Giáo án Ngữ văn 7 bài 20: Tự học có hướng dẫn: Bố cục và phương pháp lập luận trong bài văn nghị luận

Bài 20-Tiết 3
Tập làm văn: BỐ CỤC VÀ PHƯƠNG PHÁP LẬP LUẬN TRONG BÀI
VĂN NGHỊ LUẬN

A-Mục tiêu bài học:
-Biết cách lập bố cục và lập luận và lập luận trong bài văn nghị luận.
-Nắm được mối quan hệ giữa bố cục và p.pháp lập luận của bài văn nghị luận.
B-Chuẩn bị:
-Đồ dùng: Bảng phụ.
-Những điều cần lưu ý: Khái niệm lập luận là mới, cần được gv lưu ý.
C-Tiến trình tổ chức dạy – học:
I-ổn định tổ chức:
II-Kiểm tra:
Em hãy trình bày cách lập ý của bài văn nghị luận ?
III-Bài mới:
Không biết lập luận thì không làm được bài văn nghị luận. Bài hôm nay sẽ
giúp chúng ta biết cách lập bố cục và lập luận trong văn nghị luận.

Hoạt động của thầy-trò
-Hs đọc bài văn “Tinh thần yêu...”.

Nội dung kiến thức
I-Mối quan hệ giữa bố cục và lập
luận:

-Bài văn gồm mấy phần ? ND của mỗi
phần là gì ?
1-B.văn “Tinh thần yêu...”:gồm 3
phần.
-Phần MB gồm mấy câu ? Nhiệm vụ

TaiLieu.VN

Page


của từng câu là gì ?

a-MB (ĐVĐ): 3 câu.
-Câu 1: nêu v.đề tr.tiếp.
-Câu 2: k.định g.trị của v.đề.

-Câu 3: s.sánh mở rộng và xđ phạm vi
biểu hiện nổi bật của v.đề trong các
-Phần TB có n.vụ gì ? Gồm mấy câu ? cuộc k.c chống ngoại xâm bảo vệ đ.nc.
Chia làm mấy đoạn ? Mỗi đoạn nêu
gì?
b-TB (GQVĐ): CM truyền thống yêu
nướcAH trong LS DT ta (8 câu).
Mối đoạn gồm mấy câu ? Nhiệm vụ
của từng câu trong đoạn ?
*Trong quá khứ: 3 câu.
-Câu 1: g.thiệu k.q và chuyển ý.
-Câu 2: liệt kê d.c, xđ tình cảm, thái
độ.
-Câu 3: xđ tình cảm, thái độ và ghi nhớ
công ơn.
*Trong cuộc k.c chống Pháp hiện tại: 5
câu.
-Câu 1: k.q và chuyển ý.
-Câu 2,3,4: liệt kê d.c theo các bình

diện, các mặt khác nhau. Kết nối d.c
bằng cặp qht: từ... đến.
-Câu 5: kq nhận định đánh giá.
c-KB (KTVĐ): 5 câu.
-Phần KB gồm mấy câu ? Nhiệm vụ
của từng câu trong đoạn ?
-Câu 1: S.sánh, kq g.trị của t.thần yêu
nước.
-Câu 2,3: Hai biểu hiện khác nhau của
lòng yêu nước.
-Câu 4,5: xđ trách nhiệm và bổn phận

TaiLieu.VN

Page


của chúng ta.
-Gv: B.văn gồm 16 câu. PT 1 cách
tổng thể và chặt chẽ, ta thấy: Để xđ
được n.v mọi ng trên cơ sở hiểu sâu
sắc và tự nguyện, tác giả đã dùng tới
16 câu: trong đó có 1 câu nêu v.đề và
15 câu là n cách làm rõ v.đề. Đó chính
là bố cục và lập luận.
-Bố cục của b.văn nghị luận gồm mấy
phần ?

-Dựa vào sơ đồ sgk, hãy cho biết các
p.pháp lập luận được sd trong b.văn ? =>Bố cục của b.văn nghị luận: sgk

(31)

2-các p.pháp lập luận trong b.văn:
-Hàng ngang 1,2: lập luận theo qh
nhân quả.
-Hàng ngang 3: lập luạn theo qh tổngphân-hợp (đưa nhận định chung, rồi
d.c bằng các trường hợp cụ thể, cuối c
là KL mội ng đều có lòng yêu nước).
-Hàng ngang 4: là suy luận tương đồng
(từ truyền thống suy ra bổn phận của
chúng ta là phát huy lòng yêu nước.
đây là mục đích của b.văn nghị luận).
-Hàng dọc 1: suy luận tương đồng theo
th.gian (có lòng nồng nàn yêu nướctrong quá khứ-đến hiện tại-bổn phận
của chúng ta).

-Để xđ luận điểm trong từng phần và
mối quan hệ giữa các phần, ng ta =>Phương pháp lập luận: sgk (31 ).
thường sd các p.pháp lập luận nào ?

TaiLieu.VN

Page


-Gv: Có thể nói mối quan hệ giữa bố
cục và lập luận đã tạo thành 1 mạng
lưới LK trong VăN BảN nghị luận,
trong đó p.pháp lập luận là chất keo
gắn bó các phần, các ý của bố cục .

-Hs đọc ghi nhớ.

-Hs đọc b.văn”Học cơ bản...”.
-Bài văn nêu t.tưởng gì ?
*Ghi nhớ: sgk (31 ).
II-Luyện tập:
-T.tưởng ấy được thể hiện bằng n luận Bài văn “Học cơ bản...”
điểm nào ?
a-Bài văn nêu lên 1 t.tưởng: Muốn
thành tài thì trong h.tập phải chú ý đến
-Tìm n câu mang luận điểm ?
học cơ bản.
-Luận điểm: Học cơ bản mí có thể trở
thành tài lớn. ->Luận điểm chính.
-Những câu mang luận điểm (luận
điểm phụ):
+ở đời có nhiều ng đi học, nhưng ít ai
biết học thành tài.
+Nếu không cố công luyện tập thì
không vẽ đúng được đâu.
-Bài văn có bố cục mấy phần ?

+Chỉ có thầy giỏi mới đào tạo được trò
giỏi.
b*Bố cục: 3 phần.
-MB: đoạn 1.

TaiLieu.VN

Page

-TB: đoạn 2.
-Hãy cho biết cách lập luận được sd ở -KB: đoạn 3.
trong bài ?
*Cách lập luận được sd trong bài là:
-Câu mở đầu đối lập nhiều người và ít Câu chuyện vẽ trứng của Đờ vanh xi,
ai, là dùng phép lập luận gì ? (suy luận tập trung vào vào câu: Người xưa nói,
tương phản).
chỉ có thầy giỏi mới đào tạo được trò
giỏi, quả không sai.
-Câu chuyện Đờ vanh xi vẽ trứng đóng
vai trò gì trong bài ? (là d.c để lập Để lập luận CM cho luận điểm nêu ở
luận).
nhan đề và phần MB, tác giả kể ra 1
câu chuyện, từ đó mà rút ra KL.
-Hãy chỉ ra đâu là ng. nhân, đâu là
k.quả ở đoạn kết ? (thầy giỏi là
ng.nhân, trò giỏi là k.quả).

V-Hướng dẫn học bài:
-Học thuộc lòng ghi nhớ, làm tiếp phần luyện tập.
-Đọc bài: Luyện tập về p.pháp lập luận trong văn nghị luận.
D-Rút kinh nghiệm:

TaiLieu.VN

Page