HUYET HOC VA TRUYEN MAU

HUY T H C - TRUY N MÁU
TÀI LI Uà“ UàT M T NG H P - D CH
TÀI LI Uà“ UàT M T NG H P D CH

Gi i thi u Information M c l c

Biên so n ebook : L àĐ

àì

Đ I H C Y KHOA HÀ N I
Trang web : www.ykhoaviet.tk
Email : ,
Đ n tho i : 0973.910.357

THÔNG TIN
THÔNG BÁO V VI C XU T B N BÁCH KHOA Y H C 2010 :
Theo yêu c u và nguy n v ng c a nhi u b à c, khác v i Bách Khoa Y H c các
phiên b à
c, bên c nh vi c c p nh t các bài vi t m i và các chuyên khoa
m
à
à
à i cách th c trình bày, Bách Khoa Y H à
à
c chia ra
làm nhi u cu n nh , m i cu n bao g m m t ch
c aYH à
à
s giúp

b à c ti t ki m
c th i gian tra c u thông tin khi c n. Tác gi xin chân thành
à à t c nh ng ý ki à
à
à
à
à à à c gi trong th i gian
qua. T t c các cu n sách c a b sách Bách Khoa Y H c 2010 b à c có th tìm
th y và t i v t trang web www.ykh
à
àL àĐ à“ à à ng và
phát tri n.
NG H :
Tác gi
à
Khoa Y H à

à
à
à à i s ng h v m à à
c phát tri n t à
à à
à
à
à à

à

giúp cho Bách

M i t m lòng ng h cho vi c xây d ng m t website dành cho vi c ph bi n tài
li u h c t p và gi ng d y Y Khoa c a các cá nhân và Doanh nghi p xin g i v :
T

à

à

Tên tài kho

à àNGÂNàHâNGàĐ UàT àVâàPHãTàTRI N VI T NAM
à

à

à àL àĐ

à“

S tài kho n : 5111-00000-84877

C NH BÁO :
à u bi t v Y
khoa. Tuy à à
à
c t ý áp d
à à
à à
à

à à ch n
à à
u tr b nh, nh t là v i nh
à
i không thu c nghành Y . Tác gi
ebook này không ch u b t c trách nhi à à à
à n vi c s d ng thông tin
trong cu à
à áp d ng vào th c ti n c a b à
àĐ à à à à
à mt
nhi u tác gi khác nhau, nhi u cu à
à
à
à
à
c ki m ch ng , vì
th m i thông tin trong cu à
à à u ch mang tính ch à
à i . Cu n
à à
c phân phát mi n phí v i m à
à d
à à
à i, b t c
à à
à à
à n vi à
à
à

à i, ch nh s a, in n cu n sách này
vào b t c th à
à
à u là b t h p l . N i dung cu n ebook này có th
à
à i và b sung b t c lúc nào mà không c à
à
à
c.
TÀI LI U NÀY CH MANG TÍNH CH T THAM KH O nh m m

à

à

à


GI I THI U
B à
à à
àL à“ à
à m , biên d ch và t ng h p v i m à
à
à p
m t ngu n tài li u tham kh o h u ích cho các b n sinh viên y khoa, và t t c
nh ng ai có nhu c u tìm hi u, nghiên c u, tra c u , tham kh o thông tin y h c.
V à
à à à sách m à à
à à ng d a trên ngu n tài li u c a c

à ng ,
không mang m à
à l i, không g n v i m à
à
à
à
à
ib tk
hình th à
àà
à
c khi s d ng b sách này b n ph à ng ý v i nh ng
u ki n sau . N à
à ng ý , b n không nên ti p t c s d ng sách :
B à
à à
à
à à n tay b n , hoàn toàn d a trên tinh th n t nguy n
c a b n. Không có b t k s à
à
à
à
c, m i g i hay liên k t nào
gi a b n và tác gi b sách này.
M à
à ab
à ph c v công tác h c t p cho các b n sinh viên Y khoa là
chính, ngoài ra n u b n là nh
à it
à

à à
à
à
àYà
à à
th s d ng b
à
à à à u tham kh o thêm .
M i thông tin trong b
à u ch à
à
à à
à
à
à à
à
à m ch ng b i b t c
à
àP
à t, Nhà xu t b n hay b t c
à
à
có trách nhi m liên quan nào . Vì v y, hãy luôn c n tr
à
c khi b n ch p nh n
m à
à à
à à
à
à p trong b sách này.

T t c các thông tin trong b à
à à
à
à m, tuy n ch n, phiên d ch và
s p x p theo trình t nh à nh . M i bài vi t dù ng n hay dài, dù hay dù d
à
u là công s c c a chính tác gi bài vi à àL àĐ àì
ch à
à
à m và
phiên d ch, nói m à
à
à
i giúp chuy n t i nh ng thông tin mà các tác
gi bài vi à à
à
à n tay các b n .

B sách này là tài li à
à m và d ch b i m t sinh viên Y khoa ch không ph i là
m à
à à ti à àhay m t chuyên gia Y h c dày d n kinh nghi
à à à
có r t nhi u l i và khi m khuy à
à
à
c , ch quan hay khách quan,


các tài li u b trí có th

à p lý , nên bên c nh vi c th n tr
à
nh n thông tin , b à
à à c k ph n m c l c b sách và ph à
d ng b
à s d ng b sách này m t cách thu n ti n nh t.

c khi thu
ng d n s

Tác gi b
à n t này không ch u b t c trách nhi à
à à
à n vi c
s d ng sai m à
à à à u qu không t t v s c kh e, v t ch à à à
a
b n và b nh nhân c a b n .
Không có chuyên môn , không ph i là nhân viên y t , b à
à
à
à s
d ng nh ng thông tin có trong b
à à ch à
à à u tr . T
ct i
này, các th y thu àĐI U TR B NH NHÂN ch không ph à àĐI U TR B NH. M i
i b nh là m t th c th
cl à
à

à
à
à à à c bê nguyên xi
t t c m i thông tin trong b sách này vào th c ti n s là m t sai l m l n . Tác gi
s không ch u b t c trách nhi m gì do s b t c n này gây ra.
Vì là b sách c
à ng, t o ra vì m à
à
à ng, do c
à ng , b sách này
có phát tri à
à à
à t ph n r t l n, không ch d a vào s c l c, s
kiên trì c à
i t o ra b sách này , thì nh ng
à
à à ng, góp ý, b
sung, hi u ch nh c à
à à
à à ng l c to l à b à
à à
à
à
tri n. Vì m t m c tiêu tr thành m t b sách tham kh o y khoa t ng h p phù h p
v i nhu c u và tình hình th c ti à
à
à c y t nói riêng và trong cu c s ng
nói chung . Tác gi b sách mong m i b à c nh ng l à
à
à

à
à
mang tính xây d ng, nh ng tài li u quý mà b n mu n san s cho c
à ng , vì
m à
à à à
à
àĐ à à t c ni m mong m i mà khi b à u xây d ng
b sách này , tôi v à
à à
à
i.
N i dung b sách này, có th ch
à
à t th à m nh à nh trong quá
kh và hi n t i ho à
à
à à n. Trong th à i cách m ng khoa h c công
ngh ti à
à
à à
à
à n nay, không ai bi à
à
à u nh ng
ki n th c mà b à à
à à
áp d
à à
à à à

à àĐ tr l i câu
h i này, ch có chính b n thân b n , ph i luôn luôn không ng ng-T MÌNH-c p
nh t thông tin m i nh t trong m à à c c à i s
à
à à à
à cy
khoa. Không ai có th , t t nhiên b sách này không th à à
à à
à n.


Nghiêm c m s d ng b
à à
ib tk m à
à u nào,
à
à i hóa s n ph à à
ib tc
à
à
àT
này không ph i là tác gi bài vi t c a b
àà
à à t r t nhi
th i gian, và ti n b à t o ra nó, vì l i ích chung c a c
à ng. B
hoàn toàn trách nhi m v i b t k vi c s d ng sai m à
à à
dung b sách này nêu ra.

à

à
à b sách
u công s c,
n ph i ch u
à
à
n i

M i lý thuy à u ch là màu xám, m t cu n sách hay v n cu à
à
à là lý
thuy t, ch có th c t cu c s ng m i là cu n sách hoàn h o nh t,
à n không
ph à à c gi mà là di n viên chính. Và Bách Khoa Y H à
à là m t h t thóc
nh , vi c s d
à à xào n u hay nhân gi ng là hoàn toàn tùy thu c vào b n
àV à
i t o ra h t thóc này s vui m
à à
c truy à
à ng l à
ti p t c c g ng n u bi t r ng chính nh b n mà bi à
à
i không còn ph i
x à
à ch c u tr .
M à

à
à
mong nh à

à
à

à n b sách xin g i v cho tác gi
n h i t các b à c gi
các phiên b

Kính chúc b à c, gia quy n và toàn th
i Vi àN
kh e m nh, cu c s ng ngày càng m no h nh phúc.
Đ àL

ABOUT

à

à a ch trên. R t
à à
à à
à

àN

c s ng trong

An. Tháng 8/2010

ebook editor: Le Dinh Sang
Hanoi Medical University
Website: www.ykhoaviet.tk
Email: ,
Tel: 0973.910.357
NOTICE OF MEDICAL ENCYCLOPEDIA PUBLICATION 2010:
As the request and desire of many readers, in addition to updating the new
articles and new specialties, as well as changes in presentation, Medical
Encyclopedia 2010 is divided into many small ebooks, each ebook includes a
subject of medicine, as this may help readers save time looking up informations as
needed. The author would like to thank all the critical comments of you all in the
recent past. All the books of the Medical Encyclopedia 2010 can be found and
downloaded from the site www.ykhoaviet.tk ,by Le Dinh Sang construction and
development.
DONATE
The author would like to thank all the financially support to help the Medical
Encyclopedia are developing better and more-and-more useful.
All broken hearted support for building a website for the dissemination of
learning materials and teaching Medicine of individuals and enterprises should be
sent to:
Bank name: BANK FOR INVESTMENT AND DEVELOPMENT OF VIETNAM
Bank Account Name: Le Dinh Sang
Account Number: 5111-00000-84877
DISCLAMER :
The information provided on My ebooks is intended for your general knowledge
only. It is not a substitute for professional medical advice or treatment for specific
medical conditions. You should not use this information to diagnose or treat a
health problem or disease without consulting with a qualified health professional.

Please contact your health care provider with any questions or concerns you may
have regarding your condition.


Medical Encyclopedia 2010
à à
à
àL àĐ à“ à à
à á“à
IS' and without warranty, express or implied. Lê Sáng specifically disclaims any
implied warranties of merchantability and fitness for a particular purpose. In no
event will be liable for any damages, including but not limited to any lost or any
damages, whether resulting from impaired or lost money, health or honnour or
any other cause, or for any other claim by the reader. Use it at Your risks !
FOR NON-COMMERCIAL USER ONLY .
YOU ARE RESTRICTED TO adapt, reproduce, modify, translate, publish, create
derivative works from, distribute, and display such materials throughout the
world in any media now known or hereafter developed with or without
à à
à àá
à
FOREWORD
T
à
à àL àD à“
à
à
à
à
à

à à
aim of providing a useful source of reference-material to medical students, and all
who wish to learn, research, investigate to medical information.
Just a set of open-knowledge, based on community resources, non-profit
purposes, not associated with commercial purposes under any kind, so before you
use this books you must agree to the following conditions. If you disagree, you
should not continue to use the book:
This book is to provide to you, completely based on your volunteer spirit. Without
any negotiation, bribery, invite or link between you and the author of this book.
The main purpose of these books are support for studying for medical students, in
addition to others if you are working in health sector can also use the book as a
reference.
All information in the book are only relative accuracy, the information is not
verified by any law agency, publisher or any other agency concerned. So always
be careful before you accept a certain information be provided in these books.


All information in this book are collected, selected, translated and arranged in a
certain order. Each artical whether short or long, or whether or unfinished work
à
à à
à à
à
àL àĐ à“ à
à
à à
à à
à
words, a person to help convey the information that the authors have provided,
to your hand. Remember the author of the articles, if as in this book is clearly the

release of this information you must specify the author of articles or units that
publish articles.
This book is the material collected and translated by a medical student rather
than a professor Doctor experienced, so there may be many errors and defects
unpredictable, subjective or not offices, documents can be arranged not
reasonable, so besides carefull before reading information, you should also read
carefully the contents of the material and the policy, manual for use of this book .
The author of this e-book does not bear any responsibility regarding the use of
improper purposes, get bad results in health, wealth, prestige ... of you and your
patients.
7. Not a professional, not a health worker, you are not allowed to use the
information contained in this book for diagnosis and treatment. Ever, the
physician treating patients rather than treatment. Each person is an independent
entity and completely different, so applying all information in this book into
practice will be a big mistake. The author will not bear any responsibility to this
negligence caused.
8. As is the community material, these books could be developed or not are not
only based on their strength and perseverance of the author of this book , the
contribution, suggestions, additional adjustment of the reader is great motivation
for this book keep developed. Because a goal of becoming a medical reference
books in accordance with general requirements and the practical situation in the
health sector in particular and life.
9. The contents of this book, may only correct in a certain time in the past and the
present or in the near future. In this era of scientific and technological revolution
as sweeping as fast now, no one knew before is whether the knowledge that you


have obtained can be applied in future or not. To answer this question, only
yourself, have to always update-YOURSELF-for latest information in all areas of
life, including the medical field. No one can, of course this book can not, do it for

you.
10. Strictly forbidden to use this book in any bad purpose, not be allowed to
commercialize this product under any mean and any time by any media . The
author of this book is
à à
à à à
-articles, but has made a lot
of effort, time, and money to create it, for the advanced of the community. You
must take full responsibility for any misuse purposes and does not comply with
the contents of this book yet.
11. All theories are just gray, a thousand books or a book are only theory, the
only facts of life are the most perfect book, in which you are not an audience but
are the main actor. This Book just a small grain, using it to cook or fry breeding is
completely depend on you. And the person who created this grain will begin more
excited and motivated to keep trying if you know that thanks that so many people
no longer have to queue to wait for relief.
12. All comments related to the books should be sent to the me at the address
above. We hope to receive feedbacks from you to make the later version better.
13. We wish you, your family and Vietnamese people has always been healthy,
happy and have a prosperous life.


M CL C

CH
A.

NG

SINH LÝ VÀ SINH LÝ B NH

GI I PH U - SINH LÝ T O MÁU
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.

B.

MÁU VÀ CÁC THÀNH PH N MÁU
SINH LÝ MÁU
HUY TàT NG
H NG C U ( RED BLOOD CELLS)
B CH C U ( WHITE BLOOD CELLS)
TI U C U(PLATELETS)
NHÓM MÁU VÀ AN TOÀN TRUY N MÁU
SINH LÝ C MàMãUàVâàĐÔNGàMãU
CH NGàĐÔNGàMãU
R I LO N LÂM SÀNG MÁU
R I LO NàC àCH C M MÁU

SINH LÝ B NH MÁU - T O MÁU
12.

13.
14.
15.
16.
17.

CH
18.
19.
20.
21.
22.
23.

R I LO N KH IàL NG MÁU TU N HOÀN
R I LO N T O H NG C U
SINH LÝ B NH C A THI U MÁU
C àCH THÍCH NGHI KHI THI U MÁU
THáYàĐ I B NH LÝ C A B CH C U
THáYàĐ I B NH LÝ C A TI U C U

NG
H
H
H
H
H
H

I CH

I CH
I CH
I CH
I CH
I CH

TRI U CH NG H C
NG THI U MÁU
NG TAN MÁU
NG XU T HUY T
NG HEMOGLOBIN
NG LÁCH TO
NG H CH TO


24.
25.

CH
26.
27.
28.
29.
30.
31.
32.
33.
34.
35.
36.

37.
38.
39.
40.
41.
42.
43.
44.
45.
46.

CH
47.
48.
49.
50.
51.
52.
53.
54.
55.

H I CH NG XU T HUY T
“ àL C MÁU VÀ H LYMPHO

NG

B NH LÝ HUY T H C

H I CH NG DIC

XU T HUY T GI M TI U C U T MI N
B NH THI U MEN G6PD
ULYMPHO ÁC TÍNH
THI U MÁU
THI UàMãUàDOàDINHàD NG
U LYMPHO KHÔNG HODGKIN
THI U MÁU THI U S T
THI U MÁU HUY T TÁN T MI N
B NH SUY T YàX NG
CH YàMãUàDOàĐI U TR TAN HUY T KH I
B NH B CH C U T Y M N
B NH B CH C U LYMPHO M N
U LYMPHO ÁC TÍNH
XU T HUY T GI M TI U C U MI N D CH
XU T HUY T GI M TI U C U MI N D CH
SUY T YàX NG
B CH C U C P(LEUKEMIA)
B NH BETA THALASSEMIA
B NHà áàCH Y MÁU(HEMOPHILIA)
VIÊM THÀNH M CH D NG

NG

C N LÂM SÀNG HUY T H C

XÉT NGHI M HUY T H C
CÔNGàTH Cà CHàC U
MI N D CH - DI TRUY N
T BÀO T CH C H C
ĐÔNGàMãU

MI N D CH SÀNG L C
CH PH M MÁU
QUÁ LI U THU C CH NGàĐÔNG
CÁC PH N NG TRUY N MÁU


CH

NG

ATLAS HUY T H C

CH

NG

THU C CH NG ĐÔNG MÁU

56.
57.
58.

CH

C àCH C A S HÌNH THÀNH HUY T KH I
SINH LÝ B NH C A S HÌNH THÀNH HUY T KH I
CÁC THU C CH NGàĐÔNG

NG

BÁO CÁO KHOA H C

59.
CàĐ UàĐãNHàGIãàH TH NGààĐÔNGàC M MÁU B NHàNHÂNàĐáàUàTU X NG
60.
CàĐ U NGHIÊN C U M T S Đ CàĐI M MÁU VÀ TU X NGà B NH NHÂN
GI M BA DÒNG MÁU NGO I VI
61. ĐãNHàGIãàTÌNHàHÌNHààNG I HI N MÁU TÌNH NGUY N C A VI N HUY T H C TRUY NàMãUàTRUNGà NGàNĂMà
62. GÓP PH N CH NH LÝ K THU T XÉT NGHI M S C B N H NG C U
63. NGHIÊN C U SÀNG L C KHÁNG TH B T H H NG C U B NH NHÂN B B NH MÁU
T I VI N HUY T H C - TRUY N MÁU TW (2004-2005)
64. TÌM HI U M T S Y U T NHàH NG T I S XU T HI N NH NG PH N NG LÂM
SÀNG KHÔNG MONG MU N NG I HI N MÁU TÌNH NGUY N
65.
NG D NGàPH NGàPHãPàMI N D CH TRONG CH NàĐOãNàPHÂN LO I M T S TH
B NH C áàL àXÊàMIàC P
66. MÔ HÌNH CUNG C P MÁU T P TRUNG T NGÂN HÀNG MÁU KHU V CàĐ N CÁC B NH
VI N
67. TH C HI N CHI NàL C QU C GIA PHÒNG CH NG HIV/AIDS TRONG CÔNG TÁC AN
TOÀN TRUY N MÁU N CàTáàĐ NàNĂMà
àVâàT M NHÌN 2020.


CH

A.

NG

SINH LÝ VÀ SINH LÝ B NH

GI I PH U - SINH LÝ T O MÁU

àC àquan t o máu:
C à
à o máu bao g m: t à

à

ch c lymphô (lách, h ch, tuy n c) và


t ch c võng mô. V trí t à
à
à i theo tu i:
* Tr
à à :t à
à
à à à
n:
àG à
n bào thai (kho à à
à u): ch y u t o máu t n i m c huy t
qu n trong nh
à o Pander. Các h ng c u non nguyên th à u thu c dòng
à i h ng c u).
àG à
n gan lách (t tháng th 3): các h ng c u non ch y à
c t o ra t
à

à à u thu c dòng normoblaste (gi
à
h ng c u non
i
ng thành).
- Sinh máu gan:
T tu n th 4 sinh máu gan, b à u t t bào trung mô v à
à
à t
hoá. Các t
à
à
c t o ra trong các bè gan, các khoang liên k t xung
quanh và trong các huy t qu n. Gan sinh ch y u là h ng c u (HC), b ch c u h t
(BC) và có th c m u ti u c à TC à
à
à
à à
àC à m sinh
máu gan là vào tháng th 4 c a thai k à à à m d n.
- Sinh máu lách:
T tu n th 10 c a thai, lách b à u sinh máu và sinh ch y u là h ng c u r i
b ch c u h à n tu n th
à
à
àĐ n tháng th 5 ch sinh lymphô.
T tháng th 5 tr
à
à à t ch à
à o h ng c u, t

à à n
ng thành t à à à
à à
t sinh h ng c u, b ch c u h t và m u ti u c u
(tr
ng h p b nh lý t o máu ngoài t y) ví d : b nh lách to sinh t y.
àG à
n t y: t tháng th 5 gan lách h t ch à
à o h ng c u, và t
à
à
à
ng thành t à
à à à
à à
t t o h ng c u (tr
ng
h p b nh lý t o máu ngo i t y).
à“ à à : v trí t o máu n m trong 3 t ch c :
+T yx
à
à ) t o h ng c u, b ch c u h t và ti u c à
à
à
à à
t o nh ng t bào lymphô g c t y.
+ T ch à
à
tuy n c, h ch, lách, m ng Payer tham gia t o và
ng thành các t bào lymphô.

+ T ch c võng ( lách, t à
à à
à o các t bào mônô.
T à
à
à i s ng, t m quan tr ng c a các t ch c t à
à à
à
à
i: tr em t à
à à ch c lymphô r t phát tri n và ho à ng m nh,
tu à
ng thành t y t o máu (t à ) gi m th tích, tuy n à à
1.2. C u trúc c à à
à o máu:


1.2.1. T à
à
T à
à
à à ng c u, b ch c u h t và ti u c u. tr m i sinh, t à
chi m h u h t t à
à a toàn b h th
à
à à à
àN
à nd n
t à thu h p l i chuy n ph n l n thành t y vàng (t y m ). T tu i 18 t y ho t
ng khu trú l i

à
à
à
n, x
à à
à
à à u trên các
à
à
à
à
T y ho à ng trong nh ng kho ng tr ng c a t ch c x
à p, t ch c thành
nh
à ot à
à
c bao quanh b i các xoang m ch và gi i h n b i các t
bào liên võng n i m àC à o t à
à
c t o thành t hai lo i t bào chính:
+ Các t bào t o máu: chi à
à
àC à bào non ngo i vi, các t bào
à
à n n m gi a.
+ Các t
à m, bao g m: các t bào liên võng n i m c, nguyên bào s i, t bào
m à i th c bào.
T ch c t à
à

à
ng b i nh
à ng m ch nh phát sinh ra t
à ng
m ch nuôi c à
àT
à ng m ch nh y t o ra m t h th ng mao qu n
vào các xoang m ch mà thành là các t bào n i m c t a lên m t màng n n.
àC à
à
C à
à
à m r i rác kh à à , chi m kho ng 1% tr ng l
à à ,
h p thành nh ng khu khác nhau không cùng m t ch à
à
à àV
g
di n ch c ph n có th chia thành 3 khu: khu t à à
à
à
à
à à
à
à
à
i vi.
+ Lymphô t à
à à
à

à à à
à
à
.
àC à
à
à
à
à
n c có nhi u ti à
à
c chia ra vùng v
và t y, gi a có m t tr c g m các t ch c liên k t và huy t qu n, các t
à à
lymphocyte nh g à à
àC à
à c bi t nhi u
vùng v . Tuy n c thoái bi n d n t lúc sinh ra t à à à
ng v n luôn t n t i
m t s múi ch c ph n.
àC à
à
à
i vi: g m các h ch lymphô, lách, các t ch c lymphô
ng
tiêu hoá, h ng... c u t o c a các h à
à
à à t vùng v và t y. Các t
à
à

c sinh s n ch y u các nang lymphô v i trung tâm m m gi a.
1.3. Quá trình t o máu:
Có nhi u lý thuy t v ngu n g c t
à
à
à à à
t sinh máu chính
à c p nhi à
à là:


+ Thuy t nhi u ngu n: m t s tác gi cho r ng: ngu n g c t bào máu là do
t hai, ba ho c nhi u lo i t bào khác nhau sinh ra.
+ Thuy t m t ngu n: thuy à à
c nhi à
i th a nh n.
Thuy t này cho r ng các t
à
à
à
c sinh ra t t bào g c v à
à à
theo s
à
à c hi u mà t bào g c v à
à à bi à
à t o thành
nh ng t bào có ch à
àc n thi t. Quá trình t à
à à

c th hi n theo
à sau:



Chú thích: NHC: nguyên h ng c u; MTC: m u ti u c u; LT: lymphô-T; LB:lymphô-B
1.4. Ch à
à
à à a máu:
Máu là m t ch t d ch l à
à
à à
có các ch à
à t quan tr ng và
ph c t p, bao g m:
+ Hô h p: chuyên ch oxy và khí carbonic (oxy t ph i t i các t ch c và carbonic
t t ch c t i ph i).
àD à
ng: v n chuy n các ch à
à
à à n: ch à m, ch à
à ng, vitamin... t ru t t i t ch c, t bào.
àĐ àth i: v n chuy n các ch t c n bã c a chuy n hoá t i các t ch c t à à à
quan bài ti t (th n, ph i, tuy n m hôi...).
àĐ u hoà ho à
à à à
à
à
à n chuy n các hormon và các
y ut

u hoà th d ch khác.
àĐ u hoà thân nhi t.
+B ov
à : thông qua ch à
à a b ch c u, kháng th và các ch t khác.
Kh à
à
à
à à
ch chi m 7-9% t ng tr
à
à à ,
i
ng thành có kho ng 75ml máu trong m i kg tr
à
à à .
1.5. Hình thái và ch à
à a các t bào máu:
1.5.1. H ng c u:
H ng c à
c sinh ra t à
à à
à n qua nhi à à
n: t ti n
nguyên HC ® nguyên HC ái ki à à
àHCà à c ® nguyên HC ái toan ® HC
m à i và cu i cùng là h ng c à
ng thành ho à ng máu ngo i vi.
+H ng c à
ng thành là t

à
à
à
à à
à à
à
ng kính
kho ng 7 m. Nhu m giemsa th y h ng c u màu h ng, gi a nh à
àH ng c u
ch a huy t s c t là thành ph n ch à
à
à
à ng c u.
+ Huy t s c t là m t protein màu, g m hai thành ph n chính là:
- Heme (có ch a s t)
- Globine g m 4 chu i polypeptid gi ng nhau t
à à t:
Huy t s c t A : 2 chu i a và 2 chu i b.
Huy t s c t A2 : 2 chu i a và 2 chu i d.
Huy t s c t F : 2 chu i a và 2 chu i g.
à
ng thành : HST A chi m 95 - 99%.
HST A2 chi m 1,5 - 3%.


HST F chi m 1 - 2%.
Ch à
à
y u c a h ng c u là v n chuy à à à à
àĐ i s ng

trung bình h ng c u kho ng 120 ngày. H ng c à à
c tiêu h y t i h th ng
liên võng n i m c c à à
mà ch y u t i lách và t à
à“ à à tiêu h y,
các thành ph n c a h ng c à
s à
c gi l i và v t à
à o h ng c u
m i, he à
c thoái bi n thành bilirubin gián ti p r i v gan chuy n thành
bilirubin tr c ti p.
M t s y u t có tác d ng kích thích t o h ng c à
à
à
à
kích t
à
ng c a tuy n yên và m t s y u t khác: acid folic, vitamin B12,
B6, s t, protein c n thi à t o h ng c u và huy t s c t .
1.5.2. B ch c u h t:
Dòng b ch c u h à
c sinh ra t t à
à à
à n qua nhi à à
n:
t nguyên t y bào (myeloblaste) ® ti n t y bào (promyelocyte) ® t y bào
(myelocyte) ® h u t y bà à
à à Cà
à

à à i cùng là
b ch c à à
à à it
à
à
à m nhi m ch à
à ov
à
th ). B ch c u h à
à
à à i s ng kho ng 5-7 ngày. B ch c à à
c
tiêu h y t i h liên võng c a lách. Nhân c a b ch c u h à
ng thành có nhi u
à
à
à à à à c hi à à
c chia ra làm 3 lo i:
+ B ch c à à
à
à
àN à
à
à à
a các h t b i màu h ng (khi
nhu m giemsa). Ch à
à
y u là th c bào vi khu n và các v t l , b o v
à
th (g i là ti u th c bào).

+ B ch c à à
à
à
àE à
à
à à
a các h à à
à u, b t màu
à
à
à
ng ch có hai múi. Ch à
à a chúng hi à à
a bi à y
à
à
à ch c u ái toan có liên quan m t thi t t i d ng và nhi m ký
sinh trùng.
+ B ch c à à
à
à
à à
à
à à
a các h t b à
à
à m,
à à
à u nhau, ch
à à à nhân. Ch à

à à
à
à
a rõ
ràng.
1.5.3. B ch c u lymphô:
B ch c à
à
c t o ra t t ch c lymphô (h ch, lách, tuy n c) và m t
ph n t t à
àĐ i s ng c a các lymphocyte r t khác nhau: có lo à i s ng
ng n ch 1 - 3 ngày, có lo à i s
à à à
à à
à à à
à
i.
B ch c u lymphô già b tiêu h y lách và các t ch c võng mô.


V hình thái chia ra:
+ B ch c u lymphô nh à
ng kính ch kho ng 8- à
à
à
à t ít ch
là m t vi n nh quanh nhân.
+ B ch c à
à à
à

à
à
Ch à
à
y u c a b ch c à
à à
à à à
à ng mi n d ch c a
à
àN
à à
à
àTà m nhi m ch à
à
n d ch t bào, lymphô B
m nhi m ch à
à
n d ch d ch th t c là s n xu t ra các kháng th
à
hành.
1.5.4. B ch c u mônô:
B ch c u mônô là nh ng t
à à
à
à ng, b t màu xanh khói, không
h t, có th có không bào (vacuol). Nhân cu n khúc, c u trúc ch à
à
mái
tóc u n. B ch c à
à

c s n sinh ra t t à
à
à
n g c v i b ch
c u h t. Ch à
à
à ng nh t c a chúng là th c bào vi khu n và v t l (do
v y còn g i à i th à
à à
à
à
à
b ch c u mônô tham gia
truy à t thông tin mi n d ch.
àT
à
à
à
T
à
à
m t l r t th p máu ngo i vi (0,5àT
à
à
c sinh ra
t
à à à à
à
à
à

à à m nhi m ch à
à n xu t
kháng th
à
à
1.5.6. Ti u c u:
Ti u c u là nh ng m nh bào t
à a m u ti u c à
ng kính kho ng 2-3
micromet, không ph i là m t t bào hoàn ch nh. Ti u c u có th hình tam giác, t
giác, hình trám, hình ph y... có ch a các h à
à
à
ng trên tiêu b n
nhu m giemsa ti u c à ng thành t
à
à à
à
à à
à ng
r i r c.
Đ i s ng ti u c u kho ng 7-10 ngày. Ti u c à à
à phân h y t i lách và h
th ng liên võng n i m c. Ch c ph n ch y u c a ti u c u là tham gia vào quá trình
c m máu à
à à à .
1.6. H nhóm máu ng i:
1.6.1. H th ng ABO:
H ABO là h nhóm kháng nguyên h ng c u quan tr ng nh à
c Landsteiner

phát hi à
à
àT
à th ng kháng nguyên này, m à
à u mang m t
trong b n lo à
à
à à n sau: A, B, AB và O.


+ Kháng nguyên h ABO: kháng nguyên H là n n t ng c a h ABO, t kháng
nguyên H m i bi à i d n thành kháng nguyên A và B. T t c các kháng nguyên
c a h á Oà u gi ng nhau v c u t o:
- M t chu i peptid gi ng nhau.
- Các sarcarit g n quanh peptid.
S khác nhau gi a các kháng nguyên A, B, H là do s
à i c a các thành ph n
sarcarit.
“ à c u t o y u t A, B, H trên h ng c u.

Ghi chú: glu: glucose ; gal: galactose ; gnac: N-acetylglucosamine
galnac: N-acetylgalactosamine ; fuc: fucose
+ Kháng th h ABO: là các kháng th t nhiên, b n ch t là các IgM nên
à
à
c màng nhau thai, ho à ng m nh c nhi à 4oC và 37oC. G i
là kháng th t nhiên vì chúng hình thành và t n t i m t cách t nhiên ngoài t t
c
à à
gây mi n d à à t. T t c m à à

à u có trong huy t thanh
c a mình nh ng kháng th
à ng v i kháng nguyên mà h ng c u c a h
không có.
- Nhóm máu A: HC có kháng nguyên A, huy t thanh có kháng th anti B.
- Nhóm máu B: HC có kháng nguyên B, huy t thanh có kháng th anti A.


- Nhóm máu AB: HC có kháng nguyên A và B, huy t thanh không có anti A và anti
B.
- Nhóm máu O: HC không có kháng nguyên A và B, huy t thanh có c anti A và anti
B.
C à n nay ng i ta th y nhóm A có 2 lo à
à
à à
à
à A1 và
A2
à
à
àáà
à
à à
à à
à
: A1 và A2 à
àá à
à
à
ra 2 nhóm ph : A1 B và A2 B.

Vi t Nam:
Nhóm A chi m 19,8%
Nhóm B chi m 26,6%
Nhóm AB chi m 4,2%
Nhóm O chi m 47,3%
Ngoài các kháng th t nhiên k trên còn có các kháng th mi n d ch sinh ra do
truy à
à
à ... B n ch t các kháng th mi n d ch này là IgG, có kh
à
à
c màng nhau thai nên có th gây nên nh ng tai bi n sinh s n.
1.6.2. H th ng Rhesus:
N
i ta th à
àHCà
à à
à
à
à HC c a kh Macacus
R
àĐ à à kháng nguyên ch có trên HC (h ABO có trên t t c các t bào
c à
i - h nhóm mô).
N
àR
àR à
à à nh b i kháng nguyên D là chính và còn có kháng
nguyên C, c, E, e.
H ng c u có kháng nguyên D: nhóm máu Rh (+).

H ng c u không có kháng nguyên D: nhóm máu Rh (-).
Vi t Nam nhóm Rh (-) r t hi m, khác v à
i âu, M .
Khác v i h ABO, ng i Rh (-) bình th ng không có kháng th t nhiên ch ng Rh,
các kháng th này ch
c sinh ra khi truy n máu khác nhóm, sau ch à ...
1.6.3. Các h nhóm máu khác :
Còn có nhi u h
à
à
à
:
+ Kell(K), MNSs, Duffy, Kidd: các kháng th mi n d ch c a các h nhóm máu này là
nguyên nhân gây huy t tán ng i truy n máu nhi u l n và tr
à
+ H Lewis, h P: các kháng th th ng gây huy t tán sau truy n máu nhi u
l n, không gây huy t tán tr
à
àC à
àPà à
à à
t s c t do
l nh.


1.6.4. H th
à
à
à Cà
i - HLA:

Là h kháng nguyên mô không nh ng có trên b ch c u mà có trên t t c các t
bào tr HC. Gen chi ph i h kháng nguyên này n m NST s 6.S
ng các
kháng nguyên h HLA r t l à à
c chia làm 4 nhóm :
HLA - A có 17 kháng nguyên.
HLA - B có 31 kháng nguyên.
HLA - C có 8 kháng nguyên.
HLA - Dà à à
à
à
à àHLáà- DR có 10 kháng nguyên.
Không có các kháng th t nhiên ch ng HLA, ch có các kháng th mi n d ch xu t
hi n sau truy n máu, thai nghén, sau ghép.
1.6.5. H th ng kháng nguyên ti u c u:
Ti u c u có các h kháng nguyên nh à a h ng c u và b ch c u và còn có các
kháng nguyên riêng nh àPLá àKO à
à à
à
t nhiên, kháng th
mi n d ch hình thành sau truy à
à
à ...

1. MÁU VÀ CÁC THÀNH PH N MÁU
Máu toàn ph n:
L à
à
c l y ra t
i hi n máu thích h p, máu vô khu n, an toàn sinh h

có ch t ch à
à à o qu n. Máu toàn ph n là ngu n nguyên li à s n xu
các ch ph m máu. B o qu n 2- à C, n u dùng ch t ch
à
àCPD-á à
à à
àD à
c coi là ngu n nguyên li u, vi c s d ng máu toàn ph n
trên lâm sàng r t h n ch . Máu toàn ph à
à
à à
à à à
ng h
ng th i có thi u h t h ng c u và th tích máu, ví d m t máu do ch à

c,
t

p
à

Kh i h ng c u:
Là ph n còn l i c a máu toàn ph n sau à ã lo i b ph n huy à
à à
s lý gì thêm. S n ph à à
à t 0,6-0,75, v n còn nhi u b ch c u và
ti u c u. B o qu n 2- à C, n u dùng ch t ch
à
àCPD-á à
c 35

ngày. Kh i h ng c à
c dùng thay th trong m à
à à
à u tr trong

à


thi u máu.
Kh i h ng c u lo i b l p b ch-ti u c àĐ c ch t máu toàn ph n b ng cáh
tách ph n huy à
à à p b ch ti u c u kh i kh i h ng c u. S n ph m có
hematocrit t 0,6-0,75, s
ng b ch c u và ti u c u th p. B o qu n 2- à
C, n u dùng ch t ch
à
àCPD-á à
c 35 ngày. Kh i h ng c u lo i b l p
b ch-ti u c à
c dùng thay th trong m à
à à
à u tr trong thi u
máu.
Kh i h ng c u có thêm dung d à
à
àĐ c ch t máu toàn ph n b ng
cách tách ph n huy à
kh i kh i h ng c à à à
à à t dung d ch
à

ng thích h p. S n ph à à
à
à
t quá 0,7 s
ng
b ch c u và ti u c u còn nhi u. B o qu n 2- à C, n u dùng ch t ch
à
à
CPD-á à
c 35 ngày. Thành ph à à
c dùng thay th trong m t máu và
à u tr trong thi u máu.
Kh i h ng c u lo i b ch c àĐ c ch t máu toàn ph n b ng cách tách ph n
huy à
à i kh i h ng c u, lo i b l p b ch-ti u c à à à c lo i b b ch
c u kh i kh i h ng c u. S n ph m có hematocrit t
à n 0,75, s
ng b ch
c u và ti u c u còn r t ít. B o qu n 2- à C, n u dùng ch t ch
à
àCPD-A1
c 35 ngày. N u trong quá trình l c b ch c u có áp d ng h th ng m thì
ch
c phép b o qu n trong vòng 24h 2- à C. Kh i h ng c u
à
c dùng
thay th trong m à
à à
à u tr trong thi à
àĐ c bi t áp d ng cho

b
à
à à
à à
m tránh x y ra ph n ng không hoà h p v i kháng
nguyên b ch c à ng loài.
Kh i ti u c u:
Đ c ch t máu toàn ph n, ph n này có ch c ph n l à ng ti u c u có trong
túi máu và có tác d
à u tr . Kh i ti u c à
à u ch b à à
à
à
t huy à
à u ti u c u và t l p b ch-ti u c u. S n ph m có s
ng b ch
c u và h ng c u còn r t ít. B o qu n trong túi nh a có ch à
à
à i khí,
trên máy l c và 20- à C. H n s d ng 5 ngày, n u s n xu t trên h th ng h
ch
à
c trong 24 h. Kh i ti u c à
c ch
à
à à à
ng h p
xu t huy t gi m ti u c u m à n ng.
Ti u c u máy:

Đ c ch b ng cách tr c ti p tách ra thành ph n ti u c u t
i hi n máu s
d ng thi t b tách t bào t
ng. S n ph m có s
ng ti u c u r à à
ng
g p 5-10 l à ng ti u c u có trong kh i ti u c u. B o qu n trong túi nh a có
ch à
à
à i khí, trên máy l c và 20- à C. H n s d ng 5 ngày. Ti u
c à
à
c ch
à
à à à
ng h p xu t huy t gi m ti u c u m à
n ng.
Huy à
à
à
à nh: có th tách t máu toàn ph n ho c tr c ti p tách
b ng máy t
i hi n huy à
à“ n ph m này có ch a các y u t
à
máu, albumin và globulin mi n d ch. B o qu n
C n 250C: 3 tháng, 250C:
24 tháng,
Cà à

àH
à
à
à
à
à
à
à
à u tr
các r i lo à
à
à
à u tr xu t huy t gi m ti u c u. Là ngu n nguyên
li à
à s n xu t t a l nh y u t 8.
T a l nh y u t 8:
Là thành ph n huy à
à à
à
à
n globilin k t t à
c làm t huy t
à
à
à nh. V i th tích kho ng 10-20 ml, thành ph n này ch a y u t
à
à in
à cao. S n ph m có ch a t l l n y u t 8, y u t Von
Willebrand, fibrinogen, y u t 13 và fibronectin. B o qu n
C n 250C: 3

tháng,
Cà à
àD
à
à u tr
à
ng h p thi u h t y u t 8
(b
à à y máu A, b
àV àW
à
à
à i rác lòng m ch, thi u
h t fibrrinogen.
Huy à

à

i t a 8:

Là thành ph à u ch t huy à
à ng cách l à à
n t a l nh y u t 8.
So v i huy à
à
à
à nh, s n ph m này ch a cùng m c albumin, các
globulin mi n d ch, các ch à
à
à

i tr có gi m rõ y u t 5, y u t 8 và
fibrinogen. B o qu n
C n 250C: 3 tháng, 250C: 24 tháng,
Cà à
à
Huy à
à i t a 8 ch
à
à à à
ng h p xu t huy t gi m ti u
c u.