Giáo án cả năm sinh học 9

Giáo án Sinh học 9
Năm học 2010-2011

1

Tun 1 Tit 1
Ngy son : 14/08/2010

Phn I - Di truyn v bin d
Chng I - Cỏc thớ nghim ca menen
Bi 1: Menen v di truyn hc

A. Mc tiờu.
1. Kin thc:
- Hc sinh trỡnh by c mc ớch, nhim v v ý ngha ca di truyn hc.
- Hiu c cụng lao to ln v trỡnh by c phng phỏp phõn tớch cỏc th h lai ca Menen.
- Hiu v ghi nh mt s thut ng v kớ hiu trong di truyn hc.
2. K nng:
- Rốn k nng quan sỏt v phõn tớch.
- Phỏt trin t duy phõn tớch so sỏnh.
3. Thỏi : Xõy dng ý thc t giỏc, thúi quen hc tp b mụn.
B. Chun b.
- Tranh phúng to hỡnh 1.2.
- Tranh nh hay chõn dung Menen.
C. hot ng dy - hc.
1.n nh lp (1phỳt)
2.Kim tra bi c
3. Bi mi: GV gii thiu c bn v chng trỡnh sinh hc lp 9 (5phỳt)
Hot ng 1: Di truyn hc
TG
Hot ng ca GV

10 - GV cho HS c khỏi nim di
phỳt truyn v bin d mc I SGK.
-Th no l di truyn v bin d ?
- GV gii thớch rừ: bin d v di
truyn l 2 hin tng trỏi ngc
nhau nhng tin hnh song song
v gn lin vi quỏ trỡnh sinh sn.
- GV cho HS lm bi tp SGK
mc I.

Hot ng ca HS
Ni dung
- Cỏ nhõn HS c SGK.
I. Di truyn hc
- 1 HS dc to khỏi nim bin - Di truyn l hin tng
d v di truyn.
truyn t li cỏc tớnh trng
ca t tiờn cho cỏc th h con
- HS lng nghe v tip thu kin chỏu.
thc.
- Bin d l hin tng can
sinh ra khỏc vi b m v
khỏc nhau nhiu chi tit.
- Liờn h bn thõn v xỏc nh - Di truyn hc nghiờn cu v
xem mỡnh ging v khỏc bú c s vt cht, c ch, tớnh
- Cho HS tip tc tỡm hiu mc I m im no: hỡnh dng tai, quy lut ca hin tng di
mt, mi, túc, mu da... v truyn v bin d.
tr li:
trỡnh by trc lp.
- Di truyn hc cú vai trũ quan

- Da vo SGK mc I tr trng trong chn ging, trong
y hc v c bit l cụng ngh
li.
sinh hc hin i.

TG

Hot ng 2: Menen ngi t nn múng cho di truyn hc
Hot ng ca GV
Hot ng ca HS
Ni dung

GV Trần Nh Hoàng

Trờng THCS Hơng Toàn


Giáo án Sinh học 9
Năm học 2010-2011
- GV cho HS c tiu s Menen
14 SGK.
phỳt - Yờu cu HS quan sỏt k hỡnh 1.2 v
nờu nhn xột v c im ca tng cp
tớnh trng em lai?
- Treo hỡnh 1.2 phúng to phõn tớch.
- Yờu cu HS nghiờn cu thụng tin
SGK v nờu phng phỏp nghiờn cu
ca Menen?
- GV: trc Menen, nhiu nh khoa
hc ó thc hin cỏc phộp lai trờn u

H Lan nhng khụng thnh cụng.
Menen cú u im: chn i tng
thun chng, cú vũng i ngn, lai 1-2
cp tớnh trng tng phn, thớ nghim
lp i lp li nhiu ln, dựng toỏn
thng kờ x lý kt qu.
- GV gii thớch vỡ sao menen chn
u H Lan lm i tng nghiờn
cu.

2
- 1 HS c to , c lp theo II.Menen - ngi t nn
dừi.
múng cho di truyn hc
- Menen (1822-1884)- ngi
- HS quan sỏt v phõn tớch t nn múng cho di truyn
H 1.2, nờu c s tng hc.
phn ca tng cp tớnh - i tng nghiờn cu s di
trng.
truyn cu Menen l cõy u
H Lan.
- c k thụng tin SGK, - Menen dựng phng phỏp
trỡnh by c ni dung c phõn tớch th h lai v toỏn
bn ca phng phỏp phõn thng kờ tỡm ra cỏc quy lut
tớch cỏc th h lai.
di truyn.
- 1 vi HS phỏt biu, b
sung.
- HS lng nghe GV gii
thiu.

- HS suy ngh v tr li.

Hot ng III: Mt s thut ng v kớ hiu ca di truyn hc
TG

Hot ng ca GV
- GV hng dn HS nghiờn cu mt
10 s thut ng.
phỳt - Yờu cu HS ly thờm VD minh ho
cho tng thut ng.
- Khỏi nim ging thun chng: GV
gii thiu cỏch lm ca Menen
cú ging thun chng v tớnh trng
no ú.
- GV gii thiu mt s kớ hiu.
- GV nờu cỏch vit cụng thc lai: m
thng vit bờn trỏi du x, b thng
vit bờn phi. P: m x b.

Hot ng ca HS
- HS thu nhn thụng tin,
ghi nh kin thc.
- HS ly VD c th
minh ho.

Ni dung
III.Mt s thut ng v kớ
hiu ca di truyn hc
1. Mt s thut ng:

+ Tớnh trng
+Cp tớnh trng tng phn
+ Nhõn t di truyn
+Ging (dũng) thun chng.
2. Mt s kớ hiu
P: Cp b m xut phỏt
- HS ghi nh kin thc, x: Kớ hiu phộp lai
chuyn thụng tin vo v.
G: Giao t
: c; : Cỏi
F: Th h con (F1: con th 1
ca P; F2 con ca F2 t th
phn hoc giao phn gia F1).

4. Cng c: 3phỳt

GV Trần Nh Hoàng

Trờng THCS Hơng Toàn


Giáo án Sinh học 9
Năm học 2010-2011

3

- 1 HS c kt lun SGK.
- Yờu cu HS tr li cõu hi 2, 3,4 SGK trang 7.
5. Dn dũ: 2phỳt
- Hc bi v tr li cõu hi SGK.

- K bng 2 vo v bi tp.
- c trc bi 2.
6.Rỳt kinh nghim: ..............



---------------------------------------Ht-------------------------------------Tun 1 Tit 2
Ngy son : 15/08/2010
Bi 2: lai mt cp tớnh trng
A. Mc tiờu.
1. Kin thc:
- Hc sinh trỡnh by v phõn tớch c thớ nghim lai mt cp tớnh trng ca Menen.
- Hiu v ghi nh cỏc khỏi nim kiu hỡnh, kiu gen, th ng hp, th d hp.
- Hiu v phỏt biu c ni dung quy lut phõn li.
- Gii thớch c kt qu thớ nghim theo quan im ca Menen.
2. K nng:
- Rốn k nng phõn tớch s liu v kờnh hỡnh.
3. Thỏi : Cng c nim tin khoa hc khi nghiờn cu tớnh quy lut ca hin tng di truyn.
B. Chun b.
- Tranh phúng to hỡnh 2.1; 2.2; 2.3 SGK.
C. hot ng dy - hc
1. n dnh lp 1 Phỳt
2. Kim tra bi c: 3 phỳt
? Trỡnh by i tng ni dung v ý ngha thc t ca di truyn hc ?
3.Bi mi.
Bng phõn tớch th h lai, Menen rỳt ra cỏc quy lut di truyn, ú l quy lut gỡ? Chỳng ta s tỡm
hiu trong bi hụm nay.
Hot ng 1: Thớ nghim ca Menen (15phỳt)
TG

Hot ng ca GV
- GV hng dn HS quan sỏt
15 tranh H 2.1 v gii thiu s t
phỳt th phn nhõn to trờn hoa u
H Lan.
- GV gii thiu kt qu thớ
nghim bng 2 ng thi phõn
tớch khỏi nim kiu hỡnh, tớnh
trng tri, ln.
- Yờu cu HS: Xem bng 2 v
in t l cỏc loi kiu hỡnh F 2
vo ụ trng.
- Nhn xột t l kiu hinỡh F 1;
F2?
GV Trần Nh Hoàng

Hot ng ca HS
Ni dung
- HS quan sỏt tranh, theo dừi I.Thớ nghim ca Menen
v ghi nh cỏch tin hnh.
a. Thớ nghim:
- Lai 2 ging u H Lan khỏc
nhau v 1 cp tớnh trng thun
- Ghi nh khỏi nim.
chng tng phn
VD: P: Hoa x Hoa trng
- Phõn tớch bng s liu, tho
F1:
Hoa
lun nhúm v nờu c:

F2: 3 hoa : 1 hoa trng
+ Kiu hỡnh F1: ng tớnh v b. Cỏc khỏi nim:
tớnh trng tri.
- Kiu hỡnh l t hp cỏc tớnh trng
+ F2: 3 tri: 1 ln
ca c th.
- Tớnh trng tri l tớnh trng biu
- La chn cm t in vo hin F1.
Trờng THCS Hơng Toàn


Giáo án Sinh học 9
Năm học 2010-2011

4

- GV nhn mnh v s thay i
ging lm b v lm m thỡ kt
qu phộp lai vn khụng thay i.
- Yờu cu HS lm bi tp in t
SGK trang 9.
- Yờu cu HS c li ni dung
bi tp sau khi ó in.

ch trng:

- Tớnh trng ln l tớnh trng n F2
mi c biu hin.

1. ng tớnh

2. 3 tri: 1 ln
- 1, 2 HS c.

c. Kt qu thớ nghim Kt lun:
- Khi lai hai c th b m khỏc
nhau v 1 cp tớnh trng thun
chng tng phn thỡ F1 ng tớnh
v tớnh trng ca b hoc m, F2 cú
s phõn li theo t l trung bỡnh 3
tri: 1 ln.

Hot ng 2: Menen gii thớch kt qu thớ nghim
TG

Hot ng ca GV
- GV gii thớch quan nim ng
18 thi v quan nim ca Menen
phỳt ng thi s dng H 2.3 gii
thớch.

- Do õu tt c cỏc cõy F1 u
cho hoa ?
- Yờu cu HS:
- Hóy quan sỏt H 2.3 v cho
bit: t l cỏc loi giao t F 1
v t l cỏc loi hp t F2?
- Ti sao F2 li cú t l 3 hoa :
1 hoa trng?
- GV nờu rừ: khi F1 hỡnh thnh
giao t, mi nhõn t di truyn

trong cp nhõn t di truyn phõn
li v 1 giao t v gi nguyờn bn
cht ca P m khụng ho ln vo
nhau nờn F2 to ra:
1AA:2Aa: 1aa
trong ú AA v Aa cho kiu hỡnh
hoa , cũn aa cho kiu hỡnh hoa
trng.
- Hóy phỏt biu ni dung quy
lut phõn li trong quỏ trỡnh phỏt
sinh giao t?

GV Trần Nh Hoàng

Hot ng ca HS
- HS ghi nh kin thc, quan
sỏt H 2.3
+ Nhõn t di truyn A quy
nh tớnh trng tri (hoa ).
+ Nhõn t di truyn a quy
nh tớnh trng tri (hoa
trng).
+ Trong t bo sinh dng,
nhõn t di truyn tn ti
thnh tng cp: Cõy hoa
thun chng cp nhõn t di
truyn l AA, cõy hoa trng
thun chng cp nhõn t di
truyn l aa.
- Trong quỏ trỡnh phỏt sinh

giao t:
+ Cõy hoa thun chng
cho 1 loi giao t: a
+ Cõy hoa trng thun chng
cho 1 loi giao t l a.
- F1 nhõn t di truyn A ỏt a
nờn tớnh trng A c biu
hin.
- Quan sỏt H 2.3 tho lun
nhúm xỏc nh c:
GF1: 1A: 1a
+ T l hp t F2
1AA: 2Aa: 1aa
+ Vỡ hp t Aa biu hin
kiu hỡnh ging AA.

Ni dung
II.Menen gii thớch kt qu thớ
nghim
Theo Menen:
- Mi tớnh trng do mt cp nhõn
t di truyn quy nh (sau ny gi
l gen).
- Trong quỏ trỡnh phỏt sinh giao t,
mi nhõn t di truyn trong cp
nhõn t di truyn phõn li v mt
giao t v gi nguyờn bn cht
nh c th P thun chng.
- Trong quỏ trỡnh th tinh, cỏc
nhõn t di truyn t hp li trong

hp t thnh tng cp tng ng
v quy nh kiu hỡnh ca c th.
=> S phõn li v t hp ca cp
nhõn t di truyn (gen) quy nh
cp tớnh
trng thụng qua quỏ trỡnh phỏt sinh
giao t v th tinh chớnh l c ch
di truyn cỏc tớnh trng.
- Ni dung quy lut phõn li: trong
quỏ trỡnh phỏt sinh giao t, mi
nhõn t di truyn phõn li v mt
giao t v gi nguyờn bn cht
nh c th thun chng ca P.

Trờng THCS Hơng Toàn


Giáo án Sinh học 9
Năm học 2010-2011

5

4. Cng c: 3phỳt
- Trỡnh by thớ nghim lai mt cp tớnh trng v gii thớch kt qu thớ nghim ca Menen?
- Phõn bit tớnh trng tri, tớnh trng ln v cho VD minh ho.
5,.Dn dũ: 5phỳt
- Hc bi v tr li cõu hi SGK
- Lm bi tp 4 (GV hng dn cỏch quy c gen v vit s lai)
Vỡ F1 ton l cỏ kim mt en nờn tớnh trng mu mt en l tri so vi tớnh trng mt .
Quy c gen A quy nh mt en

Quy c gen a quy nh mt
Cỏ mt en thun chng cú kiu gen AA
Cỏ mt thun chng cú kiu gen aa
S lai:
P: Cỏ mt en x Cỏ mt
AA
aa
GP: A
a
F1:
Aa (mt en) x Aa (mt en)
GF1:
1A: 1a
1A: 1a
F2:
1AA: 2Aa: 1aa (3 cỏ mt en: 1 cỏ mt ).
6.Rỳt kinh nghim: ..............



---------------------------------------Ht-------------------------------------Tun 2 Tit 3
Ngy son : 21/08/2010
Bi 3: lai mt cp tớnh trng (tip)
A. Mc tiờu.
1.Kin thc
- Hc sinh hiu v trỡnh by c ni dung, mc ớch v ng dng ca cỏc phộp lai phõn tớch.
- Hiu v gii thớch c vỡ sao quy lut phõn li ch nghim ỳng trong nhng iu kin nht nh.
- Nờu c ý ngha ca quy lut phõn li i vi lnh vc sn xut.
- Hiu v phõn bit c s di truyn tri khụng hon ton (di truyn trung gian) vi di truyn tri
hon ton.

2, K nng
- Phỏt trin t duy lớ lun nh phõn tớch, so sỏnh, luyn vit s lai.
3.Thỏi
- Bit ng dng vo trong sn xut
B. Chun b.
- Tranh phúng to hỡnh 3 SGK.
- Bng ph ghi bi tp trc nghim.
C. hot ng dy - hc.
1. n nh lp: 1 phỳt
2. Kim tra bi c: 4 phỳt
- Phỏt biu ni dung quy lut phõn li? Menen gii thớch kt qu thớ nghim trờn u H Lan nh th
no? (s )
- Gii bi tp 4 SGK.
3.Bi mi.
Hot ng 1: Lai phõn tớch
GV Trần Nh Hoàng

Trờng THCS Hơng Toàn


Giáo án Sinh học 9
Năm học 2010-2011

6

TG

Hot ng ca GV
- Nờu t l cỏc loi hp t F 2
15 trong thớ nghim ca Menen?

phỳt - T kt qu trờn GV phõn tớch
cỏc khỏi nim: kiu gen, th
ng hp, th d hp.
- Hóy xỏc nh kt qu ca
nhng phộp lai sau:
P: Hoa x Hoa trng
AA
aa
P: Hoa x Hoa trng
Aa
aa
- Kt qu lai nh th no thỡ ta
cú th kt lun u hoa P
thun chng hay khụng thun
chng?
- in t thớch hp vo ụ trng
(SGK trang 11)
- Khỏi nim lai phõn tớch?
- GV nờu; mc ớch ca phộp
lai phõn tớch nhm xỏc nh
kiu gen ca cỏ th mang tớnh
trng tri.

Hot ng ca HS
- 1 HS nờu: hp t F2 cú t l:
1AA: 2Aa: 1aa
- HS ghi nh khỏi nim.
- Cỏc nhúm tho lun , vit s
lai, nờu kt qu ca tng
trng hp.

- i din 2 nhúm lờn bng
vit s lai.
- Cỏc nhúm khỏc hon thin
ỏp ỏn.
- HS da vo s lai tr
li.
1- Tri; 2- Kiu gen; 3- Ln; 4ng hp tri; 5- D hp
- 1 HS c li khỏi nim lai
phõn tớch.

Ni dung
I. Lai phõn tớch
1. Mt s khỏi nim:
- Kiu gen l t hp ton b cỏc gen
trong t bo c th.
- Th ng hp cú kiu gen cha cp
gen tng ng ging nhau (AA, aa).
- Th d hp cú kiu gen cha cp
gen gm 2 gen tng ng khỏc nhau
(Aa).
2. Lai phõn tớch:
- L phộp lai gia cỏ th mang tớnh
trng tri cn xỏc nh kiu gen vi
cỏ th mang tớnh trng ln.
+ Nu kt qu phộp lai ng
tớnh thỡ cỏ th mang tớnh trng tri cú
kiu gen ng hp.
+ Nu kt qu phộp lai phõn
tớnh theo t l 1:1 thỡ cỏ th mang tớnh
trng tri cú kiu gen d hp.

Hot ng 2: ý ngha ca tng quan tri ln
TG
Hot ng ca GV
12 - GV yờu cu HS nghiờn cu
phỳt thn tin SGK, tho lun nhúm
v tr li cõu hi:
- Nờu tng quan tri ln
trong t nhiờn?
- Xỏc nh tớnh trng tri, tớnh
trng ln nhm mc ớch gỡ?
Da vo õu?
- Vic xỏc nh thun chng
ca ging cú ý ngha gỡ trong
sn xut?
- Mun xỏc nh thun
chng ca ging cn thc hin
phộp lai no?

Hot ng ca HS
- HS thu nhn v x lý thụng
tin.
- Tho lun nhúm, thng nht
ỏp ỏn.
- i din nhúm trỡnh by, cỏc
nhúm khỏc nhn xột, b sung.

Ni dung
II.ý ngha ca tng quan tri
ln

- Tng quan tri, ln l hin
tng ph bin gii sinh vt.
- Tớnh trng tri thng l tớnh
trng tt vỡ vy trong chn ging
phỏt hin tớnh trng tri tp hp
cỏc gen tri quý vo 1 kiu gen,
to ging cú ý ngha kinh t.
- HS xỏc nh c cn s - Trong chn ging, trỏnh s
dng phộp lai phõn tớch v nờu phõn li tớnh trng, xut hin tớnh
ni dung phng phỏp hoc trng xu phi kim tra thun
cõy trng thỡ cho t th phn.
chng ca ging.

Hot ng 3: Tri khụng hon ton
TG
8

Hot ng ca GV

Hot ng ca HS

Ni dung

- GV yờu cu HS quan sỏt H 3, - HS t thu nhn thụng tin, kt III.Tri khụng hon ton

GV Trần Nh Hoàng

Trờng THCS Hơng Toàn

Giáo án Sinh học 9
Năm học 2010-2011

7

phỳt nghiờn cu thụng tin SGK hp vi quan sỏt hỡnh, trao i - Tri khụng hon ton l hin
hon thnh bng GV ó phỏt.
nhúm v hon thnh bng.
tng di truyn trong ú kiu hỡnh
- i din nhúm trỡnh by, cỏc c th lai F1 biu hin tớnh trng
- GV yờu cu HS lm bi tp nhúm khỏc nhn xột, b sung.
trung gian gia c th b v m,
in t SGK.
- HS in c cm t :
cũn F2 cú t l kiu hỡnh l 1: 2: 1.
- Cho 1 HS c kt qu, nhn 1- Tớnh trng trung gian
xột:
2- 1: 2: 1
- ? Th no l tri khụng hon
ton?
4.Cng c: 4 phỳt
Khoanh trũn vo ch cỏi cỏc ý tr li ỳng:
1. Khi cho cõy c chua qu thun chng lai phõn tớch. Kt qu s l:
a. Ton qu vng
c. 1 qu : 1 qu vng
b. Ton qu
d. 3 qu : 1 qu vng
2. u H Lan, gen A quy nh thõn cao, gen a quy nh thõn thp. Cho lai cõy thõn cao vi cõy
thõn thp F1 thu c 51% cõy thõn cao, 49% cõy thõn thp. Kiu gen ca phộp lai trờn l:
a. P: AA x aa

c. P: Aa x Aa
b. P: Aa x AA
d. P: aa x aa
3. Trng hp tri khụng hon ton, phộp lai no cho t l 1:1
a. Aa x Aa
c. Aa x aa
b. Aa x AA
d. aa x aa
5.Dn dũ: 1 phỳt
- Hc bi v tr li cõu hi SGK.
- Lm bi tp 3, 4 vo v.
- K sn bng 4 vo v bi tp
6.Rỳt kinh nghim: ..............



---------------------------------------Ht-------------------------------------Tun 2 Tit 4
Ngy son : 22/08/2010
Bi 4: lai hai cp tớnh trng
A. Mc tiờu.
1. Kin thc
- Hc sinh mụ t c thớ nghim lai hai cp tớnh trng ca Menen.
- Bit phõn tớch kt qu thớ nghim lai 2 cp tớnh trng ca Menen.
- Hiu v phỏt biu c ni dung quy lut phõn li c lp ca Menen.
- Gii thớch c khỏi nim bin d t hp.
2.K nng
- Rốn k nng phõn tớch kt qu thớ nghim.
3, Thỏi
- Bit ng dng vo trong thc tin
B. Chun b.

- Tranh phúng to hỡnh 4 SGK.
- Bng ph ghi ni dung bng 4.
C. tin trỡnh dy - hc.
GV Trần Nh Hoàng

Trờng THCS Hơng Toàn


Giáo án Sinh học 9
Năm học 2010-2011

8

1. n nh lp: 1 phỳt
2. Kim tra bi c: 4 phỳt
- Mun xỏc nh c kiu gen ca cỏ th mang tớnh trng tri cn lm gỡ?
- Kim tra bi tp 3, 4 SGK.
3. Bỡa mi: 2 phỳt
Menen khụng ch tin hnh lai mt cp tớnh trng tỡm ra quy lut phõn li v quy lut di truyn tri
khụng hon ton, ụng cũn tin hnh lai hai cp tớnh trng tỡm ra quy lut phõn li c lp.
Hot ng 1: Thớ nghim ca Menen(24 phỳt)
TG

Hot ng ca GV
- Yờu cu HS quan sỏt hỡnh 4 SGk,
24 nghiờn cu thụng tin v trỡnh by thớ
phỳt nghim ca Menen.
- T kt qu, GV yờu cu HS hon
thnh bng 4 Trang 15.
(Khi lm ct 3 GV cú th gi ý cho

HS coi 32 l 1 phn tớnh t l cỏc
phn cũn li).
- GV treo bng ph gi HS lờn in,
GV cht li kin thc.
Kiu hỡnh F2

Hot ng ca HS
Ni dung
- HS quan sỏt tranh nờu c thớ
nghm.
I.Thớ
nghim
Menen
- Hot ng nhúm hon thnh
bng.

ca

- i din nhúm lờn bng in.

T l kiu T l tng cp tớnh trng F2
hỡnh F2
315
9
Vng 315+101 416
3
=Vng, trn =
=
Vng, nhn
101

3
Xanh 108+32 140
1
3
Trn
315+108 423
3
=Xanh, trn =
=108
Xanh, nhn
32
1
Nhn 101+32 133
1
- GV phõn tớch cho HS thy rừ - HS ghi nh kin thc
t l ca tng cp tớnh trng cú 9 vng, trn: 3 vng, nhn: 3 1. Thớ nghim:
mi tng quan vi t l kiu xanh, trn: 1 xanh, nhn
- Lai b m khỏc nhau v hai cp
hỡnh F2 c th nh SGK.
= (3 vng: 1 xanh)(3 trn: 1 tớnh trng thun chng tng phn.
- GV cho HS lm bi tp in nhn)
P: Vng, trn x Xanh,
t vo ch trng Trang 15 - HS vn dng kin thc mc nhn
SGK.
1 in oc cm t tớch t l.
F1:
Vng, trn
- Yờu cu HS c kt qu bi - 1 HS c li ni dung SGK.
Cho F1 t th phn => F2:
tp, rỳt ra kt lun.

cho 4 loi kiu hỡnh vi t l:
- Cn c vo õu Menen cho
9 vng, trn: 3 vng, nhn:3
rng cỏc tớnh trng mu sc v - HS nờu c: cn c vo t l
xanh, trn:1 xanh, nhn.
hỡnh dng ht u di truyn kiu hỡnh F2 bng tớch t l
c lp?
ca cỏc tớnh trng hp thnh 2. Quy lut phõn li c lp: Lai hai
nú.
b m thun chng khỏc nhau v
hai cp tớnh trng tng phn di
GV Trần Nh Hoàng

S ht

Trờng THCS Hơng Toàn


Giáo án Sinh học 9
Năm học 2010-2011

9
truyn c lp vi nhau tỡ F2 cho t
l mi kiu hỡnh bng tớch t l ca
cỏc tớnh trng hp thnh nú
Hot ng 2: Bin d t hp

TG

Hot ng ca GV

- Yờu cu HS nh li kt qu thớ
10 nghim F2 v tr li cõu hi:
phỳt - F2 cú nhng kiu hỡnh no
khỏc vi b m?
- GV a ra khỏi nim bin d t
hp.

Hot ng ca HS
Ni dung
- HS nờu c: 2 kiu hỡnh II.Bin d t hp
khỏc b m l: vng, nhn v - Bin d t hp l s t hp li
xanh, trn (chim t l: 6/16). cỏc tớnh trng ca b m.
- Nguyờn nhõn: Chớnh s phõn li
- HS theo dừi v ghi nh.
c lp v t hp t do ca cỏc
cp tớnh trng P, lm xut hin
kiu hỡnh khỏc P.

4. Cng c: 3phỳt
- Phỏt biu ni dung quy lut phõn li?
- Bin d t hp l gỡ? Nú xut hin hỡnh thc sinh sn no?
5. Dn dũ: 1phỳt
- Hc bi v tr li cõu hi SGK
- K sn bng 5 vo v bi tp.
- c trc bi 5.
6.Rỳt kinh nghim: ..............



---------------------------------------Ht-------------------------------------Kim tra ca TCM

Kim tra ca BGH

Tun 3 Tit 5
Ngy son : 28/08/2010 Bi 5: lai hai cp tớnh trng (tip)
A. Mc tiờu.
1.Kin thc
- Hc sinh hiu v gii thớch c kt qu lai hai cp tớnh trng theo quan im ca Menen.
GV Trần Nh Hoàng

Trờng THCS Hơng Toàn


Giáo án Sinh học 9
Năm học 2010-2011

10

- Phõn tớch c ý ngha ca quy lut phõn li c lp i vi chn ging v tin hoỏ.
2.K Nng
- Phỏt trin k nng quan sỏt v phõn tớch kờnh hỡnh.
3, Thỏi
- HS Bit ng dng vo trong thc tin
B. Chun b.
- Tranh phúng to hỡnh 5 SGK.
- Bng ph ghi ni dung bng 5.
C. hot ng dy - hc.
1. n nh lp: 1phỳt
2. Kim tra bi c: 5phỳt
- Cn c vo õu Menen li cho rng cỏc tớnh trng mu sc v hỡnh dng ht u trong thớ nghim

ca mỡnh di truyn c lp vi nhau?
( Cn c vo t l kiu hỡnh F2 bng tớch t l cỏc tớnh trng hp thnh nú).
- Cp tớnh trng th nht cú t l phõn li 3:1, cp tớnh trng th 2 cú t l phõn li l 1:1, s di truyn
ca 2 cp tớnh trng ny s cho t l phõn li kiu hỡnh nh th no?
(3:1)(1:1) = 3: 3: 1: 1
- Bin d t hp l gỡ? nú xut hin trong hỡnh thc sinh sn no? Vỡ sao?
3. Bi mi: Menen ó gii thớch kt qu thớ nghim lai hai cp tớnh trng nh th no? Quy lut phõn li c
lp cú ý ngha gỡ? ta xột bi hụm nay.
Hot ng 1: Menen gii thớch kt qu thớ nghim
TG

Hot ng ca GV

Hot ng ca HS

Ni dung

- Yờu cu HS nhc li t l phõn li - HS nờu c t l:
19 kiu hỡnh F2?
Vng
3
=
phỳt - T kt qu trờn cho ta kt lun gỡ? Xanh
1
Trn
3
=
Nhn 1
- HS rỳt ra kt lun.
- Yờu cu HS quy c gen.

- 1 HS tr li.
- Nhc li t l kiu hỡnh F2?
- HS nờu c: 9 vng,
trn; 3 vng, nhn; 3 xanh,
- S t hp giao t (hp t) F2?
trn; 1 xanh, nhn.
- T l kiu hỡnh F2 tng
- S loi giao t c v cỏi?
ng vi 16 hp t.
- GV kt lun : c th F1 phi d hp - cú 4 loi giao t c v 4
t v 2 cp gen AaBb cỏc gen tng loi giao t cỏi, mi loi cú
ng A v a, B v b phõn li c lp v t l 1/4.
t hp t do cho 4 loi giao t:
AB, Ab, aB, ab.
- Yờu cu HS theo dừi hỡnh 5 v gii
thớch ti sao F2 li cú 16 t hp
giao t (hp t)?
- GV hng dn cỏch xỏc nh kiu - HS hot ng nhúm v
hỡnh v kiu gen F2, yờu cu HS hon thnh bng 5.
hon thnh bng 5 trang 18.

I.Menen gii thớch kt qu thớ
nghim

GV Trần Nh Hoàng

Trờng THCS Hơng Toàn

- T kt qu thớ nghim: s phõn
li ca tng cp tớnh trng u l

3:1 Menen cho rng mi cp
tớnh trng do mt cp nhõn t di
truyn quy nh, tớnh trng ht
vng l tri so vi ht xanh, ht
trn l tri so vi ht nhn.
- Quy c gen:
A quy nh ht vng.
B quy nh ht
trn.
a quy nh ht xanh.
b quy nh ht
nhn.


Giáo án Sinh học 9
Năm học 2010-2011
Kiu hỡnh

11

Ht vng, trn

Ht vng, nhn

Ht xanh, trn

Ht
nhn

1AAbb

2Aabb

1aaBB
2aaBb

1aabb

(3 A-bb)

(3aaB-)

1aabb

T l
T l ca mi kiu 1AABB
gen F2
4AaBb
2AABb
2AaBB
(9 A-B-)
T l ca mi kiu
9
hỡnh F2
- T phõn tớch trờn rỳt ra kt lun.

3

- Menen ó gii thớch
s phõn li c lp ca
cỏc cp tớnh trng bng

- Phỏt biu ni dung ca quy lut phõn li quy lut phõn li c lp.
c lp trong quỏ trỡnh phỏt sinh giao t? - Ni dung ca quy lut
phõn li c lp: cỏc cp
- Ti sao nhng loi sinh sn hu tớnh, nhõn t di truyn phõn
bin d li phong phỳ?
li c lp trong quỏ
- Gv a ra cụng thc t hp ca Menen. trỡnh phỏt sinh giao t.
Gi n l s cp gen d hp (PLL) thỡ:
- HS rỳt ra kt lun.
+ S loi giao t l: 2n
+ S hp t l: 4n
+ S loi kiu gen: 3n
+ S loi kiu hỡnh: 2n
+ T l phõn li kiu gen l: (1+2+1)n
- HS lng nghe v tip
+ T l phõn li kiu hỡnh l: (3+1)n
thu kin thc v ghi
i vi kiu hỡnh n l s cp tớnh trng nh.
tng phn tuõn theo di truyn tri hon - HS da vo thụng tin
ton.
SGK tr li.

3

xanh,

1

- T l kiu hỡnh F2 tng ng
vi 16 t hp giao t (hp t) =>

mi c th c hoc cỏi cho 4
loi giao t nờn c th F1 phi d
hp v 2 cp gen (AaBb), cỏc
gen A v a, B v b phõn li c
lp v t hp t do cho 4 loi
giao t l: AB, Ab, aB, ab.
- S lai: Hỡnh 5 SGK.

Hot ng 2: ý ngha ca quy lut phõn li c lp
TG
Hot ng ca giỏo viờn
12 - Giỏo viờn yờu cu hc sinh
phỳt nghiờn cu thụng tin -> Tho lun
tr li:
- Ti sao nhng loi sinh sn
hu tớnh, bin d li phong phỳ?
- Quy lut phõn li c lp cú ý
ngha gỡ?
- Giỏo viờn a ra mt s cụng
thc t hp:
+ Giao t ca Aa = A:a; Bb = B:b
=> cỏc loi giao t: (A:a)(B:b) =
AB, Ab, aB, ab.
=> Cỏc hp t: (AB, Ab, aB, ab)
( AB, Ab, aB, ab) = ..

Hot ng ca hc sinh
- HS thu thp thụng tin SGK,
kt hp liờn h thc t -> tr
li:

+ F1 cú s t hp li cỏc nhõn
t di truyn -> hỡnh thnh kiu
gen khỏc P.
+ S dng quy lut phõn li c
lp gii thớch s xut hin
cu bin d t hp.
- HS ghi nh cỏch xỏc nh cỏc
loi giao t v cỏc kiu t hp.

Ni dung
II.ý ngha ca quy lut phõn
li c lp
- Quy lut phõn li c lp gii
thớch c mt trong nhng
nguyờn nhõn lm xut hin
bin d t hp l do s phõn ly
c lp v t hp t do ca cỏc
cp nhõn t di truyn.
- Bin d t hp cú ý ngha
quan trng trong chn ging v
tin hoỏ.

4. Cng c: 4 phỳt

GV Trần Nh Hoàng

Trờng THCS Hơng Toàn


Giáo án Sinh học 9

Năm học 2010-2011

12

- Kt qu phộp lai cú t l kiu hỡnh 3: 3:1:1, cỏc cp gen ny di truyn c lp. Hóy xỏc nh kiu
gen ca phộp lai trờn?
(t l kiu hỡnh 3:3:1:1 = (3:1)(1:1) => cp gen th 1 l Aa x Aa
=> cp gen th 2 l Bb x bb
Kiu gen ca phộp lai trờn l: AaBb x AaBb)
5. Dn dũ: 4phỳt
- Hc bi v tr li cõu hi SGK
- Lm bi tp 4 SGk trang 19.
Hng dn:
Cõu 4: ỏp ỏn d vỡ b túc thng, mt xanh cú kiu gen aabb sinh ra con u mt en, túc xon trong ú s
mang giao t ab ca b, vy giao t ca m s mang AB => kiu gen ca m phi l AABB.
- HS lm thớ ngim trc nh:
+ Gieo 1 ng xu
+ Gieo 2 ng xu.
6.Rỳt kinh nghim: ..............



---------------------------------------Ht-------------------------------------Tun 3 Tit 6
Ngy son : 29/08/2010

Bi 6: Thc hnh
Tớnh xỏc sut xut hin cỏc mt ca ng xu

A. Mc tiờu.
1. Kin thc

- HS bit cỏch xỏc nh xỏc xut ca mt v hai s kin ng thi xy ra thụng qua vic gieo cỏc ng kim
loi.
- Bit vn dng xỏc sut hiu c t l cỏc loi giao t v t l cỏc kiu gen trong lai mt cp tớnh trng.
2. K nng
- Rốn k nng hot ng nhúm k nng thc hnh
3. Thỏi
-Giỳp hc sinh hiu sõu hn v phộp lai ca Men Den
B. Chun b.
- HS: Mi nhúm cú sn hai ng kim loi (2 4 HS).
K sn bng 6.1 v 6.2 vo v.
- GV: Bng ph ghi thng kờ kt qu ca cỏc nhúm.
C. Tin trỡnh dy - hc.
1.n nh lp: 1phỳt
2. Kim tra bi c: 4phỳt
- Menen ó gii thớch kt qu thớ nghim lai hai cp tớnh trng ca mỡnh nh th no?
- Bin d t hp cú ý ngha gỡ i vi chn ging v tin hoỏ? Ti sao cỏc loi sinh sn giao phi bin d
phong phỳ hn nhiu so vi loi sinh sn vụ tớnh?
- Gii bi tp 4 SGK trang 19.
3. Bi mi: Ti sao kt qu cỏc thớ nghim ca Menen li cú t l giao t v hp t nh cỏc bi trc chỳng
ta ó tỡm hiu? Bi thc hnh s giỳp ta chng minh t l ú.
Hot ng 1: Tin hnh gieo ng kim loi
TG

Hot ng ca GV
- GV lu ý HS: Hng dn quy trỡnh :

GV Trần Nh Hoàng

Hot ng ca HS
Ni dung

- HS ghi nh quy trỡnh a. Gieo 1 ng kim loi
Trờng THCS Hơng Toàn


Giáo án Sinh học 9
Năm học 2010-2011

13

18 a. Gieo mt ng kim loi
phỳt Lu ý : ng kim loi cú 2 mt (sp v
nga), mi mt tng trng cho 1 loi
giao t, chng hn mt sp ch loi giao t
A, mt nga ch loi giao t a, tin hnh:
- Ly 1 ng kim loi, cm ng cnh v
th ri t do t cao xỏc nh.
- Thng kờ kt qu mi ln ri vo bng
6.1
b. Gieo 2 ng kim loi
GV lu ý HS: 2 ng kim loi tng
trng cho 2 gen trong 1 kiu gen: 2 mt
sp tng trng cho kiu gen AA, 2 mt
nga tng trng cho kiu gen aa, 1 sp 1
nga tng trng cho kiu gen Aa.
- Tin hnh
+ Ly 2 ng kim loi, cm ng cnh v
th ri t do t cao xỏc nh.
+ Thng kờ kt qu vo bng 6.2

thc hnh

- Mi nhúm gieo 25 ln,
thng kờ mi ln ri vo
bng 6.1.
b. Gieo 2 ng kim loi

- Mi nhúm gieo 25 ln,
cú th xy ra 3 trng
hp: 2 ng sp (SS), 1
ng sp 1 ng nga
(SN), 2 ng nga (NN).
Thng kờ kt qu vo
bng 6.2

Hot ng 2: Thng kờ kt qu ca cỏc nhúm
TG
18
phỳt

-

Hot ng ca GV
GV yờu cu cỏc nhúm bỏo cỏo kt qu ó tng
hp t bng 6.1 v 6.2, ghi vo bng tng hp
theo mu sau:

Tin hnh
Nhúm
1
2

3
....

Gieo 1 ng kim loi
S
N

S lng
T l %
- T kt qu bng trờn GV yờu cu HS liờn
h:
+ Kt qu ca bng 6.1 vi t l cỏc loi
giao t sinh ra t con lai F1 Aa.
+ Kt qu bng 6.2 vi t l kiu gen F 2
trong lai 1 cp tớnh trng.

Hot ng ca HS

SS

Ni dung

Gieo 2 ng kim loi
SN

NN

Cng

GV Trần Nh Hoàng

- HS cn c vo kt qu thng
kờ nờu c:
+ C th lai F1 Aa cho 2 loi
giao t A v a vi t l ngang
nhau.
+ Kt qu gieo 2 ng kim loi

+ C th lai F1 Aa cho 2 loi
giao t A v a vi t l ngang
nhau
+ Kt qu gieo 2 ng kim
loi cú t l:
1 SS: 2 SN: 1 NN. T l kiu

Trờng THCS Hơng Toàn


Giáo án Sinh học 9
Năm học 2010-2011

14

- GV cn lu ý HS: s lng thng kờ cng cú t l:
gen l:
ln cng m bo chớnh xỏc.
1 SS: 2 SN: 1 NN. T l kiu 1 AA: 2 Aa: 1aa
gen l:
1 AA: 2 Aa: 1aa.
4. Nhn xột- ỏnh giỏ: 3phỳt

- GV nhn xột tinh thn, thỏi lm vic ca cỏc nhúm.
- Cỏc nhúm vit bỏo cỏo thu hoch theo mu bng 6.1; 6.2.
5. Dn dũ: 1phỳt
- Lm cỏc bi tp trang 22, 23 SGK
6.Rỳt kinh nghim: ..............



---------------------------------------Ht-------------------------------------Kim tra ca TCM

Tun 4 Tit 7
Ngy son : 04/09/2010
A. Mc tiờu.

Kim tra ca BGH

Bi 7: Bi luyn tp

1. Kin thc
- Cng c, khc sõu v m rng nhn thc v cỏc quy lut di truyn.
- Bit vn dng kin thc vo gii cỏc bi tp.
2. K nng
- Rốn k nng gii bi tp trc nghim khỏch quan.
3.Thỏi
- HS cú thỏi tớch cc vi mụn hc
B. dựng:
- Bng ph, bng nhúm.
C. Tin trỡnh bi ging
1. n nh lp: 1phỳt
2 Kim tra bi c : 5phỳt

Bt 4 Trang 10

3. Bi mi
Hot ng 1: Hng dn cỏch gii bi tp
GV Trần Nh Hoàng

Trờng THCS Hơng Toàn


Giáo án Sinh học 9
Năm học 2010-2011

15
1. Bi tp v lai mt cp tớnh trng

TG
Hot ng ca GV
Hot ng ca HS
11 - GV a ra dng bi tp, yờu cu Hc sinh chỳ ý lng nghe
phỳt HS nờu cỏch gii v rỳt ra kt lun:
- GV a VD1: Cho u thõn cao lai
vi u thõn thp, F1 thu c ton
u thõn cao. Cho F1 t th phn xỏc + hc sinh gii bi tp theo
nh kiu gen v kiu hỡnh F1 v hng dn ca giỏo viờn
F2.
- GV lu ý HS:
VD2: Bi tp 1 trang 22.
P: Lụng ngn thun chng x Lụng
di

F1: Ton lụng ngn.
Vỡ F1 ng tớnh mang tớnh trng tri
nờn ỏp ỏn a.
- GV a ra 2 dng, HS a cỏch
gii. GV kt lun.
VD3: Bi tp 2 (trang 22): T kt
qu F1: 75% thm: 25% xanh lc
F1: 3 thm: 1 xanh lc. Theo
quy lut phõn li P: Aa x Aa ỏp
ỏn d.
VD4: Bi tp 3 (trang 22)
F1: 25,1% hoa : 49,9% hoa hng:
25% hoa trng F1: 1 hoa : 2 hoa
hng: 1 hoa trng.
T l kiu hỡnh tri khụng hon
ton. ỏp ỏn b, d.
VD5: Bi tp 4 (trang 23): 2 cỏch
gii:
Cỏch 1: i con cú s phõn tớnh
chng t b m mt bờn thun
chng, mt bờn khụng thun chng,
kiu gen:
Aa x Aa ỏp ỏn: b, c.
Cỏch 2: Ngi con mt xanh cú kiu
gen aa mang 1 giao t a ca b, 1
giao t a ca m. Con mt en (A-)
b hoc m cho 1 giao t A Kiu
gen v kiu hỡnh ca P:
Aa (Mt en) x Aa (Mt en)
Aa (Mt en) x aa (Mt xanh)

ỏp ỏn: b, c.

GV Trần Nh Hoàng

Ni dung
Dng 1: Bit kiu hỡnh ca P =>
xỏc nh kiu gen, kiu hỡnh
F1, F2
Cỏch gii:
- Cn xỏc nh xem P cú thun
chng hay khụng v tớnh trng
tri.
- Quy c gen xỏc nh kiu
gen ca P.
- Lp s lai: P, GP, F1, GF1, F2.
1-> 2 hc sinh lờn lm bi - Vit kt qu lai, ghi rừ t l kiu
tp cỏc hc sinh khỏc nhn gen, kiu hỡnh.
xột b xung
* Cú th xỏc nh nhanh kiu
hỡnh ca F1, F2 trong cỏc trng
hp sau:
a. P thun chng v khỏc nhau
bi 1 cp tớnh trng tng phn,
1 bờn tri hon ton thỡ chc
chn F1 ng tớnh v tớnh trng
Hc sinh lờn bng lm bi tri, F2 phõn li theo t l 3 tri: 1
tp
ln.
b. P thun chng khỏc nhau v
mt cp tớnh trng tng phn,

cú kin tng tri khụng hon
ton thỡ chc chn F1 mang tớnh
trng trung gian v F2 phõn li
theo t l 1: 2: 1
c. Nu P mt bờn b m cú
kiu gen d hp, bờn cũn li cú
kiu gen ng hp ln thỡ F1 cú t
l 1:1.
Dng 2: Bit kt qu F1, xỏc
nh kiu gen, kiu hỡnh ca P.
Cỏch gii: Cn c vo kt qu
kiu hỡnh i con.
a. Nu F1 ng tớnh m mt bờn
b hay m mang tớnh trng tri,
mt bờn mang tớnh trng ln thỡ P
thun chng, cú kiu gen ng
hp: AA x aa
b. F1 cú hin tng phõn li:
F: (3:1) P: Aa x Aa
F: (1:1) P: Aa x aa (tri hon
ton)
Aa x AA( TKHT)
F: (1:2:1) P: Aa x Aa ( tri
Trờng THCS Hơng Toàn


Giáo án Sinh học 9
Năm học 2010-2011

16

khụng hon ton).
c. Nu F1 khụng cho bit t l
phõn li thỡ da vo kiu hỡnh ln
F1 suy ra kiu gen ca P.
Hot ng 2: Bi tp v lai hai cp tớnh trng

TG

Hot ng ca GV
VD6: lỳa thõn thp tri hon ton so vi
thõn cao. Ht chớn sm tri hon ton so vi
12 ht chớn mun. Cho cõy lỳa thun chng
phỳt thõn thp, ht chớn mun giao phõn vi cõy
thun chng thõn cao, ht chớn sm thu
c F1. Tip tc cho F1 giao phn vi nhau.
Xỏc nhkiu gen, kiu hỡnh ca con F1 v
F2. Bit cỏc tớnh trng di truyn c lp
nhau (HS t gii).
VD7: Gen A- quy nh hoa kộp
Gen aa quy nh hoa n
Gen BB quy nh hoa
Gen Bb quy nh hoa hng
Gen bb quy nh hoa trng
P thun chng hoa kộp trng x n thỡ t
l kiu hỡnh F2 nh th no?
Gii: Theo bi ra t l kiu hỡnh F2:
(3 kộp: 1 n)(1 : 2 hng: 1 trng)
= 3 kộp : 6 kộp hng: 3 kộp trng: 1 n
: 2 n hng: 1 n trng.
VD8: Bi tp 5 (trang 23)

F2: 901 cõy qu , trũn: 299 qu , bu
dc: 301 qu vng trũn: 103 qu vng, bu
dc T l kiu hỡnh F2 l:
9 , trũn: 3 bu dc: 3 vng, trũn: 1
vng, bu dc
= (3 : 1 vng)(3 trũn: 1 bu dc)
P thun chng v 2 cp gen
Kiu gen P:
AAbb (,bu dc) x aaBB (vng, trũn)
ỏp ỏn d.

GV Trần Nh Hoàng

Hot ng ca HS
Ni dung
Hc sinh theo
Dng 1: Bit P xỏc nh kt
hng dn ca giỏo qu lai F1 v F2.
viờn lm bi tp
* Cỏch gii:
- quy c gen xỏc nh kiu
gen P.
- Lp s lai
- Vit kt qu lai: t l kiu gen,
kiu hỡnh.
* Cú th xỏc nh nhanh: Nu
1->2 hc sinh lờn bi cho cỏc cp gen quy nh cp
bng lm bi tp
tớnh trng di truyn c lp cn
c vo t l tng cp tớnh trng

tớnh t l kiu hỡnh:
(3:1)(3:1) = 9: 3: 3:1
(3:1)(1:1) = 3: 3:1:1
(3:1)(1:2:1) = 6:3:3:2:1:1 (1 cp
tri hon ton, 1 cp tri khụng
hon ton)

Dng 2: Bit s lng hay t l
kiu hỡnh F. Xỏc nh kiu gen
ca P
* Cỏch gii: Cn c vo t l
kiu hỡnh i con xỏc nh
kiu gen P hoc xột s phõn li
ca tng cp tớnh trng, t hp
li ta c kiu gen ca P.
F2: 9:3:3:1 = (3:1)(3:1) F1 d
hp v 2 cp gen P thun
chng 2 cp gen.
F1:3:3:1:1=(3:1)(1:1)
P:
AaBbxAabb
F1:1:1:1:1=(1:1)(1:1)
P:
Trờng THCS Hơng Toàn


Giáo án Sinh học 9
Năm học 2010-2011

17

AaBbxaabb hoc P: Aabb x
aaBb

4. Cng c: 15phỳt
- Lm cỏc bi tp VD1, 6,7.
- Hon thin cỏc bi tp trong SGK trang 22, 23.
5, Dn dũ: 1phỳt
- c trc bi 8.
6.Rỳt kinh nghim: ..............



---------------------------------------Ht-------------------------------------Tun 4 Tit 8
Ngy son : 05/09/2010

Chng II- Nhim sc th
Bi 8: Nhim sc th

A. Mc tiờu.
1. Kin thc
- Hc sinh nờu c tớnh c trng ca b NST mi loi.
- Mụ t oc cu trỳc hin vi in hỡnh ca NST kỡ gia ca nguyờn phõn.
- Hiu c chc nng ca NST i vi s di truyn cỏc tớnh trng.
2.K nng
- Rốn k nng quan sỏt v phõn tớch kờnh hỡnh.
3, Thỏi
- Hc sinh chun b bi tt.
B. Chun b.
- Tranh phúng to: Hỡnh dng cu trỳc NST k gia.
- Bng ph.

C. hot ng dy - hc.
1, n nh lp
2. Kim tra bi c: KT 15 phỳt cho HS lm BT (10 phỳt)
3 Bi mi.
Hot ng 1: Tớnh c trng ca b nhim sc th
TG

Hot ng ca GV
Hot ng ca HS
Ni dung
- GV a ra khỏi nim v NST.
14 - Yờu cu HS c mc I, quan - HS nghiờn cu phn u mc I.Tớnh c trng ca b
phỳt sỏt H 8.1 tr li cõu hi:
I, quan sỏt hỡnh v nờu:
nhim sc th
GV Trần Nh Hoàng

Trờng THCS Hơng Toàn


Giáo án Sinh học 9
Năm học 2010-2011

18

- NST tn ti nh th no trong t
bo sinh dng v trong giao t?
- Th no l cp NST tng ng?
- Phõn bit b NST lng bi, n
bi?

- GV nhn mnh: trong cp NST
tng ng, 1 cú ngun gc t b,
1 cú ngun gc t m.
- Yờu cu HS quan sỏt H 8.2 b
NST ca rui gim, c thụng tin
cui mc I v tr li cõu hi:
- Mụ t b NST ca rui gim v
s lng v hỡnh dng con c
v con cỏi?
- GV rỳt ra kt lun.
- GV phõn tớch thờm: cp NST gii
tớnh cú th tng ng (XX) hay
khụng tng ng tu thuc vo
loi, gii tớnh. Cú loi NST gii
tớnh ch cú 1 chic (b xớt, chõu
chu, rp...) NST kỡ gia co ngn
cc i, cú hỡnh dng c trng cú
th l hỡnh que, hỡnh ht, hỡnh ch
V.
- Cho HS quan sỏt H 8.3
- Yờu cu HS c bng 8 tr li
cõu hi:
- Nhn xột v s lng NST trong
b lng bi cỏc loi?
- S lng NST cú phn ỏnh trỡnh
tin hoỏ ca loi khụng? Vỡ
sao?
- Hóy nờu c im c trng ca
b NST mi loi sinh vt?

+ Trong t bo sinh dng
NST tn ti tng cp tng
ng.
+ Trong giao t NST ch cú
mt NST ca mi cp tng
ng.
+ 2 NST ging nhau v hỡnh
dng, kớch thc.
+ B NST cha cp NST
tng ng S NST l s
chn kớ hiu 2n (b lng bi).
+ B NST ch cha 1 NST ca
mi cp tng ng S NST
gim i mt na n kớ hiu l n
(b n bi).
- HS trao i nhúm nờu c:
cú 4 cp NST gm:
+ 1 ụi hỡnh ht
+ 2 ụi hỡnh ch V
+ 1 ụi khỏc nhau con c v
con cỏi.

- Trong t bo sinh dng,
NST tn ti thnh tng cp
tng ng. B NST l b
lng bi, kớ hiu l 2n.
- Trong t bo sinh dc (giao
t) ch cha 1 NST trong mi
cp tng ng S NST gim
i

mt na, b NST l b n
bi, kớ hiu l n.
- nhng loi n tớnh cú s
khỏc nhau gia con c v con
cỏi 1 cp NST gii tớnh kớ
hiu l XX, XY.
- Mi loi sinh vt cú b NST
c trng v s lng v hỡnh
dng.

- HS trao ụi nhúm, nờu c:
+ S lng NST cỏc loi
khỏc nhau.
+ S lng NST khụng phn
ỏnh trỡnh tin hoỏ ca loi.

Hot ng 2: Cu trỳc ca nhim sc th

TG
10

Hot ng ca GV
- Mụ t hỡnh dng, kớch
thc ca NST kỡ gia?

GV Trần Nh Hoàng

Hot ng ca HS
- HS quan sỏt v mụ t.

Ni dung
II.Cu trỳc ca nhim sc th
- Cu trỳc in hỡnh ca NST c
Trờng THCS Hơng Toàn


Giáo án Sinh học 9
Năm học 2010-2011

19

phỳt - Yờu cu HS quan sỏt H 8.5
cho bit: cỏc s 1 v 2 ch
nhng thnh phn cu trỳc
no ca NST?
- Mụ t cu trỳc NST kỡ
gia ca quỏ trỡnh phõn
bo?
- GV gii thiu H 8.4

- HS in chỳ thớch
1- 2 crụmatit
2- Tõm ng

biu hin rừ nht kỡ gia.
+ Hỡnh dng: hỡnh ht, hỡnh que,
hỡnh ch V.
+ Di: 0,5 50 micromet, ng
kớnh 0,2 2 micromet.

- Lng nghe GV gii thiu.
+ Cu trỳc: kỡ gia NST gm 2
cromatit gn vi nhau tõm ng.
+ Mi cromatit gm 1 phõn t
ADN v prụtờin loi histụn.
Hot ng 3: Chc nng ca nhim sc th (8phỳt)

TG

Hot ng ca GV
Hot ng ca HS
- Yờu cu HS c thụng tin
8
mc III SGK, trao i nhúm - HS c thụng tin mc III SGK,
phỳt v tr li cõu hi:
trao i nhúm v tr li cõu hi.
? NST cú c im gỡ liờn - Rỳt ra kt lun.
quan n di truyn?

Ni dung
III.Chc nng ca nhim sc th
- NST l cu trỳc mang gen, trờn
ú mi gen mt v trớ xỏc nh.
Nhng bin i v cu trỳc, s
lng NST u dn ti bin i
tớnh trng di truyn.
- NST cú bn cht l ADN, s t
nhõn ụi ca ADN dn ti s t
nhõn ụi ca NST nờn tớnh trng
di truyn c sao chộp qua cỏc

th h t bo v c th.

4. Cng c: 2phỳt
- Yờu cu HS tr li cõu hi 1, 2,3 SGK.
5. Dn dũ: 1 phỳt
- Hc bi v tr li cõu hi SGK
- K sn bng 9.1 v 9.2 vo v bi tp.
6.Rỳt kinh nghim: ..............



---------------------------------------Ht-------------------------------------Kim tra ca TCM

Kim tra ca BGH

Tun 5. Tit 9
GV Trần Nh Hoàng

Trờng THCS Hơng Toàn


Giáo án Sinh học 9
Năm học 2010-2011

20

Ngy son : 11/09/2010
Bi 9: Nguyờn phõn
A. Mc tiờu.
1.Kin thc

- Hc sinh nm c s bin i hỡnh thỏi NST (ch yu l s úng v dui xon) trong chu kỡ t
bo.
- Trỡnh by c nhng bin i c bn ca NST qua cỏc kỡ ca nguyờn phõn.
- Phõn tớch c ý ngha ca nguyờn phõn i vi s sinh sn v sinh trng ca c th.
2. K nng
- Tip tc phỏt trin k nng quan sỏt v phõn tớch kờnh hỡnh.
3.Thỏi
- Hc sinh cú thỏi tớch cc khi hc tp b mụn
B. Chun b.
- Tranh phúng to: NST k gia v chu k t bo; Quỏ trỡnh nguyờn phõn.
- Bng 9.2 ghi vo bng ph.
C. Tin trỡnh dy - hc.
1. n nh lp: 1phỳt
2. Kim tra bi c: 4phỳt
- Nờu tớnh c trng ca b NST ca mi loi sinh vt. Phõn bit b NST lng bi v b NST n
bi?
- Nờu vai trũ ca NST i vi s di truyn cỏc tớnh trng?
3, Bi mi.
Hot ng 1: Bin i hỡnh thỏi NST trong chu kỡ t bo(12phỳt)
TG

Hot ng ca GV
- GV yờu cu HS nghiờn cu
12 thụng tin, quan sỏt H 9.1 SGK
phỳt v tr li cõu hi:
- Chu kỡ t bo gm nhng
giai on no? Giai on no
chim nhiu thi gian nht?
- GV lu ý HS v thi gian v
s t nhõn ụi NST kỡ trung

gian, cho HS quan sỏt H 9.2
- Yờu cu HS quan sỏt H 9.2,
tho lun nhúm v tr li:
- Nờu s bin i hỡnh thỏi
NST?
- Hon thnh bng 9.1.
- GV cht kin thc vo bng
9.1.

Hot ng ca HS
Ni dung
- HS nghiờn cu thụng tin,
quan sỏt H 9.1 SGK v tr li. I.Bin i hỡnh thỏi NST trong
- HS nờu c 2 giai on v chu kỡ t bo
rỳt ra kt lun.
Chu kỡ t bo gm:
+ Kỡ trung gian: chim nhiu thi
- Cỏc nhúm quan sỏt k H 9.2, gian nht trong chu kỡ t bo
tho lun thng nht cõu tr (90%) l giai on sinh trng ca
li:
t bo.
+ NST cú s bin i hỡnh + Nguyờn phõn gm 4 kỡ (kỡ u,
thỏi : dng úng xon v dng kỡ gia, kỡ sau, kỡ cui).
dui xon.
- Mc úng, dui xon ca
NST qua cỏc kỡ: Bng 9.1
- HS ghi nh mc úng, dui xon vo bng 9.1

Bng 9.1- Mc úng, dui xon ca NST qua cỏc kỡ ca t bo
GV Trần Nh Hoàng

Trờng THCS Hơng Toàn


Giáo án Sinh học 9
Năm học 2010-2011

Hỡnh thỏi NST
- Mc dui xon
- Mc úng xon

21

Kỡ trung gian
Nhiu nht

Kỡ u

Kỡ gia

ớt

Cc i

Kỡ sau
ớt

Kỡ cui
Nhiu

Hot ng 2: Nhng bin i c bn ca NST
trong quỏ trỡnh nguyờn phõn(16phỳt)
TG
Hot ng ca GV
16 - GV yờu cu HS quan sỏt H
phỳt 9.2 v 9.3 tr li cõu hi:
- Mụ t hỡnh thỏi NST kỡ
trung gian?
- Cui kỡ trung gian NST cú
c im gỡ?
- Yờu cu HS mụ t din bin
ca NST cỏc kỡ trung gian, kỡ
u, kỡ gia, kỡ sau, kỡ cui
trờn tranh v.
- Cho HS hon thnh bng 9.2.
- GV núi qua v s xut hin
ca mng nhõn, thoi phõn bo
v s bin mt ca chỳng trong
phõn bo.
- kỡ sau cú s phõn chia t
bo cht v cỏc bo quan.
- Kỡ cui cú s hỡnh thnh
mng nhõn khỏc nhau gia
ng vt v thc vt.
- Nờu kt qu ca quỏ trỡnh
phõn bo?
Cỏc kỡ
Kỡ u
Kỡ gia
Kỡ sau

Kỡ cui

Hot ng ca HS
- HS quan sỏt hỡnh v v nờu
c.
- HS rỳt ra kt lun.

Ni dung

II.Nhng bin i c bn ca
NST trong quỏ trỡnh nguyờn
phõn
- Kỡ trung gian NST thỏo xon
cc i thnh si mnh, mi
- HS trao i nhúm thng nht NST t nhõn ụi thnh 1 NST
trong nhúm v ghi li nhng kộp.
din bin c bn ca NST cỏc
- Nhng bin i c bn ca
kỡ nguyờn phõn.
NST cỏc kỡ ca nguyờn phõn.
- i din nhúm trỡnh by, cỏc
nhúm khỏc nhn xột, b sung.
- HS lng nghe GV ging v ghi
nh kin thc.

Nhng bin i c bn ca NST
- NST bt u úng xon v co ngn nờn cú hỡnh thỏi rừ rt.
- Cỏc NST ớnh vo cỏc si t ca thoi phõn bo tõm ng.
- Cỏc NST kộp úng xon cc i.
- Cỏc NST kộp xp thnh hng mt phng xớch o ca thoi phõn bo.

- Tng NST kộp ch dc tõm ng thnh 2 NST n phõn li v 2 cc ca t bo.
- Cỏc NST n dón xon di ra, dng si mnh dn thnh nhim sc.

- Kt qu: T mt t bo m ban u to ra 2 t bo con cú b NST ging nh t bo m.
Hot ng 3: ý ngha ca nguyờn phõn(8 phỳt)
GV Trần Nh Hoàng

Trờng THCS Hơng Toàn


Giáo án Sinh học 9
Năm học 2010-2011

22

TG

Hot ng ca GV
Hot ng ca HS
Ni dung
- Yờu cu HS nghiờn cu - HS tho lun nhúm, nờu kt
8
thụng tin mc III, tho lun qu, nhn xột v kt lun.
III.ý ngha ca nguyờn phõn
phỳt nhúm v tr li cõu hi:
- Nguyờn phõn giỳp c th ln lờn.
- Nguyờn phõn cú vai trũ nh
Khi c th ó ln ti mt gii hn
th no i vi quỏ trỡnh sinh
thỡ nguyờn phõn vn tip tc giỳp

trng, sinh sn v di truyn + S t nhõn ụi NST kỡ to ra t bo mi thay cho t bo
ca sinh vt?
trung gian, phõn li ng u gi cht i.
- C ch no trong nguyờn NST v 2 cc ca t bo kỡ - Nguyờn phõn duy trỡ n nh b
phõn giỳp m bo b NST sau.
NST c trng ca loi qua cỏc th
trong t bo con ging t bo
h t bo.
m?
- Nguyờn phõn l c s ca s sinh
- GV nờu ý ngha thc tin ca
sn vụ tớnh.
nguyờn phõn nh giõm, chit,
ghộp cnh, nuụi cy mụ.
4. Cng c: 3phỳt
- Yờu cu HS lm cõu 2, 4 trang 30 SGK.
5.Dn dũ: 1phỳt
- V cỏc hỡnh bng 9.2 vo v.
- Lm bi tp 4 SGK, tr li cõu hi 1, 3.
6.Rỳt kinh nghim: ..............



---------------------------------------Ht-------------------------------------Tun 5. Tit 10
Ngy son : 12/09/2010
Bi 10: Gim phõn
A. Mc tiờu.
1. Kin thc
- Hc sinh trỡnh by c nhng din bin c bn ca NST qua cỏc kỡ gim phõn I v gim phõn II.
- Nờu c nhng im khỏc nhau ca tng kỡ gim phõn I v II.

- Phõn tớch c nhng s kin quan trng cú liờn quan ti cỏc cp NST tng ng.
2.K nng
- Rốn k nng quan sỏt v phõn tớch kờnh hỡnh ng thi phỏt trin t duy, lớ lun (phõn tớch, so sỏnh).
3. Thỏi
-Yờu thớch b mụn
B. Chun b.
- Tranh phúng to: Quỏ trỡnh gim phõn.
- Bng ph ghi ni dung bng 10.
C. Tin trỡnh dy - hc.
1. n nh lp: 1phỳt
GV Trần Nh Hoàng

Trờng THCS Hơng Toàn


Giáo án Sinh học 9
Năm học 2010-2011

23

2. Kim tra bi c: 6 phỳt
- Nhng bin i hỡnh thỏi ca NST c biu hin qua s úng v dui xon in hỡnh cỏc kỡ no? Ti sao
úng v dui xon ca NST cú tớnh cht chu kỡ? S thỏo xon v úng xon ca NST cú vai trũ gỡ?
( S dui xon ti a giỳp NST t nhõn ụi. S úng xon ti a giỳp NST co ngn cc i, nh ú NST
phõn bo d dng v 2 cc t bo).
- Nờu nhng din bin c bn ca NST trong quỏ trỡnh nguyờn phõn.
- Bi tp: HS cha bi tp 5 SGK trang 30.
+ 1 HS gii bi tp: lỳa nc 2n = 24. Hóy ch rừ:
a. S tõm ng kỡ gia ca nguyờn phõn.
b. S tõm ng kỡ sau ca nguyờn phõn.

c. S NST kỡ trung gian, kỡ gia, kỡ sau.
3. Bi mi
Hot ng 1: Nhng din bin c bn ca NST trong gim phõn (30 phỳt)
TG

Hot ng ca GV
- GV yờu cu HS quan sỏt k H 10,
30 nghiờn cu thụng tin mc I, trao i
phỳt nhúm hon thnh ni dung vo
bng 10.
- Yờu cu HS quan sỏt k H 10 v hon
thnh tip ni dung vo bng 10.
- GV treo bng ph ghi ni dung bng
10, yờu cu 2 HS lờn trỡnh by vo 2
ct trng.
- GV cht li kin thc.
- Nờu kt qu ca quỏ trỡnh gim
phõn?
- GV ly VD: 2 cp NST tng ng
l AaBb khi kỡ gia I, NST th kộp
AAaaBBbb. Kt thỳc ln phõn bo I
NST t bo con cú 2 kh nng.
1. (AA)(BB); (aa)(bb)
2. (AA)(bb); (aa)BB)
Kt thỳc ln phõn bo II cú th to 4
loi giao t: AB, Ab, aB, ab
- Yờu cu HS c kt lun SGK.

Hot ng ca HS
- HS t thu nhn thụng tin,

quan sỏt H 10, trao i
nhúm hon thnh bi tp
bng 10.

Ni dung

- Kt qu: t 1 t bo m (2n
NST) qua 2 ln phõn bo liờn
- i din nhúm trỡnh by tip to ra 4 t bo con mang
trờn bng, cỏc nhúm khỏc b NST n bi (n NST).
nhn xột, b sung.

- Da vo thụng tin v tr
li.

- HS lng nghe v tip thu
kin thc.

Kt lun:
Cỏc kỡ
Kỡ u

Nhng bin i c bn ca NST cỏc kỡ
Ln phõn bo I
Ln phõn bo II
- Cỏc NST kộp xon, co ngn.
- NST co li cho thy s lng NST kộp
- Cỏc NST kộp trong cp tng ng tip hp theo trong b n bi.

GV Trần Nh Hoàng

Trờng THCS Hơng Toàn


Giáo án Sinh học 9
Năm học 2010-2011

24

chiu dc v cú th bt chộo nhau, sau ú li tỏch
di nhau.
- Cỏc cp NST kộp tng ng tp trung v xp - NST kộp xp thnh 1 hng mt phng
Kỡ gia
song song thnh 2 hng mt phng xớch o ca xớch o ca thoi phõn bo.
thoi phõn bo.
- Cỏc cp NST kộp tng ng phõn li c lp v - Tng NST kộp tỏch tõm ng thnh 2
Kỡ sau
t hp t do v 2 cc t bo.
NST n phõn li v 2 cc ca t bo.
- Cỏc NST kộp nm gn trong 2 nhõn mi c to - Cỏc NST n nm gn trong nhõn mi
Kỡ cui
thnh vi s lng l b n bi (kộp) n NST c to thnh vi s lng l n bi (n
kộp.
NST).
4. Cng c: 6 phỳt
- Tr li cõu hi:
? Kt qu ca gim phõn I cú im no khỏc cn bn so vi kt qu ca gim phõn II?
? Trong 2 ln phõn bo ca gim phõn, ln no c coi l phõn bo nguyờn nhim, ln no c coi
l phõn bo gim nhim?
- Bi tp: Hon thnh bng sau:

Nguyờn phõn
Gim phõn
- Xy ra t bo sinh dng.
- ...................................
- ...............................
- Gm 2 ln phõn bo liờn tip.
- To ra ............ .t bo con cú b NST - To ra ....... .t bo con cú b
nh t bo m.
NST ...............................
5. Dn dũ: 2phỳt
- Hc bi theo ni dung bng 10.
- Lm bi tp 3, 4 trang 33 vo v. Nờu nhng im ging v khỏc nhau c bn gia NPv GP
6.Rỳt kinh nghim: ..............



Kim tra ca TCM

GV Trần Nh Hoàng

Kim tra ca BGH

Trờng THCS Hơng Toàn


Giáo án Sinh học 9
Năm học 2010-2011

25

Kim tra - ỏnh giỏ
Nhn xột.



Hng Ton, Ngy. thỏng.nm 2010
PHT Chuyờn mụn

Hong Ngc Kiu
Tun 6. Tit 11
Ngy son : 18/09/2010
Bi 11: Phỏt sinh giao t v th tinh
A. Mc tiờu.
1. Kin thc
- Hc sinh trỡnh by c cỏc quỏ trỡnh phỏt sinh giao t ng vt.
- Nờu c nhng im ging v khỏc nhau gia quỏ trỡnh phỏt sinh giao t c v cỏi.
- Phõn tớch c ý ngha ca cỏc quỏ trỡnh gim phõn v th tinh v mt di truyn v bin d.
2. K nng
- Tip tc rốn k nng quan sỏt, phõn tớch kờnh hỡnh v t duy (phõn tớch, so sỏnh).
3, Thỏi
- HS yờu thớch b mụn.
B. Chun b.
+ GV:Tranh: S th tinh.
+HS: Bng ph: V s quỏ trỡnh phỏt sinh giao t.
C. Tin trỡnh dy - hc.
1. n nh lp: 1 phỳt
2. Kim tra bi c: 5 phỳt
- Nờu nhng din bin c bn ca NST qua cỏc kỡ ca gim phõn?
- Nhng c im no ca NST trong gim phõn l c ch to ra nhng loi giao t khỏc nhau?
- im ging v khỏc nhau c bn gia gim phõn v nguyờn phõn l gỡ?

3. Bi mi:

GV Trần Nh Hoàng

Trờng THCS Hơng Toàn