Giáo án Ngữ văn 7 bài 7: Sau phút chia ly (trích Chinh phụ ngâm khúc)

BÀI 7- TIẾT 25
ĐỌC HIỂU VĂN BẢN: SAU PHÚT CHIA LY
A.Mục tiêu cần đạt:
Giúp HS:
- Cảm nhận được nỗi sâu chia ly sau phút chia tay, giá trị tố cáo, chiến tranh
phi nghĩa, niềm khát khao hạnh phút đôi và giá trị ngôn từ trong đoạn trích
"Chinh phụ ngâm…".
- Thấy được vẻ xinh đẹp, bản lĩnh sắc son, thân phận chìm nổi của ngừơi
phụ nữ trong "Bánh trôi nước".
B.Chuẩn bị :
Thầy : Tham khảo một số thư tịch cổ về văn bản và soạn bài..
Trò : Soạn bài , thảo luận một số vấn đề.
C.Các hoạt động dạy và học:
1. Ổn định:
2. Kiểm tra :

Nêu các bước làm bài văn biểu cảm.
Muốn tìm ý cho bài văn biểu cảm ta làm thế nào?

3. Bài mới
Hoạt động 1:
HDHS đọc và tìm hiểu chú

VB1:
phút

Sau
chia


thích

ly(THCHD)
- Gọi HS đọc

H - Đọc bài thơ.

I. Đọc,
thích.

chú

H? - trình bày những nét cơ
bản về tác giả và tác phẩm?
văn
- HS đọc giới thiệu tác giả 1.Đọc
Giới thiệu thể loại ngâm khúc: - Tác phẩm ra đời vào bản
- Thể thơ ca dòng Việt Nam KTXVII thời đại bắt đầu 2.Chú thích :
sáng tạo.

có nhiều cuộc khởi nghĩa
- Chuyện diễn tả những tâm nông dân nổ ra. Triêu đình
trạng sầu bi dằng dặc, triền miên phong kiến ra sức đàn áp,
nhân dân đau khỏ, đươc
của con người.
nước rối loạn, người phụ
nữ trở thành nạn nhân đau
khổ.

*. Tác giả.
*. Tác phẩm

- Khúc ngâm
của người phụ
nữ có chồng
ra
chiến
- Xuất hiện chủ yếu vào
trường.
giai đoạn phong kiến
khủng hoảng trầm trọng, - viết bằng chữ
đầy mâu thuẫn gây những Hán.
đau thương tang tóc cho
dân  ra đời để phản ánh
giải toả những nỗi buồn
của thời đại.

G: Cho HS chú thích từ khó và - Thể: Song thất lục bát.
đặc điểm thể thơ.
2. Câu 7 - câu 6 - câu 8.


Hoạt động 2: Phân tích

II. Tìm hiểu
VB

? Đoạn thơ biểu đạt tình cảm gì? - Nỗi buồn của người
Tâm trạng cô đơn.
chinh phụ khi chia tay với
người chồng đi chiến trận.

H - Đọc 4 câu thơ đầu.
? Nỗi sầu chia ly của người vợ - Tác giả cho thấy cảnh
đã được gợi tả ntn?
ngộ chia ly của lứa đôi đầy
?Cách dùng phép đối trong 2 bi kịch giữa thời loạn lạc.
câu thơ đầu có tác dụng gì trong Hình ảnh tượng trưng "cõi
xa mưa gió và "buồng cũ
việc gợi tả nỗi sâu chia ly?
chiếc chăn " thể hiện sâu
- Chàng đi vào cõi xa vất vả
sắc nỗi đau khổ của 2 vợ
- Thiếp thì về với cảnh vô rõ cô chồng.
đơn
? Tác giả đã mượn hình ảnh nào
- “Đoái trông theo đã cách
để biểu đạt tâm trạng thương
ngăn/ Tuôn màu mây
nhớ.
biếcc, trải xuống núi xanh"
? Cô đơn của hình tượng "tuôn
- Sự "cách ngăn, cách biệt
màu mây biếc…"
và nỗi sâu chia ly tưởng
như đã phủ lên màu biếc
của trời mây, trải vào màu
xanh của núi ngàn.

- Thực trạng
của cuộc chia
ly

- Hình ảnh
người phụ nữ
- Hình ảnh mây biếc, núi một mình một
xanh đã góp phần gợi lên bóng lẻ loi, cô


cái độ mênh mông tầm vũ đơn.
? 4 câu thơ đầu biết thực trạng là trụ của nỗi sầu chia ly.
gì?
=>cách
biệt
không gian, vũ
trụ.

Người chinh phụ đã tưởng tượng H - Đọc 4 câu thơ.
2.4 câu
hình ảnh của vợ chồng vẫn còn - Hàm Dương và Tiêu tiếp theo.
nhìn thấy ntn?
tương 2 địa danh sách xa
đầy van dặm được nhắc đi
?Điệp từ "hàm dương, "Tiêu nhắc lại 3 lần  điệp từ.

thơ

dương, " có tác dụng gì?"

- Khắc sâu, tô đạm nỗi
?Cách dùng phép đối trong 2 buồn cô đơn đầy ám ánh
câu 7 chữ có ý nghĩa gì trong của người chinh phụ.

việc gợi nỗi sầu chia ly?

? Nỗi sầu được tiếp tục gợi tả và H - Đọc 4 câu cuối
nâng lên ntn?

3.4 câu cuối

? người phụ nữ có tâm trạng gì?

- Tâm trạng
tuyệt vọng nỗi
sầu chia ly lên
đến cực độ.

- Tâm trạng tuyệt vọng.

?Tâm trạng tuyệt vọng của
người chinh phụ đã được biểu - Ngàn dâu xanh ngắt.
cảm gián tiếp qua hình ảnh nào?


? Điệp từ "cùng, thấy và hình
ảnh "ngàn dâu xanh" có tác dụng
gì trong việc gợi tả nỗi sầu chia
ly?

- Nỗi sầu chia ly đã lên đến
cực độ "ngàn dâu xanh
ngắt, gợi cảnh trời cao đất
rộng, thăm thẳm mênh

mông không giới hạn. Làm
nổi bật nỗi sầu, nỗi buồn ly
biệt diễn ra triền miên khơi
nguồn trong tâm hồn chinh
phụ.

Kết thúc đoạn thơ là 1 câu hỏi tu - Câu hỏi tu từ như 1 tiếng
từ.
thở dài ngao ngán. Nỗi
Cách viết này gợi cho em thấy buốn chất cao như núi, vô
được điều gì về tâm trạng người vọng, cô đơn.
chinh phụ?
?Bên cạnh việc biểu đạt tâm
trạng buồn chia ly của người
chinh phụ, đoạn thơ còn biểu đạt
cảm xúc gì?

- Khát vọng được sống
hạnh phúc trong tình yêu
có vợ chồng, trong hoà
bình yêu vui.

?Tại sao trong giai đoạn lịch sử
đó, cuộc chia tay của người
chinh phụ với chồng lại đau đớn
như thế?

 Phê phán chiến tranh phi
nghĩa đã để lại bao nỗi đau
trong lòng người  tính

nhân văn
- Điệp từ, ngữ, từ ngữ, gợi
cảm, câu hỏi tu từ.
- Nỗi buồn sầu chia ly của

- Khát khao
được
sống
trong
hạnh
phúc lứa đôi
của
người
chinh phụ.


người phụ nữ có chồng đi
chiến trận
HĐ3 HD HS khái quát
HS đọc ghi nhớ

H - đọc ghi nhớ SGK
Ghi nhớ :SGK

Hoạt động 3 : HD HS

III. Luyện tập