Giáo án Ngữ văn 6 bài 13: Ôn tập chuyện dân gian

GIÁO ÁN NGỮ VĂN 6
BÀI 13 - TIẾT 54: ÔN TẬP TRUYỆN DÂN GIAN
I.Mục tiêu :
1. Kiến thức: Giúp HS nắm được :
Những đặc điểm của thể loại truyện dân gian đã học, hiểu được nội dung, ý nghĩa của truyện.
Nhận thức được vai trò của truyện dân gian trong kho tàng Văn học Việt Nam
2. Kĩ năng:
Rèn luyện kĩ năng kể chuyện, nhận biết nội dung, ý nghĩa của truyện dân gian
3. Thái độ:
GD học sinh say mê hứng thú học bộ môn .
II. Chuẩn bị:
1. GV: Bảng phụ ghi đặc điểm tiêu biểu của truyện dân gian.
2. HS: Đọc, chuẩn bị bài theo hệ thống câu hỏi sgk .
III. Tiến trình tổ chức dạy - học:
1. Kiểm tra bài cũ(4'): - Kể lại chuyện cười “Treo biển, Lợn cưới áo mới”
- Em hiểu thế nào là truyện cười? Nêu ý nghĩa hai truyện vừa học.
2. Các hoạt động dạy học:
* GV giới thiệu bài (1'):
Hoạt động của thầy- trò

Nội dung

HĐ1( 17') : Hướng dẫn HS ôn lại định
nghĩa các loại truyện dân gian.

I. ĐỊNH NGHĨA CÁC THỂ LOẠI
TRUYỆN DÂN GIAN ĐÃ HỌC .

? Em đã được học những thể loại truyện dân
gian nào ?

- Truyện truyền thuyết:

- HS thảo luận nhóm (Thời gian: 3')

- Truyện cổ tích

- GV giao nhiệm vụ

- Truyện ngụ ngôn

+ Nhóm 1: Thế nào là truyền thuyết ? kể tên
các truyền thuyết đã học ?

- Truyện cười

+ Nhóm 2: Thế nào là truyện cổ tích ? Kể tên


các truyền thuyết em đã học ?
+ Nhóm 3: Thế nào là truyện ngụ ngôn ? em
đã được học những truyện ngụ ngôn nào ?
+ Nhóm 4: Thế nào là truyện cười ?
Kể tên những truyện cười em đã học ?
- HS: Các nhóm thảo luận ->Đại diện nhóm
trình bày->Nhóm khác nhận xét
- GV nhận xét, kết luận
HĐ2(18'): Hướng dẫn HS ôn lại đặc điểm
các truyện dân gian đã học:
- HS hoạt động nhóm ( 7’ )
- GV giao nhiệm vụ:

+ Nhóm 1: Hãy nêu đặc điểm tiêu biểu của
truyền thuyết ?
+ Nhóm 2: Nêu đặc điểm tiêu biểu của
truyện cổ tích ?
+ Nhóm 3: Nêu đặc điểm tiêu biểu của
truyện ngụ ngôn ?
+ Nhóm 4: Truyện cười có những đặc điểm
nào tiêu biểu ?
- HS: Đại diện nhóm trình bày->Nhóm khác
nhận xét
- GV nhận xét, kết luận bằng bảng phụ

II. NHỮNG ĐẶC ĐIỂM TIÊU BIỂU CỦA
THỂ LOẠI TRUYỆN DAN GIAN ĐÃ
HỌC:


Truyền thuyết

Cổ tích

Ngụ ngôn

Truyện cười

Kể về nhân vật và
sự kiện lịch sử
trong quá khứ .( Lê
Lợi, Đánh giặc
Minh )

Kể về cuộc
đời và số phận
1 số kiểu nhận
vật quen
thuộc( mồ côi,
xấu xí…)

Mượn truyện
loài vật, đồ vật
hoặc con người
để nói bóng gió
chuyện con
người ( ếch
ngồi….)

Kể về những hiện tượng
đáng cười trong cuộc
sống .( Khoe áo, khoe
của…)

Có nhiều chi tiết
Có nhiều chi
tưởng tượng kỳ ảo . tiết tưởng
tượng kỳ ảo .

Có ý nghĩa ẩn
dụ, ngụ ý

Có yếu tố gây cười

Có cơ sở cốt lõi là
sự thật lịch sử

Nêu bài học để
khuyên nhủ, răn
dạy người đọc
trong cuộc sống
.

Nhằm gây cười mua vui
hoặc phê phán châm biếm
những thói hư tật xấu
trong xã hội

Người kể, người
nghe tin câu
chuyện như có
thật .

Người
kể,người nghe
không tin là
có thật.

Thể hiện cách đánh
giá của nhân dân
đối với các sự kiện,
nhân vật lịch sử .

Ước mơ niềm
tin của nhân
dân về chiến
thắng cuối
cùng của cái
thiện đối với
cái ác.

3. Củng cố (3'):
- GV hệ thông bài: Đặc điểm tiêu biểu từng thể loại truyện dân gian
- Kể lại một truyện cổ tích trong số các truyện em đã học ?
4. Hướng dẫn học ở nhà (2')


- Ôn lại toàn bộ truyện dân gian đã học.
- Trả lời các câu hỏi 5,6 SGK-> Giờ sau ôn tập tiếp.


BÀI 13 - TIẾT 55: ÔN TẬP TRUYỆN DÂN GIAN
( Tiếp)
I.Mục tiêu :
1. Kiến thức: Giúp HS nắm được :
Những đặc điểm của thể loại truyện dân gian đã học, hiểu được nội dung, ý nghĩa của truyện.
Nhận thức được vai trò của truyện dân gian trong kho tàng Văn học Việt Nam
2. Kĩ năng:
Rèn luyện kĩ năng kể chuyện, nhận biết nội dung, ý nghĩa của truyện dân gian
3. Thái độ:
GD học sinh say mê hứng thú học bộ môn .
II. Chuẩn bị:
1. GV: Bảng phụ ghi đặc điểm tiêu biểu của truyện dân gian.

2. HS: Đọc, chuẩn bị bài theo hệ thống câu hỏi sgk .
III. Tiến trình tổ chức dạy - học:
1. Kiểm tra bài cũ(4'): - Truyện cổ tích có những đặc điểm gì tiêu biểu ?
2. Các hoạt động dạy học:
* GV giới thiệu bài (1'):
Hoạt động của thầy- trò

Nội dung

HĐ1( 15' ) : Hướng dẫn HS so sánh sự
giống nhau và khác nhau giữa truyền
thuyết và cổ tích; ngụ ngôn và truyện cười.

III. SO SÁNH SỰ GIỐNG VÀ KHÁC
NHAU GIỮA TRUYỀN THUYẾT VỚI CỔ
TÍCH, NGỤ NGÔN VÀ TRUYỆN CƯỜI.

- GV cho hai dãy lớp thảo luận theo nhóm
bàn (Thời gian: 7')

* Truyền thuyết và cổ tích:

- GV giao nhiệm vụ:

- Đều có yếu tố tưởng tượng kỳ ảo

+ Dãy 1: So sánh sự giống và khác nhau giữa
truyền thuyết và cổ tích ?

- Các chi tiết giống nhau: Sự ra đời thần kỳ,

nhân vật chính có những tài năng phi
thường.

+ Dãy 2: So sánh sự giống và khác nhau giữa
ngụ ngôn và truyện cười ?
- HS: Các nhóm thảo luận-> Đại diện các
nhóm trình bày-> Nhóm khác nhận xét.

a. Giống nhau .

b. Khác nhau :
- Truyền thuyết kể về các nhân vật, sự kiện


- GV nhận xét, kết luận bằng bảng phụ.

lịch sử. Thường được tin là có thực.
- Cổ tích: Kể về cuộc đời 1 số kiểu nhân vật
nhất định, thể hiện ước mơ của nhân dân về
cuộc đấu tranh giữa cái thiện và các ác.
Thường được coi là không có thực
* Truyện ngụ ngôn và truyện cười:
a. Giống nhau:
- Thường gây cười .

? Hãy minh họa sự giống và khác nhau đó
bằng các câu chuyện đã học ?

b. Khác nhau.
- Truyện cười: để gây cười, mua vui phê

phán châm biếm .
- Truyện ngụ ngôn: khuyên nhủ răn dạy con
người một bài học nào đó.
IV. LUYỆN TẬP .
1. Kể lại một số truyện dân gian đã học.

HĐ2(20'): Hướng dẫn học sinh luyện tập
- GV nêu yêu cầu: Kể một số truyện dân gian
đã học. Kể giọng to, rõ ràng, có thể kết hợp
với cách kể chuyện đã học để kể hoặc kể
chuyện sáng tạo.

2. Thể hiện một lớp kịch ngắn:

- GV cho học sinh kể trước nhóm

- Treo biển

- GV gọi một vài em kể trước lớp.
- Lợn cưới áo mới
- GV cho học sinh sắm vai nhân vật trong hai
truyện cười đã học để trình bày trước tập thể
lớp
- HS: Đại diện mỗi tổ cử một nhóm bạn thể
hiện lớp kịch ngắn ấy.
? Hãy vẽ 1 bức tranh minh họa 1 truyện dân

3. Vẽ tranh minh họa truyện dân gian đã học
.

gian đã học ?

3. Củng cố (3'):
- GV hệ thống kiến thức qua 2 giờ ôn tập.
- Nắm được đặc điểm tiêu biểu của 4 thể loại truyện đã học.
4. Hướng dẫn học ở nhà (2'):
- Ôn lại toàn bộ kiến thức về truyện dân gian đã học.
- Đọc lại các truyện dân gian, nhớ nội dung và nghệ thuật của mỗi truyện.
- Ôn lại kiến thức Tiếng Việt đã học và đã làm bài kiểm tra giờ sau trả bài.