chọn và sử dụng hệ thống bài tập gắn với
thực tiễn để phát triển năng lực vận dụng kiến thức (NLVDKT) hóa học của HS
THPT chương “Sắt và một số kim loại quan trọng” (Hóa học 12), qua đó góp phần
nâng cao chất lượng đào tạo.
3. Đối tượng và khách thể nghiên cứu
Khách thể nghiên cứu: Quá trình dạy học hoá học ở trường THPT.
Đối tượng nghiên cứu: BTHH dạng trắc nghiệm khách quan và trắc nghiệm
tự luận có nội dung gắn với bối cảnh, tình huống trong thực tiễn đời sống.
4. Phạm vi nghiên cứu
Các bài tập hóa học phát triển NLVDKT hóa học vào cuộc sống cho HS khi
học chương “Sắt và một số kim lọai quan trọng” (Hóa học 12) ở trường THPT.
Thời gian thực hiện đề tài: từ 10/10/2017 đến 20/07/2018.
5. Nhiệm vụ của đề tài
Nghiên cứu lí luận về vấn đề phát triển NL vận dụng kiến thức thông qua dạy
học hóa học.
Nghiên cứu lí luận về bài tập hóa học (BTHH).
Tìm hiểu các nội dung hóa học có liên quan đến đời sống, sản xuất và môi
trường, thực hành hóa học chương “Sắt và một số kim lọai quan trọng” .
Tuyển chọn và xây dựng hệ thống BTHH định hướng NL dùng trong dạy học
chương “Sắt và một số kim lọai quan trọng” (Hóa học 12) trường THPT.
Nghiên cứu cách sử dụng hệ thống BTHH định hướng NL trong dạy học.
Thiết kế bộ công cụ đánh giá NLVDKT vào thực tiễn cho học sinh.
Thực nghiệm sư phạm để đánh giá tính hiệu quả của hệ thống BTHH đã xây
dựng.
6. Giả thuyết khoa học
Nếu xây dựng được hệ thống BTHH theo định hướng phát triển năng lực, sử
dụng trong dạy học hóa học sẽ phát triển được NLVDKT cho HS, góp phần nâng
cao chất lượng dạy học hóa học ở trường phổ thông.
7. Phương pháp nghiên cứu
Nghiên cứu lí luận:
+ Nghiên cứu các văn bản của Đảng, Nhà Nước, của Bộ Giáo dục và Đào tạo
có liên quan đến đề tài.
+ Nghiên cứu cơ sở lí luận về tâm lí học, giáo dục học và về BTHH.
Nghiên cứu thực tiễn:
+ Quan sát sư phạm, sử dụng phương pháp chuyên gia.
+ Thực nghiệm sư phạm.
Phương pháp thống kê toán học dùng để xử lí số liệu.
8. Đóng góp mới của đề tài
Hệ thống hóa và làm sáng tỏ một số khái niệm, vấn đề có liên quan, làm cơ sở
lí luận và thực tiễn để phát triển NLVDKT hóa học vào thực tiễn cho HS thông qua
dạy học chương “Sắt và một số kim lọai quan trọng” (Hóa học 12).
Đề xuất một số biện pháp phát triển NLVDKT hóa học vào thực tiễn cho HS,
và áp dụng chúng trong dạy học chương “Sắt và một số kim lọai quan trọng”- Hóa
học 12 .
9. Cấu trúc của luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận, khuyến nghị, tài liệu tham khảo. Luận văn được
cấu trúc bởi ba chương gồm:
Chương 1. Cơ sở lý luận và thực tiễn của việc phát triển NLVDKT hóa học
vào cuộc sống cho HS phổ thông
Chương 2. Xây dựng, tuyển chọn và sử dụng hệ thống bài tập gắn với thực
tiễn nhằm phát triển năng lực vận dụng kiến thức hóa học của học sinh THPT
chương “Sắt và một số kim lọai quan trọng” (Hóa học 12)
Chương 3. Thực nghiệm sư phạm
NỘI DUNG
CHƯƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA VIỆC PHÁT
TRIỂN NĂNG LỰC VẬN DỤNG KIẾN THỨC HÓA HỌC VÀO CUỘC
SỐNG CHO HỌC SINH PHỔ THÔNG.
1.1. Lịch sử vấn đề nghiên
cứu
Đã có một số tác giả nghiên cứu về BTHH gắn với thực tiễn như:
1. Đỗ Công Mỹ (2005), Xây dựng, lựa chọn hệ thống câu hỏi lý thuyết và bài tập
gắn với thực tiễn môn Hóa học trung học phổ thông (phần Hóa đại cương và vô
cơ), Luận văn Thạc sĩ Giáo dục học, trường Đại học Sư phạm Hà Nội [23].
2. Đặng Thị Oanh (Chủ biên), Trần Trung Ninh, Đỗ Công Mỹ 2006), Câu hỏi
lý thuyết và bài tập thực tiễn trung học phổ thông, Tập 1, NXB Giáo dục[25].
3. Trần Thị Phương Thảo (2008), Xây dựng hệ thống bài tập trắc nghiệm khách
quan về Hóa học có nội dung gắn với thực tiễn, Luận văn Thạc sĩ Giáo dục học,
trường Đại học Sư phạm Tp. HCM [28].
4. Nguyễn Xuân Trường (2009), Hoá học với thực tiễn đời sống, bài tập ứng
dụng. Nhà xuất bản Đại học Sư phạm, Hà Nội [32].
Một số luận văn thạc sĩ:
5. Nguyễn Thị Thu Hằng (2007), Xây dựng, lựa chọn hệ thống bài tập hóa
họcthực tiễn Trung học phổ thông (phần Hóa học hữu cơ), Luận văn thạc sĩ Khoa
học, ĐHSP Hà Nội [19].
6. Đặng Thị Thanh Giang (2009), Phát triển NL nhận thức và tư duy của HS
thông qua hệ thống bài tập hóa họccó liên quan đến thực tiễn và môi trường (phần
Vô cơ - Hoá học THPT), Luận văn Thạc sĩ Khoa học, trường Đại học Giáo dục –
Đại học Quốc gia Hà Nội [17].
7. Nguyễn Ngọc Hà (2011), Tuyển chọn, xây dựng và sử dụng hệ thống bài tập hóa
họccó nội dung thực tiễn trong dạy học Hóa học ở các trường THPT tỉnh Sơn La
(phần Hóa học phi kim lớp 10 và 11), Luận văn Thạc sĩ Khoa học, trường ĐHSP Hà
Nội [18].
8. Trần Thị Tao Ly (2011), Một số biện pháp phát triển NL vận dụng kiến thức
Hóa học vào thực tiễn cho HS THPT, Luận văn Thạc sĩ Giáo dục học, trường Nhà
xuất bản Đại học Sư phạm Hà Nội [22].
9. Trần văn Khánh (2012), Tuyển chọn, xây dựng và sử dụng hệ thống bài tập hóa
học có nội dung thực tiễn để phát triển NL vận dụng kiến thức của HS trung học
phổ thông tỉnh Nam Định (phần Hóa học hữu cơ 12 nâng cao), Luận văn Thạc sĩ
Khoa học, trường Đại học Giáo dục – Đại học Quốc gia Hà Nội [21]. Tác giả xây
dựng và tuyển chọn bài tập hóa học hữu cơ 12.
10. Hứa Anh Tuấn (2014), Phát triển năng lực vận dụng kiến thức hình học vào
thực tiễn cho học sinh trung học phổ thông, Luận văn Thạc sĩ Khoa học, trường
ĐHSP - Đại học Thái Nguyên [33].
11. Cao Văn Xưởng (2015), Xây dựng, tuyển chọn và sử dụng hệ thống bài tập
gắn với thực tiễn để phát triển năng lực vận dụng kiến thức hóa học của học sinh
trung học phổ thông phần hóa học vô cơ lớp 12, Luận văn Thạc sĩ Giáo dục học,
trường Đại học sư phạm Hà Nội [36]. Tác giả tuyển chọn và xây dựng bài tập hóa
học gắn với thực tiễn phần Hóa học vô cơ lớp 12 nhưng không phân tích và gợi ý
hướng sử dụng.
12. Nguyễn THị Thanh Xuân (2016), Phát triển năng lực vận dụng kiến thức
thông qua dạy học phần ancol- phenol - hóa học 11 -trung học phổ thông, Luận
văn Thạc sĩ Giáo dục học, trường Đại học giáo dục-Đại học Quốc gia Hà Nội [35].
Một số bài báo khoa học:
13. Lương Thiện Tài, Hoàng Anh Tài, Nguyễn Thị Hiển (2007), Xây dựng bài
tập hóa học thực tiễn trong dạy học phổ thông, Tạp chí Hóa học và ứng dụng (số
64) [39].
14. Trịnh Lê Hồng Phương (2014), Xác định hệ thống các năng lực học tập cơ bản
trong dạy hóa học ở trường THPT Chuyên, Tạp chí khoa học Đại học sư phạm
thành phố Hồ chí Minh [24]
15. Phạm Thị Kiều Duyên, Bùi Quốc Hùng (2015), Sử dụng bài tập định hướng
phát
triển năng lực trong dạy học chương cacbon - silic Hoá học 11 nhằm phát triển năng
lực
