12 biện pháp tu từ cơ bản cho THCS

12 PHÉP TU TỪ CƠ BẢN
STT

Phép tu từ

Dấu hiệu

Tác dụng

1

So Sánh

Có các từ so sánh: như, giống như là,
như là, kém hơn , bằng, bao
nhiêu…bấy nhiêu,...

-Làm tăng sức gợi hình, gợi cảm, cho sự diễn đạt
-Làm cho sự vật sự việc được miêu tả cụ thể, sinh động
-Thể hiện được tư tưởng tình cảm của người nói (người
viết)

2

Nhân hoá

-Dùng những từ tả người gọi người để
tả vật gọi vật
-Xưng hô vật như người

-Tăng sức gợi hình, gợi cảm cho sự diễn đạt

-Làm cho đối tượng được nhân hóa trở nên sinh động
và gần gũi với con người
-Biểu thị được những ý nghĩa tình cảm của con người

3

Ẩn dụ

Từ ngữ thường được hiểu theo nghĩa
bóng

-Tăng sức gợi hình, gợi cảm cho sự diễn đạt
-Tạo tính hàm súc, tính hình tượng cho câu văn, lời thơ

4

Hoán dụ

Chuyển đổi tên gọi

-Tăng sức gợi hình, gợi cảm, cho sự diễn đạt

5

Liệt kê

-Cách từ, cụm từ cùng loại(cùng từ
loại, cùng chức vụ, ngữ pháp, cùng
nhóm ý nghĩa), dấu(,)(.)(…)

-Diễn tả được đầy đủ hơn, phong phú hơn, đầy đủ hơn,
toàn diện hơn, sâu sắc hơn, các khía cạnh khác nhau ở
vấn đề

6

Điệp
ngữ(điệp từ,
điệp cấu
trúc)

Từ, cụm từ, câu được lập lại

-Làm nổi bật ý, gây cảm xúc mạnh, khiến lời nói sức
thuyết phục cao hơn
-Tạo sự cân đối, nhịp nhàng tạo tính nhạc cho lời thơ
câu văn

7

Chơi chữ

-Dùng từ đồng âm, gần âm, lặp âm, nói
lái;dùng từ đồng âm, đồng nghĩa, từ
gần nghĩa, trái nghĩa, nhiều nghĩa

Tạo ra sắc thái dí dỏm, hài hước, bất ngờ, thú vị

8

Nói quá

-Phóng đại mức độ, quy mô, tính chất

-Nhấn mạnh tăng sức biểu cảm

9

Nói giảm,
nói tránh

Nói giảm nhẹ, mức độ, quy mô, tính
chất

Làm giảm sự đau buồn, ghê sợ, nặng nề

10

Đảo ngữ

*Đảo lộn trật tự ngữ pháp của câu:
-Đào vị ngữ lên trước chủ ngữ
-Phụ ngữ lên trước động từ, danh từ,
tính từ

-Tăng sức gợi hình gợi cảm cho sự diễn đạt

11

Đối

ngữ(Phép
đối)

cách từ, cụm từ, vế câu, câu được sắp
xếp đối xứng

-Làm cho câu văn, câu thơ, đoạn văn, đoạn thơ cân đối
nhịp nhàng

12

Câu hỏi tu
từ

*Câu hỏi có ý nghũa khẳng định:
-Câu hỏi có ý nghĩa phủ định
-Câu hỏi có ý nghĩa bộc lộ cảm xúc

-Dùng để khẳng định, phủ định hoặc bộc lộ cảm xúc
-Góp phần tạo nên nhạc tính và sự biến hóa trong diễn
đạt