SKKN một số biện pháp phát triển vốn từ cho trẻ 5 6 tuổi người dân tộc thiểu số

SKKN: Một số biện pháp phát triển vốn từ cho trẻ 5-6 tuổi người dân tộc thiểu số.Tại trường MN
Bình Minh, buôn Tuôr A, xã Dray Sáp, huyện Krông Ana, tỉnh Đăk Lăk

Phần thứ nhất: MỞ ĐẦU
I. Đặt vấn đề
Như chúng ta đã biết, nội dung của chương trình CSGD trẻ theo hướng đổi
mới của ngành giáo dục mầm non hiện nay là yêu cầu trẻ được phát triển qua 5 mặt:
thể chất, nhận thức, ngôn ngữ, thẩm mỹ, tình cảm - xã hội. Trong 5 mặt phát triển đó
thì ngôn ngữ là công cụ giao tiếp quan trọng nhất của con người, không có một
phương tiện giao tiếp nào có thể sánh được với ngôn ngữ. Trong giao tiếp nhờ có
ngôn ngữ mà con người có khả năng hiểu biết lẫn nhau. Ở trẻ, nhu cầu giao tiếp rất
lớn, khi giao tiếp trẻ sử dụng ngôn ngữ của mình để trình bày ý nghĩ, tình cảm, hiểu
biết của mình với bạn bè và mọi người xung quanh.
Trong công tác giáo dục trẻ ở các trường mầm non. Việc phát triển ngôn ngữ,
mở rộng vốn từ cho trẻ giữ một vai trò quan trọng trong việc hình thành và phát
triển nhân cách cho trẻ. Việc làm giàu vốn từ, giúp trẻ sử dụng vốn từ phải được sử
dụng thường xuyên, liên tục. Đây là quá trình giáo dục lâu dài trong suốt những
năm trẻ học ở trong trường mầm non. Song trong thực tế giáo dục mầm non đã
chứng minh được rằng : Sự phát triển của trẻ chỉ diễn ra khi các cháu được lĩnh hội
những tri thức về sự vật và hiện tượng xung quanh. Việc lĩnh hội tri thức đó nó chỉ
được thực hiện tốt khi ngôn ngữ của nó phát triển. Ngôn ngữ chính là phương tiện
để giúp cho tư duy của trẻ phát triển, là công cụ để trẻ tiếp thu tri thức, thể hiện tình
cảm, nguyện vọng cũng như ý muốn của trẻ. Ngôn ngữ là phương tiện mở rộng
giao tiếp, đồng thời cũng là phương tiện để hình thành nên ý thức của con người.
Thông qua việc phát triển vốn từ cho trẻ, trẻ tích lũy được vốn kinh nghiệm trong
cuộc sống xã hội.
Trong thực tế chúng ta thường thấy khi trẻ giao tiếp. Tại sao trong cùng một
độ tuổi nhưng ở cháu này nói năng mạch lạc, rõ ràng, diễn đạt đầy đủ ý muốn, suy
nghĩ của mình để cho người khác nghe được rõ ràng. Nhưng ở cháu khác thì lại
lúng túng, thiếu tự tin trong giao tiếp, chưa mạnh dạn, chưa truyền đạt được ý
muốn, nguyện vọng của mình cho người khác hiểu. Nhìn chung rất hạn chế về giao

GV : Nguyễn Thị Tươi

Đơn vị: Mầm non Bình Minh

1


SKKN: Một số biện pháp phát triển vốn từ cho trẻ 5-6 tuổi người dân tộc thiểu số.Tại trường MN
Bình Minh, buôn Tuôr A, xã Dray Sáp, huyện Krông Ana, tỉnh Đăk Lăk

tiếp bằng ngôn ngữ. Vì vậy có biện pháp nào để giải quyết và giải quyết bằng cách
nào để trẻ mạnh dạn và tự tin vào ngôn ngữ của mình đó là cả một vấn đề lớn có
liên quan đến việc phát triển ngôn ngữ, mở rộng vốn từ cho trẻ. Xuất phát từ thực
tế tại trường tôi đang công tác, tôi thấy việc phát triển ngôn ngữ, làm giàu vốn từ
cho trẻ chưa phát huy được tính tích cực của trẻ trong quá trình giao tiếp. Vì vậy
ngôn ngữ của trẻ còn có nhiều hạn chế cần có hướng khắc phục. Việc làm này nằm
trong khả năng của giáo viên mầm non, người làm cha làm mẹ và những người
xung quanh trẻ. Hiểu được tầm quan trọng của việc phát triển vốn từ cho trẻ, nhất
là trẻ người dân tộc thiểu số. Vì thế tôi đã mạnh dạn chọn đề tài « Một số biện pháp
phát riển vốn từ cho trẻ 5-6 tuổi người dân tộc thiểu số. Tại trường mầm non Bình
Minh, Buôn tuôr A, xã Dray sap, huyện Krông Ana, tỉnh Đăk Lăk ».
II. Mục đích ( mục tiêu) nghiên cứu
Tìm ra phương pháp và biện pháp thích hợp để phát triển vốn từ cho trẻ 5 - 6
tuổi người dân tộc thiểu số
Giúp trẻ phát âm đúng, nói đúng cấu trúc ngữ pháp câu, phát triển ngôn ngữ
bằng tiếng Việt.
Tích lũy được vốn từ tiếng Việt ngày càng nhiều hơn chất lượng được nâng
lên, giúp cho việc giao tiếp và tham gia vào các hoạt động của trẻ dễ dàng, tự tin hơn
khi bước vào lớp 1 và đó cũng chính là tiền đề để hình thành và phát triển toàn diện
nhân cách cho trẻ.

Phần thứ hai: GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
I. Cơ sở lí luận của vấn đề
Mục tiêu của giáo dục mầm non trong thời kì hiện nay là giúp trẻ phát triển
toàn diện (thể chất, nhận thức, ngôn ngữ, tình cảm - quan hệ xã hội, thẩm mỹ). Song
vị trí của phát triển vốn từ cho trẻ mầm non tương đối đặc biệt vì từ sự phát triển vốn
từ sẽ tham gia trực tiếp vào phát triển các lĩnh vực khác. Bởi ngôn ngữ là phương
tiện giao lưu tình cảm, phương tiện để trẻ nhận thức, khám phá tự nhiên. Ngôn ngữ
giúp ta làm chính xác hóa các hình ảnh của tưởng tượng đang nảy sinh, tách ra trong
chúng những mặt cơ bản nhất, gắn chúng lại với nhau, cố định chúng lại bằng từ và
GV : Nguyễn Thị Tươi

Đơn vị: Mầm non Bình Minh

2


SKKN: Một số biện pháp phát triển vốn từ cho trẻ 5-6 tuổi người dân tộc thiểu số.Tại trường MN
Bình Minh, buôn Tuôr A, xã Dray Sáp, huyện Krông Ana, tỉnh Đăk Lăk

lưu giữ chúng trong trí nhớ. Ngôn ngữ làm cho tưởng tượng trở thành một quá trình
ý thức, được điều khiển tích cực, có kết quả và chất lượng cao.
Sự nhận thức của trẻ bao giờ cũng thắng với sự mở rộng vốn từ, trẻ nhìn vật
và nói tên tuổi của sự vật đó. Bởi vì « từ » là hình thái biểu đạt của khái niệm. Vì
thế khi trẻ tiếp nhận được những khái niệm mới thì trẻ cũng được tiếp nhận từ mới.
Khi trẻ tiếp xúc với vật liệu mới trẻ được người lớn cung cấp tên gọi của vật, công
dụng, chất liệu,… cho trẻ và trẻ hiểu và ghi nhớ.
Khi trẻ được 5-6 tuổi thì vốn từ của trẻ có thể đạt tới 3400 – 4500 từ. Trong đó
danh từ và động từ chiếm ưu thế hơn cả (50%). Còn tính từ và các loại từ khác
chiếm 50%. Tuy nhiên trong khi sử dụng các loại từ đó trẻ mới chỉ sắp xếp được các
từ trong câu chứ chưa có khả năng cấu trúc logic nội dung ý mà trẻ muốn biểu đạt.

Vốn từ của trẻ được hoàn thiện dần theo tháng tuổi và việc phát triển ngôn ngữ cho
trẻ có ý nghĩa quan trọng đối với việc phát triển tâm lý khác nhau của trẻ. Nhưng sự
phát triển vốn từ của trẻ còn phụ thuộc rất nhiều vào quá trình tâm lý như cảm giác,
tri giác, trí nhớ, tư duy…
Sự phát triển vốn từ của trẻ có những đặc điểm như trên, song qua mỗi thời kì
phát triển cùng với sự phát triển của xã hội thì vốn từ có sự thay đổi. Vì vậy sự phát
triển vốn từ cho trẻ là rất quan trọng và rất cần thiết. Song để có sự tác động của sư
phạm mang lại kết quả cao thì người nghiên cứu chương trình phải dựa vào cơ sở
luận điểm để đánh giá đặc điểm phát triển vốn từ cho trẻ. Đó là sự thay đổi toàn bộ
về số lượng, chất lượng diễn ra trong hoạt động tư duy gắn liền với lứa tuổi với sự
tích lũy kinh nghiệm phong phú của trẻ trong cuộc sống và chịu sự tác động giáo dục
ở lứa tuổi này sẽ làm cơ sở cho sự tích lũy tri thức ở trẻ được diễn ra một cách nhanh
chóng. Vốn từ của trẻ được hình thành thì các quá trình nhận thức của trẻ cũng được
hoàn thiện và trẻ nắm được những phương thức cơ bản, đơn giản của hoạt động trí
tuệ
II. Thực trạng vấn đề
- Trường mầm non Bình Minh là một trường nằm ở một buôn khó khăn của
huyện Krông Ana. Học sinh 97% là con em đồng bào dân tộc thiểu số, bố mẹ của trẻ
GV : Nguyễn Thị Tươi

Đơn vị: Mầm non Bình Minh

3


SKKN: Một số biện pháp phát triển vốn từ cho trẻ 5-6 tuổi người dân tộc thiểu số.Tại trường MN
Bình Minh, buôn Tuôr A, xã Dray Sáp, huyện Krông Ana, tỉnh Đăk Lăk

đa số là dân lao động nghèo. Trẻ nói tiếng mẹ đẻ là chủ yếu, vốn từ tiếng Việt còn
nghèo nàn, trẻ nhút nhát thụ động trong các hoạt động giao tiếp bằng tiếng Việt. Qua

thực tế :
Năm 2017-2018 khảo sát thực trạng về sự phát triển vốn từ tiếng Việt của trẻ
qua các loại từ: Động từ, danh từ, tính từ, đại từ của trẻ 5-6 tuổi vào đầu tháng
9/2017 đến cuối tháng 03/2018. Với 35 trẻ, kết quả đạt như sau:
STT

Nội dung khảo sát

Đầu năm

Cuối năm

(Tháng 9/2017)

(Tháng 3/2018)

Số trẻ đạt

Tỷ lệ %

Số trẻ đạt

Tỷ lệ %

1

Khả năng sử
dụng các danh từ,
động từ, tính từ, đại
từ chính xác

19/35

54,3

28/35

80

2

Khả năng sử
dụng các danh từ,
động từ, tính từ, đại
từ thành câu hoàn
chỉnh

19/35

54,3

27/35

80

3

Khả năng phát
âm, diễn đạt gắn với
tình huống giao tiếp.

18/35

51,4

26/35

74,3

- Nhìn qua bảng chúng ta thấy đến cuối năm vốn từ của trẻ có tăng nhưng vẫn

còn thấp. Là giáo viên công tác tại đơn vị đã được 10 năm, tôi vẫn còn băn khoăn,
trăn trở và chưa hài lòng với kết quả trên. Do vậy, năm học 2018-2019 tôi tiếp tục
nghiên cứu với những giải pháp mới để làm tăng vốn từ cho trẻ 5-6 tuổi tại lớp của
mình đang chủ nhiệm, với tổng số trẻ trong lớp: 33 , dân tộc: 32, nữ dân tộc: 14.
Trong quá trình thực hiện tôi đã gặp một số thuận lợi và khó khăn sau:
1. Thuận lợi, khó khăn
1.1. Thuận lợi

GV : Nguyễn Thị Tươi

Đơn vị: Mầm non Bình Minh

4


SKKN: Một số biện pháp phát triển vốn từ cho trẻ 5-6 tuổi người dân tộc thiểu số.Tại trường MN
Bình Minh, buôn Tuôr A, xã Dray Sáp, huyện Krông Ana, tỉnh Đăk Lăk

- Được sự quan tâm tạo điều kiện của Phòng GD&ĐT huyện cùng ban giám

hiệu nhà trường, ban lãnh đạo xã nhà và sự quan tâm nhiệt tình của thôn trưởng,
thôn phó nơi địa bàn tôi đang công tác.
- Ban giám hiệu nhà trường đã thường xuyên sắp xếp tạo điều kiện cho tôi
được tham dự các buổi tập huấn bồi dưỡng chuyên môn và đi dự giờ các đợt lên
chuyên đề hoạt động phát triển ngôn ngữ cũng như chuyên đề của các môn học khác
do Phòng GD&ĐT huyện tổ chức.
- Cơ sở vật chất lớp học tương đối đầy đủ. Đồ dùng đồ chơi sạch sẽ bảo đảm
an toàn cho trẻ.
- Bản thân là giáo viên có trình độ chuẩn về chuyên môn, nhiệt tình yêu nghề
mến trẻ. Có khả năng dạy trẻ tham gia vào các hoạt động phát triển vốn từ và biết
định hướng cho trẻ tham gia vào các hoạt động phát triển vốn từ có hiệu quả, tạo
được môi trường hoạt động ở lớp tương đối phong phú.
- Bản thân có trình độ sử dụng vi tính, tạo các bài giảng điện tử thu hút trẻ
hứng thú tham gia vào hoạt động phát triển vốn từ tích cực.
- Được sự giúp đỡ nhiệt tình của các đồng nghiệp trong trường, nhất là những
đồng nghiệp có kinh nghiệm giảng dạy lâu năm trong nghề.
- Được sự tín nhiệm và tin cậy của phụ huynh học sinh khi gửi con em mình
đến trường, lớp.
1.2. Khó khăn :
- Số trẻ trong lớp 97,9% là con em dân tộc thiểu số, nề nếp học tập cũng như
kiến thức của trẻ còn hạn chế, sử dụng tiếng mẹ đẻ là chủ yếu, vốn từ tiếng Việt còn
nghèo nàn nên gặp nhiều khó khăn trong việc tổ chức các hoạt động phát triển vốn
từ cho trẻ cũng như cá hoạt động khác.
- Phụ huynh học sinh phần lớn là lao động nghèo, trình độ học vấn thấp, chưa
có ý thức cao trong việc đưa con em mình đến trường lớp học là một việc làm thiết
thực và cần thiết nhất trong xã hội công nghiệp hóa, hiện đại hóa như ngày nay. Nên
GV : Nguyễn Thị Tươi

Đơn vị: Mầm non Bình Minh

5


SKKN: Một số biện pháp phát triển vốn từ cho trẻ 5-6 tuổi người dân tộc thiểu số.Tại trường MN
Bình Minh, buôn Tuôr A, xã Dray Sáp, huyện Krông Ana, tỉnh Đăk Lăk

rất khó khăn trong việc hỗ trợ đóng góp kinh phí để tạo góc hoạt động vui chơi phát
triển vốn từ cho trẻ.
- Khi dạy trẻ tham gia vào các hoạt động phát triển vốn từ giáo viên chưa vận
dụng triệt để các môn học khác và chưa đầu tư sưu tầm các trò chơi phát triển vốn từ
ngoài chương trình.
Đầu tháng 9/ 2019 tôi đã làm khảo sát thực trạng về sự phát triển vốn từ tiếng
Việt của trẻ 5- 6 tuổi tại lớp mình đang giảng dạy qua các loại từ: Động từ, danh từ,
tính từ, đại từ, trạng từ. Thấy được kết quả như sau:
- Tổng số khảo sát 33 trẻ trong lớp
STT

Nội dung khảo sát

Đạt

Chưa đạt

(đầu tháng 9/2019)

(đầu tháng 9/2019)

Số trẻ đạt

Tỷ lệ

Số trẻ chưa

Tỷ lệ

đạt
1

Khả năng sử
dụng các danh từ,
động từ, tính từ, đại
từ chính xác

20/33

60,6

13/33

29,4

2

Khả năng sử
dụng các danh từ,
động từ, tính từ, đại
từ thành câu hoàn
chỉnh

18/33

54,5

15/33

45,5

3

Khả năng phát
âm, diễn đạt gắn với
tình huống giao tiếp.

18/33

54,5

15/33

45,5

III. Các giải pháp đã tiến hành để giải quyết vấn đề
Để việc phát triển vốn từ tiếng Việt cho trẻ 5-6 tuổi người dân tộc thiểu số đạt
được kết quả cao nhất tôi đã sử dụng các giải pháp sau:
Giải pháp 1: Tạo môi trường phát triển vốn từ cho trẻ ở trong lớp học. Để
thực hiện giải pháp này tôi đã thực hiện các biện pháp sau:
GV : Nguyễn Thị Tươi

Đơn vị: Mầm non Bình Minh

6


SKKN: Một số biện pháp phát triển vốn từ cho trẻ 5-6 tuổi người dân tộc thiểu số.Tại trường MN
Bình Minh, buôn Tuôr A, xã Dray Sáp, huyện Krông Ana, tỉnh Đăk Lăk

- Biện pháp 1: Tạo môi trường tiếng Việt trong lớp học?
Đối với trẻ mầm non, lớp học chính là mái nhà thứ hai của trẻ. Cảm giác đầu
tiên khi bé bước vào cửa lớp, phản xạ tự nhiên của bé là nhìn xung quanh xem có
những gì và có đẹp hay không, đặc biệt những gì mới lạ. Vì vậy, các mảng chính
trong lớp học đó là mảng chủ điểm, các góc hoạt động là đối tượng đầu tiên khi trẻ
bước vào lớp trẻ nhìn thấy. Để trẻ hứng thú với các mảng hoạt động, tôi đã tập chung
trẻ cùng tham gia thảo luận dưới dạng kể chuyện sáng tạo. Cuối cùng cô và trẻ đi
đến thống nhất chọn tên của từng góc chơi mỗi khi chuyển chủ điểm mới. Các tuýp
chữ, có tên gọi ngây thơ, ngộ nghĩnh, gần gũi trẻ, và bắt buộc phải có hình ảnh minh
hoạ cho các tiêu đề ấy. Như vậy sẽ thu hút được sự chú ý của trẻ, từ đó mục đích ôn
luyện chữ đã học, cung cấp vốn từ cho trẻ đạt hiêụ quả tối đa.
Ví dụ: Chủ điểm thế giới động vật: Tôi và trẻ cùng trò chuyện về chủ điểm, sau
đó cô hướng trẻ vào câu truyện: Tại một khu rừng có rất nhiều con vật sinh sống,
nào là hổ, báo, voi, ngựa, sư tử …nào là chim, cây xanh, hoa, cỏ…Cô tiên xanh rất
muốn chúng mình đặt tên cho khu rừng này đấy, nào chúng mình cùng nghĩ ra một
cái tên nhé.Trẻ nghe, suy nghĩ và đưa ra ý kiến của mình như: khu rừng xanh, khu
rừng của những con vật ngộ nghĩnh, khu rừng đáng yêu…với nhiều cái tên ngộ
nghĩnh như vậy, và cả quá trình cô đàm thoại với trẻ. Chính lúc đó trẻ đã tư duy xem
mình đã bao giờ được thấy những con vật thật này chưa, đã nghe thấy cái tên đó
chưa, và ngẫu nhiên cô đã cung cấp vốn từ cho trẻ.
Hay với việc đặt tên cho các góc trong lớp, cô và trẻ cùng đàm thoại, thoải mái
trao đổi để đặt tên như: Bé làm ca sĩ, ban nhạc tý hon, nốt nhạc vui, đồ rê mí…( đối
với góc âm nhạc).
Từ những tên gọi gần gũi với trẻ mà chính cô và trẻ đặt tên, đã kích thích trẻ ghi

nhớ từ đó lâu hơn, và trẻ đã phần nào hiểu về từ đó.
- Biện pháp 2: Gắn tên, gắn ký hiệu vào các đồ dùng đồ chơi và các giá góc
trong lớp

GV : Nguyễn Thị Tươi

Đơn vị: Mầm non Bình Minh

7


SKKN: Một số biện pháp phát triển vốn từ cho trẻ 5-6 tuổi người dân tộc thiểu số.Tại trường MN
Bình Minh, buôn Tuôr A, xã Dray Sáp, huyện Krông Ana, tỉnh Đăk Lăk

Đặc điểm tâm lý của trẻ mầm non là “ dễ nhớ dễ quên”. Vì vậy, các kiến thức
mới cung cấp cho trẻ, nếu không thường xuyên ôn luyện trẻ sẽ nhanh chóng quên
ngay khi lĩnh hội kiến thức khác.
Mặt khác, khi trẻ hoạt động trẻ thường cất đồ dùng đồ chơi nhanh nhưng không
ngăn nắp, giáo viên thường mất nhiều thời gian sắp xếp lại đồ chơi cho trẻ sau khi
chơi. Như vậy rất vất vả cho cô mà trẻ lại không có thói quen lao động tự phục vụ.
Đặc biệt không được làm quen với tên gọi các từ, hay các chữ cái tiếng Việt ghép
thành từ đó.
Để khắc phục tình trạng này, tôi xếp đồ dùng đồ chơi trên giá góc gọn, đẹp,
khoa học, sao cho trẻ dễ lấy, dễ cất, các đồ dùng trên giá phải tuân theo một trật tự
nhất định. Khi gắn tên cho đồ chơi tôi thường đàm thoại với trẻ:
Ví dụ: Với đồ chơi; hộp bánh, quả bóng, ti vi,…
Tôi hỏi trẻ đây là cái gì? chúng mình nhìn xem để chỉ tên của hộp bánh cô có từ
gì? từ “hộp bánh” cho trẻ phát âm. Chữ cái đầu tiên trong từ “ hộp bánh” là chữ
gì?...Cứ như vậy tôi cho trẻ phát âm, tri giác trọn vẹn từ “ hộp bánh” và các chữ cái
còn lại trên giá đồ chơi.

Nhiều lần như vậy, trẻ ghi nhớ và thuộc các ký hiệu các chữ cái và sắp xếp
thành từ có thể trẻ tự đọc được.
Khi trang trí tên gọi các góc, tôi thường lựa chọn cỡ chữ cho phù hợp với góc,
dán chữ ở độ cao vừa tầm nhìn của trẻ để trẻ dễ nhìn thấy. Đặc biệt kiểu chữ phải
chuẩn, hầu hết các chữ này tôi thường để ở dạng chữ in thường, với màu sắc đẹp phù
hợp với mảng hoạt động và hình ảnh minh hoạ của góc.
Đối với các ngăn giá góc, tôi vẽ ký hiệu đồ dùng đồ chơi kèm theo từ ( tên gọi
của đồ dùng) và giới thiệu với trẻ: Khi chơi tôi thường trò chuyện với trẻ: Đây là
khối gì? dưới khối chữ nhật có từ: “ khối chữ nhật”. Cho trẻ hằng ngày tham gia vào
góc thư viện thân thiện với nhiều loại truyện tranh, hình ảnh có tên nội dung ở dưới
để trẻ xem và cô thường xuyên kể về những nội dung câu truyện cho trẻ nghe. Nghe
nhiều lần trẻ kể lại như vậy vốn từ của trẻ phát triển rất nhanh
GV : Nguyễn Thị Tươi

Đơn vị: Mầm non Bình Minh

8


SKKN: Một số biện pháp phát triển vốn từ cho trẻ 5-6 tuổi người dân tộc thiểu số.Tại trường MN
Bình Minh, buôn Tuôr A, xã Dray Sáp, huyện Krông Ana, tỉnh Đăk Lăk

Việc ghép tên các đồ vật đồ chơi trong lớp không những tác động lên giác quan
của trẻ để nhớ các chữ các từ lâu và chính xác mà còn giúp cho hoạt động phát triển
vốn từ một cách thoải mái nhẹ nhàng.
Qua các chủ điểm, mỗi khi thay đổi đồ dùng đồ chơi, thay đổi các tiêu đề trên
giá đồ chơi, tôi lại giới thiệu cho trẻ đồ dùng đồ chơi mới, giới thiệu chữ mới, từ
mới. Kết hợp áp dụng thực tế bên ngoài xã hội, cùng với việc giới thiệu chữ cái của
cô, trẻ có thể đọc được nhiều từ trong sách báo và trong sinh hoạt thực tế hàng ngày.
Tôi thấy rằng đó thực sự là môi trường phong phú và có hiệu quả.

- Biện pháp 3: Lấy trẻ làm trung tâm nhằm phát triển vốn từ của trẻ:
Để phát huy tính tích cực của trẻ ở môi trường trong lớp học giáo viên thường
xuyên cho trẻ hoạt động trong cac góc chơi, đặc biệt là góc thư viện. Đây là nơi trẻ
được tiếp xúc nhiều với chữ, từ, câu.. và rèn luyện kỹ năng tiền biết đọc, biết viết
của trẻ như: cách lật giở sách, cách đưa mắt từ trái sang phải khi đọc, hoặc các từ
mới như: tên truyện, tên các trang bìa, tên các album tự tạo….với các mẫu chữ khác
nhau.
Ví dụ: Cô tạo cơ hội cho trẻ được hoạt động với truyện thơ tranh chữ to có sẵn,
tự tạo... trẻ được xem tranh, tập kể chuyện, tập "đọc" chữ to trong truyện...và như
vậy một lần nữa trẻ mở rộng vốn từ, phát triển ngôn ngữ, trẻ như được hoà nhập với
thế giới của người lớn. Khi trẻ tiếp xúc với các loại sách, báo, tạp chí...có nhiều kiểu
chữ khác nhau ở bất kỳ nơi nào trẻ cũng rất tự tin và có thể tự mình khám phá nội
dung.
Ví dụ: Cô tổ chức cho trẻ cùng làm album và truyện tranh chữ to theo chủ điểm.
Nếu là chủ điểm “thế giới động vật” cô và trẻ sưu tầm album về các con: chó mèo,
gà, vịt,…Tôi yêu cầu trẻ tìm các chữ trong hoạ báo cắt và ghép từ “con mèo”, “con
chó”…dán dưới hình ảnh các con vật tương ứng. Một đều tôi luôn lưu ý nhắc trẻ là
phải ghép chữ lần lượt từ trái sang phải, hết chữ này đến chữ khác, hết từ này đến từ
khác bên cạnh phía phải, và sau đó tôi yêu cầu trẻ phát âm các chữ, "đọc" các từ .

GV : Nguyễn Thị Tươi

Đơn vị: Mầm non Bình Minh

9


SKKN: Một số biện pháp phát triển vốn từ cho trẻ 5-6 tuổi người dân tộc thiểu số.Tại trường MN
Bình Minh, buôn Tuôr A, xã Dray Sáp, huyện Krông Ana, tỉnh Đăk Lăk

Để trẻ hứng thú tích cực tham gia vào hoạt động tôi hướng trẻ tham gia vào góc
học tập, hướng cho trẻ làm tranh:
Ví dụ: Cho trẻ sưu tầm các chữ có trong hoạ báo, lịch cũ,…trẻ cắt, tô màu và
cùng ghép chữ với cô để tạo thành các tuýp chữ, các tiêu đề xung quanh lớp mỗi khi
thay đổi chủ điểm. Với chủ điểm “ thế giới động vật”, cô yêu cầu trẻ ghép chữ mà
trẻ sưu tầm được …Trong suốt quá trình hoạt động tích cực như vậy, bản thân trẻ lại
một lần nữa khắc sâu chữ và từ.
Trẻ được tham gia hoạt động tích cực như vậy, trẻ rất hứng thú và biết trân
trọng những sản phẩm mình là ra. Đặc biệt các chữ, các từ mà trẻ tự tay sưu tầm
được, thực tế cho thấy trẻ nhớ chữ nhớ từ rất lâu. Không những hoạt động ở các góc
giáo viên còn hướng trẻ tham gia vào các trò chơi học tập, trò chơi vận động như
“Mèo đuổi chuột”, “Bịt mắt bắt dê”, “Bán hàng”… Vui chơi là người bạn đường của
tuổi thơ, vui chơi luôn đem lại cho trẻ sự thoải mái, thỏa mãn, phấn chấn. Trò chơi
học tập, trò chơi vận động đối với trẻ mầm non được sử dụng vừa là phương tiện
củng cố tri thức, rèn luyện kỹ năng, nó có tác dụng kích thích cho trẻ phát huy tính
tích cực, tính sáng tạo trong hoạt động nhận thức nhờ các tình huống chơi hấp dẫn.
Trò chơi học tập có ý nghĩa rất quan trọng, nó là phương tiện để phát triển trí
tuệ, giáo dục một số phẩm chất đạo đức cho trẻ. Trong lĩnh vực phát triển trí tuệ, trò
chơi học tập chính là một phương tiện phát triển ngôn ngữ, sự tập trung chú ý của trẻ
mầm non. Trong quá trình chơi, trẻ phải sử dụng các giác quan và ngôn ngữ (nói to)
của mình để thực hiện các thao tác chơi, nhiệm vụ chơi. Do đó, ngôn ngữ của trẻ trở
nên mạch lạc và phát triển. Trẻ 5– 6 tuổi sẽ biết chú ý đến nhiệm vụ và luật chơi
hơn, tuy nhiên, chúng vẫn thích thú đến quá trình chơi nhiều hơn là kết quả chơi.
Chính quá trình chơi đó đã giúp trẻ tích cực nhận thức được nội dung chơi và giúp
trẻ sử dụng vốn từ để giải quyết vấn đề một cách phong phú hơn. Việc sử dụng trò
chơi học tập , trò chơi vận động với việc phát triển vốn từ giúp trẻ hứng thú với việc
học từ mới, ôn lại các từ cũ và khắc sâu hơn, bên cạnh đó, trẻ còn được chơi, quên đi
nhiệm vụ chính là học, giúp trẻ tránh buồn chán và mệt mỏi, ngoài ra chính những
trò chơi đó sẽ giáo dục trẻ những kỹ năng sống cho trẻ..
GV : Nguyễn Thị Tươi

Đơn vị: Mầm non Bình Minh

10


SKKN: Một số biện pháp phát triển vốn từ cho trẻ 5-6 tuổi người dân tộc thiểu số.Tại trường MN
Bình Minh, buôn Tuôr A, xã Dray Sáp, huyện Krông Ana, tỉnh Đăk Lăk

- Biện pháp 4: Phát triển vốn từ cho trẻ thông qua việc làm quen công nghệ
thông tin:
Tâm lý trẻ vốn hiếu động, thích tò mò, ham hiểu biết và nhạy cảm nên tiếp thu
công nghệ thông tin chẳng mấy khó khăn. Muốn thực hiện được ứng dụng công
nghệ thông tin trong việc chăm sóc giáo dục trẻ thì trước tiên giáo viên phải biết sử
dụng máy vi tính. Bản thân tôi đã dạy được nhiều tiết giáo án điện tử cho chị em
trong trường dự. Qua các tiết dạy giáo án điện tử đa số trẻ rất hứng thú tham gia và
kết quả đạt được trên trẻ cũng rất cao.
Để đáp ứng nhu cầu nhận thức của trẻ, đồng thời thực hiện mục tiêu nhiệm vụ
của nhà trường giao. Đó là việc ứng dụng công nghệ thông tin, giáo án điện tử vào
giảng dạy thông qua việc khai thác trò chơi kidsmart và happykids, các nguồn dữ
liệu thiết kế trên máy tính:
Trẻ được tham gia vui chơi với những trò chơi vô cùng lý thú, hấp dẫn học
mà chơi, chơi mà học .
Trò chơi học tập: “Ghép đúng hình”
Cách chơi: Trẻ sẽ Clich con chuột và bấm chọn các hình có sẵn trên máy
( hình tròn, hình vuông, hình chữ nhật, hình tam giác, hình ô van…) để tạo thành
chiếc ô tô, tàu lửa, con chim, con cá, con bướm….
Sau khi trẻ hoàn thành nhiệm vụ chơi giáo viên hỏi trẻ. Cháu đã ghép thành
hình gì? Trẻ trả lời: Cháu ghép hình ô tô. Vậy ô tô cháu ghép từ những hình nào? Trẻ
kể tên hình, đồng thời trẻ còn ghép thành nhiều đồ vật, con vật khác nữa.

+ Tôi tìm các dữ liệu từ: sưu tầm tranh ảnh động trên mạng, scan các loại tranh
ảnh tự vẽ hoặc mua đưa vào máy, phân loại theo từng chủ đề chủ điểm khác nhau.
Ví dụ: Chủ điểm: " Trường mầm non", tôi thiết kế trên máy tính các loại tranh
ảnh về hoạt động ở trường mầm non như: Tập thể dục, cô dạy học, trẻ chơi trò chơi
kéo co, chơi ở nhà banh.., hoặc là chủ đề “ thế giới động vật” Tranh ảnh về con vật
như: con chó, con mèo, con cá, con hổ, con voi, con kiến…... có các từ chỉ tên tương
ứng kèm theo. Trẻ được chơi dưới hình thức chọn tranh theo yêu cầu của cô hoặc
GV : Nguyễn Thị Tươi

Đơn vị: Mầm non Bình Minh

11


SKKN: Một số biện pháp phát triển vốn từ cho trẻ 5-6 tuổi người dân tộc thiểu số.Tại trường MN
Bình Minh, buôn Tuôr A, xã Dray Sáp, huyện Krông Ana, tỉnh Đăk Lăk

của bạn, trẻ quan sát phát âm chữ, "đọc" các từ dưới tranh, và ngẫu nhiên trẻ được
ôn luyện, phát triển ngôn ngữ rất nhẹ nhàng thông qua trò chơi này.
Tương tự giáo viên cho trẻ tham gia vào nhiều trò chơi khác như:
- Trò chơi: Cái gì đã thay đổi
- Trò chơi: Gặp gỡ bạn mới
- Trò chơi: Chiếc túi kì diệu….
Và còn nhiều trò chơi khác nữa trẻ vô cùng hứng thú và rất thích đến trường.
Có nhiều trò chơi phát triển vốn từ cho trẻ nhưng còn phải tùy thuộc vào sự sáng tạo
của cô và mục đích cô đặt ra phát triển, củng cố những từ, cụm từ nào đó.
Giải pháp 2: Tạo môi trường phát triển vốn từ ngoài lớp học. Tôi sử dụng
các biện pháp sau:
- Biện pháp 1: Phát triển vốn từ với nơi trẻ thường hoạt động
+ Nơi để đồ dùng cá nhân của trẻ như: mũ, ba lô, giầy dép, khăn mặt,…Tôi

luôn gắn ảnh kèm theo tên của trẻ. Như vậy, hàng ngày trẻ cất đồ dùng hoặc sử dụng
đồ dùng vừa đúng qui định, vừa biết tên của mình (của bạn), biết thứ tự của từng chữ
từ trái sang phải của các chữ như thế nào..Và trẻ còn viết tên của mình vào bài vẽ
khi vẽ tạo hình. Mỗi một môi trường hoạt động của trẻ, tôi đều chủ động tạo môi
trường để trẻ có cơ hội được luyện phát âm, ôn luyện các chữ, các từ đã biết, làm
quen chữ mới và làm quen từ một cách rất tự nhiên thoải mái không gò bó áp đặt trẻ.
+ Khu vực tuyên truyền ngoài lớp học: Đây là nơi không những tạo môi trường
chữ cho trẻ mà còn mang tính tuyên truyền đến các bậc phụ huynh để phụ huynh
hiểu biết về chữ , từ, câu mà con em mình đang học. Và từ đó phối kết hợp cho trẻ
học tập thêm tại gia đình. Tránh trường hợp “trống đánh xuôi, kèn thổi ngược”. Cô
dạy một đường phụ huynh lại dạy một nẻo:
Ví dụ: Chủ đề “Thế giới thực vật”. Cô dạy trẻ phát âm từ “cây xanh”, nhưng có
ông bà lại dạy là “cây sanh”. Hay từ “phát triển” lại đọc là “phát triễn” …Và nếu
không thống nhất trẻ sẽ giao động không biết như thế nào là đúng, hơn nữa nếu đã

GV : Nguyễn Thị Tươi

Đơn vị: Mầm non Bình Minh

12


SKKN: Một số biện pháp phát triển vốn từ cho trẻ 5-6 tuổi người dân tộc thiểu số.Tại trường MN
Bình Minh, buôn Tuôr A, xã Dray Sáp, huyện Krông Ana, tỉnh Đăk Lăk

đọc sai thì rất khó sửa. Xác định được điều đó, mỗi hoạt động tuyên truyền tôi đều
có hình ảmh kèm theo chữ in hoa tuyệt đối không viết chữ cách điệu chữ bay.
Ví dụ: Chế độ sinh hoạt của trẻ trong ngày
ảnh

ảnh

ảnh

ảnh

Đón trẻ

Tập thể dục

Hoạt động ngoài trời

Hoạt động học

Hay tên chủ điểm viết dạng: “ thế giới động vật”, các tranh ảnh con vật. …có
kèm theo từ để trẻ có thể phát âm, tự đọc.
Ngoài ra tôi cho trẻ một mảng hoạt động để hàng ngày trẻ tập ghi số điện thoại,
chép tên mình và địa chỉ cá nhân của mình…Từ đó trẻ ghi nhớ các từ, chữ, tên của
mình của bạn, biết nhà bạn hoặc nhà mình ở đâu?..
+ Góc thiên nhiên ngoài trời:
Đây là nơi trẻ được tiếp xúc mọi lúc mọi nơi, mọi thời điểm trong ngày. Tạo
môi trường chữ có kèm hình ảnh không những cho trẻ hiểu về thế giới các loài cây,
loài hoa, biết các giai đoạn phát triển của cây, hiện tượng thử nghiệm khoa học…mà
còn có thể ghi chép hiện tượng mà trẻ theo dõi hàng ngày.
Ví dụ: Tôi gắn tiêu đề cho góc : “ vườn hoa bé yêu” và tôi làm các biển cắm có
chữ ghi tên hoa có kèm hình ảnh.

(Hình)
Cây hoa hồng

Khi cho trẻ tri giác từ dưới mỗi hình ảnh trong biển cắm tôi đều yêu cầu trẻ tìm
đúng từ “ cây hoa hồng” gắn vào cây hoa hồng, và các loại cây khác cũng vậy, trẻ
biết tên, chữ, từ, của cây đó, tập "đọc"tên các cây mà trẻ đã tìm đúng. Và như vậy trẻ
được tri giác từ có hình ảnh tương ứng, trẻ lại được ôn luyện từ cũ và được làm

GV : Nguyễn Thị Tươi

Đơn vị: Mầm non Bình Minh

13


SKKN: Một số biện pháp phát triển vốn từ cho trẻ 5-6 tuổi người dân tộc thiểu số.Tại trường MN
Bình Minh, buôn Tuôr A, xã Dray Sáp, huyện Krông Ana, tỉnh Đăk Lăk

quen từ mới ngay cả trong khi chơi, ngôn ngữ của trẻ phát triển, vốn từ của trẻ được
mở rộng thêm.
- Biện pháp 2. Phát triển vốn từ ở mọi lúc, mọi nơi, trong các hoạt động hằng
ngày của trẻ.
Một trong những biện pháp tốt nhất để nâng cao chất lượng học tập nói chung
và việc phát triển vốn từ nói riêng là giúp trẻ có điều kiện học tập mà không thấy
nhàm chán. Thông qua các giờ đón, trả trẻ tôi có thể cho trẻ xem một số tranh ảnh
đẹp và gọi tên hình ảnh trong tranh .Ví dụ: Trong giờ đón trẻ. Cô hỏi hôm nay
Y.Than có cái gì đeo đằng sau lưng mới vậy? Trẻ trả lời thưa cô: cặp sách mới ạ
Trong giờ hoạt động ngoài trời cho trẻ đọc thơ ca, hò vè luyện phát âm cho trẻ
và tích lũy từ mới.
Ví dụ: Cho cháu đọc bài đồng dao: "Dung dăng dung dẻ" hoặc cho trẻ chơi
trò chơi “Chi chi chành chành”. Trẻ tạo thành từng nhóm, một bạn xòe bàn tay ra và
các bạn khác lấy 1 ngón tay vừa đọc lời ca vừa chạm và nhấc tay lên, khi đến câu
cuối tay tay phải nhấc lên nhanh, bạn nào bị chụp lại thì bạn ấy trả lời câu hỏi của

cô. Như các con vừa chơi trò chơi gì? Trẻ trả lời trò chơi “Chi chi chành chành ”. Cô
hỏi tiếp ai giỏi nói xem cô và các con vừa chơi trò chơi gì? trẻ trả lời Thông

qua

hoạt động khám phá khoa học: cho trẻ đọc từ dưới tranh, gọi tên các con vật, đồ
vật…nhằm phát triển vốn từ cho trẻ.
Hoạt động làm quen văn học: Cho cháu đọc thơ, kể chuyện, đóng kịch, kể
chuyện sáng tạo… theo chủ đề chủ điểm.
Hoạt động thể dục: Đối với hoạt động thể dục giáo viên cho trẻ đọc tên các
hoạt động trẻ được tham gia như: Chuyền bóng, chui qua cổng, ném xa….để trẻ tích
lũy vốn từ mới và củng cố vốn từ cũ.
Hoạt động vui chơi: Thông qua việc “học mà chơi, chơi mà học”. Bởi vì nó có
thể thay thế được toàn bộ hoạt động của cô và trẻ trong tiết học thông qua các trò chơi
giúp trẻ củng cố, tiếp thu kiến thức, kỹ năng một cách nhẹ nhàng, trẻ có cảm giác chơi
nhưng thực chất là học.

GV : Nguyễn Thị Tươi

Đơn vị: Mầm non Bình Minh

14


SKKN: Một số biện pháp phát triển vốn từ cho trẻ 5-6 tuổi người dân tộc thiểu số.Tại trường MN
Bình Minh, buôn Tuôr A, xã Dray Sáp, huyện Krông Ana, tỉnh Đăk Lăk

Hoạt động làm quen chữ cái: Trẻ được làm quen với 29 chữ cái qua từng chủ
đề, chủ điểm trong năm học. Giáo viên dạy trẻ phát âm đúng chữ cái, nhận ra chữ cái
trong từ. Từ đó trẻ có thêm vốn từ. Ví dụ: Trò chơi tìm chữ cái “ô cửa bí mật”, trẻ

phải mở ô cửa ra và nhận biết nhanh và phát âm đúng chữ cái trong ô cửa.
Không chỉ những hoạt động nêu trên mà còn rất nhiều hoạt động trong ngày ở
trường mầm non để phát triển vốn từ cho trẻ. Vì vậy tôi thường xuyên quan sát trẻ,
ghi chép vào sổ để theo dõi, đánh giá quá trình phát triển, những kĩ năng cần thiết
chuẩn bị cho việc phát triển vốn từ của trẻ nhằm điều chỉnh các biện pháp giáo dục
đối với từng cá nhân trẻ.
Hoạt động chiều: Trong hoạt động tăng cường tiếng Việt. Giúp trẻ biết phát
âm các từ, cụm từ thông qua từng chủ đề, chủ điểm. Ví dụ: Chủ đề trường Mầm non.
Thứ hai: Trẻ biết phát âm các từ: chào cô, chào bạn, chào bố mẹ….Cô lần lượt nói:
Chào cô, chào bạn, chào bố mẹ cho trẻ nghe và khuyến khích trẻ tích cực nói. Cô cho
trẻ tập nói: chào cô, chào bạn, chào bố mẹ. Lần lượt các thứ khác trong tuần trẻ được
tăng cường tiếng Việt với các từ, cụm từ khác. Từ đó trẻ tích lũy được vốn từ cho bản
thân và vận dụng vào trong các hoạt động giao tiếp ngày càng dễ dàng, tự tin hơn.
- Biện pháp 3: Phát triển vốn từ thông qua hoạt động trải nghiệm
Ở tuổi mầm non hoạt động trải nghiệm có nhiều thế mạnh để phát triển vốn từ
cho trẻ. Bởi trong hoạt động này, trẻ được tiếp xúc trực tiếp với các sự vật hiện
tượng, được hành động với đối tượng hoặc được làm trực tiếp…nhờ đó mà tích lũy
được vốn từ phong phú, đa dạng và tích cực.
Trong các hoạt động trải nghiệm, giáo viên mầm non có vai trò định hướng,
hỗ trợ, đánh giá, uốn nắn, sửa sai cho trẻ. Tùy thuộc vào từng hoạt động trải nghiệm,
giáo viên đưa ra các tình huống có vấn đề để trẻ trải nghiệm với các tình huống đó.
Ví dụ: Hoạt động trải nghiệm “ Tham quan, nhổ cỏ tại vườn hoa của lớp”. Cho
trẻ quan sát vườn hoa. Giáo viên đưa ra các tình huống hỏi trẻ để trẻ trả lời và thực
hành. Để vườn hoa luôn luôn đẹp các con phải làm gì? (tưới nước, làm cỏ..). Nếu trẻ
nói chưa đúng thì giáo viên sửa sai, cho trẻ nhắc lại. Vậy bạn nào đi lấy nước tưới
cho hoa? Bạn nào nhổ cỏ. Khi nhổ cỏ các con phải chú ý điều gì?...Như vậy trẻ đã tư
GV : Nguyễn Thị Tươi

Đơn vị: Mầm non Bình Minh

15


SKKN: Một số biện pháp phát triển vốn từ cho trẻ 5-6 tuổi người dân tộc thiểu số.Tại trường MN
Bình Minh, buôn Tuôr A, xã Dray Sáp, huyện Krông Ana, tỉnh Đăk Lăk

duy để trả lời các tình huống cô đưa ra, sau đó được thực hành. Từ đó, trẻ rất hứng
thú và kiến thức, kỹ năng sẽ hình thành một cách nhẹ nhàng, tự nhiên. Do vậy, tại
các trường mầm non, các cô giáo đã cho trẻ trải nghiệm thông qua hoạt động ngoài
trời, các hoạt động khám phá khoa học, hoạt động trải nghiệm tham quan, dã ngoại,
giao lưu,…
Ví dụ: Trong chủ đề ‘thế giới thực vật” Hoạt động khám phá khoa học, giáo
viên cho trẻ hoạt động trải nghiệm: “ Làm thợ cắm hoa”, hoặc ở chủ đề “ Tết và mùa
xuân”, hoạt động giao lưu, giáo viên tổ chức cho trẻ trải nghiệm “Kể chuyện, múa
hát..”
Hoạt động trải nghiệm không chỉ giúp hình thành kiến thức mới mà quan trọng
hơn là tạo cho trẻ có niềm say mê tìm hiểu, thích khám phá và biết cách lĩnh hội
những kiến thức mới, cách hình thành kỹ năng mới. Ngoài ra, nó còn giúp học
sinh thấu hiểu ý nghĩa của sự lao động, sáng tạo khi làm ra một sản phẩm nào đó.
Giải pháp 3: Phát triển vốn từ qua các hoạt động khác
- Biện pháp 1: Phối kết hợp giữa gia đình và nhà trường.
Đây là hai môi trường trẻ hàng ngày hoạt động, Trẻ tiếp thu lĩnh hội và phản
ánh lại qua mọi hoạt động. Nên khi về nhà phụ huynh cần phải nắm được hôm nay
trẻ học những gì để kịp thời củng cố, luyện lại cho trẻ .
Ví dụ: Hôm nay ở trường trẻ làm quen với bài thơ : “Chú hải quân” nhưng có
một số cháu phát âm chưa chuẩn như “quân thù mà ló mặt” trẻ phát âm thành “quân
thù mà có mặt ” mặc dù cô đã luyện rất nhiều lần do vậy nên giáo viên cần phối kết
hợp với phụ huynh về nhà tập phát âm thêm cho cháu từ “ló” và khuyến khích động
viên trẻ đọc lại bài thơ cho người lớn trong gia đình cùng nghe, trò chuyện với trẻ về
ngày học hôm nay ở trường.

Trong các buổi họp phụ huynh lớp, tôi đã dành thời gian để nhấn mạnh tầm
quan trọng của việc phát triển vốn từ cho trẻ 5-6 tuổi như: Về nhà tập cho trẻ nói
bằng tiếng Việt, giảm trò chuyện với trẻ bằng tiếng mẹ đẻ, khuyến khích trẻ: hát, đọc

GV : Nguyễn Thị Tươi

Đơn vị: Mầm non Bình Minh

16


SKKN: Một số biện pháp phát triển vốn từ cho trẻ 5-6 tuổi người dân tộc thiểu số.Tại trường MN
Bình Minh, buôn Tuôr A, xã Dray Sáp, huyện Krông Ana, tỉnh Đăk Lăk

thơ, kể chuyện cho bố mẹ cùng nghe nhằm hình thành và phát triển vốn từ, một số
kỹ năng giao tiếp cần thiết để chuẩn bị cho trẻ vào lớp một.
Ví dụ : Nói được trọn vẹn câu dài và đầy đủ câu như: Khi trẻ ra về “ con chào
cô con đi về”; “con chào bố mẹ con đi học về”
Thông báo các nội dung cần thiết về việc phát triển vốn từ cho phụ huynh rõ.
Giới thiệu cho phụ huynh xem những đồ dùng, đồ chơi cần thiết để phục vụ cho việc
phát triển vốn từ. Từ đó phụ huynh sẽ thấy được vị trí quan trọng của việc phát triển
vốn từ cho trẻ. Cần có những đồ dùng đồ chơi phục vụ việc dạy học cho trẻ để trang
bị cho trẻ kiến thức vững chắc vào lớp một.
Từ đó tôi trao đổi với phụ huynh hỗ trợ nguyên vật liệu sẵn có ở địa phương
để làm ra nhiều đồ dùng đồ chơi phục vụ cho trẻ.
Ngày nay khi khoa học công nghệ thông tin bùng nổ, ngoài giờ học ở trường
ra về nhà một số cháu thường ngồi ngay vào máy vi tính với những trò chơi phim
ảnh bạo lực. Do vậy tôi cũng thường nhắc nhở phụ huynh về nhà nên cho trẻ xem
những chương trình thiếu nhi như: Ai thông minh nhất , vườn cổ tích, ca nhạc thiếu
nhi, kể chuyện cho bé nghe…nhằm tích lũy vốn từ cho trẻ và cũng để trẻ học tập

theo các bạn..
Tôi thường xuyên trao đổi với phụ huynh về việc học tập của từng trẻ. Đối với
những cháu yếu, vốn từ còn hạn chế ngoài việc học ở lớp, tôi còn tranh thủ nhờ phụ
huynh giúp đỡ thêm cho cháu ở nhà như : mẹ nói câu mẫu trẻ nhắc lại nhiều lần sau
đó đặt câu hỏi để trẻ sử dụng vốn từ của mình để trả lời câu hỏi.
- Biện pháp 2: Phối kết hợp với cán bộ thôn buôn
Không chỉ nhà trường và gia đình cùng chung tay nuôi dạy trẻ. Mà là toàn xã
hội, tất cả mọi người đều phải quan tâm để thấy được tầm quan trọng của ngành học
mầm non cần phải phát triển vốn từ ngay từ những năm học đầu tiên. Tích lũy được
vốn từ nhiều thì giúp trẻ mạnh dạn tự tin trong giao tiếp vì xã hội còn là môi trường
để trẻ thể hiện mình. Vì vậy cô giáo phải làm tốt công tác xã hội hóa giáo dục, phối
kết hợp với các cán bộ trong thôn buôn như: thôn trưởng, thôn phó, hội trưởng phụ
nữ, bí thư đoàn thanh niên…tuyên truyền về việc phát triển vốn từ tiếng Việt cho trẻ
GV : Nguyễn Thị Tươi

Đơn vị: Mầm non Bình Minh

17


SKKN: Một số biện pháp phát triển vốn từ cho trẻ 5-6 tuổi người dân tộc thiểu số.Tại trường MN
Bình Minh, buôn Tuôr A, xã Dray Sáp, huyện Krông Ana, tỉnh Đăk Lăk

bằng nhiều hình thức như : nhắc nhở bố mẹ về dạy cho các cháu nói tiếng phổ thông,
gọi tên các đồ dùng, con vật, các hiện tượng gần gũi xung quang trẻ, kể chuyện đọc
thơ.. Khuyến khích trẻ tham gia vào các hoạt động xã hội như: lễ hội của buôn làng,
biểu diễn văn nghệ.. tạo sự mạnh dạn tự tin, giao tiếp thoải mái với mọi người xung
quanh..
IV. Tính mới của gải pháp
- Đối với trẻ:

+ Làm phong phú vốn từ tiếng Việt của trẻ. Trẻ mạnh dạn tự tin trong các hoạt
động giao tiếp. Tỉ lệ trẻ sử dụng danh từ, động từ, tính từ, đại từ chính xác vào trong
các hoạt động ở trường mầm non tăng, vốn từ tiếng Việt của trẻ tăng, ngôn ngữ của
trẻ phát triển theo chiều tiến bộ.
+ Trẻ có những tri thức đơn giản, có hệ thống câu từ và phương thức diễn đạt
tình cảm của ngôn ngữ. Trẻ có khả năng nói được câu dài và diễn đạt lưu loát, phát
âm chuẩn.
+ Trẻ làm trung tâm trong mọi hoạt động phát triển vốn từ cũng như các hoạt
động khác ở trường mầm non. Trẻ được trải nghiệm qua nhiều hoạt động thiết thực,
phong phú. Hoàn thiện ngôn ngữ cho trẻ tạo nền tảng vững chắc cho hoạt động nhận
thức sau này.
- Đối với giáo viên:
+ Biết định hướng cho trẻ tham gia vào các hoạt động để phát triển vốn từ tiếng
Việt có hiệu quả, tạo được môi trường hoạt động ở trong lớp cũng như ngoài lớp học
tương đối phong phú.
+ Chọn hoạt động cho trẻ phát triển vốn từ phù hợp theolứa tuổi, đặc điểm của
trẻ vùng dân tộc thiểu số…. Luyện cho trẻ tích lũy vốn từ chính xác phù hợp với
từng hoạt động. Luôn quan tâm đến việc sử dụng câu từ, cách phát âm của trẻ, sửa
sai kịp thời.

GV : Nguyễn Thị Tươi

Đơn vị: Mầm non Bình Minh

18


SKKN: Một số biện pháp phát triển vốn từ cho trẻ 5-6 tuổi người dân tộc thiểu số.Tại trường MN
Bình Minh, buôn Tuôr A, xã Dray Sáp, huyện Krông Ana, tỉnh Đăk Lăk

+ Nắm chắc phương pháp cho từng loại tiết và biết cách sử dụng linh hoạt áp
dụng trong giờ học. Luôn tìm tòi, sáng tạo đồ dùng trực quan đẹp, sinh động, hấp
dẫn phù hợp với trẻ.
+ Lựa chọn vật liệu để tạo ra một số đồ dùng đồ chơi cho trẻ đẹp mắt, có sáng
tạo, có độ bền phù hợp với hoạt động dạy cho trẻ phát triển vốn từ.
- Đối với phụ huynh học sinh:
+ Tin tưởng và gởi con em mình tới trường lớp
+ Ủng hộ tích cực các hoạt động của lớp khi được thông báo
+ Phối kết hợp với nhà trường, giáo viên phụ trách lớp thực hiện tốt các công
tác phối kết hợp.
V. Hiệu quả sáng kiến kinh nghiệm
Sáng kiến kinh nghiệm đã áp dụng cho tất cả các lớp 5-6 tuổi. Tại trường mầm
non Bình Minh, buôn tuôr A, xã Dray sap, huyện Krông Ana, tỉnh Đăk Lăk.
Thể hiện qua việc đối chiếu với kết quả khảo sát của trẻ 5-6 tuổi vào cuối tháng
3/2018 với kết quả kết khảo sát của trẻ 5-6 tuổi vào cuối tháng 3/2019
STT Nội dung khảo sát

Đạt

Chưa đạt

Đạt

Chưa

(cuối tháng

(cuối tháng

(cuối tháng

đạt

3/2018)

3/2018)

3/2019)

(cuối
tháng
3/2019)

Số

Tỷ lệ

trẻ

%

Số trẻ

Tỷ

Số

Tỷ

Số trẻ

Tỷ

đạt

lệ

trẻ

lệ

chưa

lệ

đạt
1

Khả năng sử
dụng các danh từ,
động từ, tính từ,
đại từ chính xác

2

Khả năng sử 27/35
dụng các danh từ,
GV : Nguyễn Thị Tươi

28/35

%

đạt

%

đạt

%

80

7/35

20

31

93,9

2

6,1

77,1

8/35

22,9

30

90,9

3

9,1

Đơn vị: Mầm non Bình Minh

19


SKKN: Một số biện pháp phát triển vốn từ cho trẻ 5-6 tuổi người dân tộc thiểu số.Tại trường MN
Bình Minh, buôn Tuôr A, xã Dray Sáp, huyện Krông Ana, tỉnh Đăk Lăk

động từ, tính từ,
đại từ thành câu
hoàn chỉnh
3

Khả năng 26/35
phát âm, diễn đạt
gắn
với
tình
huống giao tiếp.

74,3

9/35

25,7

31

93,9

2

6,1

Nhìn qua bảng kết quả khảo sát của hai năm kề nhau, chúng ta thấy cùng một
thời điểm và cùng một lứa tuổi. Với việc sử dụng các biện pháp cũ, truyền thống của
năm 2017-2018 thì các nội dung khảo sát cuối năm tăng không đáng kể. Nhưng với
việc sử dụng các giải pháp mới chúng ta thấy các nội dung khảo sát tăng hơn rõ rệt so
với năm trước. Như vậy vốn từ của trẻ tăng, khả năng sử dụng các danh từ, động từ,
tính từ, đại từ chính xác, khả năng sử dụng các danh từ, động từ, tính từ, đại từ thành
câu hoàn chỉnh tăng, khả năng phát âm, diễn đạt gắn với tình huống giao tiếp dễ dàng
hơn, trẻ tự tin, mạnh dạn..
+ Sử dụng các giải pháp cũ:
Vốn từ tiếng Việt của trẻ còn thấp. Phát âm tiếng Việt chưa chuẩn. Sử dụng
danh từ, động từ, tính từ, đại từ còn chưa chính xác,
Khả năng phát âm, diễn đạt gắn với tình huống giao tiếp còn hạn chế, trẻ nhút
nhát chưa mạnh dạn, tự tin tham gia vào các hoạt động.
Khi trẻ tham gia vào các hoạt động phát triển vốn nhưng cô chưa vận dụng
tích hợp triệt để các môn học khác vào hoạt động và chưa đầu tư sưu tầm các trò
chơi phát triển vốn từ ngoài chương trình.
III. PHẦN KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ

1. Kết luận :
Bậc giáo dục mầm non là một bậc học đặc biệt quan trọng trong sự nghiệp đào
tạo con người mới, là cơ sở hình thành và phát triển con người. Chính vì vậy là một
giáo viên mầm non cần có phẩm chất đạo đức, lối sống, tư tưởng, lập trường vững
GV : Nguyễn Thị Tươi

Đơn vị: Mầm non Bình Minh

20


SKKN: Một số biện pháp phát triển vốn từ cho trẻ 5-6 tuổi người dân tộc thiểu số.Tại trường MN
Bình Minh, buôn Tuôr A, xã Dray Sáp, huyện Krông Ana, tỉnh Đăk Lăk

vàng . Luôn bồi dưỡng trau dồi kiến thức, rèn luyện kỹ năng nhận biết, phát âm
chuẩn vốn từ cho trẻ ngay từ những ngày đầu đến trường lớp mầm non, vì kỹ năng
này đóng một vị trí rất quan trọng trong cuộc sống hàng ngày của trẻ giúp trẻ có
thêm nhiều vốn từ mới làm giàu cho kho tàng tiếng Việt. Giúp trẻ người dân tộc
thiểu số tự tin, mạnh dạn hơn khi giao tiếp gắn liền với tình huống vì đây là ngôn
ngữ thứ hai của trẻ.
Phát triển vốn từ tiếng Việt cho trẻ 5-6 tuổi người dân tộc qua tất cả các hoạt
động ở trường mầm non là sự tổng hợp toàn bộ nội dung rèn luyện phát triển ngôn
ngữ cho trẻ. Vốn từ được tích lũy nhiều, trẻ sẽ nói mạch lạc chứng tỏ ngôn ngữ của
trẻ đã đạt yêu cầu cao về mặt biểu hiện âm thanh, từ diễn đạt, câu đúng ngữ pháp,
cũng như sự mạnh dạn tự tin trong giao tiếp. Đề tài nghiên cứu này sẽ làm cơ sở
vững chắc cho việc học tập của trẻ những năm tiếp theo .
Việc phát triển vốn từ tiếng Việt cũng như việc rèn luyện kỹ năng cho trẻ sử
dụng danh từ, động từ, tính từ phối hợp vào trong từng hoàn cảnh giao tiếp. Giúp trẻ
nói mạch lạc, đúng cấu trúc ngữ pháp tiếng Việt hiện nay là một vấn đề rất quan
trọng, nhất là đối với trẻ ở vùng dân tộc thiểu số khó khăn như trường mầm non

Bình Minh hiện nay. Nên mỗi giáo viên không chỉ rèn cho trẻ tốt qua các tiết học mà
phải rèn cho trẻ ở mọi lúc mọi nơi, trao đổi với phụ huynh học sinh về tình hình của
trẻ ở trường thường xuyên. Bên cạnh đó phải rèn luyện bản thân để có trình độ
chuyên môn dạy tốt , mang tri thức thắp sáng thế hệ mầm non, phấn đấu tất cả vì :
trẻ thơ thân yêu .
Qua đó thấy được vai trò và tầm quan trong của người giáo viên mầm non
trong việc chăm sóc và giáo dục trẻ. Giáo viên cần dựa vào vốn kinh nghiệm của trẻ,
khai thác khả năng hoạt động của trẻ, tạo mọi cơ hội cho trẻ tự tìm tòi khám phá, trải
nghiêm …. vào cuộc sống. Tôn trọng nhu cầu cá nhân của trẻ, tao cơ hội để trẻ phát
triển, thích ứng, hòa nhập với cuộc sống xung quanh. Gây hứng thú, kích thích động
cơ bên trong của trẻ để lôi cuốn trẻ vào các hoạt động, thường xuyên tạo tình huống
có vấn đề để trẻ giải quyết đặc biệt là hoạt động nhận thức. khuyến khích trẻ tự hoạt
GV : Nguyễn Thị Tươi

Đơn vị: Mầm non Bình Minh

21


SKKN: Một số biện pháp phát triển vốn từ cho trẻ 5-6 tuổi người dân tộc thiểu số.Tại trường MN
Bình Minh, buôn Tuôr A, xã Dray Sáp, huyện Krông Ana, tỉnh Đăk Lăk

động và tự trải nghiệm, tự hoàn thiện trên cơ sở tôn trọng sự sáng tạo và đặc điểm cá
nhân của trẻ. Không gò ép, áp đặt làm trẻ thụ động.
Giáo viên xác định chủ đề, lên kế hoạch hoạt động, tổ chức hoạt động, lồng
ghép các chương trình, các biện pháp nhằm phát huy tính tích cực chủ động, sáng
tạo của trẻ. Kích thích trẻ hoạt động cá nhân, tích cực chủ động nêu câu hỏi và trả lời
câu hỏi của cô cũng như của bạn, bổ sung ý kiến của bạn, tự tìm tòi, khám phá phát
hiện những vấn đề mới, khuyến khích sự sáng tạo và thực hiện nhiệm vụ tới cùng.
Tổ chức trẻ tham gia bàn bạc trong nhóm để giải quyết vấn đề được giao. Khuyến

khích trẻ tự đánh giá kết quả hoạt động … Bên cạnh đó phải đảm bảo các nguyên tắc
và xây dưng các biện pháp phù hợi với khả năng của trẻ.
2. Kiến nghị :
Theo tôi việc phát triển vốn từ cho trẻ 5-6 tuổi người dân tộc thiểu số hiện nay
còn gặp rất nhiều hạn chế về mọi mặt. Do vậy bản thân tôi có một số kiến nghị như
sau:
Các cấp các ngành cần quan tâm hơn nữa đến bậc học mầm non vì đây là cấp
học đầu tiên có vai trò quan trọng đến việc học tập, tiếp thu kiến thức sau này của trẻ
đặc biệt là hình thành nhân cách cho trẻ.
Tạo điều kiện trang bị cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy học thiết yếu như : máy
tính, máy chiếu dạy trẻ cho giáo viên thực hiện tốt phương pháp đổi mới trong công
tác giảng dạy, gây sự hứng thú của trẻ, hiệu quả học tập của trẻ đạt chất lượng cao và
vốn từ tiếng Việt của trẻ ngày càng tích lũy được nhiều hơn. Giúp trẻ giao tiếp bằng
tiếng Việt tự tin mạnh dạn hơn trong mọi tình huống. Quan tâm hơn nữa tới đội ngũ
cán bộ công nhân viên của ngành đặc biệt là các chế độ cho công nhân viên.
Hàng năm cấp phát sách vở miễn phí, đồ dùng đồ chơi để tạo điều kiện cho trẻ
được học tập, vui chơi phát triển vốn từ ngày càng tốt hơn…
Với phụ huynh học sinh cần quan tâm hơn nữa đối với việc học tập của con
em mình, thường xuyên trao đổi với giáo viên chủ nhiệm để nắm rõ tình hình học
GV : Nguyễn Thị Tươi

Đơn vị: Mầm non Bình Minh

22


SKKN: Một số biện pháp phát triển vốn từ cho trẻ 5-6 tuổi người dân tộc thiểu số.Tại trường MN
Bình Minh, buôn Tuôr A, xã Dray Sáp, huyện Krông Ana, tỉnh Đăk Lăk

tập của con em mình để từ đó có biện pháp giáo dục phù hợp. Tránh tình trạng

“Trống đánh xuôi, kèn thổi ngược”.
Tham gia đầy đủ các cuộc họp, trao đổi kinh nghiệm do nhà trường mở. Cùng
với trẻ thực hành ở nhà những điều trẻ học được ở trường
Trên đây là một số biện pháp hữu ích nhằm giúp “Phát triển vốn từ cho trẻ 56 tuổi người dân tộc thiểu số. Tôi rất mong được sự ủng hộ của các đồng nghiệp và
của các cấp lãnh đạo.
Đray sáp, ngày 3 tháng 03 năm 2019
Người viết

Nguyễn Thị Tươi

NHẬN XÉT CỦA HỘI ĐỒNG SÁNG KIẾN
GV : Nguyễn Thị Tươi

Đơn vị: Mầm non Bình Minh

23


SKKN: Một số biện pháp phát triển vốn từ cho trẻ 5-6 tuổi người dân tộc thiểu số.Tại trường MN
Bình Minh, buôn Tuôr A, xã Dray Sáp, huyện Krông Ana, tỉnh Đăk Lăk

……………………………………………………………………………………..
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………
…...................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
..
CHỦ TỊCH HỘI ĐỒNG SÁNG KIẾN

TÀI LIỆU THAM KHẢO
GV : Nguyễn Thị Tươi

Đơn vị: Mầm non Bình Minh

24


SKKN: Một số biện pháp phát triển vốn từ cho trẻ 5-6 tuổi người dân tộc thiểu số.Tại trường MN
Bình Minh, buôn Tuôr A, xã Dray Sáp, huyện Krông Ana, tỉnh Đăk Lăk

STT

Tên tài liệu

Tác giả

1

Tiếng Việt và phương pháp phát triển ngôn
ngữ cho trẻ

Nguyễn Quang Vinh

2

Chuẩn bị cho trẻ 5 tuổi vào trường phổ

Nguyễn Thị Ánh Tuyết

thông- nhà xuất bản Giáo dục
3

Tâm lý học trẻ em lứa tuổi mầm non

Nguyễn Thị Ánh Tuyết

4

Giáo dục học

Trần Thị Tuyết Oanh

5

- Sách bồi dưỡng thường xuyên chu kỳ

Sở Giáo dục- Đào tạo tỉnh

1998-2000 cho giáo viên mầm non

Đăk Lăk

- Sách sơ kết 3 năm thực hiện chuyên đề
“Tăng cường kỹ năng giao tiếp tiếng Việt
cho trẻ Mẫu giáo trường dân tộc thiểu số”
- Tài liệu hướng dẫn tập nói tiếng Việt cho
trẻ Mẫu giáo vùng dân tộc thiểu số tháng
1/2003
6

Phát triển ngôn ngữ tuổi mầm non

GV : Nguyễn Thị Tươi

Đinh Hồng Thái

Đơn vị: Mầm non Bình Minh

25