Giáo án Ngữ văn 6 bài 6: Thạch Sanh

Tiết 21 + Văn
22:
bản

THCH SANH
(Truyện cổ
tích)

A. Mục tiêu bài học: Giúp học sinh:
- Hiểu đợc nội dung, ý nghiã của truyện Thạch Sanh và một số đặc
điểm tiêu biểu của kiểu nhân vật ngời dũng sĩ.
-

Kể lại đợc truyện (kể lại những tình tiết chính bằng ngôn ngữ
của HS)

B. Chuẩn bị:
- Giáo viên:

+ Soạn bài
+ Đọc sách giáo viên và sách bài soạn.
+ Tranh về Thạch Sanh

- Học sinh:

+ Soạn bài

C. Các bớc lên lớp:
1. ổn định tổ chức.
2. Kiểm
bài cũ:

tra 1. Nêu ý nghã của truyện cổ tích Sọ Dừa? Trong
truyện, em thích chi tiết nào nhất? Vì sao?

3. Bài mới

*.
Giới Thạch Sanh là một trong những truyện
thiệu bài cổ tích tiêu biểu của kho tàng truyện

TaiLieu.VN

Page 1


cổ tích VN, đợc nhân dân ta rất yêu
thích. Cuộc đời và những chiến công
của TS cùng với sự hấp dẫn của truyện
và của nhiều chi tiết thần kì đã làm
xúc động, xay mê rất nhiều thế hệ ngời đọc, ngời nghe. Để hiểu sâu hơn
về truyện và nhân vật TS, cô trò
chúng ta cùng nhau tìm hiểu...
*. Bài mới
Hoạt động của thầy

Hoạt
động 1:

Hoạt động
của trò

Nội dung cần đạt

Hớng dẫn HS đọc và tìm hiểu I. Đọc và tìm hiểu chung:
chung

- GV nêu yêu cầu đọc

- HS nghe

1. Đọc:

- Đọc mẫu 1 đoạn

- 2 HS đọc

- Gọi HS đọc tiếp

- Yêu cầu: Chậm, rõ
ràng,gợi không khí cổ
tích, chú ý phân biệt
giọng kể và giọng nhân
vật.

- Hãy tóm tắt lại truyện - HS tóm tắt
TS bằng một chuỗi sự
việc chính?

2. Kể tóm tắt: Các sự
việc chính

- Thạch Sanh ra đời
- Thạch Sanh lớn lên học võ
và phép thần thông
- Thạch Sanh kết nghĩa
anh em với Lí Thông

TaiLieu.VN

Page 2


- Mẹ con Lí Thông lừa TS
đi chết thay cho mình.
- Thạch Sanh diệt chằn
tinh bị Lí Thông cớp công.
- TS diệt đại bàng cứu
công chúa, lại bị cớp công.
- TS diệt hồ tinh, cứu thái
tử bị vu oan vào tù.
- TS đợc giải oan lấy công
chúa.
- TS chiến thắng quân
18 nớc ch hầu.
TS lên ngôi vua.
- Các từ : Thái tử, thiên - HS trả lời
thần, xét về nguồn gốc
thuộc lớp từ nào mà
chúng ta đã học?

3. Chú thích: Giải nghĩa

các chú thích: 3,6,7,13

Hoạt
động 2:

II. Tìm hiểu văn bản:

Hớng dẫn HS tìm hiểu văn bản

- Tìm những chi tiết nói - HS theo dõi 1. Nhân vật Thạch sanh:
về sự ra đời và lớn lên SGK và tìm
a. Sự ra đời và lớn lên của
của Thạch Sanh?
Thạch Sanh:
- Là thái tử con Ngọc
Hoàng
- Mẹ mang thai trong

TaiLieu.VN

Page 3


nhiều năm
- HS trả lời, - Lớn lên mồ côi cha mẹ,
nhận xét, bổ sống nghèo khổ bằng
- Trong những chi tiết sung
nghề kiếm củi
ấy, em thấy những chi
tiết nào là bình thờng,

- Đợc thiên thần dạy đủ võ
chi tiết nào mang tính
nghệ...
chất khác thờng?
Vừa bình thờng, vừa
khác thờng.
- Bình thờng:
+ Là con một ngời nông
dân tốt bụng.
+ Sống nghèo khổ bằng
nghề kiếm cuỉ trên rừng.
- Khác thờng:
+ TS là thái tử con Ngọc
Hoàng đầu thai vào nhà
- HS trao đổi họ Thạch.
cặp trong 1
- Kể về sự ra đời và lớn phút
+ Bà mẹ mang thai trong
lên của Thạch sanh nh
nhiều năm.
vậy nhằm mục đích gì?
+ TS đợc thiên thần dạy
cho đử các món võ nghệ.
Kể về sự ra đời và lớn lên
của TS ND ta hằm:

Tiết 2:

TaiLieu.VN

+ Tô đậm tính chất kì
lạ, đẹp đẽ cho nhân vật,
làm tăng sức hấp dẫn của
truyện.

Page 4


+ Thể hiện ớc mơ, niềm
tin: con ngời bình thờng
cũng là những con ngời
có năng phẩm chất kì lạ.
b. Những thử thách và
chiến công của Thạch
Sanh:
- Quan sát phần tiếp - HS liệt kê
theo của câu chuyện và
cho biết: phần diễn biến
này kể về điều gì
trong cuộc đời của nhân
vật TS?
- Hãy liệt kê xem trong
đời mình, TS đã trải
qua những thử thách gì
và chàng đã lập những
chiến công nào?
* GV đa ra bảng phụ đã
liệt kê sẵn

Thử thách

Chiến
công

- Bị mẹ con - TS diệt
Lí Thông lừa chằn tinh
đi canh miếu
thờ,
thế
mạng.
Xuống
hang diệt đại
bàng,
cứu
công
chúa,
bị Lí thông
lấp của hang.

- Diệt đại
bàng, cứu
công
chúa, cứu
con
va
Thuỷ Tề

- Bị hồn chằn
tinh,
đại

bàng báo thù,
TS bị bắt - TS minh
oan,
lấy
vào ngục.
công chúa
- 18 nớc ch
hầu
kéo
quân
sang
chiến
đánh.
thắng 18
nớc
ch

TaiLieu.VN

Page 5


hầu.
- Em có nhận xét gì về - HS suy nghĩ Thử thách ngày một
mức độ và tính chất các trả lời
tăng, mức độ ngày càng
cuộc thử thách và những
nguy hiểm, chiến công
chiến công của TS đạt dngày rực rỡ vẻ vang.
ợc?

- Trải qua những thử
thách, em thấy HS bộc lộ - HS trao đổi
cặp trong 1
những phẩm chất gì?
phút
* GV : những phẩm chất
của TS cũng là những
phẩm chất tiêu biểu của
nhân dân ta. Vì thế
truyện cổ tích đợc
nhân dân ta rất yêu
thích.
- Theo em, vì sao TS có
thể vợt qua đợc những
thử thách và lập đợc
những chiến công hiển
hách đó?

* Phẩm chất:
- Sự thật thà chất phác
- Sự dãng cảm và tài năng
- Nhân hậu, cao thợng,
yêu hoà bình.

- HS: Tài năng,
phẩm chất và
các phơng tiện
thần kì giúp
sức

* Chi tiết tiếng đàn thần
- Vậy, trong số những vũ - HS thảo luận kì:
khí thần kì, em thấy vũ nhóm
trong
khí nào đặc biệt nhất? 3phút
- Tiếng đàn giúp cho
Tại sao?
nhân vật đợc giải oan,
giải thoát. Nhờ tiếng đàn
mà công chúa khỏi câm,
giải thoát cho TS, Lí
Thông bị vạch mặt. đó
là tiếng đàn của công lí.
Tác giả dân gian đã sử
dụng chi tiết thần kì để
thể hiện quan niệm và ớc
TaiLieu.VN

Page 6


mơ công lí của mình.
- Tiếng đàn làm cho
quân 18 nớc ch hầu phải
cuốn giáp xin hàng. Nó là
vũ khí đặc biệt để cảm
háo kẻ thù. Tiếng đàn là
đại diện cho cái thiện và
tinh thần yêu chuộng hoà
bình của nhân dân ta.

* Chi tiêt niêu cơm thần
kì:
- Niêu cơm có sức mạnh
phi thờng cứ ăn hết lại
đầy, làm cho quân 18 nớc ch hầu phải từ chỗ coi
thờng, chế giễu, phải
ngạc nhiên, khâm phục
- Niêu cơm và lời thách
đố đã chứng tỏ sự tài giỏi
của thạch Sanh.

- Nếu thay từ niêu cơm
bằng nồi cơm thì ý
nghĩa hình ảnh có thay - HS trả lời
đổi không? Vì sao?

- Niêu cơm thần kì là tợng chng cho tấm lòng
nhân đạo, t tởng yêu hoà
bình của nhân dân.

* GV: Nếu thay: nghĩa
hình ảnh gảm đi: nồi
đất nhỏ nhất gợi chất
dân gian. Nồi có thể là
nồi vừa, có thể là nồi to
TaiLieu.VN

Page 7

nhng niêu thì nhất định
là nồi rất nhỏ rồi. Do đó,
tính chất thần kì vô tận
về sức chứa của niêu
cơm TS ngày càng đợc
tăng lên.
- Lí Thông luôn đối lập
với TS về tính cách, hành
động. Em hãy chỉ rõ.

2. Nhân vật Lí Thông:
- HS trả lời

- Kết nghĩa anh em với
Thạch Sanh để mu lợi.
- Lừa TS đi nôp mạng
thay mình.

- Em hãy nhận xét về
nhân vật Lí Thông?
* GV: Trong truyện cổ
tích, nhân vật chính và
phản diện luôn đối lập
nhau về hành động và
tính cách. đây là một
đặc điểm XD nhân vật
của thể loại.

- Cớp công của TS
Lí Thông là kẻ lừa lọc,

phản phúc, nham hiểm,
xảo quyệt, bất nhân, bất
nghĩa....

- HS thảo luận câu hỏi 5
trong SGK

3. Kết thúc truyện:
- Cách kết thúc có hậu
thể hiện công lí XH (ở
hiền gặp lành, cái thiện
chiến thắng cái ác) và ớc
mơ của nhân dân ta về
TaiLieu.VN

Page 8


một sự đổi đời. Đây là
cách kết thúc phổ biến
trong truyện cổ tích.
Hoạt
động 3:

Thực hiện phần ghi nhớ

III. Ghi nhớ: SGK - Tr67

- 2 HS đọc
Hoạt

động 4

Luyện tập

- GV nêu câu hỏi

Iv. Luyện tập:

- HS trả lời

1. Theo em, bức tranh
tr65 minh hoạ cảnh gì?
Dùng ngôn ngữ của nình
để kể lại đoạn truyện
đó?
2. Hãy dùng một hai câu
văn của em nói lên tình
cảm của mình đối với
nhân vật TS?
3. Trong truyện, em thích
nhất chi tiết nào? Vì
sao?

4. Hớng dẫn học tập:
- Học bài, thuộc ghi nhớ.
- Hoàn thiện bài tập.
- Kể diễn cảm truyện

TaiLieu.VN

Page 9


- So¹n bµi: Ch÷a lçi dïng tõ

TaiLieu.VN

Page 10